6 juli 2010 Fiscale Economie Mevr. dr. S.J. Mol-Verver. Bachelorscriptie Fiscale Economie. De gevolgen van het verliezen van de ANBI-status

Transcriptie

1 6 juli 2010 Fiscale Economie Mevr. dr. S.J. Mol-Verver 3 e jaar Bachelor Bachelorscriptie Fiscale Economie 2 e semester De gevolgen van het verliezen van de ANBI-status Kees Kwakman Inleiding Instellingen die aanspraak kunnen maken op de ANBI-status, genieten allerlei fiscale voordelen. Zo hoeven zij geen belasting te betalen over erfenissen en schenkingen. Ook zijn de uitkeringen die ten goede komen aan het algemeen nut vrijgesteld van schenkbelasting. Giften aan een ANBI zijn onder voorwaarden voor de donateur vrijgesteld van Inkomstenbelasting of Vennootschapsbelasting. Om in aanmerking te komen voor een ANBIstatus moet een instelling het algemeen nut dienen en moet dit door de Belastingdienst als zodanig worden beschouwd. Daarnaast worden er nog enkele eisen gesteld om voor een ANBI-status in aanmerking te komen. Zo dient een instelling te voldoen aan enkele voorwaarden die gesteld worden aan het bestuur en beleid, de administratie en aan de beloningen en kosten (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 87). De regeling voor Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) is per 1 januari 2010 veranderd. Zo zijn de voorwaarden om voor een ANBI-status in aanmerking te komen strenger geworden. Hierdoor verliest een aantal instellingen het recht op een ANBI-status. De gevolgen van dit verlies zijn zowel voor de instelling als voor de donateurs van groot belang. Naast de wijziging van de ANBI-regeling is ook de Successiewet per 1 januari 2010 aangepast. Eén van de wijzigingen is de invoering van de regeling Sociaal Belang Behartigende Instellingen (SBBI). Een SBBI is een instelling waarbij het particuliere belang van de instelling en de leden wordt behartigd, waarmee tevens het sociaal belang wordt gediend (Beijnon, 2010, p. 11). Deze wijziging heeft als doel de instellingen, die geen aanspraak kunnen maken op de ANBI-status, maar toch een maatschappelijke functie hebben, enkele fiscale voordelen te geven (Kamerstukken II 2008/2009, nr. 8, , pp ). De instellingen die voor meer dan 50%, maar voor minder dan 90% het algemeen belang dienen, kunnen in het nieuwe regime geen aanspraak meer maken op de ANBI-status. Vaak dienen deze instellingen nog wel een sociaal belang en vallen ze onder de SBBI-regeling. In dit onderzoek zal worden bekeken wat de gevolgen zijn voor instellingen die onder het oude

2 2 regime nog aanspraak konden maken op de ANBI-status, en die nu onder de SBBI-regeling vallen. Hierbij wordt gekeken naar de status die de instellingen genieten in beide situaties en op welke vrijstellingen zij recht hebben. De positie van de instellingen in de SBBI-regeling wordt hierbij vergeleken met de positie van de instellingen in de oude ANBI-regeling van voor Dit wordt getoetst aan de hand van de positie van de instellingen in de Successiewet, de Inkomstenbelasting en de Vennootschapsbelasting. Eerst wordt de ANBI-regeling zoals deze was voor 1 januari 2010 worden toegelicht. Hierbij wordt gekeken naar de eisen die gesteld werden om een ANBI-status te verkrijgen. Ook zal hierbij worden gekeken naar de positie van de instellingen en haar donateurs in de Inkomstenbelasting en de Vennootschapsbelasting. Tevens worden de gevolgen voor de Successiewet toegelicht. Vervolgens wordt ingegaan op de ANBI-regeling zoals deze nu is en naar de SBBI-regeling. Hierbij wordt net als bij de situatie van voor 2010 gekeken naar de eisen die gesteld worden om een ANBI- of SBBI-status te verkrijgen. Ook wordt hierbij gekeken naar de positie van de instellingen binnen verschillende belastingwetten. Nadat beide situaties zijn toegelicht zullen ze met elkaar worden vergeleken en vervolgens worden geanalyseerd. Aan de hand van die resultaten wordt beoordeeld wat de gevolgen zijn van de nieuwe ANBI-regelingen en de SBBI-regeling, voor de instellingen die met invoering van de nieuwe regeling geen recht meer hebben op de ANBI-status.

3 3 2. De voorwaarden In dit hoofdstuk wordt toegelicht aan welke eisen een instelling moet voldoen om een ANBIstatus te krijgen. Hierbij zal eerst gekeken worden naar de eisen die gesteld werden voor 1 januari Vervolgens wordt gekeken naar de eisen die met ingang van 1 januari 2010 gesteld worden om respectievelijk in aanmerking te komen voor de ANBI-status en de SBBIstatus. 2.1 Voor 1 januari 2010 Volgens artikel 41a van de Uitvoeringsregeling Inkomstenbelasting 2001 (hierna te noemen: UR IB 2001) zijn giften aan een kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele, wetenschappelijke of algemeen nut beogende instelling aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. De voorwaarden waaraan deze instellingen moeten voldoen om als ANBI te worden aangemerkt worden hieronder nader toegelicht. De instelling mag volgens art. 41a UR IB 2001 geen winstoogmerk hebben. Dit moet zowel uit de statuten als uit de feitelijke werkzaamheden blijken. Er mag geen winststreven zijn ten behoeve van de aandeelhouders of andere belanghebbenden. Zolang de winst slechts wordt gebruikt om het algemeen nut te dienen, dan is de winst geen reden om niet meer in aanmerking te komen voor een ANBI-status (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 70). De tweede voorwaarde is dat de instelling het algemeen belang moet dienen. Ook dit moet zowel in de statuten staan als uit de feitelijke werkzaamheden blijken. Een instelling wordt geacht het algemeen belang te dienen als een instelling voor meer dan 50% het algemeen belang dient. Uit de jurisprudentie is gebleken dat in sommige gevallen een instelling volgens de statuten wel recht had op een ANBI-status, maar dat vervolgens de feitelijke werkzaamheden afweken van de statuten en dat de instelling daarom niet als ANBI werd aangemerkt (HR 12 mei 2006, NJ2006, ). De derde voorwaarde waaraan voldaan moet zijn om als ANBI te kunnen worden aangemerkt is dat zowel een natuurlijk persoon als een rechtspersoon niet over het vermogen kunnen beschikken alsof het hun eigen vermogen is. Bij deze voorwaarde hoort ook dat een persoon geen meerderheid van de zeggenschap mag hebben. Daarmee wordt voorkomen dat een bestuurder in zijn eentje kan besluiten wat er met het geld gebeurd en wordt de onafhankelijkheid van de instelling gewaarborgd. Doordat een persoon geen meerderheid van

4 4 zeggenschap mag hebben, dient een het bestuur uit minimaal drie personen bestaan (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 73). Deze voorwaarde geldt niet voor de zogenaamde steunstichtingen. Steunstichtingen zijn instellingen die ten doel hebben algemeen nut beogende instellingen te ondersteunen (art. 41a lid 1 onderdeel c UR IB). In artikel 41b UR IB 2001 staat aangegeven hoeveel vermogen een ANBI maximaal mag aanhouden. Het betreft het vermogen dat nodig is voor de continuïteit van de werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling. Hieronder vallen alle schenkingen en erfenissen. De vijfde voorwaarde waaraan een ANBI moet voldoen is de beloningsvoorwaarde. De bestuurders van de instelling mogen geen beloning ontvangen voor hun werkzaamheden. Zij hebben slechts recht op een vergoeding van de gemaakte kosten en op beperkt vacatiegeld (art. 41a lid 1 onderdeel f). Ten zesde moeten ook de kosten in redelijke verhouding staan met de bestedingen. Indien er teveel aan salarissen en dergelijke wordt betaald kan dit een reden zijn om de ANBIstatus mis te lopen. Bovendien moet het liquidatiesaldo ook ten goede komen aan het algemeen belang. (art. 41a UR IB 2001). Ten slotte moet de instelling een administratie hebben waaruit de omvang van de kosten, de omvang van het inkomen en het vermogen en de aard van de bestedingen blijkt. Instellingen die aan al deze voorwaarden voldoen kunnen een ANBI-status aanvragen. Ze ontvangen dan een voor bezwaar vatbare beschikking, waarin de inspecteur oordeelt of de instellingen recht hebben op een ANBI-status (ANBI (2010). Homepage ( 21 mei). Deze beschikking kan met terugwerkende kracht worden ingetrokken indien blijkt dat een instelling niet meer aan de vereisten voldoet. Er vindt dan een navordering plaats over de voordelen die de instelling ten onrechte heeft genoten (art wet IB 2001). Voor de gevolgen van de donateur is in de wet en in de jurisprudentie geen standpunt ingenomen. Ik ben van mening dat indien de donateur zich er niet bewust van kon zijn dat de instelling de ANBI-status zou verliezen, de giftenaftrek op grond van het vertrouwensbeginsel kan worden gehandhaafd. Indien de donateur wist of had moeten weten dat de instelling de ANBI-status zou verliezen, maar toch de giftenaftrek heeft toegepast, dan zou er naar mijn mening een naheffing moeten plaatsvinden.

5 De situatie na 1 januari 2010 De meeste voorwaarden om als ANBI te worden aangemerkt zijn per 1 januari niet veranderd. Echter de belangrijkste eis, waarbij de instelling voor 50% het algemeen belang moest dienen, is aangescherpt. Om als ANBI te worden aangemerkt moet een instelling nu voor minimaal 90% het algemeen belang dienen. Hierdoor zullen vele instellingen niet meer aan de voorwaarden voldoen en dus niet meer als ANBI worden aangemerkt. Ook nieuw is dat de belastingdienst de bevoegdheid heeft om een ANBI-beschikking in te trekken of te weigeren als blijkt dat de ANBI of een van de bestuurders zich schuldig heeft gemaakt aan het aanzetten tot haat of geweld (Beijnon, 2010, p.11). 2.2 De voorwaarden voor de SBBI-status Een SBBI is een instelling die naast het sociaal belang ook het particuliere belang van de leden dient. Een voorbeeld hiervan is een voetbalvereniging. Een voetbalvereniging dient de belangen van de leden, maar heeft tevens een sociaal belang omdat het mensen in beweging houdt. Doordat de particuliere belangen van de leden worden behartigd komt de instelling niet in aanmerking voor een ANBI-status. Wil de instelling toch gebruik maken van enkele fiscale faciliteiten van de ANBI, dan dient de instelling zich te kwalificeren als een SBBI. Om aanspraak te kunnen maken op een SBBI-status dient aan enkele voorwaarden te worden voldaan (Belastingdienst (2010). Schenken ( 10 april). - Ten eerste dient uit de statuten en de feitelijke werkzaamheden te blijken dat de stichting of vereniging een sociaal belang nastreeft. Als de feitelijke werkzaamheden niet overeenkomen met hetgeen in de statuten is opgenomen wordt een instelling niet als SBBI aangemerkt. - Ten tweede mag de stichting of vereniging niet onderworpen zijn aan winstbelasting of dient zij daarvan zijn vrijgesteld. - De bestuursleden van de instelling mogen voor hun werkzaamheden niet meer ontvangen dan een onkostenvergoeding voor de hen gemaakte onkosten en een niet bovenmatige vacatievergoeding. - Ten slotte dient de instelling te zijn gevestigd in de Europese Unie, de Nederlandse Antillen of Aruba. (Belastingdienst (2010). Schenken ( 10 april).

6 6 Een verschil met de ANBI-regeling is dat een instelling welke als SBBI wil worden aangemerkt geen beschikking hoeft aan te vragen bij de belastingdienst. Iedere vereniging of stichting die voldoet aan bovengenoemde eisen kan gebruik maken van de SBBI-regeling. Dit is gedaan omdat er waarschijnlijk meer dan SBBI s zullen komen. Het is administratief te veel werk om dit allemaal te registreren (Memorie van toelichting, Kamerstukken II 2008/2009, , nr. 3). 2.3 Tussenconclusie De voorwaarden om als ANBI te worden aangemerkt zijn strenger dan voor een SBBI. Zo dient een ANBI voor 90% of meer het algemeen belang te dienen, terwijl het bij een SBBI al voldoende is als de instelling het sociaal belang dient. Een ander verschil tussen de ANBIregeling en de SBBI-regeling is het aanvragen van de ANBI-status en het niet-aanvragen van een SBBI-status. Als een instelling zelf vindt dat zij recht heeft op een SBBI-status, dan kan zij deze regeling toepassen. Hierdoor is de omvang van deze regeling lastig te controleren door de belastingdienst.

7 7 3. Successiewet In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de wijze waarop ANBI s werden behandeld in de Successiewet (hierna te noemen: SW) voor 1 januari Hierbij wordt zowel gekeken naar de situatie waarin de ANBI iets schenkt als de situatie waarin de ANBI iets geschonken krijgt. Ook wordt nog ingegaan op de kwijtscheldingsfaciliteit in de Successiewet. Vervolgens wordt de situatie vanaf 1 januari 2010 voor zowel ANBI s als SBBI s toegelicht en uiteindelijk wordt er een conclusie aan verbonden. 3.1 Situatie van voor 1 januari 2010 Volgens art. 1 SW worden in Nederland schenkings- en successierecht geheven over de waarde van alles wat krachtens erfrecht of door schenking wordt verkregen van iemand die ten tijde van overlijden of schenking in Nederland woonde (art1 lid 1 SW). Een schenking of een erfenis die wordt nagelaten aan een ANBI zou dus in principe belast zijn met schenkbelasting. Dit wordt echter niet gewenst gevonden en daarom is er een vrijstelling voor opgenomen in de wet. In art. 32 lid 1 sub 3 SW is opgenomen dat een instelling als bedoeld in artikel 6.33, eerste lid, onderdeel b, van de Wet Inkomstenbelasting 2001, een ANBI, een erfenis krijgt, deze vrijgesteld is van schenkbelasting, voorzover er geen tegenprestatie wordt verlangd. In artikel 33 SW is opgenomen dat dit ook geldt voor schenkingen. Zoals eerder is genoemd moet een instelling voor minstens 50% het algemeen belang dienen om als ANBI te worden aangemerkt. In art. 3, lid 1, ten tiende wordt geëist dat een schenking slechts is vrijgesteld als de uitkeringen geheel of nagenoeg geheel zijn geschied in het algemeen belang. Dit houdt in dat een instelling voor 90% of meer het algemeen belang moet dienen. De definities in de Successiewet en in de Inkomstenbelasting verschillen op dit punt van elkaar. Volgens het rapport van de Commissie algemeen nut beogende instellingen geldt deze vrijstelling ook voor uitkeringen die gedaan worden door ANBI s (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 95). In art. 67 SW zijn enkele gevallen beschreven waarin kwijtschelding van toepassing is. In het eerste lid van het artikel staat beschreven dat de Minister van Financiën kwijtschelding van schenkingsrecht kan verlenen indien er sprake is van een bijzondere gebeurtenis of jubileum op algemeen nuttig gebied. Door deze bepaling is het mogelijk dat er geen schenkingsrecht is verschuldigd over eenmalige gebeurtenissen. Hiervoor hoeft dus niet eerst een ANBI te

8 8 worden opgericht. De tweede mogelijkheid tot kwijtschelding ziet op buitenlandse ANBI s. Deze bepaling is opgenomen onder lid 2 van artikel 67 SW. Dit is een tijdelijke regeling, omdat de buitenlandse ANBI s daarna onder de vrijstelling van art. 32 en art. 33 SW vallen. 3.2 Na 1 januari 2010 Met de wetswijziging per 1 januari 2010 zijn de eisen om als ANBI te worden aangemerkt in de zin van art Wet IB 2001 aangescherpt. Hiermee is het probleem dat bestond bij de verschillende definities in de Successiewet en de Inkomstenbelasting opgelost. De wet IB 2001 sluit nu aan bij de Successiewet. Per 1 januari 2010 is er ook een andere vrijstelling gekomen in de Successiewet. Het betreft hier de vrijstelling voor instellingen die het sociaal belang behartigen. In art. 32 lid 1 sub 8 is opgenomen dat een instelling die het sociaal belang behartigt en voldoet aan de voorwaarden die eerder zijn genoemd vrijgesteld is van erfbelasting. Deze vrijstelling geldt voor het gehele bedrag dat is verkregen (art. 32 SW). In art. 33 sub 6 SW is bepaald dat over schenkingen die zijn ontvangen door SBBI s geen schenkbelasting verschuldigd is. Dit geldt alleen voor de schenkingen die door een SBBI zijn ontvangen, niet voor schenkingen die zijn gedaan door een SBBI (art. 33 SW). Schenkingen tot die zijn gedaan door SBBI s zijn belast tegen 30%. Voor schenkingen van meer dan geldt een tarief van 40% (art. 24 SW). 3.3 Tussenconclusie Met het aanpassen van de eisen om een ANBI-status te verkrijgen is het verschil dat bestond tussen de definities in de IB en de SW opgelost. Dit komt de rechtszekerheid ten goede. Voor instellingen die onder de oude definitie nog als ANBI werden aangemerkt en na 1 januari 2010 als SBBI blijven de faciliteiten in de erfbelasting hetzelfde. Voor de schenkbelasting zijn deze instellingen nog steeds vrijgesteld van schenkingen die zij ontvangen, maar zijn de uitkeringen die zij doen wel belast met schenkbelasting. Dit in tegenstelling tot de ANBI s, bij wie wel de uitkeringen zijn vrijgesteld.

9 9 4. Inkomstenbelasting In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de situatie waarin de schenker zich bevindt in de Inkomstenbelasting. Dit wordt gedaan door te kijken hoe er in de Inkomstenbelasting wordt omgegaan met giften aan ANBI s. Dit wordt vergeleken met de giften aan andere verenigingen, zoals sportverenigingen. Vervolgens wordt gekeken naar de situatie bij giften aan een SBBI. Er wordt onderscheid gemaakt tussen periodieke giften en eenmalige giften. 4.1 Aftrekbaarheid van giften aan ANBI s In de inkomstenbelasting bestaat de zogenaamde persoonsgebonden aftrek. Onder deze aftrek vallen ook giften. Er zijn twee verschillende soorten giften: eenmalige giften en periodieke giften. Onder periodieke giften wordt verstaan giften in de vorm van vaste en gelijkmatige periodieke uitkeringen die eindigen uiterlijk bij overlijden (art wet IB 2001). Volgens art Wet IB moet de periodieke gift zijn vastgelegd bij notariële akte en moet de uitkering gedurende ten minste vijf jaren worden verstrekt (art wet IB 2001). De periodieke giften aan verenigingen met minimaal 25 leden zijn, mits aan de voorgenoemde voorwaarden is voldaan, als persoongebonden aftrek te kwalificeren, zelfs als de gift is gedaan aan een vereniging die geen ANBI-status geniet. Er is geen maximumaftrek vastgesteld voor periodieke giften (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 101). Voor andere giften, de eenmalige giften, is de aftrekbaarheid niet zo ruim. Zo is er een minimum van 60 of 1% van het verzamelinkomen vastgesteld. En is er een maximale aftrek mogelijk van 10% van het verzamelinkomen (art wet IB 2001). Gewone giften zijn slechts als persoonsgebonden aftrek te kwalificeren als ze zijn gedaan aan een instelling met een ANBI-status. Giften aan verenigingen die deze status niet genieten, zijn, in tegenstelling tot periodieke giften, niet aftrekbaar (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 101). Op grond van art. 6.1, lid 1, onderdeel b Wet IB 2001 wordt de aftrek die in voorgaande jaren niet volledig is benut meegenomen naar de toekomstige jaren, als een soort van carry forward. Het is voor een schenker dus van groot belang dat een instelling waar hij een gift aan wil doen een ANBI-status heeft, anders zijn de giften niet aftrekbaar. Ook na 1 januari 2010 blijven de gewone giften slechts aftrekbaar als deze zijn gedaan aan een ANBI. De periodieke giften aan ANBI s en aan verenigingen met meer dan 25 leden, die

10 10 niet zijn onderworpen aan de Vennootschapsbelasting, zijn ook na 1 januari 2010 nog aftrekbaar voor de Inkomstenbelasting ( art wet IB commentaar). 4.2 Aftrekbaarheid van giften aan SBBI s De regelgeving omtrent de aftrekbaarheid van giften aan een SBBI door een natuurlijk persoon zijn ongeveer hetzelfde als de regels die gesteld worden aan de aftrekbaarheid van een gift die ten gunste komt van een ANBI. In art Wet IB wordt gezegd dat periodieke giften aftrekbaar zijn als ze zijn gedaan aan verenigingen met meer dan 25 leden. Hierbij speelt de aard van de vereniging geen rol. Het maakt dus niet uit of een instelling het sociaal belang behartigt. De enige voorwaarden zijn dat de vereniging niet is onderworpen aan vennootschapsbelasting en dat de vereniging in Nederland, de EU of op de Nederlandse Antillen is gevestigd (art Wet IB 2001). Voor instellingen die vóór 1 januari 2010 als ANBI werden aangemerkt en nu niet meer aan de eisen voldoen, geldt een speciale regeling. Deze regeling heeft betrekking op de aftrekbaarheid van periodieke giften. Indien de schenker bij notariële akte heeft vastgelegd dat hij periodieke giften schenkt aan een ANBI en deze instelling de ANBI-status verliest door de nieuwe regelgeving, dan blijven de giften toch aftrekbaar. Dit geldt niet indien de schenker contractueel de mogelijkheid heeft om de periodieke gift te beëindigen of als er sprake is van een periodieke gift aan een instelling met afgezonderd particulier vermogen. Deze regeling geldt slechts voor verenigingen met minder dan 25 leden, anders heeft de schenker van rechtswege al recht op de aftrekbaarheid van giften (Besluit 6 april 2010, DGB2010/1594M). Andere giften, zoals eenmalige giften, zijn niet aftrekbaar als deze zijn gedaan aan een SBBI. In artikel 6.35 worden slechts de ANBI s genoemd, er is geen regeling voor de SBBI s of voor andere verenigingen (Wet IB 2001).

11 Tussenconclusie De regels voor de aftrekbaarheid van giften aan ANBI s zijn niet gewijzigd. Alleen de eisen om als ANBI te worden aangemerkt zijn verscherpt. Voor de instellingen die eerst voldeden aan de eisen om als ANBI te worden aangemerkt en vanaf 1 januari 2010 niet meer, zijn er wel een aantal dingen veranderd. Zo zijn de gewone giften niet meer aftrekbaar voor de schenker. De periodieke giften aan verenigingen met minder dan 25 leden zijn door een besluit van de Staatssecretaris onder bepaalde voorwaarden toch nog aftrekbaar. Voor giften aan verenigingen met meer dan 25 leden geldt dit niet, want die van rechtswege al aftrekbaar.

12 12 5. Vennootschapsbelasting In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de Vennootschapsbelasting (hierna te noemen: VPB). Hierbij wordt ingegaan op de situatie van de ANBI s en van de schenkers. Bij de ANBI s wordt gekeken naar hoe de winst van de ANBI wordt behandeld in de VPB. Er wordt ook gekeken naar de situatie van de rechtspersonen die schenkingen doen aan ANBI s. Vervolgens wordt de situatie zoals deze is na invoering van de SBBI-regeling bekeken en wordt deze vergeleken met de oude situatie. Er wordt niet gekeken naar de vraag of de ANBI wel of niet belastingplichtig is, omdat dat onderdeel te complex is om in deze scriptie toe te lichten. 5.1 De situatie van voor 1 januari 2010 Voor het gemak gaan we ervan uit dat de ANBI een onderneming drijft, want als er geen onderneming wordt gedreven is de instelling ook niet belastingplichtig voor de VPB. Op grond van art. 6 Wet VPB zijn instellingen waarbij de behartiging van een algemeen belang of een sociaal belang op de voorgrond staat, dat wil zeggen 80% of meer, en het winststreven ontbreekt of van ondergeschikte aard is, vrijgesteld van de Vennootschapsbelasting. Voorwaarde hiervoor is wel dat de winst wordt behaald door vrijwilligers of door mensen die minder dan 70% van het minimumloon verdienen (art. 6 Wet VPB). Tevens mag de winst niet meer dan bedragen en in de vier voorgaande jaren niet meer dan en moet de winst uitsluitend zijn aangewend ten bate van een vrijgesteld lichaam of een ANBI (art. 1, Vrijstellingsbesluit, Wet VPB). De achtergrond van deze vrijstelling is dat er geen concurrentieverstoringen mogen optreden door de vrijstelling (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 130). Voor de instellingen die giften doen aan ANBI s zijn deze op grond van art. 7, lid 3 Wet VPB aftrekbaar van de winst. De giften worden slechts als aftrekbare giften gekwalificeerd als deze geen zakelijk karakter hebben. Van zakelijke giften is sprake als de gift is gedaan met het oog op het bedrijfsbelang. Het meest bekende voorbeeld hiervan is sponsoring (Rapport Algemeen nut beogende instellingen, 2007, p. 131). De onzakelijke giften zijn slechts aftrekbaar als ze zijn gedaan aan algemeen nut beogende instellingen in de zin van art van de wet IB, de instelling moet meer dan 50% het algemeen nut beogen. Voor de instellingen in de VPB geldt een drempel van 227 en een maximale aftrek van 10%

13 13 van de winst (art. 16, lid 1, wet VPB). De aftrekbaarheid van giften is dus ongeveer hetzelfde geregeld als in de Inkomstenbelasting, alleen de drempel is iets hoger. 5.2 De situatie na invoering van de SBBI-regeling De regelgeving in de VPB is na 1 januari 2010 niet veranderd. De vrijstelling geldt nog steeds voor instellingen die voor 80% of meer het algemeen nut of het sociaal belang dienen. De overige voorwaarden zijn ook hetzelfde gebleven ( art. 6 Wet VPB Wetteksten). Voor instellingen die voor 1 januari als ANBI werden gekwalificeerd en nu als SBBI verandert er in de VPB niets. De voorwaarden om als ANBI te worden aangemerkt in de zin van art Wet IB zijn wel aangescherpt. Waar een instelling voor 1 januari 2010 nog voor 50% het algemeen nut diende te beogen is dat nu 90% geworden. Hierdoor sluit de Wet IB beter aan bij de Wet VPB. Voor 1 januari 2010 was het nog mogelijk dat een instelling in de Wet IB als ANBI werd aangemerkt, maar dat deze instelling vervolgens niet meer dan 80% het algemeen nut diende, waardoor de instelling in de VPB geen recht had op de vrijstelling ( art. 6 Wet VPB Commentaar). De giften aan SBBI s zijn na 1 januari, net als in de Inkomstenbelasting, niet meer aftrekbaar voor de donateurs. Deze aftrekbeperking geldt voor gewone giften en voor periodieke giften aan instellingen met minder dan 25 leden. Ook in de vennootschapsbelasting is er een regeling die er voor zorgt dat periodieke giften die contractueel vastgelegd zijn en waarbij geen mogelijkheid bestaat om het contract te beëindigen toch nog aftrekbaar zijn voor de donateurs (Besluit 6 april 2010, DGB2010/1594M). 5.3 Tussenconclusie De eisen die gesteld worden aan een instelling om vrijgesteld te worden in de VPB zijn niet veranderd. Het enige dat veranderd is, is de eis om als ANBI te worden gekwalificeerd. Hierdoor is een oneffenheid tussen de Wet IB en de Wet VPB glad gestreken. Voor de instellingen die geen recht meer hebben op de ANBI-status en nu onder de SBBI-regeling vallen is er met invoering van de SBBI-regeling en de aanscherping van de ANBI-regeling niets veranderd. Voor de donateurs daarentegen zijn de giften aan SBBI s niet meer aftrekbaar

14 14 in de vennootschapsbelasting. Slechts de giften aan verenigingen met meer dan 25 leden en periodieke giften die onder contractueel zijn vastgelegd in de periode dat de instelling nog als ANBI kwalificeerde zijn nog aftrekbaar.

15 15 6 Conclusie Per 1 januari 2010 zijn de voorwaarden om een ANBI-status te verkrijgen aangepast. Zo dient een instelling meer dan 90% het algemeen belang te dienen. Door deze wijziging verliezen een aantal instellingen de ANBI-status. Op 1 januari 2010 is tevens de Successiewet aangepast. Eén van de wijzigingen is de invoering van de regelgeving voor SBBI s. Door het verliezen van de ANBI-status vallen de instellingen in de SBBI regeling. Met het wijzigen van de voorwaarden is het verschil dat bestond tussen de definities in de Inkomstenbelasting en de Successiewet opgelost. Voor schenkingen en erfenissen die de ANBI of de SBBI ontvangt geldt ook na 1 januari 2010 nog steeds een vrijstelling. Voor ANBI s zijn de schenkingen die zij doen ten behoeve van het goede doel ook vrijgesteld van schenkbelasting. Voor SBBI s is dit niet het geval. Op dit punt gaan de instellingen die de ANBI-status verliezen er op achteruit. Voor de aftrekbaarheid van giften in de Inkomstenbelasting is het van belang of een instelling kwalificeert als ANBI of als SBBI. Zowel de gewone giften als de periodieke giften aan ANBI s zijn aftrekbaar in de Inkomstenbelasting. Voor giften aan SBBI s is dit niet het geval. Gewone giften zijn niet aftrekbaar en periodieke giften zijn slechts aftrekbaar als ze is gedaan aan een vereniging met meer dan 25 leden of als de periodieke gift contractueel vaststaat en er geen mogelijkheid bestaat om onder dit contract uit te komen. Voor de donateurs van instellingen die vanaf 1 januari 2010 geen aanspraak meer kunnen maken op de ANBI-status, maar op de SBBI-status verdwijnt er een groot gedeelte van de aftrekbaarheid van giften in de Inkomstenbelasting. Voor de donateurs die belast worden in de Vennootschapsbelasting geldt hetzelfde als voor de donateurs in de Inkomstenbelasting. De gewone giften aan de SBBI zijn niet meer aftrekbaar in de VPB. De periodieke giften zijn slechts aftrekbaar indien zij zijn geschiedt aan verenigingen met meer dan 25 leden. Ook periodieke giften die bij notariële akte zijn vastgelegd zijn aftrekbaar, mits er geen mogelijkheid bestaat om onder het contract uit te komen.

16 16 7. Bibliografie Anbi (2009). Allerlei informatie over ANBI s. ( 22 februari. Artikel 6.33 Wet Inkomstenbelasting Artikel 41a e.v. Uitvoeringsregeling Inkomstenbelasting Artikel 24 Successiewet Artikel 32 Successiewet Artikel 33 Successiewet Artikel 67 Successiewet Artikel 6 Wet Vennootschapsbelasting Artikel 16 Wet Vennootschapsbelasting Artikel 1 Vrijstellingsbesluit Vennootschapsbelasting Beijnon, J. (2010). De ANBI nieuwe stijl. Belastingzaken, Belastingdienst (2010). Schenken ( schenken/schenken-16.html), 16 februari. Besluit 6 april 2010, DGB2010/1594M Hoge Raad 12 mei 2006, NTFR 2006/713. Kamerstukken II 2001/ , nr. p. 18. Kamerstukken II 2008/09, , nr. 3, pp Kamerstukken II 2008/09, , nr. 8, pp Memorie van toelichting, Kamerstukken II 2008/2009, , nr. 3). Ministerie van Financiën (2009), Successiewet ( Kamerstukken/2009/04/Wetsvoorstel_wijziging_Successiewet), 16 februari. Periodieke giften (2010), Commentaar art ( 11 april IB 6.33 t/m 6.39, 41a e.v. UR Rapport van de Commissie algemeen nut beogende instellingen, Deventer: Kluwer Vijfeijken, I.J.F.A. van. (2009). Instellingen van algemeen nut. Weekblad fiscaal recht, 6819,