Lesbrief Budget Challenge Workshop
|
|
- Merel van der Heijden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : minuten : mogelijk 1
2 Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de Budget Challenge workshop gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les te geven. De instructie bestaat uit twee delen: de inleiding met informatie over de voorbereiding van de workshop en het deel workshop waarin je stap voor stap uitgelegd wordt hoe je de workshop in de klas begeleidt. I Inleiding Vanwege de actualiteit en het maatschappelijk belang hebben de Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK), de beroepsvereniging van gerechtsdeurwaarders (KBvG), en Nederland ICT, de branche vereniging van telecom bedrijven, zich verbonden aan de Budget Challenge Workshop. Via jou als gastdocent deel je kennis, expertise en ervaring. Jongeren vinden je expertise en werkervaring van grote toegevoegde waarde. Het project is ontwikkeld met een subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Project Budget Challenge Met het project Budget Challenge willen we het taboe doorbreken voor jongeren die in de schulden zitten en concrete tips aanreiken om goedkoper te leven en uit de problemen te komen. De les is bedoeld als preventie voor jongeren die (nog) niet in de schulden zitten en biedt handvatten om goed met geld om te gaan. In de vervolgles gaan we specifiek in op kostenbewust gebruik van de mobiele telefoon. Op die manier levert de les een bijdrage aan de financiële zelfredzaamheid van jongeren in het algemeen. Het project Budget Challenge bestaat uit twee workshops: 1. De Budget Challenge Workshop over schulden en het voorkomen ervan. Er zijn twee varianten van de Budget Challenge Workshop, een voor mbo niveau 1-2, en een andere voor mbo niveau 3-4. De werkbladen met daarop de opdrachten, de PowerPoint en de lesbrief zijn verschillend. Deze lesbrief betreft de workshop voor mbo niveau De vervolgworkshop, de Phone Challenge Workshop, gaat in op telefoongebruik en bijbehorende kosten, één van de oorzaken van schulden onder jongeren. Ook hier weer een film, om zicht te krijgen op dataverbruik van verschillende online activiteiten. Aan de hand van een quiz en een tool ervaren de studenten hoeveel data zij eigenlijk nodig zouden hebben, maar ze oefenen ook met het vergelijken van verschillende telefoonaanbiedingen. Als (gast-)docent begeleid je het proces waarin jongeren op een interactieve manier meer inzicht krijgen in het voorkomen of oplossen van schulden en het besparen op uitgaven. Voorbereiden (gast-)les Deze lesbrief helpt je met het voorbereiden en het geven van de workshop. De gastdocent begeleidt de jongeren door het lesmateriaal, geeft waar nodig extra uitleg en stimuleert de interactie tussen jongeren. De Budget Challenge workshop zal begeleid worden door ervaringsdeskundigen, met kennis en ervaring in schuldhulpverlening. De benodigde voorbereiding bestaat uit het goed bestuderen van deze lesbrief en het lesmateriaal. Het is nuttig om de verschillende onderdelen van de les (huiswerkopdracht, film, oefening) van te voren te bekijken en/of zelf te doen. Zorg er verder voor dat je alle benodigde materialen hebt om de workshop te geven en dat je vooraf contact gehad hebt met de docent van de klas waar je les aan gaat geven. Benodigde informatie De workshop duurt minimaal 90 minuten. Van tevoren moet je als gastdocent een aantal dingen weten. Adres school en contactgegevens docent die de aanvraag voor de gastles heeft ingediend. Mbo niveau waaraan wordt lesgegeven. Er zijn twee varianten van de Budget Challenge Workshop, een voor mbo niveau 1-2, en een andere voor mbo niveau 3-4. De PowerPoint en de lesbrief zijn verschillend. De werkbladen zijn voor beide niveaus hetzelfe. Duur van een blokuur. Minimaal 90 minuten. Wat is de grootte van de groep: voor het aantal benodigde werkbladen. Deze informatie stem je af met de docent van de klas: Is er internetverbinding? Uit ervaring weten we dat het niet in ieder klaslokaal mogelijk is om een laptop aan te sluiten. Ook de internet verbinding op school werkt niet altijd overal even goed. Daarom is het noodzakelijk om de PowerPoint en de films op een USB-stick mee te nemen. 2
3 Welke afspraken gelden er voor studenten als zij pauze hebben. Heeft de docent de klas ook opgegeven voor de Phone Challenge (als dat niet het geval is dan hoeft er geen huiswerkopdracht gegeven te worden). De docent blijft verantwoordelijk voor de orde in de klas. En grijpt indien nodig in. Bespreek dit voorafgaand aan de les. Benodigdheden Hand-out van de PowerPoint voor eigen gebruik. Lesbrief met bijlage voor eigen gebruik. PowerPoint presentatie op USB-stick voor in de klas. De vier films op USB-stick voor in de klas. Werkbladen voor alle studenten: Budget Challenge, Actieplan Flipover/ digibord N.B. Als je de werkbladen zelf uitprint, doe dit dan bij voorkeur in kleur. Dit spreekt de studenten meer aan. Let er daarnaast op dat je de werkbladen als boekje op A3 formaat print en het inlegvel dubbelzijdig op A4. Doel en programma Budget Challenge Workshop Het doel van de workshop is jongeren inzicht te geven in oorzaken, risico s en aanpak van schulden en concrete handvatten te geven voor alternatief gedrag, zodat ze minder geld uitgeven. De Budget Challenge Workshop bestaat uit diverse onderdelen: Na een introductie start de workshop met een klassikale uitleg over schulden in de vorm van drie films met portretten van jongeren met diverse soorten schulden, waarover in de klas wordt nagepraat. De drie films gaan achtereenvolgens in op oorzaken, gevolgen, oplossingen van schulden. Dan is er een korte pauze. Na de pauze gebruiken de studenten het werkblad met het kasboek. Daarin vullen ze de gegevens van personage Cas uit de films in. Op basis van de uitkomsten geven ze Cas advies. Vervolgens gaan ze kijken hoe ze zelf kunnen besparen en gaan ze aan de slag met het Actieplan en de Poster Kijken, kijken niet kopen. Dit onderdeel wordt ingeleid door een videoclip en videoboodschap van rapper Jebroer. Voor de Phone Challenge Workshop over vijf weken vragen we de studenten om hun telefoonkosten van een maand in kaart te brengen. Extra instructie voor het geven van de workshop aan mbo niveau 1-2 Neem de studenten stap voor stap mee door de les. Laat de studenten niet zelfstandig aan een oefening werken, maar behandel de oefeningen klassikaal. De studenten van niveau 1-2 doen de oefening met het kasboek op papier en niet online. Hierdoor kunnen ze zich beter op de oefening concentreren. Check steeds goed of de studenten het begrepen hebben, of dat extra uitleg nodig is. Praat rustig en duidelijk. Als je de workshop met z'n 2-en geeft, let er dan op dat je niet door elkaar praat. Spreek af wie welk onderdeel van de les voor zijn rekening neemt en dan aan het woord is. Het kan voor de studenten namelijk lastig zijn om tussen verschillende sprekers te schakelen. Spreek van te voren af dat de klassendocent bij de workshop aanwezig blijft en ervoor zorgt dat de studenten er met hun aandacht bij blijven. Online Budget Challenge omgeving Bij de workshop hoort een online lesomgeving: Edgie.nl/budgetchallenge. Hier kunnen de studenten de films terug te kijken. Verder treffen ze hier aan: meer informatie over schulden, het aanpakken van schulden, voorbeeldbrieven, tips over telefoonkosten en andere budgettips. Zij kunnen hier ook contactadressen vinden voor schuldhulpverlening gericht op jongeren. 3
4 II De Budget Challenge Workshop Installeer de PowerPoint presentatie op de beschikbare computer in de klas. Zet de vier video s vast klaar om af te spelen vanaf je USB-stick als je geen internetverbinding hebt. Check of de PowerPoint en de video s werken. Bespreek met de klassendocent dat hij/zij de orde in de klas bewaakt, en zo nodig ingrijpt. Informeer bij de klassendocent of hij/zij de klas heeft ingeschreven - of dat van plan is - voor de vervolg workshop Phone Challenge. Als het antwoord JA is, dan ook het huiswerk op Slide 22 behandelen. Is het antwoord NEE, dan kan het huiswerk overgeslagen worden. Introductie Beschikbare tijd: 3 minuten Benodigdheden: geen Slide 1: Budget Challenge workshop Stel je voor en vertel je waarom je de gastles geeft. Hierbij kan je vertellen waar je werkt, wat je doet en dat de organisatie waarvoor je werkt een partner is van de NVVK. Maak een afspraak met de studenten dat ze door handopsteken aangeven als ze antwoord willen geven. Als gastdocent geef je de beurten. Slide 2: Wat gaan we doen Vervolgens vertel je kort iets over het programma. Vertel hoeveel lesuren de les duurt en dat de les uit verschillende onderdelen bestaat, namelijk uitleg over schulden, filmpjes van jongeren, een oefening om geldzaken op een rijtje te zetten en een Actieplan om te kijken waar je zelf kunt besparen. Onderdeel 1: Wat zijn schulden Beschikbare tijd: 7 minuten Benodigdheden: geen N.B. Vermijd bij dit onderdeel het gebruik van afkortingen en vakjargon. Houd de uitleg zo simpel mogelijk en gebruik waar nodig praktijkvoorbeelden om iets te verhelderen. Slide 3: Wanneer heb je een schuld Stel de vraag aan de studenten en praat er even met hen over. Als je één keer klikt verschijnt de vraag Je hebt een schuld als je. Klik daarna verder: de antwoorden verschijnen één voor één in beeld. Noem de antwoorden voor de volledigheid: rood staat; rekeningen niet meer kan betalen; vrienden geleend geld niet meer terug kan betalen; geen geld hebt voor uitjes met vrienden; je post niet meer open durft te maken. Vraag wie dit wel eens heeft. Bron: Slide 4: Is een schuld altijd een probleem? Als je één keer klikt verschijnt de vraag. Bespreek dit met de klas. Als je nogmaals klikt verschijnt het antwoord hierop in beeld. Als je nogmaals klikt komt de tekst: In Nederland hebben jongeren tussen de 18 en de 34 jaar schulden. Dat zijn bijna 9 uitverkochte Ziggo Dome stadions + foto van stadion. Bron: GGN,
5 Aanvullende cijfers die je eventueel kunt noemen: Bijna 1 op de 5 mbo-studenten geeft aan dat het financieel niet goed, of zelfs slecht gaat. Bij uitwonende studenten is dat zelfs 1 op de 4. 63% van de mbo-studenten komt wel eens geld tekort. Gemiddeld lenen mbo-studenten En 1 op de 10 zelfs of meer. Bron: Mbo'ers in geldzaken (Nibud), en Jongeren & geld (Nibud), Jongeren in schulden (Wijzer in geldzaken) Onderdeel 2: Films met jongeren Beschikbare tijd: 30 minuten Benodigdheden: Drie films over jongeren met schulden Werkblad Vragen bij de film, pagina 1 Slide 5: Schulden, hoe kwam het zo? In de film zien we hoofdpersoon Bram, en een aantal andere jongeren die vertellen over schulden. De verhalen in deze film zijn gebaseerd op verhalen van echte jongeren, en zijn nagespeeld door acteurs. Vraag de studenten om zoveel mogelijk oorzaken van schulden die in de film genoemd worden op het werkblad pagina 1 op te schrijven. Zet de eerste video aan: Film 1: Schulden, hoe kwam het zo?. Slide 6 t/m 14: Waardoor komen jongeren in de film in de schulden? Vraag aan de klas welke oorzaken van schulden in de film zijn genoemd. Schrijf op een flipover of (digi-)bord mee met de antwoorden van de leerlingen. Check met de leerlingen of ze denken dat alle oorzaken genoemd zijn. Klik vervolgens door en laat de oorzaken uit de film in beeld komen. In de film worden de volgende oorzaken genoemd: Hoofdpersoon Bram Vakantie geboekt. Gemakkelijk met geld: niet opletten of hij op wifi zit. Boete voor te hard rijden. Ontslagen worden. Hoge telefoonrekening. Rood staan op zijn bankrekening. Kim: Zorgverzekering: hoog Eigen Risico. Vervolgens toch zorgkosten maken door gebroken been. Daphne: Lening bij DUO wordt een schuld door te stoppen met studeren, en geen OV-kaart meer. Patrick: Met creditcard kopen (geen zicht meer op alle uitgaven, uitgaven komen in één keer) en over creditcard schuld moet rente betaald worden. Dure reis naar Suriname. Hoge telefoonrekening vanwege telefoongebruik in het buitenland. Denise: Ontslag: zat altijd krap bij kas, en dat werd erger toen ze werd ontslagen. Cas: Verkeersboetes: te hard rijden, verkeerd parkeren. Boetes wegstoppen voor ouders: boetes worden daardoor alleen maar hoger. Vraag of jongeren nog meer oorzaken van schulden kennen. Slide 15: Schulden, en toen was het mis Vraag de studenten om zoveel mogelijk gevolgen van schulden op het werkblad pagina 1 op te schrijven. Zet de tweede video aan: Film 2, Schulden, en toen was het mis. 5
6 Slide 16 t/m 23: Wat zijn de gevolgen van schulden in de film? Vraag wat de jongeren genoteerd hebben? Schrijf op een flipover of (digi-)bord mee met de antwoorden van de leerlingen. Check met de leerlingen of ze denken dat alle gevolgen genoemd zijn. Klik vervolgens door en laat de gevolgen uit de film in beeld komen. In de film worden de volgende gevolgen genoemd: Hoofdpersoon Bram: Geen geld meer om te stappen. Ouders zijn kwaad. Heeft geen overzicht over zijn financiën. Studeren lukt niet meer. Durft/wil telefoon niet opnemen als vriend belt. Durft problemen niet onder ogen te zien, en vertelt vriendin niet dat hij geen geld heeft voor verjaardagscadeau. Kim: Ontslag: door gebroken been niet meer kunnen werken. Geen inkomen meer, daardoor kamerhuur niet meer kunnen betalen. Weer terug naar ouders. Daphne: OV-kaart ingeleverd: geen geld meer om vrienden op te zoeken. Geen geld meer om met vrienden op stap te gaan. Thuis op de bank zitten. Denise Werd depressief omdat er geld was om leuke dingen te doen. Niet kunnen concentreren op school. Daardoor gezakt voor examen. Patrick: Loonbeslag: zijn baas houdt een deel van zijn salaris in. Boete zorgpremie. Deurwaarder. Cas: Ruzie met ouders over boetes. Dreiging om door ouders uit huis gezet te worden. Geen enveloppen meer openmaken. Vraag of jongeren nog meer gevolgen van schulden kennen. Vraag voorafgaand aan de derde film aan de studenten hoe zij zelf zulke schulden zouden oplossen. Ze zullen met een aantal oplossingen komen die ook in de film terugkomen. Door deze vraag te stellen zijn de studenten alert op oplossingen die ze zelf niet genoemd hebben. Slide 24: Schulden, hoe nu verder Zet de derde video aan: Film 3, Schulden, hoe nu verder? Slide 25: Welke oplossingen worden genoemd in de film? Vraag welke oplossingen die jullie zelf nog niet genoemd hadden te zien waren in de film. Schrijf op een flipover of (digi-)bord mee met de antwoorden van de leerlingen. Check met de leerlingen of ze denken dat alle oplossingen genoemd zijn. In de film worden de volgende oplossingen genoemd: Hoofdpersoon Bram: Zoekt hulp bij iemand in zijn omgeving (bij zus Sanne) en vertelt dat hij geen overzicht meer heeft. Vindt website die helpt orde op zaken te stellen ( Vindt voorbeeldbrieven om naar schuldeisers te sturen ( Maakt beslissing om te bezuinigen (niet op vakantie) Kim: Vaste lasten omlaag door weer thuis te gaan wonen (wel kostgeld). Zorgtoeslag aangevraagd. Daphne: met DUO gebeld en maandbedrag verlaagd dat moet worden afbetaald. 6
7 Patrick: Naar de gemeente om hulp. Schuldsaneringstraject. In deeltijd naar school, daarnaast werken om schuld af te lossen. Denise: Met hulp van jongerenwerk zaken weer geordend. School weer opgepakt, bij afstuderen is lening alsnog een gift. Cas: Familie (opa) helpt met afbetalen schulden. Vraag aan de studenten wat de belangrijkste eerste stappen zijn bij het oplossen van schulden? Erkennen dat je een probleem hebt. Hulp zoeken. Vraag aan de klassendocent hoe het hier op school is geregeld? Waar kunnen studenten terecht als ze financiële problemen hebben? Slide 11: Pauze Beschikbare tijd: overleg dit met de docent. Er is vijf minuten ruimte in het programma voor 90 minuten. Let op: na de pauze moet nog minimaal 45 minuten beschikbaar zijn voor het vervolg van de workshop. Onderdeel 3: Uitgaven en inkomsten op een rij Beschikbare tijd: 20 minuten Benodigdheden: Werkblad Opdracht met het kasboek (pagina 2-3) Eventueel: rekenmachine in telefoon van studenten Slide 27: Voorkomen van schulden Vertel dat we het tot nu toe hadden over oorzaken, gevolgen en oplossingen voor schulden. De rest van de les gaan we het hebben over het voorkomen van schulden. In de films zagen we Cas die een aantal verkeersboetes had gekregen. Uiteindelijk heeft zijn opa de boetes voorgeschoten. Dat deed hij om te voorkomen dat Cas ook nog een verhoging moest betalen. Cas betaalt opa iedere maand 75,-. Maar opa vindt dat Cas voortaan wel beter op zijn geld moet gaan letten. Daarom houdt Cas een kasboek bij. Slide 28: Aan de slag met het kasboek van Cas Vertel dat we aan de slag gaan met de inkomsten en uitgaven van Cas. Een kasboek werkt met categorieën. Vraag de klas of ze weten wat categorieën zijn. Laat ze het elkaar uitleggen. En vul eventueel zelf aan. Geef ze de opdracht om de uitgaven in de juiste categorie te zetten (bij opdracht 1 op pagina 2). Help de klas met categoriseren en stel de volgende vraag: In welke categorie hoort koffie thuis? (>Eten, drinken buitenshuis) Deo, waar hoort die thuis? (> Uiterlijk, verzorging, kleding). Tel de uitgaven op (per categorie). Dat mag eventueel met de rekenmachine in je telefoon. (bij opdracht 2 op pagina 2). In het kasboek op het werkblad kunnen studenten de uitgaven en inkomsten van Cas vergelijken met een jongere van dezelfde leeftijd. Daarmee kun je zien waar hij meer of minder uitgeeft dan leeftijdsgenoten. Opdracht is nu om de uitgaven van Cas te vergelijken met een leeftijdsgenoot (bij opdracht 3 op pagina 2). Laat de studenten omcirkelen of hij meer hetzelfde minder uitgeeft. Let op: Op het werkblad, pagina 2 in de tabel worden bedragen genoemd. Niet iedereen herkent het cijfer 7 als een zeven. Vertel daarom dat de Opa terugbetalen 75,00 kost (vijfenzeventig euro). 7
8 Bron: De gemiddelde cijfers die in het kasboek zitten, komen uit het onderzoek Mbo'ers in geldzaken (Nibud). Nibud is: Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) en adviseert consumenten over geld. Slide 29: Hoeveel houdt Cas over Laat de studenten optellen wat Cas totaal uitgeeft en hoeveel hij dan overhoudt. Het gaat dus om het optellen van A+B+C+D+E+F+G. Dat mag eventueel met de rekenmachine in hun telefoon. Slide 30: Hoeveel houdt Cas over, ingevuld In deze slide zijn de bedragen ingevuld. We zien in de rechter tabel op pagina 3 dat hij 945,- aan inkomsten heeft. Hoeveel houdt Cas deze maand over? (totaal: 10,-) Slide 31: Bespaartips voor Cas Vraag welke uitgaven van Cas niet echt nodig of heel erg duur zijn en wat er anders kan. Bespreek het klassikaal. Uit het kasboek blijkt dat Cas veel geld uitgeeft aan eten en drinken buitenshuis en aan uiterlijk. Dit kan komen doordat hij graag indruk maakt op anderen met mooie kleding en rondjes in de kroeg. De boetes die hij moet terugbetalen zijn natuurlijk heel erg jammer. Slide 32: Geef Cas Advies Bespreek klassikaal: Hoeveel houdt Cas aan het eind van de maand over? Is de sportschool voor hem een verstandige zet? Argumenten voor: Dan heeft hij geen tijd om heel veel geld uit te geven. Hij voelt hij zich lekker, en hij ziet er goed uit. Als hij bespaart op andere kosten houdt hij geld over. Argumenten tegen: Dan heeft hij geen geld meer over in de maand. Hij kan niet sparen. Risico! Vraag wie zijn inkomsten en uitgaven zelf op een rijtje zet en wat daar het voordeel van is: Inzicht in waar je veel aan uitgeeft. Overzicht van wat je nog kunt uitgeven. Helpt om keuzes te maken over aankopen of abonnementen. Onderdeel 4: Actieplan en poster Beschikbare tijd: 25 minuten Benodigdheden: Film met videoclip van Jebroer Film met boodschap van Jebroer Werkblad Actieplan Poster Kijken, kijken (niet) kopen. 8
9 Slide 33: Video rapper Jebroer Cas geeft veel geld uit, waarschijnlijk omdat hij dan het gevoel heeft dat hij wat voorstelt. Rapper Jebroer heeft speciaal voor de Budget Challenge een nummer geschreven, dat ook hier over gaat. Luister naar de tekst van de clip. Zet de video aan. Wat spreekt de leerlingen aan in de video? Refrein: Ik hoef niet met al mijn geld te gooien, om te weten wat ik waard ben. Wat bedoelt hij hiermee? Slide 34: Advies van Jebroer Rapper Jebroer heeft speciaal voor de Budget Challenge nog een korte boodschap opgenomen. Zet de video aan. Jebroer heeft, voordat hij rapper werd, in de schulden gezeten. Hij is hier uit gekomen door te werken en minder geld uit te geven. Vandaar dat hij zegt: Als ik het kan, kan jij het ook. Met de volgende opdracht gaan we kijken hoe jij minder geld uit kan geven. Slide 35: Actieplan Je behandelt de vragen stuk voor stuk. De leerlingen vullen een vraag op het actieplan individueel in en vervolgens vraag je een aantal leerlingen hun antwoord te noemen en bespreek je de vraag klassikaal na. Doel van deze oefening is de leerlingen te laten uitspreken (op papier en/of klassikaal) waarom het belangrijk voor hun is om minder geld uit te geven. En om ze te laten bedenken en opschrijven/uitspreken hoe ze dit in de praktijk zouden kunnen doen. 1. We hebben net naar de situatie van Cas gekeken en advies gegeven waaraan hij veel uitgeeft. Cas maakt graag indruk en komt daardoor in de verleiding om mooie spullen te kopen of veel geld uit te geven aan eten en drinken. Hier zou Cas minder geld aan uit kunnen geven. Vraag de studenten hoe belangrijk zij het vinden om zelf minder geld uit te geven. Het cijfer dat van toepassing is omcirkelen ze op het Actieplan. 1= niet belangrijk, 10= heel belangrijk. Vraag een leerling wat voor cijfer hij/zij gekozen heeft en waarom. Vraag vervolgens waarom dit niet een lager cijfer is. Voorbeeld: leerling x heeft een 4 gekozen omdat hij elke maand uitkomt met zijn geld, hij vindt het dus niet heel erg belangrijk. Vraag waarom hij geen 3 gekozen heeft. Hij zal nu moeten bedenken waarom het voor hem toch belangrijk is om toch minder geld uit te geven. Bijvoorbeeld: hij koopt wel iets te veel eten en/of kleding. Ook al geeft dit (nog) geen geldproblemen, dit zou wel minder kunnen. Door deze vraagstelling wordt hij gedwongen dit te bedenken en uit te spreken/ op te schrijven. Als een leerling een heel hoog cijfer gekozen heeft, volstaat het om te vragen waarom het zo belangrijk is voor hem/haar. Als een leerling een 1 gegeven heeft, kan je vragen waarom dit geen 0 is. 2. Laat de leerlingen daarna bedenken (en opschrijven) waar ze minder geld aan uit kunnen geven. 3. Laat de leerlingen bedenken (en opschrijven) hoe ze dit kunnen doen. Help de leerlingen om dit zo concreet mogelijk te maken. Voorbeeld: leerling x kan minder geld uitgeven aan kleding. Ze vult bij vraag 3 in dat ze minder geld uit moet geven aan kleding als ze in de stad is. Dit is niet concreet genoeg. Hoe concreter zij zich een voorstelling maakt van hoe ze dit in de toekomst kan doen, hoe groter de kans dat ze het in de praktijk zal brengen. Vraag dus door hoe het komt dat ze iedere keer veel koopt. Komt dit doordat ze meedoet met haar vriendinnen? Of doordat ze zich verveelt? Probeer haar een oplossing te laten bedenken hoe ze hier mee om kan gaan. Bijvoorbeeld: haar vriendinnen voorstellen wat anders te gaan doen dan shoppen. Of niet meegaan als ze gaan winkelen. Of voorstellen om een kledingruil-feestje te organiseren etc. > Laat de leerlingen de beste oplossing opschrijven als tip voor zichzelf in het kader onderaan het Actieplan. 9
10 Slide 36: Poster Kijken, kijken niet kopen?? De studenten hebben op de achterkant van het actieplan ook de poster Kijken, kijken (niet) kopen?? Noem dat dit stappenplan hen kan helpen om te beslissen of je iets moet kopen en om te voorkomen dat je impulsief iets koopt waar je later spijt van hebt. Bedenk, voordat je naar de kassa loopt: - Heb ik het echt nodig? Of wil ik het omdat ik erbij wil horen? Of koop ik omdat ik me verveel? Of koop ik iets omdat ik me rot voel? - Heb ik genoeg geld? - Heb ik nog een schuld bij iemand? - Moet ik nog grote uitgaven doen? Als het antwoord een rood kruis geeft, hou dan het geld in je zak. Zo niet, dan kan je zonder schuldgevoel je geld uitgeven, want dan heb je er geld voor en heb je er goed over nagedacht. Hoe lekker is dat? N.B. Op de poster komt het woord buffer voor. Niet iedereen weet wat dat is. Een buffer is een reservepotje om grotere, onverwachte uitgaven direct te kunnen betalen. Zoals het vervangen van kapotte apparaten of een onverwachte boete. Slide 37: Op naar de volgende workshop! Alleen introduceren als de docent heeft aangegeven dat zijn klas ook de Phone Challenge Workshop gaat doen. Over vijf weken: de Phone Challenge workshop Over vijf weken gaan we verder met de Phone Challenge Workshop. Dan kijken we naar de kosten van je mobiele telefoon. Zet daarvoor jouw telefoonkosten op een rij. Denk aan de kosten voor je: abonnement, prepaid kaarten, toestel, extra kosten. Noteer de kosten in je telefoon. Slide 38: Kijk op Edgie.nl voor meer info We zijn aan het einde gekomen van de workshop. Alle informatie die je gehoord hebt kun je ook terugvinden op Het adres van de website (en de QR-code) staat achterop je werkblad, neem het mee naar huis. Op die website vind je ook: het online kasboek. link naar zelfjeschuldenregelen.nl de voorbeeldbrieven om zelf te versturen een verklarende lijst met moeilijke woorden informatie waar je terecht kunt voor hulp bij schulden de films en andere informatie uit deze workshop Bedank de studenten voor hun aandacht, en sluit de les af. 10
Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2
Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : 90-120 minuten : mogelijk 1 Deze
Nadere informatieLesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4
Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : 90-120 minuten : mogelijk 1 Deze
Nadere informatiePhone Challenge Workshop mbo 3-4. Lesbrief. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten
Phone Challenge Workshop mbo 3-4 Lesbrief Phone Challenge Workshop mbo 3-4 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : Workshop, met online onderdelen : Grip op geld : Niveaus 3-4 mbo, vanaf 18 jaar :
Nadere informatieLesbrief Phone Challenge Workshop. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten
Phone Challenge Workshop mbo 1-2 Lesbrief Phone Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : Workshop, met online onderdelen : Grip op geld : Niveaus 1-2 mbo, vanaf 18 jaar :
Nadere informatie[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.
Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,
Nadere informatieStichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Lesbrief Pensioenworkshop Mañana 1
Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) 1 Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de pensioenworkshop Mañana gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les
Nadere informatieMaak je eigen jaarbegroting
Maak je eigen jaarbegroting Inleiding Een begroting maken. Het woord begroting wordt normaal gesproken alleen gebruikt bij bedrijven en de overheid. Maar het is tijd om ook jouw budget dezelfde aandacht
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor
(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen
Nadere informatieLESBRIEF SLIM SHOPPEN
LESBRIEF SLIM SHOPPEN www.edgie.nl/slimshoppen Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de workshop Slim Shoppen gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid
Nadere informatiedigibord deel 01-09-15 Module 6: Mijn mobieltje 1c: lesdoorloop digibord deel 1 1a: introductie 1b: Lesdoelen 2a: begrippen 2b: schulden
digibord deel 1 1a: introductie digibord deel Introduceer het onderwerp: Wie heeft er een mobieltje? En weet je wat je kosten zijn per maand? Daar gaat deze module over. 1 2 1b: Lesdoelen 1c: lesdoorloop
Nadere informatieBeschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken.
Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken. Heb jij inzicht in jouw geld- en bankzaken? Welke betaalvormen zijn er en
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor
(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over je leefstijl en welk soort uitgavenpatroon de leerling heeft. Ben je je bewust
Nadere informatieLESBRIEF - PENSIOENWORKSHOP MAÑANA
Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) LESBRIEF - PENSIOENWORKSHOP MAÑANA Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de pensioenworkshop Mañana, aan de slag met je oude dag! gaan geven. Na het
Nadere informatieMaak je eigen jaarbegroting
Maak je eigen jaarbegroting Inleiding Een begroting maken. Het woord begroting wordt normaal gesproken alleen gebruikt bij bedrijven en de overheid. Maar het is tijd om ook jouw budget dezelfde aandacht
Nadere informatieStuderen in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl
Studeren in 2015-2016 Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten www.wijzeringeldzaken.nl Alles over studeren en geldzaken op een rij: Zorgen over geld, daar zit niemand op te wachten. Zeker niet
Nadere informatieLesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace
MoneyRace is een spel van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren (12-25 jaar). Dit doen
Nadere informatieOnderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken
Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan
Nadere informatieLesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer
Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips
Nadere informatieStuderen in 2015-2016. Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten. www.wijzeringeldzaken.nl
Studeren in 2015-2016 Check je geld! Wat je moet weten over studiekosten www.wijzeringeldzaken.nl Alles over studeren en geldzaken op een rij: Zorgen over geld, daar zit niemand op te wachten. Zeker niet
Nadere informatieKIEZEN OF DELEN? Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Wat vind je van de aankoop van Melanie? Snap je waarom Melanie een nieuwe tablet heeft gekocht? Melanie heeft het geld voor de tablet geleend. Zou jij geld aan Melanie uitlenen als
Nadere informatieIk heb geen idee wat het betekent. Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.
Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees de tekst met het stappenplan. Onderstreep
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)
Nadere informatieVragenlijst Budgetcoaching
Vragenlijst Budgetcoaching Welkom bij Stedam Bewind. Wij willen u vragen onderstaande vragenlijst zo goed mogelijk in te vullen. Deze lijst wordt gebruikt bij de intake voor de budgetcoaching. Kunt u de
Nadere informatieLESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES
LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieColofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.
Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool
Nadere informatieUitgebreide versie. Mijn geld in vertrouwde handen. Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn
Uitgebreide versie Mijn geld in vertrouwde handen Stichting Beheer Bewonersgelden Pluryn Mijn geld in vertrouwde handen Iedereen heeft geld nodig om te leven. Om zelf kleren en eten te kopen, maar ook
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Bewaren...5 Hoofdstuk 2 Administratie...7 Hoofdstuk 3 Inkomsten... 8 Hoofdstuk 4 Uitgaven... 10 Hoofdstuk 5 Sparen... 12 Hoofdstuk 6 Verzekeringen...15 Hoofdstuk 7 Begroting...
Nadere informatieBewindvoering: hoe werkt het?
Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.
Nadere informatieOP KAMERS Opdrachtenblad Categorie:
Opdrachten Opdracht 1 Jasmina raadt Wesley aan om wat vaker bij zijn ouders te gaan eten. Welke tips kun je nog meer bedenken om geld te besparen op het moment dat je wat krapper zit? Wesley woont op kamers.
Nadere informatieWERKBLADEN Seksuele intimidatie
WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker
Nadere informatiedoor: R-Newt jongerenwerk de Twern Werkboek Omgaan met Geld
door: R-Newt jongerenwerk de Twern Werkboek Omgaan met Geld Les 1 Omgaan met Geld eze les leren jullie een aantal woorden die met het omgaan van geld te maken hebben, gaan jullie praten over geld en gaan
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieWil jij minderen met social media?
Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.
Nadere informatieEducatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4
bas Educatief materiaal bij de voorstelling Buurman en Buurvrouw, groep 3 en 4 In deze lesbrief staan een aantal ideeën die u na de voorstelling met de kinderen kunt doen. U krijgt deze lesbrief voorafgaand
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieVroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld
Vroeg wijs met geld Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld gemeente www.heumen.nl Heumen HU.090 brch vroeg wijs met geld.indd 1 04-02-14 09:30 Inhoudsopgave Zakgeld
Nadere informatieJe geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!
Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas GELD EN GELDZAKEN. SOMS BEST LASTIG. Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je niet goed begrijpt. Of dat je een
Nadere informatieLESHANDLEIDING. NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands.
LESHANDLEIDING NIVEAU vmbo 2 e en 3 e leerjaar. VAKGEBIEDEN burgerschap/maatschappijleer, Nederlands. DOELSTELLING Met deze les worden doelen bereikt die aansluiten op referentieniveau 2F en 3F mondelinge
Nadere informatieSlim omgaan met geld
Slim omgaan met geld Deel 1 Oorzaken en financieel overzicht. Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright - Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Drukke Moeders Online Cursus Financiën Werkboek Dit is een werkboek
Nadere informatieJe geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel!
Je geldzaken goed geregeld: een rustig gevoel! Samen je centen de baas INFORMATIE VOOR NIEUWE CLIËNTEN GELD EN GELDZAKEN: SOMS BEST LASTIG Het gebeurt iedereen wel eens. Dat je een brief krijgt die je
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 28. Geld lenen Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met een bank over geld lenen. Woorden en zinnen gebruiken die gaan over het
Nadere informatieIn je kracht. Werkboek voor deelnemers
In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers
Nadere informatieLoop geen onnodig risico. Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Verstandig Lenen
Loop geen onnodig risico Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Verstandig Lenen Voor wie is deze folder? Je kent vast wel die reclames over geld lenen. Snel extra geld, dat klinkt
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. ik doe mijn administratie
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Administratie... 4 Hoofdstuk 2 Bewaren... 6 Hoofdstuk 3 Sorteren... 8 Hoofdstuk 4 Post... 10 Hoofdstuk 5 Doen... 12 Hoofdstuk 6 Formulier... 14 Hoofdstuk 7 Hulp... 16 Hoofdstuk
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieLesbrief verslaving aan games of sociale media
Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?
Nadere informatieConsumenteninformatie van de AFM en het Nibud. Loop geen onnodig risico. Verstandig Lenen
Consumenteninformatie van de AFM en het Nibud Loop geen onnodig risico Verstandig Lenen Een lening kan soms uitkomst bieden. Maar geld lenen kan ook voor problemen zorgen. In deze folder van het Nationaal
Nadere informatielesmateriaal bij Ik regel mijn geldzaken
Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Lezen voor iedereen www.eenvoudigcommuniceren.nl www.lezenvooriedereen.be Mijn leven ik regel mijn geldzaken lesmateriaal bij Ik regel mijn geldzaken Serie Mijn leven
Nadere informatieSmart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM
Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Voorstellen: MEE NL Trainer Smart met Geld Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraat Participatie en stedelijke ontwikkeling. Bibian Hengeveld
Nadere informatieDe Budget Ster: omgaan met je schulden
De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE
Nadere informatieAlles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.
Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieLESBRIEF BIJ STAGE LOPEN
LESBRIEF BIJ STAGE LOPEN WAAROM DIT BOEKJE? 1. Denk jij, na het lezen van deze bladzijde dat dit boekje nuttig voor jou kan zijn? a. Ja,.. b. Nee, want c. Dat weet ik nog niet, omdat 2. Wat hoop jij na
Nadere informatieThema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag
Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt
Nadere informatieLes 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts
Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan
Nadere informatieCP9. In gesprek over de toekomst
CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider
Nadere informatieBESTEMMING BEREIKT?! Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Wat vind je van het verhaal? Welk risico loopt Wesley? Wat zou jij deze vakantie anders doen om niet halverwege met te weinig geld te zitten? Ken jij iemand met een vergelijkbaar
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieWeet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld
Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld Dit Samen slimmer met geld dagboek is van: Waarom een Samen slimmer waar je gebruik van maakt niet, zoals 4. Kijk of je kunt besparen
Nadere informatieLes 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase
Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:
Nadere informatieLesbrief 35. AOW aanvragen.
http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 35. AOW aanvragen. Wat leert u in deze les? Informatie over AOW begrijpen. Uitleg vragen. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap De docent stelt jou als gastdocent voor.
(1 m.) Klassikale aftrap De docent stelt jou als gastdocent voor. Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over geldzaken (inzicht) en de diensten van een bank. Sparen en lenen zijn, naast
Nadere informatieDoor: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), www.nibud.nl Mei 2012
Op vakantie! Wat kost dat? Door: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), www.nibud.nl Mei 2012 Tijdsduur: één lesuur Werkvorm: in groepjes en bespreking klassikaal Niveau: klas 3 en 4 VMBO,
Nadere informatieWat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet.
TAAK Wat heb je aan de overheid? In de taak van hoofdstuk 12 ga je ontdekken wat je aan de overheid hebt. Dat doe je in vier deeltaken: 1 Mijn sofi-nummer is 2 Moet de overheid voor werk zorgen? 3 Geen
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieHandleiding Docenten/Begeleiders
Handleiding Docenten/Begeleiders In dit document vindt u een aantal handige tips en wetenswaardigheden die van pas kunnen komen wanneer u het invullen van de JOB-monitor klassikaal begeleidt. 1. Algemene
Nadere informatieSociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders
Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij
Nadere informatieBEN IK BEREIKBAAR Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Waarom zou een abonnement handiger zijn voor Wesley? Zijn er risico s bij een telefoonabonnement die je bij prepaid niet hebt? Hoe heb jij je telefoonkosten geregeld? Betalen je ouders
Nadere informatieRondkomen met uw inkomen
Rondkomen met uw inkomen Budgettips gemeente Heumen gemeente Heumen Vraagt u zich ook wel eens af waar uw geld blijft? Is uw geld op voordat de maand voorbij is? Wilt u weten hoe u kunt rondkomen met uw
Nadere informatieGa naar www.nibud.nl klik bij Test en spel op: Alle tests en spellen Doe de test: Wat voor geldtype ben jij? Uitslag: je bent een
kritisch consument Geld genoeg? In deze opdracht ga je je eigen inkomsten vergelijken met leeftijdgenoten, je maakt een overzicht van je inkomsten en uitgaven. Daarna laat je zien hoe belangrijk reclame
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieWorkshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze?
Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Workshop C Waarom is stemmen belangrijk en hoe maak ik mijn keuze? Korte omschrijving workshop In deze workshop ontdekken de deelnemers
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatiedat ik aan mijn baas en collega s moet doorgeven welke werkzaamheden ik heb gedaan en wat nog gedaan moet worden.
CP26 rapporteren Als u in Nederland in de Handel & Dienstverlening werkt, bijvoorbeeld in een winkel of op een kantoor, moet u doorgeven aan uw baas en/of uw collega wat u gedaan heeft en wat er nog moet
Nadere informatieLesbeschrijving. Projectintroductie les 1
Lesbeschrijving Projectintroductie les 1 Doel: De leerlingen ontdekken wat zij al weten over de Schelde. Ook ontdekken ze dat er soms andere belangen liggen vanuit deze thema s Lesduur: 50 minuten Vak(ken):
Nadere informatieHet beantwoorden van de vragen uit de checklist helpt je om twee manieren namelijk:
Studeren met autisme in het hoger onderwijs checklist Inleiding over studeren in het hoger onderwijs Studeren in het hoger onderwijs is vaak heel anders dan je tot nu toe gewend was. Er wordt van je verwacht
Nadere informatieRomp. Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel. Kop
Lesbrief Identiteit, Imago en Profiel Tijd: 55 60 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Kop Introductie Wie ben jij online? Introduceer het onderwerp kort: Wie ben jij online? Bijna iedereen heeft een of meerdere
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatieInhoudsopgave. Bijlage 20. Inleiding 3. Nuttige websites 27. Lesmateriaal 3 Leerdoelen 3 Lesopzet 4 Uitgangspunten 5 Voorbereiding 5
Inhoudsopgave Inleiding 3 Lesmateriaal 3 Leerdoelen 3 Lesopzet 4 Uitgangspunten 5 Voorbereiding 5 Bijlage 20 Nuttige websites 27 Literatuurlijst 28 Lesdag 1: Les 1 Zakgeld 6 Les 2 Besteding zakgeld en
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieHandboek NT2 in het volwassenenonderwijs
Handboek NT2 in het volwassenenonderwijs Lesmateriaal hoofdstuk 4 Spreken Oefeningen uit Voorbereiding op Werk De volgende tien oefeningen zijn afkomstig van de website behorende bij: Verboog, M. & Adèr,
Nadere informatieLoop geen onnodig risico. Verstandig Lenen
Loop geen onnodig risico Verstandig Lenen Voor wie is deze folder? Je kent vast wel die reclames over geld lenen. Extra geld, dat klinkt aantrekkelijk. Toch kan lenen voor problemen zorgen: 100.000 huishoudens
Nadere informatieLesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol
Lesbrief bij Een caravan in de winter van Louisa van der Pol Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief Thema s in het boek Lesopzet Doel van de les Uitwerking Bijlage: opdrachtenblad Thema s in het boek
Nadere informatieLinkedIn Simpel: Je Profiel. EBoekje voor starters Annet van Betuw
LinkedIn Simpel: Je Profiel EBoekje voor starters Annet van Betuw 25 september en 8 oktober 2014 Over dit boekje Dit Eboekje is de weergave van de webinars LinkedIn Simpel: Je Profiel van24 september en
Nadere informatieProject Alcohol 2014
Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 28. De belastingaanslag. Wat leert u in deze les? Informatie over uw inkomsten begrijpen. Informatie over uw uitgaven begrijpen.
Nadere informatie'IK & Geld' De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen.
'IK & Geld' Het lespakket 2016-2017 is geüpdatet en bestaat uit zes modules; Mijn levensstijl, Mijn inkomsten, Mijn uitgaven, Mijn bank, Mijn toekomst en Mijn mobieltje. Doel: Jongeren bewust gemaakt van
Nadere informatiePresentaties: presenteer jezelf met PowerPoint
Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieInleiding lesbrief Snoep & Snacks
Lesbrief Lesvorm : workshop Doelgroep : vmbo GL/TL klas 2 havo en vwo klas 2 mbo niveau 1 en 2, studiejaar 1 Duur : 90-100 minuten Gastdocent : mogelijk Inleiding lesbrief Snoep & Snacks De workshop Snoep
Nadere informatieVoor het gebruik van het planningsinstrument geldt onderstaande handleiding
Voor het gebruik van het planningsinstrument geldt onderstaande handleiding Algemeen Het planningsinstrument kan op drie manieren gebruikt worden, zie onder. ken Als instrument bij het plannen van huiswerk
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieGastles: Hoe word ik rijk?
Gastles: Hoe word ik rijk? Hoe word je rijk? Dat willen we natuurlijk allemaal weten. In deze presentatie krijg je veel tips. Eerst een quiz om te kijken hoe veel jullie weten. Wie weet er veel? Pak je
Nadere informatie