Zweden is al een land vol natuur. Overal, zelfs nabij steden is de natuur zeer nadrukkelijk aanwezig.
|
|
- Fien Maria Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 !ACHTERGRONDEN Fulufjället Overnachten tussen vossen, elanden en beren Natuur in Fulufjället wordt steeds rijker Zweden is al een land vol natuur. Overal, zelfs nabij steden is de natuur zeer nadrukkelijk aanwezig. Maar overal heeft de mens zijn invloed. In het PAN Park Fulufjället is dat wel anders. Daar heeft de natuur het volledig voor het zeggen. Aan de rand van dit uitgestrekte beschermde gebied staan huisjes om de wildernis met eigen ogen van dichtbij te beleven. TEKST & FOTOGRAFIE FRED GEERS 60 - Kijk op Een deel van het gebied is vol grotere en kleine moerassen en bergmeertjes
2 Een van de huisjes waar het uitstekend toeven is Sinds de opening van het park is er veel veranderd in Fulufjället. De totstandkoming van dit park ging echter niet altijd even gemakkelijk. Het gehucht Mörkret, aan de rand van het park telt maar enkele huizen. De mensen wonen er in alle rust, evenals in de rest van het omringende gebied. Met name deze bewoners rond het park zagen hun leefomgeving behoorlijk veranderen. Niet alle plannen werden dan ook direct positief ontvangen. Voor een deel had dit ook te maken met de jacht. Wie hier vroeger zijn wild schoot, zal het nu in de plaatselijke supermarkt moeten aanschaffen of naar elders uitwijken, maar zoals het vaak gaat met zoveel beslissingen van bovenaf: er is geen weg meer terug. En dat is maar goed ook, want de ingeslagen weg is een voorbeeld voor veel andere plaatsen in Europa, waar de aanslag op de natuur soms groot is. De omdoping tot PAN Park bracht het gebied nieuwe perspectieven met belangstelling van natuurliefhebbers uit heel Europa. Voor natuurliefhebbers is Fulufjället een grote aanwinst. In alle rust kun je er genieten van dieren die elders opgejaagd worden door verkeer of jacht. In dit gebied kunnen ze zich rustig schuilhouden en vermeerderen. Natuurramp Nog niet zolang geleden voltrok zich midden in dit gebied een natuurramp. Op 30 augustus 1997 trokken donkere wolken zich samen boven het gebied. Een heftig onweer barstte los. Met zware ontladingen en hevige bliksem was het anders zo rustige gebied een grote heksenketel. In acht uur tijd kwam vierhonderd millimeter regen omlaag, de helft van wat normaal in een heel jaar valt. Het gevolg was dat bomen massaal knapten als luciferhoutjes, ontwortelden en door de water- en grondmassa ver meegesleurd werden. Alles werd verplaatst. Voor de dieren die er middenin zaten, moet het een hel geweest zijn. Toen de rust teruggekeerd was en de eerste mensen de omgeving weer betraden, was de schrik groot. Zo n ravage liet zich niet beschrijven, laat staan aanpakken. Voor de Zweden die verantwoordelijk waren voor het beheer van het gebied was de beslissing snel genomen: we laten het zoals het is. En zo heeft de natuur zijn eigen monument als markering van dit bijzondere natuurverschijnsel in Midden-Zweden. De natuur zelf is altijd weer in staat om te reageren op veranderende situaties. En zo vormt de wirwar van stammen weer een uitstekende plaats voor nieuw leven. Vogels zoeken er hun broedplaats, zoogdieren trekken zich erin terug en de zwam- Kijk op
3 !ACHTERGRONDEN De Nupeskär waterval stort zijn water 125 m loodrecht omlaag Kijk op
4 De uitkijkpost trekt veel belangstelling men en insecten ontfermen zich over het dode hout. Fulufjället leeft op na de ramp. De mens in de natuur Sinds de vorming van het park is er een bescheiden rol weggelegd voor de mens in dit beschermde stukje Zweden. Alleen op eigen kracht trekt de mens door de ongerepte natuur. De paden die af te leggen zijn, geven heel goed de mogelijkheid om de natuur in alle facetten te ervaren. Wie wil jagen doet dat met zijn camera. En wie geduld heeft wordt beloond, want het dierenleven is rijk. Dat is juist zo sterk van het gebied: de natuur kan zich hier op een natuurlijke wijze ontwikkelen. De paden zijn goed begaanbaar en voeren door de mooiste delen van het gebied. Bij de ingang van het park wordt de omgeving gedomineerd door oude sparren en grove dennen. De Taigagaai toont zich hier op diverse plaatsen. Deze fraaie vogel is op weinig andere plaatsen buiten Siberië te zien en gedijt hier goed. Ook de bruine beren doen het goed. Aangenomen wordt dat tien beren Fulufjället als leefgebied hebben. Deze Scandinavische bruine beren zijn vredige dieren en vermijden het contact met de mens. Wie de dieren niet te dicht nadert, hoeft niets te vrezen. In de huisjes die men huurt ligt ook informatie over het omgaan met deze dieren. Rechtopstaande beren worden vaak gezien als dreigend, maar dat is niet terecht. De dieren staan vooral rechtop om de omgeving te verkennen. De groot- PAN PARK Fulufjället ligt in de provincie Dalarna in Midden-Zweden, niet ver van de Noorse grens. De hoogste berg is meter. Het park is 385 km² groot en bestaat uit naaldbos en met mos bedekte heuvels. Als nationaal park werd het in 2002 door de Zweedse koning geopend. In september 2004 werd Fulufjället verheven tot zogenaamd Protected Area Network Park (PAN Park). Behalve aan natuurbescherming wordt ook grote aandacht besteed aan de ontwikkeling van de omgeving. Andere PAN Parken liggen verspreid over heel Europa. Opvallend is dat er, behalve in Finland, geen PAN Parken zijn op andere plekken in Noord-Europa. Wel komen er steeds nieuwe parken elders in Europa bij, waaronder in de voormalige Oostbloklanden. In 2007 is in het PAN Park een ontmoeting gehouden met ministers van de Noord-Europese landen. Doel was om met elkaar te kijken naar het voorbeeld van Fulufjället in het duurzaam omgaan met de omgeving. Kijk op
5 !ACHTERGRONDEN Naaldbossen zo ver het oog reikt ste activiteit van de beren is in de maanden mei-juni; de beren komen in de loop van april uit hun winterslaap. Vooral als de mensen gewoon op de paden blijven, blijven de dieren daar vanzelf weg. Veel zoogdieren hebben hun eigen vertrouwde paden die ze vast bewandelen. Grote variatie De natuur in het gebied is zeer afwisselend. Dat komt ook door de vele verschillen in opbouw van het gebied: bergen, heuvels, meren, moerassen, hoogvlakten, rivieren, watervallen en diepe ravijnen. Opvallend is de grote soortenrijkdom in flora en fauna in het hele gebied. Voor een deel is dit al het gevolg van de status als beschermd park, maar ook van oorsprong was de soortenrijkdom al groot. De rivieren die door het gebied stromen, de Njupån en de Göljån hebben miljoen jaren water, mineralen en gronddeeltjes afgezet. Op de grond en rotsen aan de oevers van deze rivieren konden zich zaden uit heel Scandinavië vestigen en ontkiemen. Een deel is ook in de diverse ijstijden meegenomen door het pakijs uit het noorden. Fulufjället heeft ook delen met oerbossen; de oudste nog levende grove dennen zijn bijna vierhonderd jaar oud. De oudste resten van bomen zijn zelfs jaar oud; onderzoekers van de universiteit van Umeå in Noord- Zweden hebben aangetoond dat het de oudste boomresten ter wereld zijn. Indrukwekkende natuurervaring Niet ver van de ingang van het park bevindt zich het Naturum, een prachtige expositie van alles dat te zien is in de omgeving. Het gebouw is als verschijning al een deel van de natuur door zijn doorkijk in de ruimte. De bezoeker voelt zich binnen, gecombineerd met een imposant uitzicht op de natuur zelf. Binnen is veel te zien en te ervaren over de natuur. Vooral voor kinderen is een bezoek aan dit natuurcentrum een aanrader. In een film is goed de ontwikkeling van het park te zien, met een indrukwekkend beeld van de natuurramp. Bijzonder is ook een deel van het park met de Nupeskärwaterval, die zijn water 125 loodrecht omlaag stort. Door de houten toegangsweg op niveau is het goed mogelijk de voet van de waterval te benaderen. Vanaf de top van de berg van de waterval voert ook een pad omlaag, dat fraai uitzicht biedt op deze hoogste waterval van Zweden Kijk op
6 De Taigagaai toont is een vertrouwde verschijning in het Fulufjälletgebied Een vosje komt poolshoogte nemen bij de huisjes Het park biedt door zijn goede ontsluiting uitstekende mogelijkheden om de ongerepte natuur in al zijn facetten te ervaren. Door het park loopt een netwerk met totaal 140 kilometer aan paden. Er zijn diverse uitgestippelde routes die leuke, overzichtelijke routes langs hoogtepunten bieden. Een deel van de paden sluit ook aan op een groter netwerk van het langeafstandswandelpad in Zweden, het Södra Kungsleden. In het park zelf zijn vijf trekkershutten om te overnachten en tien schuilplaatsen om te rusten of om wild gade te slaan. En wie enkele dagen aan de rand van het park wil overnachten zit ook goed in comfortabele huisjes voor een verblijf. In alle jaargetijden is het gebied een aanrader, vooral voor natuurliefhebbers en liefhebbers van natuurfotografie biedt het gebied veel interessante mogelijkheden. Maar ook wandelaars vinden hun weg in dit veelzijdige ruige stuk Zweden. Praktische Informatie Fulufjället Ligging en bereikbaarheid Fulufjället ligt op de grens met Noorwegen, niet ver van Särna ten zuiden van de wintersportplaats Idre aan rijksweg 295. Vanaf Särna voert een kleinere weg naar het gehucht Mörkret. Nabij deze zijweg ligt Fulufjällsbyn, waar huisjes te huur zijn aan de rand van het park. Beste reistijd In de zomer zijn de maanden juli en augustus gunstige maanden voor een bezoek. Ook in de vroege herfst is deze omgeving aantrekkelijk. In de wintermaanden is de periode februari tot april gunstig. Accommodaties In Fulufjället kan gebruik gemaakt worden van trekkershutten met grotere verblijven voor meer personen. Aan de rand van het park zijn luxe houten huisjes te huur. Tips Fulufjället is een uitgelezen plek voor natuurliefhebbers, natuurfotografen, wandelaars; in de winter is het mogelijk om te langlaufen of te sneeuwschoenwandelen. Meer informatie Algemene informatie over de accommodatie en een korte beschrijving van het park vind je op en Over PAN Parks lees je meer bij Algemene informatie over Zweden vind je op SNP organiseert diverse reizen naar Fulufjället: berenjacht en in de geest van Linnaeus: Kijk op
Finland: Beren, wolven en korhoenders 7-daagse fotoreis
Finland: Beren, wolven en korhoenders 7-daagse fotoreis In samenwerking met natuurfotograaf en Finlandkenner Maas van de Ruitenbeek (www.maasvanderuitenbeek.nl) Het grensgebied tussen Finland en Rusland
Nadere informatieStation Sågen biedt een volledig verzorgde midweek (maandag t/m zaterdag) aan in de wildernis van Dalarna, Midden-Zweden.
Actieve outdoor herfstvakantie in Zweden Station Sågen heet je welkom voor een actieve outdoor herfstweek in Zweden. De frisse herfstlucht, prachtige natuur en leuke activiteiten bieden een afwisselende
Nadere informatieDe Oude Weg Elst. Wonen in de Amerongse Bovenpolder. 3 Royale kavels met luxe vrijstaande villa s
De Oude Weg Elst Wonen in de Amerongse Bovenpolder 3 Royale kavels met luxe vrijstaande villa s Riant WOnen Tussen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug en de uiterwaarden van de Nederrijn ligt het sfeervolle
Nadere informatieFjäll-wandeling: Fulufjället
Fjäll-wandeling: Fulufjället 5-daagse wandeling in nationaalpark Fulufjället, Midden-Zweden Tijdens dit avontuur wandelen we 5 dagen over de verlaten, woeste hoogvlakte die het nationaalpark Fulufjället
Nadere informatieBRUINE BEER. Grote alleseter
BRUINE BEER Grote alleseter Een bruine beer ziet er schattig uit, maar vergis je niet. Deze beer is zonder twijfel het sterkste dier van Europa! Wist jij dat er veel kinderen zijn die wel eens met een
Nadere informatieONTWERP VOOR DE BOUW VAN EEN UITKIJKTOREN IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN
ONTWERP VOOR DE BOUW VAN EEN UITKIJKTOREN IN HET NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN Ontwerp voor een uitkijktoren te Lanaken. In het masterplan voor het Nationaal Park Hoge Kempen wordt voorgesteld een nieuwe
Nadere informatieBEREN, WOLVEN EN KORHOENDERS
BEREN, WOLVEN EN KORHOENDERS een fotoreis naar Finland met Maas van de Ruitenbeek - WildlifePhotography BEREN, WOLVEN EN KORHOENDERS Het grensgebied tussen Rusland en Finland is jarenlang niet toegankelijk
Nadere informatieWerkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland
Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen
Nadere informatieRechtstreeks naar de Noorse sneeuw
!INSPIRATIE Rechtstreeks naar de Noorse sneeuw Het echte sneeuwplezier in het hart van het Noorse bergland Wie boven het Noorse bergland komt aanvliegen, ziet het direct. Noorwegen is eigenlijk één groot
Nadere informatienieuws afbeeldingen Alexander en Samuel Cultuur Klimaat Yeti MASALI Inhoud puzzel 4 quiz Einde 6 yeti klimaat 1 cultuur 1 bergen 2 flora fauna visie
MASALI Inhoud yeti klimaat 1 cultuur 1 bergen 2 flora fauna visie ligging 3 verhaal 4 puzzel 4 5 strip weetje 6 quiz 1 2 2 3 6 Einde 6 Yeti De yeti leef (t) (de) in het gebergte van de Himalaya het is
Nadere informatieDe Noordzee HET ONTSTAAN
De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met
Nadere informatieBotswana met kinderen
Botswana met kinderen Dag 1 Maun Jullie worden opgehaald van het vliegveld en naar een eenvoudig chalet gebracht, zo n 14 km buiten Maun. s Middags een korte introductie over het kamp waar jullie de komende
Nadere informatiePlan Zuid. Nieuwbouw, luxe huur
Nieuwbouw, luxe huur Aan de levendige Bolswardervaart bouwt De Bouwvereniging 44 schitterende woningen. Op een prachtige plek geniet u van langsvarende plezierbootjes. En wanneer Koning Winter met strenge
Nadere informatieDe Levende tuin, met een levende omheining. De Levende tuin laat uw tuin leven. Wilt u van uw tuin een groene oase maken?
FOTO S: TUINEN VAN APPELTERN met een levende omheining De omheining van een levende tuin leeft mee. Deze biedt beschutting, maar is ook toegankelijk voor kleine dieren. Van oude stenen bijvoorbeeld, zijn
Nadere informatieFoto Avontuur Zuid Afrika
Foto Avontuur Zuid Afrika 2 Zuid Afrika You don't take a photograph, you make it. Ansel Adams Inhoud 3. Programma 4. Foto Avonturen 5. Locaties 7. Groepen 10. Workshops 12. Thema s 13. Vaardigheden 14.
Nadere informatieHerder Maina ofwel treurmaina
Herder Maina ofwel treurmaina De aankoop In de zomer van 2005 hadden we de mogelijkheid om achter ons huis een flinke volière te bouwen. In eerste instantie zou deze een groot deel van de achtertuin gaan
Nadere informatieNatuurreis naar Estland
Natuurreis naar Estland Estland is een heel interessant land door haar ongerepte natuur. Deze reis zal vooral de focus leggen op flora en broedvogels! Daarnaast zoeken we tijdens een boottocht naar Bevers
Nadere informatieWoordenschat - memory Taal Actief groep 4 Thema 3 Les 1
Woordenschat - memory Taal Actief groep 4 Thema 3 Les 1 de berg Is een hoog stuk land. Soms ligt er sneeuw bovenop. de top Het hoogste stukje van de berg. Hoger kun je niet klimmen. de beek Dit is een
Nadere informatieNatuur op Eerde uniek in Nederland
Natuur op Eerde uniek in Nederland Eerde is méér dan mooi. Tijdens een wandeling met boswachter Jos Schouten van Natuurmonumenten wordt pas echt duidelijk hoe bijzonder de natuur op het historische landgoed
Nadere informatieHet Rechthuis: van herberg tot gastvrij Bed & Breakfast
Het Rechthuis: van herberg tot gastvrij Bed & Breakfast Donderdag 8 juli 2011 door Gemma van Winden-Tetteroo Jakob en Marja voor hun prachtig verbouwde Rechthuis. Schipluiden De zon kruipt bijna weg achter
Nadere informatieHet sprookje van. Wonen. op het mooiste plekje van. Uden
Het sprookje van Wonen op het mooiste plekje van Uden park maashorst parkmaashorst.nl P ark M aashorst 1 Uden Noord, grenzend aan Maashorst, is het ideale gebied voor een bijzondere ontwikkeling. Op de
Nadere informatieOpwekking 346: Opwekking 167:
Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing
Nadere informatieFROSTY TRAILS Dogsledding adventures
FROSTY TRAILS Dogsledding adventures WINTER EXPEDITIE IN ZWEEDS LAPLAND / met sneeuwschoenen over het King s Trail. 1. Korte beschrijving 8 daagse expeditie met 6 dagen sneeuwschoenwandelen over het Kungsleden
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieIII Hinterzarten-Wiedener Eck
III Hinterzarten-Wiedener Eck Afstand 28.5 km; stijgen 860 m; dalen 650 m. Na een uitgebreid ontbijt namen we afscheid van Schwarzwaldhuesli. Vandaag is het de Koningsetappe van de Westweg, de overschrijding
Nadere informatieMeerstad. Meer water, meer natuur, meer vrijheid.
Meerstad. Meer water, meer natuur, meer vrijheid. Natuur, wonen & meer Meerstad staat voor de opvatting over hoe mensen vandaag de dag willen wonen, leven én recreëren: vrij en ongebonden in de ruimtelijkheid
Nadere informatieHuizen. Zonnige tuin (ZW) Instapklaar! Sfeervol wonen. Mooie ligging in Rivierenbuurt. Vlakbij diverse winkels. Waalstraat 26, 3812 HW Amersfoort
Huizen vanhendriks Waalstraat 26, 3812 HW Amersfoort Instapklaar! Sfeervol wonen Mooie ligging in Rivierenbuurt Zonnige tuin (ZW) Vlakbij diverse winkels H47 H47 Kenmerken Soort Type Kamers Woonoppervlakte
Nadere informatie14-daagse Avontuurlijk Suriname
REIZEN - VOYAGES Tel.32-3-238.11.03 Fax.32-3-238.71.58 Bresstraat, 14 IATA : 08210381 2018 Antwerpen licentie : A 1275 BELGIUM www.coconuttravel.be/suriname/ info@coconuttravel.be www.coconuttravel.be
Nadere informatieMijn tuin. Janni Meedendorp. Meditaties voor kinderen. 2013 Uitgeverij ACT on Virtues
Mijn tuin Meditaties voor kinderen Janni Meedendorp 2013 Uitgeverij ACT on Virtues Na een intensieve yogales vindt Noah het heerlijk om op zijn matje te liggen. De spieren in zijn lichaam ontspannen zich,
Nadere informatie7th International Table Tennis Team Championships of Veteran Clubs/Groups
7th International Table Tennis Team Championships of Veteran Clubs/Groups van 15-18 augustus 2019 Hilversum / Nederland georganiseerd door OTC en IVTTS PAGE 1 Uitnodiging Index pagina : 2 Toernooi Brochure
Nadere informatiePackage 1. MamboViewPoint Basic 4 dagen - 3 nachten
Package 1. MamboViewPoint Basic 4 dagen - 3 nachten Je wordt opgehaald met de taxi in Mombo of Lushoto. Kijk je ogen uit tijdens deze prachtige en af en toe hobbelige rit. Eenmaal aangekomen bij MamboViewPoint
Nadere informatieJ A P A N R O N D R E I Z E N
J A P A N R O N D R E I Z E N OOST, WEST J A P A N BEST 10 dagen INTRO Het beste van de moderne steden en het platteland in een reis. Ideaal voor reizigers die in een zeer korte periode de meest populaire
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatieJeugdpuzzel 7. Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Maak de zin zelf af! Natuurhistorisch Museum Maastricht
Jeugdpuzzel Om de puzzel op te lossen moet je naar alle zalen van het museum. Kijk goed wat er op de foto s staat. Zoek ze op in de tentoonstellingen. Schrijf de gevraagde letter van de naam boven het
Nadere informatieroutes Mooie natuur Nationale Parken Makkelijk fietsen via knooppunten NATIONALE PARKEN afstanden tussen 25 en 55 km FIETS LANGS EN DOOR 12
NR. 03 / 2014 fiets routes afstanden tussen 25 en 55 km Makkelijk fietsen via knooppunten FIETS LANGS EN DOOR 12 Nationale Parken 12 NATIONALE PARKEN fietsroutes Mooie natuur Fietsen in Weerribben-Wieden,
Nadere informatieBetreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012
Betreft: Aanvullende informative quickscan Flora & Fauna Locatie: Wijbosscheweg 107, Schijndel Kenmerk: Tm2011.099QFF BRF Datum: 19 11 2012 Built By Brekel T.a.v. Dhr. G. van den Brekel Sweelinckplein
Nadere informatieIn dit boekje onderzoek je jouw eigen relatie met de natuur. Je kunt er gedachtes, ideeën en dingen die je belangrijk vindt, in verzamelen.
Binnenkort bezoek je met je klas de theatervoorstelling lshl, Indianenwijsheid voor de 21e eeuw. Het Filiaal theatermakers heeft deze voorstelling gemaakt. We maakten eerder de voorstelling Enkeltje Mars.
Nadere informatieHeemstede slaat z n vleugels uit
Heemstede slaat z n vleugels uit 36 Een volksoproer heeft ervoor gezorgd dat het ambtelijk apparaat van de gemeente Heemstede nu geldt als een lichtend voorbeeld van Het Nieuwe Werken. Bouwplannen voor
Nadere informatieHöga Kusten ZWEDEN. Outdoorland Zweden. Wandelen. op de grens van. rijzende bergen. en de Oostzee
Höga Kusten ZWEDEN Outdoorland Zweden Wandelen op de grens van rijzende bergen en de Oostzee 18 TEKST EN FOTO S DOOR FRED GEERS Noorse Zee Noorwegen Bergen Oslo Zweden Stockholm t isch Botn nische golf
Nadere informatieNatuurvriendelijke oevers. Droge voeten, schoon water
Natuurvriendelijke oevers Droge voeten, schoon water VOOR WIE IS DEZE FOLDER BESTEMD? Deze folder is bestemd voor eigenaren van oevers die in aanmerking komen om hun oever natuurvriendelijk in te richten.
Nadere informatieLisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!
2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst
Nadere informatieWandeling n 23 : La porte Aïve : Hotton Bewegwijzering :
Wandeling n 23 : La porte Aïve : Hotton Bewegwijzering : Deze wandeling, "porte Aïve" genoemd, is als het ware een speleologische uitstap : ze neemt u mee naar de rotsmeanders van de kalksteenrichel. Op
Nadere informatieLespakket Bovenbouw Lesmodule B3 De putter en andere rare vogels
Lespakket Bovenbouw Lesmodule B3 De putter en andere rare vogels Natuurproject SAMEN OP PAD Activiteit ALGEMEEN Versie 1 De putter en andere rare vogels Doelstelling lesmodule Voorbereiding: Kinderen verdiepen
Nadere informatieFOTOGRAFIEREIS NAAR CANADA: HERFST IN DE ROCKY MOUNTAINS
FOTOGRAFIEREIS NAAR CANADA: HERFST IN DE ROCKY MOUNTAINS 12 dagen 21 sep 2019-02 okt 2019 Groepsreizen Fotogra e Workshops Landschapsreizen Canada staat bij heel wat natuurreizigers hoog op het verlanglijstje.
Nadere informatieWandelroute De Diepen, Sint-Jansberg
Wandelroute De Diepen, Sint-Jansberg 4 km wandelen Deze stevige wandeling gaat grotendeels door het bos. Beklim de steile berg en kijk uit over drie provincies en het Duitse Reichswald op deze mooie wandelroute
Nadere informatie1. Geheimen. 2. Zwammen
1. Geheimen 'Geen plant en geen dier' Een paddestoel is zeker geen dier, maar een plant is het ook niet. Ze hebben geen groene bladeren om zonlicht op te vangen. Bovendien groeien paddestoelen in het donker.
Nadere informatieSPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n
SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.
Nadere informatieUw tweede (t)huis in Brabant. voor 4, 6, 8, 10 of 12 personen
Uw tweede (t)huis in Brabant voor 4, 6, 8, 10 of 12 personen Het genieten kan beginnen! Vakantiepark Duinlust start met de verkoop van villapark De Loonse Hoeve. Een luxe uitbreiding van ons park met 43
Nadere informatieRUIME RECREATIEBUNGALOW HULSHORST VRAAGPRIJS 195000 179000
RUIME RECREATIEBUNGALOW HULSHORST VRAAGPRIJS 195000 179000 RUSTIGE LIGGING RUIME KAVEL EIGEN GROND Ruime recreatiebungalow op eigen grond in het rustige Hulshorst. De woning is gebouwd in 2007 en ligt
Nadere informatieResultaten Quickscan, vissen en vleermuisonderzoek met betrekking tot de Flora- en Faunawet.
Aan Rob Knijn Van C. van den Tempel CC M. Witteveldt Datum 12 januari 2017 Betreft Flora- en faunagegevens Middenweg Zuid Project Herontwikkeling Middenweg Zuid Geachte heer Knijn, Beste Rob, In 2014 en
Nadere informatieWinterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013
uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers
Nadere informatie11. o - 8 ... ... ... ... f e. d i. Apenrots Leeuwenterras Kleine-Zoogdierenhuis Uilenruïne Californische zeeleeuwen Insectarium
o - 8 11. We hadden al gezien dat sommige dieren toevallig bepaalde voordelige eigenschappen hebben. Je kunt je voorstellen dat zo n dier-met-voordeel meer nakomelingen krijgt dan andere dieren. En die
Nadere informatieCasa Nanita Spanje Gran Canaria Moya
Casa Nanita Spanje Gran Canaria Moya 1. Algemene informatie Eliza was here - Casa Nanita - /spanje/gran_canaria/moya/casa_nanita.htm 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Casa Nanita - (Spanje Gran Canaria
Nadere informatieCARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI
CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI CARRABELLA NAAR MANATEE SPRINGS S.P., 2 FEBRUARI De rit van Carrabella naar Manatee Springs State Park is erg mooi. Veel naaldbossen, grotendeels nieuw
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag beslist niet koud, de wind was ook niet echt hinderlijk, maar de zon liet helaas verstek
Nadere informatieDe Worp. Wandelen. De Worp en omgeving; natte natuur en historie rondom Drimmelen
Wandelen De Worp en omgeving; natte natuur en historie rondom Drimmelen De Worp Staatsbosbeheer Regio Zuid Spoorlaan CH Tilburg T - www.staatsbosbeheer.nl Ongerepte natuur met een historische naam In de
Nadere informatieBeheerplan Plantsoen Deel 1 Achtergrond
Beheerplan Plantsoen 2005-2020 Deel 1 Achtergrond Colofon: Gemeente Leiden Dienst Milieu en Beheer Tekst, foto s en tekeningen: M. Gaemers, C.Snoep, K. Jansen In samenwerking met N. van Beest, K. Bosma,
Nadere informatieNoorwegen. Vakantie! we moeten al om 03uur in de morgen vertrekken uit Temse naar Kiel Duitsland.
Noorwegen Maandag 22 augustus 2011 Vakantie! we moeten al om 03uur in de morgen vertrekken uit Temse naar Kiel Duitsland. Dinsdag 23 augustus. Om 12.30 moeten we inschepen richting Oslo op de prachtige
Nadere informatieRomantiek. in een sprookjeslandschap. Op een boogscheut van het. drukke Gent treffen we het. Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein
Romantiek in een sprookjeslandschap Tekst: Fanny Storms Fotografie: Park van Beervelde Op een boogscheut van het drukke Gent treffen we het Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein betreden worden
Nadere informatie14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.
Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het
Nadere informatieDe ringslang een bijzondere bewoner van Gouda
De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda Uit de serie Natuur in Gouda 10 2 colofon tekst: Cyclus, gemeente Gouda en RAVON lay-out: Steenbergen Ontwerp Studio foto s: André van Kleinwee en Richard
Nadere informatieU zult genieten van uw bezoek aan de bezoekersmijn Fell! Bezoekersmijn Fell
Bezoekersmijn Fell een plaats waar geschiedenis tot leven komt een plaats vol liefde voor de natuur een plaats vol plezier een plaats waar jong en oud elkaar ontmoeten U zult genieten van uw bezoek aan
Nadere informatieDonderdag 5 september 2013 Workshop Fotografie in de tuin Johan Hoekstra
Donderdag 5 september 2013 Fotografie in de tuin ja, eh.. maar hoe moet dat dan? - Ga kijken! (dus: leg je camera maar eerst even terug) Donderdag 5 september 2013 Fotografie in de tuin ja, eh.. maar hoe
Nadere informatieProgramma Go-out wandel midweek Cochem 2 tot en met 6 november 2015
Programma Go-out wandel midweek Cochem 2 tot en met 6 november 2015 Cochem ligt midden in de vulkaan Eifel. Het landschap kenmerkt zich door heuvels, akkerlanden en kleine dorpjes. Dwars door Cochem stroomt
Nadere informatie15 appartementen in het hart van Elst
Sfeerimpressie van één van de 15 mooie en ruime Doorenbos appartementen. Wonen naar wens Om te voldoen aan de woonwens welke bij velen leeft, wordt dit appartementengebouw gerealiseerd. De Doorenbos wordt
Nadere informatieZEGENGEBEDEN. Ik zegen je ogen, opdat jullie met hartelijke ogen elkaar zouden benaderen en blijven dragen.
ZEGENGEBEDEN Voor we uiteengaan, heb ik voor ieder van jullie en voor elke dag die komt nog deze wensen... Ik wens je... heel veel geluk zoveel dat je er wat kunt van afstaan aan een ander, een goede gezondheid
Nadere informatieNatuur- en fotografiereis: beren, wolven & veelvraten
Fins Lapland: Natuur- en fotografiereis: beren, wolven & veelvraten Nederlandstalig begeleide groepsreis (7 dagen/6 nachten) 07 juni 13 juni 2016 Oost-Finland is een groot, ruig gebied dat zich uitstrekt
Nadere informatieDe eigenlijke top van de Teide zelf mag in deze tijd van het jaar niet beklommen worden omdat er te veel ijs ligt. Tot de refuge mag je wel komen.
De eigenlijke top van de Teide zelf mag in deze tijd van het jaar niet beklommen worden omdat er te veel ijs ligt. Tot de refuge mag je wel komen. Wij zijn duidelijk niet de enigen die de klim naar de
Nadere informatieHet begin van de winter
WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:
Nadere informatieWandelweg nr. 8 : La grande Virée : Rendeux Merkteken:
Wandelweg nr. 8 : La grande Virée : Rendeux Merkteken: La grande Virée biedt de buitengewone gelegenheid een nieuwe en oordeelkundige blik te werpen op de vele aantrekkelijke en betoverende aspecten van
Nadere informatieQUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR????
QUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR???? WAAROM BEVRIEZEN ZADEN NIET? 1. Ze zitten diep onder de grond, waar het niet vriest. 2. Ze bevatten veel vet. 3. Ze bevriezen wel, maar daar kunnen ze wel tegen. WAAR
Nadere informatieHet grootste geluk hebben we in 2 varianten
Het grootste geluk hebben we in 2 varianten Groot nieuws voor geluksvogels Nieuwe grote en middelgrote eengezinswoningen In Klavertje Delft wordt het geluk steeds groter. Lag hier een paar jaar geleden
Nadere informatie3059XD Rotterdam. 663,48 p/mnd. 47,71 p/mnd. Netto huur. Servicekosten. Faciliteiten
Kristal Korfoepad 307 3059XD Rotterdam Netto huur 663,48 p/mnd Servicekosten 47,71 p/mnd Faciliteiten Woningomschrijving Wonen met allure zoals u het wilt. De gebouwen onderscheiden zich vaak door een
Nadere informatieInleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?
Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer
Nadere informatieLESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van
LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier
Nadere informatie16 Daagse Camp-Safari met Strandverlening op Zanzibar
16 Daagse Camp-Safari met Strandverlening op Zanzibar Een voordelige manier om de nationale parken in Tanzania te bezoeken is door tijdens de safari de nachten kamperend door te brengen. Tijdens de Safari
Nadere informatieOutback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen.
Outback Australië Voor mij is Australië een heel bijzondere plek. Waarom? Dat zal ik uitleggen. Het begon al toen ik voor het eerst in Australië kwam. Ik stapte uit het vliegtuig. Meteen merkte ik dat
Nadere informatieBraziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7
Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk
Nadere informatieWest IJsland Ongerept reiscode: FLI0513 23 mei 2 juni 2013
West IJsland Ongerept reiscode: FLI0513 23 mei 2 juni 2013 ga op pad met award-winning natuurfotograaf én gepassioneerd IJslandkenner Theo Bosboom focus op fotografie van het ongerepte IJsland woeste kustlandschappen
Nadere informatieDrie aardkundige monumenten
10 Drie aardkundige monumenten Aardkundige monumenten geven iets weer van de ontstaansgeschiedenis van ons landschap. Een geschiedenis die ons honderden, duizenden of zelfs miljoenen jaren terugvoert in
Nadere informatieRoyaal vrijstaand woonhuis 5 slaapkamers
Huizen vanhendriks Lierderdrift 13, 7361 GN Beekbergen Royaal vrijstaand woonhuis Groot perceel van 2250 m2 Ruime dubbele garage 5 slaapkamers Twee badkamers H48 H48 Kenmerken Soort Type Kamers Woonoppervlakte
Nadere informatie28/04/2016 De Standaard
28/04/2016 De Standaard 28/04/2016 Het Belang van Limburg 28/04/2016 Het Laatste Nieuws 28/04/2016 Het Nieuwsblad 06/05/2016 De Beiaard 06/05/2016 Het Meetjesland 12/06/2016 De Zondag - vakantiemagazine
Nadere informatieLandschappelijke elementen
Welkomstkaarten voor Landschappelijke elementen Gaan voor groen! Behoud en herstel van landschappelijke elementen? Geweldig! Landschappelijke elementen zijn van culturele en historische waarde. Maar ze
Nadere informatieKatachtigen Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs
Katachtigen Voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs D M K V O O - B & E - 2 0 1 2 1 In Ouwehands Dierenpark leven twee soorten katachtigen. Ze lijken allemaal op elkaar maar toch zijn er heel wat
Nadere informatie3059XD Rotterdam. 672,44 p/mnd. 47,71 p/mnd. Netto huur. Servicekosten. Faciliteiten
Kristal Korfoepad 243 3059XD Rotterdam Netto huur Servicekosten 672,44 p/mnd 47,71 p/mnd Faciliteiten Woningomschrijving Wonen met allure zoals u het wilt. De gebouwen onderscheiden zich vaak door een
Nadere informatie16 Daagse Lodge Safari met Strandverlening op Zanzibar
16 Daagse Lodge Safari met Strandverlening op Zanzibar Bij een lodge safari brengt u de nacht door in huisjes of kleine hotels die van alle gemakken voorzien zijn. Veelal zijn deze lodges in typische afrikaanse
Nadere informatieCHRISTIAN BIEMANS & MAAS VAN DE RUITENBEEK
CHRISTIAN BIEMANS & MAAS VAN DE RUITENBEEK WINTER FOTO-EXPEDITIE NAAR GRAND TETONS EN YELLOWSTONE 2021 23 JANUARI 2021 TOT EN MET 5 FEBRUARI 2021: 3,5 HALVE DAG FOTOGRAFIE IN DE GRAND TETONS; 3 DAGEN FOTOGRAFIE
Nadere informatieYou don't take a photograph, you make it. - Ansel Adams
Geen enkel ander land in Afrika is als Namibië. De afwisseling van woestijnlandschappen, werelds hoogste zandduinen en Deadvlei, heldere nachten en het vele wild maken Namibië tot een unieke en zeer fotogenieke
Nadere informatieBiodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979
Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,
Nadere informatieHier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en
Nadere informatieBusreis Karinthie 15 t/m 25 mei 2017
Busreis Karinthie 15 t/m 25 mei 2017 Maandag Heenreis Nadat u een kopje koffie hebt gedronken in Zeddam beginnen we aan onze reis. Deze eerste dag rijden we naar Zuid Duitsland waar we de eerste nacht
Nadere informatieTSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.
EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami
Nadere informatieGPS Wandeling Kootwijkerzand
In deze folder vindt u de beschrijving van een gps route door het Kootwijkerzand, een prachtig stuifzandgebied in Kootwijk. Deze route is ontwikkeld door het IVN, een vereniging die zich inzet voor natuur-
Nadere informatieDe vlakke cirkel onderaan werd vroeger gebruikt als dorsvloer. We treffen wel meerdere van deze goed bewaarde dorsvloeren aan.
De vlakke cirkel onderaan werd vroeger gebruikt als dorsvloer. We treffen wel meerdere van deze goed bewaarde dorsvloeren aan. Donderdag 4 december 2014 Soort Plaats Afstand Duur : Luswandeling (Cañada
Nadere informatieVillavia Griekenland Peloponnesos Akrogiali
Villavia Griekenland Peloponnesos Akrogiali 1. Algemene informatie 1.1. Naam - Ligging - Eliza sterren Villavia - (Griekenland Peloponnesos Akrogiali) - 4 sterren 1.2. Faciliteiten en afstanden Zwembad:
Nadere informatieKruger National Park Safari
Kruger National Park Safari 4 dagen, kampeerreis Deze reis is ook beschikbaar als kleine groepsreis (max 12 reizigers), zie voor de actuele prijzen de website. Maaltijden: Startpunt rondreis: Eindpunt
Nadere informatiememo datum: 22 juli 2011
memo aan: van: Buro SRO Laneco datum: 22 juli 2011 betreft: 1 Inleiding Aan de Koterweg te Barneveld is de sloop van een voormalig kruisgebouw voorgenomen. In de plaats hiervan worden 17 zorgappartementen
Nadere informatieVijfde leerjaar: Opdracht 1
Vijfde leerjaar: Opdracht 1 Toon een foto uit San Marino. Dit is een dwergstaat in Italië en één van de kleinste landen ter wereld. Het landje is 61 km² groot en is volledig omgeven door Italië, maar geen
Nadere informatieDe bergvrienden (van Engsbergen)
De bergvrienden (van Engsbergen) Wandelen is onze grote passie. Of het nu in het Engsbergse Asdonk is, op de Houterenberg of wanneer wij met familie of goede vrienden in het hooggebergte rondtrekken, het
Nadere informatieEen midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015
Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:
Nadere informatie