-1- Balans per 31 december (na resultaatbestemming) 29 Staat van baten en lasten 30 Kasstroomoverzicht 31

Transcriptie

1 -1- JAARVERSLAG 2010 STICHTING CRH PENSIOENFONDS INHOUDSOPGAVE Algemene informatie 2 Kerncijfers 3 Verslag van het bestuur 4 Verslag van het verantwoordingsorgaan 17 Reactie van het bestuur 19 Verslag van toezichthoudende bestuursleden 20 Jaarrekening Balans per 31 december (na resultaatbestemming) 29 Staat van baten en lasten 30 Kasstroomoverzicht 31 Toelichting op de jaarrekening Algemene toelichting 32 Toelichting op de balans 38 Toelichting op de staat van baten en lasten 44 Risicobeheer 48 Overige gegevens Algemeen 53 Controleverklaring Verklaring van de actuaris

2 -2- ALGEMENE INFORMATIE Dit jaarverslag bevat de gegevens van, statutair gevestigd te Rijswijk. KANTOORADRES Einsteinlaan 26 Postbus CC RIJSWIJK 2280 DT RIJSWIJK WEBSITE BESTUURSSAMENSTELLING Aan het eind van het verslagjaar 2010 is de samenstelling van het bestuur als volgt: Aangewezen door de directie van de vennootschap J.J. Boon P.J.M. Erkamp (voorzitter) F.G. van Schie Gekozen door de deelnemers R.J.A. Gortzak (secretaris) A.H.M. Lavrijssen P.J.M. Ruigrok VERANTWOORDINGSORGAAN Het verantwoordingsorgaan is per 31 december 2010 als volgt samengesteld: Namens de werknemers: N.A. van den Akker (voorzitter) K.J. Heddes (secretaris) R.W.T.H. de Kok A.Oldenburger Vacature Vacature Namens de werkgever: P. Eigenhuis Namens de gepensioneerden: R.J. Boesjes VERMOGENSBEHEERDER Het vermogensbeheer van is ondergebracht bij ING Investment Management te s-gravenhage. ACCOUNTANT Ernst & Young Accountants LLP te Zwolle fungeert als de accountant van de Stichting. ACTUARIS Als adviserend actuaris treedt op Mercer Nederland B.V. te Rotterdam Als certificerend actuaris treedt op Mercer Certificering B.V. te Amstelveen

3 -3- Kerncijfers Aantallen Actieve deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden Bedragen (in 1.000) Ontvangen premies en koopsommen Uitkeringen Vermogen Algemene reserve / Technische voorz. eigen rekening * Dekkingsgraad 102,1% 100,4% 90,2% 130,0% 128,6% Toeslag (indexatie) 0,0% 0,0% 0,0% 2,5% 1,3% Beleggingsresultaten Vastrentende waarden 17,6% -/- 2,5% 15,0% -/- 5,4% 1,4% Aandelen 16,6% 35,6% -/- 38,6% -/- 0,4% 10,3% Totaal rendement 16,7% 9,2% -/- 6,8% -/- 2,0% 5,9% Beleggingen (in 1.000) Vastrentende waarden Aandelen Overige beleggingen -/ / Totaal *) Technische voorz. eigen rekening: Dit betreft de technische voorzieningen onder aftrek van de post Herverzekering. Met ingang van het jaar 2007 is de voorziening pensioenverplichtingen gewaardeerd volgens FTKnormen. Per 1 januari 2008 heeft een fusie plaatsgevonden met Stichting Pensioenfonds Cementbouw. Hierdoor zijn de cijfers over de jaren van voor 2008 niet goed vergelijkbaar met de kerncijfers over de jaren daarna.

4 -4- VERSLAG VAN HET BESTUUR Algemeen Bestuur Gedurende het boekjaar 2010 kwamen zowel het dagelijks bestuur als het algemeen bestuur acht maal bijeen in een bestuursvergadering. Daarnaast vonden er negen vergaderingen plaats van de beleggingscommissie van het fonds. In het afgelopen boekjaar is de samenstelling van het bestuur niet gewijzigd. Ultimo 2010 was het bestuur als volgt samengesteld: Namens de werkgever, De heren J.J. Boon P.J.M. Erkamp voorzitter F.G. van Schie Namens de werknemers en gepensioneerden, De heren R.J.A. Gortzak secretaris A.H.M. Lavrijssen (namens de gepensioneerden) P.J.M. Ruigrok Iedere 2 jaar treedt er volgens rooster een werknemersvertegenwoordiger af, die zich herkiesbaar kan stellen. Per 31 december 2009 was de heer R.J.A. Gortzak aftredend. Hij stelde zich herkiesbaar. Omdat er geen tegenkandidaten waren, is de heer Gortzak begin 2010 bij acclamatie benoemd. Bestuursstructuur Vanaf 1 januari 2008 heeft CRH Pensioenfonds de structuur van een one tier board. De voorzitter en secretaris vormen het Dagelijks Bestuur, dat met ondersteuning van de directie van het pensioenbureau, belast is met het strategisch en tactisch beleid van het pensioenfonds. Het uitvoerend beleid ligt bij de directie van het pensioenbureau. Het Dagelijks Bestuur vergadert periodiek met de directie van het pensioenbureau. De overige bestuursleden fungeren als toezichthouders en toetsen het uitgevoerde beleid van het Dagelijks Bestuur. Pensioenbureau Het bestuur heeft de uitvoering van de pensioenregelingen uitbesteed aan CRH Nederland B.V. door middel van een administratieovereenkomst. CRH Nederland B.V. heeft deze werkzaamheden ondergebracht bij het pensioenbureau. De dagelijkse leiding van het pensioenbureau is in handen van de directie van het pensioenbureau.

5 -5- Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan bestaat uit 8 leden, verdeeld over drie geledingen te weten één geleding namens de werkgever (1 lid), één namens de deelnemers (6 leden) en één namens de gepensioneerden (1 lid). Iedere geleding heeft het recht één stem uit te brengen, hetgeen betekent dat de 6 leden namens de deelnemers samen één stem uitbrengen. In het verslagjaar traden uit de geleding die zitting heeft namens de werknemers mevrouw Elderhorst en de heer Seefat af. Voor beide zetels bestaat per 31 december 2010 een vacature. Verder is in het verslagjaar de vertegenwoordiger namens de gepensioneerden de heer Zuidam teruggetreden. Zijn plaats is ingenomen door de heer Boesjes. In 2010 kwam het verantwoordingsorgaan één maal bijeen in een vergadering met het dagelijks bestuur en de directie van het pensioenbureau en één maal met het voltallige bestuur. Voor het verslag van het verantwoordingsorgaan over het jaar 2010 verwijzen naar pagina 17. Statuten en Reglement De statutaire doelstelling van het fonds is het binnen de perken van haar middelen verlenen of doen verlenen van pensioenen en uitkeringen aan werknemers en gewezen werknemers en aan hun nabestaanden. Op 31 december 2007 werden de statuten voor het laatst gewijzigd. Per die datum zijn de statuten aangepast als gevolg van de juridische fusie per 1 januari Daarnaast zijn wijzigingen doorgevoerd, welke verband houden met de invoering van de nieuwe Pensioenwet. Per 1 januari 2011 zullen de statuten en reglementen opnieuw worden gewijzigd. De belangrijkste wijzigingen houden verband met de aanpassing van de premie als gevolg van de nieuwe overlevingstafels. Gang van zaken in het boekjaar Algemeen Eind 2009 bedroeg de dekkingsgraad 100,4%. De ontwikkelingen op de financiële markten in het verslagjaar hadden een positieve invloed op de dekkingsgraad van het fonds. Dit werd echter grotendeels tenietgedaan door de gevolgen van de fors gestegen levensverwachting. De dekkingsgraad per 31 december 2010 bedraagt 102,1%. Financiële markten De meest in het oog springende ontwikkeling in het jaar 2010 was de sterke daling van de lange rente. Dit had grote gevolgen voor de waardering van de verplichtingen van het pensioenfonds. Een daling van de lange rente betekent dat het verwachte toekomstige rendement van het fonds lager wordt. Het pensioenfonds moet daardoor meer geld reserveren om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. Eind augustus 2010 bereikte de lange rente haar dieptepunt. Hierdoor daalde de geraamde dekkingsgraad van het fonds tot 94%. In de maanden daarna liet de lange rente echter een aanmerkelijk herstel zien zodat de dekkingsgraad zich wist te herstellen tot 102,1% per 31 december Vermogensbeheer en rendement Ultimo 2010 was de verdeling van het belegd vermogen als volgt: vastrentend 65,7% aandelen 34,8% liquide middelen -/- 0,5% Het beleggingsplan kende ultimo 2010 onderstaande strategische verdeling: vastrentend 70,0% aandelen 30,0% Over het boekjaar 2010 werd een rendement gerealiseerd van 16,7% (9,2% over 2009). Het rendement op vastrentend bedroeg 17,6% (benchmark 14,8%); het resultaat op aandelen bedroeg 16,6% (benchmark 19,3). Binnen de beleggingscommissie is met belangstelling kennis genomen van het rapport van de commissie Frijns. De beleggingscommissie heeft naar aanleiding hiervan het initiatief genomen om

6 -6- het risicomanagement ten aanzien van het beleggingsproces aan te scherpen. Deze zienswijze werd nog eens onderstreept door een brief van de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) waarin de bevindingen van een in het jaar 2010 uitgevoerd onderzoek werden gerapporteerd. Deze brief bevatte tevens een aantal aanbevelingen die aanpassing van het vermogensbeheermandaat noodzakelijk maakten. In het verslagjaar is gestart om de risicoacceptatiegraad van het bestuur te kwantificeren. Met behulp van een externe adviseur is inzichtelijk gemaakt welk risico de huidige beleggingsportefeuille in zich draagt en welk risico naar de mening van het bestuur verantwoord is om te dragen. Vervolgens is de hierbij behorende optimale beleggingsmix bepaald. Een volgende stap zal zijn om deze beleggingsmix met de daarbij behorende limieten vast te leggen in een nieuwe vermogensbeheerovereenkomst. Daarbij zullen ook de eisen aan de rapportage door de vermogensbeheerder worden aangescherpt zodat een betere controle mogelijk is op de uitvoering van het mandaat. Afdekking renterisico Per 1 januari 2007 heeft het bestuur een aanvang gemaakt met de reductie van het renterisico. Strategisch beleid was om het renterisico voor 80% af te dekken. In het verslagjaar heeft het bestuur naar aanleiding van de gedaalde rente het afdekkingsbeleid gewijzigd. In oktober 2010 is de mate van rente afdekking teruggebracht van 80% naar 64% waarbij tegelijkertijd de strategische weging van het aandelenbelang is teruggebracht van 35% naar 30%. Per saldo onderging hierdoor het totale risico, zoals dat tot uiting komt in de hoogte van het vereist vermogen, geen wijziging. De duration van de totale beleggingsportefeuille bedraagt ultimo ,6 jaar. De duration van de verplichtingen bedraagt per deze datum 19,9. Het renterisico is hiermee ultimo 2010 voor 65% afgedekt. De renteafdekking vindt plaats door te beleggen in het All Grade Long Duration Fund van ING IM. Door middel van derivaten wordt de duration van dit fonds verhoogd van 4,7 naar 25,2 jaar. De duration van de vastrentende portefeuille bedroeg per 31 december ,4 jaar. In de beleggingscommissie is in het verslagjaar onderzoek gedaan naar de waardeontwikkeling van het All Grade Long Duration Fund in een aantal stressscenario s. Hierbij is een aantal scenario s doorgerekend waarin de waarde van het All Grade Long Duration Fonds nihil wordt. Dit zou, afhankelijk van de ontwikkeling van de steilheid van de rentecurve, het geval kunnen zijn bij een extreme stijging van de lange rente naar niveaus tussen de 17% en 20%. De beleggingscommissie heeft geconstateerd dat het beleid van de vermogensbeheerder voorziet in de benodigde maatregelen om te voorkomen dat de waarde van het All Grade Long Duration Fund negatief kan worden. Afdekking valutarisico Het bestuur heeft besloten om de drie belangrijkste valuta s waarin wordt belegd, de Dollar, de Yen en het Pond, strategisch voor 100% af te dekken. Op tactische gronden was het valutarisico op 1 januari 2010 als volgt afgedekt: Dollar 50% Yen 100% Pond 0% In het verslagjaar heeft het bestuur op advies van de beleggingscommissie besloten om de afdekking van het valutarisico op de dollar te verhogen van 50% naar 100%.

7 -7- Toegenomen levensverwachting Eind 2009 werd door het bestuur vooruitlopend op de publicatie van de nieuwe overlevingstafels een extra voorziening getroffen ter grootte van 4% van de voorziening pensioenverplichtingen in verband met de verwachte stijging van de levensverwachting. Eind augustus publiceerde het Actuarieel Genootschap de nieuwe prognosetafel Hieruit kwam een nog sterkere stijging van de levensverwachting naar voren dan waar ultimo 2009 al rekening mee gehouden was. In de vergadering van 16 november 2010 besloot het bestuur de berekening van de voorziening pensioenverplichtingen te baseren op de AG prognosetafel Dit had opnieuw een negatief effect op de dekkingsgraad tot gevolg van ongeveer 3%. In totaal daalde de dekkingsgraad dus met 7% als gevolg van de gestegen levensverwachting. Premie De pensioenregelingen van kennen een vaste werkgeversbijdrage. Daarnaast betalen ook de deelnemers een bijdrage aan het fonds. Vanuit deze middelen financiert het fonds de jaarlijkse pensioenopbouw. De gestegen levensverwachting leidt tot een hogere kostendekkende premie. Het bestuur zag zich hierdoor voor de keuze gesteld om hetzij de toekomstige pensioenopbouw te verlagen dan wel de werkgever te vragen de vaste premie te verhogen. De werkgever verklaarde zich bereid de vaste premie per i januari 2011 te verhogen maar verbond hieraan wel de voorwaarde dat ook de deelnemers een bijdrage aan deze kostenstijging leveren. In de vergadering van deelnemers van 2 maart 2011 stemden de aanwezige deelnemers unaniem in met deze premieverhoging per 1 april De premieverhoging heeft in principe een tijdelijk karakter en geldt tot de pensioenregeling op grond van het aankomende pensioenakkoord wordt aangepast. Pensioenakkoord In 2010 sloten sociale partners een pensioenakkoord. In dit akkoord was op hoofdlijnen overeenstemming bereikt over de gevolgen van de gestegen levensverwachting voor de AOW en de aanvullende pensioenen. Bovendien was overeenstemming bereikt over het feit dat de hoogte van de pensioenpremies in Nederland niet verder op zou moeten lopen. De afgelopen maanden is bij de uitwerking van het pensioenakkoord echter gebleken dat er verschil van inzicht bestaat tussen de partijen. Zodra er meer duidelijkheid is over de definitieve afspraken zal het bestuur zich beraden over de consequenties die het pensioenakkoord heeft voor de pensioenregelingen van het fonds. Herstelplan Nadat het fonds in februari 2008 in een situatie van reservetekort was geraakt, daalde in oktober 2008 de dekkingsgraad ook beneden de grens van het minimaal vereist vermogen en was er zodoende sprake van een dekkingstekort. Omdat nagenoeg de gehele pensioenbranche inmiddels met een dekkingstekort te kampen had, kondigde de overheid maatregelen af, waarbij de termijn om tot herstel van de dekkingsgraad tot 104,5% te komen, werd opgerekt naar vijf jaar. Pensioenfondsen werd de tijd gegeven tot 1 april 2009 om een sluitend gecombineerd korte en lange termijn herstelplan in te dienen dat binnen 5 jaar zou leiden tot een dekkingsgraad van 104,5% en binnen 15 jaar tot de vereiste dekkingsgraad. Dit herstelplan is door op 31 maart 2009 ingediend bij De Nederlandsche Bank. Op 29 juni 2009 heeft de toezichthouder laten weten goedkeuring te verlenen aan de ingediende herstelpannen. De herstelplannen werden als concreet en haalbaar gekwalificeerd. De dekkingsgraad van het fonds zou volgens het herstelplan op 31 december ,7% moeten bedragen. Op genoemde datum bedroeg de dekkingsgraad echter 102,1% zodat geconcludeerd kan worden dat het fonds vóór loopt op het herstelplan. Voor een nadere toelichting op de werkelijke ontwikkeling van de dekkingsgraad ten opzichte van het herstelplan wordt verwezen naar het overzicht onder het kopje financiële positie op pagina 14.

8 -8- Deskundigheid In het jaar 2009 is het kennisniveau van de individuele bestuursleden getoetst en door middel van een cursus op deskundigheidsniveau 1 gebracht. In het verslag jaar heeft het bestuur opnieuw een aantal stappen genomen om het deskundigheidsniveau verder te verbeteren. Op 16 februari 2010 heeft een informatieve bijeenkomst plaatsgevonden over het onderwerp beleggingen. Tijdens deze bijeenkomst die werd verzorgd door ING Investment Management werd teruggeblikt op de financiële crisis en de lessen die daaruit getrokken kunnen worden. Verder werd met name aandacht besteed aan de vastrentende beleggingen en het daarbij behorende renterisico en de mogelijkheden in de emerging markets. Verder heeft het bestuur in het verslagjaar in de bestuursvergaderingen in toenemende mate aandacht besteed aan het risicomanagement binnen het fonds. Naar aanleiding hiervan heeft men besloten om door middel van een aanvullend programma de deskundigheid op dit terrein te verhogen. Hiertoe is in februari 2011 door Stichting Pensioenopleidingen (SPO) een incompany training verzorgd met risicomanagement als belangrijkste onderwerp. Risicomanagement In het verslagjaar heeft het bestuur veel aandacht besteed aan het risicomanagement binnen het fonds. Dit gebeurde aan de hand van de risicomatrix waarin per risicocategorie een aantal gebeurtenissen met hun mogelijke gevolgen in kaart is gebracht. Per gebeurtenis zijn vervolgens één of meer maatregelen vastgesteld. Per maatregel is vastgelegd waar de verantwoordelijkheid voor de bewaking van het risico ligt. In de risicomatrix worden de navolgende categorieën onderscheiden: Matching- en renterisco s; Marktrisico s; Kredietrisico s; Verzekeringstechnische risico s; Omgevingsrisico s; Operationele risico s; Uitbestedingsrisico s; IT-risico s; Integriteits- en deskundigheidsrisico s; Juridische risico s. Doelstelling van het bestuur is om elk kalenderjaar de gehele matrix te doorlopen. In de periode van april 2010 tot april 2011 zijn alle risico s uit de matrix door het Dagelijks Bestuur behandeld. Door middel van de notulen van de vergaderingen van het Dagelijks Bestuur hebben de toezichthoudende bestuursleden de uitvoering van het risicomanagement kunnen monitoren. Het Dagelijks Bestuur is op basis van de ervaringen die het afgelopen jaar met betrekking tot het risicomanagement voornemens om het beleid op dit punt aan te scherpen. Besloten is dat er een weging aan de onderkende risico s wordt toegekend. Dit zal er toe leiden dat naar mate een risico een zwaardere weging krijgt, dit risico ook meer aandacht zal krijgen.

9 -9- Deelnemersbestand Het deelnemersbestand groeide in 2010 met 1,8% van naar Een specificatie van de mutaties gedurende het afgelopen jaar wordt in onderstaande tabel weergegeven: Deelnemers Gewezen Ouderdoms Nabest. Wezen Invaliditeits Totaal deelnemers Pensioen pensioen pensioen pensioen Stand per Mutaties door: - nieuwe toetreding herintreding 0 - ontslag waarde overdracht ingang pensioen overlijden afloop andere oorzaken Mutaties per saldo Stand per Het aantal actieve deelnemers daalde met 5,8% van naar Het aantal nieuwe toetredingen steeg ten opzichte van 2009 van 210 naar 240 in Het aantal ontslagmutaties daalde ten opzichte van vorig boekjaar van 526 in 2009 naar 417 in Vanaf het 4 e kwartaal van 2006 worden door Van Neerbos Bouwmarkten nieuwe werknemers beneden de functie van assistent Bouwmarktmanager niet langer aangemeld bij, maar bij het Bedrijfspensioenfonds voor de Detailhandel. Als gevolg van de uitstroom van werknemers bij deze werkmaatschappij, loopt het aandeel in actieve deelnemers in de komende jaren terug. Naar verwachting zal deze trend zich de komende paar jaar nog voortzetten. Gelet op het relatief kleine aandeel van Van Neerbos Bouwmarkten in de Voorziening Pensioenverplichting, is deze uitstroom van beperkte invloed op de totale voorziening. Verder is in het verslagjaar Syntec B.V. overgenomen door Destil B.V. en is als gevolg hiervan de deelname van de werknemers van Syntec beëindigd. Dit betrof ongeveer 110 deelnemers. De Pensioenwet biedt vanaf 1 januari 2007 de mogelijkheid tot afkoop van premievrije pensioenaanspraken voor zover die niet meer bedragen dan 420,69 (bedrag 2010). Het bestuur heeft ingestemd om in 2007 een aanvang te maken met de afkoop van kleine pensioenen voor zover de gewezen deelnemer hiertegen geen bezwaar maakt. Doordat in de loop van 2009 een dekkingstekort ontstond is de afkoop van kleine pensioenen evenals de uitvoering van waardeoverdrachten tijdelijk opgeschort. In het boekjaar heeft de dekkingsgraad van het fonds tijdelijk boven de 100% gelegen. Hierdoor is toch een beperkt aantal waardeoverdrachten geëffectueerd. Administratie- en beleggingskosten De administratiekosten van het fonds stegen in het boekjaar van in 2009 naar in Deze stijging is voornamelijk te wijten aan de gestegen advieskosten in verband met invoering nieuwe overlevingstafels, verhoging vaste premie, evaluatie herstelplan en voorbereiding in verband met een nieuw af te sluiten vermogensbeheermandaat. Uitgedrukt in een bedrag per deelnemer (inclusief slapers) bedroegen de administratiekosten 70 in 2009 en 85 in 2010.

10 -10- De beleggingskosten zoals deze zijn opgenomen in de jaarrekening geven een onvolledig beeld van de hoogte van deze kosten. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat de beheerfee door de vermogensbeheerder in mindering wordt gebracht op het rendement. Indien de vermogensbeheerkosten worden gecorrigeerd met de rechtstreeks op het remdement in mindering gebrachte kosten levert dit het onderstaande beeld op Beleggingskosten volgens jaarrekening -/ /- 80 In mindering gebracht op rendement Totaal kosten vermogensbeheer In percentage belegd vermogen ,36% 0,35% Pensioenregister Per 1 januari 2011 is het Nationaal Pensioenregister van start gegaan. Dit register maakt het de (gewezen) deelnemer mogelijk om na te gaan bij welke pensioenuitvoerders er pensioen is opgebouwd. Bovendien geeft het pensioenregister inzicht in de hoogte van de te verwachten AOW-uitkering. De deelnemer wordt hierdoor inzicht geboden in de reeds opgebouwde en bereikbare pensioenaanspraken bij pensionering en overlijden. In het boekjaar 2010 zijn door het pensioenbureau de vereiste voorbereidingen getroffen. Inmiddels kan worden vastgesteld dat de aansluiting van op het pensioenregister succesvol is verlopen. Het pensioenregister is toegankelijk door met de DigiD-code in te loggen via Toeslagverlening, franchise aanpassing en aanpassing minimum pensioengrondslag De consumentenprijsindex is in de referentieperiode (oktober 2009 tot oktober 2010) gestegen met 1,40% (afgerond) van 104,96 naar 106,41. Het fonds streeft ernaar de prijsontwikkeling in Nederland te volgen en de opgebouwde pensioenaanspraken van actieve, gewezen en gepensioneerde deelnemers hierop af te stemmen door middel van indexatie zodat de pensioenaanspraken waardevast blijven. Toeslagverlening over opgebouwde aanspraken is voorwaardelijk en vindt plaats op grond van het geldende pensioenreglement. Voorwaardelijk betekent, dat er geen recht is op toeslagverlening; ook is het voor de langere termijn niet zeker of en in hoeverre toeslagverlening zal plaatsvinden. Er is geen geld gereserveerd voor toeslagverlening en er wordt geen premie ontvangen voor toeslagverlening. Voorwaarde voor toeslagverlening is dat het fonds naar het oordeel van het bestuur over voldoende vermogen beschikt. Als niet wordt voldaan aan de voorwaarde van voldoende vermogen, dan beperkt Stichting CRH pensioenfonds de toeslagverlening of wordt er in het geheel geen toeslag verleend. Het bestuur heeft besloten de pensioenaanspraken van de actieve, gepensioneerde en gewezen deelnemers per 1 januari 2011, gelet op de vermogenspositie, niet te verhogen. Onderdeel van het herstelplan is dat het bestuur in ieder geval geen toeslag kan verlenen zolang de dekkingsgraad zich beneden het minimaal vereist vermogen bevindt. Voor een beperkte groep actieve en gepensioneerde deelnemers van Dycore B.V. en Struyk Verwo B.V. zijn nominale pensioenaanspraken verzekerd. Dit betreft een gesloten regeling, te weten de C-regeling. De in deze regeling opgenomen deelnemers, hebben geen recht op toeslagverlening na pensioeningang. De minimum pensioengrondslag werd per 1 januari 2010 verhoogd van 4.495,-- naar 4.601,--. De franchises van de diverse regelingen werden per 1 januari 2010 aangepast aan de ontwikkeling van de loonindex. Naleving wet- en regelgeving Het bestuur is niet bekend met overtredingen van wet- en regelgeving

11 -11- Communicatie In het boekjaar 2010 is opnieuw veel aandacht besteed aan communicatie met de deelnemers. In januari hebben de gepensioneerde deelnemers de jaarlijkse nieuwsbrief ontvangen waarin aandacht werd besteed aan de kredietcrisis en het herstelplan van het fonds. In het jaar 2010 is geen vergadering van deelnemers gehouden. In april 2010 is in plaats daarvan aan alle actieve deelnemers de brochure Veilig pensioen gezonden. Belangrijkste doel van deze brochure was de deelnemers te informeren over de stand van zaken met betrekking tot het herstelplan van het fonds. Daarnaast werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om bestuursstructuur en het beleggingsbeleid nog eens onder de aandacht te brengen. In oktober werd een nieuwsbrief aan de gepensioneerde deelnemers verzonden. Hierin werd met name ingegaan op de gevolgen van de gedaalde rente en de gestegen levensverwachting. In de maand november werd een soortgelijke nieuwsbrief opgesteld ten behoeve van de actieve deelnemers. Hierin werd tevens ingegaan op de gevolgen voor de vaste premie. Verder worden de deelnemers via de website op de hoogte gehouden van de relevante ontwikkelingen. Zo wordt bijvoorbeeld ieder kwartaal de actuele dekkingsraad gepubliceerd. Met ingang van 1 januari 2009 waren de pensioenfondsen in Nederland verplicht het toeslagenlabel te hanteren. Doel van dit label was om door middel van een afbeelding aanschouwelijk te maken wat de kwaliteit van de te verwachten toeslagverlening is. Uiteindelijk is dit label met ingang van 1 januari 2010 daadwerkelijk in gebruik genomen. Inmiddels is echter gebleken dat in de praktijk het label kan leiden tot verwarring bij de deelnemers. Gebruik van dit label is met ingang van het jaar 2011 dan ook niet langer verplicht. Het bestuur van heeft dan ook besloten met ingang van 1 januari 2011 van verder gebruik van het toeslagenlabel af te zien. Op 2 maart 2011 is een vergadering van deelnemers gehouden. Tijdens deze vergadering zijn de aanwezigen geïnformeerd over de financiële positie van het fonds en de stand van zaken ten opzichte van het herstelplan. Tijdens deze vergadering is door de deelnemers ingestemd met een verhoging van de deelnemersbijdrage waardoor het opbouwpercentage in de pensioenregelingen ongewijzigd kon blijven. Pension Fund Governance Het bestuur van het pensioenfonds kent de constructie van een one-tier board. Twee bestuursleden, de voorzitter en secretaris, zijn hierbij belast met de bepaling en uitvoering van het beleid. De overige bestuursleden hebben een toezichthoudende rol. Op pagina 20 is integraal het verslag van de toezichthoudende bestuursleden over het jaar 2010 opgenomen. Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af over het gevoerde beleid aan het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan kent vertegenwoordigers namens de werkgever, de werknemers en de gepensioneerden. Om ook als klankbord te fungeren heeft de geleding werknemers zes vertegenwoordigers terwijl de geleding namens de gepensioneerden en de werkgever ieder één vertegenwoordiger kent. Elke geleding heeft echter evenveel stemmen.

12 -12- Kenmerken van de pensioenregelingen Alle regelingen hebben het karakter van een collectieve beschikbare premieregeling. De werkgever heeft als enige verplichting de betaling van de vast overeengekomen premie. De werkgever kan niet worden aangesproken voor tekorten in het fonds, maar kan evenmin aanspraak maken op eventuele overschotten. Indexatie van opgebouwde pensioenaanspraken is voorwaardelijk en is afhankelijk van de middelen van het fonds. Indexatie vindt plaats op basis van het consumentenprijsindexcijfer. In deze regeling vindt uitsluitend opbouw plaats van ouderdomspensioen. Op pensioenleeftijd of bij eerdere uitdiensttreding kan een deel van het ouderdomspensioen worden geruild voor de aankoop van een nabestaandenpensioen. Voor deelnemers met een partner vindt deze uitruil standaard plaats in een verhouding van 100/70. Het nabestaandenpensioen bij overlijden voor de pensioendatum tijdens actief dienstverband bestaat uit een tijdelijk nabestaandenpensioen tot 65 jaar van (peildatum 1 januari 2010) gelijk aan de AOW voor alleenstaanden en een levenslang nabestaandenpensioen van 0,8% van de pensioengrondslag voor het nabestaandenpensioen per te bereiken deelnemersjaar. Het arbeidsongeschiktheidspensioen wordt niet meer door het pensioenfonds verzekerd, maar rechtstreeks door de betrokken werkgevers, die daarvoor een collectieve verzekering hebben afgesloten. Reeds ingegane uitkeringen worden door het pensioenfonds gecontinueerd. Het fonds kent een regeling voor premievrije voortzetting van de pensioenopbouw in geval van arbeidsongeschiktheid. Pensioenregeling I Dit is de hoofdregeling. Hieronder vallen alle deelnemers van en Stichting Pensioenfonds Cementbouw die vóór de invoering van de wet VPL een pensioenleeftijd hadden van 62 jaar. De werkgeversbijdrage bedroeg in ,0% van de pensioengrondslag; De deelnemersbijdrage was 4,6% over de eerste van de pensioengrondslag en 7% over de rest van de grondslag; Het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen bedroeg 2,9% van de pensioengrondslag; De franchise bedroeg in ; De pensioen richtleeftijd is 65 jaar. Pensioenregeling II Dit betreft een gesloten regeling ten behoeve van de deelnemers die op 1 januari 2007 actief deelnemer waren in en die geboren waren voor 1 januari De werkgeversbijdrage bedroeg in ,0% van de pensioengrondslag; De deelnemersbijdrage was 4% over de eerste van de pensioengrondslag en 7,5% over de rest van de grondslag; Het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen bedroeg 2,2% van de pensioengrondslag; De franchise bedroeg in ; De pensioen richtleeftijd is 62 jaar; Regeling II kent een minimum grondslag. Deze bedroeg

13 -13- Pensioenregeling III Deze regeling is van toepassing op de deelnemers van de CRH bedrijven die reeds voor de invoering van de wet VPL een pensioenleeftijd van 65 jaar kenden. De werkgeversbijdrage bedroeg in ,4% van de pensioengrondslag; De deelnemersbijdrage was 4% over de eerste van de pensioengrondslag en 7,5% over de rest van de grondslag; Het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen bedroeg 2,3% van de pensioengrondslag; De franchise bedroeg in ; De pensioen richtleeftijd is 65 jaar; Regeling III kent een minimum grondslag. Deze bedroeg Pensioenregeling IV Deze regeling geldt voor de deelnemers geboren voor 1 januari 1950 die nog aanspraak kunnen maken op de vroegpensioenregeling voor de betonproducten industrie. De werkgeversbijdrage bedroeg in ,0% van de pensioengrondslag; De deelnemersbijdrage was 4% over de eerste van de pensioengrondslag en 7,5% over de rest van de grondslag; Het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen bedroeg 2,3% van de pensioengrondslag; De franchise bedroeg in ; De pensioen richtleeftijd was 65 jaar; Regeling IV kent een minimum grondslag. Deze bedroeg Pensioenregeling B Deze regeling is van toepassing op de deelnemers van de Cementbouwbedrijven die reeds voor de invoering van de wet VPL een pensioenleeftijd van 65 jaar kenden. De werkgeversbijdrage bedroeg in ,6% van de pensioengrondslag; De deelnemersbijdrage was 3% over de eerste van de pensioengrondslag en 6% over de rest van de grondslag; Het opbouwpercentage voor ouderdomspensioen bedroeg 2,6% van de pensioengrondslag; De franchise bedroeg in ; De pensioen richtleeftijd is 65 jaar. Flexibiliteit Op de pensioendatum is er een keuze voor een tijdelijk hoger ouderdomspensioen. Bijvoorbeeld in de eerste jaren een hogere pensioenuitkering, gevolgd door een lagere uitkering in de jaren daarna; Op de pensioendatum is er een keuze mogelijk voor wel of geen nabestaandenpensioen; Op de pensioendatum kan de hoogte van het nabestaandenpensioen gekozen worden; De pensioendatum kan vervroegd worden. Dit heeft gevolgen voor het te verkrijgen ouderdomspensioen, aangezien dat dan over een langere periode moet worden uitgekeerd.

14 -14- Financiële positie Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar. Werkelijk Herstelplan Verschil Dekkingsgraad 1 januari ,4% 93,2% 7,2% Premiebijdragen 0,9% 1,6% -/- 0,7% Uitkeringen 0,0% -/- 0,2% 0,2% Toeslagverlening 0,0% 0,0% 0,0% Wijziging rentetermijnstructuur -/- 10,2% 0,0% -/- 10,2% Beleggingsresultaat 15,3% 2,1% 13,2% Invoering AG Prognosetafel /- 2,3% 0,0% -/- 2,3% Overige oorzaken -/- 2,0% 0,0% -/- 2,0% Dekkingsgraad 31 december ,1% 96,7% 5,4% De stijging van de dekkingsgraad is voornamelijk het gevolg van het positieve beleggingsresultaat. Voorts is de rekenrente waartegen de pensioenverplichtingen worden gedisconteerd gestegen in het afgelopen boekjaar. Ook dit had een positief effect op de ontwikkeling van de dekkingsgraad. De daling als gevolg van overige oorzaken hangt grotendeels samen met de opslag van 4,0% in verband met de extra gevormde voorziening voor aanpassing van de overlevingstafel. Ultimo 2010 bedraagt de gemiddelde rente die volgt uit de rentetermijnstructuur behorende bij de looptijd van de verplichtingen circa 3,4% (2009 3,9%). Het saldo van baten en lasten over de afgelopen twee jaar kan als volgt worden geanalyseerd: Premieresultaat Interestresultaat Aanpassing overlevingstafel -/ / Overig resultaat Totaal Het bestuur stelt vast dat de actuele dekkingsgraad beneden de in de ABTN vastgelegde minimumgrens van 104,5% ligt. De vereiste dekkingsgraad zoals die voortvloeit uit de solvabiliteitsvoorschriften volgens de Pensioenwet bedraagt 114,5%. Ultimo 2010 is derhalve sprake van onderdekking. Het fonds heeft in het beleidskader vastgelegd dat ruimte voor indexering bestaat wanneer de dekkingsgraad zich boven een bepaalde grens begeeft. Dit beleidskader maakt onderdeel uit van de Actuariële en bedrijfstechnische nota. Feitelijke premie en kostendekkende premie De feitelijke premie (incl. FVP-bijdragen) bedroeg in het verslagjaar De kostendekkende premie (inclusief solvabiliteitsopslag) kwam uit op Dit betekent dat er sprake was van een positieve bijdrage van De ontvangen premie heeft hiermee per saldo een positieve bijdrage aan het resultaat over het boekjaar geleverd.

15 -15- Actuariële paragraaf Actuariële analyse De actuariële analyse van het saldo van baten en lasten kan als volgt worden samengevat: Premieresultaat Ontvangen premiebijdragen Benodigde premie Interestresultaat Beleggingsresultaten Rentetoevoeging voorziening pens.verplichtingen -/ / Wijziging marktrente -/ Aanpassing overlevingstafel -/ / Overig resultaat Toeslagverlening -/- 8 -/- 7 Resultaat op waardeoverdrachten 355 -/- 122 Resultaat op sterfte 783 -/- 504 Resultaat op arbeidsongeschiktheid Resultaat op kosten Omzetting ouderdoms- in nabestaandenpensioen Overige Totaal saldo van baten en lasten Uitkomsten van de solvabiliteitstoets Het FTK kent twee toetsingsgrenzen. 1. Het Minimaal Vereist Vermogen. Dit bedraagt 104,5% van de Voorziening Pensioenverplichtingen. Indien het fonds niet aan deze eis voldoet is er sprake van onderdekking. Het fonds dient deze situatie van onderdekking binnen een termijn van drie jaar op te lossen. 2. Het Vereist Vermogen Het Vereist Vermogen dient zodanig te worden vastgesteld dat de kans dat het fonds binnen een jaar wordt geconfronteerd met een dusdanige daling van de dekkingsgraad dat het vermogen daalt tot onder de Voorziening Pensioenverplichtingen kleiner of gelijk is aan 2,5%. Hierbij is gebruik gemaakt van de door De Nederlandsche Bank ontwikkelde standaardtoets. Het vereist vermogen bedraagt per 31 december ,5%. De dekkingsgraad van bedroeg per 31 december ,1%. De solvabiliteit van het fonds voldoet daarmee niet aan de eisen die door het FTK worden gesteld. Oordeel van de externe actuaris over de financiële positie De waarmerkend actuaris beoordeelt de financiële positie per 31 december 2010 als onvoldoende vanwege een dekkingstekort.

16 -16- Toekomstparagraaf Per 1 januari 2011 zijn zowel de vaste werkgeverspremie als de deelnemersbijdrage verhoogd. Deze verhoging vloeide voort uit de introductie van de nieuwe overlevingstafel als gevolg van de toegenomen levensverwachting. Deze verhoogde premie geldt tot dat er op grond van het pensioenakkoord een nieuwe pensioenregeling wordt afgesloten. Verwacht wordt dat er in de loop van het jaar 2011 meer duidelijkheid zal komen over de uitwerking van het pensioenakkoord of dat het kabinet zelf met een wetsvoorstel komt. Op grond hiervan zal worden onderzocht of aanpassing van de pensioenregelingen die het fonds uitvoert noodzakelijk is. Binnen de beleggingscommissie is in 2010 gestart met de voorbereidingen om te komen tot een nieuw vermogensbeheermandaat. Op grond van de door het bestuur vastgestelde risicoacceptatiegraad zal een beleggingsmix worden samengesteld met een optimale verhouding tussen risico en rendement. Ondersteund door de externe beleggingsadviseur zal een nieuw vermogensbeheermandaat worden afgesloten. Vaststelling door het bestuur Rijswijk, 17 juni 2011 Namens de werkgever: P.J.M. Erkamp (voorzitter) Namens de werknemers: R.J.A. Gortzak (secretaris)

17 -17- Verslag verantwoordingsorgaan inzake boekjaar 2010 Inleiding Dit oordeel is geschreven in een tijd waarin omgevingsfactoren van grote invloed zijn op de financiële positie van het Pensioenfonds. Hierbij valt te denken aan factoren als: fluctuaties in renteontwikkeling; stijgende levensverwachting; wel iets stijgende, maar nog steeds historisch lage rentestand; instabiliteit van Zuid-Europese landen (Griekenland, Portugal en Spanje); volatiliteit financiële markten; economische malaise. Het jaar 2010 heeft een stijgende dekkingsgraad laten zien, die via een golfbeweging op 102,1% is geëindigd. In de context van bovenstaande omgevingsfactoren heeft het verantwoordingsorgaan (hierna VO) dit oordeel opgesteld. Overleg In 2010 is het VO driemaal bijeengekomen, t.w.: VO oordeel jaarverslag; VO voorbereiding overleg vergadering 15 september 2010; VO + DB + AB + pensioenbureau + actuaris. Deskundigheid verantwoordingsorgaan In 2010 heeft het VO besloten om via SPO een op het verantwoordingsorgaan gerichte cursus te gaan. Door wisselingen in het VO is dit verschoven naar Informatie Om het VO in staat te stellen tot een oordeel te komen, is van het AB en DB de navolgende informatie ontvangen: maandelijkse performanceoverzichten; risicomatrix; concept bestuursverslag 2010, verkregen 20 mei 2011; concept jaarrekening 2010, verkregen 21 mei 2011; besluitenlijsten van bestuursvergaderingen; interviews met 3 bestuursleden; actiepuntenlijst bestuur. Financiële situatie Hoewel we een stijgende dekkingsgraad zien, blijft het fonds onder de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,5%. Hierbij moet opgemerkt worden dat het fonds nog steeds voorloopt op de prognose van het in 2009 ingegane herstelplan. Jaarverslag Het VO heeft kennisgenomen van het jaarverslag over het boekjaar Na een toelichting hierop door de directie van het Pensioenbureau, heeft het VO hierover verder geen opmerkingen. Functioneren van de One-Tier Board (OTB) Door drie interviews met 2 leden van het AB en 1 van het DB, heeft het VO een beter beeld gekregen van het functioneren van de OTB. Uit de gesprekken is gebleken dat de bestuursleden steeds beter in hun rol als toezichthouder en beleidmaker groeien. Met genoegen heeft het VO kennisgenomen van het feit dat alle bestuursleden voldoen aan kennisniveau 1, alsook van het voornemen om medio 2011 te voldoen aan niveau 2.

18 -18- Dit komt het functioneren van de OTB ten goede. Het VO ziet het belang van een goede samenwerking tussen DB en AB in, ten aanzien van hoe zaken formeel georganiseerd zijn. Wel stelt het VO vast dat de kwetsbaarheid, van met name van het DB, groot is vanwege de hoge mate van afhankelijkheid van deze kleine groep deskundige mensen. De onderlinge hechtheid en sterke mate van betrokkenheid van het DB mag niet ten koste gaan van de onafhankelijke toezichthoudende rol van het AB. Een aantal toezichthoudende leden hebben zitting in een commissie, waarbij de vraag rijst of dit niet nadelig uitwerkt voor wat betreft de onafhankelijke toezichthoudende rol die het AB dient te vervullen. Uit de interviews is echter gebleken dat deze werkwijze door het DB juist als positief wordt ervaren, omdat het AB zodoende vanaf het begin goed geïnformeerd is over diverse onderwerpen. Daarnaast meent het DB dat het AB voldoende onafhankelijkheid aan de dag legt om de besluitvorming van het DB alsnog te kunnen toetsen. Desondanks vindt het VO dit een punt van aandacht en wil daarover graag met het bestuur in overleg treden. Risicobeheersing Het VO heeft kennisgenomen van de risico-acceptatiegraad die het bestuur samen met Mercer heeft opgesteld, teneinde vast te kunnen stellen welke financiële risico s het pensioenfonds bereid is te nemen en binnen welke grenzen het bestuur zich comfortabel voelt. Het VO stelt vast dat het bestuur dit onderwerp op een gedegen wijze heeft opgepakt. Naast de risico-acceptatiegraad is ook een risicomatrix opgesteld welke door het DB is doorlopen. Ook hiervan heeft het VO vastgesteld dat het bestuur dit op een gedegen wijze heeft opgepakt en dat dit onderwerp een integraal onderdeel is geworden van het besturen van het fonds. Daarnaast heeft het bestuur het VO toegezegd om de in de bestuursvergaderingen behandelde risico s op te nemen in de besluitenlijst die aan het VO verstrekt wordt. Het VO vindt dat richting de toekomst de continuïteit van het bestuur en het daarbij behorende kennisniveau en de competenties duidelijke aandachtspunten moeten zijn. Het pensioenfonds maakt gebruik van de inzet van externe partijen. Het VO hecht er waarde aan dat deze partijen getoetst worden op kwaliteit en prijs. Uitgevoerd beleid Het VO heeft in haar oordeel over 2009 gevraagd om een evaluatie over het afgelopen jaar teneinde lering uit het verleden te trekken, om bij nieuwe onverwachte situaties nog sneller en adequater te kunnen reageren. Het VO stelt vast dat terugkoppeling van deze evaluatie niet heeft plaatsgevonden en wil daarover alsnog met het bestuur in overleg treden. Refererend aan de eerdergenoemde data van overleg en de verkregen informatie is het VO van mening dat het bestuur zijn taak op een gedegen wijze heeft uitgevoerd. Rijswijk, 7 juni 2011 N.A. van den Akker Voorzitter K.J. Heddes Secretaris

19 -19- Reactie van het Bestuur Het bestuur heeft met belangstelling kennisgenomen van het verslag van het verantwoordingsorgaan over het jaar Geconcludeerd kan worden dat het verantwoordingsorgaan een positief oordeel uitspreekt over het functioneren van het bestuur in het verslagjaar. Het bestuur is van mening dat de wijze waarop het Verantwoordingsorgaan zijn taken uitvoert, getuigt van een grote mate van betrokkenheid. In het afgelopen jaar heeft het verantwoordingsorgaan zich georiënteerd om een cursus te volgen ter vergroting van de deskundigheid. Inmiddels heeft de cursus begin 2011 daadwerkelijk plaatsgevonden. Het bestuur staat hier positief tegenover en is van mening dat dit initiatief zeker een vervolg verdient. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan over het functioneren van de One-Tier-Board in het verslagjaar is mede gebaseerd op een aantal interviews die met diverse bestuursleden zijn gehouden. Het bestuur is van mening dat dit middel bijdraagt aan de kwaliteit van de oordeelsvorming en juicht dit initiatief dan ook van harte toe. Het bestuur constateert dat het verantwoordingsorgaan in zijn verslag de volgende aandachtspunten benoemt. Het verantwoordingsorgaan vraagt zich af of het feit dat een aantal toezichthoudende bestuursleden zitting heeft in een commissie, niet ten koste gaat van de onafhankelijkheid die bij hun toezichthoudende rol is vereist; Het verantwoordingsorgaan is van mening dat de continuïteit binnen het bestuur en het daarbij benodigde kennisniveau en competenties punt van aandacht moet zijn; Het verantwoordingsorgaan hecht eraan dat de partijen waaraan werkzaamheden zijn uitbesteed worden getoetst op kwaliteit en prijs; Het verantwoordingsorgaan concludeert dat er nog geen terugkoppeling heeft plaatsgevonden over de evaluatie van het bestuur over de financiële crisis. Het bestuur is voornemens bovengenoemde aandachtspunten gedurende het jaar 2011 met het verantwoordingsorgaan te bespreken. Ten aanzien van het eerste aandachtspunt is het bestuur van mening dat de onafhankelijkheid van de toezichthouders niet in het geding is wanneer men zitting heeft in een commissie. De ervaring leert dat het lidmaatschap van een commissie juist van toegevoegde waarde kan zijn bij uitoefening van het toezicht.

20 -20- Verslag van de toezichthoudende bestuursleden van Stichting CRH Pensioenfonds over de periode van 1 januari 2010 tot en met 31 december Inleiding Met ingang van 1 januari 2008 functioneert het bestuur van als een onetier board. De voorzitter en de secretaris vormen gezamenlijk het Dagelijks Bestuur (DB). De overige vier bestuursleden fungeren als toezichthouders. Het bestuur bestond per 1 januari 2010 uit zes bestuursleden. In het verslagjaar was de heer Gortzak conform de statuten van het fonds aftredend maar is herkozen. De toezichthoudende bestuursleden functioneren tevens als toezichtorgaan en spreken met dit verslag hun oordeel uit over het functioneren van het DB. 2. Huidige one-tier board Per 31 december 2010 hebben de navolgende personen zitting in het bestuur: Dagelijks Bestuur: P.J.M. Erkamp voorzitter (namens werkgever) R.J.A. Gortzak secretaris (namens werknemers) Toezichthoudende bestuursleden: J.J. Boon (namens werkgever) A.H.M. Lavrijssen (namens pensioengerechtigden) P.J.M. Ruigrok (namens werknemers) F.G. van Schie (namens werkgever) 3. Procedure bestuursbesluiten Het DB komt zo vaak als noodzakelijk wordt geacht bijeen. Hierbij vindt overleg plaats met de directie van het pensioenbureau. De besluiten van het DB worden getoetst door de toezichthoudende bestuursleden tijdens de eerstvolgende bestuursvergadering. Het bestuur komt zo vaak bijeen als de voorzitter noodzakelijk acht of wanneer tenminste twee bestuursleden hierom verzoeken. Het DB kan zich laten adviseren door één of meerdere door haar in te stellen commissies. Daarnaast treedt Mercer B.V. op als adviserend actuaris.