Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Nieuwe infrastructuur mobiele communicatie (C2000) Nr. 16 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 31 mei 2000 Inleiding In het kader van de halfjaarlijkse voortgangsrapportage over het Project C2000 informeer ik u onderstaand over de stand van zaken en verdere voortgang van het project. Ik heb u in mijn tussenberichten naar aanleiding van de opgelopen vertraging aangegeven de voortgang en kans van slagen van het totale project nog eens expliciet tegen het licht te zullen houden. Voorts heb ik u toegezegd de ondernemingen achter TetraNed om nadere tekst en uitleg te zullen vragen en de opties en alternatieven te analyseren die nu voor ons open staan. Leeswijzer Na de samenvatting en de conclusies geef ik u een beeld van de actuele stand van zaken in de Startregio. Vervolgens schets ik de opties die zijn onderzocht ten behoeve van de landelijke implementatie en de resultaten van het onderzoek naar alternatieven. Daarna geef ik de stand van zaken met betrekking tot de landelijke uitrol weer. Vervolgens ga ik in op de uitkomst van de in mijn opdracht door PricewaterhouseCoopers (PwC) uitgevoerde nulmeting en de daarop door mij genomen maatregelen. Dan volgt een overzicht van de stand van zaken ten aanzien van de financiën van het proefproject, de beleidsontwikkelingen en de internationale ontwikkelingen en tot slot kom ik een aantal toezeggingen uit vorige overleggen met de Kamer na. Samenvatting en conclusie Ten aanzien van de opgetreden vertraging van 11 maanden bij de implementatie van het C2000 systeem in de Startregio, die ik u met mijn brieven met kenmerken EIB99/U98676 van 7 december 1999, EIB2000/ U60672 van 23 maart 2000 en EIB2000/65380 van 14 april 2000 heb gemeld, zijn geen mogelijkheden gevonden om deze terug te brengen. KST46170 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 1

2 Wel is uit het aangekondigde onderzoek een optie naar voren gekomen die het mogelijk maakt de landelijke implementatie van het C2000 systeem op een verantwoorde wijze volgens de oorspronkelijke planning en dus zonder vertraging te realiseren. Dit onderzoek wordt verderop in de brief gedetailleerd beschreven. De optie houdt een precisering in van de basis waarop het Go/No-go besluit wordt genomen. Een scheiding wordt aangebracht tussen het proefproject en de implementatie van het C2000 systeem in de Startregio en ten behoeve van het Go/No-go besluit worden met name die functionaliteiten van het C2000 systeem getest die voor de disciplines in het land van belang zijn. Deze testen zullen vooral een technisch en ten dele ook een operationeel karakter hebben. Ik ben mij er van bewust dat deze optie risico s met zich brengt ten opzichte van een situatie waarin alle functionaliteiten eerst uitgebreid in de praktijk van alledag zouden kunnen worden beproefd. Om de risico s van deze beperking goed te kunnen beoordelen zal parallel aan de test een contraexpertise worden uitgevoerd. Deze optie is tot stand gekomen in samenwerking met de politie, brandweer, ambulancedienst en Koninklijke marechaussee in de Startregio. Vervolgens hebben de Stuurgroep Startregio alsmede de Landelijke Stuurgroep en de disciplines in het land mij desgevraagd aangegeven deze optie te ondersteunen (bijlagen III en IV). 1 De evaluatiebegeleider van het proefproject, PricewaterhouseCoopers (PwC), heeft op basis van een beoordeling geconcludeerd dat deze wijze van uitvoering zeer wenselijk en naar verwachting haalbaar is. Voortgang Startregio Het C2000 project bestaat uit een aantal met elkaar samenhangende deelprojecten. Van de verschillende Startregio deelprojecten wordt hierna de laatste stand van zaken beschreven, uitgaande van de planning uit het Algemeen Projectplan C2000 (versie 2.3 d.d. 23 sept. 99). Een schematische weergave op hoofdlijnen van zowel de oorspronkelijke planning als de huidige planning vindt u als Bijlage I bij deze brief gevoegd. 1 De bouw van het radionetwerk in de Startregio 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. De bouw van de antenne-opstelpunten loopt volgens schema. In de Startregio zijn 19 opstelpunten nodig. Hiervan zijn er 17 gereed. Twee opstelpunten verkeren nog in de bouwfase. De eerste is binnenkort gereed en de laatste zal naar verwachting in het vierde kwartaal van dit jaar worden opgeleverd. De schakelcentrale-lokatie is gereed en de C2000 schakelapparatuur zal conform de planning in het derde kwartaal van 2000 worden geplaatst. De bouw van het alarmeringsnetwerk, nodig om het personeel van o.m. de brandweer en de ambulancediensten te kunnen oproepen, loopt 2 maanden vóór op schema. Het alarmeringsnetwerk is inmiddels getest en wordt in oktober 2000 in bedrijf gesteld. De testen die met het alarmeringsnetwerk zijn uitgevoerd geven een gunstig beeld, zowel qua functionaliteit als qua bereikbaarheid van de gebruiker (de radiodekking). Het test- en referentiesysteem, nodig voor ITO om in eerste instantie kennis en praktische ervaring op te doen, demonstraties te houden en nieuwe software te testen, is (behoudens enige restpunten) begin maart 2000 bedrijfsvaardig opgeleverd aan ITO, ongeveer 1 maand later dan contractueel afgesproken. Het test- en referentiesysteem is voorzien van een meldkamer. Deze meldkamer kan ondermeer door de disciplines worden gebruikt voor testdoeleinden en opleiding. Het antennenetwerk op de luchthaven Schiphol, tot voorkort eigendom van Defensie, gaat deel uitmaken van het C2000 radionetwerk en wordt daarvoor omgebouwd. Deze ombouw is op 1 april 2000 aangevangen en zal naar verwachting in september 2000 volgens schema worden afgerond. Na deze migratie zullen mogelijk nog uitbreidingen volgen in Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 2

3 verband met de voortdurende aanpassingen en uitbreidingen van de luchthaven. De aanbesteding van radiobediensystemen door de Startregio disciplines De vier disciplines in de Startregio kopen van de hun ter beschikking staande financiële middelen eigen radiobediensystemen. Doordat bij de disciplines sprake is van verschillende bedrijfsprocessen, verschillen ook hun radiobediensystemen van elkaar. Om de radiobediensystemen tijdig beschikbaar te hebben voor de integratie met het radionetwerk zouden deze uiterlijk op 1 januari 2001 bedrijfsvaardig moeten zijn opgeleverd. De onderhandelingen tussen TetraNed en de vier disciplines in de Startregio zijn tot op heden nog niet afgerond. Hierdoor dreigt de vertraging verder toe te nemen. Om de vertraging in de oplevering van de radiobediensystemen toch beperkt te kunnen houden tot de eerder genoemde 5 maanden heeft TetraNed op 3 april 2000 schriftelijk aangegeven voor eigen rekening en risico inmiddels bestellingen te hebben geplaatst bij haar onderleverancier Motorola voor tijdkritische onderdelen van de gewenste radiobediensystemen en de daarvoor noodzakelijke uitbreidingen in het radionetwerk. Verder is TetraNed gestart met de ontwikkeling van gebruikersspecifieke applicaties die de doorlooptijd in belangrijke mate bepalen. Op 14 april 2000 hebben de Besturen van Getronics N.V. en KPN N.V., de bedrijven achter TetraNed, dit nogmaals bevestigd. Dit maakt een bedrijfsvaardige oplevering door TetraNed op 16 april 2001 en door ITO op 1 juni 2001 mogelijk. TetraNed stelde daarbij evenwel als voorwaarde dat een opdracht (eventueel een intentieverklaring) voor de levering van radiobediensystemen uiterlijk op 1 juni 2000 zal zijn verstrekt en bepaalde activiteiten ten behoeve van het radionetwerk en de radiobediensystemen worden samengevoegd (zowel technisch als contractueel) om efficiëncy voordelen te kunnen behalen. BZK heeft hierop op 21 april 2000 aan TetraNed laten weten dat alle partijen geïnteresseerd zijn in het behalen van efficiency-voordelen. Doordat echter sprake is van verschillende autonome aanbestedende instanties (te weten BZK voor het radionetwerk en de vier Startregio disciplines voor de radiobediensystemen) is een contractuele samenvoeging met het contract voor het radionetwerk niet mogelijk. Verder is het daarom noodzakelijk de consequenties van een technische samenvoeging voor alle aanbestedende instanties te kunnen bepalen. Dit kan alleen als de uitgangspositie duidelijk is, met andere woorden zodra de contracten voor de levering van radiobediensystemen zijn getekend. Om opdrachtverstrekking op 1 juni 2000 mogelijk te maken was door de vier aanbestedende disciplines aan TetraNed verzocht uiterlijk op 15 mei 2000 een aangepaste aanbieding te doen waarin de onderhandelingsresultaten tot op heden zijn verwerkt en een opening wordt geboden voor een viertal struikelblokken in de onderhandelingen (geen inzicht in de prijsopbouw van de radiobediensystemen en het onderhoud, de betrouwbaarheid van de planning, het voldoen aan de functioneel technische specificaties van de disciplines wordt onvoldoende gegarandeerd en een tweetal functionaliteitsproblemen). Op basis van deze aanbieding kan dan worden bepaald hoe groot het eventuele gat is tussen de aanbieding van TetraNed en de gerechtvaardigde eisen van de disciplines. BZK kan daarop in overleg met de mede-opdrachtgevende departementen beoordelen of en zo ja op welke wijze het eventuele gat voor de disciplines zou kunnen worden verkleind en dit afstemmen met de disciplines in de Startregio op bestuurlijk niveau. TetraNed heeft echter aangegeven deze aangepaste aanbieding pas begin juni te kunnen overleggen. De bestuurlijke afstemming kan daardoor op zijn vroegst pas in juli 2000 plaats vinden. Welke consequenties dit heeft voor de planning zal eerst medio juni duidelijk zijn als de aangepaste offerte van TetraNed is ontvangen en bestudeerd. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 3

4 De aanbesteding van randapparatuur door de Startregio disciplines De vier disciplines in de Startregio kopen van de hun ter beschikking staande financiële middelen eigen randapparatuur, zoals portofoons, mobilofoons, alarmontvangers en mobiele dataterminals. Om de randapparatuur tijdig beschikbaar te hebben voor de integratie met het radionetwerk dienen leveringsopdrachten uiterlijk op 1 december 2000 door de disciplines te worden verstrekt. De disciplines hebben de Europese procedure voor de aanbesteding van de benodigde randapparatuur tijdig gestart maar, vanwege de onvoldoende kwaliteit van de ontvangen offertes, tot op heden nog niet afgerond. De randapparatuur wordt aangeboden door verschillende leveranciers. Momenteel wordt onderzocht in hoeverre de aangeboden randapparatuur voldoet aan de door de disciplines gestelde eisen. Het overleg met de bedrijven achter TetraNed Op 10 april jl. heb ik gesproken met twee leden van de Raden van Bestuur van Getronics N.V. en KPN N.V. In dit gesprek heb ik hen gewezen op het grote belang van een adequate realisering van het C2000 project. Ik heb daarbij mijn teleurstelling uitgesproken over de voortgang van de ontwikkeling van netwerkfunctionaliteiten door TetraNed en Motorola en mijn zorgen over de zeer moeizaam verlopende onderhandelingen over de levering van radiobediensystemen. Verder heb ik geïnformeerd of er voldoende inzet en prioriteitsstelling is bij systeemleverancier Motorola. Namens de Besturen van beide bedrijven werd mij daarop verzekerd dat het grote belang van het C2000 project volledig wordt onderschreven en dat TetraNed alles in het werk stelt en blijft stellen om het project zo vlekkeloos mogelijk uit te voeren. TetraNed kan daarbij rekenen op de volle ondersteuning van Getronics en KPN. Het Management van Motorola Ltd. heeft haar binding aan het C2000 project aan mij bevestigd in een schrijven d.d. 14 april De Bestuursleden spraken hun zorg uit over de complexe bestuurlijke verhoudingen in Nederland die veel tijd vergen en over het feit dat de radiobediensystemen separaat van het radionetwerk door de disciplines in de Startregio worden aanbesteed. Zonder deze radiobediensystemen is het C2000 systeem immers incompleet en operationeel niet bruikbaar. Ik heb daarop de bestaande verdeling van bestuurlijke verantwoordelijkheden en bevoegdheden geschetst die tot deze projectopzet heeft geleid. Onderzoek naar opties en alternatieven voor de landelijke implementatie Indien de in de Startregio opgetreden vertraging 1 op 1 zou worden doorberekend in de planning van de evaluatie van het proefproject, dan zou het Go/No-go besluit eerst op 1 juli 2002 kunnen worden genomen en de landelijke uitrol eveneens pas per die datum na een eventueel Go-besluit kunnen plaatsvinden. De oorspronkelijke planning gaat uit van een start van de landelijke uitrol op 1 augustus Gezien de urgente landelijke behoefte aan een nieuw digitaal communicatieplatform, in eerste instantie met name voor spraak en alarmering, acht ik deze ontwikkeling hoogst ongewenst. In mijn brief kenmerk EIB2000/U60672 van 23 maart 2000 heb ik u aangegeven de opties en technische alternatieven te zullen evalueren die nu voor ons open staan. Mogelijke opties Door BZK en de disciplines in de Startregio is gezamenlijk onderzocht op welke wijze een vertraging van de eventuele landelijke uitrol zoveel als mogelijk kan worden voorkomen. Een serie opties, zowel voor de korte Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 4

5 termijn als voor de lange termijn, die moeten leiden tot beperking van de vertraging van de landelijke uitrol is daartoe in beschouwing genomen. Een overzicht van deze opties en daar waar van toepassing de reden van afwijzing, vindt u gevoegd als Bijlage II bij deze brief. 1 In samenspraak tussen het APB van BZK, ITO en de projectleiders in de Startregio is uit deze serie een selectie gemaakt van een drietal haalbaar geachte opties. Deze opties zijn ter nadere besluitvorming voorgelegd aan de gebruikers in de Startregio en de toekomstige gebruikers in het land, respectievelijk vertegenwoordigd door de Stuurgroep Startregio en de Landelijke Stuurgroep, alsmede aan de mede-opdrachtgevende departementen, als volgt: Optie 1, een Go/No-go besluit op basis van de resultaten van de operationele ingebruiknamefase van een beperkt aantal disciplines (exclusief de Politie die logischerwijze de langste operationele ingebruiknamefase heeft). Optie 2, een Go/No-go besluit op basis van de resultaten van een test en een contra-expertise. Optie 3, een «beperkt» Go-besluit op basis van de resultaten van de technische integratiefase, gevolgd door een «definitief» Go/No-go besluit op basis van de resultaten van de operationele ingebruiknamefase van alle vier de disciplines. Omdat de disciplines in de Startregio een sterke voorkeur hebben voor een gezamenlijke aanpak van het testtraject en daarop ook het Go/No-go besluit willen baseren, heeft de Stuurgroep Startregio aangegeven in te stemmen met een werkwijze volgens Optie 2. Een bevestiging van de voorzitter van de Stuurgroep Startregio terzake kenmerk / stuurgroep/corresp d.d. 4 mei 2000 vindt u gevoegd als Bijlage III bij deze brief. Ook de Landelijke Stuurgroep ondersteunt de uitvoering van Optie 2. Een bevestiging van de voorzitter van de Landelijke Stuurgroep terzake kenmerk LS2000/02 d.d. 26 mei 2000 vindt u gevoegd als Bijlage IV bij deze brief. Het Opdrachtgeversoverleg kan eveneens met de uitvoering van Optie 2 instemmen. Op mijn verzoek heeft PwC als evaluatiebegeleider van het proefproject de wenselijkheid en haalbaarheid van Optie 2 beoordeeld. PwC acht de uitvoering van Optie 2 zeer wenselijk omdat daardoor een vertraging van 11 maanden in de landelijke uitrol waarschijnlijk kan worden voorkomen, de beheersing van het proefproject aanzienlijk wordt verbeterd en naar verwachting een aanzienlijke financiële besparing wordt behaald. PwC acht de uitvoering van Optie 2, uitgaande van de borging van de planvorming, ook haalbaar. Het verslag van de contra-expertise vindt u als Bijlage V bij deze brief gevoegd. 1 Optie 2 wordt hierna beschreven. Optie 2, de test in het proefproject Niet alle functionaliteiten en operationele aspecten die in het proefproject in de Startregio worden getest zijn op dit moment van belang voor de rest van het land. Het gaat daarbij in eerste instantie om het landelijk dekkend digitaal betrouwbaar spraaknetwerk en de alarmering. Om deze optie te kunnen uitvoeren wordt er binnen het proefproject een testomgeving ingericht waarmee specifiek die functionaliteiten worden beoordeeld die wel voor het land van belang zijn, te weten de functionaliteiten uit het landelijk Programma van Eisen C2000. De optie 2 wordt uitgebreid beschreven in bijlage V, contra-expertise PwC. 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. De optie 2 heeft ook beperkingen. De navolgende zaken kunnen wel in een technische omgeving maar niet (volledig) operationeel worden getest: functionaliteiten die niet in het standaard Elite plus radiobediensysteem zitten; een volledig operationele omgeving; Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 5

6 de organisatorische aspecten van de invoering van het C2000 systeem in de organisatie Om de risico s van deze beperking goed te kunnen inschatten zal parallel aan de test een contra-expertise worden uitgevoerd die moet aangeven of deze risico s te overzien zijn of mogelijk nog een obstakel kunnen vormen voor een landelijke uitrol. De contra-expertise wordt uitgevoerd in de periode september 2000 tot augustus Dit maakt het mogelijk om conform de oorspronkelijke planning op 1 augustus 2001 een verantwoord Go/No-go besluit te nemen. Mocht te zijner tijd blijken dat ten behoeve van het Go/No-go besluit toch nog meer informatie is vereist dan kan alsdan worden overwogen om voor de proef meer tijd in te ruimen dan nu gepland. Dit zou dan wel een vertraging in de datum van het Go/No-go besluit en de eventuele start van de landelijke uitrol betekenen. Het proefproject zal zijn beëindigd als de vier Startregio disciplines hun operationeel testtraject volledig hebben afgerond, over de resultaten hebben gerapporteerd en de doelstellingen van het proefproject onverkort zijn gerealiseerd. De leereffecten van het proefproject zullen worden gebruikt om de landelijke implementatie van het C2000 systeem te verbeteren en om eventuele uit het proefproject gebleken operationele beperkingen van het C2000 systeem te minimaliseren. De testomgeving zal na uitvoering van de test worden gebruikt om verder onderzoek te verrichten naar de wijze waarop de ondersteuning die het C2000 systeem aan de bedrijfsprocessen van de OOV-diensten kan bieden, maximaal kan worden benut (bijv. de koppeling met GMS en en met de verschillende bedrijfssystemen van de disciplines). Door de uitvoering van Optie 2 worden aanzienlijke meerkosten voor het C2000 project door vertraging van de landelijke uitrol naar verwachting in belangrijke mate voorkomen. Ook de landelijke disciplines hoeven daardoor hun oude analoge netten niet langer in stand te houden dan oorspronkelijk gepland. Aan de uitvoering van deze test zijn ook kosten verbonden die niet in de huidige begroting zijn opgenomen. Het betreft hier kosten voor installatie, aanvullende voorzieningen, de projectuitvoering en speciale ontwikkelingen. Het totaal van deze meerkosten is begroot op f 3 miljoen. De disciplines in de Startregio zullen door BZK worden gevrijwaard van de financiële consequenties van de uitvoering van deze test. Dit gebeurt door het toevoegen van een extra addendum bij de bestuursovereenkomst met de besturen in de Startregio en bij het nog af te sluiten convenant met de Koninklijke marechaussee waarin afspraken worden gemaakt over de inspanning van de disciplines bij de uitvoering van het proefproject en de financiële vergoeding daarvoor. Technische alternatieven Voor het geval onverhoopt mocht blijken dat het C2000 systeem zoals ons dat voor ogen staat niet realiseerbaar zou zijn, laat ik mij met regelmaat op de hoogte stellen van de ontwikkelingen in de commerciële en professionele telecommunicatiemarkt. Dit om technische alternatieven te identificeren waarmee in het geval van een eventueel No-go besluit de communicatie van de gezamenlijke veiligheids- en hulpverleningsdiensten (eventueel tijdelijk) in stand kan worden gehouden. Daar het C2000 project een gezamenlijk initiatief is van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Justitie, Defensie en Volksgezondheid, Welzijn en Sport, komen voor mij alleen technische alterna- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 6

7 tieven in aanmerking die een landelijk dekkend communicatiesysteem betreffen, geschikt zijn voor multi-disciplinair gebruik en noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de vitale overheidstaken. In de momenteel op de markt beschikbare digitale systemen voor mobiele communicatie zijn globaal drie categorieën te onderscheiden. Commerciële systemen voor mobiele telefonie, zoals GSM en straks UMTS (Universal Mobile Telephone System). Mobiele communicatiesystemen voor professioneel gebruik (zoals ook C2000). Systemen voor persoonsalarmering. Naast deze drie categorieën is een laatste mogelijkheid het opwaarderen en in stand houden van de huidige analoge systemen. Doordat deze systemen in de nabije toekomst door de verschillende leveranciers niet meer zullen worden onderhouden, laat staan doorontwikkeld, is opwaardering en in stand houden slechts voor een beperkte periode mogelijk. Deze mogelijkheid verdient dan ook niet de voorkeur. Op mijn verzoek heeft het TNO-FEL een beknopte beschouwing opgesteld waarin de mogelijkheden en onmogelijkheden van voornoemde drie categorieën als eventueel technisch alternatief voor het C2000 systeem worden aangegeven. Deze beschouwing vindt u als Bijlage VI bij deze brief gevoegd. 1 De conclusie is dat er op dit moment geen technische alternatieven zijn die kunnen voldoen aan de indertijd door de veiligheidsen hulpverleningsdiensten aan het C2000 systeem gestelde functionele eisen. Dit geldt ook voor de openbare GSM-netwerken. TNO-FEL constateert dat deze netwerken niet voldoen aan de voor C2000 opgestelde funtionele eisen. Omdat de ontwikkelingen in de mobiele telefoniecommunicatiesystemen zeer snel gaan heb ik op 19 april 2000 de werkgroep Terugvalopties ingesteld. Deze werkgroep heeft tot taak technische alternatieven voor het C2000 systeem te identificeren waarmee de communicatie van de gezamenlijke OOV-diensten met minimaal de huidige functionaliteit in stand kan worden gehouden. Daarbij zal de werkgroep de oorspronkelijke keuzebepalende functionele eisen niet als vaststaand beschouwen maar deze nogmaals op hun merites beoordelen. Vertegenwoordigers van de landelijke adviesgroepen C2000 hebben als lid zitting in deze werkgroep. De werkgroep zal bij haar werkzaamheden worden ondersteund door een wetenschappelijk medewerker van een nog aan te wijzen technisch onderzoeksinstituut. De werkgroep zal met regelmaat over haar werkzaamheden rapporteren aan het Opdrachtgeversoverleg alsmede aan de Stuurgroep Startregio en aan de Landelijke Stuurgroep. Indien het voor het C2000 project te zijner tijd komt tot een No-go-besluit en een reële terugvaloptie voorhanden is, moet rekening worden gehouden met een nieuwe Europese aanbesteding en met de daarmee gepaard gaande kosten en tijdverlies. Voortgang landelijke uitrol De bouw van het landelijke radionetwerk 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. Door uitvoering van Optie 2 kan de landelijke uitrol worden gestart (augustus 2001) en afgerond (juni 2004) binnen de oorspronkelijke planning. Dit betekent wel dat de voorbereiding van Kring I op korte termijn dient te geschieden. Als de landelijke uitrol niet tijdig wordt voorbereid is na een eventueel Go-besluit een aanzienlijke vertraging van mogelijk een jaar of meer te verwachten. Om dit te voorkomen heb ik een «Plan van aanpak voorbereiding onbelemmerde landelijke uitrol C2000» laten opstellen. In dit plan wordt beschreven op welke wijze BZK de regionale Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 7

8 projectleiders en Stuurgroepen zal ondersteunen bij de voorbereiding van de implementatie van C2000 in hun regio, de bestuurders zal informeren en bindende afspraken met hen zal maken. De kosten die met de uitvoering van dit plan van aanpak zijn gemoeid bedragen ca. f 4 miljoen voor Kring I. Gezien voormelde risico s acht ik deze investering noodzakelijk. In de projectbegroting van C2000 is rekening gehouden met deze kosten, echter voor de periode na een eventueel Go-besluit. De landelijke aanbesteding van radiobediensystemen en randapparatuur In de loop van dit jaar zal onderzoek worden verricht naar de wijze van aanbesteding van radiobediensystemen en randapparatuur voor de rest van het land. Het is daarbij goed voorstelbaar dat BZK opdrachtgever wordt voor de aanbesteding van deze apparatuur en deze onder nader te bepalen voorwaarden aan de OOV-diensten overdraagt. BZK zou daarbij voor deze apparatuur enkele raamcontracten sluiten, waaruit de OOVdiensten vervolgens de door hen gewenste apparatuur kunnen selecteren. Voordeel van een dergelijke aanpak is dat de beheersbaarheid van de aanbesteding verder wordt vergroot. De tijdige beschikbaarheid van radiobediensystemen en randapparatuur ten behoeve van de landelijke uitrol kan hierdoor beter worden gewaarborgd. Ook zijn er efficiëncyvoordelen te verwachten. Resultaten van de nulmeting Als onderdeel van de evaluatie van het proefproject in de Startregio heb ik aan evaluatiebegeleider PricewaterhouseCoopers (PwC) opdracht gegeven een zogenaamde nulmeting uit te voeren. Deze nulmeting geeft een beeld van de relevante beheersingsmaatregelen van het C2000 project op peildatum december De nulmeting maakt de effecten van de tot die datum genomen maatregelen zichtbaar en fungeert tevens als basis voor de vervolgaudits. Aan de hand van de bij deze nulmeting gedefinieerde kritische succesfactoren zal de verdere voortgang van het project worden gemeten. De nulmeting d.d. 24 maart 2000 vindt u gevoegd als Bijlage VII bij deze brief. 1 PwC constateert in haar nulmeting dat door alle bij het C2000 project betrokken partijen in het afgelopen jaar aanzienlijke inspanningen zijn geleverd die zich hebben vertaald in significante verbeteringen. In het bijzonder worden daarbij genoemd de bestuurlijke aansturing van de Startregio, de positionering en projectplannen van de projectorganisaties van BZK en ITO en de aansturing van het project door BZK. Door ITO is een grote inspanning geleverd wat betreft het verbeteren van haar projectorganisatie. Ook de samenwerking en relatie tussen BZK en de Stuurgroep Startregio zijn belangrijk verbeterd. Verder zijn op initiatief van BZK belangrijke stappen gezet om de betrokkenheid van de toekomstige gebruikers te vergroten, waaronder de instelling van de Landelijke Stuurgroep. 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. Ter verdere versterking van het bestuurlijke draagvlak heb ik inmiddels een regulier overleg ingesteld tussen de voorzitters van de Landelijke Stuurgroep en de Stuurgroep Startregio en mijzelf. Teneinde de toekomstige gebruikers meer te betrekken bij de ontwikkelingen in de Startregio maakt de voorzitter van de Stuurgroep Startregio thans ook deel uit van de Landelijke Stuurgroep. Om de toekomstige gebruikers op gemeentelijk niveau meer te betrekken en beter op de hoogte te kunnen houden van de ontwikkelingen zijn de Koninklijke Nederlandse Brandweerverenigingen (KNBV) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) uitgenodigd zitting te nemen in de Landelijke Stuurgroep. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 8

9 Opmerkingen en maatregelen PwC onderkent tevens een aantal knelpunten en doet aanbevelingen ter oplossing daarvan. Onderstaand zijn de belangrijkste opmerkingen van PwC samengevat en wordt aangegeven welke maatregelen ik inmiddels heb getroffen danwel voornemens ben te treffen. 1. Ten aanzien van de projectsturing: Opmerking. De deelname van de Koninklijke marechaussee aan de Startregio dient te worden geformaliseerd door het afsluiten van een convenant. Maatregel. Met Defensie als mede-opdrachtgevend departement zijn inmiddels nadere afspraken gemaakt over de wijze van financiering van de Koninklijke marechaussee bij het proefproject in de Startregio. De integrale afstemming van de convenanttekst binnen de Defensie-organisatie is nog niet afgerond. Zodra dit is gebeurd zal het convenant met de Koninklijke marechaussee worden getekend. Opmerking. Het Ambtelijk Projectbureau (APB) van BZK heeft de projectverantwoordelijkheid voor C2000 doch is, door de wijze van positionering van ITO binnen BZK, niet in staat ITO direct aan te sturen. Ter verbetering dient de positionering van ITO ten opzichte van het APB sterk te worden vereenvoudigd en verduidelijkt en dient het APB met specifieke expertise te worden versterkt. Maatregel. Met ingang van 1 juni 2000 geschiedt de aansturing van ITO t.b.v. het C2000 project als volgt. Binnen het directoraatgeneraal voor Openbare Orde en Veiligheid is een derde directeur aangesteld, de Directeur Veiligheidsbeleid, Informatiebeleid en Projecten (D-VIP). Deze is aangewezen als ambtelijk opdrachtgever en voorzitter van het Opdrachtgeversoverleg (OGO) en heeft in die hoedanigheid met de opdrachtnemer Directeur ITO een directe opdrachtgevers/opdrachtnemers relatie. Het APB van BZK wordt op korte termijn verder versterkt met financiële- en technisch-beleidsbepalende expertise. De adviesgroep C2000, waarin de medeopdrachtgevende departementen zitting hebben wordt geïncorporeerd in het OGO. Het instellingsbesluit van het OGO zal conform worden aangepast. Opmerking. ITO beschikt over een grote hoeveelheid kennis en ervaring die voor de geplande realisatie van het C2000 Project onmisbaar is. ITO bevindt zich evenwel in een veranderingsproces en vervult rollen die op onderdelen conflicterend zijn. Ter verbetering dient het veranderingsproces van ITO te worden gescheiden van C2000 en dient een heroverweging ten aanzien van de rollen van ITO plaats te vinden. Maatregel. Rond het verzelfstandigingstraject van ITO zijn de nodige investeringen gedaan om ITO op een hoger kwaliteitsniveau te brengen. Daarnaast worden door Deloitte & Touche en Berenschot permanente audits uitgevoerd op de sturing en kwaliteit van het C2000 project binnen ITO. Als kerntaken van ITO worden gerekend de realisatie van het radionetwerk en het beheer daarvan (conform een managementcontract met BZK), systeemintegratie en het beheer van meldkamersystemen en randapparatuur (conform dienstverleningsovereenkomsten met de disciplines). Ten aanzien van de rollen van ITO die conflicterend kunnen zijn met haar kerntaken heeft een heroverweging plaats gevonden. Het gaat daarbij specifiek om de regievoering met betrekking tot de Europese aanbesteding van radiobediensystemen en randapparatuur en de bestuurlijke voorbereiding die nodig is om een onbelemmerde uitrol en implementatie van het C2000 systeem veilig te stellen. Deze taken zullen zo snel mogelijk onder regievoering van BZK worden gebracht. Binnen het kader van haar kerntaken zorgt ITO Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 16 9

10 voor de opbouw en borging van expertise op het terrein van de functioneel/technische implementatie van het C2000 systeem bij de disciplines in het land. Voor de dienstverlening op de verschillende terreinen van beheer als ook met betrekking tot de te leveren diensten op het C2000 radionetwerk sluit ITO «service level agreements» af met de disciplines in het land, dan wel met gemandateerde vertegenwoordigende organisaties. Voor diensten in het kader van de functioneel/technische implementatie en systeemintegratie worden met de betrokken organisaties dienstverleningsovereenkomsten aangegaan. Opmerking. Het project is ten aanzien van besluitvormingsprocedures, risicomanagement en éénduidig begrippenkader onvoldoende geformaliseerd. Maatregel. De voorbereiding en verslaglegging van het OGO zijn inmiddels sterk verbeterd. Op 19 april 2000 is de werkgroep Risicobeheersing ingesteld. De voorzitter rapporteert over de werkzaamheden van de werkgroep aan het Opdrachtgeversoverleg. Door BZK wordt een éénduidig begrippenkader opgesteld en beheerd. 2. Ten aanzien van het Go/Nogo-besluit en de eventuele landelijke uitrol: Opmerking. BZK is politiek-bestuurlijk verantwoordelijk voor de proefprojectaspecten van de Startregio maar heeft geen bevoegdheden en mogelijkheden om directe sturing op de realisatie daarvan door de disciplines in de Startregio uit te oefenen. Ter verbetering dient de samenwerking tussen BZK en de Startregio, binnen de kaders van de bestuursovereenkomst Startregio, voor wat betreft de proefprojectaspecten te worden herzien. Maatregel. Een extra addendum zal aan de bestuursovereenkomst Startregio en aan het nog af te sluiten convenant met de Koninklijke marechaussee worden toegevoegd. In dit addendum zullen nadere afspraken worden vastgelegd over de realisatie en financiering van de proefprojectaspecten van de Startregio, waaronder tevens begrepen de uitvoering van Optie 2 als voornoemd. Dit addendum wordt thans voorbereid door BZK. Naar verwachting zal dit addendum in het derde kwartaal van 2000 door de betrokken partijen kunnen worden ondertekend. Opmerking. De toekomstige gebruikers zijn nog onvoldoende gecommitteerd aan C2000. Voor een tijdige start van de landelijke uitrol na een eventueel Go-besluit moeten meer voorbereidingen worden getroffen. Ter verbetering dienen de toekomstige gebruikers bestuurlijk actief bij C2000 te worden betrokken en dienen tijdig bestuursovereenkomsten met hen tot stand te worden gebracht. Maatregel. Omdat een onvoldoende voorbereiding van Kring I en verder een aanzienlijke vertraging in de eventuele landelijke uitrol tot gevolg kan hebben, heb ik besloten aan die noodzakelijke voorbereiding thans uitvoering te laten geven. Daartoe wordt binnen BZK een «Projectleider voorbereiding landelijke uitrol» aangesteld. Deze Projectleider wordt bij zijn werkzaamheden ondersteund door een klein projectteam en door capaciteit van ITO. Een projectplan is reeds opgesteld. De kosten van de voorbereidende werkzaamheden zijn begroot op f 4 miljoen voor Kring I. Dit projectteam zal tevens toezien op de uitvoering van het strategisch communicatieplan projectjaar Dit plan geeft aan op welke wijze de betrokkenheid van de toekomstige gebruikers zal worden vergroot. Opmerking. In de projectplannen is vrijwel uitsluitend aandacht voor de implementatie van het C2000 Systeem in de Startregio. De proefprojectaspecten van de Startregio en de voorbereidende aspecten voor de landelijke uitrol zijn onvoldoende in de projectplannen geconcretiseerd. Dit dient te worden gecorrigeerd. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

11 Maatregel. Voor de noodzakelijke verwerving van opstelpunten in Kring I is inmiddels een budget van f 2,5 miljoen beschikbaar gesteld. Daar komt nu de hiervoor genoemde f 4 miljoen ten behoeve van de voorbereiding van de landelijke uitrol bij. Het is indertijd een bewuste politieke keuze geweest om de scope van het C2000 project tot de Go/No-go beslissing te beperken tot de implementatie van het C2000 systeem in de Startregio en de proefprojectaspecten. De consequenties van deze keuze zijn inmiddels duidelijk en maken een heroverweging op onderdelen noodzakelijk. 3. Ten aanzien van de financiën: Opmerking. De financiële controle van het C2000 Project is primair gericht op de beheersing van het budget voor de implementatie van C2000 in de Startregio. Periodieke actualisering van de kostenramingen voor het totale project vindt nog niet plaats. Maatregel. Op 10 maart 2000 is de werkgroep Kosten en Baten ingesteld. Deze werkgroep heeft als taak het bepalen van de investerings- en exploitatiekosten en de baten van het C2000 Systeem en de kosten van de huidige verbindingsmiddelen in de Startregio, het opstellen van een tariferingmodel en het onderzoeken van kostenreducerende maatregelen. Vertegenwoordigers van de disciplines in de Startregio hebben als adviseur zitting in deze werkgroep. De werkgroep zal met regelmaat over haar werkzaamheden rapporteren aan het Opdrachtgeversoverleg alsmede aan de Stuurgroep Startregio en aan de Landelijke Stuurgroep. Opmerking. Met de toekomstige gebruikers zijn nog geen afspraken gemaakt over hun aandeel in de kosten van C2000. Maatregel. Zodra de kosten van het C2000 Systeem bekend zijn (naar verwachting voor het einde van 2000 doch uiterlijk ten tijde van het Go/No-go besluit) en met de gebruikers en de medeopdrachtgevende departementen afspraken zijn gemaakt over de wijze van tarifering wordt deze informatie opgenomen in de met de besturen af te sluiten bestuursovereenkomsten. Opmerking. De mogelijkheden om kostenreducerende maatregelen te treffen zijn nog niet onderzocht. Maatregel. Dit is een van de taken van de werkgroep Kosten en Baten. Als mogelijke kostenreducerende maatregelen worden thans onderkend: * Versnelling van de eventuele landelijke uitrol door deze in eerste instantie te richten op realisatie van de Dimetra+ functionaliteiten. * Vermindering van de kosten van meldkamers door het bevorderen van colocatie en standaardisatie. Met het oog op een optimale samenwerking van de verschillende bij de rampenbestrijding betrokken besturen en hulpverleningsdiensten is een beleidsdoelstelling van BZK de bevordering van samenwerking van de verschillende meldkamers door colocatie, het slechten van technische barrières en anderszins. Gunstig effect voor het C2000 project daarbij is dat met name door colocatie en standaardisatie de investerings- en exploitatiekosten van meldkamers kunnen worden beperkt. In 1996, het jaar waarin de begroting van het C2000 project werd vastgesteld, was nog sprake van 68 meldkamers. Thans zijn er nog 52 meldkamers waarvan 30 mono-disciplinair. In 14 meldkamers werken CPA en brandweer samen en in 8 meldkamers de politie, CPA en brandweer. Op basis van reeds gemaakte samenwerkingsafspraken en lopende gesprekken daarover zal naar verwachting medio 2004 sprake zijn van ca. 40 meldkamers. Nader onderzocht zal worden of en zo ja op welke wijze dit proces nog kan worden versneld. * Vermindering van de kosten van radiobediensystemen door de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

12 introductie van nieuwe technologie binnen het Motorola Dimetra-concept en door technische integratie met het Geïntegreerd Meldkamersysteem GMS. * Vermindering van de kosten van radiobediensystemen en randapparatuur door gezamenlijke landelijke aanbesteding (d.m.v. raamovereenkomsten) en standaardisatie. * Vermindering van de kosten van centraal beheer door vereenvoudiging van de netwerkbeheerorganisatie. * Aan de disciplines in de Startregio zal worden verzocht om, als onderdeel van het proefproject, onderzoek te doen naar verdere kostenreducerende maatregelen. 4. Ten aanzien van de techniek: Opmerking. De toekomstige gebruikers maken zich, mede ingegeven door de snelle technologische ontwikkelingen op ICT-gebied, zorgen of de functionaliteit die C2000 zal bieden aan hun verwachtingen zal voldoen. Ter verbetering dienen de ontwikkelingen van de techniek en de verwachtingen bij de Gebruikers door BZK op gestructureerde wijze te worden gevolgd en indien nodig te worden vertaald in passende acties en ruimhartige communicatie. Maatregel. Op 19 april 2000 is de werkgroep Terugvalopties ingesteld die deze taak zal gaan uitvoeren. Verder is op 19 april 2000 de adviesgroep Meldkamerdomein ingesteld. Deze adviesgroep wordt voorgezeten door de Regionaal Brandweercommandant Drenthe en heeft tot taak te onderzoeken op welke wijze een vorm van standaardisatie en mogelijk colocatie van meldkamers kan worden gerealiseerd. Vertegenwoordigers van de landelijke adviesgroepen C2000 hebben als lid zitting in deze adviesgroep. De adviesgroep brengt advies uit aan het Opdrachtgeversoverleg en presenteert de resultaten van haar werkzaamheden eveneens aan de Landelijke Stuurgroep. Financiën proefproject Startregio Het rijksaandeel in de begroting van de projectfase Startregio Oorspronkelijk was het rijksaandeel (incl. bijdrage Defensie) in de begroting van de projectfase Startregio voor de periode 1 januari 1999 tot 1 augustus 2001 f 247,5 miljoen gulden. Dit is per brief van 9 april 1999 nr. EIB99/U aan de Kamer medegedeeld. Uit het rijksaandeel wordt de aanleg van het radionetwerk gefinancierd alsmede de projectkosten van ITO en de ambtelijke projectorganisatie van BZK. Door de eerder gemelde vertraging van 6 maanden bij de bouw van het radionetwerk in de Startregio is de projectfase Startregio met een gelijke periode verlengd tot 1 februari Daarenboven is er sprake van meerkosten bij de bouw van de opstelpunten in de Startregio en de aanpassing ten gevolge van groei van het inpandige antennenetwerk op Schiphol en waren de kosten voor het uitvoeren van het Multidisciplinair Slotscenario nog niet meegenomen in de oorspronkelijke projectbegroting. De meerkosten voor de aanpassing van het antennenetwerk op Schiphol zijn ontstaan doordat bij de oorspronkelijke begroting is uitgegaan van een offerte van TetraNed die later qua te verrichten werkzaamheden onvolledig bleek te zijn. Voorts zit in deze budgetoverschrijding ook een nadelig koerseffect. De meerkosten van de opstelpunten zijn ontstaan doordat de benodigde heiwerkzaamheden duurder zijn uitgevallen dan begroot en er meer technische apparatuur (z.g. duplexers) moest worden aangeschaft. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

13 In totaal hebben deze ontwikkelingen geleid tot een aanpassing van het in de Rijksbegroting gereserveerde budget voor deze projectfase. In de oorspronkelijke ontwerpbegroting (OW2000) was boven de f 247,5 miljoen gulden voor de Startregioperiode een bedrag opgenomen voor de landelijke uitrol. Met de Voorjaarsnota 2000 is dit bedrag als gevolg van de opgelopen vertraging naar achteren geschoven, terwijl het bedrag voor de Startregioperiode als gevolg van voornoemde meerkosten met f 12 miljoen gulden is verhoogd. Door de in deze brief gemelde vertraging van 5 maanden bij de oplevering van radiobediensystemen is de projectfase Startregio verder met een gelijke periode verlengd tot 1 juli De financiële consequenties daarvan en de compenserende invloed van Optie 2 daarop worden thans onderzocht. Ik verwacht daar de komende maand duidelijkheid over te verkrijgen. Verder is nog geen rekening gehouden met de BTW-verhoging van 2% na 1 januari Het regionaal aandeel in de begroting van de projectfase Startregio Uit het regionaal aandeel wordt de aanschaf van radiobediensystemen en randapparatuur door de disciplines gefinancierd alsmede de regionale projectkosten en implementatiekosten e.d. Het regionaal aandeel projectfase Startregio is opgebouwd uit de verschillende projectbegrotingen van de Startregio-disciplines als volgt (in miljoenen guldens): Politie f 21,4 Brandweer f 7,9 CPA f 6,0 Kmar f 6,0 Daarmee beloopt het totale regionale aandeel in deze projectfase thans f 41,3 miljoen gulden. Een deel van de voornoemde projectbegrotingen van de disciplines in de Startregio wordt vergoed door de (mede)-opdrachtgevende departementen uit eigen middelen. De departementen hebben voor de proefprojectperiode thans de volgende bedragen in hun begrotingen opgenomen (in miljoenen guldens): BZK t.b.v. Politie f 6,2 BZK t.b.v. Brandweer f 6,0 VWS t.b.v. CPA f 5,0 BZK t.b.v. CPA f 0,4 (proj. medew.); Defensie t.b.v. Kmar f 0,0 (bijdrage ad f 21,3 verwerkt in instapkosten en LRO); BZK t.b.v. Kmar f 0,2 (proj.medew.). Daarmee beloopt de departementale vergoeding aan de disciplines in de Startregio op dit moment f 17,8 miljoen gulden. Daarenboven worden de kosten van de Frontoffice ITO (dienstverlening, regie bij de Europese aanbesteding van radiobediensystemen en randapparatuur e.d.) en de kosten van het beheer van het radionetwerk en de radiobediensystemen voor de Startregioperiode betaald uit het Rijksaandeel. De departementale vergoeding vindt zijn grondslag in de gebruikelijke wijze van financiering van de verschillende disciplines. Dit verklaart ook de verschillen. Daarbij is tevens met de disciplines afgesproken dat zij geen negatieve financiële consequenties hoeven te ondervinden van het deelnemen aan het proefproject. Op basis van door de disciplines in te Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

14 dienen declaraties zal door het betreffende departement worden bepaald of de kosten al dan niet voor vergoeding in aanmerking komen. Mogelijke tekorten in de regionale begrotingen Naar het zich laat aanzien is binnenkort een kostenoverschrijding in de orde van grote van enige miljoenen te verwachten bij bepaalde investeringen die betaald worden uit de regionale begrotingen. Zo blijkt bijvoorbeeld uit de voorliggende offertes van radiobediensystemen dat deze aanmerkelijk duurder zijn dan oorspronkelijk verwacht. BZK en de medeopdrachtgevende departementen dragen ondermeer bij in de kosten van de radiobediensystemen voor de disciplines in de Startregio (het deel wat «proefprojectproblemen» kan opleveren). Deze departementale bijdrage zal dus ook moeten worden verhoogd. De disciplines zullen daartoe in overleg treden met hun departement zodra de daadwerkelijke kosten van de radiobediensystemen bekend zijn. BZK heeft daarbij een coördinerende rol. Kosten landelijke uitrol Naast het benodigde budget voor de proefregio is ook budget nodig voor onvermijdbare investeringen in opstelpunten buiten de proefregio. In de brief aan de Kamer van 12 oktober 1999 is gemeld dat hiervoor een bedrag is gereserveerd van f 2,5 miljoen gulden. Het geraamde budget is als volgt over de jaren 1999 tot en met 2001 verdeeld (in miljoenen guldens): Jaar Totaal Budget f 0,8 f 1,1 f 0,6 f 2,5 Beleidsontwikkelingen Beveiligingsbeleid Om de Brandweer, Ambulancediensten, Politie en Koninklijke marechaussee in staat te stellen de hulpverlening aan de burgers snel en effectief te kunnen uitvoeren en de veiligheid van de hulpverlener te kunnen waarborgen worden aan het C2000 systeem zware betrouwbaarheidseisen gesteld. Een hoge mate van beschikbaarheid van het C2000 systeem dient ook onder bijzondere omstandigheden (calamiteiten, rampen, beperkte noodtoestand enz.) te kunnen worden gegarandeerd. Om deze eisen permanent te kunnen waarborgen is door de werkgroep Beveiliging, bestaande uit beveiligingsdeskundigen, het beleidsdocument Beveiligingsbeleid C2000 opgesteld. Dit beleid is bij de totstandkoming continu geëvalueerd en op uitvoerbaarheid beoordeeld door de klankbordgroep Beveiliging, bestaande uit materiedeskundigen van de politie, de brandweer, de ambulancezorg en de Koninklijke marechaussee. Ik ben voornemens om dit beleidsdocument op 6 september 2000 ter instemming voor te leggen aan de Landelijke Stuurgroep waarna ik het zal vaststellen. Communicatiebeleid Begin april jl. hebben de regionale projectleidersdagen C2000 plaatsgevonden. Uit de resultaten van deze dagen en de commentaren van de regionale projectleiders heb ik geconcludeerd dat de informatieverstrekking over het C2000 project, met name aan de regionale besturen en landelijke gebruikers nog niet optimaal functioneert. Op dit moment laat ik onderzoeken hoe deze informatieverstrekking anders en beter vorm kan worden gegeven. Ik verwacht in juni 2000 de resultaten van dit onderzoek. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

15 Daarbij heb ik inmiddels het strategisch communicatieplan C2000 uit 1997 laten herijken en ter instemming aangeboden aan de Stuurgroep Startregio en de Landelijke Stuurgroep waarna het zal worden uitgevoerd. Nationaal beleid opstelpunten Op dit moment maken de OOV-diensten gebruik van in het totaal ruim honderd eigen netwerkjes voor hun mobiele communicatie. Hiervoor zijn ongeveer 2500 masten (opstelpunten) in gebruik. Door de invoering van C2000 als landelijk netwerk zijn er nog maar ruim 400 opstelpunten nodig. De ongeveer 2000 resterende masten kunnen of worden afgebroken of voor andere toepassingen worden ingezet. Gezien de toenemende vraag naar mastruimte en de roep om de ongebreidelde groei te beteugelen wordt onder leiding van het ministerie van Verkeer en Waterstaat in interdepartementaal verband onderzocht hoe het Rijk een beleid voor een verantwoorde verbreiding van het aantal masten en een optimale bezetting daarvan door de verschillende belanghebbende partijen (zowel het Rijk als private organisaties) kan inrichten. BZK, Defensie en VROM participeren in dit onderzoek. Hiermede wordt beoogd een evenwichtige afstemming te bereiken tussen enerzijds de beschikbaarheid van masten en anderzijds de groeiende (commerciële) vraag naar mastruimte voor de plaatsing van antennes. Uitgangspunt daarbij is dat geen afbreuk wordt gedaan aan de betrouwbaarheid (waaronder beschikbaarheid en vertrouwelijkheid) van de mobiele communicatiesystemen van het Rijk, waaronder het C2000 systeem. Internationale ontwikkelingen Implementatie van de Europese Tetra-standaard Het Verenigd Koninkrijk, Ierland, IJsland, Finland, Nederland, België, Zweden, Denemarken, Oostenrijk, Italië, Portugal, (delen van) Spanje en Noorwegen implementeren allen de Europese Tetra-standaard voor hun OOV-toepassingen. Daarentegen heeft Frankrijk gekozen voor de Tetrapol technologie en de Franse industrie zet druk op andere lidstaten, die de Tetra-standaard nog niet hebben geïmplementeerd, om hetzelfde te doen. Ik heb dit voorjaar mijn zorg over deze ontwikkeling schriftelijk onder de aandacht gebracht van de Europees Commissarissen Bolkestein (Interne markt), Liikanen (Nieuwe technologie) en Vitorino (Binnenlandse Zaken en Justitie). Commissaris Liikanen heeft mij aangegeven op korte termijn het standpunt van de Europese Commissie in dezen mede te kunnen delen. Tetra-activiteiten in de wereld De onderleverancier van TetraNed, Motorola, heeft de afgelopen tijd diverse contracten afgesloten voor de bouw van Tetra-radionetwerken. Zo is aan Motorola het contract gegund om de infrastructuur te bouwen van het Public Safety Radio Communications Project (PSRCP) in het Verenigd Koninkrijk. Met dit project is circa 9 miljard gulden gemoeid. PSRCP is in eerste instantie bedoeld voor de politiediensten. Er lopen echter reeds gesprekken met andere OOV-organisaties over aansluiting in de toekomst. Tevens zal Motorola de infrastructuur gaan bouwen van het commerciële Dolphin netwerk in Duitsland en levert Motorola ten behoeve van de commerciële Tetra-radionetwerken in Europa in eerste instantie ca randapparaten. Verder zijn aan Motorola contracten gegund voor radionetwerken op de vliegvelden van Athene en Keulen, voor de OOV-diensten in Kroatië, voor de politie in Warschau en voor verschillende openbaar vervoersdiensten in Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Singapore. Door Motorola geleverde Tetra-radionet- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

16 werken zijn thans operationeel op het vliegveld van Oslo, op het eiland Jersey, in Spaanse Baskenland en in Reykjavik. De veiligheidsdiensten van het Hongaarse ministerie van Binnenlandse Zaken voert een pilot uit met Tetra. Ook andere bedrijven, zoals Nokia en Simoco, bouwen op dit moment Tetra-radionetwerken van diverse omvang voor verschillende soorten publieke organisaties in onder meer België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Rusland, Saudië Arabië, Nieuw-Zeeland, Australië en Zweden. Tetra-toepassingen voor Defensie De Tetra-standaard vindt ook zijn weg binnen de wereld van de defensie. In Nederland is door het ministerie van Defensie als onderdeel van het project «Duelsimulatie in een geïnstrumenteerd oefenterrein» (DSIOT) zeer onlangs opdracht gegeven voor de levering van een communicatiesysteem gebaseerd op de Tetra-standaard. Tevens worden door het Nato C3-Agency in Den Haag testen uitgevoerd met Tetra ten behoeve van een aanschaf van een Nato-radionetwerk voor vredesoperaties. Motorola legt een Tetra-netwerk aan voor het Israëlische leger. Ontwikkelingen in de buurlanden In België zou in de provincie Oost-Vlaanderen in juni 2000 het eerste gedeelte van het ASTRID radionetwerk worden opgeleverd. Vanuit deze provincie zou het netwerk worden uitgerold. Door problemen met de beschikbaarheid van opstelpunten zal hierin echter een vertraging gaan optreden. Op dit radionetwerk zal in eerste instantie de Rijkswacht worden aangesloten en binnen een bepaalde tijd daarna ook de andere Belgische OOV-diensten. De functionaliteiten die uiteindelijk binnen het ASTRID radionetwerk beschikbaar komen, verschillen in essentie weinig van de C2000 functionaliteiten. Volgens de gestelde eisen dienen de C2000 functionaliteiten echter ruimschoots eerder in de Startregio beschikbaar te zijn. In Duitsland heeft nog geen definitieve standpuntbepaling plaatsgevonden over de wijze van invoering van een landelijk radionetwerk voor de OOV-diensten. Ter voorbereiding hierop loopt in Duitsland een tweetal onderzoeken. Ten eerste wordt in opdracht van de Duitse minister van Binnenlandse Zaken onderzocht op welke manieren een radionetwerk in Duitsland gebouwd kan worden. Daarbij worden alternatieven bekeken variërend van één radionetwerk voor heel Duitsland tot één radionetwerk per deelstaat. Vast staat wel dat in Duitsland één standaard ingevoerd zal worden. Ten tweede wordt een technische pilot in Aken voorbereid. Het aanbestedingstraject voor deze pilot is op 18 jan. jl. gestart. De sluitingstermijn voor inschrijving was 5 april jl. In de aanbestedingsdocumenten is bijzondere aandacht geschonken aan mogelijkheden tot grensoverschrijdende samenwerking met Nederland en België. Als eis is gesteld dat Nederlandse, Duitse en Belgische agenten over en weer met hun randapparatuur in elkaars radionetwerk moeten kunnen opereren. Het ministerie van Binnenlandse Zaken van Nordrhein-Westfalen verwacht in 2001 het radionetwerk in gebruik te kunnen nemen. Na evaluatie van de resultaten van deze twee onderzoeken zal in Duitsland een beslissing worden genomen over de landelijke invoering van een nieuw digitaal radionetwerk. Drie landen pilot Indien in Aken een Tetra-radionetwerk wordt aanbesteed, dan opent dat nieuwe perspectieven voor de grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederlandse en Duitse OOV-diensten. In 1996 is in Schengen- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

17 verband afgesproken om in de regio Aken-Luik-Maastricht een grensoverschrijdende Tetra-pilot te organiseren. Met deze proef moeten de volgende doelstellingen bereikt worden: controle of de Tetra-25 norm voldoet aan alle in 1992 en 1995 vastgestelde tactische en functionele Schengen-vereisten; grensoverschrijdende spraak-, en datacommunicatie door het aan elkaar koppelen van de afzonderlijke radionetwerken in België, Duitsland en Nederland; het in overeenstemming brengen met de organisatorische aspecten van het grensoverschrijdende radioverkeer met inachtneming van gemeenschappelijke en nationale veiligheidsvereisten; de ontwikkeling van concepten voor geïntegreerde radionetwerken voor radiotelefonie en radiodatacommunicatie van alle veiligheidsinstanties. Op basis van de ontwikkelingen hier ten lande, in Duitsland en in België verwacht ik in 2002 of 2003 deze pilot mee te kunnen uitvoeren. Op dit moment bezie ik in overleg met mijn Duitse en Belgische collega s hoe wij de projectorganisatie voor deze pilot vorm gaan geven. Ik zal u hierover in de volgende voortgangsrapportage nader informeren. In de provincie Zeeland heeft een onderzoek plaats gevonden naar de grensoverschrijdende communicatie met België. De resultaten van dit onderzoek zullen bij de verdere voorbereiding en uitvoering van de drie landen pilot gebruikt worden. Toezeggingen De opvattingen van de gebruikersorganisaties over het C2000 project De opvatting van de gebruikers in de Startregio zijn verwoord in een brief van de voorzitter van de Stuurgroep Startregio kenmerk / stuurgroep/corresp d.d. 4 mei 2000 en een bijgaande samenvatting die als Bijlage VIII bij deze brief is gevoegd. 1 De opvatting van de toekomstige landelijke gebruikers zijn verwoord in een brief van de voorzitter van de Landelijke Stuurgroep kenmerk LS2000/003 d.d. 26 mei 2000, die als Bijlage IX bij deze brief is gevoegd. 1 Uit deze opvattingen blijkt dat de noodzaak tot vervanging van de huidige verouderde communicatiemiddelen wordt onderkend. Het C2000 project ondervindt grote steun vanuit de gebruikers in de Startregio. Zij achten het hoge ambitieniveau van dit project noodzakelijk. De toekomstige landelijke gebruikers daarentegen hebben het gevoel dat het C2000 project aan zijn grenzen en doelen voorbij schiet. Alle gebruikers geven aan onzeker te zijn over de financiële consequenties die de implementatie van het C2000 systeem voor hen zal hebben en over de in het project optredende vertragingen. Een betere communicatie vanuit BZK naar de gebruikersorganisaties over met name deze aspecten kan daarin verbetering brengen. Gedurende het proefproject zal er stapsgewijs meer inzicht in de techniek en de financiën van het C2000 project ontstaan. Dit inzicht zal worden gedeeld met de gebruikersorganisaties. 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. Naar aanleiding van de signalen over de scepsis die binnen de ambulancesector zou zijn ontstaan ten aanzien van het C2000 project heeft VWS mij verzekerd nog steeds overtuigd te zijn van nut en noodzaak van het project. Ook onderschrijft VWS nog steeds de gezamenlijke functionele eisen die indertijd aan het C2000 systeem zijn gesteld. De Centrale Post Ambulancevervoer in de Startregio signaleert weliswaar ook de problemen ten aanzien van de vertraging en de mogelijke kostenverhoging, maar blijft van opvatting dat het C2000 systeem er moet komen. De gebruikers in de ambulancesector elders in het land hebben bij monde Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

18 van de Landelijke Federatie van werkgevers in de Ambulancezorg (LFAZ) laten weten zich pas na een eventuele Go-beslissing te zullen committeren. Over de financiële problematiek zal op korte termijn overleg plaatsvinden tussen VWS en de LFAZ. De Adviesgroep Politie C2000 (APC) heeft onlangs aan de Raad van Hoofdcommissarissen (RvHC) voorgesteld een landelijk implementatieteam voor de politie in te stellen. De Landelijke Stuurgroep ondersteunt dit initiatief. Regulier overleg met de VNG Er vinden met regelmaat afstemmingsgesprekken plaats met de VNG op ambtelijk niveau. Het laatste overleg heeft inmiddels geresulteerd in een uitnodiging aan de commissie Veiligheid van de VNG om een vertegenwoordiger af te vaardigen naar de Landelijke Stuurgroep C2000. Op deze wijze wordt de VNG nauwer betrokken bij de ontwikkelingen in het C2000 project. Totale kosten van externe adviseurs Een overzicht van de kosten van externe adviseurs vindt u als Bijlage X bij deze brief gevoegd. 1 Vanaf 1996 tot heden is f 3,4 miljoen uitgegeven aan contra-expertises door externe adviesbureaus. Juridische positie BZK in relatie tot TetraNed Ik heb advies ingewonnen bij het advocatenkantoor Stibbe Simont Monahan Duhot (Stibbe) inzake de juridische positie van de Staat der Nederlanden voortvloeiende uit de contractuele relatie die de Staat met de firma Tetraned onderhoudt met betrekking tot de bouw van het C2000 radionetwerk. Stibbe concludeert dat de overeenkomst, zoals deze gesloten is met Tetraned op 1 april 1999, voldoende mogelijkheden biedt aan de Staat om Tetraned haar verplichtingen naar behoren te laten nakomen en daar waar Tetraned in verzuim komt met de nakoming van deze verplichtingen er afdoende bepalingen in de overeenkomst zijn opgenomen ten aanzien van mogelijkheden voor de Staat inzake het opleggen van schadevergoeding en het heffen van een mogelijke boete bij Tetraned. Op 1 juni 2000 dient TetraNed de bedrijfsvaardige oplevering van het radionetwerk in de Startregio te hebben gerealiseerd. Afhankelijk van de feitelijke situatie op dat moment zal alsdan een nader standpunt bepaald worden omtrent de eventuele vervolgstappen richting TetraNed. Specifieke gebiedsgebonden wensen Het C2000 systeem is ontworpen als een locatie onafhankelijk systeem. Het maakt niet uit waar in Nederland een gebruiker zich bevindt, overal zal deze dezelfde kwaliteit aantreffen. Wel zijn in grootstedelijk gebied voor de realisatie van de benodigde radiodekking, gegeven de aanwezige zogenaamde stoffering, meer opstelpunten nodig dan in landelijke omgevingen zoals de Waddeneilanden. De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, G. M. de Vries 1 Ter inzage gelegd bij de afdeling Parlementaire Documentatie. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr