Een praktische methodiek die groep 7 en 8 van het Basisonderwijs en leerlingen in het Voortgezet Onderwijs sociale vaardigheden aanleert

Transcriptie

1 Een praktische methodiek die groep 7 en 8 van het Basisonderwijs en leerlingen in het Voortgezet Onderwijs sociale vaardigheden aanleert

2

3 Het boek Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs We horen het vaak. Onze tieners ontberen sociale vaardigheden en een aantal zou er baat bij hebben anders om te gaan met de eigen agressie. Dat constateren is één ding, er wat aan doen is hetgeen dramadocent René Koenegras drijft. Alweer 20 jaar slaagt acteur Koenegras er met een even originele als vaak humoristische aanpak in tieners zichzelf te laten spelen in herkenbare situaties. In het boek Theater als Middel ontvouwt Koenegras hoe hij tieners, met welk leerniveau of culturele achtergrond dan ook, om te beginnen de speelvloer op krijgt (wat al een niet geringe prestatie is!) en vervolgens op speelse wijze bewust maakt van eigen gedragingen. In het eerste deel van het boek vertaalt René Koenegras ogenschijnlijk moeiteloos zijn eigen lessen als toneelspeler naar een andere wereld, die van de klassen in het voortgezet (en speciaal) onderwijs. De verhalen zijn doorspekt met eigen ervaringen zoals de training beheersing van emoties die hij in opdracht van het O.M. ooit verzorgde als onderdeel van de taakstraf. Een van de deelnemers vertelt na een oefening stoer en bijna euforisch hoe hij ondanks herhaalde uitdagingen zijn tegenspeler niét geslagen heeft Voor alle duidelijkheid, de methode Theater als Middel is er niet op gericht scholieren te transformeren tot aardige toneelspelers. Het doel is het vergroten van sociale vaardigheden, omdat dit jongeren weerbaarder maakt in hun eigen omgeving en de toekomst. De vaardigheid die in alle lessen terugkomt, is de kunst van het samenspelen of wel samenwerken. Leerlingen ontdekken de meerwaarde daarvan, zelfs als dit betekent dat de bestaande hiërarchie in de groep verstoord wordt. Het is wellicht daarom dat Theater als Middel ook wel een schoolvoorbeeld van passend onderwijs wordt genoemd. De grootste winst van het boek is dat de auteur in het vervolg van zijn boek een belangrijk deel van zijn speloefeningen op papier heeft gezet, voorzien van leermomenten en praktische tips, bruikbaar voor andere docenten en jongerenwerkers. Op een laagdrempelige wijze wordt gewerkt vanuit de belevingswereld van jongeren. Ook onderwerpen als ombuigen van homofoob gedrag, conflicten door verschil in culturele achtergronden en omgang met ongewenste intimiteiten worden niet geschuwd. Toch is het allerminst een zwaarmoedig boek. Koenegras weet als geen ander een ontspannen, hilarische sfeer op te bouwen waarbij tieners zich veilig voelen en vaak verrassend ontwapenend zijn. Die luchtige aanpak kenmerkt zijn werkwijze en gelukkig ook zijn manier van schrijven.

4 Theater als Middel, Rollenspel In het boek wordt op diverse plaatsen gesproken over rollenspellen. Als hulpmiddel voor een rollenspel heeft "Theater als Middel" een set dobbelstenen ontwikkeld met daarop allerhande begrippen die gebruikt kunnen worden. Voor elk van de begrippen wie, wat, waar, waarmee, wanneer en waartoe zitten er twee dobbelstenen in het spel. Hierdoor zijn er 12 verschillende woorden per begrip beschikbaar. Door van elke kleur één dobbelsteen te nemen en die te gooien, kunnen er dus een welhaast oneindig aantal verschillende combinaties gevormd worden. Bij het rollenspel gaat het om een aantal basiselementen, zoals wie, wat, waar, waarmee, wanneer en waartoe. Wie: Op de rode stenen staan personen. Wat: De oranje stenen bevatten negatieve onderwerpen. Waar: Op de gele stenen zijn locaties te vinden. Waarmee: De groene stenen hebben voorwerpen. Wanneer: De blauwe stenen geven tijdsaanduidingen aan. Waartoe: Op de paarse vind je positieve onderwerpen. Het spel geeft de docent/hulpverlener inzicht in het 'Waarom'. Het (spel)aanbod van de leerling(en) geeft inzicht in hun belevingswereld en kan voor zowel de leerling als docent/hulpverlener een eyeopener of een ingang zijn om bepaalde onderwerpen bespreekbaar te maken. Spelbeschrijving Dit lesmateriaal is ontwikkeld door René Koenegras en is een verlengde van het boek 'Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs'. Het boek gaat o.a. in op de voorwaarden die nodig zijn om de methodiek 'Theater als Middel' toe te passen. Doel van het spel: 'aanleren van sociale vaardigheden en observeren van gedrag'. Het spel geeft inzicht in de belevingswereld van de speler en daagt hem of haar op speelse wijze uit de juiste keuze te maken in allerlei situaties door middel van rollenspellen. Er wordt altijd gewerkt vanuit improvisatie. Deze speelstijl maakt dat de elementaire actie of reactie van de speler zichtbaar wordt. Door het spel meerdere keren te spelen kan er gezocht worden naar alternatieve acties of reacties in situaties die door de stenen vooraf bepaald zijn. Spelplezier en veiligheid zijn belangrijke voorwaarden die door de begeleider gecreëerd en bewaakt dienen te worden. Voor een uitgebreide spelbeschrijving gaat u naar

5 Theater als Middel, Uitbeelden Alles wat je met je lichaam uitbeeldt betekent iets. Als jouw omgeving deze signalen niet helemaal begrijpt kan dit frusterend zijn. Hoe ga je om met deze frustratie? Nog interessanter is om deze frustatie te voorkomen door exact uit te beelden wat je bedoelt. Doel van het spel: 'Leerlingen spelenderwijs de invloed van lichaamstaal laten ervaren'. Het spel is een vereenvoudigde versie van het spel 'Hints'. Er is bewust gekozen om de opdrachten laagdrempelig te houden waardoor het spelplezier vergroot wordt. Het spel 'uitbeelden' geeft op een hilarische en veilige manier inzicht in het bovengenoemde. Geschikt voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs en voor het voortgezet onderwijs. Zeer geschikt voor bijzondere doelgroepen met externaliserende problematiek. 500 PVC kaarten van hoge kwaliteit met originele opdrachten voor vele jaren spelplezier. Fraai uitgevoerde flinke spelkoffer. Stopwatch met mooie vormgeving. Twee whiteboardmarkers. Spelbeschrijving Dit lesmateriaal is ontwikkeld door Rene Koenegras en is een verlengde van het boek 'Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs'. Het boek gaat o.a. in op de voorwaarden die nodig zijn om de methodiek 'Theater als Middel' toe te passen. Het spel is los van het boek te gebruiken. Aanleren en observeren De leerlingen leren dat alles wat je met je lichaam doet iets betekent. De scholieren leren communiceren door het gebruik van hun lichaam. De leerlingen moeten creatief zijn. De speler leert alleen spelen voor een grote groep. De deelnemers leren slechts uit te beelden wat van belang is (schoonmaken van spel). Hoe gaan de leerlingen om met frustratie? Geeft een leerling gauw op? Hoe gaan de deelnemers om met verlies? Voor een uitgebreide spelbeschrijving gaat u naar

6

7 Theater als Middel, SamenWerken Samen fantaseren, beslissen, oplossen, spelen Kortom, Samenwerken. 70 dobbelstenen: 35 stenen met locaties en 35 stenen met werkwoorden. Totaal 420 verschillende woorden voor een bijna ontelbaar aantal combinaties. Beknopte spelbeschrijving De leerlingen bedenken in kleine groepjes een scene. Het onderwerp van de spelopdracht hangt af van de gegooide stenen. Er kan gekozen worden voor een gele of oranje steen of een combinatie van beiden. Door van elke kleur één dobbelsteen te nemen en die te gooien, kunnen er dus een welhaast oneindig aantal verschillende combinaties gevormd worden. Het lesmateriaal is tevens te gebruiken in combinatie met Rollenspel. De 70 vrolijk gekleurde houten dobbelstenen van 32 x 32 x 32 mm, samen in een robuuste koffer van 340 x 280 x 80 mm, voorzien van een interieur van EVA-foam waar alles perfect in past. Doel van het spel: Leerlingen spelenderwijs leren samenwerken. Dit lesmateriaal is ontwikkeld door Rene Koenegras en is een verlengde van het boek 'Theater als Middel in het Voortgezet Onderwijs'. Het boek gaat o.a. in op de voorwaarden die nodig zijn om de methodiek 'Theater als Middel' toe te passen. Het spel is los van het boek te gebruiken. Aanleren en observeren Samenwerken is een kernwaarde bij deze oefeningen. Met de eigen groep vervult men taken als het verdelen van rollen, het bouwen van een decor en het samen spelen. Er bestaat ook een samenwerking met de hele klas; de leerlingen van verschillende groepen maken samen gebruik van één klaslokaal en eventueel dezelfde spullen. De oefening stimuleert het ontwikkelen van de fantasie. De leerlingen bedenken en spelen zelfstandig een scene. Tijdens het overleggen luistert de docent achter zijn bureau naar hoe de leerlingen met elkaar overleggen. hij kijkt niet naar ze, geeft ze de ruimte. De docent let er tijdens het spel op hoe de rollen zijn verdeeld en of iedereen tevreden is met zijn aandeel. Voor een uitgebreide spelbeschrijving gaat u naar

8 Theater als Middel, de Documentaire op DVD Workshops Deze DVD is mede door stand gekomen door de, in 2009 behaalde, Suze Groenewegprijs. Omdat we steeds vaker aanvragen krijgen om workshops over Theater als Middel te organiseren, worden deze regelmatig door ons verzorgd. De reacties van docenten / hulpverleners / jongerenwerkers die de workshop eerder volgden waren unaniem positief. Workshops Suze Groenewegprijs Deze prijs is de emancipatieprijs voor roldoorbrekend opvoeden van de gemeente Rotterdam. De gemeente geeft hiermee een stimulans voor verdere ontwikkeling en vernieuwing van het zogenaamde "genderbewust" opvoeden: het doorbreken van verschillen in opvoeding van jongens en meisjes in de leeftijd van nul tot zestien jaar. Het gaat hierbij om het doorbreken van traditioneel meisjes- en jongensgedrag en de rollen die daarbij horen, maar ook om het doorbreken van typisch "cultureel"gedrag. 'Theater als Middel' als praktische methodiek, hoe deze te gebruiken om groepen aan te sturen, omgaan met moeilijke doelgroepen, uw persoonlijke passie voor werken met mensen en heel veel praktische handvaten om de methodiek in te zetten. Iedere deelnemer ontvangt het boek 'Theater als Middel', en de lesmateriaalkoffers, 'Rollenspel en SamenWerken. De workshops worden gegeven van 09:30 tot 15:30 uur. En natuurlijk zorgen wij voor een heerlijke lunch. De workshops worden gegeven in onze eigen studio s in Rotterdam. In overleg ook op uw eigen locatie. De producten worden direct na aanmelding naar u verzonden. Korte beschrijving: Theater als Middel helpt leerlingen van het Citycollege St. Franciscus - een school voor havo en vwo in het centrum van Rotterdam- spelenderwijs de sociale vaardigheden te ontwikkelen die ze thuis niet voldoende aangeleerd krijgen, maar op school en in het dagelijks leven hard nodig hebben. Deze uitzending toont hoe René Koenegras in interactie met leerlingen bouwt aan hun sociale zelfredzaamheid. Waarmee een grote bijdrage aan de missie van het Citycollege: het geven van een reële kans aan leerlingen van allerlei verschillende sociale en culturele achtergronden uit de binnenstad van Rotterdam om een havo- of vwo-diploma te halen. De jury is van mening dat de werkwijze erg leuk en vernieuwend is. Binnen deze werkwijze worden bepaalde thema's aan de orde gesteld onder jongeren op een luchtige en speelse manier. Doordat er daarna een discussie ontstaat kunnen meningen van andere leerlingen door de leerlingen zelf worden aangehoord en gecorrigeerd. De inzet van theater om gevoelige onderwerpen onder jongeren bespreekbaar te maken vindt de jury bij uitstek geschikt. Tevens krijgen de jongeren handvatten mee over hoe om te gaan met verschillende situaties of geloofsovertuiging van mensen. Dit is vooral ook in het belang van onze samenleving, waar tolerantie soms nog ver te zoeken is. Prijs voor deze workshop, inclusief de producten, is 425,- per deelnemer. Op de website ' kunt u zich aanmelden.

9 U kunt deze artikelen bestellen via het contactformulier op de website Theater als Middel Rollenspel Theater als Middel Lijnenspel 12 gekleurde dobbelstenen van 40 x 40 x 40 mm. in een fraaie koffer van ca. 260 x 220 mm, v.v. interieur waarin ze netjes opgeborgen kunnen worden. 49,90 Mooie harde koffer van ca 260 x 220 x 60 mm, 40 meter koord van 3 mm dik zacht katoen op haspel, 8 alarmbellen met knijpertjes, een stopwatch, blinddoek en een klompje goud. 49,90 Het boek Theater als Middel in het voortgezet onderwijs 144 pag., 140 x 240 mm, ISBN ,90 Theater als Middel Uitbeelden 500 full color PVC kaarten van 85 x 55 mm., een stopwatch en 2 whiteboard markers. Het geheel komt in een koffer van ca. 290 x 250 x 70 mm, v.v. EVA-foam interieur waarin alles opgeborgen kan worden. 99,90 Theater als Middel SamenWerken 70 vrolijk gekleurde houten dobbelstenen van 32 x 32 x 32 mm in een robuuste koffer van 340 x 280 x 80 mm, voorzien van een interieur van EVA-foam waar alles perfect in past. 99,90 Totaalpakket: het boek Theater als Middel in het voortgezet onderwijs, het Rollenspel, Uitbeelden, Lijnenspel en SamenWerken 300,-

10