1 Inleiding Bestuurlijke Zaken Wetgeving Gemeenschappelijke regeling Samenwerking met andere overheden...

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2003 Stadsregio Rotterdam Postbus AB Rotterdam telefoon: fax: website:

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Wetgeving Rijksbeleid Regionaal beleid Communicatie Bedrijfsvoering Mutaties in het dagelijks bestuur Bestuurlijke Zaken Wetgeving Gemeenschappelijke regeling Samenwerking met andere overheden Communicatie Verkeer en vervoer Algemeen beleid Infrastructuur Openbaar vervoer exploitatie Flankerend beleid Ruimtelijke Ordening, Wonen en Economie Ruimtelijke beleid Verstedelijkingsconvenant Wonen en stedelijke vernieuwing Economie Ontwikkeling Jeugdzorg Werk en Inkomen Volwasseneneducatie Groen Milieu Bedrijfsvoering Personeel en organisatie Huisvesting en facilitaire zaken Informatie en Communicatie technologie (ICT) en Documentaire informatievoorziening (DIV) Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

3 7.4 Financiën Bijlagen Samenstelling regioraad per 31 december Publicaties in De resultatenrekening 2003 op hoofdlijnen Balans per 31 december De gemeenten in de stadsregio Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

4 1 Inleiding De stadsregio Rotterdam is een slagvaardig, op uitvoering gericht regionaal bestuur dat via een integrale aanpak zaken tot stand brengt, die gemeenten afzonderlijk niet kunnen realiseren. De stadsregio werkt aan een goed bereikbare regio met een sterke concurrentiepositie en een aantrekkelijk woon-, leef- en vestigingsklimaat. De stadsregio versterkt daartoe de economische, ruimtelijke en sociale samenhang van de regio. Aan deze missie werd ook in 2003 weer voortvarend gewerkt, dit ondanks het feit dat stagnerend rijksbeleid dat niet altijd eenvoudig maakte. 1.1 Wetgeving Hoewel in 2002 nog werd geconstateerd dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vast hield aan zijn opvatting dat verplichte regionale samenwerking na de Kaderwet moest worden ondergebracht in de Wet gemeenschappelijke regelingen, leefde aan het begin van 2003 even de hoop dat toch verdergaande, aparte wetgeving mogelijk zou zijn. De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen in januari gaf immers aanleiding te veronderstellen dat er een CDA PvdA kabinet zou komen. Vanuit de stadsregio, maar ook door de vier grote steden (G4) en door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), werd bij de kabinetsinformateur aangedrongen op het opnieuw oppakken van het voorstel van Wet bestuur in stedelijke regio s, zoals dat eind 2001 door het kabinet Kok-II was ingediend. Toen na verloop van tijd duidelijk werd dat er geen CDA PvdA kabinet zou komen, maar een kabinet bestaande uit CDA, VVD en D66 en dat de oude minister van BZK ook de nieuwe zou zijn, was het evident dat de minister zijn plannen voor het onderbrengen van verplichte regionale samenwerking in de Wgr verder zou gaan uitwerken. In nauwe samenwerking met de VNG en de G4 leverde de stadsregio een belangrijke bijdrage aan het oprekken van de kabinetsplannen voor de zogenoemde Wgr-plus, zodat deze regeling nu naar verwachting alle bestaande taken en bevoegdheden zal gaan omvatten. Via de nieuwe Wet ruimtelijke ordening moet daarnaast nog wel een aantal aanscherpingen worden verwezenlijkt dat de stadsregio in staat stelt om regionaal strategische locaties te (laten) ontwikkelen. In het overleg over de Wgr-plus tussen BZK, VNG en IPO werd een voor alle partijen aanvaardbaar compromis bereikt over de relatie tussen provincie en regio: de provincie beperkt zich tot bovenregionale afstemming. Dit algemene uitgangspunt werd geconcretiseerd in constructieve afspraken tussen gedeputeerde staten van Zuid-Holland en dagelijks bestuur van de stadsregio, waarbij vooral de bereidheid van GS om zijn budgethouderschap met betrekking tot de stedelijke vernieuwing te delegeren aan de stadsregio opviel. Geconstateerd kan worden dat er vanuit het provinciehuis een nieuwe wind waait, waarmee de kansen op vruchtbare samenwerking en afstemming aanzienlijk toenemen. 1.2 Rijksbeleid Nadat op 27 mei 2003 het kabinet Balkenende-II aantrad, werden een Nota Ruimte (voorheen: Vijfde Nota RO en Structuurschema Groene Ruimte II) en een Nota Mobiliteit (voorheen: Nationaal Verkeers- en Vervoerplan) in het vooruitzicht gesteld. In haar eigen planontwikkeling heeft de stadsregio zo veel mogelijk geanticipeerd op deze voor haar beleid zeer belangrijke rijksnota s. 1.3 Regionaal beleid In samenwerking met de provincie Zuid-Holland werd in de ontwikkeling van het Ruimtelijk Plan Regio Rotterdam 2020 (RR2020) een mijlpaal bereikt: in september kon de nota Koers en Inzet door gedeputeerde staten van Zuid-Holland en het dagelijks bestuur van de stadsregio Rotterdam worden vastgesteld. Daarna is voortvarend aan het voorontwerp RR2020 gewerkt, dat in het voorjaar van 2004 gereed moet zijn, zodat het RR2020 medio 2005 vastgesteld kan worden. De regionale Woonvisie, een belangrijke bouwsteen voor het RR2020, werd in 2003 vastgesteld. Als uitwerking daarvan werd onder meer Elk zijn deel opgesteld, een discussienotitie waarin wordt aangegeven langs welke weg een begin kan worden gemaakt aan het oplossen van het kernprobleem: de onbalans in de verdeling van de sociale woningvoorraad over de regio. In december werd de regionale Economische Visie vastgesteld. Gestreefd wordt naar meer planologische reserveringen voor bedrijfsterreinen en versnelling van de ontwikkeling van nieuwe en herstructurering van bestaande terreinen; dat alles uiteraard in regionale samenwerking. Voorts kwam de regionale structuurvisie detailhandel tot stand. Nu de sturing van het rijk vermindert, vormt deze structuurvisie het handvat om te bepalen welke detailhandelswensen in de regio worden geaccommodeerd en op welke locaties. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

5 Nadat eerst de nieuwe zone-indeling in het openbaar vervoer de gemoederen in beweging bracht, moest de stadsregio vervolgens, gedwongen door rijksbezuinigingen, de subsidies voor het openbaar vervoer verlagen. De sociale functie van het openbaar vervoer is daarbij zoveel mogelijk ontzien. De regiogemeenten zijn in staat gesteld om via de stadsregio extra openbaar vervoer in te kopen. In 2003 was voor het eerst sprake van aanbesteding van openbaar vervoer binnen de regio, en wel op Voorne-Putten en Rozenburg. Om een zorgvuldige gang van zaken te waarborgen werd een gedragslijn voor bestuurders en ambtenaren opgesteld. Dat ook de inschrijvers van mening waren dat zorgvuldig is gehandeld, mag blijken uit het feit dat geen enkel bezwaarschrift is ingediend. Na het verwerken van de reacties op het voorontwerp werd in juni het ontwerp Regionaal Verkeers- en Vervoerplan (RVVP) in procedure gebracht. Dit leidde in december tot de vaststelling van het RVVP Aan de RET werden de opdrachten verstrekt voor realisering van de TramPluslijn IJsselmonde, de Nesselandelijn en de Carnisselandelijn. Voor de Ridderkerklijn werd een begin gemaakt met de planstudiefase. De uitvoering van RandstadRail is in 2003 zichtbaar geworden, onder andere bij Sint Franciscus. Het boortunneldeel van RandstadRail is aanbesteed. Met Haaglanden is overeenstemming bereikt over concessieverlening van RandstadRail aan de RET. Bij Rotterdam Centraal is het versoberde programma van eisen vastgesteld en vond de architectenselectie plaats. De verwachte decentralisatie van de financiële middelen voor infrastructuurprojecten tot 225 miljoen, de zogenoemde GDU-plus, vond helaas in 2003 nog geen doorgang. Naar verwachting zal de decentralisatie nu begin 2004 worden geëffectueerd. In Zuidvleugelverband zijn er met de minister van Verkeer en Waterstaat afspraken gemaakt over herprioritering van MIT-projecten. Hierbij heeft de minister 210 miljoen extra vrijgemaakt voor de aanleg van de A4 Delft Schiedam, waarmee de realisatie financieel zeker is gesteld. De minister heeft tevens toegezegd 12,5 miljoen te zullen storten in het Fonds Bereikbaarheidsoffensief, vooral bedoeld voor kleinere wegprojecten, waaronder de N57-Harmsenbrug. Voor de verbreding van de A15 werd in het MIT de uitvoeringstermijn met twee jaar vertraagd (naar ). De voorbereiding van het ontwerp-tracébesluit werd voortgezet. In relatie met de realisatie van een tweede Botlektunnel werd een tolstudie verricht. Voor de periode werd een meerjarenprogramma milieu opgesteld. Hierin zijn de milieuactiviteiten en programma s opgenomen die in deze jaren worden uitgevoerd. Voorts werd de subsidieverordening milieu vastgesteld. Het Regionaal Groenblauw Structuurplan 2 (RGSP2) is voor wat betreft de visie op de groenblauwe structuur vrijwel afgerond. Voorts is een begin gemaakt met de ontwikkeling van het daarbij behorende uitvoeringsstrategieplan. Er is een impuls gegeven om een aantal groenakkoordprojecten sneller in uitvoering te krijgen. Het beleidskader jeugdzorg en de daarbij behorende begroting kon slechts voorlopig worden vastgesteld. Niet alleen was er in december 2003 nog onvoldoende zicht op de rijksmiddelen voor 2004, ook bleek dat in 2003 meer was uitgegeven dan begroot. Er is een onderzoek gestart naar de precieze omvang van de overschrijding. In de kadernotitie Sociaal Beleid werden de overigens bescheiden ambities van de stadsregio op dit terrein neergelegd. In het daaraan gekoppelde werkprogramma werd aangesloten bij de activiteiten die reeds in gang waren gezet, zoals inburgering en integratie, toeleiding naar de arbeidsmarkt en het inrichten van een kennisnetwerk. Een belangrijk deel van deze activiteiten wordt gefinancierd door een subsidie van de provincie Zuid-Holland. Nog juist voor het einde van het jaar kon met de provincie een bestuursovereenkomst worden getekend waarin de subsidie voor de komende drie jaren is veiliggesteld. Onderzocht is of de stadsregio een eigen rol zou moeten spelen op het terrein van de integrale veiligheid. Nadat bleek dat dit tot een overlap met activiteiten van de begeleidingscommissie integrale veiligheid van de politieregio Rotterdam-Rijnmond zou leiden, werd besloten om geen eigen activiteiten te ontplooien en in plaats daarvan aan de genoemde commissie financiële middelen over te dragen voor een halve formatieplaats, die vooral zal worden benut om kennisuitwisseling in de regio te bevorderen. 1.4 Communicatie In 2003 werd een begin gemaakt met de uitvoering van het in 2002 vastgestelde actieplan Communicatie met de burger Er werd een campagne op RTV Rijnmond gestart. Het relatie- Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

6 beheer werd verder uitgebouwd met een nieuwe relatiemagazine. De informatievoorziening naar de raadsleden werd versterkt, maar het realiseren van direct contact via bijeenkomsten bleek in ieder geval in het najaar niet te realiseren. In 2003 werd de nieuwe website in gebruik genomen met voorzieningen die de gemeenten en regioraadsleden sneller en gemakkelijker toegang bieden tot belangrijke beleidsinformatie. 1.5 Bedrijfsvoering De door het kabinet bij zijn aantreden aangekondigde bezuinigingen misten hun weerslag op de gemeenten niet. Dit leidde er toe dat binnen de gemeenten ook de bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen kritisch werd bezien. Voor de stadsregio betekende dit een ingreep in de begroting 2004, die sluitend moest worden gemaakt door aanwending van de algemene reserve. In constructief overleg met de gemeenten kon aan het einde van het jaar worden afgesproken dat vanaf 2005 de gemeentelijke bijdrage met tien procent wordt verlaagd en dat de indexering van de bijdrage wordt gekoppeld aan een voor de gemeenten meer bevredigend kengetal. In 2003 sprak het dagelijks bestuur de intentie uit om het personeel van de stadsregio, dat nu nog wordt beheerd door de bestuursdienst van de gemeente Rotterdam, in eigen dienst te nemen. De bestuursdienst Rotterdam gaat zich concentreren op zijn kerntaken, en het beheren van het personeel van de stadsregio hoort daar nu eenmaal niet bij. Nu bovendien de stadsregio een permanente wettelijke basis krijgt in 2005, is het ook gepast om het personeel gewoon in eigen dienst te nemen. Naar verwachting zal de overgang, die voor het personeel uiteraard met de nodige waarborgen wordt omkleed, plaatsvinden per 1 januari Mutaties in het dagelijks bestuur Aan het einde van het jaar werd duidelijk dat het dagelijks bestuur een van zijn leden zou moeten afstaan: de heer J.F. Koen, portefeuillehouder wonen, stedelijke vernieuwing en vinex, verruilt zijn wethouderschap in Maassluis voor het burgemeesterschap van Zederik. Een heugelijk feit; voor de stadsregio echter een gevoelig verlies. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

7 2 Bestuurlijke Zaken 2.1 Wetgeving Na de verkiezingen van 22 januari 2003 leek het erop dat de politieke constellatie in de vorm van een coalitie CDA-PvdA gewijzigd zou worden. Door de Kaderwetgebieden is in samenwerking met de G4 en de VNG intensief gepoogd een aangescherpte Wet bestuur in stedelijke regio s opnieuw voor het voetlicht te brengen. Uiteindelijk werd het echter een coalitie van CDA, VVD en D66. Bij brief van 28 januari 2003 verzocht (de demissionaire) minister Remkes de Kaderwetgebieden de samenwerkingsbehoefte op grond van de specifieke regionale opgaven in kaart te brengen. Bij brief van 19 maart 2003 werd dit verzoek nader gespecificeerd. Tevens werd in deze brief aangedrongen op afstemming met de provincies. De rapportages dienden uiterlijk op 1 juli 2003 aan de minister toegezonden te worden. In het hoofdlijnenakkoord en de regeringsverklaring van het inmiddels aangetreden kabinet Balkenende 2 was niets opgenomen over regionale samenwerking. Minister Remkes deelde bij brief van 18 juni 2003 mede dat het kabinet Balkenende 2 had besloten de beleidsnotitie Wgr-plus te beschouwen als het kader voor nader vorm te geven samenwerking in stedelijke regio s. Tevens werd medegedeeld dat het wetsvoorstel Bestuur in stedelijke regio s daarom zou worden ingetrokken. Ook werd uitstel verleend voor het insturen van de gevraagde rapportage tot 1 september Tenslotte werd in de brief overleg aangekondigd in oktober 2003 met Kaderwetgebieden, VNG en IPO. De stadsregio heeft de door de minister gevraagde inventarisatie op 26 juni 2003 ingediend. Op 30 september 2003 heeft de minister overleg gevoerd met Kaderwetgebieden, VNG en IPO. Op verzoek van de minister heeft op 7 oktober 2003 overleg tussen gedeputeerde staten van de provincie Zuid-Holland en het dagelijks bestuur van de stadsregio plaatsgevonden. Provincie en stadsregio bleken op één lijn te zitten. Zo werden tijdens het gesprek onder meer afspraken gemaakt over mogelijke delegatie van het ISV-budgethouderschap. Op 29 oktober 2003 heeft vervolgens overleg plaatsgevonden tussen minister, stadsregio en provincie Zuid-Holland. Mede gezien het feit dat IPO en VNG inmiddels een compromis hadden bereikt over de bevoegdheden van de Kaderwetgebieden op het gebied van de ruimtelijke ordening hadden ook de gesprekken met de overige Kaderwetgebieden en provincies een bevredigend verloop. Dit heeft erin geresulteerd dat de Kaderwetgebieden hun huidige bevoegdheden behouden en dat kaders gesteld zijn voor de bevoegdheden op het gebied van de ruimtelijke ordening na in werking treding van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening. Op 29 oktober 2003 heeft Algemeen Overleg plaatsgevonden tussen minister Remkes en de Vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamer. In dit overleg steunde de commissie de lijn die is uitgezet door de minister. Op 19 december 2003 heeft de ministerraad ingestemd met het wetsvoorstel Wijzigingswet Wgrplus. Het wetsvoorstel is nog in 2003 ter advisering aan de Raad van State aangeboden. 2.2 Gemeenschappelijke regeling In 2003 heeft het dagelijks bestuur de gespreksronde langs alle gemeenten in de stadsregio voortgezet en afgerond. Deze gespreksronde, op basis van het beleidsprogramma Partners in regionaal bestuur, was bedoeld om de band tussen het regiobestuur en de gemeentebesturen te verstevigen. De gespreksronde is op 18 december afgerond met een bezoek aan de Rotterdamse gemeenteraad. Verder is in 2003 besloten het merendeel van de commissievergaderingen op één vaste middag te houden. Dit is de woensdagmiddag één week voor de vergadering van de regioraad geworden. Door de vergaderingen volgtijdelijk te organiseren, wordt verwacht dat bestuurders hun tijd doeltreffender kunnen besteden (door reistijd te minimaliseren) en de participatiegraad toeneemt, waardoor ook het bestuurlijk draagvlak voor de oplossing van regionale problematiek wordt vergroot. 2.3 Samenwerking met andere overheden Na de verkiezingen voor provinciale staten op 11 maart 2003 trad een nieuw college van gedeputeerde staten aan. Dit college kenmerkte zich al spoedig door een positieve en pragmatische houding tegenover de stadsregio. Eén en ander bleek uit het collegeprogramma, het constructieve overleg met gebiedsgedeputeerde en het overleg op 7 oktober 2003 over de Wgr-plusregeling. De samenwerking met de provincie in het kader van RR 2020 heeft in 2003 geresulteerd in de vaststelling van de Nota Koers en Inzet. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

8 De participatie in het samenwerkingsverband Regio Randstad is in 2003 voortgezet. Mede door de val van het kabinet Balkenende 1 en het als gevolg daarvan lange tijd stilliggen van nationale plannen zijn in 2003 weinig resultaten geboekt in het overleg met het Rijk. Wel heeft regio Randstad eind 2003 de inzet van de randstad in het kader van de Nota Ruimte bepaald. Ook de samenwerking in het kader van het Bestuurlijk Platform Zuidvleugel is voortgezet. Op 3 december 2003 heeft de bestuurdersconferentie van de Zuidvleugel plaatsgevonden. Op hoofdlijnen heeft instemming plaatsgevonden met het bestuurlijk document De Zuidvleugel van de Randstad, Netwerkstad van bestuur en recht, kennis en logistiek. Het document is aangeboden aan het kabinet als inzet voor de Nota Ruimte en de Nota Mobiliteit. In het kader van het Wgr-plustraject vonden in 2003 intensieve contacten plaats met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ook vonden contacten plaats met het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu over de Nota Ruimte, de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en de consequenties hiervan voor de stadsregio. Voorts vond overleg plaats over regionaal grondbeleid. Met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is frequent overlegd over projecten (o.a. Randstadrail), de Nota Mobiliteit en de GDU-plus. Tenslotte kan nog opgemerkt worden dat op initiatief van de lokale groeperingen uit de gemeenteraden in de stadsregio aandacht is geschonken aan mogelijke activiteiten van de stadsregio op het gebied van het bevorderen van integraal veiligheidsbeleid in de regio. Uit een inventarisatie van bestaande activiteiten bleek dat de beoogde activiteiten reeds worden opgepakt door de Begeleidingscommissie Integrale Veiligheid van de regionale politie Rotterdam- Rijnmond. Daarom heeft de regioraad besloten deze commissie vooralsnog te ondersteunen met een bijdrage van voor 2003 en voor Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

9 3 Communicatie Informatiecampagne In 2003 werd een aantal nieuwe initiatieven genomen om de stadsregio in communicatief opzicht sterker te profileren. Met deze activiteiten werd uitvoering gegeven aan het actieprogramma Communicatie met de Burger In april 2003 startte de informatiecampagne op radio en tv Rijnmond. In vier blokken van zes aaneengesloten weken werden dagelijks drie- tot viermaal een tv-spotje uitgezonden en zesmaal een radiospotje. Er zijn vier verschillende tv-spotjes gemaakt en acht verschillende radiospotjes. Elk spotje behandelt één van de werkterreinen van de stadsregio. Gezamenlijke geven ze een totaalbeeld van het werk van de stadsregio. De spotjes zijn ook te zien en te horen via de website van de stadsregio. In de campagne werden tweemaal gedurende een aantal weken speciale spotjes ingelast rond actuele thema s. Zo werd in juni dagelijks een aantal malen een informatiespotje uitgezonden over de nieuwe zone-indeling voor het openbaar vervoer per 1 juli. In augustus en september werd een spotje uitgezonden waarin informatie werd gegeven over de inspraak op het Regionaal Verkeersen Vervoersplan. De campagne wordt in 2004 afgesloten met een afrondend blok uitzendingen in de maanden maart en april. In die periode zal het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) een onderzoek doen naar de effecten van de campagne. Relatiemagazine In juni verscheen de eerste uitgave van het nieuwe relatiemagazine van de stadsregio: SR Perspectief. Het magazine ondersteunt vooral de communicatie met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven binnen de stadsregio en belangrijke relaties buiten de stadsregio, bijvoorbeeld bij de provincie, ministeries, leden van de Tweede Kamer en belangenorganisaties. Het magazine biedt in woord en beeld vooral informatie over de strategische hoofdlijnen van het beleid van de stadsregio, haar projecten en belangwekkende zaken in de regio. Overigens wordt het magazine ook toegestuurd aan interne relaties van de stadsregio bij de gemeenten, hoewel zij via het Regiojournaal veel frequenter en meer in detail worden geïnformeerd over het actuele beleid van de stadsregio. In 2004 wordt via een lezersonderzoek onderzocht of de doelstellingen van het blad worden gehaald en of het voldoende voorziet in de informatiebehoefte van de doelgroepen. Website Na bijna een jaar van intensieve voorbereidingen kon in februari 2003 de stadsregio haar nieuwe website in gebruik nemen. Niet alleen is er op de website nu veel meer informatie te vinden, ook het serviceniveau van de website is sterk uitgebreid. Het zoeken naar informatie is een stuk gemakkelijker geworden via een geavanceerde zoekmachine en tal van links naar verwante onderwerpen, documenten of organisaties. Via de website zijn multimediapresentaties mogelijk. Zo zijn op de site presentaties te zien en kunnen korte filmpjes over elke gemeente in de regio worden bekeken. Een zeer belangrijke voorziening is de publicatie van vergaderstukken op de website. Zodra de stukken beschikbaar zijn kunnen ze worden gepubliceerd en worden belanghebbenden via een e- mail attent gemaakt op de beschikbaarheid van de stukken. Hierdoor wordt aanzienlijke tijdwinst geboekt t.o.v. postverzending. Vooral ambtenaren en raadsleden van de gemeenten hebben hier profijt van. Bij vacatures kunnen er on line sollicitatieformulieren worden ingevuld. Ook kunnen er enquêtes via de website worden gehouden. Een deel van de inspraak op het Regionaal Verkeers- en Vervoersplan is via de website verlopen. Nieuwsbrieven Het Regiojournaal werd in 2002 in een nieuw jasje gestoken. In totaal verschenen er 26 nummers. Het Regiojournaal wordt gebruikt om raadsleden, bestuurders en belanghebbende ambtenaren in de regio te informeren over actuele beleidsontwikkelingen. Het Sociaal Bulletin vervult een zelfde functie voor het beleidsterrein van de Jeugdzorg, scholing, werk en inkomen. Het Sociaal Bulletin werd vorig jaar gestart als vervanger van twee afzonderlijk nieuwsbrieven. Het Sociaal Bulletin verscheen driemaal en werd vooral naar werkers in de jeugdzorg gestuurd. De kosten werden betaald uit een bijdrage van de provincie Zuid-Holland. Publieksinformatie In het najaar werd een grondig onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheid om de informatiepagina van de stadsregio in lokale huis-aan-huis-bladen te publiceren i.p.v. in de regionale bladen. Organisatorisch bleek dit zeer wel mogelijk te zijn. Het prijsverschil bleek echter aanzienlijk: op jaarbasis zou de publicatie circa meer gaan kosten. Belangrijkste oorzaak is de geringe winst- Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

10 marge en daardoor beperkte onderhandelingsruimte van lokale uitgevers. Een tweede oorzaak is dat een versnippering van het advertentievolume optreedt waardoor de mogelijkheden tot het afdwingen van kwantumkortingen aanzienlijk worden beperkt. Besloten is daarom vooralsnog de huidige situatie te handhaven en 2004 te benutten voor het onderzoeken van alternatieven voor huis-aan-huis-bladen, waarmee de 1,2 miljoen inwoners in de regio nog beter door de stadsregio kunnen worden bereikt en geïnformeerd. Pers De pers werd via persberichten (35 stuks), perspresentaties en persoonlijke contacten voorzien van informatie op maat, wat leidde tot een groot aantal publicaties. De publicaties werden wekelijks teruggekoppeld via de knipselkrant. Met name de inzet van de stadsregio bij de aanpak van de grootstedelijke problemen in Rotterdam en de presentatie van de regionale visie in Elk z n deel kreeg zeer uitvoerig en positief aandacht van de pers. Presentaties Veel van de communicatieactiviteiten werden ontplooid ter ondersteuning van de in dit jaarverslag beschreven beleidsprocessen. Vaak werd daarbij samengewerkt met derden, bijvoorbeeld met Rijkswaterstaat (Verkeer en Vervoer), de provincie (RR2020) en (Rotterdamse) diensten die in opdracht van de stadsregio taken uitvoeren, bijvoorbeeld de DCMR, de ds+v, het OBR, de RET en de GGD. Zo werd met de RET een campagne voorbereid ter begeleiding van de invoering van de nieuwe zone-indeling van het openbaar vervoer. Voor de portefeuillehouders in het dagelijks bestuur werden publieke optredens voorbereid. Een aantal voorbeelden: een toespraak voor ondernemers en bestuurders in de Hoeksche Waard over de ontwikkeling van het gebied in relatie tot de stadsregio, het startsein voor aanleg van RandstadRail, een presentatie van het nieuwe ruimtelijke plan voor de regio (RR2020) aan havenondernemers, presentatie van het regionale beleid voor stedelijke vernieuwing aan de pers, een presentatie van de stadsregio bij ondernemers in de regio Waterweg-Noord. Bijeenkomsten Voor verschillende doelgroepen werden bijeenkomsten georganiseerd. In het kader van RR2020 werd samen met de projectorganisatie een tiental consultatiebijeenkomsten gehouden voor gemeenteraadsleden en maatschappelijke organisatie in de regio. Samen met Rijkswaterstaat werd het jaarlijks fileplanontbijt georganiseerd en samen met de DCMR werd de presentatie van de Milieumonitor Stadsregio Rotterdam voorbereid. Voor het nieuwe RVVP werd het inspraakproces begeleid. En voor de deelnemers aan regio Randstad werd samen met de bestuurdienst Rotterdam een werkbezoek aan de regio georganiseerd. De op 1 november geplande regiodag werd uitgesteld wegens achterblijvende inschrijving. Ook een werkconferentie over jeugd en ruimte moest om die reden worden uitgesteld. Een enquête onder raadsleden en bestuurders in de regio wees uit dat het gehele najaar voor hen geen geschikte periode is voor bijeenkomsten op regionaal niveau. De Woonvisie stadsregio Rotterdam werd in mei op de interactieve bijeenkomst Klaar af! in de Schiecentrale in Rotterdam gepresenteerd. De uitwerking van het punt kwaliteitsimpuls nieuwbouw uit de regionale woonvisie werd ondersteund met de productie van een werkmap Regionale woningkwaliteit. Tijdens een workshop in juli werden de betrokkenen vertrouwd gemaakt met de methodiek. En voor inwoners uit die regio die via de informatiepagina in de huis-aan-huisbladen een reactie hadden ingestuurd op het beleidsprogramma van het dagelijks bestuur werd een door hen zeer gewaardeerde excursie langs regionale projecten georganiseerd. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

11 4 Verkeer en vervoer 4.1 Algemeen beleid Als gevolg van de kabinetswisselingen heeft de Nota Mobiliteit (voorheen Nationaal Verkeers- en Vervoersplan) vertraging opgelopen en wordt de vaststelling daarvan in 2004 voorzien. Het Rijk is geconfronteerd met hoge rekeningen uit het verleden. Eerder al was sprake van grote overschrijdingen bij de megaprojecten als de Betuweroute en de HSL. Daar zijn nu eveneens hoge rekeningen voor achterstallig onderhoud aan spoorwegen, hoofdwegennet en vaarwegen bijgekomen. Mede als gevolg hiervan zal het Rijk naar verwachting hoge prioriteit geven aan de betrouwbaarheid van de infrastructuur als leidend principe voor de Nota Mobiliteit. In het voorjaar van 2003 heeft de Commissie Mobiliteitsmarkt A4 (commissie Luteijn) een rapport uitgebracht. Naar aanleiding van de case Haaglanden is geconstateerd, dat de bereikbaarheidsproblematiek vooral een probleem is van regionale bereikbaarheid en dat deze problematiek via gebiedsgerichte aanpak en in samenwerking tussen betrokken partijen (overheid, bedrijfsleven, gebruikers) aangepakt moet worden. De onzekerheid over het beleid op rijksniveau is voor de stadsregio geen reden geweest om een afwachtende houding aan te nemen. De regioraad heeft op 17 december 2003 na uitgebreide consultatie en inspraak- het Regionaal Verkeers- en Vervoersplan (RVVP) vastgesteld, inclusief een Uitvoeringsprogramma voor de eerste vier jaar. Het ambitieniveau van het RVVP is hoog. Dat vloeit voort uit de ruimtelijk-economische ambities van de stadsregio als Mainport, als onderdeel van de Randstad (Deltametropool), als centrum van de Zuidvleugel en als aantrekkelijk gebied om te wonen en te recreëren. Het RVVP kent doelstellingen die toegesneden zijn op die ambities en geeft houvast om via een gebiedsspecifieke aanpak samen met de wegbeheerders de uitvoering ter hand te nemen. Het RVVP vormt ook de basis voor de reactie op de Nota Mobiliteit. Binnen het kader van het Uitvoeringsprogramma RVVP is in 2003 gestart met het voorbereiden van uitvoeringsafspraken met de gemeenten en overige wegbeheerders in de stadsregio voor de periode Deze afspraken worden vastgelegd in bestuurlijke overeenkomsten die begin 2004 zullen worden ondertekend. 4.2 Infrastructuur Financiering Net als in 2002 is ook in 2003 een akkoord bereikt van de Zuidvleugelpartners met de Minister van Verkeer en Waterstaat over de realisatie van een aantal grote projecten tot Daarbij is de rijksbijdrage voor de aanleg van de A4 Delft-Schiedam met 210 miljoen verhoogd tot 475 miljoen. Hierdoor is, in het licht van de door de regioraad gestelde voorwaarden, een verantwoorde aanleg van de weg binnen bereik gekomen. Door de budgettaire problemen van het Rijk, is de start van de verbreding van de A15 Maasvlakte-Vaanplein met twee jaar uitgesteld. In 2004 zullen definitieve afspraken worden gemaakt over de realisatie en aanvullende financiering van de Tweede Botlektunnel. De Minister heeft toegezegd een aantal knelpunten op het hoofdwegennet rondom de stadsregio aan te pakken: A12 Gouda-Woerden, A12/A20 en A15 bij Papendrecht. Tot slot is een rijksbijdrage van 25 miljoen toegezegd voor regionale bereikbaarheid van de Zuidvleugel, vooral voor het oplossen van doorstromingsknelpunten op wegen. De decentralisatie van de verantwoordelijkheid voor infrastructuurprojecten tussen 11,3 en 225 miljoen is uitgesteld tot 1 januari In de Kadernota GDU+ heeft de regioraad in december 2002 de hoofdlijn van programmering en kostenbeheersing vastgelegd. Dit is opgenomen in het Uitvoeringsprogramma van het RVVP en het Regionaal Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer (RIVV) In 2003 is ten laste van de regionale fondsen (GDU, Fonds Bereikbaarheidsoffensief, Omslagfonds Vinex) voor ruim 31 miljoen aan verplichtingen aangegaan. Voor wat betreft kleine projecten gaat het om 35 projecten waarvoor in 2003 beschikkingen zijn afgegeven. Voor grote projecten zijn 4 beschikkingen afgegeven ten laste van de GDU, waarmee voor 10 miljoen aan verplichtingen is aangegaan. Rijkswegen Voor Rijksweg 15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein is het ontwerp-tracébesluit voor het gedeelte tussen Beneluxplein en Vaanplein voorbereid, zodat ter visielegging begin 2004 mogelijk is. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

12 Er is in opdracht van de stadsregio en Rijkswaterstaat een quick scan verricht naar de mogelijkheden van tolheffing op de A15. Het resultaat daarvan wordt betrokken bij het financieringsonderzoek voor de Botlektunnel, dat met de Minister is afgesproken. Aan de startnotitie voor (de voortzetting van) de tracé/merprocedure A4 Delft-Schiedam is in 2003 hard gewerkt. Nu het Rijk heeft besloten extra middelen ter beschikking te stellen, zal begin 2004 de tracé/merprocedure daadwerkelijk van start gaan. De provincie Zuid-Holland heeft tot taak om de financiële dekking van de samenhangende aanpak van het kwaliteitsprogramma Midden- Delfland met diverse betrokken partijen rond te krijgen. Bij de A13/A16 is in 2003 door het Rijk geen vervolg gegeven aan de in 2002 gemaakte afspraak over herstart van de planontwikkeling. Deze afspraak is in het overleg met de nieuwe Minister in november 2003 herbevestigd. De planontwikkeling zal daarom in 2004 gestart worden. Tevens is in 2003 gestart met een verkenning van de oplossing van het knelpunt op de knoop A13/N209. De Ministers van Verkeer en Waterstaat en VROM hebben positieve conclusies getrokken uit het experiment met de snelheidsbeperking tot 80 kilometer in Overschie. Naar aanleiding hiervan wordt dit experiment doorgezet en wordt een onderzoek verricht naar uitbreiding van deze aanpak op de A20 en de A16. Vooruitlopend hierop heeft de stadsregio een onderzoek gestart naar de wenselijkheid en mogelijkheid om deze aanpak op onderdelen van de ruit om Rotterdam in te voeren. Hierover wordt in 2004 gerapporteerd. Het Rijk is gestart met de voorbereiding van spitsstroken op de A13 ten noorden van Overschie en de A20 Terbregseplein. Regionale wegen Voor de N57 werd een verkennende studie uitgevoerd, volgens de maatstaven van het MIT. De studie werd eind 2003 afgerond en zal begin 2004, na bestuurlijk behandeling, aan de minister van Verkeer en Waterstaat worden aangeboden. De bouw van een nieuwe fietsbrug naast de Harmsenbrug en het vergroten van de capaciteit van de Harmsenbrug (extra rijstrook in noordelijke richting) leek in december, ook in financiële zin, dichterbij gekomen. Voor de herinrichting van de Hartelbrug in 2x2 rijstroken en de bouw van een nieuwe fietsbrug is in het voorjaar een programma van eisen opgesteld. Het project werd vervolgens overgedragen aan de provincie Zuid-Holland. Door bijstelling van het Fonds Bereikbaarheidsoffensief werd voor een aanzienlijk deel in de financiële dekking van het project voorzien. Voor verbetering van de doorstroming op de Algeracorridor werd begin 2003 een studie afgerond en bestuurlijk geaccordeerd. De discussie over de dekking van de kosten van het plan was eind 2003 nog niet afgerond. De N470 tussen Rotterdam, Delft en Zoetermeer is in uitvoering. De oplevering van de Zuid- en Oosttak zijn gepland in De oplevering van de Westtak is vertraagd tot 2007 door procedurele problemen met de Habitat-richtlijn. Het Rijk heeft een subsidiebeschikking afgegeven voor de N209 Bleiswijk-Zoetermeer, waarmee de reconstructie van de aansluiting van de N209 met de A12 is zeker gesteld. Met de uitvoering wordt in 2004 en 2005 gefaseerd gestart. Voor het gedeelte van de N209 tussen Rotterdam en Bleiswijk is gestart met de planvorming voor de aanpak van de meest urgente knelpunten. Het betreft de verdubbeling van het gedeelte tussen Rotterdam en Bergschenhoek (getrokken door de provincie Zuid-Holland) en een aantal kleinere knelpunten op het gedeelte tussen Bergschenhoek en Bleiswijk (planstudie getrokken door de stadsregio). De eerste fase van de tweede ontsluitingsweg Hoek van Holland tot het Oranjekanaal is in uitvoering. De gemeente Rotterdam heeft een voorstel in voorbereiding voor aansluitende realisatie van het gedeelte tot aan de Pettendijk. In december 2003 is een bestuurlijke afspraak ondertekend met alle betrokken partijen over het totale project Westland/Hoek van Holland, waartoe naast de Tweede Ontslutiingsweg ook de Verlengde Veilingroute en het knooppunt Westerlee deel uitmaakt. De Parklane in Rotterdam wordt gefaseerd uitgevoerd. Het Giessenplein in vrijwel gereed, het deek Westzeedijk/Pelgrimstraat is in uitvoering en de voorbereidende werkzaamheden voor de Vierhavensstraat zijn gestart. De voorbereiding voor het uitbreiden van de afrit van de Brienenoordbrug naar het Kralingseplein is gestart. De uitvoering kan in het voorjaar van 2004 starten. In samenhang hiermee werken de gemeenten actief aan vervoermanagement op de aanliggende bedrijventerreinen. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

13 Openbaar vervoer De uitvoering van RandstadRail is gestart. In het najaar is de realisatie van de boortunnel aanbesteed. Als gevolg van bezwaarprocedures van een van de aannemerscombinaties, was gunning in 2003 nog niet mogelijk. Voor Rotterdam Centraal is het programma van eisen op hoofdlijnen vastgesteld. De architectenkeuze ia afgerond. De stadsregio heeft zich in principe bereid verklaard om 100 miljoen bij te dragen voor de onderdelen die betrekking hebben op de regionale openbaar vervoerinfrastructuur (waaronder de tramtunnel), onder voorbehoud van decentralisatie van de GDU+. In 2004 zal het voorlopig ontwerp worden gemaakt, op basis waarvan besluitvorming over het plan en de financiering kan plaatsvinden. In 2003 heeft de minister van Verkeer en Waterstaat de investeringsbijdragen toegekend voor de Nesselandelijn, Carnisselandelijn en de IJsselmondelijn. Deze projecten zijn samen met de Schiedam/Vlaardingenlijn de eerste projecten, die volledig onder verantwoordelijkheid van de stadsregio zijn voorbereid en in opdracht van de stadsregio worden gerealiseerd. De aanleg van deze lijnen is inmiddels in volle gang. Na jaren van voorbereiding is eind april de officiële starthandeling verricht voor de aanleg van de TramPlusverbinding tussen Rotterdam Centrum en de Vinex-locatie Carnissellande. Er wordt hard gewerkt om de lijn in het najaar van 2004 in gebruik te kunnen nemen. De aanleg van de Schiedam/Vlaardingenlijn verliep minder voorspoedig De projectorganisatie is herzien en er is een doorstart van het project met het project gemaakt. De lijn wordt een jaar later dan verwacht in exploitatie genomen. De verkenning van de Ridderkerklijn wijst uit, dat het realiseren van de HOV-verbinding naar Ridderkerk in de vorm van een TramPluslijn (namelijk het verlengen van IJsselmondelijn) de voorkeur heeft. De verkenning van de HOV-verbinding tussen NS-station Alexander en de 3 B-gemeenten is afgerond. In de planstudie wordt het tracé via de Hoeksekade, dat de Rotte kruist, verder uitgewerkt. Er is een begin gemaakt met de verkenning van het tramnet in het centrum van Rotterdam. Met name op de Coolsingel zullen zich een aantal knelpunten aandienen met de ingebruikname van de Carnisselande- en IJsselmondelijn. 4.3 Openbaar vervoer exploitatie In de Wet personenvervoer 2000 is een verplichting opgenomen om nieuwe concessies voor het openbaar vervoer te verlenen na een procedure van aanbesteding. De primeur was voor concessiegebied Voorne-Putten en Rozenburg. Drie bedrijven dongen mee naar de concessie. De aanbieding van Connexxion kwam als beste uit de bus. De nieuwe concessie gaat in op 4 januari 2004 en heeft een looptijd van vier jaar met de mogelijkheid om deze met nog eens twee jaar te verlengen. Ondanks de noodzakelijke bezuinigingen biedt Connexxion o.a. hogere frequenties, nieuwe bussen met een lage vloer die ook toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers, dynamische reisinformatie en op nagenoeg alle lijnen zitplaatsgarantie. De rijksbijdrage in de exploitatie van het openbaar vervoer voor 2003 was door rijksbezuinigingen 3,5 miljoen lager dan in Voor de gehele periode tot en met 2006 wordt een bezuinigingstaakstelling van 12 miljoen verwacht. Deze bezuinigingen zijn zo omvangrijk, dat ze niet opgevangen kunnen worden met het vervallen van een enkele rit. Aan Connexxion en de RET is gevraagd om een lijnennet te ontwikkelen passend op het budget van 2006, rekening houdend met het in exploitatie nemen van de geplande nieuwe raillijnen. In 2003 heeft Connexxion een aantal aanpassingen in het voorzieningenniveau doorgevoerd. Voor een aantal aanpassingen, die strijdig zijn met het programma van eisen behorende bij de concessies, heeft de stadsregio ontheffing verleend. De RET heeft een herontwerp van het lijnennet ontwikkeld, dat stapsgewijs in de periode tot en met 2006 wordt ingevoerd. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

14 Herzonering Per 30 juni 2003 is het besluit rond de herindeling van zones (uitwerking van het Actieplan Opbrengsten) in werking getreden. Dit zal naar verwachting leiden tot een verhoging van de reizigersopbrengsten voor de concessiehouders van 4 miljoen per jaar. Treintaxi De NS heeft eind 2002 besloten om de Treintaxi s te Maassluis en Schiedam op te heffen. De financiering van deze Treintaxi s is overgenomen door de stadsregio. SVOV In 2003 hebben zich helaas weer tal incidenten voorgedaan die de noodzaak aantonen van het intensiveren van de maatregelen voor het bevorderen van sociale veiligheid. De aanpak van de sociale veiligheid is gebaseerd op het realiseren van het gesloten instapsysteem. In de metrostations worden tourniquets geplaatst en op alle trams zijn inmiddels conducteurs aanwezig. OV-chipkaart De tourniquets in de metro zullen vanaf eind 2004 alleen met de OV-chipkaart geopend kunnen worden. De RET heeft voor de metro een systeem besteld op basis van bestaande technologie bij East-West. In Hong Kong heeft men goede ervaringen met dit systeem. Stedenbaan Sinds enkele jaren voeren de regiobesturen in Zuid-Holland overleg met het rijk en NS Reizigers over de ontwikkeling van het stadsgewestelijk spoorvervoer. Vanuit die samenwerking hebben provincie Zuid-Holland, stadsgewest Haaglanden en stadsregio Rotterdam in Zuidvleugelverband een gezamenlijke toekomstvisie opgesteld over het stadsgewestelijk spoorvervoer: de Stedenbaan. Dit concept speelt in op de nieuwe rijksvisie op het spoorwegnet Benutten & Bouwen, die in de loop van 2003 gepubliceerd is. Met het Stedenbaanconcept kunnen geringe investeringen in de spoorinfrastructuur op korte termijn behoorlijke verbeteringen in het stadsgewestelijke spoorvervoer opleveren. Voorbeelden zijn een aantal nieuwe stations en een nieuwe, hoogfrequente stoptrein. In het najaar is een studie gestart naar de mogelijkheden om station Spaland in Schiedam in gebruik te nemen. 4.4 Flankerend beleid Fileplan Regio Rotterdam In 2003 heeft het Fileplanontbijt plaatsgevonden in Krimpen aan den IJssel met als thema Schakels in de mobiliteit. De term schakels refereert aan de verschillende vervoersmodaliteiten en de plaats die Fileplan inneemt in het veld van verkeer en vervoer. De nieuwe aanlegsteiger voor de Fast Ferry in Krimpen aan den IJssel werd feestelijk geopend. In 2003 heeft een heroriëntatie plaatsgevonden op het functioneren en de toekomst van Fileplan. Er is besloten om meer dan in de afgelopen jaren het op gang brengen en houden van relevante projecten centraal te zetten. Tevens is in het voorjaar van 2003 een gebruikersonderzoek onder vrachtwagenchauffeurs, automobilisten, motorrijders, (brom)fietsers en gebruikers van het openbaar vervoer gehouden. De uitkomsten leidden tot nieuwe aandachtspunten voor het Fileplan voor het afgelopen jaar en voor het werkprogramma van De voor 2002 geformuleerde speerpunten Samenwerken aan Dynamisch Verkeersmanagement (DVM) en Afstemming van wegwerkzaamheden bleven gehandhaafd. In het kader van het eerste speerpunt werd in het project Samenhangend Netwerk Regio Rotterdam een regelstrategie ontworpen en een daarop gebaseerd pakket maatregelen. Het project Stedelijke DRIP s werd in juli in werking gesteld. Voor de werkzaamheden aan de Harmsenbrug (aansluiting aan de Calandtunnel) is het verkeersplan uitgevoerd, dat in 2002 in het project Over de Brug werd bedacht in same n- werking van een groot aantal partijen. Andere speerpunten waren het verminderen van incidentele files en het bevorderen van alternatieven voor de auto. Zo startte in april de proef met een flexibel anti-kijkscherm om kijkfiles te voorkomen en werd een kaart tot stand gebracht met alternatieve routes die bij incidentele wegafsluitingen gevolgd kunnen worden. Voor carpoolpleinen werd met het project Carpoolpleinen gelift een programma van eisen opgesteld en met de wegbeheerders besproken. Het doel hiervan is de kwaliteit van deze pleinen te verbeteren en het gebruik ervan te optimaliseren. In totaal omvatte Fileplan in projecten, waarvan verreweg de meeste volgens plan zijn verlopen en enkele vertragingen ondervonden. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

15 Samenhangend netwerk Het project Samenhangend netwerk regio Rotterdam heeft tot doel te komen tot een optimale benutting van het beschikbare wegennet binnen de regio Rotterdam. Een globale visie op het gewenste gebruik van het wegennet werd vastgesteld. Voor de knelpunten werden oplossingen gezocht. Eind 2003 resulteerde dit in een pakket maatregelen, dat begin 2004 bestuurlijk zal worden behandeld. Realisatie is voorzien tussen 2004 en Pilot Luteijn In vervolg op het advies van de commissie Luteijn is in 2003 gestart met de voorbereiding van een pilot in de noordkant van de stadsregio. Het gaat daarbij om een stapsgewijze aanpak via informatie/communicatie, verstoringsmanagement en benutting via operationeel management naar eventueel niet te vermijden uitbreiding van capaciteit. Belangrijke uitdaging in deze aanpak is het betrekken van de gebruikers en het bedrijfsleven. In de pilot wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van lopende projecten, zoals Samenhangend Netwerk en projecten op de N209. Bedrijfsvervoer Op grond van de evaluatie van de regeling bedrijfsvervoer en in verband met de invoering van de euro is in 2002 de huidige Subsidieverordening Stimulering Bedrijfsvervoer van kracht geworden. De drempel om voor subsidie in aanmerking te komen is verlaagd van naar reizigerskilometer per aaneengesloten periode van zes maanden. Het uitsluiten van andere reisvergoedingen is vervallen. Tevens is de bijdrage per reizigerskilometer voor uitbesteed vervoer met 30 % en voor niet-uitbesteed vervoer met 65 % per reizigerskilometer verhoogd. De effecten van deze aanpassingen zijn voor het eerst in de uitbetalingen over 2003 te merken. Eind 2001 was het effect ingeschat op op jaarbasis. Er is in totaal voor aan subsidie toegekend. Dat is een stijging van ten opzichte het jaar ervoor. Vervoermanagement De uitvoering van vervoermanagementtaken is door de stadsregio in handen gelegd van het Vervoercoördinatiecentrum Rijnmond. Hiervoor heeft de stadsregio in 2003, vanuit de doeluitkering vervoermanagement, een bedrag ter beschikking gesteld van Met behulp van deze middelen zijn veel nieuw in onze regio gevestigde bedrijven geïnformeerd over de voordelen van vervoermanagement. Daarnaast is tijd geïnvesteerd in het opdoen van ervaringen met de zogenaamde locatiegebonden vorm van vervoermanagement In deze aanpak is vervoermanagement instrumenteel bij het oplossen van bereikbaarheids- en andere problemen. De aanpak op het bedrijvenpark Rivium in de gemeente Capelle aan den IJssel is hiervan een voorbeeld. Overheden werken hier samen met ondernemers in een streven het aandeel auto in het woon - werkverkeer te verlagen, met als gevolg dat de bereikbaarheid verbetert. Via de actie Op de fiets werkt beter tenslotte is in 2003 promotie gemaakt voor de fiets als vervoermiddel in het woon werkverkeer. Fietsnetwerk In het kader van de herijking van het regionale verkeers- en vervoersbeleid werd het regionale fietsnetwerk op onderdelen geactualiseerd. Bovendien zijn zoekgebieden gedefinieerd, die in overleg met de wegbeheerders zullen worden vertaald naar routes op de kaart. Er werden in 2003 ontbrekende schakels gerealiseerd, terwijl een aantal regionale fietsroutes op het gewenste kwaliteitsniveau werden gebracht. Regionaal VerkeersMilieuKaart De geactualiseerde en uitgebreide Regionale VerkeersMilieuKaart (RVMK) werd in het voorjaar vastgesteld. Omdat de openbaar vervoermodule nog niet geheel bleek te voldoen, werd de verbetering hiervan ter hand genomen. Parkeren In 2003 werden plannen ontwikkeld om het aantal parkeer- en reisplaatsen fors uit te breiden. Realisatie wordt grotendeels voorzien in De start van de proef met doelgroepparkeren bij station Alexander ondervond vertraging en wordt thans voorzien voor april Een analyse van de P+R locaties uit de nota Parkeer- en Reisvoorzieningen werd eind 2003 afgerond. De analyse zal in 2004 leiden tot de programmering van nieuwe locaties voor de komende jaren. Verkeersveiligheid Voor verkeersveiligheid was 2003 voor Nederland geen goed jaar. Doordat de landelijke financieringsbronnen (ICES) opgedroogd bleken te zijn, moest het ambitieniveau worden verlaagd. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

16 Binnen de stadsregio heeft dit onderwerp op verschillende aandacht gekregen. De verkeersveiligheid in de regio werd geanalyseerd, waardoor de wegbeheerders op maat van informatie konden worden voorzien. Het jaar is gebruikt voor de aanpak van black spots, onveilige kruisingen en wegvakken. Op het vlak van educatie en voorlichting werden drie projecten uitgevoerd. Het jaar 2003 is verder gebruikt voor een herpositionering van de Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid. Het RPV vormt het overleg tussen wegbeheerders en maatschappelijke organisaties binnen onze regio en heeft de positie van adviesorgaan van het dagelijks bestuur gekregen. Het voorzitterschap van dit overleg is in handen van de wethouder verkeer en vervoer van de gemeente Helevoetsluis, de heer P.D. Hofman. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

17 5 Ruimtelijke Ordening, Wonen en Economie 5.1 Ruimtelijke beleid Ruimtelijk Plan Regio Rotterdam 2020 (RR2020) In 2003 is de samenwerking tussen de provincie Zuid-Holland en de stadsregio goed op gang gekomen. In september 2002 was al de formele bestuurlijke samenwerkingsovereenkomst getekend, en december 2002 is de gezamenlijk aangestelde projectleider van start gegaan. RR2020 is het gezamenlijke ruimtelijke plan van stadsregio en provincie, dat door de regioraad vastgesteld zal worden als regionaal structuurplan en door provinciale staten als herziening van het streekplan Rijnmond uit In oktober 2003 is de Nota Koers & Inzet bestuurlijk vastgesteld. Deze nota beschrijft de bestuurlijke opdracht voor het project RR2020 in drie hoofddoelstellingen: het versterken van het groenblauwe raamwerk (o.a. groenvoorziening en waterbeheer); het verbeteren van de concurrentiepositie in economische netwerken (o.a. aanbod van nieuwe en herstructurering van bestaande bedrijventerreinen, infrastructurele maatregelen en aanpakken milieuknelpunten); meer keuzemogelijkheden voor wonen, recreëren en ondernemen (o.a. aansluiten op veranderingen in de bevolkingssamenstelling en het creëren van wervende woon-, werk-, en verblijfsgebieden). Om deze ambities te kunnen verwezenlijken zal het RR2020 niet alleen een ruimtelijke visie, maar ook een regionale ontwikkelingsstrategie bevatten. In de tweede helft 2003 is gestart met het Voorontwerp, dat begin 2004 gereed zal zijn. Onderdeel van het proces zijn zes deelgebiedstudies waarbij gemeenten, deelgemeenten van Rotterdam en waterschappen actief zijn betrokken. De bestuurlijke Klankbordgroep van statenleden en regioraadsleden is na de statenverkiezingen opnieuw samengesteld Het definitieve RR2020 zal medio 2005 worden vastgesteld. Zuidvleugel en Randstad Op 3 december heeft de bestuurdersconferentie van de Zuidvleugel plaatsgevonden. Op hoofdlijnen is ingestemd met het bestuurlijk document De Zuidvleugel van de Randstad, Netwerkstad van bestuur & recht, kennis en logistiek. Het document is aangeboden aan het kabinet als inzet voor de Nota Ruimte en de Nota Mobiliteit. De Regio Randstad heeft in oktober 2003 het Ontwikkelingsbeeld Deltametropool vastgesteld. Het Ontwikkelingsbeeld geeft de visie van de randstadoverheden op de ontwikkeling van de Deltametropool en de activiteiten die hiervoor nodig zijn. Het vormt hiermee de strategische agenda voor het overleg met het rijk. In september is een werkbezoek georganiseerd voor bestuurders van de Randstadoverheden. In de portefeuillehoudersoverleggen van het Bestuurlijk Platvorm Zuidvleugel en het samenwerkingsverband Regio Randstad treedt de stadsregio mede namens de gemeente Rotterdam op. Na het stranden van de Vijfde Nota voor de Ruimtelijke Ordening door de val van het kabinet Kok voorjaar 2002 is er op rijksniveau weinig voortgang geboekt op het gebied van nationaal ruimtelijk beleid. Pas in oktober 2003 is het overleg tussen Randstad en rijk (in de vorm van de Bestuurlijke Commissie Randstad) weer opgepakt. Begin 2004 zal de Nota Ruimte verschijnen. Projecten en samenwerkingsverbanden Op bovenregionaal niveau participeert de regio in het project Rotterdam-Zoetermeer-Gouda. Doel is het maken van een Interregionale Structuur Visie. In 2003 is het opgavendocument vastgesteld, en is de atlas met de basisgegevens vanuit water, bodem, infrastructuur en programma gereed gekomen. Begin 2004 zal de structuurvisie gereed zijn. Met diverse buurregio s (o.a. Hoeksche Waard, Zuid-Holland-Zuid, Haaglanden en Midden-Holland) is het overleg voortgezet over gezamenlijke belangen en mogelijke gezamenlijke projecten Pas na het vaststellen van de Nota Ruimte zullen hier meer concrete afspraken over gemaakt kunnen worden. Binnen de regio is de toekomstverkenning Waterweg-noord afgerond, en heeft de stadsregio bijgedragen aan studies voor o.a. Voorne-Putten en versterking van de kust tussen Hoek van Holland en Monster. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

18 Grondbeleid Met steun van een expertteam met ambtelijke vertegenwoordiging van alle regiogemeenten is gestart met de uitwerking van een nieuw financieringssysteem voor de verstedelijkingsafspraken. Daarbij moet een opvolging bedacht worden voor het grondkostenfonds en het omslagstelsel dat bij de Vinex afspraken is ontwikkeld en dus rechtskracht heeft tot Omdat het rijk het maken van financiële afspraken voor de verstedelijkingsopgave heeft vertraagd, zal afronding plaatsvinden in Met het ministerie VROM afgesproken om gezamenlijk te onderzoeken of er een nieuw of ander instrumentarium voor grondbeleid, en mogelijk een daaraan gekoppeld RO instrumentarium, nodig is om een doelmatige uitvoering en financiering van regionaal strategische projecten voor elkaar te krijgen. Bij dit onderzoek, dat na de zomer is gestart, participeert ook de provincie. Er worden een drietal pilot projecten gebruikt als voorbeeld. Verder is er een start gemaakt met het ontwikkelingen van een uitvoeringsstrategie en daarbij behorend uitvoeringsprogramma gekoppeld aan RR Hierin zullen uiteindelijk de regionaal strategische projecten worden benoemd en worden voorzien van een opdrachtgever. In het uitvoeringsprogramma zullen de projecten ook gekoppeld worden aan de beschikbare financiële middelen. 5.2 Verstedelijkingsconvenant In maart 2002 heeft de stadsregio het Intentiedocument Verstedelijking ondertekend. Hierin zijn samen met de rechtstreekse ISV-gemeenten Rotterdam en Schiedam (ISV=Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing) en de provincie Zuid-Holland voorlopige afspraken met het rijk vastgelegd over nieuwbouw en transformatie van de woningvoorraad, verkoop en sloop van woningen, maar ook over kwesties met betrekking tot werklocaties, groen, milieu en infrastructuur, voor zover deze verband houden met de verstedelijkingsopgave. In overleg met partijen zijn de intentieafspraken uitgewerkt. De voorbereidende werkzaamheden voor de definitieve afspraken zijn inmiddels nagenoeg afgerond. Drie speerpunten stonden in 2003 centraal: in kaart brengen (normatief) van de kostenkant van de verstedelijkingsopgave; in kaart brengen spanningsveld RO en Milieu (knelpunten i.v.m. luchtkwaliteit, externe veiligheid en geluid), en uitvoeren van een compacte woningmarktanalyse, teneinde het oorspronkelijk vastgelegde programma te toetsen aan de actuele woningmarktsituatie. Op grond hiervan is de inzet voor de onderhandelingen met de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) over de definitieve afspraken voor de periode bepaald. Naar verwachting kunnen in de eerste helft van 2004 definitieve afspraken worden gemaakt. 5.3 Wonen en stedelijke vernieuwing Woonvisie Na een intensief en interactief proces dat in 2002 was gestart, heeft de regioraad op 19 maart 2003 de Regionale Woonvisie vastgesteld. Op 14 mei werd de Woonvisie gepresenteerd onder de titel Klaar? Af!. Deze presentatie markeerde de afsluiting van het proces van totstandkoming van de woonvisie ( klaar ) en het begin van een verdere uitwerking en concretisering van de in de visie genoemde agendapunten en projecten ( af ). De Woonvisie vormt de bijdrage van het beleidsveld wonen aan de doelstellingen die in het programma van het dagelijks bestuur zijn geformuleerd. Naast een strategische visie op de toekomst van het wonen in de regio moet de Woonvisie vooral als inspiratiebron voor gemeenten dienen (bijvoorbeeld voor gemeentelijke woonvisies) alsmede een uitdaging aan marktpartijen om investeringen te doen in de regio. Tegen de achtergrond van de wens om een kwaliteitssprong in het wonen te realiseren is de Woonvisie een document om richting te geven aan die investeringen, niet alleen in bestaande en nieuwe woningen, maar ook in woonomgeving en zelfs in de vestiging van kleine en grote ondernemingen Tevens is de Woonvisie een actiegericht document: via de regioagenda wonen worden themagewijs discussies gevoerd en oplossingen ontwikkeld voor problemen in de regio op het terrein van het wonen, en met de regioprojecten wordt uitvoering gegeven aan het verbeteren van de vitaliteit van de regionale woningmarkt. Na vaststelling in de regioraad is de regiogemeenten en de Maaskoepel nog de gelegenheid gegeven te reageren op de Woonvisie en is hen gevraagd aan te geven hoe zij kunnen bijdragen aan de Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

19 discussie rond de regioagenda wonen en aan de uitvoering van een of meer in de woonvisie genoemde regioproje cten. Deze reacties waren de eerste aanzet voor het werkplan uitvoering woonvisie dat begin 2004 zal worden gepresenteerd en vastgesteld. Elk Zijn Deel Begin september 2003 werd de discussienotitie Elk Zijn Deel gepubliceerd. Het is een concrete stap in de uitwerking van de Woonvisie. Elk Zijn Deel is gepresenteerd als uitwerking van de eerste twee agendapunten uit de regionale woonvisie: Ruimte voor herstructurering en Beschikbaarheid van de goedkope voorraad. Uiteindelijk doel is de geformuleerde herstructureringsambities waar te kunnen maken, de concentratie van lage inkomensgroepen en kansarmen te verminderen en de leefbaarheid te verbeteren. Bovenal gaat het om de erkenning dat de grootstedelijke problematiek gemeentegrensoverschrijdend is en afstemming op regionaal niveau vereist. De in Elk Zijn Deel geschetste beleidsrichting krijgt begin 2004 nadere uitwerking in het zogenaamd Regionaal Koop-, Bouw- en Sloopscenario (RKBS), welke tevens is te beschouwen als nadere uitwerking (per gemeente) van het met het rijk te sluiten akkoord over de definitieve Verstedelijkingsafspraken. Voorts zal Elk Zijn Deel nader uitgewerkt worden door middel van flankerend beleid (maatwerk) op het terrein van de woonruimteverdeling en de stedelijke vernieuwing (ISV) Stedelijke Vernieuwing Als resultaat van de besprekingen met het rijk (minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en gedeputeerde staten van Zuid-Holland met betrekking tot het takenpakket in het kader van de Wgr-plus (opvolger Kaderwet) is overeengekomen om uitwerking te geven aan een gedelegeerd regionaal budgethouderschap ISV voor de periode Uitgangspunt is dat uitwerking plaats vindt binnen het kader van de Wet Stedelijke Vernieuwing. Achterliggende gedachte is dat hiermee kan worden bewerkstelligd dat het in de regio te besteden budget (van provincie, de rechtstreekse gemeenten en mogelijk een extra premie van het rijk) in regionaal verband effectief kan worden ingezet voor projecten en programma's die bijdragen aan oplossing van de grootstedelijke problematiek. Eind 2003 was het bestuurlijk overleg over de nadere opzet en uitwerking van het gedelegeerd budgethouderschap met de provincie en de rechtstreekse gemeenten (Schiedam en Rotterdam) nog gaande. Verordening stedelijke vernieuwing In 2002 heeft de regioraad voor de periode voor een zestal speerpunten op het gebied van stedelijke vernieuwing een budget beschikbaar gesteld van Dit budget mag ingezet worden in bestaand stedelijk gebied in aangewezen postcodegebieden met een laag investeringspotentieel. De regeling wordt verplicht uit de rentebaten van het budget Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS). De categorieën zijn: gebouwde parkeervoorzieningen, woon/werkwoningen, kinderspeelplaatsen, particuliere woningverbetering, planvoorbereidingskosten kleine gemeenten Het vervangen van schotelantennes door een centraal schotelantennesysteem De regeling is in 2002 moeizaam van start gegaan. In 2003 is het aantal subsidiebesluiten flink gestegen. Vooral voor de categorie kinderspeelplaatsen is een toenemende belangstelling; eind december is nog een aanvraag voor subsidiëring van 10 kinderspeelplaatsen binnengekomen. In 2003 is de categorie vervangen van schotelantennes door een centraal schotelantennesysteem aan de speerpunten toegevoegd. Ondanks de toename van het aantal aanvragen ten opzichte van 2002, staat het subsidiebeslag voor 2003 van (nog) niet in verhouding staat tot het beschikbare budget. Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) In 2001 is besloten uit de middelen in het kader van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) alleen nog ingrijpende verbeteringen aan particuliere huurwoningen in de gemeenten Rotterdam en Schiedam te subsidiëren. In 2003 is voor 202 particuliere huurwoningen een verplichting aangegaan. Hiermee is 44% van het beschikbare budget van 7 miljoen benut. In het afgelopen jaar is een bedrag van 4.2 miljoen aan oude BWS-verplichtingen komen te vervallen. In 2004 zullen er dus nog middelen voor continuering van de regeling beschikbaar zijn is tevens het laatste jaar dat dit budget ingezet kan worden. Omdat niet verwacht wordt dat het beschikbare budget volledig wordt benut voor particuliere woningverbetering, is nog in 2003 besloten tot een verruiming van het aantal categorieën waarvoor in 2004 subsidie aangevraagd kan worden. Naast particuliere woningverbetering is de regeling nu ook opengesteld voor het reali- Stadsregio Rotterdam Jaarverslag

20 seren van levensloopbestendige woningen, grote woningen, sociale koopwoningen en starterswoningen in voormalige bedrijfspanden. In december 2003 is aan de gemeenten gevraagd om voor 1 februari 2004 te melden of er initiatieven in deze categorieën te verwachten zijn. Woonruimteverdeling Bij de vaststelling van de vigerende Huisvestingsrichtlijn in september 2002 is aangekondigd dat de stadsregio per 1 juli 2003 over zou gaan op één samenhangend regionaal aanbodmodel via een door alle gemeenten en corporaties in de regio ondertekende Overeenkomst Woonruimteverdeling. De ontwikkelingen op de woningmarkt hebben echter geleid tot een brede discussie over de toekomst van de woonruimteverdeling. Daardoor is de termijn van 1 juli 2003 niet gehaald. De Maaskoepel heeft het debat over de toekomst van de woonruimteverdeling op touw gezet en onder de titel Zonder regels waar het kan, sturen waar het moet voorstellen voor een nieuw stelsel gepresenteerd. Omdat dit zal leiden tot een door het veld breed gedragen systeem heeft de stadsregio de uitkomsten van dit debat af willen wachten. Kern van de voorstellen van de Maaskoepel is het bieden van maximale keuzevrijheid aan woningzoekenden, ook of misschien wel juist in een tijd dat de woningmarkt onder grote druk staat. Zoals de titel al suggereert, vindt sturing (achteraf) alleen plaats waar dat strikt noodzakelijk is. Gezocht is naar een balans tussen de wens om te komen tot één open regionale woningmarkt en de behoefte (en soms ook noodzaak) tot specifieke afspraken in bijzondere situaties. Na bespreking in de commissie WSV in november heeft het dagelijks bestuur in december de uitgangspunten voor een nieuw regionaal woonruimteverdelingsstelsel vastgesteld. De discussie zal worden voortgezet en in 2004 worden afgerond. Regionale Prestatie-afspraken Onderdeel van het in maart 2002 ondertekende Intentiedocument verstedelijkingsafspraken is het maken van regionale prestatieafspraken met de corporaties in de regio. In 2003 is een gezamenlijke werkgroep van Maaskoepel en stadsregio in het leven geroepen die hiermee aan de slag is gegaan. In januari 2004 zal een definitief concept voor bestuurlijke goedkeuring worden voorgelegd. De regionale prestatieafspraken omvatten meerjarige afspraken tussen de stadsregio en de Maaskoepel over de medewerking van de Maaskoepel(corporaties) de projecten uit de regionale woonvisie, de definitieve Verstedelijkingsafspraken, de principes van de discussienotitie Elk Zijn Deel en het RKBS-scenario. Het nieuwe stelsel van woonruimteverdeling zal eveneens een onlosmakelijk onderdeel van de prestatieafspraken zijn. De afspraken tussen Maaskoepel en stadsregio moeten een paraplu vormen voor prestatieafspraken op lokaal niveau. Voortgang Vinex Bij het inventariseren van de woningbouwplanning met het oog op definitieve verstedelijkingsafspraken, is duidelijk geworden dat met de huidige plannen de Vinex taakstelling van woningen toevoegen aan de woningvoorraad tot en met 2004 niet gehaald zal worden. De minister is hiervan schriftelijk op de hoogte gebracht. In de grote uitbreidingsgebieden dat in het licht van de algehele economische toestand, op diverse plaatsen een herontwikkeling in gang is gezet in de duurste woningbouwsegmenten. In Carnisselande/Portland ligt de woningbouwproductie op schema. In het begin van 2003 is door Europese regelgeving voor luchtkwaliteit onrust ontstaan met het oog op de bouwlocaties langs de A15. Een gedeeltelijke herontwikkeling van de betrokken bestemmingsplannen ingang gezet. De woningbouwtaakstelling voor de Vinex-periode ligt op schema. De helft van het aantal woningen is inmiddels gereed: op 24 november 2003 is de 5000 ste woning opgeleverd. De ontbrekende ontsluitende weginfrastructuur heeft als gevolg van het doorlopen van de diverse (wettelijke RO)procedures helaas nog geen versnelling ondergaan. In Berkel en Rodenrijs en de locatie Nesselande is de woningbouwproductie verder op gang gekomen. Met de gemeente Bergschenhoek is aan het eind van het jaar een principe afspraak gemaakt over nader onderzoek naar de mogelijkheden van de ontwikkeling van de Boterdorpse plas. In april 2004 zal bij het indienen van het voortgangsverslag voor de BLS-subsidie een gedetailleerd overzicht kunnen worden gegeven van de VINEX woningbouwproductie in In de jaarlijkse actualisatie van de meerjarenraming van het Grondkostenfonds en Omslagfonds Vinex wordt een uitgebreid overzicht gegeven van de financiële stand van zaken in de beide fondsen. Stadsregio Rotterdam Jaarverslag