Samenwerking in de landbouw: Een coöperatievisie vanuit Nederland

Transcriptie

1 Samenwerking in de landbouw: Een coöperatievisie vanuit Nederland Onno van Bekkum Presentatie voor de Belgische Vereniging voor Landbouweconomie 30 mei 2007 Presentatie Inleiding Gevestigde coöperaties Start-up: Samenwerking verbrede landbouw Conclusie 2 1

2 Inleiding (1): Coöperatieve structuur COÖPERATIE transactie investering besturing LEDEN gemeenschap 3 Inleiding (2): Verschillende coöperatiemodellen Differentiation strategy branded behind: non-sustainable match niche co-op value-added co-op bulk village co-op collective small huge commodity co-op Cost leader strategy individualized Co-op structure below: non-logical match 4 2

3 Inleiding (3): Coöperatieve dynamiek Onderneming Coöp. Ontwikkeling Vereniging Traditioneel Traditioneel Modernisering Spanning Modernisering Externe eigenaren Midden 80 Heden 5 Presentatie Inleiding Gevestigde coöperaties Start-up: Samenwerking verbrede landbouw Conclusie 6 3

4 Gevestigde coöperaties (1): Global300 Retail 24% Food&Agri 33% Other, 3.0% US$ 963bn Banking 16% Insurance 24% 2004 data; bron: ICA 7 Gevestigde coöperaties (2): Global300 Asia, 18.3% France 28% Germany 21% Africa & M.East, 0.3% North America, 15.9% US$ 963bn Europe, 63.4% US$ 611bn Netherlands 10% Latin America, 0.4% Other 27% UK 7% Italy 7% 8 4

5 Gevestigde coöperaties (3): Global300 # Name Turnover US$ (2004) 34 Ethias 6, Aveve Group 1, Milcobel 770 8,114 =0.8% of total Country Turnover/ GDP # Finland 21.1% 1 New Zealand 17.5% 2 Switzerland 16.4% 3 Sweden 13.0% 4 Netherlands 12.8% 5 Denmark 10.6% 6 France 10.5% 7 Norway 6.2% 8 Germany 5.5% 9 Ireland 5.2% 10 Japan 3.9% 11 Korea 3.0% 12 Italy 2.9% 13 Belgium 2.7% 14 UK 2.4% 15 9 Gevestigde coöperaties (4): EU zuivel Europan Dairy Cooperative Top 20 (turnover EURm) Update: May 2007 Company Country Year / Arla Foods DK/SE Sep 5,141 5,333 5,469 6,401 6,208 6, % 2 Friesland Foods NL Dec 4,384 4,708 4,575 4,449 4,419 4, % 3 Campina NL/DE/BEDec 3,933 3,733 3,655 3,559 3,569 3, % 4 Humana Milchunion DE Dec 2,359 2,530 2,681 2,723 2, Nordmilch DE Dec 2,390 2,310 2,140 2,072 2, Sodiaal* FR Dec 2,730 2,374 1,870 1,982 2, Tine NO Dec 1,480 1,561 1,587 1,710 1,829 1, % 8 Glanbia IR Dec 2,620 2,237 2,041 1,846 1,830 1, % 9 Valio FI Dec 1,680 1,600 1,566 1,582 1,579 1, % 10 Emmi CH Dec ,205 1,243 1,301 1, % 11 Hochwald DE Dec ,020 1, % 12 Granarolo IT Dec % 13 Dairy Farmers of B UK Mar % 14 Milk Link UK Mar % 15 Bayernland DE Dec First Milk UK Mar % 17 Capsa ES Dec Milcobel BE Dec Lactogal PT Dec Dairygold IR Dec 1, % 21 3A FR Dec 1,024 1, ± Berglandmilch AT Dec

6 Gevestigde coöperaties (5): Friesland Foods Omzet Friesland Foods ( ; EUR mio) Mrd kg melk Overige Domo-Bedum Frico Noordnederland CC Friesland Fries. Frico Domo Coberco Friesland Foods NL milk Gevestigde coöperaties (6): Campina Turnover Campina ( ; EUR mio) Bln kg milk MKW DMV Campina DMV Campina/Sibema Melkunie Holland Noordholland CMC/Melkunie Campina NL milk

7 Gevestigde coöperaties (7): Vion Omzet Vion ( ; EUR mio) Sobel Encebe Coveco Dumeco Vion NL slachtvarkens Miljoenen varkens Gevestigde coöperaties (8): Uitdagingen Groei dicht bij de leden Groei buiten het ledenbereik Financiering van de groei De gepaste structuren voor de financiering Voldoende kwaliteit boerenbestuurders 14 7

8 Presentatie Inleiding Gevestigde coöperaties Start-up: Samenwerking verbrede landbouw Conclusie 15 Verbrede landbouw (1) Taskforce Multifunctionele Landbouw: professionalisering + schaalsprong Situatie: boeren met verbreding Zorgboerderijen Boerderijwinkels en productie streekproducten Verblijf- en dagrecreatie Kinderopvang- en educatieboerderijen Natuur en landschapsbeheer Groot aantal samenwerkingsverbanden (Z)LTO 16 8

9 Verbrede landbouw (2): Uitdagingen Eén krachtige marktpartij maken uit kleine clubjes Externe partijen vóór zijn en blijven Snel resultaat kunnen laten zien In boerenbeheer houden Samenwerking met machtige ZLTO Opstartfinanciering 17 Verbrede landbouw (3): Succesfactoren Leiderschap vanuit de sector Draagvlak bij de boeren Coöperatieve geest Ondernemer Een goed product/marktconcept Een zorgende vader : een bevriende financier Goede eigendomstructuur 18 9

10 Verbrede landbouw (4) Coöperatief eindplaatje Institutioneel ZLTO ZLTO Coöperatie Onderneming Verbrede verbrede landbouw Landbouw Social Socialventure financiering financiering Commercieel Agricura Agricura BC s BC s BC s BC slawi, La La Place, Place, MarQt, MarQt, Streekselect. Streekselect. BC s BC s Recreatie Recreatie & toerisme toerisme? BC BC Natuur Natuur & Landschap Landschap? BC BC VAK VAK BC BC Educatie Educatie? 19 Verbrede landbouw (5) Verdeeld eindplaatje Institutioneel LZ LZ enz enz. ZL ZL TO TO Ext Ext LW LW GH GH ZL ZL TO TO Ext Ext HB HB enz enz ZL ZL TO TO Ext Ext NP NP N ZL ZL TO TO Ext Ext VA VA K ZL ZL TO TO Ext Ext Commercieel Agricura Agricura BC s BC s BC s BC slawi, La La Place, Place, MarQt, MarQt, Streekselect. Streekselect. BC s BC s Recreatie Recreatie & toerisme toerisme? BC BC Natuur Natuur & Landschap Landschap? BC BC VAK VAK BC BC Educatie Educatie? 20 10

11 Verbrede landbouw (6) Verschil tussen eindplaatjes Boerengroepjes hebben weinig in te brengen tegenover dominante ZLTO Verwatering van coöperatief eigendom Prijzen minder gunstig voor de boer Synergie-effecten (innovatie, stapeling ) aan aanbodkant blijven achter? 21 Verbrede landbouw (7) Oplossing? Merken & marketing Externe communicatie Website Klantendatabase Logistiek Financiële administr. Strategie & innovatie Bestuur Financiering (EV) Kwaliteitsysteem boer Gezamenlijke inkoop Aanbod database Communicatie boeren Zelfstandige marktpositionering Kan een gedeeld bureau zijn Eigen gezicht volgens één sjabloon, samen linken Eén infrastructuur; (deel) klanten delen Waar mogelijk samen optrekken Kan een gedeeld bureau zijn Zelfstandig Kan deels overlappend zijn Kan één (coöperatief) investeringsfonds zijn Eén modulair handboek voor de boer Ad-hoc gezamenlijk optrekken Kan deels in één infrastructuur; boeren delen Kan gedeeltelijk vanuit één bureau 22 11

12 Presentatie Inleiding Gevestigde coöperaties Start-up: Samenwerking verbrede landbouw Conclusie 23 Conclusie (1): Wat kan nieuw leren van oud? Zoek de echte ondernemende boeren op die bereid zijn samen te investeren. Investeer in écht goede trekkers Leden moeten schouder aan schouder staan en hun rug recht houden Goede ledencommunicatie Een goede eigendomstructuur Hoge toegevoegde waarde en grote schaal gaan moeilijk samen

13 Conclusie (2): Wat kan oud leren van nieuw? Belang van een duidelijke missie Op zoek gaan naar kansen in de markt Belang van inspirerend leiderschap Bestuurlijke eenvoud Korte banden met de leden Een levendige coöperatieve spirit Oog voor innovatiekracht van de leden 25 NICE meeting you! Dr. ir. Onno F. van Bekkum The Netherlands Institute for Cooperative Entrepreneurship (NICE), Nyenrode Business Universiteit P.O. Box 130 (visitors: Straatweg 25) 3620 AC Breukelen, Netherlands Phone: +31 (0) (=mobile) Internet: