CMDA-toolkit. Afstudeerproject Document: Eindrapport Versie: 2.0

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "CMDA-toolkit. Afstudeerproject Document: Eindrapport Versie: 2.0"

Transcriptie

1 CMDA-toolkit Afstudeerproject Document: Eindrapport Versie: 2.0 Student: Studentnummer: Projectnaam: Externe professional: Begeleider: Tweede lezer: Nadine Buizert CMD-toolkit Anne Marleen Olthof Rene Prinz Margreet Riphagen

2 Voorwoord Dit eindrapport is tot stand gekomen als schriftelijke afsluiting van mijn afstudeerproces op de opleiding Interactieve Media aan de Hogeschool van Amsterdam. Vanaf februari tot juni 2011 heb ik in opdracht van Charlie Mulholland, docent aan de Hogeschool van Amsterdam, onderzoek gedaan naar een passende oplossing voor een toolkit voor studenten van de opleiding. Een ontwerp voor een plek waar studenten naar toe kunnen om hun kennis te verfrissen of uit te breiden. Het afgelopen half jaar ben ik onafgebroken bezig geweest om dit project zo goed mogelijk uit te werken en een project neer te zetten dat mijn competentie als interactieve media professional bewijst. Ik hoop dat dit rapport mijn proces en mijn keuzes verduidelijkt en dat het voldoet aan de verwachting van de opleiding. Tot slot wil ik een aantal personen bedanken voor hun hulp en betrokkenheid bij het project. Allereerst Charlie Mulholland, mijn opdrachtgever, voor zijn betrokkenheid bij het project. Hij maakte altijd tijd vrij om dingen te bespreken en zijn feedback heb ik erg gewaardeerd. Als tweede Anne-Marleen Olthof, externe professional, voor haar advies tijdens mijn project en haar verfrissende blik op de opdracht. Haar feedback heeft erg bijgedragen aan de kwaliteit van het project. Ook wil ik enkele studenten van de opleiding bedanken, mijn mede-afstudeerders en enkele propedeuse studenten van het jaar Hun tijd en medewerking bij mijn onderzoek en gebruikerstesten heb ik erg gewaardeerd. Als laatst, maar zeker niet het minste, wil ik René Prinz, afstudeerbegeleider, en Margreet Riphagen, tweede lezer, bedanken voor hun begeleiding. Dankzij hun kritische blik en vragen heeft het project een stevig fundament gekregen en heeft het zich ontwikkeld tot een project waar ik trots op kan zijn. Nadine Buizert Eindrapport 1 Nadine Buizert

3 Inhoudsopgave Voorwoord...1 Definities termen...3 Management samenvatting...4 Inleiding...5 Opzet...7 Introductie...7 Opdracht...7 Doelgroep...7 De probleemstelling...8 De vraagstelling...8 Deelvragen...8 Doelstelling...10 Methoden...11 Literatuuronderzoek...11 Interviews...12 Card sort...12 Paperprototyping...13 Aanloop...14 Onderzoek - leren...15 Hoe leert men?...15 Hoe leert men online?...16 Conclusie...17 Onderzoek huidige situatie...18 Hoe werkt het leerproces van een tool nu?...18 Wanneer heeft een student de toolkit nodig?...19 Conclusie...20 Onderzoek informatie architectuur...22 Hoe moet een methode besproken worden?...22 Hoe moeten de methodes aangeboden worden op de site?...24 Conclusie...25 Welke designtools gaan er in?...27 Ontwerp...28 Overzicht...28 Wireframes...29 Usability test...37 Paper prototyping...37 Visueel ontwerp...38 Eindconclusie...44 Aanbevelingen...46 Bedrijf...46 Vervolgonderzoek...47 Eigen evaluatie...48 Bijlage (met bijlageinhoudsopgave)... Beoordeling externe professional Eindrapport 2 Nadine Buizert

4 Definities termen Toolkit Tools De studie Student Offline leren Detailpagina Wicked problem De website waar de tools op aangeboden gaan worden. Met ʻtoolsʼ wordt in dit verslag alle methodes, technieken en hulpmiddelen aangeduid, die het ontwerpproces ondersteunen. Bijvoorbeeld: Use case, wireframe en context mapping. Voor een volledig overzicht zie de laatste deelvraag welke tools gaan er in De studie Interactieve media (binnenkort Communicatie en Multimedia Design) aan de Hogeschool van Amsterdam Een student van de studie Interactieve media(binnenkort Communicatie en Multimedia Design) aan de Hogeschool van Amsterdam Het reguliere onderwijs op het HBO De webpagina waarop een tool uitgelegd wordt Een ʻwicked problemʼ is een probleem waarbij het probleem niet duidelijk is tot je een oplossing hebt ontwikkeld. Het is een slecht gedefinieerd probleem dat geen juiste of onjuiste oplossing heeft, alleen betere en slechtere. Eindrapport 3 Nadine Buizert

5 Management samenvatting Tijden een oriëntatieperiode om een goed afstudeerproject te vinden, ben ik in contact gekomen met Charlie Mulholland. Door gesprekken met hem kwam het idee van een toolkit voor studenten van de opleiding naar boven. Op de opleiding kunnen niet alle tools worden behandeld. De toolkit zou een plek kunnen zijn, waar de studenten informatie kunnen vinden over de technieken en methodes die het ontwerpproces kunnen vergemakkelijken. Het afstudeerproject werd het ontwerpen van de toolkit met focus op de interactie. Er is begonnen met een onderzoek, om een beter beeld te krijgen van de situatie en een goede basis te leggen voor de rest van het project. Hiervoor is er deskresearch gedaan naar leermethoden en zijn er gesprekken gehouden met docenten over de didactische basis van de opleiding. Verder zijn er gesprekken geweest met studenten en docenten om het huidige leerproces van een tool vast te leggen en te kijken waar de toolkit de student zou kunnen ondersteunen. Hieruit kwam naar voren dat de leertheorie van Kolb de beste basis zou vormen en dat men bij online leren moest letten op motivatie, een actieve leerstijl en mogelijkheid tot feedback. Verder bleken er twee hoofdredenen te zijn om de toolkit raad te plegen, als geheugenopfrisser en om de juiste tool te vinden bij het probleem. Toen deze gegevens boven water waren kon met dat onderzoek als basis gekeken worden naar hoe de twee belangrijkste paginaʼs (detailpagina en home) ingericht dienden te worden. Er zijn verschillende card sorting sessies gehouden met studenten om een beter beeld te krijgen van de verwachte en gewenste informatie architectuur van deze paginaʼs. Met de resultaten daarvan en het vooronderzoek kon er begonnen worden met de ontwerpfase. De ontwerpen zijn gemaakt in de vorm van wireframes. Deze wireframes zijn gebaseerd op het onderzoeksdocument en enkele bronnen op het gebied van webdesign. Vervolgens zijn er met deze wireframes paperprototyping sessies gehouden onder een groep studenten. Hier kwamen enkele bevindingen uit naar voren die verwerkt zijn in de ontwerpen en zo is er een eindontwerp ontstaan. Deze resultaten zijn verwerkt in een functioneel ontwerp en zo is een voorstel van de toolkit ontstaan met nadruk op de interactie. Naar aanleiding van mijn onderzoek zijn er twee aanbevelingen naar voren gekomen. Allereerst moet er gelet worden op de techniek die men gaat gebruiken. Er moet voor gewaakt worden dat er een goed CMS komt. Aangezien het voor de opleiding is, zullen er studenten aan gaan werken en het is erg belangrijk dat niet alleen de originele programmeur ermee om kan gaan. Deze zal immers na vijf jaar niet meer beschikbaar zijn voor onderhoud. Ook moet het toevoegen van content gemakkelijk zijn. Ten tweede zou een extra onderzoek naar de inhoud van de toolkit een goed idee zijn. Gedurende mijn onderzoek is er een focus gelegd op de manual die de opdrachtgever heeft aangeleverd, het zou een goed idee zijn om buiten de manual om te gaan kijken naar de mogelijke tools. Er kan vooral gefocust worden op de toolkits per beroepsrol. Eindrapport 4 Nadine Buizert

6 Inleiding Om het project een goede basis te geven is er eerst een opzet voor het gemaakt. Hierin is de opdracht helder geformuleerd en verduidelijkt door de probleemstelling, de deelvragen en doelgroepen te bepalen. Nadat de opzet van het project gemaakt was, moest bepaald worden welke methoden er gebruikt gingen worden om de deelvragen te beantwoorden. Met deze informatie werd het project ingedeeld in verschillende delen. Een onderzoek over leren, een onderzoek over de huidige situatie, interactie en informatiearchitectuur onderzoek, de ontwerpfase, usability testing en visueel ontwerp. Allereerst dus een uitgebreide onderzoeksfase. Hierbij is eerst gekeken naar welke leertheorie gebruikt zou worden als basis en waar men op moet letten als je online leerstof aanbied. Dit onderzoek gebeurde grotendeels door deskresearch. Hierbij is gebruik gemaakt van verschillende literatuur, maar voornamelijk artikelen en websites. Ook was van belang dat er werd gekeken naar het huidige leerproces en de momenten waarop er daarin plaats was voor de toolkit. Om deze informatie te bemachtigen hebben er gesprekken plaats gevonden met verschillende studenten en enkele docenten. Na deze onderzoeken is er gekeken hoe de gevonden informatie kon bijdragen aan het ontwerpen van de toolkit. Hoe een tool besproken moet worden en hoe de tools aangeboden moeten worden op de site. Er is gekeken naar welke onderdelen de website kon krijgen op basis van het vooronderzoek. Vervolgens zijn er onderzoekssessies gehouden met studenten op basis van de verworven informatie. Zo werd er inzicht verkregen in de gewenste informatie architectuur. Met de resultaten van de hele onderzoeksfase is er begonnen met het maken van ontwerpen. Vooral de sessies over de informatie architectuur droegen erg aan bij aan de verantwoording van het ontwerp. Deze ontwerpen zijn gevormd naar wireframes. De homepagina moet drie ingangen aanbieden. Een directe zoekfunctie, een indeling op teamrollen en sortering op ontwerpfase. Belangrijk bij het laatste is dat uit de gesprekken bleek dat het vooral ging om wanneer iemand vast zat in het ontwerpproces. Er is daarom voor gekozen om niet een lijst voor de verschillende fases neer te zetten, maar een hulp bij box te maken. Om de informatie niet te lang of onoverzichtelijk te maken is er ook voor gekozen om de fases in te delen met subcategorieën. Uit het onderzoek is een lijst met gewenste onderdelen en volgorde voortgekomen. Echter de website diende geen lange lijst met informatie te worden. Dat zou de gebruiker af kunnen schrikken en het oogt visueel ook niet fijn. Hierbij is terug gegaan naar de basis. Het basisidee was dat studenten een betere kennis kregen van de tools. In het onderzoek bleek ook dat studenten geen goed beeld hebben van het algemene plaatje; de plaatsing van enkele tools en wie en wat gebruikt. Daarom is er voor gekozen om dit uit te lichten met het ontwerp. Met de wireframes zijn vervolgens paperprototyping sessies gehouden met propedeuse studenten. De studenten hebben verschillende scenarioʼs voorgelegd gekregen. Deze hebben ze allemaal weten te voltooien, al was het niet altijd op de verwachte manier. Over het algemeen vonden ze de navigatie goed en duidelijk. Gedurende deze sessies zijn er enkele punten naar voren gekomen. De hulp bij box werd vaak pas later gezien, men zag de beroepsrollen als eerst en bleef daarom daar vaak hangen. Het ontwerp werd als prettig ervaren en daarom is er besloten om het ontwerp niet aan te passen, maar dit mee te nemen in het visueel ontwerp. Hetzelfde geldt voor de zoekbalk. Echter de positie van de zoekbalk is een designpatroon en zal daarom ook de zelfde positie houden. Eindrapport 5 Nadine Buizert

7 Toen de ontwerpen klaar waren en getest is er nogmaals goed gekeken naar de tools die er in gaan. Gedurende de ontwerpfase kwam ik er achter dat ik het belang van de deelvraag ʻwelke tools gaan er in?ʼ had onderschat. Vooral nu een deel van de toolkit gebaseerd ging worden op beroeps rollen. Een vervolgonderzoek over welke tools er in komen, met name vanuit de beroeps rol gekeken, zou een goede toevoeging zijn. Eindrapport 6 Nadine Buizert

8 Opzet Wanneer het onderwerp gekozen is moet het verder gedefinieerd worden door middel van een probleemstelling, vraagstelling en doelstelling. Zo word het probleem en gewenste eindproduct duidelijk en kan het onderzoek opgezet worden. Introductie Gedurende mijn tijd aan HvA ben ik binnen mijn opleiding erg actief met de school bezig geweest. Ik heb meegedaan aan open dagen, meegeholpen met introductiekamp en ik ben voor meerdere vakken studentassistente geweest. Ik vond vooral het laatste erg interessant en denk er aan om misschien in de toekomst de educatiesector in te gaan. Ik heb met Charlie Mulholland gesproken over de opleiding en hij vertelde mij dat we een nieuwe richting opgaan met de opleiding. Het gaat zich meer richten op ontwerpers met een sterkere insteek van human centered design op zowel gebruiks- als maatschappelijk niveau. Ontwerpers die om leren gaan met zogenaamde wicked problems op meerdere gebieden. Bij een nieuwe richting horen natuurlijk ook competenties. Een competentie bestaat uit kennis, vaardigheden en handelingen en producten en tools. De nieuwe lijst van tools is erg lang en er zijn natuurlijk vele mogelijkheden. Door de overvloed aan tools kunnen ze niet allen in de les behandeld worden. Dat is waar ik een uitdaging zie, een toolkit voor studenten. Opdracht Er is een overvloed aan tools om het ontwerpproces te verbeteren en te vergemakkelijken. Tijdens de studie kan er hiervan maar een beperkt aantal aan bod komen en nog kan het soms niet helemaal duidelijk zijn of kan de kennis weg zakken. Omdat niet alle methodes aan bod kunnen komen, kan een student onnodig vastlopen in zijn ontwerp proces of lang moeten zoeken naar een goed voorbeeld van een methode of techniek. De opdracht die voor dit probleem is geformuleerd luid als volgt: Ontwerp een ʻtoolkitʼ voor studenten die hen informatie biedt over de verschillende tools die studenten kunnen raadplegen over het design proces. Doelgroep Primair Mijn doelgroep zijn de studenten van de opleiding Communicatie en Multimedia Design aan de Hogeschool van Amsterdam. Dit zijn voornamelijk jongeren met een leeftijd jaar. Zij hebben een affiniteit met technologie en komen tijdens hun opleiding regelmatig in aanraking met design processen. Secundair Naast de studenten, zijn de leraren voor de opleiding Communicatie en Multimedia Design indirect ook een doelgroep van dit product. Zij moeten ook (indirect) met de toolkit werken. Ook moeten zijn later eventueel methodes kunnen aanpassen en toevoegen. Eindrapport 7 Nadine Buizert

9 De probleemstelling Er bestaan verschillende methoden en technieken die ontwerpproces kunnen vergemakkelijken en verduidelijken. Bij een studie zoals communicatie en multimedia design gaat een student regelmatig een dergelijk ontwerpproces door. In het lesprogramma worden dan ook verschillende methoden en technieken verwerkt. Echter er kunnen slechts enkelen hiervan uitgebreid behandeld worden. Er is niet genoeg lestijd beschikbaar om alles te behandelen. Daarnaast bestaan er vele alternatieven voor hetzelfde probleem. Het lesprogramma bouwt zich onder andere voort op de kennis van voorgaande jaren, maar niet alle studenten hebben alle geleerde informatie onthouden. De student krijgt nu een basis kennis mee van methoden en technieken. Echter de kennis hiervan zakt gedurende de jaren vaak weg en er bestaan nog vele andere ʻtoolsʼ. De studenten zoeken op het internet naar antwoorden en vinden ongestructureerde, ʻlosseʼ informatie vaak zonder uitleg of goede voorbeelden. Een online omgeving, waar methoden en technieken behandeld worden in een vaste structuur met uitleg en voorbeelden, zou kunnen bijdragen aan een goede basis en algemene kennis van het ontwerpproces. De vraagstelling Hoe zou een online omgeving, om het ontwerponderwijs te ondersteunen door middel van het bespreken van tools en beroepsproducten, eruit kunnen zien? Deelvragen Om de hoofdvraagstelling te kunnen beantwoorden moest er gekeken worden naar verschillende factoren. Deze zijn verwerkt in deelvragen waarmee het antwoord op de hoofd vraag duidelijk gaat worden. Hieronder staat een lijst met geformuleerde deelvragen en daarna een uitleg hoe deze tot stand zijn gekomen. 1. Hoe leert men? 2. Hoe leert men online? 3. Hoe werkt het leerproces van een tool nu? 4. Wanneer heeft een student de toolkit nodig? 5. Hoe moet een methode besproken worden? 6. Hoe moeten de methodes aangeboden worden op de site? 7. Welke designtools gaan er in? Hoe leert men? Om aan dit vraagstuk te beginnen zal er eerst naar de basis gekeken moeten worden. Een goede basis is immers voor elk onderzoek en project een benodigdheid. Een huis op drijfzand blijft immer niet lang staan. Het word een online omgeving dat het ontwerponderwijs zal ondersteunen. Er gaat dus informatie aangeboden worden waar de student iets van kan leren. Hoe mensen over het algemeen leren is in dit geval dus een handig gegeven. Om te weten hoe lesstof aangeboden moe worden is het belangrijk te weten hoe een student leert. Zo kan de lesstof aansluiten op de leerbehoeften van de studenten. Hoe leert men online? In het geval van de toolkit gaat het om een online omgeving. Online leren is al een tijd in opkomst en het verschilt op sommige punten met het reguliere onderwijs. Het heeft onder andere geen direct contact met een docent en de uitleg zal daardoor waarschijnlijk anders aangeboden moeten worden. Onderzoek naar waar rekening meegehouden moet worden bij Eindrapport 8 Nadine Buizert

10 het ontwerpen van een online omgeving is nodig om een de lesstof op een juiste manier aan te bieden. De toolkit zal niet geheel losstaan van het reguliere onderwijs maar het blijft een online omgeving. De studenten moeten de informatie kunnen vinden en snappen. Wanneer het hen niet aanspreekt, haken ze snel af. Deze informatie over online leren kan dit voorkomen. Er kan bij het ontwerpen rekening gehouden worden met de uitkomst van deze vraag. Hoe werkt het leerproces van een tool nu? Eerder is de vraag ʻHoe leert men?ʼ al geformuleerd. Naast weten hoe men over het algemeen leert is het ook van belang om te kijken naar hoe dit verwerkt is in het huidige onderwijs. Zo kan het huidige leerproces van een student worden bepaald. Het huidige leerproces kan dan gebruikt worden om een goed online leerproces te ontwikkelen. Deze vraag zal voornamelijk beantwoord worden door docenten te interviewen. Zo kan ernaar boven komen welke punten de docenten erg belangrijk vinden en waar dus ook rekening mee gehouden moet worden bij het ontwerp. Wanneer heeft een student de toolkit nodig? Tijdens de studie zal een student methoden en technieken op verschillende momenten en met verschillende redenen gebruiken. Bij het onderzoek moet er ook gekeken worden naar deze situaties waarin de toolkit gebruikt zou kunnen worden. Dan kunnen deze situaties en beweegredenen meegenomen worden in het ontwerpproces. Zo kan de toolkit goed aangesloten worden op de behoeften van de studenten. Hoe moet een methode besproken worden? Bij het ontwerpen van de toolkit zijn twee paginaʼs erg belangrijk. De homepagina en de detailpagina. Op de detailpagina wordt de methode of techniek besproken. De indeling en informatie van deze pagina moet zorgvuldig uitgezocht worden. Wanneer de studenten geen aansluiting vinden met deze informatie zullen ze de toolkit immers niet gebruiken. Als basisinformatie voor deze vraag kunnen de antwoorden op de deelvragen ʻHoe leert men?ʼ, ʻHoe leert men online?ʼ en ʻHoe werkt het leerproces nu?ʼ gebruikt worden. Met deze informatie kan een basisontwerp gemaakt worden dat kan worden voor gelegd aan de doelgroep. Zo krijgt deze vraag een antwoord dat zowel met literatuur als gebruikerstesten onderbouwd is. Hoe moeten de methodes aangeboden worden op de site? Naast de detail pagina is de homepagina van de toolkit erg belangrijk. De detailpagina kan goed aansluiten bij de behoefte van de student, maar als men de informatie niet kan vinden, maakt dat niets uit. De indeling en inhoud van de homepagina is dus erg van belang. Er moeten ʻingangenʼ of beginpunten geboden worden die aansluiten bij het doel van de student. Zo kan de student de benodigde informatie vinden en haakt hij niet af. Eerder is de deelvraag ʻWanneer heeft een student de toolkit nodig?ʼ beantwoord. De resultaten van deze vraag schetsen een beeld van de beweegredenen van een student om de toolkit te bezoeken. Hier kunnen verschillende ʻingangenʼ op gebaseerd worden. Door middel van gebruikerssessies kan er nogmaals gekeken worden of deze ingangen de juiste zijn. Welke designtools gaan er in? Het onderzoek heeft zich tot nu toe erg gericht op hoe de informatie aangeboden dient te worden. Naast de informatie architectuur en de interactie moet er ook gekeken worden naar de informatie. Er moet worden vastgesteld welke ʻtoolsʼ er (in eerste instantie) in gaan komen. Het nieuwe curriculum bevat verschillende methoden en technieken die een student dient te leren. Allereerst zullen deze ʻtoolsʼ in de toolkit verschijnen. Eindrapport 9 Nadine Buizert

11 Doelstelling Het probleem is kort gezegd dat niet alle tools in de lessen behandeld kunnen worden. De kennis van de verschillende methoden en technieken is niet erg breed en zakt gedurende de studie weleens weg. De hoofdvraag van het onderzoek zal zijn ʻHoe zou een online omgeving, om het ontwerponderwijs te ondersteunen door middel van het bespreken van tools en beroepsproducten, eruit kunnen zien?ʼ. Hieruit volgt een voorstel voor een communicatie en multimedia design toolkit voor studenten voor de opleiding Interactieve Media. Dit wordt een website waar de tools voor de opleiding behandelt worden. De student leert op school de basis en de toolkit kan deze basis uitbreiden of versterken. Er wordt behandeld in welke situaties een tool gebruikt kan worden, concrete voorbeelden van gebruik en waarom het gebruikt wordt. De te behandelen methodes staan zo goed als vast. Het zullen de methodes zijn die aangegeven staan in de manual. De opdracht vraagt dan ook niet welke methodes behandeld moeten worden maar hoe. Hoe gaat een methode ʻbesprokenʼ worden en hoe bied ik de informatie aan op de website. Het wordt dus een interactie ontwerp voor de website van de toolkit. Ook de manier waarop de informatie aan geboden wordt is van belang. Een demo of prototype van de toolkit is dus ook gewenst. Deze zal aan gebruikerstesten onderworpen worden. Eindrapport 10 Nadine Buizert

12 Methoden Er zijn verschillende methoden gebruikt om met het onderzoek de deelvragen te beantwoorden. In dit hoofdstuk staat uitgelegd welke methoden zijn gebruikt, hoe ze zijn gebruikt en waarom er voor deze methoden is gekozen. Literatuuronderzoek Bij het afronden van het plan van aanpak is er begonnen met een literatuur onderzoek. Er is op verschillende gebieden gezocht om geschikte bronnen te vinden. Er is gekeken naar boeken, artikelen en het internet. Vooral het laatste was een rijke bron van informatie. De gebruikte bronnen zijn te vinden in de voetnoten van dit document en in de documenten in de bijlage. Allereerst is er oriënterend ingelezen om een beter beeld te krijgen van het afstudeeronderwerp. Daarna zijn de bronnen gebruikt om de verschillende deelvragen te beantwoorden. Later zijn er onder andere op basis van dit onderzoek ontwerpkeuzes en beslissingen gemaakt. Deze methode is voornamelijk gebruikt voor de deelvragen ʻHoe leert men?ʼ en ʻHoe leert men online?ʼ. Allereerst is er gekeken naar welke leermethode op school gebruikt wordt en in hoeverre dit aan kan sluiten bij het project. Om regelmaat in de lesstof te houden zou het beter zijn om dezelfde theorie te gebruiken. Om meer informatie over de theorie van Kolb te vinden is er gebruik gemaakt van literatuur onderzoek. Er is gebruik gemaakt van de literatuur van Kolb zelf, waaronder zijn website learningfromexperience.com. Verder zijn er artikelen gebruikt die direct refereren naar zijn boek. Zo wordt er zo dicht mogelijk bij de originele bron gebleven en is de informatie het minst vervormd. Het gaat hier om informatie over de leertheorie daarom is er gebruik gemaakt van literatuur die daarover gaat. Het gaat om de feitelijke informatie en niet de meningen erover. Om de informatie over online leren te bemachtigen is er ook gebruik gemaakt van literatuuronderzoek. Online leren gaat over leren op het web. Deze manier van leren wordt dan ook aangeboden en besproken op het internet. Er is gebruik gemaakt van informatie op e-learning sites. Deze sites uitten zich echter vaak alleen positief over online leren, omdat zij er geld mee verdienen. Daarom is hiernaast gebruik gemaakt van artikelen op Deze website publiceert artikelen van experts op verschillende vakgebieden. Er is gebruik gemaakt van verschillende artikelen over e-learning die door mensen uit dit op dit vakgebied zijn geschreven. Deze mensen hebben immers niet alleen kennis over maar ook ervaring met online leren. Daarom zijn zij gebruikt als bron en verificatie voor de informatie van de e- learning sites. Eindrapport 11 Nadine Buizert

13 Interviews Studenten Om een beter inzicht te krijgen in het huidige gebruik van tools en de visie van studenten daarop is er gesproken met verschillende studenten. Er is gekozen om te spreken met afstudeerstudenten. Zij hebben meer ervaring met de opleiding en hebben het al grotendeels doorlopen. Hierdoor kunnen zij beter aangeven wanneer zij een toolkit hadden kunnen gebruiken. Deze methode is gebruikt om de deelvraag ʻWanneer heeft een student de toolkit nodig?ʼ te beantwoorden. Afstudeerders hebben de opleiding bijna volledig doorlopen en kunnen daarom goed aangeven in welke situaties zijn behoeften hebben gehad aan extra informatie. Door met hen te praten kan er een beter beeld geschetst worden wanneer en met welke reden zij de toolkit zouden gebruiken. Studenten gaan het uiteindelijk gebruiken en daarom zijn zij de beste bron voor deze informatie. Docenten Om een beter beeld te krijgen in hoe tools momenteel op de opleiding worden aangeboden is er gesproken met twee docenten. Sonja Rouwhorst, docente Ontwerptechnieken in de propedeuse en René Prinz, docent Interaction Design in het eerste jaar. Er is voor deze docenten gekozen omdat Sonja hen de basis leert en René re maken krijgt met het aan leren van technieken die soms voortborduren op de kennis van het voorgaande jaar. Er zijn twee docenten geïnterviewd, omdat twee kwalitatief goede interviews naar mijn mening meer zeggen dan meerdere korte. Ook kwamen de door hen gegeven antwoorden over het huidige leerproces erg met elkaar overeen. De beschreven leerprocessen waren erg gelijk en meer interviews zouden naar mijn mening dezelfde antwoorden opleveren. De interviews met docenten zijn voornamelijk gebuikt om de deelvraag ʻHoe werkt het leerproces van een tool nu?ʼ te beantwoorden. Er worden in het huidige leerprogramma verschillende methoden en technieken behandeld in de les. Een docent stelt een lesprogramma samen waarin het behandelen van deze tools ook in verwerkt is. Docenten hebben dus een idee hoe studenten de lesstof gaan opnemen en passen de lessen hierop aan. De opleiding bestaat al enkele jaren en de docenten hebben hun lesprogramma door de jaren heen aangepast om de studenten beter van dienst te zijn. Daarom is er gekozen om met deze docenten te praten over het leerproces dat een student nu doormaakt. Deze informatie en de visie van de docenten kan daarna meegenomen worden in het ontwerpen van de toolkit. Card sort Dit is een methode die helpt bij het vaststellen van de informatie architectuur van een website. Alle informatie onderdelen worden verdeeld op kaartjes en aan een groep eindgebruikers voorgelegd. Deze sorteren de kaartjes en geven een naam aan de groepen die ontstaan zijn. Het ideale aantal kandidaten ligt tussen de zes en zestien. Met minder is er te weinig data om er iets zinnigs over te zeggen. Met meer data word het erg onoverzichtelijk. Het aantal is afhankelijk van de situatie en het tijdsbestek. Er is in dit geval gekozen voor tien kandidaten. Het project is niet erg groot en met tien kandidaten is de gegenereerde data goed te overzien, maar toch genoeg om conclusies mee te trekken op basis van een ruime meerderheid. Voor deze card sorting sessies zijn er afstudeerders gevraagd als kandidaten. Bij de sessie word gevraagd verschillende methoden en technieken te groeperen en de categorieën een naam te geven. Afstudeerders hebben al kennis van de categorieën en zijn hierdoor beter in staat een indeling te maken dan de andere studenten. Eindrapport 12 Nadine Buizert

14 De card sorting sessies zijn gehouden om gebruikers te betrekken bij het antwoord op de deelvragen ʻHoe moet een methode besproken worden?ʼ en ʻHoe moeten de methodes aangeboden worden op de site?ʼ. Er is gekozen voor de card sort methode om verschillende redenen. Allereerst omdat methode al effectief kan zijn met een klein aantal deelnemers en kost geen geld. Er raakt niet veel tijd verloren aan het regelen van materiaal en testpersonen. Verder richt deze methode zich op de informatie architectuur en dat is een belangrijk onderdeel om de site toegankelijk te maken. Deze methoden geeft inzicht in het verwachtingspatroon van de gebruiker. Deze gegevens kunnen gebruikt worden om het ontwerp van de toolkit aan te sluiten op de wensen van de gebruiker. Hoe beter dit aansluit, hoe makkelijker de toolkit word in het gebruik. Bovendien was deze methode aan te passen voor beide vragen en de ook de laatste deelvraag ʻWelke designtools gaan er in?ʼ. Door de studenten de tools in te laten delen kon er gelijk gevraagd worden welke zij misten of overbodig vonden. Deze methode is dus ook gekozen omdat hij voor alle drie de vragen in te zetten was. Paperprototyping Om de ontwerpen, die gebaseerd zijn op het onderzoek en de gevonden literatuur, te verbeteren zijn ze onderworpen aan gebruikerstesten. Voor deze testen is er gebruik gemaakt van de paperprototyping methode. Bij deze methode gebruikt met verschillende schetsen van schermen om het proces van de gebruiker bij het gebruik van het product te bestuderen. Zo test men of de informatie toegankelijk is en makkelijk kan worden gevonden. Voor deze testen zijn propedeuse studenten als kandidaten gebruikt. Uiteindelijk zullen de lagere-jaars studenten de toolkit meer gebruiken en doordat zij de eerstejaars zijn, hebben zij de minste voorkennis. Er is gekozen om te testen met deze methode, omdat er met paperprototyping niet veel tijd verloren gaat. Er hoeft geen regel code geschreven te worden. De ʻschetsenʼ zijn vrij snel te maken en wanneer er iets niet goed uit de test komt is er dus niet veel tijd verloren aan iets dat niet gebruikt gaat worden. Doordat de studenten kennis maken met de interactie en vertellen over hun ervaring krijgt men directe en indirecte feedback. Zo wordt duidelijk of de flow en indeling juist is. Eindrapport 13 Nadine Buizert

15 Aanloop De aanloop van het project verliep niet echt ideaal. Tijdens de oriëntatie om een goed onderwerp te vinden, liep ik vast bij het concretiseren wat ik precies wilde. Dit koste veel tijd maar ik eindigde wel een onderwerp waar ik me in kon vinden. Mijn voorkeur ligt bij interactie ontwerp en ik zocht in die hoek iets in combinatie met psychologie en creativiteit. Tijdens mijn zoektocht raakte ik in gesprek met Charlie Mulholland en al snel kwamen we op het onderwerp dat de opleiding een nieuwe vorm aan ging nemen. Uit dit gesprek kwam naar voren dat een uitgebreidere kennis van ʻnieuweʼ tools bij de studenten wel gewenst was. Er bestaan immers vele methoden en technieken om het proces te verbeteren echter deze kunnen lang niet allen aan bod komen in de lessen. Er werd gedacht aan een hulpmiddel die studenten een hoeveelheid tools aanbood om de kennis te verbreden en te verdiepen. Na enkele gesprekken met Charlie had ik voldoende informatie over het idee en nadat het projectvoorstel was goed gekeurd door zowel hem als de opleiding kon ik verder met het plan van aanpak. In het plan van aanpak werd de probleemstelling verduidelijkt en werd er vast gesteld wat onderzocht moest worden om tot een goed ontwerp te komen. Het was van belang om te weten te komen welke leertheorie er gebruikt zou gaan worden en waar men op moest letten bij online leerstof. Daarnaast moest ik een beter beeld krijgen van de situatie. Hoe werkte de kennisoverdracht nu en in welke situaties zou het product van pas komen. Ook moest ik er achter komen hoe de informatie moest worden aangeboden om de gebruiker te kunnen helpen. Met deze informatie zou ik ontwerpen kunnen maken. Deze ontwerpen kon ik vervolgens laten testen door toekomstige gebruikers om de interactie optimaal te maken. Eindrapport 14 Nadine Buizert

16 Onderzoek - leren Als eerste moest bepaald worden welke leertheorie als basis gebruikt ging worden. Ook was het belangrijk vast te stellen met welke dingen rekening gehouden moet worden wanneer men online leert. Hoe leert men? Om een website te ontwikkelen waar studenten iets van gaan leren, is het belangrijk een basiskennis te hebben van hoe men leert in het algemeen. Om kennis te kunnen overdragen moet je weten hoe kennis opgenomen word. Wanneer je weet hoe men leert kan men de lesstof daar op aanpassen. Wanneer men iets aan een ander wil leren wordt er een leerprogramma samengesteld. Hierin staat hoe de lesstof aangeboden gaat worden en de maker heeft een idee bij hoe de student deze stof deze informatie tot zich gaat nemen. Dit is als het ware zijn ʻleertheorieʼ. Om te leren gebruikt men vaak een theorie of model als basis. Er bestaan verschillende theorieën en modellen op didactisch gebied. Deze theorieën en modellen zijn uitgebreid onderzocht en beargumenteerd. Een ʻbekendeʼ leertheorie is een goede basis voor een lesprogramma, omdat deze theorie uitgebreid onderzocht is. Daarom kan er op basis van een dergelijke theorie beslissingen worden gemaakt die gegrond zijn. Als basis moet er een theorie worden gekozen, zodat het ontwerp en de ontwerpkeuzes op daarop gebaseerd kunnen worden. Om een begin te maken in deze zee aan informatie is er eerst gekeken naar de opleiding. Het zou wenselijk zijn om dezelfde leertheorie te gebruiken. Dan is er regelmaat qua gebruik van leertheorie en dat zorgt voor structuur bij de student. Om de dominante leertheorie te bepalen zijn er verschillende docenten geraadpleegd. Uit deze gesprekken bleek dat de studie doorgaans het constructivisme als basis gebruikt. Volgens het constructivisme is leren een actief proces waarbij kennis wordt ʻgebouwdʼ in plaats van verkregen. 1 Men leert door ervaring te gebruiken. Dit lijkt een logisch uitgangspunt aangezien deze opleiding een HBO is, en het zich dus toespitst op de (beroeps)praktijk. Vervolgens is er gekeken naar welke theorieën er op de opleiding gebruikt worden. Al snel kwam de leertheorie van Kolb naar voren. Dit is een theorie die op de opleiding gebruikt word. De opleiding heeft als basis constructivisme, echter Kolb is een humanist. Het humanisme stelt de student zelf centraal bij het leerproces en is leren gepersonaliseerd. 2 Kolbʼs theory stelt inderdaad de student centraal, maar maakt gebruik van het zo geheten experiential learning. Dat houd in dat leren het proces is waarbij kennis gecreëerd wordt door de transformatie van ervaring. 3 Daar zit de link met het constructivisme, Kolb gebruikt een humanistische theorie met als basis ervaring. Verder heeft de theorie ook raakvlakken met het cognitivisme en behaviorisme doordat het evaring, perceptie, cognitie en gedrag combineert. De theorie van Kolb word op de opleiding doorgaans gebruikt. Na een analyse van de theorie is te zien waarom school deze theorie gebruikt. Het is een brede theorie die de student centraal zet en een duidelijke link heeft met het constructivisme dat de opleiding als basis heeft. De didactische hoek wordt daarom benaderd vanuit zijn theorie. Voor een uitgebreide uitleg over de theorie van Kolb zie bijlage ʻOnderzoeksdocumentʼ. 1 Learning Theories Knowledgebase. Constructivism Learning-Theories.com. Geraadpleegd op 26 Mei 2011 < 2 Learning Theories Knowledgebase. Humanism Learning-Theories.com. Geraadpleegd op 26 Mei 2011, < 3 Learning Theories Knowledgebase. Experiential Learning (Kolb) Learning-Theories.com. Geraadpleegd op 26 Mei 2011 < Eindrapport 15 Nadine Buizert

17 Hoe leert men online? In het hoofdstuk hiervoor is vastgesteld dat de theorie van Kolb een goede basis kan vormen voor de toolkit. Deze theorie is echter bedacht in de jaren tachtig. Destijds werd het internet nog niet veel gebruikt en zeker nog niet voor het onderwijs. De leertheorie van Kolb is gebaseerd op regulier onderwijs. In het geval van de toolkit gaat het om online leren ter ondersteuning van het reguliere onderwijs. Online onderwijs verschilt op verschillende punten met het reguliere onderwijs. Zo is er onder andere geen fysiek contact en geen vaste lesomgeving. Door deze verschillen zal de lesmethode waarschijnlijk ook niet helemaal hetzelfde zijn. Door het verschil in diverse factoren zijn er punten waar extra rekening mee gehouden dient te worden wanneer men ontwerpt voor online onderwijs. Aan deze punten zal aandacht moeten worden besteed bij het ontwerpen van de toolkit. De term online leren, ook wel e-learning genaamd, gaat over digitaal leren. Vaak betekend dit dat de hele studie online gevolgd word en vaak ook op afstand. De toolkit is bedoeld ter ondersteuning van het reguliere onderwijs. Dit betekent dat de toolkit los van de les door de student alleen benaderd wordt. Hierdoor valt het ook deels onder de noemer online leren. Doordat online onderwijs verschilt van ʻofflineʼ leren zijn er enkele punten en waarmee rekening moet worden gehouden. Hieronder worden de belangrijkste punten besproken. Motivatie Als men online iets leert is de motivatie en toewijding van de leerling het belangrijkst. 4 Wanneer een student de toolkit bezoekt doet hij dit uit eigen beweging om iets te weten te komen, dus de wil om iets te leren is er. De student gemotiveerd om een oplossing te vinden voor zijn probleem of situatie. Echter dat is slechts de motivatie om naar de toolkit te komen. De tweede soort motivatie die van belang is, is om de student ʻgeboeidʼ te houden. Hij moet niet worden afgeschrikt door de indeling en het ontwerp van de site. Wanneer de site de student niet aanspreekt of hij de informatie niet kan vinden, is hij niet gemotiveerd om de site te gebruiken. Dit kan gedaan worden door voor elk leertypen van Kolb een ʻingangʼ aan te bieden tijdens het bespreken van een tool. Zo kan een student op zijn eigen manier beginnen met leren en voelt hij zich niet overweldigd door de informatie. Actief leren Het grootste verschil tussen online en offline leren is dat online leren een actieve houding vereist. In het reguliere onderwijs laat de leerling als het ware het college over zich heen komen. Bij online leren is dit niet zo. De student moet actief met de stof bezig zijn om het goed tot zich te nemen. Er zijn namelijk geen docenten en medestudenten aanwezig om hem te motiveren. Vragen, opdrachten en verdiepingsleesmateriaal zijn essentiële onderdelen van online leren. 5 Alleen maar lezen en een site vol teksten is niet wenselijk voor een online leerplek. Er zijn leerlingen die liever leren door te doen en een lange tekst is niet aantrekkelijk om te (blijven) lezen. 4 Redactie Online and Distance learning. ʻTips for learning online: Three things to do, two things not to do, and one "no-no" for learning onlineʼ Online and Distance learningʼ 7 September 2010, Geraadpleegd op 15 April 2011 < 5 Redactie Online and Distance learning. ʻTips for learning onlineʼ (zie voetnoot 4) Eindrapport 16 Nadine Buizert

18 Feedback Zoals eerder aangegeven is het grootste verschil tussen online en ʻofflineʼ leren het gebrek aan directe feedback is. Bij online cursussen is er vaak toch een optie voor feedback aanwezig. Er kan een docent g d worden of online-bijlesgevers. 6 Dit is ter vervanging van de contacturen die een student normaal zou hebben met een docent in de les. De toolkit staat wel los van de les, maar is ter ondersteuning van de student. De student heeft dus ook reguliere lessen en zou deze kunnen gebruiken voor eventuele vragen en feedback. Verder is een student ook vaak op school en kan daar meerdere docenten aanspreken voor vragen. Een mogelijkheid voor vervanging van het directe contact is bij de toolkit dus niet nodig. Enige vorm van ʻindirecteʼ feedback is echter wel gewenst. Zo blijft de sfeer actief (zie het vorige kopje actief leren) en de leerling gemotiveerd. Een student die iets gemaakt heeft wil graag weten of hij het goed gedaan heeft en of het lijkt op andere uitwerkingen. Onderdelen die op de detailpagina onder feedback gerekend kunnen worden zijn onder andere voorbeelden, case studies of opdrachten met voorbeeld antwoorden. Conclusie De leertheorie van Kolb kan het best gebruikt worden als basis voor het didactische gedeelte van de toolkit. Het is een veel gebruikte en erkende methode, die op school vaak word aangehaald. Ook gaat deze methode er vanuit dat ervaring de basis is voor leren. Dit lijkt gepast voor een HBO studie, aangezien deze in het kader van beroepspraktijk opleidingen aanbiedt. Hoewel de studie het constructivisme als hoofdstroming kent, is de humanistische theorie van Kolb toch een goede keuze. De theorie is dan wel humanistisch van aard, maar leren door ervaring staat centraal net als bij het constructivisme. Ook heeft het raakvlakken met cognitivisme en behaviorisme. De theorie van Kolb is erg breed met een duidelijke link naar het constructivisme. Kolbʼs leerstijlen hebben een leercyclus als basis. De geprefereerde fase in deze cyclus bepaald de hoofdleerstijl en daarmee vaak het begin punt in de cyclus. Wanneer en tool behandeld wordt in de toolkit zal het elke leerstijl in ieder geval in één onderdeel moeten terugkomen. Bijvoorbeeld een voorbeeld van de toepassing voor het leertype ʻbezinnerʼ. Zo kan elke student met de door hem of haar geprefereerde leerstijl de leercyclus betreden en de hele cyclus doorlopen. Er zijn meerdere punten waarmee men rekening moet houden als het gaat om lesmateriaal voor online leren. Er zijn er drie die van toepassing zijn bij de toolkit. Het gaat dan om motivatie, actief leren en feedback. Met motivatie om naar de toolkit te gaan hoeft geen rekening gehouden te worden. De website word alleen geraadpleegd als een student informatie zoekt. Hij is dus al gedreven om een antwoord te vinden. De motivatie van een student om op de website te blijven zal wel moeten worden gestimuleerd. Dit zal onder andere gebeuren door de site toe te spitsen op de verschillende leertypen uit de theorie van Kolb. Actief leren is een belangrijk onderdeel van online leren. Er moeten niet alleen lappen tekst worden aangeboden, maar er moet onder andere ook praktische toepassingen getoond worden. Dit punt sluit ook erg aan bij de leertheorie van Kolb en is daarom erg belangrijk bij het ontwerpen van de toolkit. 6 Peters, Sophia. ʻCan I Get Some Help Please?: Is Online Tutoring an Option For You?ʼ 7 November 2007, Geraadpleegd op 31 maart 2011 < Please?-Is-Online-Tutoring-an-Option-For-You?&id=818299> Eindrapport 17 Nadine Buizert

19 De mogelijkheid tot feedback zal in het ontwerp zitten in de vorm van indirecte feedback. Het gaat hierbij om verschillende soorten voorbeelden. Voor direct contact met een docent kan de student in het geval van de toolkit de docent raadplegen in de reguliere les. Onderzoek huidige situatie Nu de basisinformatie vastgesteld is, zal er een beter beeld van de huidige situatie geschetst moeten worden. Om dit te bereiken zal gekeken worden naar het huidige leerproces van een tool. Ook zal vastgesteld worden in welke situaties de toolkit gebruikt kan worden. Hoe werkt het leerproces van een tool nu? Het doel van de toolkit is om studenten buiten de les om tools uit te leggen. Het is daarom handig om te kijken naar hoe de tools, die wel in het lesprogramma aanbod komen, in de les behandeld worden. Op deze manier worden tools al enkele jaren aan de studenten aangeboden en deze wijze is door de jaren heen aangepast en verbeterd. Deze toegepaste kennis over het leerproces van een tool kan bijdragen aan het ontwerp van de toolkit. Bovendien kunnen deze docenten uit hun ervaring informatie geven over punten waarop gelet moet worden wanneer een tool aangeleerd wordt. Om deze deelvraag te beantwoorden zijn er gesprekken gehouden met twee docenten. Er is gesproken met Sonja Rouwhorst 7, docente Onwerptechnieken in de propedeuse. Zij legt met haar vak als het ware de basis voor de rest van de studie op het gebied van tools. Daarnaast is ook gesproken met René Prinz 8, docent Interaction Design in het tweede jaar. Tijdens zijn lessen bespreekt hij ook verschillende technieken, zodat de studenten tot een goed eindresultaat kunnen komen. Uit de gesprekken met de docenten kwam naar voren dat er inderdaad niet genoeg tijd was om alle tools behandelen. Er word een kleine selectie gemaakt van veel gebruikte technieken en enkele daarvan zijn verwerkt in de eindopdracht. Leerproces In de gesprekken met de docenten is onder andere besproken hoe zij nu tools in hun lesprogramma verwerken. Door de antwoorden met elkaar te vergelijken werd er een patroon zichtbaar in het leerproces. Vaak wordt er in de hoorcolleges uitleg gegeven over waarom, wanneer en hoe tools gebruikt worden. Aan het eind van het college worden (kleine) opdrachten uitgedeeld over de in dat college behandelde tools en de student krijgt verwijzingen naar de theorie. Dit is vaak een case waarbij de tool toegepast moet worden. Het daaropvolgende college behandeld de docent dan eerst de opdrachten van de vorige keer. Opdrachten maken en vooral de daaropvolgende feedback zorgt voor een goed leerproces van een techniek. Het college gaat dan weer verder met nieuwe tools. Ook word er vaak een koppeling uitgelegd over hoe de stof met elkaar relateert. In de werkcolleges werkt men vaak in groepjes aan een grotere case. Klassikaal De docenten vertelden ook dat er in de werkcolleges ook klassikaal naar tools wordt gekeken. Naast de individuele opdrachten die men thuis uit voert werken de studenten in de werkcolleges samen om een tool toe te passen. De tools die in de werkcolleges behandeld worden, hebben vaak dezelfde opbouw in de uitleg. Eerst vertelt men wat het doel van de tools is. Daarna een uitleg van de opbouw gevolgd door een voorbeeld waarbij de tool 7 Rouwhorst, Sonja. Persoonlijk interview. 28 April Prinz, René. Persoonlijk interview. 19 April Eindrapport 18 Nadine Buizert

20 toegepast is. Na deze instructie volgt een opdracht waarbij de studenten in groepjes, soms ook individueel, de tool toepassen op een case. Verdieping Hierboven wordt verteld over het leerproces van de basiskennis van een tool. Echter beide docenten gaven aan dat er nog een factor is waar rekening mee gehouden dient te worden, namelijk verdieping en gelaagdheid. Bij sommige tools zijn er variaties en uitgebreidere versies. Als men een tool heeft geleerd, hoeft een student dus nog niet alle kennis ervan te bezitten. Een use case heeft bijvoorbeeld variaties waarbij voornamelijk het detailniveau verschilt. Ook zijn sommige tools moeilijker dan anderen. Het is dus ook afhankelijk van het studiejaar welke variaties en tools ingezet kunnen worden. Wanneer heeft een student de toolkit nodig? Naast inzicht in het huidige leerproces is ook inzicht in de situaties waarin men tools gebruikt of zou gebruiken gewenst. Door te weten wanneer de toolkit gebruikt zou worden, worden de redenen voor gebruik en de bijbehorende situaties duidelijk. Deze informatie kan helpen bij het bepalen hoe de informatie op de toolkit aangeboden moet worden. Als de reden voor gebruik duidelijk is kan men hierop aansluiten. Om er achter te komen wanneer de toolkit gebruikt zou worden zijn er gesprekken geweest met verschillende studenten. De gesprekken zijn met afstudeerders gevoerd. Zij hebben de studie al doorlopen en kunnen daarom goed inschatten wanneer zij een dergelijk product misten. Het is voor een beginnend student veel lastiger te bedenken wanneer zij iets nodig gaan hebben, omdat ze nog geen duidelijk beeld hebben van de lessen een leerstof die nog gaat komen. Tijdens het onderzoek is er met verschillende studenten gepraat over de toolkit. Eerst is er een korte uitleg over de toolkit gegeven waarna er enkele vragen zijn gesteld. Er is gevraagd naar hun mening over de toolkit en wanneer zij dachten de toolkit te kunnen gebruiken. Uit de gesprekken kwamen verschillende redenen naar voren voor het gebruik van de toolkit. 9 Zoeken naar de juiste tools Uit de gesprekken met de studenten bleek dat ze het concept van de toolkit wel zagen zitten. Ze komen wel eens vast te zitten in project fases en weten dan niet goed welke tool te gebruiken. De studenten vertelden dat ze tijdens projecten vaak dezelfde basis ʻtoolsʼ gebruiken. Bij de conceptfase is dat vaak mindmappen en daar komen ze nog wel eens mee vast te zitten. Ze kennen dan geen andere tool en weten dan niet goed waar ze die moeten zoeken. In dit geval zou de toolkit van pas komen. Zo kan een andere brainstormtool wellicht frisse of andere blik werpen op het probleem. Als de ʻtoolsʼ bij elkaar staan krijgt een student ook meer inzicht over alternatieven. Zo worden andere methodes misschien ook wat normaler om te gebruiken. De algemene kennis over de ontwerpfases en de bijbehorende tools kan dan groeien. Geheugenopfrisser De studenten vertelden ook dat ze de toolkit zouden gebruiken om informatie over bekende tools op te zoeken. Ze zouden de toolkit als geheugenopfrisser gebruiken. Kennis van tools zakt door de jaren wel eens weg, bijvoorbeeld bij tools die ze niet veel gebruiken. Zowel bij projecten als ʻop het werkʼ bij een (bij)baan komen studenten de verschillende tools wel eens tegen. Vaak hebben ze nog wel een globaal idee van wat een ʻtoolʼ inhield maar de details zijn weggezakt. In dit geval zou de toolkit een handig middel zijn om deze informatie snel op 9 Gesprekken met Interactieve media studenten, April 2011 Eindrapport 19 Nadine Buizert

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Concept document Kitesurf Spot Elyse Teerink November 15, 2012. Conceptdocument Informatie Architectuur

Concept document Kitesurf Spot Elyse Teerink November 15, 2012. Conceptdocument Informatie Architectuur Conceptdocument Informatie Architectuur Elyse Teerink 500604947 Herkanser Y. Westplat HVA 15/11/2012 1 Inhoudsopgave Inleiding De doelgroep De opdracht In gesprek met kitesurfers Account en inloggen Automatisch

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten. Zoek

Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten. Zoek Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten Zoek Home Opleiding Onderwijsprogramma Organisatie Stages en projecten CMD Amsterdam Studie programma Ontwerpopleiding voor interactieve

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

Het definitieve prototype van Foliostory zal op basis van een usability test getest worden.

Het definitieve prototype van Foliostory zal op basis van een usability test getest worden. Testplan prototype Het definitieve prototype van Foliostory zal op basis van een usability test getest worden. Hierbij wordt een happy flow scenario aan de respondenten voorgelegd met daarin taken die

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Museumbezoek onder Studenten

Museumbezoek onder Studenten Museumbezoek onder Studenten Ontwerprapport CMD-Project Jelle Clignet CMD2B 1108174 Inhoudsopgave Inleiding 2 Concept 3 Beschrijving van het concept 3 Applicatie 3 Ondersteunende middelen 3 Middelen 4

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

A.P.A. Martens 2011513 Waalwijk 2011

A.P.A. Martens 2011513 Waalwijk 2011 [AFSTUDEREN BIJ BEDRIJF] Afstudeerrapportage Avans Communicatie Multimedia Design A.P.A. Martens Waalwijk 2011 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding 4 Beschrijving organisatie Gevolgde werkwijze Samenvatting

Nadere informatie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie

Bijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Bijeenkomst afstudeerbegeleiders 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Doel deel II bijeenkomst vandaag Afstudeerbegeleiders zijn geinformeerd over inhoud Medmec jaar vier (scriptievaardigheden) Afstudeerbegeleiders

Nadere informatie

Plan van aanpak. Namen Studenten: Tim Smit Bhanu Sharma Ryan Pool Paulo Bruns Denzel Seca

Plan van aanpak. Namen Studenten: Tim Smit Bhanu Sharma Ryan Pool Paulo Bruns Denzel Seca Plan van aanpak Namen Studenten: Tim Smit 500630016 Bhanu Sharma 500709428 Ryan Pool 500713831 Paulo Bruns 500716331 Denzel Seca 500672845 Klas: MMT1F Team: 2 Minor: Marketing Tomorrow Vak: Online Marketing

Nadere informatie

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren

Competenties Luuk van Paridon. Analyseren Competenties Luuk van Paridon Overzicht waar ik nu sta: Afbeelding 1: Spinnenweb competenties De groene lijn geeft aan welke competenties ik tot nu toe behaald heb (zie Afbeelding 1). De competenties die

Nadere informatie

Editorial Media Design Guido Hildebrand - 1582968 Talisa van Dreven - 1582766 Alexander Ringnalda - 1547759. 24 september 2013 Versie 1

Editorial Media Design Guido Hildebrand - 1582968 Talisa van Dreven - 1582766 Alexander Ringnalda - 1547759. 24 september 2013 Versie 1 Editorial Media Design Guido Hildebrand - 1582968 Talisa van Dreven - 1582766 Alexander Ringnalda - 1547759 24 september 2013 Versie 1 Aanleiding en probleemomschrijving: Het project wordt uitgevoerd omdat

Nadere informatie

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven 1/5 Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444 Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven Dit portfolioplan is gemaakt in het kader van het vak 7PF03 (Masterportfolio) aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Nadere informatie

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika

Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Welk gebied heb je gekozen? Het gekozen thema voor horizon verbreden is Zuid-Afrika. Ik ben zelf 4 keer in Zuid-Afrika geweest voor vrijwilligerswerk en ga

Nadere informatie

DONT FEAR THE POP Steven Liemberg 07/08 Periode 2

DONT FEAR THE POP Steven Liemberg 07/08 Periode 2 DONT FEAR THE POP Steven Liemberg 07/08 Periode 2 POP van Steven Liemberg. Curriculum Vitae Naam Steven Liemberg Adres en postcode Peijzerweg 68-4 Plaats Groningen Geboortedatum 29-05-1988 Studentnummer

Nadere informatie

Uit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren.

Uit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren. Metawerk Fedor. Semester 1a Opdracht 1. Ik heb voor opdracht 1 de leerstijlentest van Kolb gemaakt. Deze test heeft als doel om te kijken op wat voor manier je het beste informatie kunt opnemen en verwerken.

Nadere informatie

Interview verslag! Anouk van Houten 538565. Interview verslag. Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen

Interview verslag! Anouk van Houten 538565. Interview verslag. Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen Interview verslag Naam: Anouk van Houten, 538565 Klas: INF1c Vak: Interviewen Docent: Ellen Leen Inhoudsopgave: Voorwoord -!!!!! blz. 3 Wempe Webdesign -!!!! blz. 4 Opleiding -!!!!!! blz. 4 Beroepskeuze

Nadere informatie

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE BRochure STEVE 2015/2016 DreamStorm presenteert STEVE het introductie programma ondernemend leren Steve is een individueel lesprogramma voor studenten in het Middelbaar Beroeps Onderwijs. In 12 lesuren

Nadere informatie

Getal en Ruimte wi 1 havo/vwo deel 1 hoofdstuk 4 Didactische analyse door Lennaert van den Brink (1310429)

Getal en Ruimte wi 1 havo/vwo deel 1 hoofdstuk 4 Didactische analyse door Lennaert van den Brink (1310429) Getal en Ruimte wi 1 havo/vwo deel 1 hoofdstuk 4 Didactische analyse door Lennaert van den Brink (1310429) - een lijst met operationele en concrete doelen van de lessenserie, indien mogelijk gerelateerd

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H5 2015-2016

informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H5 2015-2016 informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H5 2015-2016 Inhoud: Inleiding 2 Tijdsplanning 3 Logboek 4 Voorbeeld logboek 5 Verslag 6 Bronvermelding 7 Weging/ eindcijfer 8 pws-informatieboekje

Nadere informatie

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant

Nadere informatie

Eindopdracht RKCS workshops Mediawijsheid

Eindopdracht RKCS workshops Mediawijsheid Workshops: In 10 workshops leert de leerkracht de competenties van mediawijsheid kennen en deze toe te passen. Mediawijsheid is vertaald in 10 competenties. Deze10 competenties vallen binnen 4 hoofdcompetentie

Nadere informatie

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk)

Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Christine Prast, onderwijskundige Scenario: theoretisch blok (voorbeeldscenario / blauwdruk van een leerpraktijk) Vooraf Onderwijskundig kader waarbinnen herontwerp plaatsvond Uitgangspunt bij het hier

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Stappen 1 Ervaringen 2 Wireframes 3 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B

Inhoudsopgave. Stappen 1 Ervaringen 2 Wireframes 3 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B Inhoudsopgave Stappen 1 Ervaringen 2 Wireframes 3 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B PORTFOLIO 1 - STAPPEN Stappen INTRODUCTIE Voordat ik over mijn stappen vertel, wil ik kort toelichten dat ik eerder een

Nadere informatie

Hoe ga ik dit verwerken? (Begrip maken) Dit volume is goed, dit moet ik zo houden.

Hoe ga ik dit verwerken? (Begrip maken) Dit volume is goed, dit moet ik zo houden. Wie Citaat feedback Wat? (Interpreteren) Hoe ga ik dit verwerken? (Begrip maken) Wat & waarom? (Vervolg vraag) Goed volume in je stem. Het volume van mijn stem is zodanig dat de informatie goed te horen

Nadere informatie

V2 assessments rooster B. 14 februari 2012 A.W.M. Feleus. gaan testen en kunnen jullie ook zi welk team. Tags: Internationalisering

V2 assessments rooster B. 14 februari 2012 A.W.M. Feleus. gaan testen en kunnen jullie ook zi welk team. Tags: Internationalisering Gepost door Jacub Nolsen Voorzitter opleidingscommissie De opleiding Communication & Multimedia Design (CMD) Amsterdam leert studenten alles over het ontwerpen van online interactieve media. Dit betekent

Nadere informatie

Sporthuis/GoSport Roy Schungel 1570046

Sporthuis/GoSport Roy Schungel 1570046 Sporthuis/GoSport 1570046 Document Informatie Versie Datum Status Aanpassingen Getroffen pagina s 1.0 20-06-2013 Definitief Colofon Soort document: Versie: 1.0 Afstudeerscriptie Opdrachtgever: Opdrachtgever:

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde

Nadere informatie

STARTVERSLAG STUDENT - LOTTE VAN DER SCHOOT 1623303 // COÖRDINATOR - INGE SCHAREMAN // STAGEBEGELEIDING - CYNTHIA BOOM & KEVIN KARS

STARTVERSLAG STUDENT - LOTTE VAN DER SCHOOT 1623303 // COÖRDINATOR - INGE SCHAREMAN // STAGEBEGELEIDING - CYNTHIA BOOM & KEVIN KARS STARTVERSLAG STUDENT - LOTTE VAN DER SCHOOT 1623303 // COÖRDINATOR - INGE SCHAREMAN // STAGEBEGELEIDING - CYNTHIA BOOM & KEVIN KARS INHOUD // INLEIDING 4 ORIENTATIEDOCUMENT 5 FACTSHEET 6 LEERDOELEN 7 STARTVERSLAG

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Afstudeeropdracht Multimedia gebruik in muziekonderwijs

Afstudeeropdracht Multimedia gebruik in muziekonderwijs Multimedia gebruik in muziekonderwijs Naam: Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD deeltijd jaar 4 Afstudeercoördinator: Deborah Helmens Datum: november 2012 Afstudeeropdracht & Probleemstelling Met 2 jonge

Nadere informatie

Avans visie Onderwijs & ICT

Avans visie Onderwijs & ICT Avans visie Onderwijs & ICT Samen het maximale uit jezelf halen met ICT Algemeen De visie op Onderwijs en ICT is afgeleid van de Avans Onderwijsvisie en opgesteld vanuit de overtuiging dat we onze ambitie

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag

Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag De probleemstelling is eigenlijk het centrum waar het werkstuk om draait. Het is een precieze formulering van het onderwerp dat je onderzoekt. Omdat de probleemstelling

Nadere informatie

Het werkveld. Kennis en vaardigheden

Het werkveld. Kennis en vaardigheden Eindkwalificatie propedeuse opleiding Communicatie Vanuit de visie van Biesta dient uitgebalanceerd onderwijs te leunen op drie pijlers, namelijk persoonlijke ontwikkeling, socialisatie en kwalificatie.

Nadere informatie

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano Informatiebrochure Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano 2011-2012 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Het profielwerkstuk 4 Beoordelingsmomenten 6 Het schriftelijk verslag 7 Eindbeoordeling profielwerkstuk 8 2

Nadere informatie

Bedrijfsinformatie 1 september 2014

Bedrijfsinformatie 1 september 2014 1 september 2014 Wie ben ik? Even voorstellen Mijn naam is Niek Scholtes, geboren op 29 april 1986 in Den Haag. In 2009 heb ik mijn HBO studie Human Technology afgerond aan de Haagse Hogeschool. Human

Nadere informatie

Klas:!ca 1CE C1A C1A C1A C1A C1a C1A C1A C1A c1a C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1B c1b C1B C1B c1b c1b C1E C1E

Klas:!ca 1CE C1A C1A C1A C1A C1a C1A C1A C1A c1a C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1B c1b C1B C1B c1b c1b C1E C1E 56 responses Summary See complete responses Klas:!ca 1CE C1A C1A C1A C1A C1a C1A C1A C1A c1a C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1A C1B c1b C1B C1B c1b c1b C1E C1E Groep Groep 1: Pro vs. Am 19 34% Groep 2: Politiek

Nadere informatie

Scriptiegroep. Bijeenkomst 08

Scriptiegroep. Bijeenkomst 08 Scriptiegroep Bijeenkomst 08 Inhoudselementen van een scriptie Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Bronnenonderzoek Afstudeerproject Conclusie Samenvatting Literatuurlijst Bijlagen Inhoudsopgave Routekaart

Nadere informatie

Terugkoppeling testen egeo internetpanel

Terugkoppeling testen egeo internetpanel www.rijksoverheid.nl Terugkoppeling testen egeo internetpanel Inleiding De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft in 2013 een nieuwe versie van de webapplicatie voor het bekijken en wijzigen van

Nadere informatie

Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan. Naam student: Maes Pieter

Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan. Naam student: Maes Pieter BACHELOR NA BACHELOR ADVANCED BUSINESS MANAGEMENT Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan Naam student: Maes Pieter 2011-2012 POP EERSTE GEKOZEN ALGEMENE COMPETENTIE: OPBOUWEN VAN EEN

Nadere informatie

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek

Dossier opdracht 12. Vakproject 2: Vakdidactiek Dossier opdracht 12 Vakproject 2: Vakdidactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 12 november, 2007 Samenvatting Dit document is onderdeel van mijn

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 1 Lees onderstaande tekst. Daarna ga je zelf een soortgelijke tekst schrijven.

Nadere informatie

Ouders op (be)zoek. Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl. december 2011. door: in opdracht van:

Ouders op (be)zoek. Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl. december 2011. door: in opdracht van: Ouders op (be)zoek Feedback van ouders op de online aangeboden informatie van Opvoeden.nl december 2011 door: in opdracht van: Inhoudsopgave Voorwoord blz. 3 1. Onderzoeksgroep blz. 4 2. Simulaties blz.

Nadere informatie

Inhoud. Subject: Taak 1.2.16 Wat is een portfolio? Paul van der Linden MT1a Periode 2 School Docoments, user 9994 Year 2007-2008

Inhoud. Subject: Taak 1.2.16 Wat is een portfolio? Paul van der Linden MT1a Periode 2 School Docoments, user 9994 Year 2007-2008 Inhoud Taak 1.2.16 Inhoud... 1 Voorwoord... 2... 3 Wat is de inhoud van een portfolio?... 3 Persoonlijk CV... 3 Persoonlijke Competenties... 4 Dossier... 4 Persoonlijk Ontwikkelingsplan... 4 Hoe kan ik

Nadere informatie

Prototype/Usability testverslag

Prototype/Usability testverslag Prototype/Usability testverslag Save Energy Leiden Dennis Wagenaar 19-04-10 v1.0 Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Opdracht...4 1.1 Probleemstelling...4 1.2 Doelstelling...4 1.3 Onderzoeksvraag...4 1.4 Deelvragen...4

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Ontwerpverslag. Mobile Concepting 16 maart 2015. Rogier Wijnands Jelle Clignet Tom Bessems

Ontwerpverslag. Mobile Concepting 16 maart 2015. Rogier Wijnands Jelle Clignet Tom Bessems Ontwerpverslag Mobile Concepting 16 maart 2015 Rogier Wijnands Jelle Clignet Tom Bessems 1. Ontwerpproces en concept 3 1.1. Uiteindelijk concept 3 1.2. Ontwerpkeuzes 4 1.3. Ontwerpproces 4 2. Prototypes

Nadere informatie

Piotr Tekien. Grafische Vormgeving Revisie portfoliostijl GAR1-B. 3 december 2014 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B

Piotr Tekien. Grafische Vormgeving Revisie portfoliostijl GAR1-B. 3 december 2014 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B Piotr Tekien GAR1-B Grafische Vormgeving Revisie portfoliostijl 3 december 2014 PIOTR TEKIEN HKU GAME ART GAR-1B INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Revisie Portfoliostijl 1 Inleiding 1 Vergelijking eigen site

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

OPDRACHT 2 - DELIVERABLE 3 RAPPORTAGE WORKSHOP

OPDRACHT 2 - DELIVERABLE 3 RAPPORTAGE WORKSHOP paperfish 09/19/13 OPDRACHT 2 - DELIVERABLE 3 RAPPORTAGE WORKSHOP 1/10 Inhoudsopgave Inleiding 3 NOS 3 Team paperfish 3 Verwachtingen 4 Doelen 4 Take away 1 6 Take away 2 6 Take away 3 6 De doelen van

Nadere informatie

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende

Nadere informatie

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen

Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Wageningen University (WUR) Korte beschrijving van instelling: Aantal Pilots: 3 Contact persoon: Joke Marinissen Pilot 1: Tagging Pilot Naam Instelling Vak naam Studenten Aantal ronde 1: 83, ronde 2: 50

Nadere informatie

1. Eigenaarschap zelfstandigheid verantwoordelijkheid ondernemendheid zelfsturing en zelfregulatie

1. Eigenaarschap zelfstandigheid verantwoordelijkheid ondernemendheid zelfsturing en zelfregulatie Persoonlijke ontwikkeling en socialisatie analyseren / plannen / creëren / representeren van jezelf (LOCO) 1. Eigenaarschap zelfstandigheid verantwoordelijkheid ondernemendheid zelfsturing en zelfregulatie

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

Communicatie & Multimedia Design. Onderzoeksopzet. Afstudeerstage mt&v

Communicatie & Multimedia Design. Onderzoeksopzet. Afstudeerstage mt&v Communicatie & Multimedia Design Onderzoeksopzet Afstudeerstage mt&v Michel Janse 24 6 2010 Inleiding. In dit document geef ik een conceptuele weergave van het pad dat ik tijdens mijn onderzoek en het

Nadere informatie

Einddocument project 3: Voor het goede doel!

Einddocument project 3: Voor het goede doel! Einddocument project 3: Voor het goede doel! Koen Beijer 500684088 V1-02 Roger Reuver Project 3 Inhoudsopgave: Fase 1: de opdracht Probleemsituatie 3 De doelgroep 3 Het evenement 3 Het goede doel 3 Probleemstelling

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Plan van aanpak, 17 september 2014

Plan van aanpak, 17 september 2014 Plan van aanpak, 17 september 2014 DEP WORKS B.V. / DEP WORKS office & management support / DEP WORKS MEET&GREET Marnick de Groot Milan van der Maaten Luuk Roordink Afdeling: Marketing & Communicatie Contactpersonen:

Nadere informatie

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict

Visual Storytelling Analyse van een Infographic. Het Frisia-Nederland conflict Visual Storytelling Analyse van een Infographic Het Frisia-Nederland conflict Student: Yannick van Hierden Id-code : 1609791 E-mail : Yannickvanhierden@student.hu.nl Docent: Gerard Smit Minor: Editorial

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Kleding Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog - Kleding Introduceren thema Tweede Wereldoorlog - Kleding In dit

Nadere informatie

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 In fase 1 heb je geoefend met het schrijven van teksten. Je hebt ook geleerd

Nadere informatie

project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn

project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn project: Introductie Helpende Zorg & Welzijn. > Cas us Vmbo Morgenland heeft een afdeling Zorg & Welzijn. De school merkt dat de leerlingen van deze afdeling graag wat meer willen weten over het beroep

Nadere informatie

DOMINO DAY 2014 PROJECT. Antoniuscollege Gouda. Informatie voor de leerlingen. Inhoud

DOMINO DAY 2014 PROJECT. Antoniuscollege Gouda. Informatie voor de leerlingen. Inhoud PROJECT DOMINO DAY 2014 Antoniuscollege Gouda Informatie voor de leerlingen Inhoud 1 De opdracht 2 De organisatie 3 Begeleiding 4 Beoordeling en evaluatie A Plan van Aanpak B Persoonlijk verslag C Evaluatielijst

Nadere informatie

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Nena Vandersmissen

Nadere informatie

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal.

Voorbeeld: Ik werk het liefst met een tweetal. & OHHUOLQJHQKDQGOHLGLQJ LQOHLGLQJ Het sectorwerkstuk staat voor de deur. Misschien heb je er al slapeloze nachten van, misschien lijkt het je de leukste opdracht van je hele opleiding. Eindelijk iets leren

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Culture Shock -PIM. GROEP 7 ESRA ATESCELIK STUDENT NR: 1783262 JUNI 2009 Eak500@few.vu.nl. Esra Atescelik juni 2009 1

Culture Shock -PIM. GROEP 7 ESRA ATESCELIK STUDENT NR: 1783262 JUNI 2009 Eak500@few.vu.nl. Esra Atescelik juni 2009 1 GROEP 7 ESRA ATESCELIK STUDENT NR: 1783262 JUNI 2009 Eak500@few.vu.nl Esra Atescelik juni 2009 1 Inhoudsopgave 1. Concept Culture Shock.3 1.1 Definitief concept 4 1.2 Interactief gedeelte van de film..4

Nadere informatie

Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze123

Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze123 Docentenhandleiding Digitale les Studiekeuze Elk jaar staan veel scholieren voor een belangrijke keuze in hun leven: welke studie ga ik volgen als ik mijn diploma straks op zak heb? Dit lespakket is ontwikkeld

Nadere informatie

Hoe bouw ik een goede website?

Hoe bouw ik een goede website? Hoe bouw ik een goede website? Inleiding Stel, u heeft een eigen bedrijf en u wilt een website. U hebt gezien dat u zelf een site kunt bouwen met behulp van gratis tools die sommige providers aanbieden.

Nadere informatie

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas WikiKids Atlas Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas 1. Inhoudsopgave. 1. Inhoudsopgave. p. 43 2. Inleiding. p. 44 3. Uitleg en kerndoelen WikiKids Atlas. p. 46 3.1. Inleiding. p. 46 3.2. Uitleg WikiKids.

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo 2012-2013 Docenten: Arnoud Boerma (a.boerma@svszeist.nl) Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012 In de Vrije School proberen we om het leren niet een

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Versie 2. Opdracht deel B 07-12-2014. Inhoud. Raoul Vos Hogeschool Leiden Studentnummer: 1088675

Versie 2. Opdracht deel B 07-12-2014. Inhoud. Raoul Vos Hogeschool Leiden Studentnummer: 1088675 Versie 2 07-12-2014 Opdracht deel B Inhoud Raoul Vos Hogeschool Leiden Studentnummer: 1088675 Inhoudsopgave: Inleiding:... 3 Opdracht deel A Analyse... 3 Opdracht deel B Inhoud... 3 Opdracht deel C Website...

Nadere informatie

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.

Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van

Nadere informatie

Golden Best Practice 2014

Golden Best Practice 2014 Bedrijf Titel : 29. IVM B.V. : Online VCA-Examentrainer Zie bijlage. INSTITUUT VOOR VEILIGHEID & MILIEU B.V. Online VCA-Examentrainer INSTITUUT VOOR VEILIGHEID & MILIEU Onderwerp: Online Leren VCA Kennis

Nadere informatie

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

Plan van aanpak Coaching 1

Plan van aanpak Coaching 1 Plan van aanpak Coaching 1 Opdrachtgever: ROC Leiden Ter Haarkade 6a Docent-Mentor ROC Leiden M. Wesseling (m.wesseling@rocleiden.nl) 06-83014442 Opdracht: Het begeleiden/coachen van een eerstejaars student

Nadere informatie

User testing: Aan de hand van een expectation map heb ik 3 verschillende personen gevraagd om het prototype te testen.

User testing: Aan de hand van een expectation map heb ik 3 verschillende personen gevraagd om het prototype te testen. Evaluatie: Usability test Inleiding We hebben verschillende testpersonen gebruikt om in het platform FRIS community onduidelijkheden weg te nemen. Het testen hebben we gedaan door middel van een prototype.

Nadere informatie