Als balans Breda geven wij ook informa,e en voorlich,ng betreffende in,miteit en seksualiteit.

Transcriptie

1 Parkinson en In,miteit Fijn dat u bent gekomen. Voor deze middag zijn wij uitgenodigd door Dirk Knook om iets te vertellen over parkinson en in,miteit, waar wij u graag wat over willen vertellen. Ten eerst wil ik u complimenteren dat u het heeh aangedurfd om hier na toe te komen, na mijn idee is daar zeker moed voor nodig. Dit kan ik zeggen omdat ik dagelijks merk welke grote stap er voor mensen nog nodig is en om vrij over seks te spreken dit is voor de meeste mensen niet makkelijk. Ook al geeh de huidige media hierin een ander beeld na mijn inziens een vertekend beeld het gaat vaak met name over lust en scoren, over jonge mensen, mooie mensen en vooral gezonde mensen ofwel extremen waarbij alles kan en mogelijk moet zijn. Ik mis in de media de in,miteit ik zie weinig over de verschillende doelgroepen zoals ook de ouderen en al helemaal niet wanneer je een aandoening of ziekte hebt, bijna als of dan seksualiteit niet bestaat. In mijn prak,jk kom ik dat juist wel tegen, en ik denk dat angelique dat kan beamen. Ik zal ons graag voorstellen ik ben Coby van Essen systeemtherapeut en seksuoloog en naast mij staat Angelique Rietveld fysiotherapeut. Wij werken samen in een samenwerkingsverband nl fysiotherapie rietveld en prak,jk voor seksuologie, samen met mary van den nieuwenhuizen ook fysiotherapeut vormen wij balans Breda. Het doel van balans Breda is dat wij clienten helpen met seksuele problemen van fysieke en/of emo,onele aard. Dit houdt in dat wij ieder een eigen taak hebben met name bij clienten met seksuele disfunc,es. Binnen onze behandelingen staat het denken, doen en voelen centraal. Het denken is vooral het stuk van de seksuoloog waarbij de cogni,eve beleving,ervaring, emo,es angsten en pijn worden besproken. De bekkenfysiotherapeut richt zich met name op het doen en de func,e waar bij met name aandacht is voor ontspanning en spanningen in het lijf door middel van oefenen. Samen streven we naar het voelen en door hier beiden aandacht voor te hebben hopen wij dat er niet alleen inzicht en bewustwording tot stand komt maar ook besef naar betekenis, blokkades, invloed lichaam geest, verlangens en wensen. Wij stemmen regelma,g met elkaar af wat er in ieders behandeling gebeurd, zodat we op elkaar kunnen aansluiten of aanvullen of blokkade bij de een juist weer bij de ander verder uitgewerkt kan worden. En wij zien dit als een duidelijke meerwaarde ten aan zien van behandeling wat ook door clienten wordt beves,gd. Als balans Breda geven wij ook informa,e en voorlich,ng betreffende in,miteit en seksualiteit. OPZET Ik zal beginnen met een korte inleiding Hierna gaat Angelique u iets vertellen over de aantas,ng van het seksueel func,oneren de verschillende seksuele disfunc,es die met name voorkomen bij mensen die leiden aan parkinson. Vervolgens vertel ik u iets over de emo,onele beleving bij parkinson, de rol van de partner en zijn/haar beleving en de betekenis die de ziekte van parkinson hebben op het rela,onele vlak.

2 Als slot behandelmogelijkheden. Na de thee pauze geven wij u graag gelegenheid tot het stellen van vragen ( dit mag ook anoniem bijv door een vraag op een brieze te schrijven wat u wil),of dingen die u met ons zou willen delen en hopen wij u vragen te kunnen beantwoorden. Inleiding; Zoals bij de meeste ziekten en dus ook bij de ziekte van parkinson als deze zich openbaart denk je vaak niet als eerste aan de in,miteit, seksualiteit. Het verwerken en de beperkingen en prognose vraagt in eerste instan,e de nodige aandacht. Echter in,miteit en seksualiteit geeh wel kwaliteit aan leven en ook zeker verdieping en verbondenheid binnen rela,es. Juist als er belangrijke gebeurtenissen in het leven zich voordoen hebben wij als mensen behoehe aan veiligheid, geborgenheid maar zeker ook aan vertrouwdheid en verbondenheid. Juist deze verbondenheid en het delen van in,miteit maakt de partnerrela,e bijzonder. Dit geldt zowel voor de client als voor zijn of haar partner. De ziekte van parkinson is een veelvoorkomende chronische progressieve neurodegenera,eve aandoening. Het is een bewegingsziekte met een aantal belangrijke kenmerken zoals beven (tremor)van een ledemaat in rust, weerstand vd gewrichten ac,ef of passief,houdingsinstabiliteit en traagheid met bewegingsarmoede. Snelle vermoeidheid. Als de ziekte vordert kunnen er emo,onele en cogni,eve problemen ontstaan. Toename van zweetafscheiding, ve^e huid, hypotensie, cons,pa,e en problemen bij het urineren. Mensen met parkinson lopen een hoger risico op demen,e en een kortere levensverwach,ng. De ziekte openbaart zich meestal op oudere leehijd, en komt bijna even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. De oorzaak van parkinson is een stoornis van de dopamine regeling. Dit heeh met name ook gevolgen op het seksueel func,oneren waardoor verschillende seksuele disfunc,es kunnen ontstaan met name afname van seksueel verlangen. Dit wordt door mannen als een groter probleem ervaren als bij vrouwen. Wanneer de ziekte vordert en de motorische stoornis toeneemt neemt het seksuele verlangen nog meer af. De seksuele tevredenheid neemt zo wie zo meer af naarmate de leehijd afneemt. Ook toename van een depressie kan zich voordoen welke ook een nega,eve invloed heeh op het verlangen. Ook behandeling nl door het toedienen van medica,e kan er ook de nodige bijwerkingen geven op seksueel vlak met name door het toedienen van dopamine kan een verstoring ontstaan op de seksuele drih met name overma,g verlangen en of gedragsproblemen, en of andere seksuele disfunc,es. Angelique gaat u hier meer over vertellen. Seksuele disfunc5es komen bij Parkinson pa,ënten vaker voor dan bij de doorsnee bevolking. Mannen: seksuele interesse Erec,e- en orgasme problemen Vroeg,jdige zaadlozing

3 Vrouwen: verminderd tot afwezig seksueel verlangen Opwindingsstoornissen Orgasme problemen Directe Oorzaak: Parkinson of behandeling voor Parkinson Direct gevolg van 1 seksuele interesse: - dopamine tekort (plezierhormoon) met als gevolg zin in seks Kans op seksuele disfunc,e bij al aanwezige disfunc,e / in,miteitprobleem (soms geen probleem of hyperseksualiteit doordat pa,ënt libidobevorderende medicijnen nemen zoals dopaminerge medicijn.) - (bij mannen) soms testosterondeficiën,e (versterken elkaar) 2 erec5eproblemen: - idem dopamine tekort - (oudere) leehijd, zenuwstelsel autonomie func,e (onduidelijk) ( 50 erec,e algemeen) 3 orgasmeproblemen: Omgekeerd heeh seks invloed op Parkinson symptomen -,jdens vrijen neemt zichtbaar tremor /verdwijnt - interne tremor (inwendige spanning) - schokkerig verloop (tremor) en moeizamer tot standkomend Na orgasme: - spiers,jfeid binnen ½ uur tot 1 uur - tremor en bewegingen komen terug (sneller) Seksuele disfunc5e als indirect primair gevolg: - ook spierspanning nek/schouder en abnormale bewegingen kunnen bij opwinding - pijnklachten in het lichaam zoals bv. frozen schoulder (niet uitnodigend, houding zoeken en pijn geeh reac,e van aanspanning) - spierfunc,e zoals coördina,e van de vingers (masturba,e / strelen) - Symptomen van Parkinson niet vergeten nl. effect op seksuele rela,e / ac,viteit. Beven(tremor), hypertonie (verhoogde spiertonus) en a kinesie ( bewegen en vertraagd)

4 Maar ook pijn bij het vrijen en angst en onzekerheid spelen indirect en secundair een rol. Naast het effect op de seksuele func,e heeh Parkinson ook effect op de bekkenbodem: - Moeite met plassen - Moeite met poepen (obs,pa,e) Wat kan de bekkenfysiotherapeut voor u betekenen: Uitleg en inzicht in de bekkenbodem en zijn func5e Goede toilethouding en gedrag aanleren Opnieuw leren aanraken, buikmassage Ontspanning- en ademhalingsoefeningen Bewegen en opbouwen van condi5e, trainen van de func5e van de bekkenbodem Tips zoals houdings- en bewegingsadviezen voor in5miteit ( posi5es), bij vermoeidheid een ander 5jds5p kiezen of eerst rusten daarna in5miteit/seks, bewegingsritme vasthouden door trucjes als tellen, muziek af spelen met een goed ritme Door het verbeteren van de seksuele - en bekkenbodem func5e verbetert de kwaliteit van leven De emo,onele beleving, gevolgen bij parkinson en in,miteit: Wat vaak voorkomt is dat het zelieeld van de client wordt aangetast en een nega,ever zelieeld door verlies van autonomie ontstaat, het niet meer kunnen uitoefenen van dagelijkse taken, het wegvallen van werk, niet meer auto kunnen rijden. Het afankelijk worden van je partner of derden,hulp bij het aankleden,wassen, naar het toilet gaan etc. Vaak treed een depressie op, dit kan komen door de gevolgen maar ook door hersenbeschadiging,ook kan er sprake zijn van angst en paniekaanvallen. Al deze veranderingen ondermijnt het seksueel vertrouwen en kan worden versterkt doordat emo,es niet meer van het gezicht zijn af te lezen, angst voor urine verlies het trager spreken en kwijlen, het gevoel dat men ook op intellectueel nivo achteruitgaat. Juist als er nog wel sprake is van seksueel verlangen kan dit zeer frustrerend werken. De beleving van de seksuele partner; Vaak gaat de zin in seks bij de partner verloren het is niet dat de tremor en moeilijk kunnen strelen de stoorzenders zijn. Het is vooral de s,jfeid van het lichaam, de vekge huid de veranderde lichaamsgeur de monotone stem, de toegenomen speekselvloed met name bij het zoenen wordt dat als niet fijn ervaren, de

5 starheid van het gezicht de mentale achteruitgang dat bevordert niet de in,miteit ook de toename van zin en toenadering kan nega,ef worden ervaren, partners geven aan het gebrek aan affec,e te missen. Daarnaast schept de verzorgers rol op in,miteit en fysiek kontact een belemmering. Wat zeker meespeelt als men niet meer samen in 1 bed kan slapen vanwege slaapproblemen of motorisch onrust. Vaak voelen partners zich overbelast om op de wens van de seksuele behoehe van de partner in te gaan. Dit geldt zowel bij mannen als vrouwen. De rela,e voelt niet meer als gelijkwaardig. Advies en begeleiding; de aanpak van seksuele problemen bij parkinson clienten is best moeilijk. Echter het blijh zoals bij een ieder met een seksueel probleem noodzakelijk dat er over gecommuniceerd wordt, het kunnen uitspreken wat storend is moeilijk. Dit heeh wel zin als het probleem te verhelpen is anders kan het mogelijk erg kwetsend zijn. Belangrijk is hoe de zorgende partner ontlast kan worden, maar ook wat voor haar of hem mogelijk is op in,miteitvlak. Psycho- educa,e is ook belangrijk uitleg over de gevolgen van parkinson op seksualiteit en de invloed van medica,e. Het meer richten op fysieke in,miteit zoals knuffelen en strelen wat de druk op de seksualiteit mogelijk kan verminderen. Als de toegenomen zin in seks problema,sch wordt zal erop nieuw door de behandelend arts gekeken moeten worden hoe deze medicamenteus te beïnvloeden. Afankelijk van seksuele disfuc,e kan gekeken worden naar medica,e bijv erec,epil of injec,etherapie, vacuümpomp en of technische hulpmiddelen bijv een vibrator bij gevoelsstoornis. Een seksuoloog zou hierbij begeleiding kunnen geven en samen met u kunnen bespreken wat bij u nodig en mogelijk is en past maar ook handva^en,,ps, huiswerkopdrachten hoe met de ziekte en zorg om te gaan. En zal er zeker ook aandacht zijn hoe de in,miteit en seksualiteit was voor de ziekte zich openbaarde. Seksuele problemen bij mensen met parkinson en hun partners zijn meestal complex. Gezien de fysieke beperkingen en veranderende situa,e ontkom je er bijna niet aan om je seksualiteit een ander invulling te geven.