Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting

Transcriptie

1 Ruimtelijke economische agenda en schaalvergroting de bijdrage van amenities Kennis voor de stad 6 november 2009

2 Outline Case /vraagstelling Eric van der Kooij Reflectie ruimtelijke economie en metropolitane ambitie Piet Rietveld Reflectie waardering openbaar groen Jasper Dekkers 2

3 Metropoolvorming: Schaalvoordelen... Publieke sector: goedkoper en gevarieerder aanbod van publieke voorzieningen, zoals openbaar vervoer cultureel erfgoed Private sector: Gespecialiseerd aanbod van inputs Functioneren arbeidsmarkt Snelle verspreiding van informatie 3

4 Schaalnadelen:...en schaalnadelen Files (top honderd van metropolen = top van steden met fileproblemen) Milieukwaliteit tgv hoge dichtheid Ruimtelijke kwaliteit moeilijk vast te houden, waardering openbaar groen Ruimtelijke verdeling van voor- en nadelen: scheef 4

5 Theorie Welvaart van individuele bewoner Optimum Optimale omvang van een stad; schaalvoordelen versus schaalnadelen Maximum Bevolkingsomvang 5

6 Wat bepaalt optimum? Private factoren: arbeid, kennis, kapitaal Publieke factoren: infrastructuur, voorzieningen, onderwijsinstellingen ruimtelijke kwaliteit cultureel erfgoed kracht van instituties 6

7 Welvaart van individuele bewoner Metropolitane ambitie: groter en welvarender Nieuw optimum Groei: meer mensen op dezelfde locatie, en/of meer mensen vanaf langere afstanden laten participeren Maximum Wat voor beleidsknoppen? Maatschappelijke baten: voldoende groot? hoe verdeeld? Bevolkingsomvang

8 Intermezzo: economische crisis (1) Korte termijn tegenover lange termijn Korte termijn gevoeligheid varieert sterk tussen diverse sectoren: Inkomenselasticiteit hoog: horeca, toerisme Inkomenselasticiteit laag: quartaire sector Laat stimuleringsbeleid zich richten op activiteiten die op korte termijn uitvoerbaar zijn en die vruchten afwerpen op de lange termijn 8

9 Intermezzo: crisis (2) Productie Bouwsector & Bouwmaterialen Permanente effecten Korte en lange termijn effecten van investeringen in infrastructuur Tijd

10 Intermezzo: crisis (3) Over de korte termijn effecten weten we redelijk veel Permanente positieve effecten op de productiviteit en de welvaart van de burgers zijn vaak lastig inzichtelijk te maken Onderzoeksuitdaging 10

11 Metropoolvorming Bijdrage vanuit economisch onderzoek, 1 Productiviteit neemt toe met de dichtheid in een metropolitaan gebied. Verdubbeling van dichtheid leidt tot productiviteitsverhoging van circa 1-5%. Dichtheid als proxy voor: kennisspillovers, functioneren arbeidsmarkten, etc. Maar dichtheid houdt geen rekening met echte interactiekosten 11

12 Metropoolvorming Bijdrage vanuit economisch onderzoek, 2 Rekening houden met transport netwerk kwaliteit (UK). Effect op productiviteit van verdubbeling van beroepsbevolking binnen reistijd-straal van: 30 min: circa +3.5% min: circa +1.5% min circa +0.5% >80 min circa 0% 12

13 Bijdrage 3: Effecten metropoolvorming op waarden onroerend goed Hoe kunnen initiatiefnemers bij metropoolvorming de maatschappelijke baten mobiliseren ter bekostiging van de plannen? Vastgoedwaarden hangen af van Kenmerken object Directe omgeving o.a. externaliteiten (pos & neg) Bereikbaarheid: over de weg, over het spoor, etc. 13

14 Observaties bij ruimtelijk economische ambities van Amsterdam 1. Centrale rol transport: metropool kan alleen functioneren als reistijden beperkt blijven 2. Maakbaarheid en de rol van de private sector: die moet willen investeren 3. Niet alleen gemeente Amsterdam bij beeldbepalende zaken; rolverdeling Amsterdam en de andere gemeenten 14

15 Observaties, vervolg 4. Concurrentie tussen plannen: a) financiële middelen, b) concurrentie met bestaande locaties, Zuidas 5. Belang vestigingsgedrag bewoners voor economische dynamiek: aantrekkingskracht van cultureel erfgoed 6. Spanning tussen wens tot compactheid die past bij metropoolvorming en de woonwensen van bewoners die graag groen in de buurt zien 15

16 Speciale case: Waardering amenities 16

17 asf Voorbeeld Negatieve externaliteit: Geluidshinder Schiphol, invloed op woningprijzen 17

18 Voorbeeld positieve asf externaliteit: voorspelling vastgoedwaarden kantoren, op basis van geschat model 18

19 Bewoners bereid 10x meer te betalen voor schaarse parkeerruimte Prijs v/e woning met privé-parkeerplek: in stadsdeel zonder wachtlijst: + 7 % in stadsdeel met wachtlijst: + 12 % Prijs v/e woning bij invoeren betaald parkeren: - 3,7 % Altijd plek op straat: 473 euro per jaar per inw.

20 Parkeerbeleid (2) Welvaartsherverdeling tussen bewoners mét en zonder auto: Gemeente moet prijs parkeervergunning verhogen En WOZ-aanslag verlagen Daarnaast: goed kijken naar grenseffecten

21 Waardering van amenities de case van openbaar groen Stadsuitbreidingen claimen open ruimte Groene functies kunnen de competitie niet aan Gebrek aan duidelijke monetaire waarde maakt open ruimte kwetsbaar LGN

22 Onderzoeksvraag Kunnen we de monetaire waarde van open ruimte expliciet maken? Focus op de belevingswaarde van mensen bij open ruimte

23 Case-studie Amsterdam en 2 referentie-cases Amsterdam, Leiden en het Gooi Verschillend in: Stedelijk oppervlak en aantal inwoners Metropolitane open ruimte (hoeveelheid, type) Huizenmarkt (hoeveelheid & type huizen beschikbaar)

24 Definitie van open ruimte Twee aspecten belangrijk: Landgebruik: visuele vs. perceptionele interpretatie Schaal: 3 niveaus van openheid

25 Definitie van open ruimte - schaal huis- en lokaal niveau

26 Definitie van open ruimte - schaal regionaal niveau

27 (Voorlopige) conclusies Positieve invloed open ruimte: Zicht op open ruimte: + 6,9 % Open ruimte binnen 20m: + 8,1 % Open ruimte binnen 50m: + 0,15 % (n.s.) Invloed van regionale open ruimte is niet duidelijk en regionaal verschillend

28 Case-studie Westerpark Tekst Nog meer tekst

29 Case-studie Westerpark (2) Tekst Nog meer tekst

30 Wat kan/moet de gemeente doen? positieve invloed lokale open ruimte <50m 1. Instelling landschapsfonds + bewonersparticipatie 2. Optimalisatie ontwerp nieuwe wijken 3. Stedelijke uitbreiding in regionale open ruimte te prefereren boven verdichtingsbouw ten koste van (waardevolle) lokale open ruimte? 4. Erfpacht: a. Relatie onzekerheid en migratie? b. Nu klikken Daling vastgoedwaarde

31 Vragen?