(hoog)begaafdheidsprotocol

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(hoog)begaafdheidsprotocol"

Transcriptie

1 (hoog)begaafdheidsprotocol September 2013

2 Protocol (hoog) begaafdheid pagina 1. Inleiding 3 2. Achtergrondinformatie en doelgroep Achtergrondinformatie Omschrijving van de doelgroep 4 3. Signalering Signalering bij instroom Signalering tijdens de schoolloopbaan 6 4. Diagnosticeren Schooldiagnose Extern onderzoek 8 5. Begeleiding Specifiek leerstofaanbod groep 1 en Groep 3 tot en met Verdieping- en verbredingmateriaal Plusgroepen Spaanse les Vervroegd doorstromen/ versnellen Evaluatie en handelingsplan Beoordeling van het werk Begeleiding van onderpresteerders Schoolbeleid Schoolontwikkeling Stappenplan bij vermoeden (hoog)begaafdheid Literatuur 17 Bijlagen 2

3 1. Inleiding Ieder kind heeft recht op passend (adaptief) onderwijs. Dit uitgangspunt betekent dat binnen het onderwijs ruimte en middelen moeten zijn om zwakke leerlingen op te vangen en (hoog)begaafde kinderen hun mogelijkheden moeten kunnen ontwikkelen. In dit protocol geven we aan op welke wijze wij binnen ons onderwijs aansluiten op de specifieke vragen van leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong. In hoofdstuk 2 leest u een beschrijving van de doelgroep waarop we ons richten. Hoofdstuk 3 vermeldt de signalering en de middelen die wij daarvoor gebruiken. Bij voldoende signalen wordt in hoofdstuk 4 aangegeven hoe we de signalen omzetten in een diagnose. Dit kan een schooldiagnose zijn en in sommige gevallen is een extern onderzoek gewenst. Hoofdstuk 5 beschrijft de extra begeleiding van (hoog)begaafde kinderen op onze school. Wat zijn de mogelijkheden, waar liggen onze grenzen. Hoofdstuk 6, het schoolbeleid, geeft aan welke keuzes we op dit gebied hebben gemaakt. Opgesteld oktober 2011 Aangepast mei 2013 Op cbs t Honk wordt al deels gewerkt volgens dit protocol, de invoering van dit protocol gebeurt stapsgewijs. 3

4 2. Achtergrondinformatie en doelgroep In dit hoofdstuk wordt aangegeven wat we onder hoogbegaafdheid verstaan en waarop onze visie is gebaseerd Achtergrondinformatie Hoogbegaafdheid is niet alleen een kwestie van een hoog IQ en komt niet vanzelfsprekend tot ontwikkeling. Er moet een zekere dynamiek zijn tussen hoogbegaafdheidfactoren, persoonlijkheidskenmerken en omgevingsfactoren om tot prestaties op hoogbegaafd niveau te kunnen komen. Niet-cognitieve aanlegfactoren als stressbestendigheid, motivatie om te presteren, werk- en leerstrategieën, faalangst en controle zijn sterk meebepalend voor het uiteindelijke niveau waarop hoogbegaafdheid tot uiting komt. Gezin, school en vrienden kunnen zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van een kind en het tot uiting komen van (hoog)- begaafdheid. Strikt genomen voldoet slechts een heel kleine groep leerlingen, ongeveer 2,5%, aan de criteria van hoogbegaafdheid. Uit de schoolpraktijk blijkt echter, dat 15%van alle kinderen behoefte zou hebben aan een aangepast onderwijsaanbod. Het gaat dan om kinderen die uitblinken in een bepaald vakgebied. We spreken in dat geval van begaafde leerlingen. Deze begaafde leerlingen ervaren echter vaak dezelfde problemen als hoogbegaafde leerlingen. Dit protocol (hoog)begaafdheid richt zich niet alleen op de relatief kleine groep hoogbegaafde kinderen, maar ook op begaafde kinderen. Dit zijn de kinderen die in een bepaald vakgebied gedurende een langere periode A-scores behalen op de CITO-toetsen en zeer goede resultaten op methodegebonden toetsen. Van deze groep leerlingen mag worden verwacht dat zij ook met weinig instructie zelfstandig de leerstof in een bepaald vakgebied kunnen doorlopen. Daarnaast is er de groep kinderen, die minder goed presteren, maar waarvan we het vermoeden hebben dat ze onderpresteren Omschrijving van de doelgroep De doelgroep: kinderen met een IQ van 130 of hoger, mits er onderzoek heeft plaatsgevonden kinderen die bij CITO-toetsen gedurende langere periode A-scores behalen in een bepaald vakgebied. kinderen die goede resultaten behalen in de groep en weinig of geen fouten maken in methodegebonden toetsen. kinderen, die weinig instructiebehoefte hebben en zelfstandig kunnen werken. kinderen die nauwelijks behoefte aan herhaling hebben en weinig behoefte aan oefenstof om zich nieuwe kennis en vaardigheden eigen te maken. kinderen die een hoog werktempo en een hoge mate van concentratie hebben. kinderen die minder goed presteren, maar waarvan we het vermoeden hebben dat ze onderpresteren. 4

5 De school kan op grond van bovenstaande criteria besluiten dat een leerling tot de doelgroep behoort. In dit protocol gebruiken we voor deze doelgroep de term (hoog)begaafdheid. Bij kleuters hanteren we de term ontwikkelingsvoorsprong, omdat daar (hoog)begaafdheid nog moeilijk is vast te stellen. 5

6 3. Signalering Het streven is om het schoolaanbod zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij de mogelijkheden van de leerling. Op grond van een vroegtijdige signalering kan er vervolgens een plan van aanpak worden gemaakt, waardoor er preventief kan worden gewerkt. Hierdoor voorkomen we dat er in hogere groepen problemen ontstaan. Een systematische aanpak geeft eenduidigheid in het begeleidingstraject Signalering bij instroom: 1) Het intakegesprek 2) Informatie peuterspeelzaal 3) Signalering door ouders 3.2. Signalering tijdens de schoolloopbaan: 1) Groep 1 en 2: In januari/ februari en in juni vindt de voortgangsbespreking plaats. Tijdens deze voortgangsbespreking worden de gegevens van het leerlingenvolgsysteem KIJK besproken en is er naast leerlingen met een D/E score op hun CITO-toetsen, ook aandacht voor leerlingen met A-scores op de CITO-toetsen. Samen met de intern begeleider wordt besloten, op grond van deze informatie, of het zinvol is de ontwikkeling van de betreffende leerling nader in kaart te brengen. Vanaf groep 2 zetten we bij vermoedens van een ontwikkelingsvoorsprong het 10- stappenplan ( zie hoofdstuk 8) in. Aan het eind van elk schooljaar wordt door de leerkracht het SiDi R protocol ( bijlage 6) afgenomen. In SiDi R wordt inzicht gegeven in de diverse aspecten en persoonlijkheidskenmerken en intelligenties van kinderen, waarbij tevens de rol van creativiteit in het handelen en in de prestaties wordt meegerekend. 2) Groep 3 t/m 8: Gedurende ieder schooljaar vanaf groep 1, vinden er twee voortgangsbesprekingen plaats tussen de leerkracht en IB. De voortgangsbesprekingen vinden plaat in januari/ februari en in juni. Ook de evaluatie van de groepsplannen en het opstellen van nieuwe groepsplannen worden twee keer per jaar besproken. Tijdens deze overleggen worden de leervorderingen van de kinderen besproken aan de hand van resultaten op methodegebonden toetsen en CITO-toetsen. Wanneer kinderen gedurende langere periode A-scores behalen behoren zij in principe tot de doelgroep begaafde leerlingen. Aan het eind van elk schooljaar worden alle kinderen gescreend aan de hand van de lijst (hoog)begaafdheid, het SiDi R protocol. 3) Signaleren van onderpresteerders: Wanneer er een vermoeden is van onderpresteren kan er door de leerkracht gebruik worden gemaakt van de signaleringslijst onderpresteren (bijlage 7). De resultaten worden besproken met de intern begeleider, waarna de leerling op de subteam vergadering of op het clusteroverleg wordt besproken. 6

7 4. Diagnosticeren Wanneer we vermoeden, door signalering, dat een leerling (hoog)begaafd is, volgen we de volgende stappen: 4.1 Schooldiagnose 1) Het oudergesprek: Hierbij zijn aanwezig: De ouder(s), de IB-er en de leerkracht. Voor het gesprek wordt gebruik gemaakt van het oudergespreksformulier uit SIDI-R (bijlage 5). Tijdens het gesprek bespreken we de ontwikkeling van de leerling in de thuissituatie. In het gesprek komen de volgende onderwerpen aan de orde: - Hobby s - Interesses - Vroege ontwikkeling - Zelfbeeld - Werkhouding - Plezier in school - Vrijetijdsbesteding Van dit gesprek wordt een verslag gemaakt en in ParnasSys gezet. 2) Observatie van de leerling Door het invullen van een observatielijst uit SIDI (bijlage 4A groep 1 en 2 en 4B groep 3 t/m 8) kunnen we met enige zekerheid vaststellen of we met een begaafde leerling te maken hebben. 3) Didactische gegevens Om de prestaties in beeld te krijgen, kijken we naar het volgende: -CITO-toetsen van het leerlingvolgsysteem -Resultaten van de methodegebonden toetsen. 4) Doortoetsen Wanneer we verdere gegevens nodig hebben van het beheersingsniveau, kunnen we doortoetsen. Groep 1 en 2: CITO Taal CITO Rekenen Toetsen Veilig Leren Lezen (bij voldoende letterkennis, actief en passief). Groep 3 t/m 8: CITO Taal CITO Rekenen CITO Begrijpend lezen m.u.v. groep 3 CITO Technisch Lezen CITO DMT Zolang de leerling een A score haalt, gaan we door met toetsen op een hoger niveau. 7

8 5) De leerlingenvragenlijst Wanneer uit bovenstaande acties blijkt dat we met een (hoog)begaafde leerling hebben te maken, wordt hem/haar een leerlingenvragenlijst voorgelegd (bijlage 6). En daarna wordt er een kort gesprek hierover gevoerd. Ook laten we de M.I. Roos invullen door het kind en de ouders, om te kijken waar de sterke en zwakke kanten van de leerling liggen. 6) Gegevens over de sociaal-emotionele ontwikkeling De gegevens van het leerlingvolgsysteem geven een zinvolle aanvulling op eerder verzamelde schoolgegevens. Denk bij deze kinderen aan een negatief zelfbeeld of faalangst. 7) Signaleren van onderpresteerders Relatieve onderpresteerders lijken heel sterk op gemiddelde leerlingen. Absolute onderpresteerders functioneren onder het niveau van de groep. Kenmerken onderpresteerders: Zij hebben vaak ongewone interesses (zie keuze van een project of werkstuk). Meestal hebben zij de nodige voorkennis. Ze maken vaak onnodig fouten in werk van te laag niveau. Ook kunnen zij een slechte werkhouding hebben. Ze hebben vaak geen duidelijk foutenpatroon. Soms is een opdracht foutloos, een andere keer zwaar onvoldoende. Er kan sprake zijn van een neerwaartse prestatielijn. Naast een grote verbale vaardigheid zijn deze kinderen zeer nieuwsgierig en energiek in het ontdekken van nieuwe zaken. Het onderpresteren van een kind kan worden nagegaan in een gesprek met de ouders. Hierbij wordt duidelijk, of er een discrepantie bestaat tussen de school- en thuissituatie. Is het familiair? Bij dit gesprek zijn de IB-er, ouder(s) en de leerkracht aanwezig. Ook bij toetsen kan worden onder gepresteerd. Bij twijfel kan worden besloten om over te gaan tot extern onderzoek. 4.2 Extern onderzoek. Soms wordt er gekozen voor extern onderzoek. Een leerling kan worden aangemeld wanneer: Gedacht wordt aan vervroegd doorstromen. Sprake is van bijkomende problemen (bijv. dyslexie) Sprake is van vermoedelijk onderpresteren. Sprake is van tegenstrijdige informatie. Sprake is van gedragsproblemen. Sprake is van handelingsverlegenheid van de school. Binnen de mogelijkheden van de school en hetgeen er geboden kan worden, zal gekeken worden naar de aanbevelingen uit het onderzoek. 8

9 Dit onderzoek wordt in overleg met de schoolbegeleider van het RPCZ, de leerkracht, de ouders en de IB aangevraagd en bekostigd door de school. In overige gevallen bekostigen de ouders het onderzoek. 9

10 5. Begeleiding Wanneer op grond van signalering en diagnose is vastgesteld dat er sprake is van (hoog)begaafdheid, wordt afgesproken dat een leerling in aanmerking kan komen voor specifiek leerstofaanbod. Dit gebeurt tijdens een voortgangsbespreking Specifiek leerstofaanbod Groep 1 en 2 In de groepen 1 en 2 zijn andere maatregelen nodig om het leerstofaanbod aan te passen, dan in de groepen 3 t/m 8. We maken een keuze tussen het aanbieden van verdiepingsmateriaal of het vervroegd doorstromen naar een hogere groep. Hierbij spelen de volgende zaken een rol: Hoe groot is de voorsprong? Op welke gebieden is er een ontwikkelingsvoorsprong? Alleen op cognitief gebied, of ook op motorisch, sociaal of emotioneel gebied? Wat kunnen we het kind met een ontwikkelingsvoorsprong nog bieden? Hoe kunnen we het onderwijs in de groep zo organiseren, dat het kind niet tekort wordt gedaan? Hoe is de taak- werkhouding van het kind? Bij het zoeken naar verdiepingsmateriaal willen we ons in het aanbod richten op de hele ontwikkeling van de kleuter: cognitie, motoriek, fantasie, sociale en emotionele ontwikkeling en de schoolse vaardigheden. In de kleutergroepen is vaak voldoende materiaal aanwezig dat zich leent voor een verdiepend leerstofaanbod. Aansluitend bij de methode Schatkist kunnen verrijkende en verdiepende opdrachten aangeboden worden. Materialen en opdrachten die gericht zijn op het (voorbereidend) lezen en rekenen bieden voldoende uitdaging. De methode Compact en Rijk is een goede aanvulling voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Ons leerlingvolgsysteem KIJK is gericht op de ontwikkeling van het kind en geeft aan welk materiaal ingezet kan worden: KIJK en DOE. De aangeboden activiteiten sluiten aan bij de ontwikkeling van het kind en bij wat bekend is uit de diagnose. Na de periode van verdieping volgt een evaluatie met de ouders, waarin we met elkaar nagaan of we het kind in groep 1 en 2 nog voldoende kunnen bieden, of dat het verstandig is de leerling vervroegd door te laten stromen naar groep Groep 3 t/m 8 In groep 3 t/m 8 wordt op grond van het didactische niveau van een leerling, een besluit genomen. Vanuit het groepsoverzicht worden de leerlingen geclusterd, waarbij ook de onderwijsbehoefte meeweegt. In de groepsplannen wordt beschreven hoe, wanneer en waaraan de leerlingen werken. Deze begaafde leerlingen zijn in staat om met een minimum aan instructie ( verkort), of zonder instructie, zich de leerstof eigen te maken. Ook is een minimum aan oefenstof voldoende om te komen tot hetzelfde beheersingsniveau als begaafde leerlingen. In de tijd die overblijft krijgt de leerling verdieping- en verbredingmateriaal aangeboden door de groepsleerkracht. De leerlingen krijgen opdrachten of projecten die aansluiten bij onderwerpen van de leerstof in de groep. Deze projecten of opdrachten voeren de leerlingen met een grote mate van zelfstandigheid uit en worden in verschillende vormen gepresenteerd aan de groep. Op deze manier zijn ze 10

11 van meerwaarde voor alle leerlingen. De hoogbegaafde leerlingen blijven betrokken bij de groep en houden contact. In sommige gevallen kan besloten worden, om voor enkele vakken in een versneld tempo door de leerstof te gaan, om toe te werken naar een vervroegde doorstroming naar een volgende groep. Deze leerlingen werken één keer per week in de plusgroep. 5.3 Verdieping- en verbredingmateriaal Bij verdiepen wordt er binnen het reguliere programma dieper op de leerstof ingegaan. Te denken valt aan steropdrachten, plusopdrachten en dergelijke. Naast verdiepingsopdrachten in de reguliere methode zijn er speciale verdiepingsmaterialen ontwikkeld. Doel van dit materiaal is: uitdagende opdrachten aanbieden die van hoger niveau zijn dan de opdrachten in de reguliere methode en aansluiten bij de informatiebehoefte van de leerling. De vaardigheden die geleerd worden liggen binnen hetzelfde vakgebied. Bij verbreden vallen de leerdoelen buiten de reguliere leerstof; speciale ICTprogramma s worden ingezet en het betreft taken die aansturen op zelfstandig samenwerkend leren en zelfverantwoordelijk leren. 5.4 Plusgroepen In de plusgroep krijgen de leerlingen samen met andere gesignaleerde leerlingen les van een leerkracht buiten de klas. Elke week komen deze leerlingen bij elkaar in een aparte groep om aan een eigen programma te werken. Bij deze lessen worden ook de (project)lessen uit de Pittige Plustorens ingezet. De leerkracht van de plusgroep bewaakt het leerproces van de leerlingen en geeft bijzonderheden door aan de groepsleerkracht. De leerlingen kunnen ook buiten de plusgroep aan de opdrachten werken, dit gaat altijd in overleg met de groepsleerkracht. Deze (project)lessen worden afgesloten met een evaluatie en een beoordeling, in samenspraak van de leerkracht met de leerling. Dit is op het rapport terug te zien. 5.5 Spaanse les Leerlingen van de plusgroep, die nog meer uitdaging nodig hebben, krijgen vanaf groep 6 Spaanse les. De leerkracht bepaalt dit per schooljaar in overleg met de IB en de leerling. Deze lessen worden verzorgd door Corina Phaff, docent Spaans. De basis van deze lessen is de methode van de Wereldschool Juan y Rosa. De lessen worden aangevuld met grammatica en extra oefeningen. Vanaf het schooljaar 2013/ 2014 wordt de beoordeling van de toetsen vermeld op het rapport. De leerlingen krijgen een uur per week les. Omdat deze lessen Spaans niet opgenomen zijn in het basisschoolpakket wordt van de ouders wordt een ( vrijwillige) bijdrage gevraagd van 50, Vervroegd doorstromen/versnellen Wanneer blijkt dat bovengenoemde maatregelen niet voldoende zijn en er duidelijk sprake is van een grote didactische voorsprong kan vervroegd doorstromen (versnelling) worden overwogen. Onder vervroegd doorstromen verstaan we dat een leerling eerder dan de gebruikelijke leeftijd doorstroomt naar een volgend leerjaar. 11

12 Ter ondersteuning van het besluit wordt de versnellingswenselijkheidslijst ingevuld (bijlage 8). Criteria voor vervroegd doorstromen: Didactische voorsprong is groter dan 1 jaar. Wanneer er extra risicofactoren zijn moet specifieke begeleiding gegarandeerd zijn. Bijvoorbeeld bij negatief zelfbeeld, faalangst, onvoldoende werk-en leer strategieën, of een gediagnosticeerde leer-en of gedragsstoornis. Als dit nodig blijkt, wordt een besluit tot vervroegd doorstromen altijd genomen in overleg met de deskundige die de stoornis heeft geconstateerd. Houding van de leerling: hoe een leerling zelf aankijkt tegen vervroegd doorstromen kan een rol spelen in de besluitvorming. Houding van de ouders: samen met de ouders wordt bekeken hoe de vervroegde doorstroming kan worden begeleid. Heerst in de ontvangende groep het juiste pedagogisch klimaat. Een beslissing tot vervroegd doorstromen wordt zeer goed afgewogen en gebeurt in overleg met ouders, leerkrachten, IB en het kind zelf. Bij het uiteindelijke besluit zijn de huidige groepsleerkracht, de toekomstige groepsleerkracht, de intern begeleider en de directie betrokken. Als de leerling is doorgestroomd zullen de vorderingen en het welzijn van de leerling regelmatig worden geëvalueerd. Vervroegd doorstromen kan maar eenmaal plaatsvinden. 5.7 Evaluatie en groepsplan(handelings)plan De gemaakte keuzes worden vastgelegd in het leerlingvolgsysteem. In de groepsplannen worden de lessen en evaluaties beschreven en teruggekoppeld naar de ouders. Regelmatig wordt met de betrokken leerling gesproken door de leerkracht en/of intern begeleider. 5.8 De beoordeling van het werk Aan het verdieping- en verbredingwerk worden duidelijke eisen gesteld. De leerkracht bespreekt met de leerling aan welke eisen de opdrachten moeten voldoen. Ook op het rapport wordt dit vermeld. 5.9 Begeleiding van onderpresteerders Door vroege signalering willen we voorkomen dat leerlingen gaan onderpresteren. Deze leerlingen raken gedemotiveerd door de reguliere leerstof. Het heeft geen zin om van hen te verwachten dat zij eerst betere prestaties leveren of hun werkhouding gaan aanpassen voordat zij een ander onderwijsaanbod krijgen. Wanneer blijkt dat een leerling onder presteert wordt een plan van aanpak opgesteld met als doel de motivatie te verhogen en de werkhouding te verbeteren.. 12

13 6. Schoolbeleid Onze school streeft ernaar rekening te houden met verschillen tussen leerlingen en wil het onderwijsaanbod daarop afstemmen. Leerlingen voor wie het gemiddelde leerstofaanbod te gemakkelijk is en die meer uitdaging nodig hebben willen we tijdig signaleren en diagnosticeren. Op grond van gestandaardiseerde formulieren en volgens de omschreven stappen kan worden besloten om een leerling te laten versnellen en/of uitdaging aan te bieden door middel van extra lesstof. Samengevat zijn dit onze belangrijkste beleidspunten: We willen ons richten op begaafde en hoogbegaafde leerlingen, volgens vastgestelde criteria. We streven naar vroege signalering en hanteren een aantal vaste informatiemomenten en -bronnen. Door vroege signalering en begeleiding willen we onderpresteren voorkomen. In veel gevallen is schooldiagnose voldoende om vast te stellen of een leerling binnen de doelgroep valt. Vervroegde doorstroming gebeurt zo vroeg mogelijk in de schoolloopbaan. een besluit hiertoe wordt zeer goed afgewogen en gebeurt in overleg met alle betrokkenen. Gemaakte keuzes worden vastgelegd in ons leerlingvolgsysteem ( ParnasSys) en zijn terug te zien in de groepsplannen. Verdieping- en verbredingopdrachten en Spaans worden beoordeeld. Deze beoordelingen worden aan het rapport toegevoegd.. 13

14 7.Schoolontwikkeling Augustus 2011 cbs t Honk: Afspraken: 1) Aan het einde van elk schooljaar wordt het SIDI R protocol ( screeningslijst (hoog)begaafde leerlingen) door de groepsleerkracht ingevuld voor alle leerlingen. Bij leerlingen die uit dit protocol naar voren komen als (hoog)begaafd wordt ook naar de CITO scores gekeken. 2. Nieuwe leerlingen, die voor de plusgroep in aanmerking komen worden ingebracht in de leerlingbespreking tijdens het clusteroverleg of in voortgangsbespreking. 3. Na een besluit tot deelname aan de plusgroep worden betreffende ouders in kennis gesteld. 4. In de plusgroep krijgen de leerlingen één keer per week les van een leerkracht, dit wordt in de formatie opgenomen. 5. In ontwikkeling is de realisatie van een doorgaande lijn in de aangeboden extra leerstof/ verrijkingsstof. 14

15 8. Stappenplan bij vermoeden (hoog)begaafdheid Wanneer er vermoedens zijn van een ontwikkelingsvoorsprong of van (hoog)begaafdheid wordt aan de hand van het 10-stappenplan in kaart gebracht of de vermoedens juist zijn. Er wordt gestart met het signaleringstraject, gevolgd door het diagnostisch traject. 10-stappenplan bij vermoeden van (hoog)begaafdheid Start het signaleringstraject. Stap 1: Verzamel de beschikbare informatie: a) het door de ouders ingevulde vragenformulier bij intake (bijlage 1). b) CITO-gegevens: voor welke vakken heeft het kind A-scores behaald over langere periode? Stap 2: Vul de signaleringslijst hoogbegaafdheid op school in (bijlage 2). Stap 3: Bepaal aan de hand van de criteria in het HB-protocol (hoofdstuk 2.2.) en de verzamelde informatie of deze leerling tot de doelgroep behoort. Stap 4: Breng deze leerling in, in de eerstvolgende leerling- en voortgangsbespreking en licht de inbreng toe aan de hand van stap 1 t/m 3. Wordt het vermoeden van ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafdheid door de collega s bevestigd of zijn er tegenstrijdige gegevens? Ga dan door met het vervolg van het signaleringstraject: Stap 5: Breng ouders op de hoogte van het vermoeden van een ontwikkelingsvoorsprong. Vraag hen de signaleringslijst voor ouders bij vermoeden van een ontwikkelingsvoorsprong in te vullen (bijlage 3A: groep 1 en 2/ bijlage 3B: groep 3 t/m 8). Stap 6: Vul de digitale observatielijst van SIDI in. Met de IB-er wordt de SIDI-vragenlijst en de door de ouders ingevulde signaleringslijst besproken. Bevestigt de verzamelde informatie het vermoeden van een ontwikkelingsvoorsprong? Stap 7: De ouders worden uitgenodigd voor een gesprek. Bij dit gesprek zijn aanwezig: de IB-er en de groepsleerkracht. Voor het gesprek wordt gebruik gemaakt van het oudergespreksformulier (bijlage 5). 15

16 De ouders worden op de hoogte gesteld van het Protocol HB en de mogelijkheden die op dat moment binnen school worden geboden. Hen wordt toestemming gevraagd om het diagnostisch traject in te gaan. Stap 8: Start het diagnostisch traject. a) didactische gegevens aanvullen met resultaten uit methodegebonden toetsen. b) doortoetsen Om zicht te krijgen op het didactische niveau van de leerling, wordt tijdens de CITOafnames bij een A-score ook de volgende CITO-toets afgenomen. Bij het behalen van een A-score op de volgende toets is er een voorsprong van een half jaar en kan er worden gesproken van begaafdheid. Groep 1 en 2: Bij A-scores op de CITO-toetsen rekenen en/of taal voor kleuters wordt een volgende toets afgenomen. Deze toetsgegevens kunnen worden aangevuld met de toetsen van de herfstsignalering (auditieve synthese/ auditieve analyse/ letterkennis) en de CITOtoets technisch lezen. c) leerling-vragenlijst in laten vullen (bijlage 6). Deze vragenlijst is vooral geschikt voor leerlingen vanaf groep 5. Houd met jongere leerlingen een gesprekje. d) gegevens over de sociaal-emotionele ontwikkeling, leerlingvolgsysteem KIJK. e) signalen van onderpresteerders (bijlage 7). Vul de signaleringslijst onderpresteren in en breng met de ouders nog nadrukkelijker in kaart hoe de voorschoolse ontwikkeling is verlopen, of er een discrepantie is tussen het functioneren op school en thuis en of er begaafdheid voorkomt bij andere familieleden. Stap 9: Definitieve conclusie: De leerling presteert op begaafd niveau en kan gebruik maken van één van de leerlijnen. Er zijn te veel twijfels. De leerling blijft het reguliere leerstofaanbod in de klas volgen. Bij bijkomende leerproblemen, bij vermoeden van onderpresteren, bij tegenstrijdige informatie en/of bij gedragsproblemen kan worden besloten tot extern onderzoek op kosten van de ouders. Stap 10: De conclusies worden besproken in de eerstvolgende leerling-bespreking, voortgangsbespreking of subteam vergadering en toegelicht aan de ouders en aan de leerling. Wanneer er sprake is van ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafdheid worden met de ouders ook afspraken gemaakt over het specifieke leerstofaanbod. 16

17 9. Literatuur Gerven, E. van (2009). Handboek hoogbegaafdheid. Assen: koninklijke Van Gorcum Gerven, E. van en S. Drent (2000). Een doorgaande lijn voor hoogbegaafde leerlingen. Een praktische gids voor de basisschool. Utrecht: Lemma. Gerven, E. van, Kuipers, J., Drent, S., Guyt, B., Bruin-de Boer, A. de (2004). Attent op talent. Assen: koninklijke Van Gorcum Lammers van Toorenburg, W. (2005). Hoogbegaafd, nou en?. Amsterdam: Samsara 17

18 Bijlagen bijlage 1: vragenlijst bij aanmelding/ ontwikkeling van het kind Globale indruk: (spontaan/ zelfverzekerd/ driftig/ teruggetrokken/ aandachtvragend/ verlegen/ overactief/ rustig).. Bevalling:. Ontwikkeling van het kind: (taal/praten/motoriek/kruipen/ lopen) Gezondheid:.... Medicijngebruik:.... Allergieën:... Dieet:... Het kind is onder behandeling van een specialist:.. Onderzoek en begeleiding: Het kind heeft onderzoek/ begeleiding (gehad) van: 0 logopedist 0 Ithaka 0 RPCZ 0 fysiotherapeut 0 Emergis 0 anders, nl..... Het kind heeft onderzoek ondergaan m.b.t. : 0 schoolrijpheid/weerbaarheid 0 taal / leesontwikkeling 0 rekenontwikkeling 0 algemene ontwikkeling 0 anders.... Spraak/taalontwikkeling: 0heeft interesse in letters en lezen: spreekt duidelijk:... 0 in de familie komen spraak/taalproblemen en/of dyslexie voor:.... Geheugen: (onthouden van namen, kleuren, versjes, enz.)... Denkontwikkeling/ betrokkenheid: 18

19 0 is nieuwsgierig en ondernemend:.. 0 kan omgaan met uitdagende taken: stelt veel vragen:.. 0 bedenkt creatieve oplossingen:... 0 kan intensief en geconcentreerd met iets bezig zijn: Sociaal-emotionele ontwikkeling: 0 aansluiting met leeftijdsgenoten.. Belangstelling van het kind:

20 Bijlage 2a: Signaleringslijst hoogbegaafdheid op school. Invullen J(ja) of N(nee) Groep 1 en 2 1 Logische denken 2 Gebruikt moeilijke woorden en zinnen 3 Adequaat woordgebruik 4 Letterkennis 5 Kan al een eenvoudig boekje lezen 6 Overziet hoeveelheden telt tot 10 7 Sterk geheugen 8 Rijke fantasie 9 Sterke concentratie 10 Heeft zelfvertrouwen 11 Heeft positief beeld eigen mogelijkheden 12 Opgenomen in de groep 13 Is empatisch 14 Komt op voor zichzelf 15 Is zelfstandig 16 Is taakgericht 17 Is een doorzetter Groep 3 t/m 8 1 Is snel van begrip 2 Heeft grote of diepgaande interesse 3 is in denken creatief en inventief 4 Ongewoon grote woordenschat 5 Hoog denk niveau 6 Grote parate kennis 7 is geestelijk vroegrijp 8 Begrijpt de leerstof snel 9 Uit zich goed 10 Heeft zelfvertrouwen 11 Heeft positief beeld eigen mogelijkheden 12 opgenomen in de groep 13 kan samenwerken 14 komt op voor zichzelf 15 is betrokken 16 is een doorzetter 17 is taakgericht 20

21 Bijlage 2b: Kenmerken van hoogbegaafdheid op school Groep 1 en 2 Een peuter / kleuter met een sterke ontwikkelingsvoorsprong is een leerling die kan opvallen door één of meer van de volgende kenmerken: Een hoge score op kleutertoetsen / ontwikkeling van functies Een taalgebruik boven leeftijdsniveau Een sterk geheugen Een specifieke, gedurende lange tijd, interesse op een bepaald terrein Bedenkt creatieve oplossingen voor bepaalde problemen Leert zichzelf lezen/ rekenen en / of tellen Is nieuwsgierig, stelt vragen, is opmerkzaam, observeert Is betrokken, neemt initiatieven Is onderzoekend, experimenteert, bouwt, ontwerpt Heeft een rijke fantasie, groot voorstellingsvermogen Sterke concentratie Oorspronkelijke humor Onafhankelijkheid, kan alleen spelen en werken :Logische denken, ziet relaties,verbanden, grotere patronen Is gevoelig, empatisch, zorgzaam Groep 3 t/m 8 Een (hoog) begaafde leerling is een leerling die kan opvallen door één of meer van de onderstaande kenmerken: Een hoge score in leerlingvolgsysteem en op toetsen Een taalgebruik boven leeftijdsniveau Een sterk geheugen Goed gebruik kunnen maken van informatie Snel kunnen denken Snel problemen kunnen oplossen, hoofd- en bijzaken kunnen scheiden Een specifieke, gedurende lange tijd, interesse op een bepaald terrein Bedenk creatieve oplossingen voor bepaalde problemen Een vermoeden van onderpesten Opvallend gedrag 21

22 Bijlage 3a: Signaleringslijst voor ouders bij vermoeden van een ontwikkelingsvoorsprong groep 1 en 2 Taalvaardigheden Een taalgebruik boven leeftijdsniveau Houd van boeken, woordspelletjes en verhalen Heeft ruime woordenschat Heeft zichzelf leren lezen Rekenvaardigheden/ ruimtelijk inzicht Heeft zichzelf leren tellen Heeft zichzelf leren rekenen Wil weten hoe het werkt Houdt van puzzels, lego, constructiemateriaal Houd van rekenspelletjes, tel-spelletjes, aftelversjes Overige intellectuele vaardigheden Een sterk geheugen Specifieke interesse op een bepaald terrein, gedurende lange tijd Is nieuwsgierig, stelt vragen, is opmerkzaam, observeert Logisch denken, ziet relaties, verbanden, grotere patronen Bedenkt creatieve oplossingen voor bepaalde problemen Is onderzoekend, experimenteert, bouwt, ontwerpt Kan aandachtig luisteren Heeft een rijke fantasie, groot voorstellingsvermogen Houdt van memory en puzzels, waarbij je iets moet onthouden Sterke concentratie Oorspronkelijke humor Tekenvaardigheden/ spelvaardigheden Tekent beter dan je volgens de leeftijd zal verwachten Houdt van tekeningen, illustraties Speelt op een creatieve wijze met speelgoed Speelt graag met speelgoed Heeft één favoriet speelgoed Taakgerichte vaardigheden werkt netjes en precies werkt snel is zelfstandig onafhankelijk, kan alleen spelen en werken verveelt zich bijna nooit 22

23 De onderstaande items duiden niet op een ontwikkelingsvoorsprong op cognitief terrein. Het komt voor dat kinderen met een grote voorsprong op cognitief en intellectueel terrein een zwakke ontwikkeling hebben op bijv. het motorische vlak. Onderstaande punten geven wel informatie over het totale kind. Motorische vaardigheden Houdt van rennen, stoeien en sporten Is handig met knutselen, plakken en knippen Moet vaak even iets vasthouden Sociaal-emotionele vaardigheden Is betrokken, neemt initiatieven Is gevoelig, empatisch, zorgzaam Speelt veel met andere kinderen Gaat leuk met andere kinderen om Toont zelfvertrouwen Uit zich goed (wat er in hem omgaat) Is niet gauw van slag Heeft leidersrol bij het spelen Zoekt contact met oudere kinderen Speelt graag alleen Heeft realistisch beeld van eigen mogelijkheden 23

24 Bijlage 3 B: Signaleringslijst voor ouders bij vermoeden van een ontwikkelingsvoorsprong groep 3 t/m 8 Leeraspecten Is snel van begrip Heeft een grote (algemene) interesse Heeft een adequaat woordgebruik Heeft een ongewoon grote woordenschat Heeft grote parate kennis Is geestelijk vroegrijp Heeft een scherp opmerkingsvermogen Heeft hoog leertempo Heeft een goed geheugen Zelfbeeldaspecten Uit zich goed Heeft zelfvertrouwen Heeft positief beeld van eigen mogelijkheden Omgangsaspecten Is opgenomen in de groep Heeft zelfvertrouwen Heeft positief beeld van eigen mogelijkheden Werkhoudingsaspecten Is betrokken Is taakgericht Is een doorzetter Plezier in school Gaat met plezier naar school Is thuis met moeilijker leerstof bezig Heeft regelmatig hoofdpijn of buikpijn Vrijetijdsbesteding Heeft meer dan twee buitenschoolse activiteiten Kan zichzelf goed vermaken Beleeft hobby s positief Televisiekijken: informatieve programma s, quiz, andere spelletjes Buiten spelen: kinderen zijn ouder of jonger Leidinggevend of volgend in spel 24

25 Bijlage 4a Observatie groep 1-2 Deze lijst vult u in m.b.v het computerprogramma. In deze vragenlijst wordt uw oordeel gevraagd. Uit twee tegengestelde uitspraken kiest u die uitspraak die het meest van toepassing is. Wat u niet direct kunt invullen laat u open. Bij twijfel kiest u een 3. Naam: Groep: Geboortedatum: Datum afname: School/instantie: Leeftijd : jaar, maand Leerkracht: Nationaliteit/taal: 1. Vindt leren leuk 2. Kan goed met lego en ander constructie materiaal werken 3. Heeft uitgesproken mening 4. Toont zelfvertrouwen 5. Heeft veel vriendjes 6. Toont doorzettingsvermogen 7. Zet zich in om het goed te doen 8. Heeft humor 9. Een specifieke interesse op een bepaald terrein 10. Heeft ruime woordenschat 11. Kan logische denken, ziet relaties, verbanden, grotere patronen 12. Werkt snel 13. Heeft een sterke concentratie 14. Heeft een rijke fantasie, groot voorstellingsvermogen 15. Moet vaak even iets vasthouden 16. Is bijna alle ontwikkelingsgebieden geïnteresseerd 17. Uit zich goed 18. Overziet hoeveelheden 19. Is nieuwsgierig, stelt vragen, is opmerkzaam, observeert 20. Kan zijn of haar gevoelens onder woorden brengen 21. Heeft een taalgebruik boven leeftijdsniveau 22. Bedenkt creatieve dingen voor bepaalde problemen 23. Werkt netjes en precies 24. Is handig met knutselen, knippen en plakken 25. Gaat graag naar school 26. Tekent beter dan je op grond van leeftijd zou verwachten 27. Kan eenvoudige rekensommen oplossen 28. Is zelfstandig 29. Is onderzoekend, experimenterend Vindt leren niet leuk Kan niet goed met constructiemateriaal werken Heeft geen uitgesproken mening Is onzeker Heeft weinig vriendjes Geeft snel op Zet zich weinig in om het goed te doen Heeft weinig humor Toont weinig interesse Heeft beperkte woordenschat Heeft veel tijd nodig om iets te begrijpen Werkt langzaam Heeft een zwakke concentratie Heeft weinig fantasie Raakt nauwelijks voorwerpen aan Heeft beperkte interesse in de ontwikkelingsgebieden Uit zich niet over wat er in hem omgaat Heeft weinig besef van hoeveelheden Is niet nieuwsgierig en stelt weinig vragen. Kan gevoelens niet onder woorden brengen Heeft beperkt taalgebruik. Is niet creatief in het oplossen van problemen Werkt slordig en onnauwkeurig Is onhandig met knutselen Gaat niet graag naar school Tekent onder leeftijdsniveau Kan nog niet rekenen Vraagt veel hulp Is passief 25

26 bouwt, ontwerpt 30. Heeft een goede luisterhouding 31. Verveelt zich bijna nooit 32. Kent reeds enige letters 33. Heeft een sterk geheugen 34. Beweegt veel 35. Kan zich in anderen verplaatsen 36. Heeft een realistisch beeld van eigen mogelijkheden 37. Kan zich goed concentreren op een opdracht 38. Is trots op prestaties 39. Zoekt contact met leeftijdgenoten 40. Kan eenvoudige woorden lezen 41. Is gevoelig, zorgzaam 42. Speelt veel met anderen 43. Kan aandachtig luisteren 44. Kan hoeveelheden overzien 45. Maakt voor zijn leeftijd moeilijke puzzels 46. Houdt van memory en puzzels 47. Onafhankelijk, kan alleen spelen en werken 48. Kiest gevarieerde werkjes 49. Toont brede interesse 50. Houdt van rennen, stoeien en sporten 51. Neemt initiatieven 52. Gaat leuk met kinderen om 53. Kan goed tellen 54. Speelt graag alleen 55. Is niet gauw van slag 56. Toont initiatieven 57. Voelt zich betrokken bij wat er in de groep gebeurt 58. Heeft interesse in de uitleg 59. Heeft een leidersrol in de groep 60. Begrijpt veel dingen snel Heeft een slechte luisterhouding Verveelt zich regelmatig Kent nog geen letters Heeft moeite met onthouden Is een stilzitter Kan zich moeilijk in anderen verplaatsen Heeft geen reële verwachtingen van eigen kunnen Is gauw afgeleid bij een opdracht Staat onverschillig ten opzichte van geleverde prestaties Zoekt contact met jongere kinderen Kan nog niet lezen Staat onverschillig tegenover anderen Speelt veel alleen Wendt zich snel tot iets anders Kan nog geen hoeveelheden overzien Maakt voor zijn leeftijd simpele puzzels Is niet geïnteresseerd in geheugenspelletjes heeft veel ondersteuning nodig Kiest eenzijdige werkjes Heeft beperkte belangstelling Houdt niet van rennen, stoeien en sporten Is afwachtend Gaat niet leuk met kinderen om Kan nog niet tellen Speelt niet graag alleen Is gauw van slag Toont weinig initiatief Voelt zich niet betrokken bij de groep Heeft geen interesse in de uitleg Heeft geen leidersrol in de groep Heeft veel uitleg nodig 26

27 Bijlage 4B: Observatie groep 3 t/m 8 Deze lijst vult u in m.b.v het computerprogramma. In deze vragenlijst wordt uw oordeel gevraagd. Uit twee tegengestelde uitspraken kiest u die uitspraak die het meest van toepassing is. Wat u niet direct kunt invullen laat u open. Bij twijfel kiest u een Toont interesse voor de behandelde onderwerpen in de klas 2. Kan lang en geconcentreerd aan een taak blijven werken 3. Pakt in zijn/haar eentje moeilijke problemen aan 4. Zet zich in om schoolwerk goed te doen 5. Is leergierig: diepgaande e/o brede interesses; is geboeid door moeilijke e/o ongewone onderwerpen; stelt vragen die dieper of verder gaan dan de gewone lesstof, zoekt zelf informatie op 6. Kan goed zelfstandig werken aan een opdracht 7. Is opgenomen in de groep 8. Luistert aandachtig als de leerkracht iets uitlegt of voordoet 9. Werkt snel 10.Begrijpt veel dingen snel (met weinig uitleg) en goed; ziet bv. goed ongewone en oorzaak-gevolg verbanden; heeft snel regels en principes, overeenkomsten en verschillen door, heeft scherpzinnig oordeelsvermogen en weet veel uit boeken en films te halen 11.Vraagt niet onnodig aandacht tijdens het werken 12.Maakt eerst een afgesproken taak af en begint daarna aan een zelfgekozen taak 13.Leert gemakkelijk, kan soms leerstappen overslaan, heeft weinig herhaling nodig en leert van eigen fouten 14.Werkt geconcentreerd aan een opdracht 15.Besteedt veel aandacht aan werk dat mee naar huis gaat 16.Past kennis in nieuwe situaties toe 17.Komt met initiatieven 18.Gaat goed/ leuk met andere kinderen om Toont geen interesse voor de behandelde onderwerpen in de klas Kan niet lang de aandacht bij een taak houden en is snel afgeleid. Doet bij een kleine moeilijkheid al een beroep op anderen Zet zich niet in om het schoolwerk goed te doen. Toont geen interesse buiten de gewone lesstof om. Heeft veel begeleiding nodig Staat buiten de groep Wendt zich snel tot iets anders Werkt langzaam Heeft veel tijd en uitleg nodig om iets te begrijpen of ergens uit te halen. Vraagt onnodig aandacht tijdens het werken. Begint met een zelfgekozen taak en stelt wat gedaan moet worden zo lang mogelijk uit. Leert, moeilijk kan geen leerstappen overslaan, heeft veel herhaling nodig Houdt de aandacht onvoldoende bij het werk. Doet weinig aan werk dat mee naar huis gaat. Kennis blijft beperkt tot reproduceren Is teruggetrokken Gaat niet goed/leuk met kinderen om 27

28 19.Is een doorzetter 20.Staat kritisch ten opzichte van het geleverde werk 21.Zet zich in om een bepaald ideaal na te streven 22.Heeft een hekel aan routinematig werk en herhalingsopdrachten 23.Leert gemakkelijk 24.Toont zelfvertrouwen 25.Uit zich over wat in hem/haar omgaat 26.Levert verzorgd werk af 27.Heeft interesse voor de uitleg en de oplossingswijze van een probleem 28.Neemt op een scherpzinnige manier waar 29.Heeft een leidersrol in de groep 30.Gaat graag naar school 31.Stelt reële eisen aan zichzelf 32.Trekt zich minder goede resultaten aan 33.Heeft het gestelde werk royaal binnen de tijd klaar 34.Is bij de les betrokken 35.Is uit zichzelf door het werk op school geboeid 36.Beschikt een brede belangstelling, kan over veel dingen meepraten 37.Zoekt contact met oudere kinderen 38.Zoekt naar informatie in de bibliotheek/ documentatiecentrum om meer te weten te komen over een bepaald onderwerp 39.Staat kritisch tegenover beweringen 40.Neemt met plezier werk mee naar huis 41.Heeft een positief beeld van de eigen mogelijkheden 42.Heeft een uitgesproken mening 43.Gaat graag naar school, vindt het daar leuk en voelt zich thuis 44.Is blij met goede resultaten 45.Is niet afgunstig op andere kinderen. 46.Heeft goed geheugen 47.Werkt in regelmatig tempo 48.Wil alles weten en is volhardend in het doorvragen, stelt waarom vragen 49.Kan goed met de leerkracht Geeft snel op Is gauw tevreden met het geleverde werk. Heeft geen ambities Heeft geen hekel aan deze opdrachten Heeft moeite met leren Is onzeker Uit zich niet over wat er in hem/haar omgaat Levert vaak slordig werk af Is alleen in de uitkomst geïnteresseerd Neemt op een normale manier waar Heeft geen leidersrol in de groep Gaat niet graag naar school Stelt geen/nauwelijks eisen aan zichzelf Krijgt het werk met moeite of niet binnen de gestelde tijd af Is met andere dingen bezig Doet het werk omdat het moet of om beloond te worden. Toont een beperkte belangstelling en is niet breed geïnteresseerd Zoekt contact met jonge kinderen Is niet vanuit zichzelf geïnteresseerd in een bepaald onderwerp om naar de bibliotheek te gaan of in een documentatiecentrum te zoeken. Neemt beweringen van anderen gemakkelijk aan. Vindt het vervelend om werk mee naar huis te nemen. Heeft een negatieve dunk van de eigen mogelijkheden Heeft geen eigen mening Gaat liever niet naar school, heeft er een hekel aan, voelt zich er niet thuis. Staat onverschillig tegenover goede resultaten. Is snel jaloers op andere kinderen Heeft moeite met onthouden Werkt in wisselend tempo Is geen doorvrager Kan niet zo goed met de leerkracht 28

29 opschieten 50.Voelt zich betrokken bij wat op school speelt. 51.Begint regelmatig uit eigen interesse aan een taak en werkt dan intensief en met een goed resultaat. 52.Kan zelfstandig doorwerken aan een opdracht. 53.Let op als de leerkracht iets uitlegt of voordoet. 54.Doet wat een leerkracht vraagt 55.Begint uit zichzelf aan een taak 56.Past zich soepel aan in nieuwe situaties. 57.Zet zich in om een goed resultaat te behalen. 58.Heeft geen gedragsproblemen in de groep. 59.Spreekt in goed opgebouwde zinnen toont daarbij een ruime woordenschat. 60.Ziet verbanden die de meeste kinderen niet zien 61.Wordt geboeid door complexe opgaven 62.Heeft realistische beeld van eigen mogelijkheden ( weet wat het aankan) 63.Vindt leren leuk 64.Staat open voor ideeën van anderen 65.Geeft opbouwende kritiek 66.Heeft zelfvertrouwen en is niet vaak bang om het schoolwerk niet goed te doen. 67.Presteert op maximaal niveau 68.Is altijd bezig en verveelt zich niet 69.Is gelijkmatig geïnteresseerd in (bijna) alle schoolwerk 70.Voelt zich gemakkelijk en prettig in de omgang met klasgenoten 71.Staat positief tegenover het schoolklimaat. Rnds of at T opschieten. Voelt zich niet betrokken bij wat in de klas op school speelt. Begint niet gauw uit eigen interesse aan een taak of probleem en werkt niet intensief voor een goed resultaat Heeft begeleiding nodig om aan een opdracht te blijven werken. Let niet op of is afgeleid als er opgelet moet worden. Doet niet of onder protest wat de leerkracht vraagt. Heeft aansporing nodig Past zich in nieuwe situaties moeilijk aan. Toont weinig inzet om een goed resultaat te behalen Heeft voortdurend gedragsproblemen in de groep Heeft een beperkte woordenschat Ziet geen verbanden Heeft een hekel aan complexe opgaven Heeft een te negatief of te positief beeld van eigen mogelijkheden Vindt leren niet leuk Toont geen belangstelling voor ideeën van anderen Geeft afbrekende kritiek naar anderen Heeft weinig zelfvertrouwen en is vaak bang/onzeker om het schoolwerk goed te doen. Presteer onder maximaal niveau ( er zit meer in) Verveelt zich regelmatig op school Heeft eenzijdige belangstelling voor een onderwerp (wisselend) of heeft andere interesses buiten school. Voelt zich ongemakkelijk en onprettig in de omgang met klasgenoten. Staat overwegend negatief of wisselend tegenover het schoolklimaat 29

30 Bijlage 5 Samenvatting van het gesprek met ouders Naam leerling: Geboortedatum: Invuldatum: Naam leerkracht: Hieronder kunt u in uw eigen woorden de gegevens van de ouders noteren. Het gaat om een indicatie van een ontwikkelingsvoorsprong, niet om de vaststelling ervan. Taalvaardigheid: Rekenvaardigheid:..... Overige intellectuele vaardigheden: Tekenvaardigheden: Taakgerichte vaardigheden: Motorische vaardigheden: Sociaal emotioneel vaardigheden:

31 Bijlage 6: Het SiDi R protocol is een excel bestand en is te vinden in de digitale versie van ons hoogbegaafdheidsprotocol. 31

32 Bijlage 7 Signaleringslijst onderpresteren Invullen bij vermoeden van onderpresteren Naam leerling: Geboortedatum: invuldatum: * 1. Lage test-/toetsresultaten. * 2. Presteert op of onder niveau in lezen, taal of rekenen. * 3. Dagelijks schoolwerk niet of slecht af. Inclusief huiswerk. * 4. Superieur in begrijpen en onthouden (eventueel selectief) van begrippen. * 5. Grote kloof in kwaliteit tussen schriftelijk en verbaal werk. 6. Grote feitelijke kennis. 7. Grote fantasie, creativiteit verbeelding, is inventief. 8. Voortdurend ontevreden met geleverd werk, ook in expressievakken. 9. Probeert nieuwe activiteiten te vermijden, is perfectionistisch, wil mislukkingen voorkomen. 10. Toont initiatief in het voortzetten van eigen keuze projecten. * 11. Heeft breed interessegebied en mogelijke speciale deskundigheid op een bepaald gebied. * 12. Toont negatieve zelfwaardering door terugtrekken of agressief gedrag, negatieve zelfproject op anderen. 13. Functioneert niet gemakkelijk en/of constructief in een groep, doet niet graag mee aan groepsactiviteiten. 14. Geeft blijk van scherpzinnige, sensitieve gevoeligheid en waarneming van problemen ten opzichte van zichzelf, anderen, levensvraagstukken, waaruit blijkt dat hij/zij vooruit is. 15. Heeft onrealistische zelfverwachting, te hoog of te laag. 16. Geen voldoening over leerstofaanbod, houdt niet van instampen, geheugenwerk. 17. Is gemakkelijk afleidbaar, kan zich moeilijk concentreren op een taak. 18. Onverschillige of negatieve houding tegenover school. 19. Biedt weerstand tegen pogingen van de leerkracht om hem/haar te motiveren. 20. Heeft moeilijkheden in vriendschaprelaties, in het sluiten van vriendschappen. 21. Lijkt lui, zich te vervelen, is met andere dingen bezig, maar weet bij navraag toch waar de les over gaat. SCORE (bij 10 aangekruiste vakjes, inclusief de * vakjes is er zeer waarschijnlijk sprake van onderpresteren) Aantal aangekruiste items: Aantal aangekruiste items met een *: 32

33 Sprake van onderpresteren: *)Invullen wat van toepassing is ja/nee* 33

34 Bijlage 8 Versnellingswenselijkheidslijst 1. Algemene informatie 1A. Leerlinginformatie Naam: / Geboortedatum:... 1B. Schoolinformatie Betrokkenen bij de beslissing om eventueel te versnellen (namen invullen) 0 directeur. 1pt 0 ouder/verzorger. 1pt 0 huidige leerkracht.. 1pt 0 ontvangende leerkracht 1pt 0 andere betrokkenen 1pt 2. Capaciteiten en Vaardigheden Score item 1A: ( 0-5) 2A. Schoolprestaties en vaardigheden boven gemiddeld gemiddeld onder gemiddeld Lezen Taal Rekenen Wereldoriëntatie Creatieve vakken Sport Leiderschap Score item 2A: ( 0-14) 2B. Schoolevaluaties Vragenlijsten Geef hieronder aan welke vragenlijst(en) en/of toets(en) bij de leerling zijn afgenomen tot nu toe, en in welke groep dat is gebeurd O SchoolVragenLijst, in groep O Andere vragenlijst of toets, nl in groep Cito-toetsen² toets score toets score toets score Ordenen Leesttechniek & tempo SVS Werkwoorden Ruimte en Tijd Lezen met Begrip -SBR Taalschaal Taal voor Kleuters Lezen met Begrip -SVR Woordenschattoets 34

35 toets Tweetaligheid Toetsen Begrijpend Lezen Leeswoordenschat Begrippentoets Luisteren Rekenen - Wiskunde DMT SVS Niet - Werkwoorden Wereldoriëntatie Entreetoets Score: aantal A s x 12 / aantal afgenomen toetsen = (bijvoorbeeld: 4 keer een A en 2 keer een B: 4 x 12 = 48 / 6(aantal toetsen) = 8) Score item 2B: (0-12) ²Sommige toetsen worden op meerdere momenten afgenomen. De bedoeling is de score van de laatst afgenomen cito toets te vermelden, mits deze op het geïndiceerde moment is afgenomen. Als er is doorgetoetst (bijvoorbeeld een toets van midden groep 3 is afgenomen in groep 2) dan wordt deze score niet meegenomen in de berekening (een eventuele B score zou dan namelijk geen goede indicatie zijn voor de vaardigheden van deze leerling). 2C. Professionele evaluaties Is de leerling onderzocht door een psycholoog / pedagoog? Nee 6pt Ja Wanneer vond het onderzoek plaats? Wat was de reden van onderzoek? Een groep overslaan werd Aangeraden pt Afgeraden..0pt Geen uitspraak over gedaan 6pt Score item 2C: (0-12) 2D. Intelligentie Op een individuele intelligentie test, afgenomen in de afgelopen drie jaar, behaalde de leerling de volgende (totaal) IQ scores (a.u.b. omcirkelen): Naam van de test:. Er is geen IQ test afgenomen... Gemiddeld (85-114) Boven gemiddeld ( Hoog ( )... Zeer hoog (145+).. 8pt 0pt 4pt 8pt 12pt Was er een significant verschil tussen het verbale en performale IQ? O Nee O Ja: VIQ= is hoger dan PIQ= O Ja: PIQ= is hoger dan VIQ= 35

36 Score item 2D: (0-12) Capaciteiten en Vaardigheden Tel de itemscores 2A t/m 2D bij elkaar op, om te komen tot de capaciteiten en vaardigheidsscore. Score deel 2 (2A t/m 2D) : Een subtotaal lager dan 27 (max.= 50) indiceert te weinig capaciteiten en/of vaardigheden om een versnelling te doen slagen. Er kan echter sprake zijn van onderpresteren. Om daar meer duidelijkheid over te kringen is verder (psychologisch) onderzoek gewenst. Als dat al heeft plaatsgevonden en er geen versnelling is aangeraden, dan wordt geadviseerd niet te versnellen. Bij een score van 27 of hoger, kan overgegaan worden tot het invullen van de rest van het formulier. 36

Alja de Bruin de Boer Jan Kuipers

Alja de Bruin de Boer Jan Kuipers SiDi 3 Protocol voor signalering en diagnosticering van intelligente en (hoog)begaafde kinderen in het primair onderwijs Alja de Bruin de Boer Jan Kuipers Over de auteurs Alja de Bruin - de Boer Alja de

Nadere informatie

Signalering van (hoog)begaafdheid

Signalering van (hoog)begaafdheid Bijlage 2 Signalering van (hoog)begaafdheid Bevraag de ouders over het niveau van hun kind, niet rechtstreeks aan de hand van de vragen, maar in een open gesprek. Het gaat om indicatie van een hoge begaafdheid,

Nadere informatie

Maart 2012. Protocol (Hoog)begaafdheid. Doel van het protocol.

Maart 2012. Protocol (Hoog)begaafdheid. Doel van het protocol. Maart 2012 Protocol (Hoog)begaafdheid Doel van het protocol. In dit protocol vinden leerkrachten handreikingen om (hoog)begaafde leerlingen (we noemen deze kinderen pluskinderen) te signaleren en te begeleiden.

Nadere informatie

Protocol (Hoog)begaafdheid B.S. Mikado

Protocol (Hoog)begaafdheid B.S. Mikado Protocol (Hoog)begaafdheid B.S. Mikado 0 Inhoudsopgave: 1. Inleiding... blz. 2 2. Doelstelling... blz. 3 3. Doelgroepen... blz. 3 4. Signalering... blz. 4 5. Diagnostische fase... blz. 5 6. Overwegingen

Nadere informatie

Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen

Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen Plan van aanpak voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of (hoog)begaafde kinderen Inhoud Doelgroep 3 Signalering en diagnosticering 3 Het vertrekpunt 3 Onderwijskundige maatregelen 4 Verrijken en

Nadere informatie

Protocol begaafdheid op de Curtevenne

Protocol begaafdheid op de Curtevenne Parklaan 3, Kortenhoef Postbus 118, 1243 ZJ Kortenhoef (035) 656 10 19 info@curtevennesc hool.nl www.curtevennesch ool.nl Protocol begaafdheid op de Curtevenne Ieder kind uniek en toch lekker samen Niet

Nadere informatie

Meer- of Hoogbegaafdheidsprotocol

Meer- of Hoogbegaafdheidsprotocol Meer- of Hoogbegaafdheidsprotocol Het opzetten van een beleid voor hoogbegaafde kinderen vraagt kennis over wat hoogbegaafdheid is. Het moet onderscheid kunnen maken tussen een slim kind en een hoogbegaafd

Nadere informatie

Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster

Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster Protocol Meer - en Hoogbegaafdheid 1 Nutsschool Hertogin Johanna-Poolster De missie van de Nutsscholen en de NHJ-Poolster Op de Nutsscholen geven wij eigentijds onderwijs, passend bij wat de leerlingen

Nadere informatie

Protocol (Hoog) Begaafdheid

Protocol (Hoog) Begaafdheid Protocol (Hoog) Begaafdheid 1 Inhoudsopgave: 1. Inleiding blz. 3 2. Doelstelling. blz. 3 3. Doelgroepen blz. 3 4. Signalering.. blz. 4 5. Diagnose fase blz. 5 6. Overwegingen bij het plan van aanpak. blz.

Nadere informatie

OBS De Hobbitstee Leerdam

OBS De Hobbitstee Leerdam BELEIDSPLAN PLUSKLAS OBS De Hobbitstee Leerdam INHOUDSOPGAVE KORTE INLEIDING pagina 3 1. OMSCHRIJVING pagina 4 2. DOELEN pagina 5 3. BELEID pagina 6 3.1 Signalering 3.2 Kerndoelen 3.3 Verrijkingswerk 4.

Nadere informatie

Samenvatting Protocol Excellente leerlingen

Samenvatting Protocol Excellente leerlingen Samenvatting Protocol Excellente leerlingen Visie In de visie van onze school staat dat wij streven naar een optimale ontwikkeling van ieder kind. Het uitgangspunt Voor leerlingen die een ontwikkelingsvoorsprong

Nadere informatie

Beleid (hoog)begaafdheid. Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek

Beleid (hoog)begaafdheid. Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek Beleid (hoog)begaafdheid Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek Uitgangspunt missie en visie n Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken

Nadere informatie

Visie en beleid ten aanzien van beter presterende leerlingen

Visie en beleid ten aanzien van beter presterende leerlingen Visie en beleid ten aanzien van beter presterende leerlingen Inleiding Eén van de profielpijlers van De Duif is presteren. We proberen uit alle leerlingen te halen wat er in zit. Ons doel is om voor alle

Nadere informatie

Intakeformulier groep 1-2

Intakeformulier groep 1-2 Intakeformulier groep 1-2 Beste ouder(s) / verzorger(s), U wilt uw zoon of dochter aanmelden bij ons op school. Vriendelijk verzoeken wij u om de volgende vragen te beantwoorden. Zo krijgen we een indruk

Nadere informatie

Protocol begaafdheid op de Curtevenne

Protocol begaafdheid op de Curtevenne Parklaan 3, Kortenhoef Postbus 118, 1243 ZJ Kortenhoef (035) 656 10 19 info@curtevenneschool.nl www.curtevenneschool.nl Protocol begaafdheid op de Curtevenne Ieder kind is uniek en toch lekker samen. en

Nadere informatie

(Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus

(Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus (Hoog)begaafde protocol OBS Prins Claus Linschoten juli 2017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Visie... 3 Doelgroep... 3 Signaleren... 4 Onderpresteerders... 4 Onderwijsbehoeften... 4 Begeleiding...

Nadere informatie

Protocol doubleren en versnellen (def. versie 5/1/2015)

Protocol doubleren en versnellen (def. versie 5/1/2015) Protocol doubleren en versnellen (def. versie 5/1/2015) Op Daltonschool Neptunus willen we elk kind het onderwijs bieden dat het nodig heeft. Wij vormen ons onderwijs voor elk kind zo optimaal mogelijk,

Nadere informatie

plusbeleid CBS de Vrijenburg inhoud

plusbeleid CBS de Vrijenburg inhoud plusbeleid CBS de inhoud - inleiding blz. 2 - definitie plus-leerling blz. 3 selectiecriteria totaal-plus-leerling & vak-plus-leerling blz. 3 onderpresteren blz. 5 - aanpak kleuters blz. 7 borging blz.

Nadere informatie

PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid

PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid mei 2013 Inhoudsopgave 1. Algemeen 1.1 Visie op (hoog)begaafdheid p.3 1.2 Wat is (hoog)begaafdheid? p.3 1.2.1 Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong p.3 1.2.2 (hoog)begaafde

Nadere informatie

Protocol doorstroom groep 2 naar groep 3

Protocol doorstroom groep 2 naar groep 3 Protocol doorstroom groep 2 naar groep 3 Inhoudsopgave 1.Inleiding....2 2. Protocol overgang groep 2 naar groep 3 op De Drie Vijvers...3 - De ontwikkeling van kleuters......3 - De communicatie..3 - Het

Nadere informatie

Beleid najaarskinderen in groep ½

Beleid najaarskinderen in groep ½ Beleid najaarskinderen in groep ½ De doorstroom van groep 1/2/3 2013 Stichting Katholieke Scholen Westelijk Weidegebied Inhoud Hoofdstuk Pagina Inleiding 3 Praktische invulling Groep 1 Groep 2 Kleuterverlenging

Nadere informatie

Protocol leertijdverkorting

Protocol leertijdverkorting Marsstraat 2, 1716 WH Opmeer Postbus 53, 1715 ZH Spanbroek Tel: 0226 352552 directie.ruimteschip@skowestfriesland.nl R.K. Basisschool t Ruimteschip www.bsruimteschip.nl Protocol leertijdverkorting Doel:

Nadere informatie

Intakeformulier groep 3 t/m 8

Intakeformulier groep 3 t/m 8 Aan de ouders/verzorgers, Zoals u wellicht weet is een onderdeel, van de toelatingsprocedure op de scholen van het Scholennet-werk De Basis, het door u in te vullen intakeformulier. Zo krijgt de school

Nadere informatie

ZITTENBLIJVEN OVERGAAN

ZITTENBLIJVEN OVERGAAN ZITTENBLIJVEN OVERGAAN 1. ALGEMEEN Dit protocol gebruiken we als leidraad vanaf groep 3 bij de overgang naar een volgende groep. Voor de overgang van groep 1 naar 2 en van groep 2 naar 3 is er een apart

Nadere informatie

BASISSCHOOL ST. RADBOUD SLIMPAD LB HEILOO TEL

BASISSCHOOL ST. RADBOUD SLIMPAD LB HEILOO TEL BASISSCHOOL ST. RADBOUD SLIMPAD 18 1851 LB HEILOO TEL. 072 5332530 E-MAIL: info@radboud-school.nl januari 2015 Inhoudsopgave Woord vooraf... 3 Uitgangspunten bij het protocol verlengen of versnellen...

Nadere informatie

Protocol Hoogbegaafdheid

Protocol Hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid De RK Daltonbasisschool St. Plechelmus hanteert het Protocol Hoogbegaafdheid van haar bestuur de Dr. Schaepmanstichting. Dit protocol is in 2009 gemaakt en binnen het bestuur is

Nadere informatie

De Ploeterklas* OG ZWeM

De Ploeterklas* OG ZWeM De Ploeterklas* OG ZWeM *De naam voor de afzonderlijke groepen wordt met medewerking van de leerlingen bepaald aan het begin van het schooljaar. De Ploeterklas biedt een aanvullend aanbod voor leerlingen

Nadere informatie

PROTOCOLLEN. Stappenplan t.a.v. doubleren Bij de besluitvorming over een doublure worden de volgende stappen genomen:

PROTOCOLLEN. Stappenplan t.a.v. doubleren Bij de besluitvorming over een doublure worden de volgende stappen genomen: Doel van dit protocol Kan een kind overgaan naar een volgende groep of blijft het zitten? Met dit protocol willen we ouders informeren hoe wij als school omgaan met de beslissing om een leerling al dan

Nadere informatie

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Doelgroep:2.1. Wat zijn excellente leerlingen 2.2 Definitie die we hanteren 2.3 Excellente leerlingen in de schoolpraktijk

Nadere informatie

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014

Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Beleid voorsprongleerlingen/excellente leerlingen Juni 2014 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Doelgroep: 2.1 Wat zijn excellente leerlingen? 2.2 Definitie die we hanteren 2.3 Excellente leerlingen in de schoolpraktijk

Nadere informatie

Beleidsplan Begaafdheid

Beleidsplan Begaafdheid Beleidsplan Begaafdheid 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Inleiding...3 1.1 Passend onderwijs bieden...3 2. Wat is hoogbegaafdheid...4 2.1 De omschrijving...4 2.2 Ontwikkelingsvoorsprong...4 2.3 De

Nadere informatie

Doelgroep en toelatingscriteria Plusklassen Samenwerkingsverband Kop van Noord-Holland

Doelgroep en toelatingscriteria Plusklassen Samenwerkingsverband Kop van Noord-Holland Doelgroep en toelatingscriteria Plusklassen Samenwerkingsverband Kop van Noord-Holland Doelgroep De leerlingen binnen de Plusklassen zijn hoogbegaafd. Ze hebben een hoge intelligentie (hoger dan 130) en

Nadere informatie

VALCKESTEYN Beleid Doubleren of Versnellen

VALCKESTEYN Beleid Doubleren of Versnellen Openbare basisschool VALCKESTEYN Beleid Doubleren of Versnellen Januari 2013 Doel van dit protocol Het vaststellen van de criteria op grond waarvan een leerling al dan niet doubleert of versnelt naar een

Nadere informatie

- school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs

- school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs - school de Ontmoeting Jenaplanschool voor basisonderwijs Beleidsplan hoogbegaafdheid 2016 1 2 Beleidsplan (hoog)begaafde leerlingen Doel Op onze school stemmen we ons onderwijs zodanig op de behoeften

Nadere informatie

Protocol. overgang groep 1 2 groep 2 3 en verlengde kleuterperiode

Protocol. overgang groep 1 2 groep 2 3 en verlengde kleuterperiode Protocol overgang groep 1 2 groep 2 3 en verlengde kleuterperiode Opgesteld in september-november 2009 Inhoudsopgave Inleiding pagina 3 De schoolloopbaan van een kleuter pagina 4 Meetmomenten en oudergesprekken

Nadere informatie

Protocol hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid

Protocol hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid Protocol hoogbegaafdheid 21-04-2016 Protocol Hoogbegaafdheid Inhoudsopgave 1. Inleiding... blz. 3 2. Onze doelgroep... blz. 4 3. Procedure... blz. 5 4. Signalering en diagnostiek... blz. 6 5. Begeleiding...

Nadere informatie

PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid

PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid PROTOCOL (Hoog)Begaafdheid Sneek, Januari 2018 Inhoudsopgave 1. Algemeen 1.1 Visie op (hoog)begaafdheid p.3 1.2 Wat is (hoog)begaafdheid? p.3 1.2.1 Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong p.3 1.2.2 (hoog)begaafde

Nadere informatie

Protocol meer- en hoogbegaafdheid.

Protocol meer- en hoogbegaafdheid. Protocol meer- en hoogbegaafdheid. Januari 212. 1 Inhoudsopgave Inleiding.. 2 Ontwikkelingsvoorsprong bij kleuters 3 Meer- en hoogbegaafdheid begaafdheid groep 3 tot en met 8 5 Bijlagen 1. De module Quickscan

Nadere informatie

Protocol begaafdheid

Protocol begaafdheid Protocol begaafdheid Inhoudsopgave 1. De doelgroep 1.1 Om welke leerlingen gaat het bij ons op school? 1.2 Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong 1.3 Talent op één gebied Beleid op de KWS 2. Leerlingbegeleiding

Nadere informatie

Beste ouders/verzorgers,

Beste ouders/verzorgers, INTAKEFORMULIER Parel 9 t/m 12 School Alex Beste ouders/verzorgers, Dit intakeformulier is bedoeld om die informatie te verkrijgen die wij nodig hebben om nieuwe kleuters zo goed mogelijk op te vangen

Nadere informatie

Protocol doubleren en versnellen

Protocol doubleren en versnellen Protocol doubleren en versnellen Omnis school T Opstapje Van Tilburghstraat 41 4438 AJ Driewegen tel: +31 - (0)113-653010 e-mail: tel. directeur S. Meulblok : 06-10730662 Vooraf In de wet op het onderwijstoezicht

Nadere informatie

Intakeformulier groep 1-2

Intakeformulier groep 1-2 Aan de ouders/verzorgers, Zoals u wellicht weet, is een onderdeel van de toelatingsprocedure op de scholen van het Scholennetwerk De Basis, het door u in te vullen intakeformulier. Zo krijgt de school

Nadere informatie

Meerbegaafden protocol

Meerbegaafden protocol Meerbegaafden protocol Kardinaal de Jongschool 1. Doelstelling Er zijn grote verschillen in begaafdheid, tempo en belangstelling van kinderen. Naast zorg voor kinderen die minder snel mee kunnen meekomen,

Nadere informatie

Wat doet een kind op school? Leren! Verleggen van je grenzen en fouten maken.ook voor leerlingen die makkelijk leren!

Wat doet een kind op school? Leren! Verleggen van je grenzen en fouten maken.ook voor leerlingen die makkelijk leren! Wat doet een kind op school? Leren! Verleggen van je grenzen en fouten maken.ook voor leerlingen die makkelijk leren! Enkele kenmerken van MHB leerlingen Grote denksprongen Gemotiveerd tot verwerven van

Nadere informatie

Protocol Hoogbegaafdheid

Protocol Hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid 1. Wat is hoogbegaafdheid? Om over hoogbegaafdheid te kunnen spreken, moeten er drie kenmerken aanwezig zijn. -hoge intelligentie -grote creativiteit -grote

Nadere informatie

Met ingang van het schooljaar hanteert de Vosseschans structureel beleid rond het omgaan met hoogbegaafdheid.

Met ingang van het schooljaar hanteert de Vosseschans structureel beleid rond het omgaan met hoogbegaafdheid. Beleid rond begaafdheid voor leerlingen van De Vosseschans Met ingang van het schooljaar 2009-2010 hanteert de Vosseschans structureel beleid rond het omgaan met hoogbegaafdheid. Dit wil niet zeggen dat

Nadere informatie

BELEIDSPLAN BEGAAFDE - EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN

BELEIDSPLAN BEGAAFDE - EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN BELEIDSPLAN BEGAAFDE - EN HOOGBEGAAFDE LEERLINGEN 0. Inleiding In ons onderwijs hebben we te maken met kinderen met verschillende capaciteiten. Het is de taak van de school te zorgen dat alle kinderen

Nadere informatie

Beleidsplan n Beleidsplan. De Raket. De Raket. Passend Onderwijs aan

Beleidsplan n Beleidsplan. De Raket. De Raket. Passend Onderwijs aan Beleidsplan n Beleidsplan Passend Onderwijs aan Passend Onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen in de (hoog)begaafde leerlingen in de bovenschoolse plusklas bovenschoolse plusklas De Raket De Raket Augustus

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

(Hoog)begaafdenwijzer Lorentzschool.

(Hoog)begaafdenwijzer Lorentzschool. (Hoog)begaafdenwijzer Lorentzschool. (Ontdek-boek over hoogbegaafdheid door Wendy Lammers van Toorenburg) 1 januari 2014 1. (Hoog)begaafdenbeleid op de Lorentzschool. In het hedendaagse onderwijs is omgaan

Nadere informatie

Beleid Zorgverbreding aan de bovenkant. Beleid zorgverbreding aan de bovenkant

Beleid Zorgverbreding aan de bovenkant. Beleid zorgverbreding aan de bovenkant Beleid zorgverbreding aan de bovenkant Versie 01-06-2015 1 Inhoudsopgave Onderwerp: Bladzijde: Doel beleidsplan 3 Meer en hoogbegaafdheid 4 Ontwikkelingsvoorsprong bij kleuters 4 Intelligente leerlingen

Nadere informatie

Hoogbegaafdheid & school

Hoogbegaafdheid & school Hoogbegaafdheid & school Linda Spaanbroek Alle Dagen Pauze info@alledagenpauze.nl ADHD? Meisje, 7 jaar beweegt vaak onrustig met handen of voeten staat dikwijls van haar plaats op, terwijl zij moet blijven

Nadere informatie

Plusklaswijzer. Koningin Beatrixschool en Koning Willem-Alexanderschool

Plusklaswijzer. Koningin Beatrixschool en Koning Willem-Alexanderschool Plusklaswijzer Koningin Beatrixschool en Koning Willem-Alexanderschool 1 Inhoudsopgave 1 Hoogbegaafdheid p. 3 2 Visie p. 4 3 Doelstellingen p. 4 4 Selectieprocedure voor de Plusklas p. 4 5 Evaluatie p.

Nadere informatie

Richtlijnen voor de overgang naar de volgende groep. Doubleren of Versnellen; te nemen stappen

Richtlijnen voor de overgang naar de volgende groep. Doubleren of Versnellen; te nemen stappen Richtlijnen voor de overgang naar de volgende groep Doubleren of Versnellen; te nemen stappen Interne begeleiding Mei 2017 Wat zijn de criteria voor overgang naar de volgende groep en de te nemen stappen

Nadere informatie

Protocol doorstromen in de basisschool. Schooljaar

Protocol doorstromen in de basisschool. Schooljaar Protocol doorstromen in de basisschool Schooljaar 2018-2019 Doel van dit protocol Met dit protocol willen we ouders/verzorgers informeren hoe wij als school omgaan met de beslissing om een leerling al

Nadere informatie

Protocol: Hoogbegaafdheid: Samenvatting protocol en ouderbrief

Protocol: Hoogbegaafdheid: Samenvatting protocol en ouderbrief Protocol: Hoogbegaafdheid: Samenvatting protocol en ouderbrief Doelgroep: Hoogbegaafde leerlingen: Leerlingen die regelmatig en gedurende langere tijd op een hoog niveau prestaties leveren. Hierbij moet

Nadere informatie

Om tot een verantwoorde beslissing te komen ten aanzien van al of niet bevorderen volgen wij het onderstaand stappenplan:

Om tot een verantwoorde beslissing te komen ten aanzien van al of niet bevorderen volgen wij het onderstaand stappenplan: Vereniging voor Protestants Christelijk Onderwijs Rhenen Protocol besluitvorming omtrent bevorderen en doubleren. Algemeen Op de Ericaschool en De Springplank wordt gewerkt met een leerstofjaarklassensysteem.

Nadere informatie

Protocol Begeleiding cognitief getalenteerde leerlingen

Protocol Begeleiding cognitief getalenteerde leerlingen Protocol Begeleiding cognitief getalenteerde leerlingen Inleiding Dit protocol heeft tot doel om duidelijkheid te verschaffen in de manier waarop wij als school omgaan met kinderen die meer cognitieve

Nadere informatie

Protocol Doublure. Doublure protocol Basisschool De Zonnewijzer Diepenveen

Protocol Doublure. Doublure protocol Basisschool De Zonnewijzer Diepenveen Protocol Doublure 1.Inleiding Het doel van doublure is in eerste instantie dat een opgelopen achterstand het komende schooljaar wordt ingehaald zodat het kind in ieder geval de minimumdoelen van de basisschool

Nadere informatie

Mrt/april09 Overgangscriteria/protocol OVERGANGSPROTOCOL

Mrt/april09 Overgangscriteria/protocol OVERGANGSPROTOCOL Mrt/april09 Overgangscriteria/protocol KLBRA4 OVERGANGSPROTOCOL Algemeen Het uitgangspunt op De Brug is dat leerlingen 8 jaar op onze school zijn en dus niet Natuurlijk ontwikkelen kinderen zich niet allemaal

Nadere informatie

Protocol Hoogbegaafdheid

Protocol Hoogbegaafdheid Protocol Hoogbegaafdheid Inhoudsopgave 1 Wat is hoogbegaafdheid? 2 Visie van de Rank 3 Kansen en belemmeringen 4 Signaleren 5 Diagnosticeren 6 De aanpak in de klas/ buiten de klas 7 Communicatie met ouders

Nadere informatie

3. Handleiding bij de peuter-estafette

3. Handleiding bij de peuter-estafette 3. Handleiding bij de peuter-estafette Voor leidinggevenden en pedagogisch medewerkers peuterspeelzaal en kinderdagverblijf Een goede overdracht waarborgt de doorgaande ontwikkeling van de peuter. Bij

Nadere informatie

Beleid Zorgverbreding aan de bovenkant. Beleid zorgverbreding aan de bovenkant

Beleid Zorgverbreding aan de bovenkant. Beleid zorgverbreding aan de bovenkant Beleid zorgverbreding aan de bovenkant Versie 2017-2018 1 Inhoudsopgave Onderwerp: Bladzijde: Doel beleidsplan 3 Meer en hoogbegaafdheid 4 Ontwikkelingsvoorsprong bij kleuters 4 Intelligente leerlingen

Nadere informatie

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen.

Hieronder volgt een beknopte uitleg van de begrippen die u in het rapport zult tegenkomen. Onderbouwrapport In het onderbouwrapport waarderen wij alle genoemde aspecten ten opzichte van de leeftijd. Een waardering wordt uitgedrukt in een cijfer. U kunt via de beknopte omschrijvingen in het rapport

Nadere informatie

Beleid VPCO - Plusklas

Beleid VPCO - Plusklas Beleid VPCO - Plusklas Versie 24-09- 2015 07 Inleiding Beide scholen van VPCO Rhenen hebben hun eigen Beleidsplan Meerbegaafdheid. Dit document is een bijlage bij deze school-specifieke beleidsplannen

Nadere informatie

Doorstromen, vertragen en versnellen.

Doorstromen, vertragen en versnellen. Doorstromen, vertragen en versnellen. Openbare Basisschool t Koppel Nieuw-Weerdinge Vastgesteld op: 7 maart 2011 Evalueren op: schooljaar 2011-2012 Protocol doorstromen, vertragen en versnellen obs t Koppel

Nadere informatie

SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. Overgang groep 1-2-3

SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. Overgang groep 1-2-3 SKOEM e.o. Stichting Katholiek Onderwijs Echt-Maasbracht e.o. Overgang groep 1-2-3 Geldig t/m 31/07/2017 Inleiding: De wet Primair Onderwijs stelt dat de kalenderleeftijd van een kind niet langer bepalend

Nadere informatie

Doublure protocol Groep 1 t/m 8

Doublure protocol Groep 1 t/m 8 Doublure protocol Groep 1 t/m 8 Protocol Om tot een verantwoorde beslissing te komen ten aanzien van al of niet bevorderen volgen wij voor deze procedure onderstaand stappenplan: o De groepsleerkracht

Nadere informatie

Aloysiusschool Amersfoort Datum: Status: definitief voor schooljaar

Aloysiusschool Amersfoort Datum: Status: definitief voor schooljaar Protocol hoogbegaafde en hoogintelligente kinderen Aloysiusschool Amersfoort Datum: 4-3-2010 Status: definitief voor schooljaar 2009-2010 Inhoud protocol. 1. Inleiding 2. Doelstelling 3. Doelgroepen 4.

Nadere informatie

Inschrijfformulier. Persoonlijke gegevens Achternaam leerling: Voornamen: BSN-nummer: Roepnaam: Jongen / meisje Geboortedatum: Geboorteplaats: Vader

Inschrijfformulier. Persoonlijke gegevens Achternaam leerling: Voornamen: BSN-nummer: Roepnaam: Jongen / meisje Geboortedatum: Geboorteplaats: Vader Inschrijfformulier Wij vragen u om een inschrijfformulier in te vullen. De gegevens zijn uitsluitend bestemd voor intern gebruik en worden strikt vertrouwelijk behandeld. De gegevens zijn bedoeld om de

Nadere informatie

Talent is wie je bent. Protocol (Hoog)begaafdheid Stichting Openbaar Onderwijs Westland

Talent is wie je bent. Protocol (Hoog)begaafdheid Stichting Openbaar Onderwijs Westland Talent is wie je bent Protocol (Hoog)begaafdheid Stichting Openbaar Onderwijs Westland maart 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Visie op (hoog)begaafdheid 4 3. Doelgroep 6 4. Signalering 7 5. Diagnostiek

Nadere informatie

Beleid VPCO-Plusklas

Beleid VPCO-Plusklas Beleid VPCO-Plusklas Versie 14-07-2014 Inleiding Beide scholen van VPCO Rhenen hebben hun eigen Beleidsplan Meerbegaafdheid. Dit document is een bijlage bij deze school-specifieke beleidsplannen en omschrijft

Nadere informatie

Protocol overgang groep 1 naar groep 2 Protocol overgang groep 2 naar groep 3

Protocol overgang groep 1 naar groep 2 Protocol overgang groep 2 naar groep 3 Fleringenbrink 2, 7544 XN Enschede tel.: 053-4308678 info@spoe.nl Protocol overgang groep 1 naar groep 2 Protocol overgang groep 2 naar groep 3 Algemeen..afname van Taal voor Kleuters en toets Ordenen.gegevens

Nadere informatie

Compacten bij rekenen

Compacten bij rekenen Compacten bij rekenen Kinderen die hoog scoren op de methode toetsen en op de Citotoetsen komen in aanmerking de oefenstof te compacten. Scores van 4.4 en hoger geven een A+ score aan. Deze kinderen hebben

Nadere informatie

Beleid Meer - en Hoogbegaafdheid NUT Periode januari 2014 t/m januari 2016

Beleid Meer - en Hoogbegaafdheid NUT Periode januari 2014 t/m januari 2016 Beleid Meer - en Hoogbegaafdheid NUT Periode januari 2014 t/m januari 2016 1 vastgesteld dd. 22 april 2014 door MT De missie Op de Nutsscholen geven wij eigentijds onderwijs, passend bij wat de leerlingen

Nadere informatie

INHOUD. Signalen van onbehagen. Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong

INHOUD. Signalen van onbehagen. Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong INHOUD Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong Krijnie Schaap Wat is een begaafde kleuter? Signalering van een begaafde kleuter Versnellen Hoe kun je met een begaafde kleuter aan de slag en daarbij aansluiten

Nadere informatie

Groep 1 t/m 8 Prins Mauritsschool Delft

Groep 1 t/m 8 Prins Mauritsschool Delft Protocol Overgang Groep 1 t/m 8 Prins Mauritsschool Delft Vooraf In de wet op het onderwijstoezicht wordt aangegeven dat het onderwijs moet worden afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerling. Hierbij

Nadere informatie

Naam leerling. Geboortedatum. Geboorteplaats. Geboorteland. Adres. Telefoon thuis. Telefoon werk. Telefoon oppas. adres. Huisarts + telnr.

Naam leerling. Geboortedatum. Geboorteplaats. Geboorteland. Adres. Telefoon thuis. Telefoon werk. Telefoon oppas.  adres. Huisarts + telnr. Entreeformulier Dit ben ik Naam leerling Geboortedatum Geboorteplaats Geboorteland Adres Telefoon thuis Telefoon werk Telefoon oppas E-mailadres Huisarts + telnr. Datum van invullen Ingevuld door Namen

Nadere informatie

PROTOCOL HOOGBEGAAFDHEID. Protocol Hoogbegaafdheid

PROTOCOL HOOGBEGAAFDHEID. Protocol Hoogbegaafdheid PROTOCOL HOOGBEGAAFDHEID Protocol Hoogbegaafdheid Mei 2017 1 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie en doelgroep 2.1. Achtergrondinformatie 2.2. Omschrijving van de doelgroep met criteria 2.3. Doelen op

Nadere informatie

Overgangsprotocol OPO Ameland Groep 1 tot en met 4

Overgangsprotocol OPO Ameland Groep 1 tot en met 4 Overgangsprotocol OPO Ameland Groep 1 tot en met 4 januari 2010 5 januari 2011 informeren MT 26 januari 2011 informeren teams 10 maart 2011 voornemen besluit BC 22 maart 2011 besluitvormend GMR 21 april

Nadere informatie

Beleidsplan Meer- en Hoogbegaafdheid

Beleidsplan Meer- en Hoogbegaafdheid Beleidsplan Meer- en Hoogbegaafdheid 2015-2019 Inhoudsopgave Inleiding 2 Hoofdstuk: 1- Het bepalen van de doelgroep 3 2- Signalering en diagnostiek 4 3- Vervroegde doorstroming 6 4- Aanpassen leerstofaanbod

Nadere informatie

SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING

SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING We meten op onze school twee keer per jaar het sociaal-emotionele functioneren van onze leerlingen mee. Dat doen we met VISEON van Cito. Viseon staat voor Volg Instrument

Nadere informatie

Beleidsplan plusklas OBS de Botter Ridderkerk

Beleidsplan plusklas OBS de Botter Ridderkerk Beleidsplan plusklas OBS de Botter Ridderkerk Versie 2016-2017 1 Inhoud: Inleiding 3 Doelstelling 3 Visie van de school 4-5 Definiëring van de doelgroep 6-7 Selectiecriteria in de praktijk 8 Beschrijving

Nadere informatie

Vragenlijst leerkracht hoogbegaafde leerling

Vragenlijst leerkracht hoogbegaafde leerling Naam school: Naam leerkracht: Naam leerling: Groep leerling: Geboortedatum leerling: Hoe lang zit de leerling op school: De Junior Academie! is bedoeld voor een specifieke doelgroep leerlingen. Het onderdeel

Nadere informatie

Het schoolbeleid ten aanzien van doubleren

Het schoolbeleid ten aanzien van doubleren Het schoolbeleid ten aanzien van doubleren Inleiding Doubleren op de Wiekslag kan worden omschreven als: Een proces waarbij in de groepen 1 t/m 4 een situatie is ontstaan, waarbij de ontwikkeling van een

Nadere informatie

Protocol overgang (2/3 en verder) obs De Barkentijn. Beschrijving van afspraken rondom overgang, doubleren en versnellen

Protocol overgang (2/3 en verder) obs De Barkentijn. Beschrijving van afspraken rondom overgang, doubleren en versnellen Protocol overgang (2/3 en verder) obs De Barkentijn Beschrijving van afspraken rondom overgang, doubleren en versnellen 10-2-2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz 3 2. Overgang kleuters blz 4 3. Overgang

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Begripsformulering doorstroming, doublure en versnelling... 5. Hoofdstuk 5 Doorstroming in de kleuterbouw 6

Hoofdstuk 2 Begripsformulering doorstroming, doublure en versnelling... 5. Hoofdstuk 5 Doorstroming in de kleuterbouw 6 Doorstroom Protocol Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1 Uitgangspunten met betrekking tot doorstroming... 4 Hoofdstuk 2 Begripsformulering doorstroming, doublure en versnelling... 5 Hoofdstuk 3 De betrokkenen...

Nadere informatie

Overgangsnormen die gelden van groep 1 naar groep 2 en vervolgens naar groep 3 2015-2016

Overgangsnormen die gelden van groep 1 naar groep 2 en vervolgens naar groep 3 2015-2016 Overgangsnormen die gelden van groep 1 naar groep 2 en vervolgens naar groep 3 2015-2016 Overgangsnormen die gelden van groep 1 naar groep 2 en vervolgens naar groep 3 Het doel van dit protocol is om alle

Nadere informatie

PROTOCOL DOUBLEREN & VERSNELLEN. Julianaschool Rijnsburg

PROTOCOL DOUBLEREN & VERSNELLEN. Julianaschool Rijnsburg PROTOCOL DOUBLEREN & VERSNELLEN Julianaschool Rijnsburg Inhoudsopgave: Woord vooraf: uitgangspunten doubleren of versnellen blz 3 Doublure blz 4 Procedure en tijdpad doubleren groep 1 (geen herfstkinderen)

Nadere informatie

Deelzorgplan (Hoog)begaafdheid

Deelzorgplan (Hoog)begaafdheid Deelzorgplan (Hoog)begaafdheid Jaar van vaststellen Mei 2014 Vastgesteld door 1 Deelzorgplan (Hoog)begaafdheid St.Willibrordusschool mei 2014 Inhoud Verantwoording... 3 Schoolvisie voor (hoog)begaafde

Nadere informatie

DE PLUSBUS. Informatiebrochure voor ouders

DE PLUSBUS. Informatiebrochure voor ouders Informatiebrochure voor ouders DE PLUSBUS In deze brochure vindt u algemene & praktische informatie over de plusklas De Plusbus. De Plusbus is onderdeel van Stichting Palludara. Inhoud Hoogbegaafd, nou

Nadere informatie

Zorgboekje. Kindgegevens

Zorgboekje. Kindgegevens Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende bij het overdrachtdocument peuter kleuter in als er een zorgbehoefte bij het kind is gesignaleerd. Zij/ hij vult in wat van toepassing is

Nadere informatie

Protocol schoolverlenging en schoolversnelling

Protocol schoolverlenging en schoolversnelling Protocol schoolverlenging en schoolversnelling OBS Herman Gorter Schooljaar 2012-2013 Inleiding Elk leerjaar kijken we of de leerlingen zich voldoende hebben ontwikkeld om door te kunnen stromen naar een

Nadere informatie

INTAKEFORMULIER SCHOOL

INTAKEFORMULIER SCHOOL INTAKEFORMULIER SCHOOL Vragenlijst in te vullen door de school ten behoeve van de hulpverlening aan een leerling. Verzonden d.d.: Binnengekomen d.d.: Wilt u onderstaande vragen beantwoorden en het formulier

Nadere informatie

Ingevuld op: Algemene informatie. Naam. Roepnaam. Geboortedatum. Adres. Postcode en woonplaats. Telefoon. . Belangrijke informatie

Ingevuld op: Algemene informatie. Naam. Roepnaam. Geboortedatum. Adres. Postcode en woonplaats. Telefoon.  . Belangrijke informatie Ingevuld op: Algemene informatie Naam Roepnaam Geslacht O man O vrouw Geboortedatum Adres Postcode en woonplaats Telefoon E-mail Belangrijke informatie Mijn kind gebruikt de volgende medicatie (indien

Nadere informatie

(bijgewerkt ) Beleidsplan (hoog)begaafde leerlingen Megelsheim

(bijgewerkt ) Beleidsplan (hoog)begaafde leerlingen Megelsheim Beleidsplan (hoog)begaafde leerlingen Megelsheim Beleidsplan (hoog)begaafden 1. Inleiding en doelstellingen beleidsplan (hoog)begaafden Op basisschool Megelsheim hebben we veel aandacht voor al onze leerlingen.

Nadere informatie

Protocol doorstromen naar een volgende groep op De Wegwijzer / De Schoof

Protocol doorstromen naar een volgende groep op De Wegwijzer / De Schoof Protocol doorstromen naar een volgende groep op De Wegwijzer / De Schoof 1 juni 2016 Doorstromen naar een volgende groep op De Wegwijzer / De Schoof Het onderwijs op De Wegwijzer / De Schoof richten we

Nadere informatie

KINDEREN DIE MEER KUNNEN

KINDEREN DIE MEER KUNNEN KINDEREN DIE MEER KUNNEN INLEIDING Op de IJwegschool staat het kind centraal. Het onderwijs wordt aangepast aan het kind en niet andersom. Doordat de leerkrachten handelingsgericht werken waarbij de onderwijsbehoeften

Nadere informatie

Informatieformulier Aanvullende aanmeld-gegevens

Informatieformulier Aanvullende aanmeld-gegevens Informatieformulier Aanvullende aanmeld-gegevens School: St. Jozefschool www.dejozef.nl email: info@dejozef.nl Gegevens leerling Achternaam Voornamen voluit Roepnaam Andere naam hanteren dan de officiële

Nadere informatie