thema: samen in ploeg

Transcriptie

1 België-Belgique P.B. AntwerpenX BC9827 Afzender: Scouts en Gidsen Vlaanderen vzw Lange Kievitstraat 74, B-2018 Antwerpen Zeswekelijks tijdschrift van Scouts en Gidsen Vlaanderen (uitgezonderd augustus & september) Jaargang 33. Afgiftekantoor: Antwerpen X P mei 2008 thema: samen in ploeg samenwerken is... i 17&19 over ploegwerk i samen scampi's pellen i Het volgende nummer verschijnt eind juni 2008.

2 BEELDIG (A) Met veel lef en plezier zijn de jins van de Scouts en Gidsen Robrecht de Fries uit Kortemark op weekend geweest in de gekraakte kerk, gelegen om de hoek van het verbondscentrum, in Antwerpen. {FOTO: Kaat Vanderper} (B) Een nieuwe generatie SIS? Neen, het zijn de zeewelpen van de zeescouts Corneel Mayné uit Antwerpen, op het kamp naar Southampton (UK) met de Victory. {FOTO: charlotte segers} (C) Van een hotdag-slag kennen deze Scouts en Gidsen al de knepen van het vak. De keukenploeg, voornamelijk kapoenen, mocht alvast voorproeven. {FOTO: jan mertens} (D) Zeescouts gaan niet altijd ter hoogte van de zeespiegel op kamp. Het bewijs is deze groepsfoto van de scheepsjongens van de zeescoutsgroep Georges de Hasque uit Antwerpen. Volgens de kampeigenaar zaten zij op 650m hoogte en tevens het hoogste kampterrein van België. {FOTO: benjamin horckmans} (E) Deze foto werd genomen op het kamp van de Scouts en Gidsen Sint Martinus uit Retie. Een foerier maakte hiervan een poster, met de slogan Scouting zet je op weg. Het heeft een ereplaats in het lokaal gekregen. Nu ook in deze Over & Weer. {FOTO:sofie de wit} (F) Met maar liefst 51 enthousiastelingen trok de leidingsploeg, van de Scouts en Gidsen Sint Jozef uit Mortsel, op superhip leidingweekend in het Gentse! Volledig in hun nieuwe groepsoutfit. {FOTO: lien valkenborgh} (G) «Spaghetti à la table, à Ostende». Het werd zeer letterlijk genomen #07 bij de kabouters en welpen op het afgelopen zomerkamp van de Scouts en Gidsen Gerard de Hasque uit Kluisbergen. {FOTO: sander vercruysse} (H) Al op jonge leeftijd een opleiding tot bodyguard? Het kan allemaal bij de kapoenen van de Scouts en Gidsen Sint - Lutgardis uit Hofstade. {FOTO: els van impe} (I) Op het jongverkennerkamp in Malempré mochten de leden een estafette om ter snelste een banaan uit de panty zuigen ondergaan. Gezonde jongens die van de Scouts Elsdonk uit Edegem. {FOTO: matthias schouteden} (J) De jins van de Scouts en Gidsen Sint Franciskus uit Buggenhout hebben hun overgang met glans voltooid. Ze hebben er wel wat slijk voor moeten zien maar dat vormde helemaal geen probleem. Integendeel, het varkentje spelen stond hen op het lijf geschreven! {FOTO: nils van hoeymissen} # & > TAKKEN Kapoenen & zeehondjes Kabouters & (zee)welpen Jonggivers & scheepsmakkers Gidsen & loodsen groepsleiding > samen in ploeg. specials basispijler groepswerk tussendoortje chiro en gidsen werken samen > rubrieken grondvesten raad van tante kaat snippers scoutskrant > thema, s internationaal zingeving diversiteit > EN ook NOG kolom reclame hopper jeugdverblijven Strip (K) Scoutsgroep Sint - Kristoffel uit Scheldewindeke bestaat 45 jaar en dat werd met een feestweekend gevierd. Het slotspektakel was een lucifertapijt in de vorm van 45 jaar Scouts Windeke met bijna twee miljoen lucifers. {FOTO: bart de gusseme}

3 basispijler ploegwerk sooi over ploegwerk bij scouts & gidsen Er was eens, niet zo erg lang geleden, en ook niet zo heel ver hiervandaan een kleine boerderij. Op die boerderij woonden een boer en zijn vier zonen, zijn vrouw en haar drie dochters, twee koeien en één schaap. Dat schaap heette Sooi. De boerderij moest zorgen voor mooie graanvelden, zodat de molenaar lekker meel kon malen. Van dat meel kon de bakker heel het dorp van vers brood voorzien zodat iedereen tevreden was. De boer werkte dag en nacht gedurende drie volle weken. Dan werd hij ziek. De vier zonen werkten als de boer ziek was, maar ze speelden liever verstoppertje. De vrouw van de boer zorgde dat er elke dag een grote kom soep op tafel stond. Van die soep kon de boer hard werken, dag en nacht. En als de boer ziek was, stopten de zonen met zich te verstoppen. Ze aten soep en werkten, dag en nacht. Als de boer ziek was, zorgden de drie dochters dat hij elke dag propere lakens kreeg. Zo kon de boer slapen, dag en nacht. Als de zonen van de boer verstoppertje speelden, wasten de dochters van de vrouw van de boer de lakens. De twee koeien aten gras en gaven melk om in de soep te doen. En het schaap heette Sooi. Het schaap, dat Sooi heette, keek naar de boer die dag en nacht werkte, naar de zonen die graag verstoppertje speelden, naar de vrouw die altijd soep maakte en naar de dochters die lakens wasten of lakens verversten. Ze deden allemaal iets en soms werd er hard gewerkt. Soms werd er ook gewoon niet gewerkt. Maar nooit werd er met plezier gewerkt. Toen het schaap bij de koeien op bezoek ging, praatte het over wat er allemaal op de boerderij gebeurde. Samen gingen ze op zoek naar wat er veranderen kon. Die avond zat iedereen samen rond de tafel om soep te eten. Eén van de twee koeien stelde voor om de volgende dag een nieuw werkschema te volgen. Omdat koeien heel slimme dieren zijn en ook omdat iedereen te moe was om tegen te spreken, werd er instemmend geknikt bij dit voorstel. De boer zou samen met zijn vier zonen het veld bewerken en de vrouw zou samen met haar drie dochters soep maken en het beddengoed verversen. De twee koeien zouden samen met het schaap, dat Sooi heette, het veld ploegen. Zo gezegd, zo gedaan en iedereen deed wat afgesproken was. s Avonds kwam de boer vroeger terug dan anders en speelde voor de gelegenheid met zijn vier zonen verstoppertje. Omdat de soep al klaar was en elk bed van frisse lakens was voorzien, speelden ook de vrouw en haar drie dochters het spelletje mee. Scouts en gidsen werken samen, werken in teams, ploegjes, patrouilles, nesten, werkgroepen, Met andere woorden: we zijn samen sterk in ploegwerk. En we hebben daar goede redenen voor, net zoals Sooi, net zoals je hieronder kan lezen. Zij het dat die redenen en de manieren van samenwerken verschillen van tak tot tak. Daarin zit namelijk een duidelijke groeilijn. Bij kapoenen en zeehondjes ligt de nadruk vooral op het samen spelen, iets maken met zijn allen aanpakken of in groep een ervaring delen. Kabouters en (zee)welpen leren al samenwerken in nesten en ploegjes, uit die kleine groepen halen zij een stuk geborgenheid. Jonggidsen, jongverkenners werken in patrouilles, scheepsmakkers in kwartieren. De driejarige jonggiverwerking maakt dat er verschillende leeftijden samen zitten in zo n patrouille waardoor ze van elkaar kunnen leren en waarbij ze ook leren om voor elkaar te zorgen. Zo n patrouille kan dan samen dingen ondernemen en tussen de patrouilles onderling kan een gezonde vorm van competitie ontstaan. Bij gidsen en (zee)verkenners gaat die hele patrouillewerking nog een stapje verder en wordt het werken in kleine groep geregeld afgewisseld met het leren werken in grotere groep. Hier ligt al meer de nadruk op het organiseren van activiteiten en op het uitvoeren van grotere praktische taken. Aandacht en zorg voor elkaar zijn niet onbelangrijk om een thuisgevoel te creëren voor pubers. Jins en loodsen kunnen dan voluit gaan voor het uitwerken van hun jaarprogramma en kamp met de hele tak. Daarbij bepalen ze ook zelf hoe ze in taakgroepjes bepaalde activiteiten verder uitwerken. En bij leiding ben je dan zover dat je takploeg eindverantwoordelijke is voor de eigen tak waarbij overleg en samenwerking primeren. Daarenboven is diezelfde leiding medeverantwoordelijk voor de gang van zaken binnen de groep. Het blijft nog wel zoeken naar een goed evenwicht tussen persoonlijk belang, het belang van de tak en er zijn voor de groep. Hoe past dit alles dan in het verhaal van Sooi, het schaap? Misschien is het nuttig om het verhaal, of minstens de laatste paragrafen, te herlezen. Er valt namelijk nog wel iets uit te leren. Al was het maar dat taken samen uitvoeren best leuk kan zijn, zolang het groepje - de patrouille, het nest - niet enkel daarvoor dient, maar ook dient om fun te maken en je thuis te voelen. Zo gingen er dagen, weken, maanden en jaren voorbij. Elke avond werd er opnieuw bekeken wie de volgende dag welke taken ging doen. Soms ging de boer met twee zonen en één dochter het graan verzorgen. Het gebeurde ook dat de vier zonen soep maakten en er dan balletjes in verstopten. Maar elke dag werd er verstoppertje gespeeld en nooit meer werd er s nachts gewerkt. Het graan was het beste in tijden, zodat de molenaar het beste meel kon malen. Van dat meel kon de bakker het beste brood bakken, wat iedereen best tevreden maakte En het schaap? Wel, het schaap heette Sooi en het was daar best blij om. {FOTO: marc hens} Tom Van den Borne & Timo Vanbuel / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be {FOTO: joris Bulckens}

4 kapoenen & zeehondjes kapoenen & zeehondjes doen het samen Kathy: wildebras en koningin van de bomen. Roel: houdt van verhalen en rust. Allebei zitten ze bij de kapoenen. Ze dragen hetzelfde t-shirt en gaan samen op zoek naar de schat van de gevaarlijke zeerover Houtepoot. Iedereen hoort erbij en kleurt op zijn of haar manier mee de groep. {FOTO: gert bax} 06 Samen spelen Bij de kapoenen kennen we nog geen nestof patrouillewerking. Dat is een bewuste keuze. Samen spelen, samen werken begint bij iets wat alle kapoenen leuk vinden en het met Simon, de draak en de prinses toeren rond het lokaal. Jonas loopt er drie 07 waarin ze elkaar tegenkomen. Doorheen de kapoenentak beseffen kapoenen dat ze deel uitmaken van een groep en dat het echt fijn kan zijn om iets samen te doen. Alles voor het groepsgevoel Allerlei kleine dingen zorgen ervoor dat kapoenen groepsgericht gaan denken en voelen. # Laat zien wie jullie zijn! Knutsel een kapoenenvlag, draag allemaal hetzelfde t-shirt of leer een kapoenenlied en - kreet. # Kapoenen moeten zich ook aan een aantal scoutsregels houden. In een groep moeten er afspraken zijn. Iedereen mag meespelen. Ruzies maken we weer goed. We doen elkaar geen pijn en helpen elkaar. Als iedereen zich aan de regels houdt, is er een plezante sfeer. # Stel bij het begin van het jaar of kamp een charter op. Wat zou deze groep samen kunnen doen om het leuk te maken? Teken de regels op kaartjes en laat de kapoenen ernaar raden. Laat ze tekenen wat vrienden voor elkaar doen. Of vraag het ze gewoon en maak een groot blad met alle handtekeningen op. Kapoenenqueeste Het benadrukken van het groepsgevoel en afspraken maken, zijn natuurlijk niet het enige wat een groep bindt. Het samen spelen is het allerbelangrijkste. Een bekende activiteit is de kapoenenqueeste: Er ontstaat een groot, onoverkomelijk probleem: de prinses is ontvoerd, Simon de straatmuzikant is zijn stem kwijt of er sluipt een draak door het dorp. Op een of andere manier heeft men gehoord dat de kapoenen het probleem wel eens zouden kunnen oplossen, als zij de handen in elkaar slaan. Zo staan zij voor een grote uitdaging. Samen opdrachten uitvoeren en een gemeenschappelijke vijand overwinnen schept een band. En gelukkig komt weer goed. t Zit in de kleine dingen Alle activiteiten die een gemeenschappelijk resultaat hebben, zijn goed voor de groep. # Richt samen je lokaal in. Hang gigantische tekenbladen aan de muur waarop de kapoenen zich kunnen uitleven. Bouw met tafels, stoelen en doeken een kamp waarin je met de hele groep kunt zitten. Versier samen de leiding: slingers, glittertjes en een rode neus doen wonderen. # Doe iets leuks voor elkaar, voor de buurt of voor de wereld. Ga papiertjes rapen in het bos of in de duinen. Bel samen naar die zieke kapoen. Nodig ouders uit op jullie grote kapoenenplaybackshow! # Stimuleer kapoenen om elkaar te helpen met kleine dingen. Niet de leiding brengt steeds de oplossing, maar zij zelf moeten worden aangespoord. Kan Tine de knoop in het begin al? Welke kapoen kan het voor Tine komen doen? Wat knap dat Hannes haar al kan helpen! Anders meedoen Niet elke kapoen doet alles even graag. Maak ruimte voor veranderingen zodat al je kapoenen toch samen kunnen spelen. Verrijk je knutselactiviteit met een heuse knutselwinkel. In deze winkel kunnen kapoenen materiaal kopen, spullen huren of een werkkracht (lees: leiding) inschakelen voor het gevaarlijkere werk. Ze hebben allemaal dezelfde som geld tot hun beschikking die ze mogen gebruiken. Hebben ze meer spullen nodig? Dan moeten ze eerst geld verdienen door opdrachten te doen. Je hebt altijd kapoenen die na een halfuurtje genoeg hebben van het fijne werk. Laat hen de kleine kunstenaars helpen door in hun plaats de opdrachten te doen. Heeft Ime lijm nodig? Dries loopt snel drie mee. Zo kan Ime zes minuten gebruikmaken van de lijm. De leiding heeft een fantastisch spel bedacht. Om de prins terug in een kikker te veranderen moeten de kapoenen een toverdrank maken. Ze moeten zich in een hoekje verkleden en onherkenbaar tot bij de leiding sluipen. Zo kunnen ze de ingrediënten voor de toverdrank bemachtigen. Jessica verkleedt zich niet graag. Zij wil wel meespelen en de anderen verkleden. Zo komen ze samen op het idee om doeken over de hoofden te gooien. Jessica neemt de kapoenen bij de hand en brengt ze veilig en onherkenbaar tot bij de leiding. iedereen kleurt op zijn of haar manier de groep Elfi Gysemans / kapoenen@scoutsengidsenvlaanderen.be Verbieden? Nee hoor! Een prachtig staaltje van samenwerking mag beloond worden met een portie onvervalste toverdrank. {FOTO: miet lassuyt}

5 kabouters & (zee)welpen kabouters & (zee)welpen in nesten Ploegwerk te complex voor kabouters? Zeewelpen nog niet rijp om hun plaats in een groep te kennen? Niets van, nada, nougatbollen! Kabouters en welpen kunnen (zich) perfect in nesten werken. Met een beetje hulp tuimelen ze er zonder problemen in en krijg je ze er enkel met moeite weer uit. Leidster Loes (scouts P.G. Frassati in Bonheiden) over het ploegwerk met haar welpen. Aan het begin van het scouts- en gidsenjaar delen wij de welpen op in nesten. In die groepjes spelen we een paar keer per jaar. Niet te vaak, want dat gaat vervelen en dan zijn de nestvergaderingen geen speciale momenten meer. In overleg met de oudste welpen duiden we ook nestleiders aan, dat zijn meestal derdejaars. De oudsten gaan er helemaal voor om hun taak als leid(st)er te vervullen. Tijdens de eerste nestvergadering staat de spanning op hun gezichtjes te lezen. Heel mooi ook om te zien hoe ze het opnemen voor de jongste welpen in hun nest. Eye-opener Kabouters en welpen bereiken een leeftijd waarop ze meer dingen samen met hun leeftijdsgenoten doen. Ze worden socialer en smeden hechtere vriendschappen; bij elkaar gaan spelen en logeren is het hoogtepunt van de week. Ook beginnen ze te beseffen dat ze zichzelf door hun gedrag in een groep kunnen isoleren of net in de schijnwerpers zetten. Laat hen proeven van groepswerk en hun houding vinden binnen de groep. Kabouters en welpen doen niets liever dan dingen uitzoeken, maar maak het hen niet te moeilijk, want dan haken ze af. Een eigen nest, een plek onder de zon Kabouters en welpen hebben nog veel nood aan structuur. Als je ervoor kiest om in nesten te werken, laat je leden zich hun nest dan echt toe-eigenen. Stel voor om een welpengroet of nestnaam te verzinnen die ze bij de opening van elke vergadering kunnen roepen. Laat ruimte voor geheimen, wachtwoorden, een mascotte of een heus geheimschrift. Geef elke groep een eigen plekje. Dat kan aan het prikbord, waar tekeningen, verdragen en handafdrukken komen. Of bouw echte nesten in knusse hoeken van jullie lokaal. Je kabouters en welpen zullen zich snel thuis voelen in hun nest en een eigen sfeer creëren. Voor je het weet, is hun nest een uitvalsbasis waar ze iedere zaterdagmiddag vol enthousiasme induiken en dat ze na de vergadering zorgzaam achterlaten. Arm in arm Kleine groepjes stellen kabouters en welpen op hun gemak, ze lopen er niet zo snel verloren. In groepjes van zes tot acht leden leren kabouters en welpen elkaar beter kennen, zijn ze meer op elkaar aangewezen en zullen ze goed moeten samenwerken. Dat vormt de ideale basis om ploegwerk te realiseren. Laat je leden samen opdrachten uitvoeren en overleggen. Geef ze ook inspraak in de verdeling van de groepjes en de taken van elke individu. Hou een oogje in het zeil zodat de eerste-, tweede- en derdejaars verspreid zitten, en ook niet alle meisjes en jongens samenhokken. Vriendjes uit elkaar halen is niet nodig en daarmee stoot je je leden toch maar tegen de borst. Reserveer een aantal vergaderingen per jaar om aan nestwerking te doen. Houd rekening met wat je leden willen. Kan je ze niet warm maken voor nestwerking, forceer dan niets. Overdrijf aan de andere kant ook niet. Werken en spelen in groepjes kan leuk zijn, maar niet elke activiteit leent zich er toe en dat is ook absoluut niet nodig. Voor sommige activiteiten kies je beter voor wisselende ploegjes, die houden je spelletjes spannend en zo leren kabouters en welpen de hele groep kennen. NEsten leiden Voor de oudste kabouters en welpen van de tak biedt nestwerk nog een extra uitdaging. Van derdejaarswelpen hoor je wel eens dat ze zichzelf te oud vinden om nog met de kleintjes te spelen. Ze kunnen zich wel stoerdere dingen indenken. Laat hen proeven van leiderschap door hen de leiding over een nest te geven. Beetje bij beetje leren ze zo verantwoordelijkheid te dragen. Leg geen al te grote last op hun schouders en vermijd ook dat ze bazig worden. Op de raadsrots kunnen de nestleiders samen met de leiding overleggen welke taken ze op zich nemen en brengen ze verslag uit van de sfeer in hun nest. Je zal merken dat de meeste derdejaars hun taak ernstig nemen en die tot een goed einde willen brengen. Nestgrenzen verleggen Leuke manieren om snel groepjes te maken: Papiertjes trekken Leden die papiertjes trekken die bij elkaar horen, komen in dezelfde groep terecht. Bijvoorbeeld: dierennamen: egel-eekhoorn-konijn-mus (bosdieren) tegenover dolfijn-zeepaardje-zee-egel-walrus (zeedieren) // liedjes: Laat je leden zingen. Wie hetzelfde liedje zingt, hoort thuis in dezelfde ploeg. Rij delen Zet je leden op een rij volgens schoenmaat, verjaardagsdatum, huisnummer, aantal broers en zussen, grootte of Eens geïnstalleerd, deel je de rij in groepjes van gelijke grootte. Neuze - neuze Maak een karton met veel gaatjes erin, laat je leden hun neus door één van de gaatjes steken en geef elke neus de kleur van een ploeg. Grassprietjes trekken Laat al je leden een grassprietje zoeken. Per twee haken ze de grassprietjes in elkaar en trekken ze de uiteinden naar zich toe. Wie een gebroken spriet heeft, hoort bij de ene groep, wie nog een heel sprietje kon behouden, gaat naar de andere groep. Schoenen zoeken Gooi alle rechterschoenen van je leden op een hoopje, verdeel de schoenen over de groepjes en laat de leden hun schoen terug zoeken. Eline Vanuytrecht / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be {FOTO: fien claerhout} {FOTO: bruno de naegel}

6 Hoe zijn patrouilles eigenlijk ontstaan? Sommige tradities lopen al zo lang binnen scouting dat we vaak vergeten welk nut ze eigenlijk hadden, waarom ze in het leven zijn geroepen en of ze wel noodzakelijk zijn. Waarom zou je patrouilles hebben in je groep? Patrouillewerking is gebaseerd op het feit dat jonggivers van nature uit een drang hebben naar zelfstandigheid en ook naar bende- of kliekvorming. Patrouilles zorgen ervoor dat de jongere leden sneller in de groep worden opgenomen, dat de zwakkeren beschermd worden door hun medepatrouilleleden en dat derdejaars verantwoordelijkheid leren nemen. Willekeur of harde hand? Wanneer je leden willekeurig indeelt in patrouilles, dan is er veel kans dat een groot deel van je patrouillewerking in het water zal vallen. Wanneer de patrouilles worden ingedeeld, zorg er dan voor dat dit zorgvuldig en doordacht gebeurt. Niets is zo erg als na een halfjaar al je patrouilles te moeten herverdelen. Als je er de tijd voor neemt, zal het van de eerste keer wel goed zitten. Hoe deel je ze best in? Veel groepen delen in volgens bepaalde tradities, maar eens iets anders proberen kan nooit kwaad. Een voorbeeld van een indeling Stap 2: de grote show De tijd voor de grote show is aangebroken. Je kan deze gewoon op je vergadering opvoeren, of tijdens een weekend. Kleed je locatie wat in, geef je derdejaars een podium waarop ze hun ding kunnen doen of trek naar een alternatieve plek, zoals een bos, het dorpsplein of een sportterrein met tribune. Je overige leden kijken toe en genieten van het spektakel! Stap 3: stemmen Na de show komt het kiesmoment. Dit Stap 6: evaluatie De patrouilles zijn eindelijk ingedeeld, maar dat betekent niet dat het gedaan is. Geef je leden inspraak. Is er bijvoorbeeld iemand die echt in een andere patrouille wil zitten, of bij zijn beste vriend, luister 10 is de grote verkiezing, waarbij je leden mag zo plechtig mogelijk: door middel van dan naar zijn klachten en opmerkingen. de keuze hebben. Het principe is simpel: stemhokjes, registratie van de leden voor Als zijn opmerking terecht is, probeer je 11 de derdejaars stellen hun patrouille voor aan de overige leden die kiezen welke patrouille zij de beste vinden. jonggivers & scheepsmakkers samengetroept samen patrouilles indelen Samen zijn bij jonggivers vertaalt zich in een patrouille of een kwartier bij de scheepsmakkers. Elke patrouille moet kunnen samenwerken, samen spelen, het voor elkaar opnemen en dat soms zelfs gedurende een volledig jaar. samenwerken, samen spelen, het voor elkaar opnemen. De grote verkiezingsshow Stap 1: de voorbereiding Je derdejaarsleden worden patrouilleleiders, zij hebben meest ervaring en zijn het meest verantwoordelijk. Ze vormen het fundament van de patrouille. Laat ze op voorhand beslissen met welke andere derdejaars ze samen een patrouille willen vormen. Zorg ervoor dat de groepen ongeveer even groot zijn en dat ze ook kwalitatief gelijkaardig zijn. Elke patrouille moet ongeveer even sterk zijn. De patrouilleleiders mogen al eens samen zitten, zeg duidelijk wat je als leiding verwacht. Laat ze iets voorbereiden voor de grote verkiezingsshow: een sketch, een dansje, een speech. het stemmen, een urne om je stem in te steken,... Maak op voorhand papiertjes waar de verschillende patrouilles op vermeld staan en vraag om een vriend of twee op te schrijven waar ze echt graag mee samen zouden zitten. Als iedereen zijn stem heeft uitgebracht, eindigt het spektakel en is voor de leiding het moment aangebroken om de patrouilles in te delen. Stap 4: op gelijke voet Dit proces kan lang duren. Hoe meer leden, hoe langer uiteraard, want elke patrouille moet op bijna elk vlak aan elkaar gelijk zijn. Probeer het hele indelingsproces te visualiseren: maak naamkaartjes en leg ze in kolommen die de patrouilles symboliseren. Zo krijg je een duidelijk beeld van hoe de patrouille er zal uitzien. Een mogelijk probleem is dat de meerderheid van je leden in dezelfde patrouille wil. Dan zul je genoodzaakt zijn om een deel in een andere patrouille te plaatsen. Soms moet je vriendenkliekjes splitsen, omdat je anders nooit je patrouilles gelijk verdeeld krijgt. Als dit gebeurt, doe dit dan zo goed mogelijk en zorg dat je leden nog steeds bij een paar goede vrienden zitten. Stap 5: officiële afkondiging Wanneer de patrouilles zijn ingedeeld is het tijd om de indeling officieel te verkondigen. Ofwel maak je een bord en laat je je leden gewoon zelf zien waar ze zitten, ofwel organiseer je een spel waarbij je leden systematisch te weten komen bij wie ze in de patrouille zitten. nog enkele veranderingen aan te brengen. Liever nu dan na een halfjaar, of pas op kamp. Vind je zijn opmerkingen onterecht, zeg het hem dan en beargumenteer je antwoord in de hoop dat hij je zal begrijpen. Nu heb je patrouilles en kan je genieten van de voordelen. Een hechte samenhang en het delen van verantwoordelijkheid zorgt en voor een aangename sfeer in de tak. De gezonde portie concurrentie tussen de patrouilles zorgt dan weer voor een leuke strijd, waarbij je er best voor uitkijkt dat dit niet uit de hand loopt. {FOTO: bram rumbaut} Jeremy Loockx / jonggivers@scoutsengidsenvlaanderen.be

7 Pardon? Project? Kort: met de hele tak gedurende enkele vergaderingen aan een zelfgekozen doel werken. Een doorsnee project duurt zo n drie tot vijf weken. Het eindresultaat zal misschien de meeste aandacht krijgen, maar de manier waarop je tot dit einddoel komt, is zeker even belangrijk. top of the world Deel 1: Ideeën De kans is groot dat je givers zelf met de zotste ideeën komen aandraven. Die spontane dynamiek is een prachtige start voor een project. Maar dat gebeurt niet altijd en je kan er best niet op blijven wachten. Je kan zelf ballonnetjes oplaten, of tijdens een brainstorm voorstellen van je givers verzamelen. Uit dat lijstje kiest de hele tak dan wat ze willen aanpakken. Deel 2: Kiezen Nadat de knoop is doorgehakt rond welk project jullie willen uitvoeren, moet je ook antwoorden vinden op volgende vragen: # Welk doel wil je precies bereiken? # Hoe wil je dit doel realiseren? # Wanneer wil je dit project afronden? # Werk je hieraan tijdens de gewone vergaderingen? Of doe je het op een ander moment? En dan praktisch: # Hoeveel geld hebben we ervoor nodig? # Welk materiaal moeten we zoeken of aankopen? # Kunnen we alles zelf doen? Of moeten we hulp vragen aan anderen? # Deel 3: Voorbereiding Ga met je givers na welke taken er moeten uitgevoerd worden. Schrijf deze taken kriskras door elkaar. Dan kan je ze logisch groeperen: een groepje staat in voor al het materiaal, een ander groepje doet al het schilderwerk, een derde groepje legt al de nodige contacten, Maak een tussentijdse timing waarbij je een deadline oplegt voor de belangrijkste taken. Stel {FOTO: joris bulckens} gidsen & (zee)verkenners projecten, op en top samenwerking Samen een toneelvoorstelling maken voor de zeehondjes, gocarts maken voor op kamp, een groot kunstwerk bouwen waarmee je de krant haalt Projectwerking is vooral samenwerking. dan samen de takenlijst op die centraal in het lokaal komt te hangen. Zo heeft iedereen altijd een overzicht op wat er nog moet gebeuren. Laat wel genoeg ruimte om gedurende het project dingen te veranderen, bij te voegen of weg te laten. Het concept moet soepel zijn. Deel 4: Taakgroepjes Tijdens een project worden de verschillende taken best niet per patrouille uitgevoerd. Elke giver kiest een taak die hem of haar interesseert. Mensen met interesse voor een zelfde taak vormen zo een taakgroepje. In deze taakgroepjes zijn zelfwerkzaamheid en ploegwerk belangrijk. Je givers organiseren hun werk zelfstandig en zijn verantwoordelijk voor hun eindresultaat. Het hart van het project is dat er wordt samengewerkt, samen gedacht, initiatief genomen, afspraken gemaakt, Regelmatig organiseer je overleg, waarin de verschillende werkgroepjes verslag uitbrengen van hun werk. Hier bestaat wel het gevaar dat je als leiding buiten het project valt, en dus buiten het groepsgebeuren. Je kan daarom best zelf een werkgroepje begeleiden. Je zal zelf wel aanvoelen hoe groot je taak als begeleider van het groepje moet zijn. Deel 5: Opvolging van de groepjes Bespreek regelmatig de stand van zaken met de hele tak. Elk groepje brengt dan verslag uit over het werk dat al is verzet. Soms kan het zijn dat je verkeerd hebt ingeschat hoeveel tijd en energie een bepaalde taak vraagt. Dan is het nu tijd om dit bij te stellen. Je moet zeker je doelstellingen opnieuw durven te bekijken. Het heeft geen zin om vast te houden aan wat onhaalbaar is. Evenmin is het nuttig om doelstellingen voorop te stellen waar niemand nog interesse voor heeft. Het doel bereiken is echter wel belangrijk voor je givers. Het is hun motivatie, hun beloning! Als je givers het niet meer zien zitten, maak hen dan opnieuw enthousiast door iets haalbaars voor te stellen. Deel 6: Climax Na hard zwoegen komt dan eindelijk het moment waar iedereen zo hard naartoe gewerkt heeft. Deze dag zal uitwijzen of iedereen goed heeft samengewerkt en overlegd. Vergeet de laatste briefing niet, zodat iedereen van alles op de hoogte is. De spanning kan te snijden zijn op zo n moment. Toch is het ook dit moment waar iedereen het meeste plezier aan beleeft. Deel 7: Evaluatie Deze laatste fase is zeker niet de minst belangrijke. Als je een tijdje zo intensief bent bezig geweest, is het goed een moment te voorzien waarop je alles nog eens bekijkt. Natuurlijk heb je tussendoor al geëvalueerd en bijgestuurd. Maar om de volgende keer niet dezelfde fouten te maken, en om te zien of iedereen het wel zo leuk vond, moet je toch met iedereen het project, én de voorbereiding grondig onder de loep nemen. Opgepast, valkuilen Een project kan fout lopen in elke fase: je kan je vergalopperen in de planning, taakgroepjes kunnen het vertikken om hun opdracht uit te voeren of op het moment van de vertoning kan het podium inzakken. Dan moet je als leiding voldoende aandacht besteden aan je tak, maar ook aan al je givers afzonderlijk. Zorg dat er in de groep geen zondebok aangewezen wordt. Dit zal je tak alleen maar ondermijnen. Aan jou om te zorgen voor enkele actieve, uitdagende en groepsbevorderende activiteiten! Meer weten? In het handboek voor giverleiding Wij, jullie en augustus vind je nog een hoop uitleg, tips en tricks voor een goede projectwerking. Els Bosmans / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be {FOTO: joris bulckens}

8 Ploegwerk- CV van de jinguïn Kapoenen: we leerden onze snoepjes delen op kamp. Kabouters-welpen: samen liedjes zingen vond ik het leukst. Jonggivers: de eerste keer op tocht met een patrouille was spannend, maar het was fijn om die derdejaars beter te leren kennen. Givers: een shelter sjorren op kamp kan je niet alleen, dus je moet wel samenwerken met de rest. Jins: het lijkt alsof we niks anders doen dan samenwerken, overleggen, samen in touw zijn. Alles wat we beslissen, gebeurt in groep. En als we iets doen, is het leuk dat iedereen meedoet. Ook om stage te doen, is het nodig om samen te werken met de andere leiding. jins & loodsen tijd voor jinteractie Jins, ze werken al een hele scouts- en gidsencarrière samen, maar toch is het ook voor hen weer aanpassen: ineens zijn ze met een veel kleinere groep dan ze gewoon zijn, komen de jins van de andere groep uit het district erbij of zitten ze plots in een gemengde tak omdat de jintak bestaat uit gidsen én verkenners. Maar zoals een echte scout of gids, vormen ze een groep, werken ze samen en bovenal: maken ze samen plezier. Bij de Scouts en Gidsen definiëren we ploegwerk als: samen in touw, maar ook: met iedereen een kampbestemming zoeken, een samenwerkingsspel, onderling overeenkomen hoe de jintrui er zal uitzien en nog zoveel meer Hebben jouw jins nood aan ploegwerk? Hoe gaat het er aan toe in jouw jingroep? # Als de jins aankomen, staan ze wat rond te draaien en te wachten tot de leiding zegt wat er gaat gebeuren. # Niet alle jins kennen elkaars naam. # Onze jins zijn vaak bezig over wie het best kan sjorren, wie de mooiste dasknoop maakt, wie de meeste pinten gedronken heeft. # Onze jins vinden het leuk om in het lokaal rond te hangen # Over de jinfuif van vorig jaar wordt nog altijd gesproken. Onze jins zijn er constant over bezig en zeggen dat ze er dit jaar nog iets beters van willen maken. # De jins vinden het belangrijk dat ze mogen meekiezen naar waar we op kamp gaan. Heb je minstens één van voorgaande antwoorden aangekruist? Dan heeft jouw groep duidelijk nood aan ploegwerk! Laat er geen gras over groeien en geef ze de juiste impulsen om samen te werken en te overleggen! Aanraders op een rijtje # Er zijn jingroepen die een jaar interdistrictsjins hebben, samen met de andere jingroepen van het district bouwen ze aan een onvergetelijk jaar! Een ervaring van zo n ontmoeting vind je in het dagboek van de jinguïn. # Een leuke samenwerkingsactiviteit voor jins: een dropping waarin elke jin een stukje informatie heeft. Tobias weet bijvoorbeeld hoe ze er moeten geraken (te voet, per trein, met de fiets), Sander kent de eindbestemming, Ruben heeft een deel van de stafkaart. Lien heeft dan weer een uitgetypte wegbeschrijving over de stukken weg die niet op de kaart van Ruben staan. Om het spannend en competitief te maken, kan je de jins tegen de begeleiding laten spelen. De begeleiding kan dan plannen dwarsbomen, stukken informatie achterhouden of vervormen, # Leefweek: een topper bij jins! Organiseer samen een leefweek. In plaats van na school naar huis te gaan, komen de jins naar de scouts. Ze maken er huiswerk, eten samen en slapen samen, en spelen uiteraard ook de gekste spelletjes! Laat jins hiervoor zelf bepalen hoe de leefweek eruit zal zien, laat hen in kleine groepjes voor verschillende dingen zorgen. Een groepje animatie zorgt voor de inkleding en slaapweltoneeltjes, een groepje keuken zorgt voor het avondeten en de wekploeg zorgt ervoor dat iedereen op tijd is op school. Zo n leefweek is ideaal om elkaar beter te leren kennen. En wat is meer samenwerken dan samenleven? # Jins die in kleine groepjes zelf een vergadering ineen steken voor de rest van de jins. Probeer ze ervan te overtuigen dat het leuk kan zijn om eens samen te werken met jins die ze nog niet zo goed kennen. 14 ze iets drinken in onze jiniglo. We zullen alvast 15 Meer weten? Geprikkeld om hiermee aan de slag te gaan, maar op zoek naar meer informatie? Het handboek Met je voeten in het rood of een mailtje naar jins@scoutsengidsenvlaanderen.be kan je verder helpen. Uit het dagboek van de jinguin: de jinterdistrictsdag Vandaag was er een jinterdistrictsdag georganiseerd door onze leiding. Het was eens wat anders. Zo kom je andere jins tegen met wie je nog geen jaren in de scouts hebt gezeten. In ieder geval was het weer amusant. Onze leider, Suffe Eend, heeft zich geweldig aangesteld tegenover die pooleend van Oost-Antarctica. Hij heeft zijn volledige versiertrukendoos nog eens bovengehaald tot hij plots een rechtervleugel op zijn oog kreeg van de medeleider van Pooleend, die ook haar lief bleek te zijn. Hilariteit alom. Vooral toen Rosse Vetgans, een mede-jin van ons die stiekem verliefd is op Suffe Eend, dit in de mot kreeg en de agressieveling van Oost-Antarctica dan ook een pak rammel verkocht. Zoals algemeen geweten hebben die gasten uit het Oosten een grenzeloos respect voor hun leider en een grondige kennis van oosterse gevechtskunsten, waardoor wij volgende week waarschijnlijk geen vergadering hebben wegens een korte revalidatieperiode voor onze volledige leidingploeg die Rosse Vetgans ter hulp was geschoten. Buiten dit incidentje hebben we ons kostelijk vermaakt. We hebben geleerd hoe allerlei zaken in andere groepen verlopen, zoals jinstages en kampkeuzes en zo. Natuurlijk hebben we ook spelletjes gespeeld die typisch waren voor ieders groep en ik heb een date versierd met Koele IJsvogel, iets wat naar het schijnt niet zo evident is. Soit, we zien wel wat ervan komt. Volgende vrijdag komt wat drankjes warm zetten, wie weet volgt er nog een zwoel weekendje. Ik hou jullie op de hoogte. Een stevige linker, De Jinguin Jan Heirbaut & Lies Bossiers / jins@scoutsengidsenvlaanderen.be {FOTO: joris bulckens}

9 tussendoortje samenwerken is... deel I Groepsactiviteiten organiseren, samen spelen, op kamp gaan,... Van kapoen tot leiding, iedereen heeft er een eigen idee over. Ziehier, recht uit het hart grondvesten samen in technieken het waarom van technieken in onze werking Technieken: doel of middel? Scouting is 100 jaar jong, en de ideeën van Baden-Powell, onze stichter, zijn nog even actueel als toen. Ask it the boy (wij zouden tegenwoordig waarschijnlijk kiezen voor Ask it the child, de tijden zijn gelukkig wel wat veranderd ) kun je op verschillende manieren interpreteren. Voor ons gaat dit niet zozeer over laat ze hun zin maar doen, maar wel over het durven vragen van engagement aan jongeren. {FOTO: jo haegeman} Het is niet fijn om met jongere leden te spelen, zij hebben te snel pijn. (Lars, jongverkenner scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) We hebben ondervonden op kamp dat de welpen spontaan samen beginnen spelen. Ze zijn eigenlijk socialer dan vroeger. (Saartje, leiding Akabe Aalst) De groepssfeer bij de verkenners? Ja, die is goed. Soms zelfs ietske te goed! (Silke, leiding Akabe Aalst) Pesten gebeurt niet. We plagen wel veel, maar de hormonen spelen vooral een grote rol. (Ben, jonggiverleider scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Vind je het plezant dat er ineens vijf kleine welpen rond jou samen drummen? Ja, dan kan ik ze kribbelen! (Febe, jin Akabe Aalst) De leiding helpt ons met de opdrachten die we moeten doen om de schat te vinden. (Romeo, kapoen scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) We doen veel samen met de leiding, het enige nadeel is dat de leiding altijd wint met dikke Berta. (Marnik, jongverkenner scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) We moeten onze eigen weg en oplossing vinden zonder de leiding, die weet de oplossing toch al. (Diede, giver scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Akabe? Ik vind er alles leuk aan. (Bram, jin Akabe Aalst) Zonder de andere takken op kamp is leuker, die maken altijd nog lawaai als wij al moeten gaan slapen. (Rob, kapoen scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Zonder de andere leden op kamp is leuker, we moeten vaak stil zijn omdat de kapoenen al slapen. (Kasper, welp, scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Jongeren een eigen verantwoordelijkheid geven gaat niet zonder ze hiervoor ook de noodzakelijke bagage mee te geven. Een {FOTO: els bosmans} Ik ga liefst samen met de givers op kamp, die hebben vaak betere sjortechnieken, (Jeroen, jongverkenner scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Nu zijn we met de verkenners samen de ridder aan het helpen. (Mike, verkenner Akabe Aalst) Als ge elk weekend alleen maar in uw eigen tak zit, geeft dat een asociaal gevoel. (Sander, leiding Akabe Aalst) Of ik mij opgenomen voel in de groep? Ik pas mij overal aan. (Isman, jin Akabe Aalst) In akabe hangen de leden ook aan elkaar. In een gewone scoutsgroep zijn er volgens mij meer spanningen onderling. Hier zeggen ze geen gemene dingen tegen elkaar. (Marjolijn, leiding Akabe Aalst) Als er iemand uit de boot valt, is het de leiding, want die zijn groter. (Griet, kabouter scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) >> VERVOLG BLZ hier kunnen we veel uit leren. deel van die bagage zit vervat in het jaar- hierbij natuurlijk vanuit de leefwereld van 17 thema Samen in touw. Binnen Scouts en Gidsen Vlaanderen werkt ploeg technieken rond traditionele scoutstechnieken. Maar technieken zijn geen doel op zich. Alleen maar goed kunnen sjorren maakt dus nog geen goede scout of gids van je. Technieken helpen je om vaardiger te worden en leren je omgaan met verantwoordelijkheid. Ik technieken Wij vinden het belangrijk dat scouts en gidsen kunnen groeien. We verstaan hieronder samenwerken, problemen oplossen, grenzen verleggen,... Scoutstechnieken op een plezante en uitdagende manier gebruiken, is hierbij een belangrijk hulpmiddel. We vertrekken onze leden met de basispijlers in het achterhoofd. basisplijler meets technieken Door speelse en uitdagende technieken te gebruiken leren scouts en gidsen meer dan de techniek op zich. We brengen de basispijlers in praktijk terwijl we kaart lezen, de rug van onze medeleider masseren of een bijl slijpen. De leefwereld van onze leden blijft daarbij het uitgangspunt. Kapoenen en zeehondjes maken pannenkoekendeeg gewoon omdat het plezant is. Maar samen kliederen en knoeien en toch lekkere pannenkoeken eten, is grensverleggend. Als de kapoenen zich inzetten en elkaar helpen, passen ze zonder het te beseffen de basispijlers dienst en engagement toe. Jonggidsen, jongverkenners en scheepsmakkers koken zelf op kamp Als er ruzie dreigt in de patrouille (ploegwerk) of ze blijven te lang kletsen (engagement), zal er van die heerlijke patatjes niet veel in huis komen. Maar die zullen evenmin smaken als de jongggivers de techniek van vuur maken of koken niet in de vingers hebben. Zelf een vlottentocht organiseren waarbij jins en loodsen het doel en de manier waarop ze de dingen aanpakken realiseren, is zelfwerkzaamheid pure-sang. Door het ontbreken of bewust wegnemen van bestaande voorzieningen als stromend water, elektrisch licht of een ijskast, leggen scouts en gidsen de nadruk op soberheid en respect voor de natuur. >>

10 we leggen de nadruk op soberheid en respect voor de natuur. grondvesten Speel op veilig Technieken zijn onlosmakelijk verbonden met veiligheid. Je moet nu eenmaal bepaalde technieken beheersen om de veiligheid tijdens je activiteiten te waarborgen. Meer nog, veiligheid gaat ontegensprekelijk samen met verantwoordelijkheid. Een leid(st)er die op een verantwoorde wijze met technieken omgaat, weet wie wel en wie niet voor een bepaalde technische activiteit in aanmerking komt. Technieken op maat Op een verantwoorde en op groei gerichte manier omgaan met anders zijn ( ik ben Ploeg technieken / technieken@scoutsengidsenvlaanderen.be verkenner en word verondersteld stoer te zijn en te kunnen sjorren, maar eigenlijk kook ik veel liever), met angst (goed knopen wil niet zeggen dat je om kunt gaan met hoogtes en dieptes) of met onzekerheid (ik lees geen kaart, ze lachen me toch uit) maakt integraal deel uit van scoutstechnieken. We zijn ervan overtuigd dat door de juiste methodieken toe te passen scoutstechnieken een onschatbare aanvulling zijn op je persoonlijke bagage. Het geeft aan scouting dat andere en uitdagende mee waar we allemaal zo van houden. tussendoortje samenwerken is... deel II Anthony, waarom kom jij graag naar de scouts? Voor de dieven! (Daarna tegen de reporter: Gij zijt den dief! ) (Anthony, welp Akabe Aalst) Alle leidingen zijn hier plezant! (Mike, verkenner Akabe Aalst) Alleen vegetariërs en groepsleiding vallen bij ons uit de boot. (Patrick, leiding scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Ik kom naar de scouts omdat er hier zoveel leuke mensen zijn. (Zohra, kabouter Akabe Aalst) Met de givers activiteiten doen is fijn, daar zitten keiknappe jongens bij... (Griet, jonggids scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Zo een spel ineen steken, kunt ge niet alleen doen. (Isman, jin Akabe Aalst) Sinds vorig jaar zitten we met een aantal nieuwe leden. We hebben toch een halfjaar moeten aftasten en zo, maar nu, het tweede jaar, gaat dat al veel vlotter. (Sander, leiding Akabe Aalst) Met de leiding activiteiten doen is leuk, die kunnen tenminste tegen een stootje. (Marnik, jongverkenner scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Ik ben graag tikker omdat ik dan de rest kan achtervolgen. Heel rap! (Robin, verkenner Akabe Aalst) Bij ons wordt er vrij weinig gepest, tenzij het echt nodig is. (Veerle, gids scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) De heks hebben wij niet alleen verslaan. De welpen hebben geholpen. En aja, ik kan toveren. (Roel, welp Akabe Aalst) Sommige van de leiding doen echt mee met de spelletjes. Soms lijkt het alsof ze bij de kinderen horen. (Kaat, kabouter scouts en gidsen Jan en Hubert van Eyck-Maaseik) Kleine pagadders moeten er ook zijn, hé. (Isman, jin Akabe Aalst) Onze jins zijn er nog maar het tweede jaar nu. In het begin zag je dat ze van gidsen of verkenners kwamen. Nu is het fijn te zien dat ze een samenhangende groep zijn gewor den. En da s in feite vanzelf gekomen. (Valerie, groepsleiding Akabe Aalst) Ik vind het tof om samen te zijn, omdat we elkaar dan beter leren kennen. (Bram, jin Akabe Aalst) Tegen de camera: Hela pipo, laat zien! Laat zien! (Mike, verkenner Akabe Aalst) Ik zit heel graag bij de gidsen. Gewoon omdat ik me er goed bij voel. (Julie, gids Akabe Aalst) Ik denk dat een groepskamp sowieso leuker is, omdat je dan met iedereen samen zit en dingen samen kan doen. En je doet automatisch ook dingen in tak. In feite is het ideale voor mij een klein takkamp in een groot groepskamp. (Kristel, groepsleiding Akabe Aalst) Met dank aan de leden en leiding van scouts en gidsen Jan en Hubert Van Eyck-Maaseik en Akabe Aalst Patrick Dirx en Pieter Van den Bossche / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be {FOTO: KIM POTS} {FOTO: els bosmans}

11 raad van tante kaat sterk in teamwerk over samen in leiding staan Leidinggeven doe je niet alleen. Gemakkelijk is het niet. Elke leid(st)er heeft een eigen persoonlijkheid en ieder heeft zijn of haar rol in het proces dat je leidingploeg als team doormaakt. Arne Van Balen, 18 jaar, welpenleider 2de Onze-Lieve-Vrouw in Antwerpen, Stefanie Geerinckx, 24 jaar, groepsleidster 2de Sint Waldetrudis gidsen in Herentals {foto: 1, 3 & 5} Arne: We hebben elk jaar leidingweekend waar we er met de hele leidingploeg op uit trekken. Tijdens zo n weekend gebeurt er heel veel, van een dropping tot een quiz of een bowling. Botsballen of duo-penotti? Zit je toch met vragen over het functioneren van je leidingploeg als team en kan je niet onmiddellijk de zere plek aanwijzen? Vaak wordt er verwezen naar de moeilijkheid van botsende karakters, maar verschillen in een leidingploeg kunnen ook wel gewoon een meerwaarde zijn, als je er goed mee omgaat. Hieronder bieden we je een theoretisch model aan dat kan helpen om stil te staan bij die verschillende karakters. Dr. Meredith Belbin ontwikkelde een model waarin hij negen teamrollen onderscheidt, elk met hun positieve kanten en hun valkuilen. De slaagkansen om als team je doel te bereiken zijn volgens hem des te groter als je een evenwichtige samenstelling van teamrollen hebt. Interessant is ook dat de negen teamrollen ruwweg ingedeeld kunnen worden in drie categorieën: de denkers, de doeners en de relatiegerichten. 20 Bart Mariën, 22 jaar, groepsleider Siegfried in Ranst {foto: 2, 4 & 6} Jonas Van Put, 18 jaar, welpenleider 26e St- Joris in Kontich Over hun leidingploeg Arne: Bij ons in de groep zit de sfeer er echt in. Volgens mij hebben we dat te danken aan die lange tijd samen in de scouts en omdat we samen opgroeiden tot leiding. Jonas: In het begin van het jaar worden we als beginnende leid(st)ers goed opgevangen door de groepsploeg. Die brengt ons op de hoogte van bepaalde afspraken, van de manier van werken, geeft tips, We krijgen ook de onthaalbrochure voor jonge leiding en daar heb ik wel enkele interessante dingen uitgehaald. Stefanie: We gaan af en toe met de leidingploeg samen ergens naartoe om eens goed te feesten. Zo zijn we al naar Natalia en Clouseau geweest en ik denk echt dat zoiets ons dichter bij elkaar brengt. In begin van het jaar merkte ik dat er leeftijdsgebonden kliekjes waren, maar de laatste keer voelden we toch dat er in de leidingploeg meer samenhorigheid was. Bart: We proberen elk jaar een verrassende activiteit in elkaar te boksen voor onze leiding. We zoeken ook naar vernieuwende ideeën. Laatst zijn we een weekend naar Brussel getrokken. We hebben er genoten van een stadsspel, van de markt en van het stadsleven in alle glorie. Bart: We hebben sinds kort een leidingbar waar we met de leiding regelmatig samen zitten. Dat heeft een positief effect op de groep. Het is niet erg als mensen zonder tijd niet komen, het is niet verplicht. Maar je voelt wel een positieve sfeer ontstaan bij de mensen die er meestal zijn. Wij staan als groepsploeg niet meer in leiding bij een tak. We bezoeken daarom regelmatig de takraden om even te reflecteren of te evalueren. Volgens mij kunnen we zo eventuele conflicten voorkomen en indien nodig ook bemiddelen. met kleine stapjes Stefanie, Arne, Jonas en Bart geven het al aan, een leidingploeg wordt niet vanzelf een team, je moet eraan werken. Niet dat dat steeds grote inspanningen vergt, maar als groepsleid(st)er af en toe een schouderklopje geven na het opkuisen van het lokaal of na een fijne activiteit, is veel waard. Zo n positieve stimulans werkt beter dan voortdurend te zitten pushen en klagen. Je kan ook iedereen een deelverantwoordelijkheid geven voor een fuif of groepsweekend, of je werkt samen in taakgroepjes. De leiding kan op die manier zijn eigen talenten beter aanwenden of juist kansen krijgen om binnen veilige krijtlijnen talenten te ontwikkelen. Hou er in ieder geval rekening mee dat niet iedereen hetzelfde engagement heeft. Dat bespaart je achteraf veel ontgoocheling. Het is belangrijk dat je blijft communiceren en dat je kijkt en luistert naar de signalen die je medeleiding geeft. De oorzaak van demotivatie moet je niet altijd even ver zoeken, sommige leiding sukkelt gewoon eens in een winterdipje. DENKERS DOENERS RELATIE-GERICHTEN DE MONITOR: # nuchter # kritisch # zakelijk # voorzichtig DE UITVINDER/PLANT: # fantasie # intellect # onorthodox # individualistisch DE SPECIALIST: # bron van kennis # defensief # deskundig # introvert DE BEDRIJFSMAN: # behoudend # voorspelbaar # praktisch # harde werker DE VORMGEVER: # extravert # dynamisch # ongeduldig # onsubtiel DE ZORGDRAGER: # nauwgezet # ordelijk # perfectionist # gespannen De negen rollen Door zicht te krijgen op de verschillende rollen in je leidingploeg wordt het misschien eindelijk duidelijk waarom je steeds botst met die ene medeleider. En misschien kan je elkaar toch vinden in de meerwaarde die je allebei vanuit je teamrol biedt? # Is Jules, die van nature de teamrol uitvinder op zich neemt, belast met het paperassenwerk? Misschien is dit meer iets voor de zorgdrager? # Zijn jullie met drie groepswerkers? Misschien blijven er daarom onderhuidse spanningen hangen? # Neemt niemand de rol van voorzitter op? Wie hakt er dan de knopen door? Benieuwd naar je eigen profiel? Op kan je online de test invullen. Op en vind je alle informatie over de teamrollen van Belbin, succesfactoren, knelpunten en hun oplossingen. DE BRONNENONDERZOEKER: # extravert # communicatief # vlotte babbel # nieuwsgierig DE VOORZITTER: # kalm # zelfvertrouwen # doelgericht # vooroordeel-vrij DE GROEPSWERKER: # sociaal # positief # gevoelig # teamgeest 21 Luc De Backer en Tom Van den Borne / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be

12 groepsleiding gemotiveerd in touw over gemotiveerd samenwerken Komt het je bekend voor dat er de laatste werkdag enkel een paar leiders het lokaal kwamen opruimen of dat er niemand zin heeft om de volgende groepsdag te organiseren? Lijkt daardoor de samen van samen in touw soms ver te zoeken? Er dan staan als groepsleiding is de kunst. Je leidingploeg motiveren is immers een van de meest uitdagende opdrachten waar je als groepsleiding voor staat. Motiveren is maatwerk Ik ben blij dat je in mijn team zit! Jij kent je leiding. Je weet waar ze sterk in zijn of waarom ze iets graag doen. Het komt erop neer om daar op in te spelen. Iedereen heeft erkenning of waardering nodig, maar terwijl voor de ene een schouderklopje voldoende is, heeft iemand anders misschien wel een letterlijk meer uitgesproken appreciatie nodig. De ene leider vindt het leuk om er gewoon op toe te zien dat zijn tak goed draait, terwijl de andere net afwisseling zoekt en liever grootse projecten mee uitdenkt. Motivatie is voor iedereen anders. Demotivatie komt niet uit de lucht vallen. Het is belangrijk om het hele jaar door te werken aan een positieve sfeer. Probeer uit te zoeken wat je leiding motiveert, en wat niet. Zo kan je misschien de dingen die je leiding demotiveren ombuigen tot motivaties: 22 Waarom? # Is je leiding op zoek naar appreciatie? Maak een bedankje met daarop een persoonlijke boodschap met wat je nu juist zo leuk vindt aan die leider of leidster. # Zit er te veel sleur in de vergadering? Hou de groepsraad op een verrassende locatie of met een heus diner bij kaarslicht of trakteer met iets lekkers tijdens de pauze. # Is er geen ruimte om elkaar ook eens op een andere manier te leren kennen? Steek een verwen-je-leiding-dag in elkaar, ga een dagje naar een subtropisch zwemparadijs, ga een weekendje wandelen in de Ardennen of misschien wil de oud-leiding wel een ongelooflijk stadsspel voor de hele ploeg in elkaar steken. Eventueel kan de groepskas voor één keertje wel eens zorgen voor iets extra? # Altijd raak: geef een compliment op een onverwacht moment. # Je hebt twee manieren om als leiding gemotiveerd te worden. Enerzijds word je vanuit jezelf gemotiveerd, van binnenuit geprikkeld om iets te doen omdat je er een positief gevoel aan overhoudt. Anderzijds is er de motivatie van buitenaf. Daar kan je als groepsleider een handje bij helpen. Volgende tips kunnen je op weg zetten om een blijvende positieve en motiverende sfeer te creëren. # Laat zien dat je vertrouwen hebt in je leiding # Probeer een positieve, enthousiaste groepsleider te zijn op momenten dat het wat minder vlot gaat, je zal de impact daarvan merken bij je leiding # Toon interesse in de takwerking en projecten # Zoek samen naar duidelijke maar redelijke afspraken # Kom gemaakte beloftes en afspraken na # Probeer je leiding uitdagingen en taken aan te bieden waar ze goed in zijn: de juiste persoon op de juiste plaats neemt heel wat frustraties weg {FOTO: wouter van espen} Engagement en motivatie Om je uit te nodigen om het delicate onderwerp van engagement en motivatie aan te kaarten bij je leiding, geven we hier een paar voorbeeldjes om je op weg te zetten: 1. Demotiveren en terug motiveren Iedereen krijgt een stift. Er hangen enkele flappen in het lokaal. # Wat motiveert mij om naar de scouts te komen? # Wat demotiveert mij om naar de scouts te komen? In enkele kernwoorden schrijft ieder zijn specifieke factoren op flappen. Voor deze fase mag je gerust een tiental minuten uittrekken. Bepaalde woorden omcirkel je omdat ze belangrijk lijken of omdat ze door meerdere mensen herkend worden. Probeer duidelijkheid te krijgen over wat de motiverende en de demotiverende dingen zijn in de groep, en brainstorm vervolgens over mogelijke oplossingen om die laatste te veranderen in motiverende factoren. Een werkdag kan bijvoorbeeld afgesloten worden met een gezellige barbecue, het einduur van de groepsraad wordt terug stipt nageleefd, Wat is jouw engagement? 1. Leg een groot vel papier op de grond. Teken er een grote cirkel op. Alles wat binnen de cirkel ligt behoort tot de scouts. Alles wat er buiten ligt behoort tot het leven buiten de scouts. 2. Zet je allemaal rond het blad en duid aan hoeveel van je (vrije) tijd en energie je in de scouts steekt en hoeveel tijd in andere dingen. Schrijf er ook bij wat die andere dingen zijn. 3. Bekijk het blad en praat er over. Vraag elkaar om uitleg. Praat over je engagement bij de scouts en daarbuiten. Trek voor jezelf ook conclusies. altijd raak: geef een compliment op een onverwacht moment 3. Van evalueren kan je leren Iedereen neemt een blad papier en maakt drie kolommen: meer, minder en gelijk. # In kolom meer schrijf je dingen waarvan je vindt dat er afgelopen periode een tekort aan was. # In kolom minder schrijf je alles waar er een teveel aan was, waar te veel aandacht naar ging. # In kolom gelijk schrijf je dingen die goed zijn zoals ze zijn. 2. Verdeel je in groepjes en bespreek elkaars papieren. Waar kan je je wel in vinden? Wat snap je helemaal niet? 3. Bespreek de verschillende standpunten in de grote groep en probeer een gezamenlijk standpunt te formuleren. Wat kunnen/ willen we veranderen aan onze werking? Meer weten? Meer info kan je vinden in De koorddanser, handboek voor groepsleiding, en je kan ook steeds het spel Wortels, over engagement, spelen. Annemie Claes / groepsleiding@scoutsengidsenvlaanderen.be 23

13 zingeving zin om er samen in te kruipen? samenwerking met dat net ietsje meer Als je aan buitenstaanders uit wil leggen wat je doet en leert binnen scouting, komt dat vaak neer op: wij leren samenwerken. Omdat ook technieken een belangrijk aspect van scouting zijn, bieden we je hier graag activiteiten aan over samenwerking met net dat ietsje meer. De voorbereiding: voor deze opdracht heb je een driepikkel en veel touw nodig. Als leid(st)er maak je een opstelling waarbij je een driepikkel met zes dwarsbalken sjort. Daarna vlecht je daarrond een spinnenweb dat wat in de knoop zit. In de top van de driepikkel hang je een zaklamp. Opgelet: zorg dat je leden voldoende beveiligd zijn! zingeving schuilt vaak in de kleine dingen van scouting Het spel: iemand wordt geblinddoekt en met een touw vastgemaakt aan een musketon. Die musketon hangt aan het begin van het spinnenweb. De andere leden van de groep moeten door aanwijzingen te geven de geblinddoekte veilig doorheen het spinnenweb gidsen, zodat hij of zij bovenaan het lichtje te pakken kan krijgen. Dezelfde activiteit kan door verschillende leden worden herhaald. 24 {FOTO: nele claerhout}... voor jonge takken Puzzel jezelf in de knoop De uitdaging: zonder elkaars handen los te laten een levensgrote puzzel maken. Je maakt op voorhand uit stevig papier of karton een puzzel met wat rare kanten en hoeken, zodat het niet meteen duidelijk is welk stuk waar past. Maak op deze puzzel een tekening of speel met woorden die iets met samenwerking te maken hebben. Het spel: iedereen houdt elkaars handen vast. Je kan ook enkele leden blinddoeken of de slinger dicht maken tot een cirkel. Het is dan de bedoeling zo snel mogelijk de puzzel te maken, zodat je de boodschap of de tekening kan zien. Ietsje meer: je leden ervaren zo dat dat moeilijker is dan gewoon puzzelen en dat ze zich samen moeten behelpen. Dat is soms al voldoende als slotsom van deze activiteit. Ga je graag nog een stapje verder? Vraag hen hoe ze de opdracht hebben ervaren. Of werk met korte vraagjes en laat hen de antwoorden tekenen of vertellen. Kokkerellen met ongekend recept De uitdaging: maak een volwaardig maal zonder op voorhand de recepten te kennen. Een kookvergadering hoeft niet altijd op een klassieke manier te gebeuren. Je kan ook eens proberen om op de uitnodiging voor de kookvergadering enkel te noteren dat je iets eetbaars mee moet brengen dat jij s avonds op je bord zou willen. Het spel: eens je leden aankomen met hun ingrediënt kan het puzzelen beginnen en maak je een heus feestmaal. Een soep met vele groentjes, een spaghettisaus met gehakt en wortelen,... en misschien nog een dessertje met fruit. Ietsje meer: je leden ontdekken spelenderwijs dat vele kleine deeltjes ook een geheel vormen. >Zingeving schuilt vaak in de kleine dingen van scouting.< En daarna lekker aan tafel smullen! TIP: Omdat het wel spannend is om op voorhand niet te weten wat de leden zullen meebrengen, kan het handig zijn om dingen als tomatenpuree, enkele aardappelen of uien achter de hand te hebben.... voor oude takken Spiegeltje, spiegeltje en de straal?! De uitdaging: met behulp van spiegels een laserstraal in een bepaalde ruimte gidsen van punt A naar punt B. Het is een leuke opdracht om het belang van samenwerking in een tak of in een patrouille te onderstrepen. Je leden stellen zich in het lokaal of de gekozen ruimte zo op dat ze met hun spiegel de laserstraal opvangen en dat deze wordt opgevangen door de volgende spiegel, zodat die uiteindelijk op punt B reflecteert. De voorbereiding: zorg dat iedereen een spiegel heeft. Maak een plan van de ruimte waar je de activiteit wil doen en teken de oplossing van de spiegelstraal van punt A tot punt B. {FOTO: apekuren} Het spel: je verdeelt je groep best in kleinere groepen en laat telkens één groepje aan de slag gaan met de laserstraal en de spiegel. Maak de groepjes niet te groot, want dat bemoeilijkt de opdracht voor jezelf en voor de leden. Ietsje meer: zo wordt het duidelijk dat alleen door samenwerking deze opdracht kan slagen. Je kan er een nabespreking aan koppelen om samen even stil te staan bij het falen of het slagen van de opdracht. Verdwaald in het spinnenweb en op zoek naar het licht? De uitdaging: De bedoeling is dat je groep een van de leden door het spinnenweb tot aan de top van een driepikkel gidst. Je kan de top bereiken door het spinnenweb te volgen vanaf het punt waar een van je leden vasthangt met een musketon. Ietsje meer: Zo kan je ervaren wat het is om volledig overgeleverd te zijn aan de goede raad en de aanwijzingen van de groep. Als enkele leden deze opdracht hebben uitgevoerd en achteraf elkaars ervaringen vertellen, kan een boeiend gesprek ontstaan over samen in touw. Heb je al zin gekregen? Zin en zingeving schuilen in kleine en grote dingen. Met het thema samenwerking kan je in je eigen tak op een zinvolle manier aan de slag te gaan. De ploeg Zingeving probeert elk jaar aan de hand van het jaarthema leuke activiteiten op maat van de takken in elkaar te steken. Voor meer ideeën kan je ook steeds terecht op: Veel inspiratie en plezier gewenst! Barbara Goethals / zingeving@scoutsengidsenvlaanderen.be 25

14 {FOTO: joke laukens} diversiteit samen divers, samen spelen play, een diverse speeldag Wat ooit bedoeld was als een kleine, sympathieke spelnamiddag om de plaatselijke jeugdverenigingen in een buurt bekend te maken en om elkaar beter te leren kennen, groeide uit tot een groots opgezet samenwerkingsverband, alias speelfestival. >PLAY is de naam, aangenaam! Een mooie herfstavond. Een zacht en warm briesje steekt op en blaast door de straten, over de pleintjes, tussen de bomen en door openstaande deuren. De aangename wind voert alles en iedereen mee in een fantastische vlucht. Enkele weken passeren. Stilaan begint het jong Idealen >PLAY heeft haar wortels in Open Kamp Antwerpen en wordt sterk gedragen door leiding en medewerkers van gouw Antwerpen. Met >PLAY willen we in Antwerpen onze grenzen verleggen. We willen heel eventjes de naam scouting overboord gooien. We willen kinderen en jongeren laten kennismaken met alles wat in hun wijk gebeurt voor en door jongeren. We willen drempels wegwerken. We willen met alle kinderen en jongeren in de stad een impuls geven aan een buurt die hierom vraagt. Met >PLAY willen we het goed samenleven, samenwerken en samen spelen in een buurt stimuleren. en meer Het is de goeie samenwerking die >PLAY zo sterk heeft gemaakt. Aanvankelijk zijn we met een viertal zotte enthousiastelingen aan het project begonnen. Naast de plaatselijke scouts en Chiro wilden we ook andere partners die in de wijk Antwerpen-Noord met kinderen en jongeren actief zijn, betrekken. Antwerpen-Noord is een multiculturele buurt waar veel kinderen en jongeren uit maatschappelijk kwetsbare milieus wonen en die we met scouting weinig bereiken. In een dergelijke buurt zijn vaak heel wat professionele organisaties, maar ook allochtone jeugdverenigingen, aan het werk The story continues >PLAY TakeOne zou een speelse wervelwind worden voor en door kinderen en jongeren uit allerlei hoeken, maar het was niet de bedoeling om er met de scouts als een klein vogeltje uit te komen, daar was ons eergevoel en vooral ons enthousiasme te groot voor. Daarom begonnen we ook de groepen in groot Antwerpen te betrekken. Jintakken en leidingsploegen werden overtuigd om mee te werken aan deze eerste editie. Zo zouden deze groepen de wijk waar we gingen spelen leren kennen én zouden ze de scoutsgroep uit deze wijk een hart onder de riem steken door er als scouts en gidsen massaal aanwezig te zijn. Anno 2008 zijn we al aan onze derde editie toe en weten we dat het hier niet bij zal blijven. Ja, maar da s toch een virus dat enkel in 26 geweld te dartelen en is het niet meer in staat om met twee voeten op de grond te blijven. met kinderen en jongeren. We konden het de stad gedijt? jongeren uit de buurt een podiumkans 27 De speelvogels beginnen zich samen op onbekend terrein te begeven. Het briesje gaat over in een stevige wind die alles in de buurt en uit de wijdere omgeving door elkaar blaast. De wind wordt nog straffer, maar ook speelser in aanloop naar dé grote dag. Niets blijft nog liggen. Overal waar de wervelwind passeert worden speelvogels meegenomen in de vlucht. Tot op dé grote dag een speelse wervelwind door een park en over een plein raast. Niks of niemand blijft onaangeroerd. Speelvogels groot en klein, wit, zwart en bontgekleurd, jong en oud vliegen door elkaar en amuseren zich te pletter. Ze komen nieuwe speelvogels tegen en beleven de vlucht van hun leven. Na een dag vol wervelend spelplezier gaat de wind niet helemaal liggen, maar gaat hij wel weer zachter blazen. De zwermen speelvogels zijn uiteengeblazen door de wind en zijn even het noorden kwijt. Maar hun oriëntatievermogen komt stilaan terug en is er blijkbaar zelfs op vooruit gegaan. Het wijst hen de weg naar onbekende oorden. Het voorjaar is van start gegaan. Speelvogels kunnen op zoek gaan naar een veilig en warm nest waar ze een mooie tijd kunnen doorbrengen om later op hun beurt jonge speelvogels met de wind te laten meevoeren. daarom niet nalaten ook deze organisaties te betrekken in het verhaal. Het avontuur was begonnen. Al snel merkten we dat aan de slag gaan in een wijk als Antwerpen-Noord geen sinecure is. Het samenwerkingsverband zou niet blijven bij één scouts-en gidsengroep, een Chirogroep en een plaatselijke allochtone jeugdvereniging. Veel meer spelers moesten meegetrokken worden in ons avontuur. pas op! play is een virus. laat je niet bijten door een bende speelvogels. We zijn ervan overtuigd dat >PLAY ook in jouw wijk, dorp of stad kan neerstrijken. Toen we >PLAY opstartten, was ons uitgangspunt dat je met drie moet zijn om goed samen te kunnen spelen. Daar geloven we nog steeds in. We werken een draaiboek uit zodat je >PLAY kan overdragen naar de specifieke situatie van een andere wijk. Eén voorwaarde: enkele enthousiaste speelvogels die er meteen in willen vliegen. Eén garantie: een fantastische ervaring! Meer weten? >PLAY is in de eerste plaats een groot speelfestival voor de buurt. Daarnaast is het de ultieme moment voor jeugdverenigingen en andere organisaties om elkaar beter te leren kennen. De jeugdverenigingen en andere organisaties bieden een hoop activiteiten aan zoals levensgrotesjotterkast, een reuzekatapult sjorren, hiphop, circustechnieken, pleinspelen, beatboxen, schminken, word-eenheks-in-een-uur, sjorren, kabelbanen, bierbak-stapelen, journalist voor een dag, theaterworkshops, capoeira, newgames, Tegelijkertijd is er een free-podium waar krijgen. {FOTO: rimbert haché} Zin om mee te werken aan een volgende editie? Of zin om ook in jouw wijk de wervelwind van >PLAY te laten neerstrijken? Mail naar info@playantwerpen.be, surf naar of bel naar Scouts en Gidsen Vlaanderen en vraag naar Joke. Joke Laukens / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be

15 {FOTO: sven augusteyns} chiro en gidsen werken samen scampi, samen s pellen samenwerken met een andere jeugdbeweging Samenwerken binnen je tak of binnen de groep, het is vaak een hele uitdaging. Wat moet dat dan wel niet geven als een scouts- en gidsengroep en een chirogroep de handen in elkaar slaan? In Oostakker weten ze daar alles van: al sinds 1970 werken de gidsengroep Sint-Lucia en chirogroep Oude Bareel nauw samen. Over & Weer trok op onderzoek. 28 Samen in touw... ook tussen chiro en scouts is het mogelijk! Aangekomen in Oostakker halen we meteen een lange lijst vragen uit onze broekzak. Lien, groepsleidster van Gidsen Sint- Lucia, en Simon en Amber, hoofdleiding van Chiro Oude Bareel antwoorden geduldig en met plezier. Hoe is jullie samenwerking ontstaan? Lien: De vzw Jeugdwerken Oude Bareel werd gesticht in 1970 door oud-leidsters van de Gidsen Sint-Lucia en Chiro Oude Bareel, samen met de toenmalige pastoor, onderpastoor en allerlei sympathisanten. In die periode was er veel onzekerheid over de toekomst van de twee jeugdbewegingen, zowel op financieel vlak, als voor het behoud van terreinen en lokalen. De vzw zorgde ervoor dat de chiro kon blijven waar ze toen huisde. De gidsen kregen dankzij diezelfde vzw een terrein en lokalen. Wat betekent de vzw nog voor jullie groepen tegenwoordig? Lien: Wij organiseren een aantal gezamenlijke activiteiten om beide jeugdbewegingen financieel te ondersteunen en daarbij steken beide leidingsploegen een handje toe. Andere scoutsgroepen kijken vaak vreemd op wanneer we vertellen dat we in een samenwerkingsverband zitten met een chirogroep. De chiro blijft toch die andere jeugdbeweging en wordt nog te vaak bekeken als de rivaal. Scoutsgroepen durven wel eens samenwerken met elkaar, maar met een chirogroep? Dat hoor je zelden. Op wiens medewerking kunnen jullie rekenen, naast die van de leidingploegen? Simon & Amber: De aspi s en jins organiseren sinds kort een gezamenlijke fuif als kasactiviteit. Ook de leden van de vzw en een heleboel oud-leiding van beide jeugdbewegingen zetten hun beste beentje voor. Sommigen zijn actief aanwezig tijdens bijeenkomsten, op anderen kunnen we voornamelijk rekenen bij activiteiten om een handje toe te steken. Wanneer we dan nog handen tekort hebben, helpen ook onze oudste leden. Hoe gaan jullie nu precies te werk bij het organiseren van een activiteit? Lien: Om de twee maanden is er een vzwvergadering. Daarin bespreken we de komende activiteiten, zoals onze jaarlijkse Vlaamse kermis, of het spareribfestival. Door de jaren heen is er een haast vanzelfsprekende taakverdeling ontstaan, zodat we perfect weten wat van wie verwacht wordt. Simon & Amber: Omdat de leidingploegen zelf heel druk bezig zijn met hun werking en eigen kasactiviteiten, stoppen we minder energie in de voorbereiding van de gezamenlijke activiteiten. Vooral de overige leden van de vzw nemen de voorbereidende taken op zich. Wij steken meestal de handen uit de mouwen tijdens de dag en avond van de activiteit, zoals scampi s pellen en kuisen tijdens het scampifestival. En natuurlijk opruimen en de afwas doen. Op dat moment is er geen sprake van een onderscheid tussen scouts of chiro. Hoe ervaren jullie dat samenwerkingsverband? Merken jullie verschillen en/of gelijkenissen met de andere jeugdbeweging? Amber: Hetgeen we samen doen, verloopt altijd heel vlot. Vooral omdat de vzw alles organiseert en wij ons daarvan maar weinig hoeven aan te trekken. Het grootste verschil is dat er bij Sint-Lucia enkel meisjes zijn en dat onze chirogroep gemengd is. En het valt op dat de meisjes vaak onmiddellijk in actie schieten om iets voor te bereiden of op te kuisen. De jongens wachten wat meer af in dat soort zaken en maken ook vooral graag én veel plezier tijdens het werk. Daarenboven blijft neemt bijvoorbeeld chiroleiding minder gemakkelijk gezag aan van de groepsleiding van de scouts en omgekeerd. We kennen mekaar toch nog steeds minder goed dan onze eigen leden. Simon: Met de groepsleiding onderling komen we goed overeen. De taken worden altijd mooi en eerlijk verdeeld. De samenwerking tussen beiden is de laatste jaren erg verbeterd, net als de samenhang tussen chiro en scouts. Vroeger was er veel meer rivaliteit, terwijl we vandaag samen pinten drinken in het jeugdhuis. Daarnaast organiseren we ook wel eens gezamenlijke activiteiten los van de vzw, zoals een dropping, met natuurlijk groepjes chiroen scoutsleiding samen. Dat is een ideale kans om elkaar beter te leren kennen. Al bij al verlopen de activiteiten erg vlot. En misschien schieten wij minder snel in actie, maar eens we bezig zijn, blijven we wel doorgaan tot alles opgeruimd is. Lien: Onze groep ervaart de samenwerking doorgaans als een heel goeie samenwerking. Uiteraard hebben we ook onze meningsverschillen of delen we niet altijd dezelfde visie. Maar dan praten we dat uit. Chiro Oude Bareel heeft wel meer leiding dan onze groep. Wij vinden het daardoor vanzelfsprekend dat elke leidster van onze groep aanwezig is op elke activiteit. Bij chiro ervaren ze dat anders. Zij verwachten ook wel dat hun leiding aanwezig is, maar in de praktijk is dat niet altijd zo. Soms zorgt dat voor wrevel, want wij staan er doorgaans voltallig, dus verwachten we dat eigenlijk ook van hen. Tot slot: Beschouwen jullie die samenwerking als een meerwaarde? Simon & Amber: Op vlak van jeugdbeweging blijven scouts en chiro toch twee aparte werelden. Lien: Voor ons is het zeker en vast een meerwaarde. Neem nu de fuif van de jins en de aspi s. Door die samenwerking komen ze in aanraking met andere ideeën en visies, en het is altijd goed de wereld om je heen te leren kennen en je horizon te verbreden. Veel plezier nog samen! 29 Elena Buyle / leidingredactie@scoutsengidsenvlaanderen.be

16 internationaal samenwerken over de grenzen heen Van Oezbekistan tot Honduras, van Thailand tot Congo. Ook over de grenzen heen is samenwerken voor scouts en gidsen geen loos woord. Zo trokken Stijn en Louise, leiding bij de scouts van Tienen, in de zomer van 2007 naar Oezbekistan om samen met de Oezbeekse NGO Yog du een kamp te organiseren voor de Oezbeekse jeugd. za s dochters namen haar taken over. Het kamp vond nog steeds plaats en werd een waar succes. Wij trokken aan Stijns mouw om hem alles over die interessante samenwerking te weten te komen. Over samenwerking gesproken! Hoe hebben jullie dat ervaren? We hadden enorm veel geluk met Saida, de dochter van Feruza, die nu een van mijn beste vriendinnen is. Met veel geduld en toewijding zijn we er samen in geslaagd het kamp te realiseren vanuit twee totaal {FOTO s: stijn roovers} verschillende invalshoeken. Zo werkten we samen onder andere een mooi programma uit. Soms waren er wat strubbelingen, maar elkaar tijd gunnen en water bij de wijn doen bleek telkens te helpen. De leden waren geweldig nieuwsgierig en wilden graag allerlei dingen uitproberen. Wel probeerden ze, zoals alle jongeren, de grenzen af te tasten van wat kon en niet kon. Ook moesten we een evenwicht zoeken tussen het vooropgestelde programma en de warmte die maakte dat de zinom er in te vliegen soms ver te zoeken was. Om hier goed mee om te gaan moet je praten met elkaar, zeggen wat er op je lever ligt, je gal spuien, en samen een gulden middenweg zoeken. Gelukkig is dat allemaal goed verlopen. Wat hebben jullie van elkaar geleerd? In eerste instantie hebben we veel nieuwe ideeën rond sport en spel opgedaan. Voor mij was dat een heel leerrijke ervaring. Anderzijds is het een totaal ander land: de hitte, bepaalde tradities, het ontbreken van een planning of uitgewerkt programma tonen dat aan. In het begin vormde dat een obstakel, maar achteraf bleek het een enorme meerwaarde. Ik voelde de druk om op korte tijd veel te doen met de jongeren, maar door hun nieuwsgierigheid en energie zijn we toch ver geraakt. En dat zonder het volgen van een exacte planning. Waren er opvallende gelijkenissen of verschillen in aanpak? Concrete gelijkenissen waren enkele spelen waarvan we dachten dat ze die totaal niet zouden kennen, maar die ze blijkbaar toch regelmatig speelden. Zo kenden ze potteke stamp, 123 piano, variaties van tikkertje, enzovoort. Wat me ook opviel was dat zij de laatste avond, tijdens het kampvuur, op dezelfde manier genoten als wij op kamp. Het kampgevoel was uitdrukkelijk aanwezig. Ze gebruiken ook gelijk- In den beginne Was er niets voor de Oezbeekse jeugd. Daarom wilde Yog du een vrijetijdsproject uit de grond stampen. In 2006 namen Feruza (als interimleidster) en Shokruh (als giver) deel aan het buitenlands kamp in Kroatië van de Tiense scouts. Gebeten om met deze ervaringen in eigen land aan de slag te gaan, stampten ze in 2007 zelf een kamp uit de grond. Stijn en Louise sprongen graag mee op de kar en reisden zelf naar Oezbekistan. De eerste obstakels kwamen er al snel: Yog du werd opgedoekt en Feruza kreeg een andere job. Maar niet getreurd, Yog du ging verder als privéorganisatie en Feruaardige principes om orde te scheppen: wij gebruiken krak boem om stilte te vragen en zij maken het vredesteken met twee vingers. Opvallende verschillen zijn vooral toe te schrijven aan bepaalde tradities. Zo was het op de vettige dag een probleem om zonder handen te eten, want met eten speel je niet. Ook de relatie meisjes-jongens is veel afstandelijker, waardoor we sommige spelen niet konden doen, zoals bloem en cactus. De kinderen veranderden ook totaal in het bijzijn van de ouders, ze werden rustiger en onderdaniger. En in het Oezbeekse dagelijkse leven? In Oezbekistan vormen de tradities het cement van de maatschappij, het zijn de wetten die moeten gerespecteerd worden. Zo zijn het de ouders die kiezen met wie hun dochter gaat trouwen en vaak gaat het dus om een verstandshuwelijk tussen twee families. Op een avond hebben we tot twee 30 {FOTO: stijn roovers} uur s nachts moeten wachten om te kun- 31 nen eten, terwijl alles al om negen uur s avonds klaar was. Het hoofd van de familie moet namelijk thuis zijn vooraleer je mag beginnen eten. Het leven in de hoofdstad is heel druk. Er is waterverspilling in heel de stad, er zijn met propaganda beschilderde appartementsblokken waarin de meerderheid van de bevolking woont. Kinderen spelen op pleinen en straten met alles wat ze kunnen vinden om te hinkelen, touwspringen, enzovoort. Wat een land! En wat een samenwerking! Els Bosmans / internationaal@scoutsengidsenvlaanderen.be je moet praten met elkaar, zeggen wat er op je lever ligt, je gal spuien, en samen een gulden middenweg zoeken

17 snippers postbox KAMPEERADRESSEN internationaal van buitenuit Hoe zegt men in het Zweeds : Scouting is mijn hobby!? Ben jij ook zo nieuwsgierig naar hoe men in Engeland een bosspel speelt en welke gekke opdrachten ze in Zuid-Afrika tijdens de vergaderingen allemaal doen. Hoe ziet een kamp van Australische scouts en gidsen eruit? Dat en véél meer kan je te weten komen van een pennenvriend(in) die je zoekt via de Postbox. Coo (Provincie Namen) In de prachtige streek van Moulin-Du-Ruy, kan je mooie kampeerterreinen huren. Gelegen in een bosrijke omgeving en aan een rivier. Gemakkelijke toegang en drinkbaar water vlakbij. Contactpersoon: D. COIPEL-BOULANGER, Rue Binahé Bajart 42, 5170 Bois-de-villers, , Nationale Jamboree 2008 Nederland Bij onze noorderburen kan je een internationaal kamp beleven in Boxtel van 21 tem 30 juli. Individueel kan je inschrijven, maar ook als tak. Of heb je nog enkele weken vrij, dan kan je zelfs als medewerker de sfeer opsnuiven voor- en achter de coulissen. Wil je meer weten, surf dan snel naar Eimerscheid Büllingen (Provincie Luik) Hier heeft de eigenaar nog twee terreinen in aanbieding. Respectievelijk 1 ha en 1,5 ha groot. Ideaal voor groepskampen met 100 tot 150 personen. De kampeergronden zijn gelegen aan een bos en langs de Medenderbach. Watervoorziening is er op aanvraag en vuur stoken mag. Contact: Ludwig HACKEN, Eimerscheid 20A, 4760 Büllingen, SELESIA 2008 Internationaal kamp in Zuid Polen Dit internationale kamp in het zuiden van Polen biedt een leuk programma aan. Voor givertakken die nog géén plannen hebben van 1 tem 10 augustus 2008 zeker een leuk kamp met héél veel kans op internationale vriendschappen, want +/ deelnemers worden verwacht. Wie snel inschrijft, betaalt minder dan wie wacht tot eind april. Voor leiding is er ook het Internationale Service Team voorzien. Voor 30 euro kan je erbij zijn, als je vrij bent van 27/7 tem 12/8. Meer vragen, mail naar: silesia2008@zhp.pl Bouworde: Met je gidsen en verkenners of jins op bouwkamp Bouworde vzw is een jongerenorganisatie die vrijwilligersvakanties organiseert. Jongeren tussen de 18 en de 30 jaar kunnen met hen 3 à 4 weken op sociaal-, ecologisch- of bouwkamp in Europa, Afrika, Azië of Latijns-Amerika gaan. Daar worden ze ondergedompeld in de lokale cultuur en dragen ze bij tot de verbetering van de levensomstandigheden van mensen die in kansarmoede leven. Naast de individuele kampen organiseren zij ook kampen voor vaste groepen. Hiervoor wordt er op maat gewerkt. Afhankelijk van de grootte en het budget van de groep, zoeken zij de meest ideale plek om op bouwkamp te gaan, ook de tijdsduur van het kamp bepaal je zelf. Als je meer wil weten kun je contact opnemen met Sabine COPPENS: Bouworde vzw, Tiensesteenweg 157, 3010 Kessel-Lo, , Hoe werkt dit? Je stuurt een mailtje met je gegevens naar de Postboxverantwoordelijke en dan starten wij de zoektocht naar de gepaste match voor jou. Let wel: soms kan het een hele tijd duren voor er reactie komt. Wij trachten de juiste leeftijd te zoeken, sommige landen zijn meer gevraagd dan andere, niet alle landen hebben een Postboxverantwoordelijke en blijkbaar is het meer een hobby van meisjes dan van jongens om brieven te schrijven (sorry mannen!). Dus een beetje geduld is wel nodig! In jouw mail aan de Postboxverantwoordelijke willen wij volgende dingen van je weten: # Naam en voornaam, adres en woonplaats # Geboortedatum # Telefoonnummer # adres # De naam van je tak en groep # Je voorkeurlanden # Je voorkeur voor contact met een jongen of meisje # Talenkennis # Hobby s Vul snel je gegevens in en stuur ze door naar Els Van Dyck, Postboxverantwoordelijke, Lange Kievitstraat 74,2018 Antwerpen of via mail evd@scoutsengidsenvlaanderen.be groene sleutel 32 SCOUTSKRANT Samen met negen andere laureaten ontvingen onze eigen Hopper Jeugdverblijven Merkenveld en Moerkensheide een Groene Sleutel, van Vlaams minister voor Toerisme Geert Bourgeois. Om een Groene Sleutel te bemachtigen moet een verblijf voldoen aan strenge normen in energie- en waterverbruik, afvalbeheer(sing), natuurbehoud, enzovoort. De Groene Sleutel is de Vlaamse versie van een initiatief dat in 1994 in Denemarken is opgestart. De Foundation for Environmental Education (FEE) is coördinator. Het initiatief is intussen uitgebreid over veertig landen. In Vlaanderen waakt de Bond Beter Leefmilieu over de erkenningen. Het is de eerste keer dat dit internationaal erkende keurmerk voor milieuvriendelijke toeristische accommodatie aan jeugdlogies in Vlaanderen wordt uitgereikt. Merkenveld, Moerkensheide en onze andere Hopper Jeugdverblijven kun je vinden op Slaapplaatsen aan de Semois gezocht De verkennertak van Sint-Bernadette uit Deurne, gaat deze zomer op vlottenkamp. Alle voorbereidingen zijn in orde, buiten de slaapplaatsen. Daarvoor hebben zij jullie hulp nodig! Kampeer je met je tak ergens tussen 19 en 31 juli aan de Semois en wil je hen enkele vierkante meter slaapgelegenheid bieden; Contacteer Pieter GUETENS op verkenners@sint-bernadette.be of Ravels-Eel (Provincie Antwerpen) Niet zo ver van Turnhout en de Ravelse staatsbossen staan er nieuwe jeugdlokalen. Dit ruim nieuwbouwproject, met aangrenzend een groot kampeerterrein, is bijna klaar en kan vanaf september 2008 gehuurd worden voor weekends en kampen. Voor meer info en contact surf je naar verhuur.kljeel.be of bel Patrick VAN DEN BORNE op Voor internationale vragen kan je terecht bij Els Van Dyck internationaal@scoutsengidsenvlaanderen.be of tijdens de kantooruren. Een leven op kot, gekoppeld aan een boeiend engagement? Het doorstromingshuis van Oikonde Leuven heeft nog twee kamers vrij voor ! Samenwonen met twee medestudenten/ werkenden en drie volwassen personen met een handicap. Is dit iets voor jou? Meer informatie krijg je op volgende gegevens: Oikonde Leuven, Tiensevest 17, 3010 Kessel-Lo, , Ten afval! Sinds twee jaar kunnen jeugdbewegingen actief meewerken aan afvalbeheer. Heel wat groepen zijn al op de kar gesprongen en genieten van gratis afvalbakken en het bijbehorende sensibilisatie- en spelmateriaal. Door afval correct te sorteren geef je het een nieuw leven als slaapzak, fiets, landkaart of fleecetrui! Heb je de boot gemist? Grijp dan nu je kans om je voor de nieuwe editie van Ten afval! in te schrijven. Met Ten afval! kan je gratis sorteermateriaal met bijhorende stickers voor je lokalen ontvangen: een PMD-container (120l) en papierbakken (1 papierbak 30l per 20 leden). Ook daar verdient je afval een tweede leven. Je krijgt nog een handige in- fobrochure en een set toffe posters voor in je lokaal. Ook een spelpakket voor de hele groep kun je aanvragen, waarin alles draait rond sorteren en recycleren. In de map zit bovendien nog de Spelcontainer, een brochure boordevol kleinere spelletjes en activiteiten rond afval. Een te gek idee! Surf naar en vul voor 31 mei het aanvraagformulier in. Vragen over Ten afval! kan je kwijt op tenafval@fostplus.be Dag van de trage weg Trage wegen zijn de onverharde veldwegen, de doorsteekjes in de stad, de kleinste wegjes op een stafkaart, kortom de wegeltjes die scouts en gidsen liefst van al gebruiken. Toch zijn veel van deze wegen al verloren gegaan en misschien ken je zelf ook wel een wegje dat afgesloten of dichtgegroeid is. Daarom wordt er op 20 en 21 september actie gevoerd en ook als scouts- of gidsengroep kan je hieraan deelnemen. Maak als groep of als tak zelf een trage weg terug bruikbaar, doe een opruimactie,... Met je creativiteit maak je er zeker een leuke activiteit van! Meer info vind je op of bel/mail naar hilde.beatse@ tragewegen.be, 02/ Speel een sensoationeel spel! Speel Soa Souvenir! De vernieuwde editie van Soa Souvenir is een educatief spel over seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Op een speelse manier komen de deelnemers meer te weten over wat soa zijn, hoe je ze kan oplopen en hoe je ze kan vermijden. Naast jongeren informeren over de kennisaspecten van soa heeft Soa Souvenir als doel in te gaan op relationele aspecten zoals hoe communiceren over veilig vrijen, eigen grenzen van jezelf afbakenen en die van je andere respecteren. Het spel bestaat uit 4 fasen en kan worden gespeeld met jongeren vanaf 14 jaar. Ook Soa Souvenir is een uitgave van Jeugd en Seksualiteit vzw en kost 18,50. Meer van dit alles weten? Eén adres: Jeugd en Seksualiteit vzw, Koningin Astridlaan 106/002, 2800 Mechelen, , info@jeugdenseksualiteit.be 33

18 34 kolom lutmila & svetlana Ik zie hun gezichten nog voor me, ook al is het nu al meer dan zestien jaar geleden. Twee weken voor mijn eerste jonggiverkamp vertelde onze leiding dat we op kamp gezelschap kregen van twee Russische meisjes. Ze waren afkomstig uit het rampgebied rond Tsjernobyl en konden twee maanden naar België komen om even al hun problemen thuis te vergeten. Dat klonk ons wel exotisch in de oren, twee buitenlanders mee op kamp. We wisten natuurlijk wel dat hun thuissituatie verre van rooskleurig was, maar op je twaalf jaar blijft zo n kernramp iets vrij abstracts, ook al zaten de tvbeelden van vijf jaar daarvoor nog in mijn hoofd. Zonder al te veel voorbereiding werden ze in onze patrouille gezet. De wederzijdse schok was groot. Voor je plezier tot 11u s nachts je eigen bed sjorren bij het licht van een zaklamp? Of andersom horen dat ze allebei hun ouders verloren door de ramp. Dat de kleren in dat kleine sporttasje niet van henzelf waren maar dat ze die gekregen hadden van spullenhulp Aangezien onze gemeenschappelijke talenkennis zich beperkte tot wat Engels, verliep de communicatie niet van een leien dakje. Toch voelden ze zich redelijk snel thuis. Met handen en voeten hielden we onder de eetshelter lange babbels over hun en onze wereld. Dat ze allebei niet (echt) ziek waren, dat ze het vóór de ramp relatief goed hadden. We leerden tellen tot tien in het Russisch, ze roerden mee in de potten en trokken grote ogen bij sommige spelletjes. Meegaan op tweedaagse was te vermoeiend, maar een nachtwake aan het kampvuur werd een echt avontuur. Inhoudelijk had dit op kamp meer omkaderd kunnen zijn, maar de indruk die ze hebben nagelaten, gewoon door er te zijn, was voor mij als twaalfjarige confronterend genoeg. Nadien hebben we nog een tijdje contact gehouden. Tot twee jaar later het bericht kwam dat Svetlana overleden was, ze had kanker door de straling. Kort daarna verloren we ook contact met Lutmila. Op dat moment was ze ook al ziek. Of ze het overleefd heeft, weten we niet. Lutmila en Svetlana, tot tien tellen in het Russisch kan ik nog altijd COLOFON Scouts en Gidsen Vlaanderen Nationaal Secretariaat Lange Kievitstraat Antwerpen Tel Fax info@scoutsengidsenvlaanderen.be Hoofdredactie: Els Bosmans Eindredactie: Sabine De Schutter, Katrien Van Langenhove V.U.: Pieter Michiels Taalcorrectie: Geert Reynders, Tine Lassuyt Werkten mee aan dit nummer: Marc Hens, Elfi Gysemans (Jacana), Jeremy Loockx, Pieter Van den Bossche, Pieter Michiels, Barbara Goethals, Tom Van den Borne, Joke Laukens, Sofie Durieux, Eline Vanuytrecht, Annemie Claes, Timo Vanbuel, Lies Bossiers, Jan Heirbaut, Patrick Dirx, Luc De Backer, Stijn De Roover, Elena Buyle, Jan Van Reusel, ploeg technieken Lidgeld 2008 Scouts en Gidsen Vlaanderen: 24 euro Vanaf 1 maart 2008: 12 euro (halfjaarlijks) Over & Weer is een tijdschrift voor leiding en jins die lid zijn van Scouts en Gidsen Vlaanderen. Iemand van je groep heeft Over & Weer niet ontvangen? Bel tussen 9 en 17 uur naar het nationaal secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: Krijg je op hetzelfde adres meerdere Over & Weers en heb je aan één genoeg? Bel dan tussen 9 en 17 uur naar het nationaal secretariaat van Scouts en Gidsen Vlaanderen: of mail naar redactie@scoutsengidsenvlaanderen.be Adreswijzigingen geef je door aan de persoon die zich in jouw groep met de administratie bezighoudt ( de verantwoordelijke groepsadministratie ). Het heeft geen zin om adreswijzigingen door te geven aan Scouts en Gidsen Vlaanderen nationaal. Al wat wij nationaal aanpassen, wordt vroeg of laat overschreven met informatie uit de groepen. Ook als je geen lid bent van Scouts en Gidsen Vlaanderen, kan je een abonnement nemen op Over & Weer voor 8 euro voor acht nummers. Bel daarvoor naar Scouts en Gidsen Vlaanderen, Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen, De betaling van het abonnement wordt per factuur geregeld. De persoonsgegevens van alle aangesloten leden werden opgenomen in het ledenbestand van Scouts en Gidsen Vlaanderen, conform de bepalingen van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Ze zullen alleen gebruikt worden om je op de hoogte te houden van de activiteiten van de organisatie. Je hebt bovendien het recht jaarlijks je persoonlijke gegevens op te vragen en te laten verbeteren wat eventueel fout is. Meer informatie kan je verkrijgen bij Scouts en Gidsen Vlaanderen, Lange Kievitstraat 74, 2018 Antwerpen. Schenkingen aan Scouts en Gidsen Vlaanderen kunnen steeds gestort worden op rekeningnummer Giften van minimum 30 euro zijn aftrekbaar van uw belastbaar inkomen. Over & Weer wordt gedrukt op Cyclus print, honderd procent gerecycleerd en chloorvrij papier. Missie: Wij zijn scouts en gidsen, meisjes en jongens, elk met een eigen verhaal. Iedereen kan erbij. We gaan samen op verkenning en durven tuimelen in het leven. De natuur is onze troef. We geloven in onszelf, in elkaar en in iets meer. We spelen een spel dat niet luchtledig is, in vrije tijd die niet vrijblijvend is. Met groot plezier en kleine daden komen we op voor onze omgeving en voor een kleurrijk Vlaanderen. Zo dromen we luidop van gelukkige mensen in een rechtvaardige wereld. Opmaak: Volta Drukkerij: Druk in de Weer Foto kaft: Ploeg Zeescouting Strip: D hondt-ravijts Slaap eens op een ander... De Hopper jeugdverblijven: te gekke kampeerplekken in Vlaanderen en bovendien leiding kampeert er gratis! Zoek je nog iets voor deze zomer? Kijk snel op de kalender op Pieter {FOTO s: alain konings}

19