Inventaris van het archief van directeur en directeur-secretaris André Houwink,

Transcriptie

1 Nummer Toegang: Inventaris van het archief van directeur en directeur-secretaris André Houwink, De Nederlandsche Bank N.V. De Nederlandsche Bank: Arnoud Glaudemans (2005); Rian Beex (2013). Nationaal Archief, Den Haag (c) This finding aid is written in Dutch.

2

3 DNB - Directeur-secretaris Houwink 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Materiële beperkingen...6 Aanvraaginstructie...7 Citeerinstructie...7 Archiefvorming...8 Geschiedenis van de archiefvormer...8 Geschiedenis van het archiefbeheer...9 Verwerving door Nationaal Archief...9 Inhoud en structuur van het archief...10 Inhoud...10 Selectie en vernietiging...10 Aanvullingen...10 Verantwoording van de bewerking...10 Ordening van het Archief...10 Verwant materiaal...11 Verwante archieven...11 BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...13 ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp...13 ZA.02. Correspondentie...13 ZA.04 Publicaties...13 ZB. Opbouw en instandhouding...14 ZB.01. Oprichting en juridische structuur...14 ZB Functionarissen...14 ZB Leden van de Directie...14 ZC. Taken...15 ZC.07. Directie...15 ZC Onderwerpen van bemoeienis...15 ZC Nevenfuncties...16

4

5 DNB - Directeur-secretaris Houwink 5 BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Archief van directeur en directeur-secretaris André Houwink Periode: merendeel Archiefbloknummer: P8 Omvang: 0,8 meter; 30 inventarisnummers Taal van het archiefmateriaal: De stukken zijn voornamelijk Nederlands- en Engelstalig. Ook stukken in de andere hoofdtalen Duits en Frans komen voor. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven en gedrukte documenten. Daarnaast bevat dit archief ook enig fotomateriaal. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: André Houwink, Samenvatting van de inhoud van het archief: Het deelarchief Houwink is het archief van een directeur en directeur-secretaris van De Nederlandsche Bank. Het archief beslaat grotendeels de periode dat Houwink de functie van onderdirecteur krijgt, tot aan zijn pensionering in Houwink was als directeur van 1952 tot 1959 verantwoordelijk voor de beleidsgebieden Deviezen (Kantoor Deviezenvergunningen) en als directeur-secretaris van voor de beleidsgebieden Personeelzaken, Interne Dienst, EXIM, Bankbiljettensector en Beveiliging. En opnieuw als directeur van verantwoordelijk voor de Nieuwbouw. De inhoud van het archief wordt gekenmerkt door een reeks correspondentie met uitgaande post en een tweetal thema s. De thema s zijn het oprichten van een circulatiebank in Suriname en een circulatiebank in Indonesië in de jaren 40 en 50. Van zijn functie als directeur en als directeur-secretaris is verhoudingsgewijs weinig archief in dit deelarchief aanwezig. Ook van de verlenging na zijn pensionering in 1964 is niets in dit deelarchief is terug te vinden. Houwink heeft de functie van bijzonder gevolmachtigde Directeur Nieuwbouw gekregen van 1964 tot In de afdelingsarchieven zou hierover wel archief terug te vinden moeten zijn. Ook het feit dat Houwink in de oorlog ontslag heeft gekregen van de destijds Duitse leiding van de bank is niet in dit deelarchief terug te vinden. Zijn functie in die tijd was onder andere adjunct-secretaris. Het archief bevat verder enkele persoonlijke dossiers.

6 6 DNB - Directeur-secretaris Houwink Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Dit archief is deels openbaar, deels beperkt openbaar, op grond van artikel 15 lid 1 b en c. Met het oog op het belang van de staat of zijn bondgenoten zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Ontheffing mogelijk na schriftelijke toestemming van De Nederlandsche Bank. Inventarisnummer Openbaar met ingang van 1 januari: Met het oog op het anderszins voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen danwel van derden zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Ontheffing mogelijk na schriftelijke toestemming van de Algemene Rijksarchivaris. Inventarisnummer Beperkingen aan het gebruik Openbaar met ingang van 1 januari: BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig, behoudens bovengenoemde openbaarheidsbeperkingen. Materiële beperkingen MATERIËLE BEPERKINGEN Er zijn geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

7 DNB - Directeur-secretaris Houwink 7 Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Archiefstukken kunnen worden aangevraagd of gereserveerd via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief te Den Haag. U dient daarbij de volgende gegevens in te vullen: 1. uw bezoekersnummer, 2. uw tafelnummer, 3. het nummer van de toegang van het archief (ook de puntjes overnemen), nl.: , 4. en het inventarisnummer, het oranje nummer voor de beschrijving van de archiefstukken. Reserveren kunt u ook online door gebruik te maken van het digitale reserveringsformulier. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank N.V., Archief van directeur en directeur-secretaris André Houwink, , nummer toegang inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, DNB - Directeur-secretaris Houwink, , inv.nr....

8 8 DNB - Directeur-secretaris Houwink Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER André Houwink is geboren te Meppel op Hij doet doctoraal examen in februari 1924 op de Ned. Handels Hoogeschool te Rotterdam. Hij promoveert in december 1929 op het onderwerp acceptcrediet. Houwink trouwt in 1926 met Charlotte Sophie Polak en zij hebben twee kinderen gekregen. In april 1951 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw. Houwink ( ) heeft gewerkt bij de Banque de Paris et des Pays Bas van 1924 tot Bij De Nederlandsche Bank wordt Houwink aangesteld in tijdelijke dienst op als hoofdbeambte. Hij komt in vaste dienst op , en is Waarnemend Adjunct- Secretaris van tot en Adjunct Secretaris van tot Hij was tevens Chef afdeling Disconto van tot , Waarnemend Kassier- Generaal van tot , en Chef Secretarie van tot En opnieuw Chef afdeling Disconto van tot Op 4 juni 1941, onder Rost van Tonningen, wordt Houwink ontslagen. Onder toekenning van pensioen. In de geschiedschrijving van Joh. de Vries (Geschiedenis van de Nederlandsche Bank, Trips tijdvak, , blz. 287) is te lezen dat Houwink wordt ontslagen als adjunct secretaris vanwege de joodse afkomst van zijn vrouw. Pas na de oorlog in 1945 wordt hij opnieuw in dienst genomen. Houwink werkt bij de Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij van tot Op komt hij opnieuw in functie bij de bank als adjunct-secretaris, en chef afdeling Deblokkering. Hij is Adjunct Secretaris van tot , Chef afdeling Deblokkering van tot , en Chef Bureau Na-Inlevering Binnenland van tot Hij is Plaatsvervangend chef Kantoordeviezenvergunningen (KDV) van tot Houwink wordt Onderdirecteur van tot Hij is Chef afdeling Deblokkering van tot , en Chef Kantoordeviezenvergunningen van tot Houwink krijgt van de bank Non activiteitsverlof van tot in verband met zijn benoeming tot President van de Javasche Bank in Indonesië (zie ook inv.nr ). Hij is daarna adviseur van de Javasche Bank tot Op komt hij weer in actieve dienst bij DNB. Hij is Onderdirecteur van tot Hij is Directeur van tot van de beleidsgebieden Deviezen (KDV). Directeur-secretaris van tot voor de beleidsgebieden Personeelzaken, Interne Dienst, EXIM, Bankbiljettensector en Beveiliging. Hij is wederom Directeur van tot en heeft de leiding van de Nieuwbouw. Met ingang van 1 juli 1964 heeft Houwink op zijn verzoek eervol ontslag verkregen als directeur van De Nederlandsche Bank wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Na de pensionering van Houwink verleent de directie hem, om de continuïteit te waarborgen, de bijzondere opdracht met de daarbij behorende procuratie en beslissingsbevoegdheid inzake de nieuwbouw. De betiteling is Bijzonder Gevolmachtigde inzake de leiding over de nieuwbouw. Eigenlijk dezelfde functie als van 1964 tot 1968, Directeur Nieuwbouw.

9 DNB - Directeur-secretaris Houwink 9 Voorganger in de functie van directeur-secretaris is Prof. mr. Adriaan Marie de Jong. Opvolger in de functie van directeur-secretaris is Mr. Johannes Schreuder. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Dit archief is het archief van directeur en directeur-secretaris Houwink. Het is onderdeel van een serie deelarchieven gevormd op naam van de directeur of directeur-secretaris. Notulen van vergaderingen met de directie en dergelijke, komen in dit archief niet of nauwelijks voor. Het archief van DNB bevat meerdere series notulen van de vergaderingen van de directie. Daarnaast is er wat betreft de directeur secretaris een serie aantekeningen van de Directeur-secretaris van de directievergaderingen aanwezig. Eveneens de serie Maandwinstoverzichten van de DNB ten behoeve van de Directeur Secretaris. Verder is er de reeks Uitgaande correspondentie van de directeur-secretaris. Deze zijn bewerkt in het deelarchief Secretarie , inventarisnummer 4961 en verder. En er is de reeks Dagelijkse aantekeningen van de Directeur-Secretaris, deelarchief Secretarie , inventarisnummer en verder. Verwerving door Nationaal Archief VERWERVING DOOR NATIONAAL ARCHIEF Het archief is in 2013 door de Nederlandsche Bank overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens de Archiefwet 1995.

10 10 DNB - Directeur-secretaris Houwink Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD Het archief betreft de directeur en directeur-secretaris Houwink. Het archief beslaat grotendeels de periode dat Houwink de functie van onderdirecteur krijgt, dat is de periode na de oorlog, tot en met zijn periode als directeur en directeur-secretaris. Tot aan zijn pensionering in 1964 was Houwink als directeur van 1952 tot 1959 verantwoordelijk voor de beleidsgebieden Deviezen (Kantoor Deviezenvergunningen). Als directeur-secretaris van voor de beleidsgebieden Personeelzaken, Interne Dienst, EXIM, Bankbiljettensector en Beveiliging. En wederom als directeur van voor de Nieuwbouw. De inhoud van het archief wordt gekenmerkt door een reeks correspondentie en twee series over het oprichten van een circulatiebank in Suriname en een in Indonesië in de jaren 40 en 50. Opmerkelijk is dat van de verlenging na zijn pensionering in 1964 (Houwink heeft de functie gekregen van bijzonder gevolmachtigde Directeur Nieuwbouw van 1964 tot 1968) niets in dit archief is terug te vinden. Die periode bevat alleen enkele persoonlijke dossiers. Ook dat Houwink in de oorlog ontslag heeft gekregen van de Duitse leiding van de bank, hij was toen nog chef, is niet in het deelarchief terug te vinden. Er is een map correspondentie die doorloopt tot 1972, die ook na zijn tijdelijke functie van bijzonder gevolmachtigde (Directeur Nieuwbouw) van 1964 tot 1968 doorloopt. Misschien hield hij nog secretariaat op de bank. In deze inventaris gaan de inventarisnummers 2593 en 2594 over de plannen voor de nieuwbouw van de Hoofdbank op het Frederiksplein, en de plannen voor de architect van het gebouw. Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Gedurende de bewerking is niet vernietigd. Aanvullingen AANVULLINGEN Er zijn geen te verwachten aanvullingen Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Er is voor gekozen om bij de bewerking de archieven van een directeur-secretaris in de rubriek Directie - Onderwerpen van Bemoeienis te ordenen, en de archieven van een directeur bij de rubriek van zijn taakgebied. Omdat Houwink beide functies heeft vervuld, en omdat er weinig directeursarchief in dit deelarchief zit, is er voor gekozen om alles in de rubriek Onderwerpen van Bemoeienis te plaatsen. Ordening van het Archief ORDENING VAN HET ARCHIEF Het archief is grotendeels in de rubriek Directie - Onderwerpen van Bemoeienis geordend, naast correspondentie, publicaties, nevenfuncties en opbouw en instandhouding.

11 DNB - Directeur-secretaris Houwink 11 Verwant materiaal Verwant materiaal Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Het Historisch archief beheert een fotoarchief dat te zijner tijd bewerkt en overgebracht zal worden aan het NA. Daar zitten ook een honderdtal foto s van Houwink in. Zie ook personeelsdossier Houwink, (DNB Trim 1.56/1456/3617) met de overwegingen over de constructie van bijzonder gevolmachtigde Directeur Nieuwbouw. Zie ook Dossierinventaris directiearchieven Houwink, zie deelarchief Secretarie inventarisnummer Zie ook de serie Uitgaande correspondentie van de Directeur-Secretaris ( ), Secretariearchief inventarisnummers Voorganger in de functie van directeur-secretaris is Prof. mr. Adriaan Marie de Jong. Opvolger in de functie van directeur-secretaris is Mr. Johannes Schreuder.

12

13 DNB - Directeur-secretaris Houwink 13 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp ZA.02. Correspondentie ZA. BESCHEIDEN, NIET GEORDEND NAAR ONDERWERP ZA.02. CORRESPONDENTIE 2591 e.a. Nota's en correspondentie aan derden omslagen Ook correspondentie van persoonlijke aard in inventarisnummer Correspondentie aan derden op persoonlijke titel of inzake niet voor zijn werk inhoudelijke onderwerpen omslag ZA.04 Publicaties ZA.04 PUBLICATIES e.a. Transcripties van lezingen en speeches omslagen Toespraken bij interne en externe aangelegenheden Met teksten in het Engels. Bevat een gedetailleerde speech over de nieuwe hoofdbank en een In Memoriam voor mr. J. Westerman Holstijn Lezing voor de Universiteit van Amsterdam over de Transito-, Internationale- en Indonesische Handel 1957 dec. 6

14 14 DNB - Directeur-secretaris Houwink ZB. Opbouw en instandhouding ZB.01. Oprichting en juridische structuur ZB Functionarissen ZB Leden van de Directie ZB. OPBOUW EN INSTANDHOUDING ZB.01. OPRICHTING EN JURIDISCHE STRUCTUUR ZB FUNCTIONARISSEN ZB LEDEN VAN DE DIRECTIE Correspondentie inzake het afscheid in 1964, geordend op onderwerp, alsmede een ingevoegd dossier met correspondentie van 1949 tot 1957 van persoonlijke aard, onder andere een bedankbrief van het Koninklijk Huis omslag Stukken betreffende zijn Curriculum vitae, zijn benoemingen en zijn ontslag omslag Bevat ook de benoeming tot president van de Javasche Bank. Hij beklede deze functie op een Non activiteitsverlof van 1 november 1949 tot en met 7 juli Hij was daarna tot 31 oktober 1951 adviseur van de Javasche Bank, en kwam op weer in actieve dienst bij DNB. Bevat fotomateriaal Correspondentie inzake de viering van de tachtigste verjaardag van Houwink omslag

15 DNB - Directeur-secretaris Houwink 15 ZC. Taken ZC.07. Directie ZC Onderwerpen van bemoeienis ZC. TAKEN ZC.07. DIRECTIE ZC ONDERWERPEN VAN BEMOEIENIS e.a. Nota's en correspondentie inzake de Surinaamsche Bank, het circulatiebankwezen en het centrale bankwezen in Suriname, geordend op onderwerp en op alfabet omslagen Gou - No A - Gouv Bevat onder andere een rapport over het bankwezen in Suriname S Correspondentie op naam H - V O - R Correspondentie op naam A - G e.a. Nota's en correspondentie tijdens de functie van directeur secretaris in relatie tot een in Indonesië op te richten circulatiebank, geordend op alfabet naar onderwerp omslagen Geldhoeveelheid tot Schuld Bankwet Nieuw octrooi Nota's omtrent de vereisten waaraan de te octrooieren circulatiebank zal moeten voldoen B tot D, dat is Balans , Ceylon en het oprichten van een centrale bank, circulaire van 1951 over de Algemene vergunning van de Bank of England, de conceptbankwet- Houwink, deviezenfonds en valutaire positie, deviezenregiem Statuut Javasche bank Onder andere betrokkenheid met de Javasche Bank en circulatiebanken in Indonesië Economische sanering

16 16 DNB - Directeur-secretaris Houwink Nota's, afschriften en overzichten inzake de valuta- en de valutatermijnmarkt en berekeningen dienaangaande omslag Stukken betreffende het uitwisselen van informatie en nota's met de president over verschillende onderwerpen aangaande de bank, zowel door Houwink als door anderen geschreven omslag Nota's en krantenartikelen over fiscale herzieningen die betrekking hebben op investeringsaftrek bij de scheepvaart omslag Correspondentie ter voorbereiding van reizen naar Cananda, Verenigde Staten en Curaçao omslag ZC Nevenfuncties ZC NEVENFUNCTIES Nota's en correspondentie van Jhr. mr. W.J. de Jonge van de "Federatie van Vereenigingen van Bergcultuurondernemingen in Indonesië" inzake economische kwesties in Indonesië omslag Financieel ondersteunen van de Fondation Européenne de la Culture in Brussel en het bijwonen van hun congres van 26 tot 28 april 1962 met als thema "De opvoeding van de europeaan van morgen" omslag