Ademhalingsmoeilijkheden en Sport: is het astma? Overzicht. Inspanningsastma (EIA) : voorkomen. Astma veroorzaakt door inspanning = inspanningsastma
|
|
- Brigitta Baert
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ademhalingsmoeilijkheden en Sport: is het astma? Anne Malfroot Kinderlongziekten UZ Brussel Overzicht Astma veroorzaakt door inspanning = inspanningsastma Exercise Induced Asthma / Bronchospasm -- EIA / EIB - Korte, soms ernstige episode van acute luchtwegvernauwing ontstaan na of tijdens een (matige) inspanning Niet-astmatische ademhalingsmoeilijkheden Anafylactische reactie geïnduceerd door inspanning Inspanningsastma (EIA) : voorkomen Prevalentie: Belgische lagere school kinderen : Groups of children All Unknown asthma/ current asthma / Urban/ rural Prevalence of + FRAST (6min) in % / 29.6 * 6.4/ 8.5 * 8.9/ 7.0 * *Significant De Baets et al. Ped Pulmonology 2005;39:
2 Inspanningsastma (EIA) : voorkomen frekwentie : 70 à 90 % kinderen met astma 40 % niet astmatische-allergische kinderen 35% bij atleten prevalentie Pollutie omgeving sedentair leven en obesitas jeugd hyperkinesie Mashalane MB et al. S Afr Med J 2006; 96: Kukafka DS et al. Chest 1998; 114: EIA : fysiopathologische mechanismen Hypothesen: thermisch osmotisch - inflammatoir Versnelde ademhaling Afkoeling luchtwegen Osmotische veranderingen Afkoeling + uitdroging Vrijstelling van mediatoren uit mastcellen Luchtwegvernauwing sympathische tonus prostaglandines (30-60 min na insp) EIA : bevorderende factoren Intensiteit inspanning verhoogd inspiratoir debiet «verplichte» mondademhaling diepere inhalatie allergenen en polluenten Aantal en diameter uitgedroogde bronchi dehydratatie > e generatie EIA zelfs bij nietastmaticus diameter van de uitgedroogde bronchi ernst EIA
3 EIA : noodzakelijke factoren Duur inspanning inspanning < 1 minuut geen EIA (niet > 10 e generatie bronchi) goede tolerantie anaerobie Mondademhaling-> koude & droge lucht indien inspiratoir debiet te groot voor neuspassage overbrugging voorverwarming en bevochtiging ingeademde lucht (normaal via goed gevasculariseerde neusmucosa) karakteristieken ingeademde lucht : EIA bij droge lucht EIA bij koude lucht EIA : noodzakelijke factoren Structurele veranderingen luchtwegen Verdikking basale membraan Vertraagde rehydratatie Hyperreactiviteit gladde bronchiale spieren Graad van bronchiale inflammatie EIA bij inflammatie ( inhalatiecorticoiden zijn efficiënt) astma virale aandoening (RSV) blootstelling pollutie en aeroallergenen EIA : klinische aspecten Typische vorm Initiële bronchodilatatie Bronchiale obstructie = wheezing + hoest 5 à 10 minuten na stop inspanning Spontane resolutie in 15 à 40 minuten Ademhalingsmoeilijkheden bij kind met «gebrek aan conditie» ontstaan tijdens inspanning en stoppen bij stopzetten inspanning, geen hoest Longfunctie in rust kan N «Refractaire» periode (40 minuten à 2 h) bij 40 à 50 %
4 FEV 1 l/min Herstel Refractaire periode ong. 1h (40 à 120 min) Inspanning Tijd in min Area under the curve (AUC) = evaluatie ernst EIA : evolutie FEV 1 of ESW /piekstroom EIA : klinische aspecten Atypische vorm «kortademigheid» Ademhalingsproblemen niet in verhouding tot inspanning Hoestbuien Thoracale pijn Verminderde prestaties gelijken Soms geen symptomen zelfs bij longfunctie longfunctie bij slechts 42 % astmatici (volw) met klachten van EIA (dyspnoe hyperventilatie) EIA :diagnose Vrij lopen buiten: FRAST (Free Running Asthma Test) of 6MFRT Geen inspanning 3 uur vóór test 6 minuten VC > 80 % theor max Traag 1 e minuut Nadien zo snel mogelijk lopen gedurende 5 minuten (pols /min) meten FEV 1 of piekstroommeting: vóór, na, 1, 3, 5, 10, 15 min na inspanning 15 % tov initiële waarde (vóór) = positief gevoeligheid 43 % - specificiteit 90 %
5 EIA :diagnose Piekstroommeting: vóór, na, 1, 3, 5, 10, 15 min na inspanning 15 % tov initiële waarde (vóór ) = positief EIA :diagnose Diagnose in longfunctielaboratorium stop medicatie op voorhand (β2 mim) -- ESW > 75 % of VC > 80 à 90 % max theor waarde in rust bij aanvang geen inspanning 3 uur vóór test roltapijt (lopen + snel stijgen ventilatoir debiet) > cycloergometer (cardiologie) Maximale inspanning 4 minuten volhouden (hartritme /min) Verhogen sensibiliteit test door inhalatie droge & koude lucht ESW > 15 % (10 % kan als significant worden beschouwd)) Test mogelijk vanaf 8 jaar vanaf 8 jaar mogelijk
6 EIA : preventieve (nood)behandeling Medicatie : bronchodilatoren via inhalatie Keuze goed aangepast device (spacer, DPI ) SABA (kortwerkende β2 mimetica) aanbev. A* bescherming 2 h doeltreffendheid 80 % 15 minuten vóór inspanning te nemen LABA (langwerkende β2 mimetica) aanbev. A* bescherming 9 à 12 h doeltreffendheid ± 90 % 15 à 30 minuten vóór inspanning te nemen leeftijd? (weinig studies bij kind < 12 jaar) Ipratropium-parasympatolytica-cholinergica ( aanbeveling B)* *Grzelewski. Drugs 2009; 69: EIA : preventieve behandeling In principe geen bronchodilatoren in monotherapie Medische basisbehandeling (chronische θ) Inhalatiesteroiden: 1 e keuze - behandeling onderliggend astma (richtlijnen: basisbehandeling indien 2x/week noodmedicatie) Leukotriene-antagonisten -LTRA doeltreffend maar non responders bescherming vanaf 1 e h en volgende 24 h vermindert het EIB chronisch additioneel effect aanbeveling B Cromonen: 15 minuten vóór inspanning (bescherming ± 2 h) Ipratropium-parasympatolytica-cholinergica Grzelewski. Drugs 2009; 69: EIA : preventieve behandeling Astmapatiënten: basisbehandeling voor optimale controle Niet medicamenteuze preventie EIA Verbetering fysische aanpassing Regelmatige training om drempel waarbij astma verschijnt te verleggen - Langzame opwarming - Controle hyperventilatie relaxatieoefeningen - Zelfvertrouwen beter aanvaarden ziekte - Sporten in groep - Opvoeren fitheid
7 EIA : preventieve behandeling Andere maatregelen «Controle» omgeving (masker) Keuze minder astmogene sport: - Korte inspanningen zijn weinig astma-verwekkend - Verlengde inspanningen(> 15 minuten) maar weinig intens zijn weinig astma-verwekkend - Intensieve inspanningen van 6 à 8 minuten zijn wel astmogeen Hulp kinesitherapeut (nasale ademhaling- relaxatieademhalingsoefeningen) Gebruik refractaire periode Bij astma is geen enkele sport verboden behalve diepzeeduiken Niet-astmatische respiratoire klachten bij inspanning Belgische lagere school kinderen : Vroegtijdig stoppen inspanningstest : 21% EIA ( echte groep EIA: 89% met + FRAST hielden test vol). Klachten: ademhalingsmoeilijkheden, pijn in thorax, moe, pijn in gewrichten, benauwdheid, buikpijn, weigering verder te lopen, val, dysfagie, prikkelhoest Meest waarschijnlijke oorzaak: gebrek aan conditie, hyperventilatie, disfunctioneel ademen BESLUIT: vroegtijdig stoppen of klachten zijn GEEN goede indicatoren ( predictors ) voor EIA De Baets et al. Ped Pulmonology 2005;39: Jessica - 10 jaar 59 kg 150 cm astma? ademhalingsproblemen bij inspanning Seretide Singulair => geen effect inspanningsproef
8 Jessica Niet-astmatische respiratoire klachten bij inspanning: stemband-dysfunctie Studie bij topatleten: Onderzoek naar stembanddysfunctie inspiratoire stridor meestal verkeerd beschouwd als EIA Minder frequent : 5% IS / 30% EIA Ontstaat tijdens inspanning (eerder dan EIA) Stopt snel (5 min na inspanning) Geen respons op astmamedicatie Diagnose tijdens provocatie Rundell KW & Spiering BA. Chest 2003;123: Inspannings-Anafylaxie Exercise Induced Anaphylaxis «EIA!» ( EIB): Huidsymptomen 30 à 45 min na begin inspanning: jeuk, urticaria, ventilatiemoeilijkheden, benauwdheid, syncope, zweten, intestinale malaise, vasculaire collaps Alle leeftijden meer bij ts jaar. Vormen: 1. Inspanning 2. Allergische reactie op voeding (bepaalde voedingsstoffen) 3. Na ingestie maaltijd 4. Idiopathisch (geen verklaring)
9 Inspannings-Anafylaxie inspanningsastma (EIA) Vooral tijdens uithoudingswedstrijden, joggen, fietsen, zwemmen, aerobics. Onderscheid met andere complicaties hypoglycemie dehydratatie rhabdomyolyse hartritmestoornissen Laryngospasme Literatuur: MatsuoH et al. Clin Exp Allergy 2005; 35: Matsuo H et al. J Immunol 2005; 15: Besluit Objectiveer klacht: test Maak juiste diagnose Maak onderscheid met andere mogelijkheden alvorens te behandelen Aandacht voor niet-medicamenteuze maatregelen
ASTMA BIJ HET KIND. Definitie van astma: klinisch. Definitie van astma: fysiopathologisch-immunologisch
ASTMA BIJ HET KIND Prof. Dr. A. Malfroot Kinderlongziekten UZ Brussel -VUB Definitie van astma: klinisch ziekte onderste luchtwegen, periodiek optreden van ademnood, vooral in expirium. Ademnood is gevolg
Nadere informatieIn deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.
Welkom Geachte mevrouw Geachte heer In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan. Heeft u na het lezen van deze brochure nog bijkomende vragen, opmerkingen of wensen,
Nadere informatieHERZIENE AANBEVELINGEN VAN GINA VOOR ASTMA, EN VAN GOLD VOOR COPD
HERZIENE AANBEVELINGEN VAN GINA VOOR ASTMA, EN VAN GOLD VOOR COPD In november 2006 verschenen de herziene aanbevelingen van GINA (Global Initiative for Asthma) voor astma, en van GOLD (Global Initiative
Nadere informatieCasusschetsen astma/copd
Casusschetsen astma/copd 7 augustus 2000 Casusschets 1 Mevr. N, is een 26 jarige adipeuze Surinaamse vrouw die sinds 1994 in Nederland woonachtig is. Sinds haar komst naar Nederland heeft zij in wisselende
Nadere informatieHet piepende kind. Nascholing huisartsen. 20 mei 2014. Annejet Plaisier. kinderarts
Het piepende kind Nascholing huisartsen 20 mei 2014 Annejet Plaisier kinderarts Incidentie van wheezing bij kinderen 18 16 Kinderen in % 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 MAS-90 Leeftijd
Nadere informatieWat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma
Basis Cursus Astma bij Kinderen Wat is astma? Anneke Landstra Mariëlle Pijnenburg Maarten Kuethe Wim van Aalderen Wat is Normale luchtweg Matig/ernstig astma gezond fataal astma Dilemma s bij behandeling
Nadere informatieE I N D V E R S L A G
Vroegtijdige opsporing van astma bij jonge kinderen via de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) een haalbaarheidsonderzoek E I N D V E R S L A G 2003-07-22 / 8.0 M. Daelemans, M. Roelants, K. Hoppenbrouwers
Nadere informatiePatiëntgerichtheid bij adolescenten met chronisch longlijden
Patiëntgerichtheid bij adolescenten met chronisch longlijden DR. CHARLOTTE DEPUYDT Casus MD Jongen met inspanningsgebonden en allergisch astma Allergie voor huisstofmijt, hond en graspollen Partieel albinisme
Nadere informatie10 november UMCU-WKZ-KLZ 2000 Blad 1
Longfunctie Onderzoek bij kinderen Workshop Longfunctie Spirometrie, Flow-Volume meting en Bronchiale hyperreactiviteit Inleiding Theorie Flow-Volume meting Anneke Landstra Maarten Kuethe Theorie bronchiale
Nadere informatieCOPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel
COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel Inhoud Definities Etiologie en impact Diagnose Behandeling Definitie van COPD COPD, een ziekte die voorkomen en behandeld kan worden,
Nadere informatieAstma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS
Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS Longen Longen Longen Wat doen longen precies? Zuurstof opnemen Koolstofdioxide afscheiden Longblaasjes Astma: de laatste
Nadere informatieRespiratoire virussen en astma. Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven
Respiratoire virussen en astma Dr François Vermeulen Kinderlongziekten Gasthuisberg - UZ Leuven Plan Wheezing phenotypes Virussen als oorzaak van episodes van wheezing Virussen als oorzaak van astma Behandeling
Nadere informatiedubbeldiagnose Workshop deel 1 Dhr. R Indeling workshop POH - HA overleg
Disclosure belangen spreker dubbeldiagnose Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder 2 Indeling workshop Workshop deel 1 inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose
Nadere informatieMild persisterend astma: Is reguliere inhalatietherapie met corticosteroïden in combinatie met een kort werkende β2-agonist voldoende?
PERSBERICHT Mild persisterend astma: Is reguliere inhalatietherapie met corticosteroïden in combinatie met een kort werkende β2-agonist voldoende? De meeste astmapatiënten lijden aan een milde vorm van
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker Geen belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Dubbeldiagnose Indeling workshop inventariseren vragen in de zaal + casus plenair NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe de
Nadere informatieDubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts
Dubbeldiagnose Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts Quiz 1 COPD is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen Beiden Quiz 2 Astma is een aandoening van Jonge mensen Oudere mensen
Nadere informatieExercise induced airway obstruction in children: Patho-physiology and diagnostics Driessen, J.M.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Exercise induced airway obstruction in children: Patho-physiology and diagnostics Driessen, J.M.M. Link to publication Citation for published version (APA): Driessen,
Nadere informatieAllergische rhinitis bij kinderen
Allergische rhinitis bij kinderen Dr. Jurjan R. de Boer KNO heelkunde Martini Ziekenhuis Epidemiologie Prevalentie allergische en niet allergische rhinitis in Nederland: 150 200 per 1000 personen/jaar
Nadere informatieHoesten. j.heynens 12-10-2007
Hoesten Programma Fysiologie van hoesten Wat is normaal? Differentiaal diagnose Wat betekent hoesten voor de gemeenschap? USA: 35 % van de schoolkinderen otc medicatie afgelopen 30 dagen USA: 2 miljard
Nadere informatieLuchtweginfectie RSV
Luchtweginfectie RSV Beste ouder RSV (Respiratoir syncytieel virus) is de belangrijkste oorzaak van luchtweginfecties bij jonge kinderen met jaarlijkse epidemieën tijdens de wintermaanden (november tot
Nadere informatieBenauwdheidsklachten bij kinderen
Benauwdheidsklachten bij kinderen Informatie voor ouders en/of verzorgers In deze folder staat meer informatie over hoe u benauwdheidsklachten bij uw kind herkent en wat kunt u daar aan kunt doen. Neem
Nadere informatieIMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK EEN NEUS VOOR ASTMA Astma, Allergie en Allergische Rhinitis Adembenemend 2015 Papendal
Nadere informatieAstma bij Kinderen. Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits
Astma bij Kinderen Adembenemend 2015 Hans Berg, Regien Kievits Wat wil je weten? Astma is meest voorkomende chronische ziekte bij kinderen Prevalentie: 8 10 % van alle kinderen Standaarden: NHG- en Zorgstandaard
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieAstma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten
Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten Astma Chronische ontstekingsreactie van de luchtwegen die samengaat met de neiging van het luchtwegsysteem om sneller
Nadere informatieSamen in de lucht. Het kind met de piepende ademhaling. Guido Bothof, kinderarts i.o.
Samen in de lucht Het kind met de piepende ademhaling Guido Bothof, kinderarts i.o. Wat is een piepende ademhaling? - Ouders gebruiken piepen o.a. om moeite met ademhaling en hoorbare ademhaling aan te
Nadere informatieOBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien. Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze
OBSTRUCTIEVE LONGAANDOENINGEN: Door de bomen het bos opnieuw zien Diensten Longziekten AZ Maria Middelares Gent AZ Sint-Vincentius - Deinze COPD: welke bos kiezen? Dr Paul Germonpré- Pneumologie AZ Maria
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
SAMENVATTING Een karakteristieke eigenschap van astma is ontsteking van de luchtwegen. Deze ontsteking wordt gekenmerkt door een toename van ontstekingscellen in het longweefsel. De overgrote meerderheid
Nadere informatieCOPD en longproblematiek. Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning
COPD en longproblematiek Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning De luchtwegen Hogere luchtwegen (Mond, keel, neus) Slijmvlies zorgt voor bevochtiging v/d lucht en het binden van stofdeeltjes Lagere
Nadere informatieMET bespreking Een verlate reactie bij anafylaxie? 19 Februari 2018 Veerle van Coenen, fellow Intensive Care
MET bespreking Een verlate reactie bij anafylaxie? 19 Februari 2018 Veerle van Coenen, fellow Intensive Care Casus R/ Vrouw 39 jaar D1: SEH: jeuk, stridor S/ Voorgeschiedenis: neuritis optica, cholecystectomie,
Nadere informatieLongfunctieonderzoek op de longfunctieafdeling. Informatie voor ouders en/of verzorgers
Longfunctieonderzoek op de longfunctieafdeling Informatie voor ouders en/of verzorgers Inhoudsopgave Informatie voor ouders... 1 1. Inleiding... 1 2. Longfunctieonderzoek... 1 3. Voorbereiding... 1 4.
Nadere informatieIk ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker
Ik ben zo benauwd Titia Klemmeier/Josien Bleeker dyspneu ademnood kortademigheid benauwdheid Bemoeilijkte ademhaling Programma Inventarisatie leerdoelen Kennis over de praktijk? Alarmsymptomen Achtergrond
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 1 Vroeggeboorte na antenatale inflammatie bronchiale hyperreactiviteit als onderliggende oorzaak van Vroeggeboorte Over vroeggeboorte, ook wel prematuriteit genoemd,
Nadere informatieGreenAlive Rijmenamseweg 180 2820 Bonheiden www.greenalive.be
GreenAlive Rijmenamseweg 180 2820 Bonheiden www.greenalive.be Kunstmatige hoogtetraining en hoogtetherapie is trainen en bewegen in zuurstofgereduceerde lucht. GreenAlive Sport and Healthcenter Rijmenamseweg
Nadere informatieKinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen.
Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Het ziektebeeld kan variëren van een milde hoest tot ernstige ziekte. Klassiek wordt kinkhoest gekenmerkt
Nadere informatieAllergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties
Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute allergische reacties Kinderallergologie Dr. Liliane De Swert 65 8 Preventie en aanpak van acute allergische reacties In onze westerse landen
Nadere informatieAchtergronden casusschetsen astma/ copd
Achtergronden casusschetsen astma/ copd 7 augustus 2000 Inleiding Dit Interline programma is gemaakt voor groepen die (meer dan) een jaar geleden het longproject hebben gevolgd. Het is gedeeltelijk een
Nadere informatieWat is astma eigenlijk? 5 stellingen
Leerdoelen Kennis over: Moeilijk behandelbaar astma Wim Oomen & Regien Kievits 2017 Wat is astma nu precies? Reflectie over astma-zorg in eigen praktijk Verschil tussen moeilijk behandelbaar en ernstig
Nadere informatieHet Zorgpad COPD. Geert Tits Valérie Van Damme Sofie. Sint-Andriesziekenhuis Tielt
Het Zorgpad COPD Geert Tits Valérie Van Damme Sofie Sint-Andriesziekenhuis Tielt Overzicht Ontstaan Definitie Stappenplan Ontstaan Naar analogie zorgtraject diabetes mellitus en nierinsufficientie! Geen
Nadere informatieDokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen?
Dokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen? Zaterdag 8 oktober Ziekenhuis Gelderse Vallei Dr. Ronald Walhout, cardioloog Drs. Jeroen Verheul, longarts Het normale hart De normale longen Rechter long
Nadere informatieIndeling workshop. De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 10-10-2014 DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD
DUBBELDIAGNOSE ASTMA & COPD DUBBEL MOEILIJK TE INTERPRETEREN De Machinist 2014 7 oktober 2014 Chantal Kroese Karin Aulbers 1 Indeling workshop Casus besprekingen NHG standpunt over dubbeldiagnose - hoe
Nadere informatieGoed leven met astma
Goed leven met astma Tips kunnen op geen enkele manier professioneel medisch advies, zorgen of aandacht vervangen. Als u twijfelt of het advies op u van toepassing is, praat dan met uw gezondheidszorgbeoefenaar.
Nadere informatieSPIROMETRIE. Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme. 24 mei 2016
SPIROMETRIE Dr. Geert Tits Dr. Valérie Van Damme 24 mei 2016 Spirometrie: Theorie Belang van spirometrie Vroegtijdige detectie van obstructieve longaandoeningen (vroegere CARA) Spirometrie is gevoeliger
Nadere informatieHuisartsen nascholing Het kind met astma
Huisartsen nascholing 28-11-2017 Het kind met astma Wat gaan we doen vanavond? Even voorstellen Uw kennis opfrissen Interactief in groepen aan de slag aan de hand van casuïstiek Aansluitend plenaire terugkoppeling
Nadere informatieNiet-specifieke prikkels. Virale infecties; griep en verkoudheid. Verflucht
Ouderinformatiebrief Astma & kinderfysiotherapie Wat is Astma? Astma is een chronische (blijvende) ontsteking van de longen. Deze ontsteking bestaat uit zwelling en roodheid van de binnenwand van de luchtwegen
Nadere informatieAstma monitoring & E-health anno 2012. TRENDS XXII, Garderen
Astma monitoring & E-health anno 2012 TRENDS XXII, Garderen Eric de Groot, ISALA Zwolle Rijn Jöbsis, MUMC + Maastricht Leerdoelen monitoring astma Mate van astmacontrole staat centraal Eén ideaal instrument
Nadere informatieBijlage 3.1. Meetinstrumenten. Free Running Asthma Screening Test, FRAST. Benodigdheden stopwatch piekstroommeter; bij voorkeur die van het kind zelf
Bijlage 3 Meetinstrumenten Bijlage 3.1 Free Running Asthma Screening Test, FRAST stopwatch piekstroommeter; bij voorkeur die van het kind zelf Protocol Bij de FRAST wordt het kind gevraagd om gedurende
Nadere informatieWie ben ik. Alain Dubois K.U. Leuven: basis opleiding Erasmus MC: vervolg opleiding tot longarts
Longgeluiden 1 Wie ben ik Alain Dubois K.U. Leuven: basis opleiding Erasmus MC: vervolg opleiding tot longarts 2 Geen (potentiële) belangenverstengeling Disclosure Belangen Spreker 3 Overzicht Geschiedenis,
Nadere informatiePalliatieve zorg bij COPD
Palliatieve zorg bij COPD Joke Hes Longverpleegkundige Palliatieve zorg bij COPD 26/06/2014 Joke Hes Inhoud presentatie Welkom Wat is COPD Wanneer is er sprake van palliatieve zorg bij COPD Ziektelast
Nadere informatieWorkshop Astma bij Kinderen
Workshop Astma bij Kinderen Regionale Transmurale Afspraak bij Kinderen 2011 1 Hoesten, piepen, zagen bij het jonge kind: Hein Brackel hein.brackel@cze.nl 2 Astma-controle Rene van Gent r.vangent@mmc.nl
Nadere informatieWorkshop Maximale inspanningstest: Uitvoer en interpretatie in het kader van instellen en beoordelen van trainingsinterventies FYSIOLOGIE
IBSCongres, 28 januari 2017, Hogeschool Utrecht, Utrecht Workshop Maximale inspanningstest: Uitvoer en interpretatie in het kader van instellen en beoordelen van trainingsinterventies FYSIOLOGIE Dr. M.S.
Nadere informatieBegeleiding Nieuwe Medicatie
Begeleiding Nieuwe Medicatie Doelstellingen: De gezondheid van de patiënt verbeteren De therapietrouw verbeteren De efficiëntie van de behandelingen verbeteren Arts en apotheker versterken elkaars informatie
Nadere informatieConflict van belangen
Steroïden en luchtwegverwijders: aparte inhalers of één langwerkend combinatiepreparaat? - een studieprotocol - Baretta H.J. 1, Metting E.I. 1, van Boven J.F. 1, Flokstra-de Blok B.M.J. 1, van der Molen
Nadere informatieWat doet kinderarts, longarts?
Astma van jong tot oud. Dr. R. Aalbers, longarts Martini Ziekenhuis, groningen Patient 1 Man, 49 jaar. Leraar. Nooit gerookt. Geen dieren. Bij H.A. bekend sinds 36 ste jaar met inspanningsastma. Vermijdt
Nadere informatieWat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl
Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Inhoud Inleiding Diagnostische fase Casuïstiek Behandelfase Nazorg Het team van het
Nadere informatieLAN zorgstandaarden en NHG standaarden astma 2013 implementeren? Inkopen?
LAN zorgstandaarden en NHG standaarden astma 2013 implementeren? Inkopen? 24-1-2013 Jean Muris, huisarts, Kaderarts astma/copd Hoofd Huisartsopleiding Maastricht jean.muris@maastrichtuniversity.nl Astma
Nadere informatieWat is COPD? 1 van
Wat is COPD? COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor de ziektes chronische bronchitis en longemfyseem. Artsen maken tegenwoordig geen onderscheid meer tussen
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE OP DE LONGAFDELING BIJ EEN EXACERBATIE COPD
FYSIOTHERAPIE OP DE LONGAFDELING BIJ EEN EXACERBATIE COPD Wat is COPD? COPD is een ongeneeslijke chronische aandoening aan de luchtwegen (Chronic Obstructive Pulmonary Diseases). Deze longaandoening kan
Nadere informatieDermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser
10 09 2016 Urticaria bij kinderen, praktische aanpak in 2016 Dermatologie AZ Maria Middelares Dr Linda Temmerman Dr Els Van Autryve Dr Veerle Dhondt Dr Jolien Veramme Dr Sam Dekeyser Wat is urticaria?
Nadere informatieFysiotherapie & Longfibrose. Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014
Fysiotherapie & Longfibrose Bert Strookappe MSc Fysiotherapeut Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede 19 november 2014 Inhoud presentatie Belang van bewegen (algemeen) Bewegen bij acute en chronische ziekte Literatuur
Nadere informatieAfbakening. Casus Wim van Wanten Medicamenteuze therapie bij Astma. Leerdoel. Medicamenteuze therapie
DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: Medicamenteuze therapie bij Astma GEEN BELANGENVERSTRENGELING Riccardo Fornaro, huisarts Gezondheidscentrum Hoensbroek Noord, kaderhuisarts astma-copd KADERHUISARTS SCHAKEL
Nadere informatieInspanningsfysiologie Rhijn Visser, sportarts Beatrix Ziekenhuis Gorinchem
Inspanningsfysiologie Rhijn Visser, sportarts Beatrix Ziekenhuis Gorinchem SMA Middenrivierengebied Gorinchem 2015 Jaarlijks aantal sportblessures Alle Blessures: 4.500.000 Behandelingen: 1.900.000 Ziekenhuisopnames:
Nadere informatiePiepjes en Pufjes. 8 september 2014
Piepjes en Pufjes 8 september 2014 NHG standaard: Astma bij kinderen Patrick Bindels Huisarts Praktijk Buitenhof Hoofd afdeling Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam Nieuwe ontwikkelingen bij astma
Nadere informatieReanimatie van de pasgeborene
Reanimatie van de pasgeborene Anne Debeer, neonatale intensieve zorgen, UZ Leuven Katleen Plaskie, neonatale intensieve zorgen, St Augustinus Wilrijk Luc Cornette, neonatale intensieve zorgen, AZ St-Jan
Nadere informatieHuisarts en longarts ernstig astma
Huisarts en longarts ernstig astma lentebries 6 maart 2019 Els JM Weersink, Pulmonologist Department of pulmonology Location AMC Amsterdam University Medical Centers The Netherlands Casus mevrouw 60 jaar
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
Chapter 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING Boezemfibrilleren is een zeer frequent voorkomende hartritmestoornis en daardoor een belangrijk klinisch probleem. Onder de westerse bevolking is de kans op boezemfibrilleren
Nadere informatieAstma. Chronos, 14 juni 2016. Regien Kievits, kaderarts astma/copd
Astma Chronos, 14 juni 2016 Regien Kievits, kaderarts astma/copd Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieLegionella pneumophila. S.G.S Vreden, MD, PhD
Legionella pneumophila S.G.S Vreden, MD, PhD Legionella pneumophila, established in 1976 Legionella is een aerobe, gram negatieve bacterie Familie Legionellaceae heeft 50 species, met ruim 70 serogroups.
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007
Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers
Nadere informatieCHAPTER 8. Dutch summary / Nederlandse samenvatting
CHAPTER 8 Dutch summary / Nederlandse samenvatting Dutch summary / Nederlandse samenvatting 119 ACHTERGROND Astma is een aandoening van de luchtwegen en wordt gekenmerkt door een piepende ademhaling,
Nadere informatiemoeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om
Spreken om Nieuwe inzichten van ernstig Professor Elisabeth Bel Universiteit van Amsterdam Nieuwe inzichten van ernstig Definitie Fenotypes Behandeling moeilijk moeilijk ernstig! moeilijk of ernstig? Inhaled
Nadere informatieAstma medicatie voor kinderen
Astma medicatie voor kinderen Kindergeneeskunde mca.nl Inhoudsopgave De volgende medicatie wordt gebruikt bij kinderen met astma 3 Combinatiemedicijnen 4 Inhalatietechniek 4 Afbouwschema Ventolin/Salbutamol/Airomir
Nadere informatieUniversity of Groningen. Indirect bronchial provocation tests in childhood asthma Kersten, Elin
University of Groningen Indirect bronchial provocation tests in childhood asthma Kersten, Elin IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieFactsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007
Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 27 Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding worden gebruikt (M. Heijmans, NIVEL, Oktober 27). LEVEN MET COPD VRAAGT OM LEF
Nadere informatieZorgstandaard COPD: de patiënt centraal? Hans Berg Mireille Ballieux
Zorgstandaard COPD: de patiënt centraal? Hans Berg Mireille Ballieux WERKBLAD 1 STELLINGEN MOEILIJKE PATIËNTEN? VRAGEN GEEN HULP OMDAT ZIJ HUN BEPERKINGEN NIET MEER ALS ABNORMAAL BESCHOUWEN WETEN NIET
Nadere informatieAstma bij kinderen Diagnose en behandeling
Thema: Astma bij kinderen Diagnose en behandeling dr. Janwillem Kocks Huisarts, Academische Huisartsenpraktijk Groningen Universitair Docent, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 19-3-2015 2 19-3-2015 3 Piepen
Nadere informatieDokter, ik ben zo moe. greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen
Dokter, ik ben zo moe greta moorkens algemeen inwendige ziekten U Z Antwerpen Oorzaken chronisch moeheid : > 50%(70%) psychiatrische (co)morbiditeit somatisch onderliggend lijden ( bvb cancerrelated fatigue)
Nadere informatieBronchoscopie: voorbereiding en nazorg. Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008
Bronchoscopie: voorbereiding en nazorg Ingel Demedts, MD, PhD Longarts, Dienst Longziekten UZ Gent Eindejaarsmeeting BVP La Hulpe, 30 november 2008 Inleiding 1. Wat is bronchoscopie? 2. Evidentie 3. Veiligheid
Nadere informatieAfbakening. Casus A Wim van Wanten. Medicamenteuze therapie bij Astma. Leerdoel. Medicamenteuze therapie
DISCLOSURE BELANGEN SPREKERS: Medicamenteuze therapie bij Astma GEEN BELANGENVERSTRENGELING Jos Dirven, huisarts Renswoude, kaderhuisarts astma-copd Riccardo Fornaro, huisarts Hoensbroek, kaderhuisarts
Nadere informatieATOPIE ASTMA EN ALLERGISCHE RHINITIS
ATOPIE ASTMA EN ALLERGISCHE RHINITIS Astma Definitie Epidemiologie Diagnose Behandeling Allergische rhinoconjunctivitis Astma bij kinderen = episoden van hoesten/piepen en /of kortademigheid bij een kind
Nadere informatieAstma bij kinderen. Quirine van Dellen Kinderarts OLVG
Astma bij kinderen Quirine van Dellen Kinderarts OLVG Inhoud diagnose stellen medicamenteuze behandeling monitoring primaire preventie Definitie diagnose astma is een klinische diagnose, gesteld op herkenning
Nadere informatieFARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH ASTMA
FARMACOTHERAPIE BIJ CHRONISCH ASTMA In dit artikel wordt aandacht besteed aan de medicamenteuze behandeling van chronisch astma. Daarbij wordt vooral gesteund op de GINA ( Global Initiative for Asthma
Nadere informatieBegeleidingsgesprek nieuwe medicatie Astma-Inhalatiecorticosteroïden stap voor stap
Begeleidingsgesprek nieuwe medicatie Astma-Inhalatiecorticosteroïden stap voor stap Doelstellingen Deze procedure strekt tot doel: Om de verschillende stappen van het begeleidingsgesprek nieuwe medicatie
Nadere informatieLongziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens
Longziekten en respiratoire revalidatie Prof Dr W. Janssens Definitie Respiratoire revalidatie is gericht op patienten met chronische longaandoeningen met klachten en gereduceerde activiteiten van het
Nadere informatieTussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03. Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30
Tussentoets Long (TT-2) Hart en Long 8WA03 Woensdag 3 april 2013 8.45-10.30 Faculteit Biomedische Technologie BSc opleiding Medische Wetenschappen en Technologie Verantwoordelijk docent: C. Bouten Coördinator
Nadere informatieDIABETES EN BEWEGEN Hypo of hyper
DIABETES EN BEWEGEN Bewegen is voor iedereen belangrijk. Als u regelmatig beweegt, verbetert uw conditie. Ook kan voldoende beweging voorkomen dat u te zwaar wordt, en het helpt bij afvallen. Bovendien
Nadere informatiePraktijk voor Fysiotherapie. Altijd in beweging
Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging In samenwerking met. Viola Gijzen, diëtist Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten Inhoud Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding
Nadere informatieAntwoordvel Longquiz. Dat geldt zowel iedereen (ongeachte je gezondheid of conditie voor je met oefenen begon)
Antwoordvel Longquiz 1. Uit welke onderdelen bestaan de luchtwegen? a. Neus, mond, luchtpijp, bronchiën, luchtblaasjes b. neus, mond, luchtpijp, bronchiën, luchtblaartjes c. neus, mond, luchtpijp, bronchiën,
Nadere informatieLongfunctieonderzoek op de polikliniek kindergeneeskunde. Informatie voor ouders en/of verzorgers
Longfunctieonderzoek op de polikliniek kindergeneeskunde Informatie voor ouders en/of verzorgers Inhoudsopgave Inleiding... 1 Voorbereiding thuis... 1 Longfunctieonderzoek... 2 Onderzoeken... 2 Spirometrie
Nadere informatieIk gebruik deze medicijnen Kan ik duiken?
Ik gebruik deze medicijnen Kan ik duiken? Een van de meest gestelde vragen aan DAN artsen is of het veilig is om te gaan duiken als men een bepaald medicijn gebruikt. Het antwoord op deze vraag is zelden
Nadere informatieRespiratoire revalidatie.
Respiratoire revalidatie Iris.coosemans@uzleuven.be Inactiviteit bij COPD Pitta, AJRCCM 2005 Gevolgen van inactiviteit COPD Ventilatoire noden Flow limitatie Air Trapping Hyperinflatie Dyspnoe Deconditionering
Nadere informatieBijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN
Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Betreft 0 TEST DAG 1 (Voor zowel TEST DAG 1 en TEST DAG 2 wordt dit formulier ingevuld) 0 TESTDAG
Nadere informatieChristophe Fauconnier
Christophe Fauconnier Kinesitherapeut UVC Brugmann IVe INTERDISCIPLINAIR SYMPOSIUM Vrijdag 21 oktober 2011 Square - Brussels Meeting Center Definitie = ± geheel onmogelijk Openen Mond (OM) < contractuur
Nadere informatieHoesten, en dan...? Huisartsensymposium Jon van Harten, longarts
Hoesten, en dan...? Huisartsensymposium 21-11-2018 Jon van Harten, longarts Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen
Nadere informatieNieuwe medicatie voor astma / COPD
Nieuwe medicatie voor astma / COPD Waarom nieuwe middelen? Betere werkzaamheid Mindere bijwerkingen Minder frequente toedieningen Nieuw inhalatie-apparaat Goedkoper Met de tijd meegaan; wil niet achter
Nadere informatieVoedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012
Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten
Nadere informatieHistamine provocatietest Pneumologie. Patiënteninformatie
Histamine provocatietest Pneumologie Patiënteninformatie Afspraak histamine provocatietest : Heilig Hart Ziekenhuis Leuven Brochure histamine, pneumologie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 3 1.1. Wat is een
Nadere informatieBENAUWDHEID BIJ KINDEREN
BENAUWDHEID BIJ KINDEREN 1009 Inleiding Uw kind heeft last van terugkomende benauwdheidaanvallen. Dit wordt astma genoemd of, als uw kind nog erg jong is, bronchiale hyperreactiviteit. Wij kunnen ons voorstellen
Nadere informatieNederlandse samenvatting Liesbeth van rensen
Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen Wat is astma? Patiënten met astma hebben het regelmatig benauwd. Kenmerkend voor de ziekte is dat de benauwdheid gepaard gaat met een piepende ademhaling, hoesten
Nadere informatie