Jaargang 10 November CVO-scholen gaan bezuinigen op extra taken

Transcriptie

1 CVOpen 1 Jaargang 10 November 2009 CVO-scholen gaan bezuinigen op extra taken Calvijnrector Diny Roodvoets neemt afscheid Maatregelen voor meer leraren in Rotterdam en Rijnmond Betere positie voor docenten dankzij de functiemix

2 Colofon In dit nummer CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) Fax (010 ) secretariaat@cvo.nl Internet Redactie Albert Bosma, Marcel van Brandwijk, Ramona Montfrooij, Ron van Rossum, Nicolette van Velden en Anja de Zeeuw Redactieadres Verenigingsbureau CVO t.a.v. redactie CVOpen Postbus DK Rotterdam cvopen@cvo.nl 1 Reis naar Marokko vergroot begrip voor leerlingen en ouders 2 Bezuinigen door pijnlijke keuzes 4 Littooij: Nog maar eens de menselijke maat 6 Diny Roodvoets blikt terug 8 Nieuwe leraren beter begeleiden 10 Werken aan een professionele school 12 De week van mediathecaris Ans van der Meer 14 Digitaal leermateriaal in elo s 15 Staatssecretaris op Farelcollege 16 De stelling: Strenger worden voor leerlingen 17 Betere positie docent dankzij functiemix 18 Nieuws van de scholen 22 De andere kant van de klas: Mariëtte Ruggenberg Eindredactie Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp haai, Rotterdam 23 Personalia 24 De hobby van Maarten Verpoort Beeld Rick Keus, Daniëlle van der Schans, ANP Photo/Robert Vos, Kees Trappenburg, e.a. Coverfoto Martijn van de Griendt Druk Koninklijke De Swart, Den Haag 4 6 Aan dit nummer werkten mee: Karin van Breugel (tekst van breugel), Jeanita van Eijsden-de Munck (Calvijn Groene Hart), Ramona Montfrooij (CSG Calvijn), Marijke Nijboer, De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Kees den Ouden (bureau CVO), Nicolette van Velden (Melanchthon), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw) 15 22

3 Actueel Reis naar Marokko vergroot begrip voor leerlingen en ouders CVO'ers bezoeken scholen in het noorden Een groep van ruim veertig CVO-collega s maakte onlangs een studiereis door Marokko. Doel was om kennis te nemen van diverse facetten van de Marokkaanse samenleving en Het Marokkaanse onderwijs ontwikkelt zich positief. op die wijze een beter begrip te krijgen voor de situatie van de Marokkaanse leerlingen in Nederland. De groep bestond uit directieleden en docenten van diverse CVO-scholen. Ook waren medewerkers aanwezig van de gemeente Rotterdam en het ministerie van OCW. De groep maakte een rondreis door het noordelijk deel van Marokko. Daarbij werden bezoeken gebracht aan diverse scholen en aan educatieve activiteiten van een voetbalclub en een Centrum voor Kunstzinnige Vorming. Veilig land Opvallend zijn de sterke contrasten in de Marokkaanse samenleving. De ontwikkeling in steden als Fez en Rabat steekt schril af tegen de armoede op het platteland in het Rifgebergte (de streek waar de meeste Marokkanen in Nederland vandaan komen). De Berberbevolking in het Rifgebied krijgt bovendien onderwijs in de voor hen geheel vreemde Arabische taal. Vergeleken met het Westen ligt de nadruk in de Marokkaanse cultuur meer op de groep/de familie en minder op het individu. Aan hiërarchische verhoudingen wordt meer waarde gehecht. Het is ondanks de armoede wel een veilig land, ervoer het reisgezelschap: zelfs een verloren portemonnee kwam terug uit de taxi. Respect voor de leraar Het Marokkaanse onderwijs kampt met forse geldproblemen. De klassen zijn groot en slecht toegerust. Zelfs in het berggebied, waar s winters sneeuw ligt, worden de scholen niet uitgerust met kachels. Desondanks lijkt het onderwijs zich wel positief te ontwikkelen: leermiddelen en boeken worden sinds kort gratis beschikbaar gesteld. De lesboeken zijn aangepast aan de Marokkaanse cultuur (geen plaatjes meer uit de Franse tijd). Qua didactische methoden oogt het Marokkaanse onderwijs nog vrij traditioneel, maar ook op dit terrein wordt aan vernieuwing gewerkt, zo verzekerden deskundigen ons. De Marokkaanse leerlingen toonden zich leergierig en waren ook zeer open naar de bezoekers uit het verre Nederland. Orde in de klas en respect voor de leerkracht leken min of meer vanzelf te spreken. Ervaringen delen Tijdens de reis wisselden de groepsleden al onderling informatie uit. Een belangrijk punt van discussie was de wenselijkheid om in de Nederlandse didactische modellen meer recht te doen aan kenmerken van de Marokkaanse cultuur als gezamenlijkheid en respect. Daarnaast is ook gesproken over verdere mogelijkheden van uitwisseling tussen scholen en/of steden. Alle reizigers zullen binnenkort hun ervaringen delen met hun directe collega s. Enkele hartenkreten na afloop: - Ik heb nu meer begrip de complexe situatie van ouders en leerlingen uit met name het Rifgebergte. - Binnen onze scholen moeten we meer samenwerken aan kansrijke oplossingen voor de omgang met (Marokkaanse) leerlingen. - Ik ben bang dat uitzichtloosheid voor velen zal blijven bestaan. - Uiteindelijk gaat het om eigenwaarde. Onze leerlingen ontberen dat te zeer, waardoor communicatie verkeerd verloopt. (KdO) 1 CVOpen November 2009

4 Geen ontslagen, wel snijden in extra taken De bezuinigingen op onderwijs vallen in 2010 nog mee, maar daarna zijn er voor het kabinet geen heilige huisjes meer. Om het betalen van loonstijgingen zeker te stellen, moeten alle CVO-scholen hun begroting aanpassen. We zullen pijnlijke keuzes moeten maken, waarschuwt bestuursvoorzitter Wim Littooij. Bezuinigen door pijnlijke keuzes De vooruitziende blik van de overheid bleek niet ver genoeg te reiken. Voor en schatte zij de inflatie op 3,5 procent en dus werd in de onderwijscao s voor beide jaren een inflatiecorrectie van 3,5 procent vastgesteld. Maar toen kwam de kredietcrisis en viel de inflatie een stuk lager uit. De bekostiging wordt echter niet meer opgehoogd. En aan die looncorrecties van tweemaal 3,5 procent zitten we vast, zegt Wim Littooij, bestuursvoorzitter van CVO. «Kan de functiemix structureel gehandhaafd blijven?» Hij ziet weinig manoeuvreerruimte. CVO is niet rijk. We hebben te weinig reserve om deze klap op te vangen. Op bijna alle scholen vormen de personele kosten zo n 75 tot 85 procent van de totale uitgaven. De 3,5 procent extra personeelskosten die daarbij komen, kun je echt niet helemaal uit die overige pakweg 20 procent persen. Dus moeten we ook bezuinigen op personele uitgaven. Wim benadrukt dat er geen ontslagen zullen vallen. Wel zullen we eventueel een aantal tijdelijke benoemingen niet verlengen. En we nemen minder gemakkelijk nieuw personeel aan. Surveillance Hij heeft verschillende docenten horen opperen af te zien van de 3,5 procent. Hartverwarmend. Maar dat is nauwelijks te realiseren. Zo n voorstel moet je dan voorleggen aan collega s, en tweederde moet het ermee eens zijn. Bovendien hebben velen het geld nodig, voor hun huis of de studie van hun kinderen. Op dit moment werken de CVO-scholen aan hun begrotingen voor het kalenderjaar Deze moeten reëel zijn binnen het meerjarenperspectief; én rekening houden met de niet-bekostigde 3,5 procent extra personeelskosten. Binnen die marges mogen de scholen zelf aangeven waar wordt ingegrepen. Aan de core business, het lesgeven, kan niet worden getornd. Dus moeten we kijken naar aanvullende taken. Ook al zijn die hoogst noodzakelijk, het zal hier en daar toch ietsje minder moeten. Wim verwacht dat zal worden gesneden in zaken als het organiseren van excursies, leerlingbegeleiding, surveillance of huiswerkbegeleiding na schooltijd. We zullen ook minder snel een klas splitsen. Dat zijn ontzettend pijnlijke maatregelen, want dit soort activiteiten is juist in deze regio zó noodzakelijk. Op bezuinigingen zit men nergens te wachten, maar in Rotterdam komen ze wel heel ongelegen. Wij moeten hier juist nadrukkelijk laten zien dat er een gunstig werkklimaat heerst, dat Rotterdam een goede stad is om te wonen en te werken. Er is sprake van een opeenstapeling van problemen, en dan is onderwijs cruciaal. Hier zijn topdocenten nodig. Die hébben we, en we moeten voorkomen dat zij vertrekken. Wim Littooij: De bekostiging van de hogere salarissen wordt niet gegarandeerd op lange termijn. 2 CVOpen November 2009

5 Marnix Gymnasium: Minder snel een groep splitsen Conrector Vincent Haringa, verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van het Marnix Gymnasium, kijkt kritisch naar de totale bedrijfsvoering op zijn school. Alle facetten worden onder de loep genomen op zoek naar een mogelijke besparing. Sinds vorig jaar heeft de school de groepsgrootte moeten aanpassen. Vincent: We vinden dat niet leuk; we zouden groepen liefst juist kleiner maken. Zo n 20 tot 22 leerlingen: dat werkt het allerfijnste. Helaas is dat met de huidige financiering onbetaalbaar. Een aantal jaar geleden konden we prima rondkomen met groepen van 28 leerlingen en splitsten we een groep die groter was dan 28. Nu denken we pas over splitsen bij 30 of 31 leerlingen. Dat is jammer, want het komt de kwaliteit van het onderwijs niet ten goede. De docenten tonen begrip voor de maatregel, zegt hij. Maar ze merken wel dat ze minder tijd hebben voor individuele leerlingen en dat de werkdruk is toegenomen. Vincent ziet nog een lichtpuntje: Aangezien onze school de komende jaren groeit, is het mogelijk om ook de talentvolle docenten met een tijdelijk contract voor de school te behouden. CSG Calvijn: Efficiënter werken Naast de tegenvallende inkomsten voor personele lasten speelt er nog meer, zegt Johan Hendriks, directeur bedrijfsvoering bij CSG Calvijn. Neem de ICT-infrastructuur: sommige scholen hebben al veel smartboards, maar op andere scholen moet op dat punt nog veel worden geïnvesteerd. Dat wordt moeilijk. En ook de gemeentelijke subsidie voor schoolmaatschappelijk werk is stapsgewijs fors teruggebracht. Toch wil Calvijn drastische maatregelen vermijden, want die leiden volgens Johan te vaak tot werkdrukverhoging. Alleen maar snijden vind ik getuigen van weinig innovatief vermogen. In plaats daarvan willen wij onze werkroosters slimmer organiseren. We zullen met elkaar de efficiency moeten verhogen. Dat betekent niet dat je harder moet werken, maar wel dat je het slimmer aanpakt. In plaats van de klassen te vergroten, gaan we bijvoorbeeld zorgen dat de leerlingen meer met ICT doen, zodat een continue aandacht van de docent niet nodig is. We denken ook aan de inzet van onderwijsassistenten of externe partijen vanuit bijvoorbeeld de zorg, die graag een steentje willen bijdragen met het oog op hun personeelstekort. We zullen moeten innoveren. Gelukkig hebben we betrokken docenten, die daar heel goed aan kunnen bijdragen. Normvervaging bestrijden CVO-scholen zijn druk met de invoering van de zogenoemde functiemix, die voortvloeit uit het Actieplan Leerkracht (zie het artikel op pagina 17). Omdat na 2010 alle bezuinigingen bespreekbaar zijn, vraag ik me af of de functiemix structureel gehandhaafd kan blijven. Als mensen nu in een hogere schaal komen, moeten we hen tot in lengte van jaren zo blijven betalen. Terwijl de bekostiging op lange termijn niet wordt gegarandeerd. Ik vind echt dat de minister een uitspraak moet doen over zijn plannen op dit punt. Doet hij dat niet, dan moet de VO-raad erop aandringen dat er helderheid komt. Als de minister zegt: We weten het niet zeker, dan weten wij genoeg. Vanwege de grotere problematiek is voor Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht extra geld uitgetrokken; een zaak waarvoor Wim en collegabestuurders zich in het Onderwijsplatform G4 jarenlang hard hebben gemaakt. Hij zou het een grote vergissing vinden als ook hier het mes in gaat. Als we er nu niet in slagen om het onderwijs een extra push te geven, gaan we in een neerwaartse spiraal. Dat geldt voor de kenniseconomie, maar ook voor de normvervaging die je vooral in de G4 ziet. De school is een belangrijke plek waar je deze kunt bestrijden. (MN) «Geven we het onderwijs geen extra push, dan komen we in een neerwaartse spiraal.» Even kwetsbaar, vreest hij, is de bijzondere status die de grote steden hebben gekregen binnen het Actieplan Leerkracht. 3 CVOpen November 2009

6 Littooij Nog maar eens de menselijke maat Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving. Al eerder signaleerde ik op deze plaats dat er in politiek Den Haag veel ongefundeerde uitspraken worden gedaan over de menselijke maat in het onderwijs. Op zich kan niemand ertegen zijn dat er aandacht is voor goede schaalgrootte in het onderwijs. Kwalijk is echter dat in de politieke discussie grote scholen en grote schoolbesturen bijna synoniem worden geacht aan het ontbreken van veiligheid en aandacht voor de individuele leerling. In deze column wil ik bespreken dat het niveau van deze politiek-maatschappelijke discussie naar een bedenkelijk peil is afgezakt: veronderstellingen en onderbuikgevoelens worden gepresenteerd als vaststaande feiten. Minister Plasterk is zozeer geloof gaan hechten aan deze zelfgecreëerde werkelijkheid, dat hij onwelgevallige wetenschappelijke rapporten over dit onderwerp negeert. Beweringen bewijzen Het begrip de menselijke maat is in 2008 geïntroduceerd door de commissie- Dijsselbloem. In haar rapport wordt gesproken over conglomeraten van scholen, waar de menselijke maat te weinig terug te vinden zou zijn. De bewindslieden van Onderwijs zijn op verzoek van de Kamer in november 2008 gekomen met een beleidsbrief getiteld De menselijke maat in het onderwijs. De menselijke maat heeft volgens de beleidsstukken betrekking op gehoord, gezien en gekend worden. Wanneer dat ontbreekt zijn leerlingen en personeelsleden niet meer veilig en kunnen ze ook minder invloed op het onderwijs uitoefenen, luidt de redenering. Ook de keuzevrijheid van ouders zou in het geding zijn. Enkele onderbouwingen in de beleidsbrief lijken in de wandelgangen misschien wel logisch en correct, maar zijn volgens mij vooral gebaseerd op drijfzand. Een paar citaten: - Schaalvergroting kan negatief uitpakken op de veiligheid en het veiligheidsgevoel van leerlingen, studenten en docenten. Door de grotere anonimiteit is het moeilijker om agressief en crimineel gedrag snel en van dichtbij te corrigeren. - In grotere instellingen geven vertegenwoordigers van studenten, ouders en personeel aan dat de afstand tot de besturen van de onderwijsinstellingen groeit en dat hun eigen invloed op het reilen en zeilen van de organisatie afneemt. - Leerlingen, ouders en personeelsleden voelen zich onvoldoende betrokken. - Een mogelijk gebrek aan keuzevrijheid voor leerlingen en ouders is een belangrijk nadeel van schaalvergroting. Het zijn allemaal forse beweringen die waar kunnen zijn en niet waar. We kunnen er eenvoudig tegengestelde veronderstellingen tegenover zetten, zoals: - door schaalvergroting is het mogelijk om leerlingen meer keuzes aan te bieden; - door schaalvergroting ontstaan meer homogene klassen wat de kwaliteit van het onderwijs ten goede komt; - In grote scholen is meer deskundigheid aanwezig om de juiste zorg te verlenen. Het zijn net zulke beweringen die ook waar of niet waar kunnen zijn. Voor de meeste beweringen zal gelden dat er veel meer factoren een rol spelen dan alleen de schoolgrootte. Bovenal geldt dat onderzocht moet worden wat er waar is en wat niet. De overheid mag geen beleid voeren op intuïtie en onderbuikgevoelens. SCP-rapport Onlangs ontdekte ik dat er in september 2008 op verzoek van de minister een onderzoeksrapport is uitgebracht met als titel De menselijke maat en de omvang van scholen en besturen in het voortgezet onderwijs. Het rapport is opgesteld door twee onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), het officiële onderzoeksbureau van de rijksoverheid. In dit rapport zijn precies de antwoorden te vinden op de onbewezen beweringen van de commissie-dijsselbloem en de minister. Het SCP ging op verzoek van de minister na of de schaal van de school 4 CVOpen November 2009

7 woorden dan de besturen met één school onder zich, de zogeheten éénpitters. Ook zijn grote schoolbesturen actiever in de innovatie van het onderwijs, de bevordering van verschillen tussen scholen en ze zijn beter in staat kleine vestigingen open te houden (de menselijke maat dus!) Advies Raad van State Deze wetenschappelijke onderbouwingen passen kennelijk niet in de gedachtewereld van de minister. Contra-informatie wordt nu doelbewust genegeerd ook als dat onderdeel is van een wetenschappelijk onderzoek dat op zijn verzoek is gedaan. Onlangs is door het kabinet de Wet Fusietoets ingediend. Volgens deze wet moeten fusies voortaan worden aangemeld bij het ministerie, dat ze vervolgens toetst. Gezien de zorg van de minister voor betrokkenheid van personeel, ouders en leerlingen had ik hier een steviger rol voor de medezeggenschapsraad verwacht. Dat lijkt mij effectiever dan het oude socialistische denken van overheidssturing. Veel kwalijker is het plan van de minister en het kabinet om te zijner tijd ook defusie te bevorderen en daarmee schaalverkleining mogelijk te maken. Het belangrijkste adviesorgaan van de regering, de Raad van State, heeft al negatief over het wetsontwerp geadviseerd. De belangrijkste reden: er is geen enkel bewijs dat kleine scholen beter presteren dan grote. Een bevestiging van het SCP-rapport. Ook dit advies van de Raad van State is door de minister genegeerd en veilig met het onderzoek van het SCP in de bureaulade opgeborgen. Situatie van CVO CVO heeft gekozen voor de huidige structuur, schaalgrootte en organisatievorm als antwoord op tal van ontwikkelingen in beleid en samenleving. Juist omdat de overheid niet in staat was om het hele onderwijs te reguleren, kwam er meer ruimte voor scholen. Deze autonomie bracht meer mogelijkheden, maar ook meer financiële risico s. Bovendien werden er steeds nieuwe eisen aan de scholen gesteld. Dit alles is steeds moeilijker te realiseren door en de schaal van het schoolbestuur van invloed zijn op aspecten die van belang worden geacht voor de menselijke maat in het voortgezet onderwijs. In vrijwel alle gevallen kon een dergelijk verband NIET worden aangetoond, sterker, in veel gevallen wordt het beeld dat alleen kleine scholen goed presteren zelfs ontkracht. De laatste zin van het rapport luidt dan ook De huidige beeldvorming in politiek en samenleving is aanzienlijk ongunstiger dan de werkelijkheid. Het rapport behandelt verschillende aspecten van de menselijke maat. - Allereerst de schoolbeleving van leerlingen, anders gezegd: hoe prettig vinden ze hun school? Dan blijkt er geen verschil te zijn of leerlingen op een grote of een kleine school zitten. - Ook op het veelgenoemde aspect veiligheid is er geen verschil tussen grote en kleine scholen: er wordt evenveel gepest en leerlingen voelen zich niet meer of minder veilig. - Op spijbelgebied is er wel een verschil: hoe groter de school hoe vaker wordt gespijbeld. Maar met voortijdig schoolverlaten is het juist andersom: hoe kleiner de vestiging, hoe meer risico op voortijdige uitval. - Het oordeel van ouders over de school van hun kinderen op onderdelen als vandalisme, leerlingbegeleiding en leerprestaties blijkt niet samen te hangen met de grootte van school of vestiging. De omvang van de school is trouwens nauwelijks van belang voor ouders bij het bepalen van hun schoolkeuze. Op een kleine school zijn ouders ook niet actiever dan op een grote school. - Ook de mening van leerkrachten over onderdelen van het onderwijs toont weinig verschil, of ze nu werken op een grote of een kleine school. De mening over de kwaliteit van het onderwijs op de eigen school toont geen verschillen. Hetzelfde geldt bij hun mening over de direct leidinggevende. Wel vinden leraren op kleine scholen dat ze meer serieus worden genomen door de schoolleiding. In het onderzoek is ook nog gekeken naar de rol van grote schoolbesturen (dat wil zeggen: besturen met diverse scholen onder zich). Dan blijkt dat grotere besturen bereid zijn zich voor meer zaken extern te veranteen directeur van een kleine school met op de achtergrond een bestuur van vrijwilligers. CVO had en heeft daarbij een eigen besturingsfilosofie, die luidt: Grote organisatie, kleine onderwijsomgeving. In de praktijk komt dit neer op: 7 scholen/scholengroepen, maar 47 vestigingen. Juist door de schaalgrootte van CVO kan voor kleine vestigingen gekozen worden. De CVO-scholen doen dingen samen waar dat handig is, maar zijn waar mogelijk verder zelfstandig. Het aantal zelfstandige scholen is wel verminderd, het aantal vestigingen nauwelijks. De leerling zit op de eigen vestiging en weet doorgaans niet dat deze onder een groot schoolbestuur valt. Er zijn tal van kleine vestigingen die alleen gehandhaafd konden worden doordat ze deel gingen uitmaken van een groter geheel. Binnen die vestigingen is de leerling bekend en gekend. Dat geldt overigens ook voor de wat grotere vestigingen. Daar is de organisatie weer opgesplitst in kleinere eenheden: teams die geheel verantwoordelijk zijn voor hun groep leerlingen. Den Haag kan niet doorgaan met steeds zwaardere eisen aan schoolbesturen te stellen en tegelijkertijd pogen de schaalvergroting terug te draaien. Het schaalvergrotingsbeleid van de overheid uit de periode werd louter bepaald door financiële drijfveren: groot is efficiënter en dus goedkoper. Het omgekeerde geldt dus ook: kleine scholen/besturen vragen een hogere lumpsum-vergoeding. De minister moet kiezen: - Of schaalverkleining bevorderen en de lumpsumvergoeding ophogen; - Of schaalverkleining bevorderen zonder extra financiële impuls en daarmee kwaliteitsverlies accepteren; - Of de huidige situatie van schaalgrootte en autonomievergroting accepteren en volledig benutten in kwaliteitsontwikkeling en financiële efficiency. CVO heeft positieve ervaringen met de laatste van deze drie opties en gaat gewoon door met zijn eigen krachtige ontwikkeling. 5 CVOpen November 2009

8 Algemeen rector CSG Calvijn vertrekt na acht jaar Per 1 januari 2010 neemt Diny Roodvoets, bijna acht jaar algemeen rector bij CSG Calvijn, afscheid. Zij vertrekt naar Amsterdam, waar ze bij haar partner gaat wonen. Ze zoekt daar een nieuwe managementbaan in het voortgezet onderwijs. Diny Roodvoets blikt terug Leerlingen merkten weinig Er moest een hele duidelijke lijn uitgezet worden om ervoor te zorgen dat iedereen wist op welke wijze we naar een nieuwe, gefuseerde school toe zouden groeien. Ik wist ook dat iedereen elkaar zou moeten leren kennen en vertrouwen, aldus Diny. Samen met de directieleden van de beide scholen heeft ze geprobeerd die lijn duidelijk uit te zetten en stap voor stap op een positieve wijze naar de fusie toe te groeien. Volgens haar is dat ook gelukt. Ik denk verder dat leerlingen en ouders weinig gemerkt hebben van het hele fusietraject en dat hoort ook zo! Voor hen was en is het belangrijk dat er een goede leer- en leefomgeving op de verschillende vestigingen van de school is en dat de contacten met thuis goed zijn. Met een fijne ploeg mensen heb ik mijn steentje bijgedragen. Diny Roodvoets werd op 15 april 2002 algemeen rector van de Gemeenschap van Scholen, bestaande uit CSG Johannes Calvijn en CSG Maarten Luther. Hoewel haar verwachtingen hooggespannen waren Diny had zin in haar nieuwe baan wist ze dat het niet gemakkelijk zou zijn om van verschillende scholen één geheel te maken waarin iedereen, leerlingen en medewerkers, tot hun recht zouden kunnen komen. Diny: De directie en medewerkers van Johannes Calvijn en Maarten Luther moesten nog aan het idee wennen dat zij op weg gingen om één school te worden. Krijn de Lege, rector van Johannes Calvijn, en Theo Doornink, rector van Maarten Luther, gingen met fpu en namen beiden afscheid rondom de zomervakantie van Op dat moment kwam ook de zorgvestiging De Meerpaal door middel van fusie met Johannes Calvijn bij de club. Het werd dus een hele klus. Kringen De eerste opdracht die Diny van het bestuur van CVO kreeg was de fusie te realiseren. Diny: Er moest een sterke christelijke school komen op Rotterdam-Zuid en in Barendrecht. Een school met een eigen gezicht, een duidelijke identiteit, goede leerlingbegeleiding en een zo volledig mogelijk kwalitatief goed onderwijsaanbod. In het eerste jaar van de Gemeenschap van Scholen zo heette het voorstadium van de fusieschool waren de directies en medewerkers van beide scholen nog twee afzonderlijke groepen, die ook apart vergaderden over alle lopende zaken. Ondertussen werd aan de fusie gewerkt. Werkgroepen werkten de visie, missie en onderwijskundige doelstellingen van de nieuwe school uit en brachten alle personele en materiële gevolgen in kaart. Uitgangspunt was het goede van beide scholen te behouden en waar mogelijk uit te breiden. Er waren gemeenschappelijke bijeenkomsten met de volledige directies van de beide scholen om op één lijn te komen. Er werden nieuwsbrieven in de beide scholen verspreid om ook alle medewerkers over de voortgang te informeren en we werkten aan een nieuwe naam, een nieuw logo en een nieuwe huisstijl. 6 CVOpen November 2009

9 De nieuwe naam werd CSG Calvijn en het nieuwe logo paste bij de filosofie van de nieuwe school. Het is opgebouwd vanuit de kring die bij Calvijn centraal staat, aldus Diny. De school is opgebouwd uit onderwijskringen, leerlingkringen en ouderkringen. Deze kringen vormen samen kwaliteitskringen. Vanuit deze kwaliteitskringen wordt inhoud gegeven aan de identiteit, het onderwijsaanbod, de leerlingbegeleiding, oudercontacten, en dergelijke. De kringen worden een bol door de inhoud. Diny licht toe: Het is geen gesloten vorm, de bol is open, heeft uitstraling. Binnen in de bol is de dynamiek, de beweging zichtbaar. De kracht, warmte, openheid en de energie die de bol uitstraalt, is zichtbaar voor anderen, wordt door de omgeving de samenleving gezien en maakt deel uit van die samenleving. Het logo geeft naar mijn mening precies aan hoe Calvijn school wil zijn! Sociaal gezicht Op 1 augustus 2003, een jaar na de start van het proces en een jaar vóór de echte fusie, werkten de beide scholen al alsof ze één school vormden, met de nieuwe naam, gezamenlijke directievergaderingen en centrale personeelsbijeenkomsten. Een van de doelstellingen was ook om ervoor te zorgen dat de vestigingen duidelijk herkenbaar waren binnen de grote scholengemeenschap die we zouden worden. Dat is gelukt. De vestigingen kregen een eigen vestigingsnaam en een eigen gezicht binnen het grote geheel, zegt Diny. Per 1 augustus 2004 was de fusie een feit en werd tegelijkertijd het 75-jarig bestaan gevierd van Johannes Calvijn. Bij dit jubileum werd duidelijk het sociale gezicht van Calvijn neergezet. We wilden intern en extern duidelijk maken dat wij een school zijn die midden in de maatschappij staat en daarin een actieve rol wil spelen. we leveren de leerlingen af aan het vervolgonderwijs en we proberen dat zo goed mogelijk te doen! Ik ben onder de indruk van de wijze waarop binnen onze school alle mensen die bij de school betrokken zijn, proberen het beste uit de leerlingen te halen en hen stimuleren hun talenten te ontwikkelen, ook al komen ze uit een achterstandssituatie. Er wordt heel hard gewerkt en ik ben dankbaar dat ik bijna acht jaar met een fijne ploeg mensen mijn steentje heb mogen bijdragen aan de ontwikkeling van de school. Calvijn is een goede school en dat zal het blijven, daar ben ik van overtuigd! Het knokken voor de leerlingen, de gedrevenheid van de docenten en het onderwijsondersteunend personeel, de betrokkenheid van ouders bij de school, de directies van de vestigingen die voor hun medewerkers en leerlingen gáán, dat zal voor mij altijd het beeld blijven van Calvijn. Ik ben erg blij met de openheid in de contacten met de mensen die ik in en buiten de school in de afgelopen jaren goed heb leren kennen en in het vertrouwen dat ik kreeg. De contacten met de collega-rectoren van de andere CVO-scholen en Wim Littooij als bestuurder van CVO waren voor mij belangrijk. Ik heb die als steunend en warm ervaren, verklaart Diny. «Het is gelukt de vestigingen een eigen gezicht te geven binnen het grote geheel.» We willen samenwerken met andere scholen en organisaties in Rotterdam en Barendrecht en hebben ons best gedaan om die samenwerking in de afgelopen jaren te realiseren. Dit jaar, nu we weer een jubileum vieren, komt dat opnieuw tot uiting. Warme contacten Diny kijkt met veel plezier terug op de afgelopen jaren. Ze vond het geweldig om te mogen werken met mensen binnen en buiten de school die allemaal hetzelfde doel hebben. Het doel is een zo goed mogelijke omgeving binnen en buiten de school creëren voor leerlingen die aan ons zijn toevertrouwd en hen helpen in de toekomst een volwaardige plaats in de maatschappij te verwerven. Als school voor voortgezet onderwijs zijn wij geen eindstation: Ontwikkelingen gaan door De samenwerking met andere scholen en organisaties op Zuid en in Barendrecht hebben tot ontwikkelingen geleid waar Diny erg blij mee is. Er komt versneld nieuwbouw voor Calvijn Groene Hart en de samenwerking met het Dalton Lyceum in Barendrecht heeft geleid tot de oprichting van een Lokaal Onderwijscentrum (LOC) voor het vmbo. De samenwerking tussen de scholen en organisaties op Zuid heeft geleid tot de oprichting van de Stichting een Pot met Goud op Zuid, tot de ontwikkeling van de Norm voor de Jeugd op Zuid en een ontwikkeltraject voor een Sportonderwijscentrum op Zuid (zie ook pagina 18). Diny besluit: Ik vertrek bij Calvijn in het volste vertrouwen dat de ontwikkelingen die in gang zijn gezet doorgaan en ten goede komen aan onze leerlingen. Want uiteindelijk doen we het daar allemaal voor. (RM) 7 CVOpen November 2009

10 Ook meer eerstegraadsdocenten opgeleid Scholen in en om Rotterdam gaan startende docenten en studenten beter begeleiden. Daarvoor leiden ze senior docenten uit hun eigen team op tot coaches of Begeleiders op School (BOS sen). Betere begeleiding is de tophit, nummer één onder alle maatregelen die het lerarentekort moeten voorkomen. Dat zeggen Liesbeth Bloeme en Luc Sluijsmans, programmamanagers in de risicoregio s Rijnmond en Rotterdam. Nieuwe leraren beter begeleiden Liesbeth Bloeme en Luc Sluijsmans werken nauw samen voor het grote doel: méér en betere leraren in Rotterdam en omgeving, ook op CVO-scholen. De CVO-scholen doen volop aan hun programma s mee. Daar is ook wel reden toe, want op CVO-scholen gaat één op de zes leraren de komende jaren met pensioen of fpu en de gewone instroom in het leraarsberoep is te laag om dit op te vangen. Het lerarentekort is een landelijk probleem. De overheid heeft subsidies gegeven aan elf zogeheten risicoregio s om het probleem aan te pakken tot december Tot deze risicoregio s horen de grote steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Voor de regio-indeling zijn de grenzen van de voormalige gewestelijke arbeidsbureaus aangehouden. Dat verklaart waarom CVO-scholen in twee verschillende regio s zijn ingedeeld: de Rotterdamse scholen in de risicoregio Rotterdam officieel: Regionaal Platform onderwijsarbeidsmarkt Rotterdam met 2,3 miljoen euro subsidie en de andere scholen buiten Rotterdam in de risicoregio Rijnmond Platform Onderwijsarbeidsmarkt Rijnmond met ruim 3 miljoen euro subsidie. De regio Rijnmond strekt zich uit van Lansingerland tot Gorinchem, en omvat ook de Zuid-Hollandse eilanden. CVO-scholen met vestigingen zowel in als buiten Rotterdam bijvoorbeeld Calvijn en Comenius doen in beide regio s mee. Veel gedeelde maatregelen Beide risicoregio s hebben een plan met maatregelen die in deelprojecten worden uitgevoerd (zie kader). De maatregelen zijn bedacht door de scholen, besturen en lerarenopleidingen in de regio s. Die gaven de prioriteiten aan, met name op terreinen waar nog niet veel activiteit is ontplooid. De prioriteiten versterken ook samenwerkingsverbanden die al succesvol zijn. Veel maatregelen komen bij beide regio s voor, maar er zijn ook unieke speerpunten. Gedeelde maatregelen zijn onder andere het begeleiden van startende docenten en studenten en het vissen in eigen vijver. In grote lijnen gaan de plannen over het opleiden van nieuwe docenten, het begeleiden van startende docenten, het professionaliseren van zittende docenten en ervoor zorgen dat de maatregelen een structureel karakter krijgen in het personeelsbeleid. Directe communicatie Liesbeth en Luc zijn ervaren projectmanagers. Liesbeth werkte eerder onder andere als hoofd Onderwijs van een Amsterdams stadsdeel en bij het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO), de landelijke organisatie van werkgevers en werknemers in het onderwijs. Ze is niet alleen programmamanager in de regio Rijnmond, maar ook in Haaglanden. Luc is adviseur bij adviesbureau Diephuis en Van Kasteren; hij werkte eerder bij de CED-Groep, de onderwijsbegeleidingsdienst in Rotterdam. Hij was betrokken bij het project Samenscholing.nu, dat tweedegraadsstudenten opleidt tot leraar op scholen in de regio Rotterdam. Liesbeth en Luc geven leiding aan deelprojectleiders, per maatregel één. Deze deelprojectleider communiceert met contactpersonen in de scholen. Dat kan de directeur Onderwijs zijn, de Begeleider op School of de P&O-medewerker. Ze zijn zich ervan bewust dat ze de directe communicatie moeten zoeken, want het is een lange weg van de besturen die in de platforms zitten naar de werkvloer. Daarom houdt de regio Rotterdam van Luc op 10 november bijvoorbeeld een conferentie Kwaliteit in beeld voor alle contactpersonen. En in de regio Rijnmond vindt op 18 november een interactieve bijeenkomst plaats over ontwikkelingsgericht personeelsbeleid, bedoeld voor schoolleiders en P&O-medewerkers. Ook laten de websites van beide regio s zien wat de voordelen van een maatregel zijn voor een school en een docent. Luc zegt: Scholen hebben eigen organisaties met eigen perikelen. We stimuleren ze om proactief te worden door hen handvatten te geven. 8 CVOpen November 2009