Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op?"

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1892 woorden 4 januari ,2 37 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Geschiedenis Hoofdstuk 3 Nachtwakersstaat = de overheid bemoeit zich zo mi mogelijk op sociaal, economisch en cultureel gebied vd politiek (idee vd liberalen) Census = alleen degenen die een bepaald bedrag aan belasting betalen mogen stemmen -> census = geen algemeen kiesrecht Jong liberalen = meer democratisering & overheidsingrijpen in de sociale kwestie Oud liberalen (Thorbecke) = geen overheidsingrijpen in de sociale kwestie -> hielden zich vast aan nachtwakersstaat -idee Schoolstrijd = strijd om de financiële gelijkstelling tussen speciaal en openbaar onderwijs PBO = Publiek-rechtelijke Bedrijfsorganisaties -> iedere sector (bijv. landbouw) zou geleid worden door een mini-regering (bestond uit werkgevers en werknemers) (de wetgevende bevoegdheid maakt hen tot publiek-rechterlijk -> regels gelden niet voor 1 persoon mr voor iedereen) PBO s wilden verzuiling doorbreken & men filosofeerde vanuit een harmoniegedachte 1848: grote revolutie in Europa (niet in Nederland) -> koning Willem II geeft opdracht om een nieuwe grondwet te maken -> liberalen kregen meer m8 en conservatieven minder (deden niets n.a.v. interne verdeeldheid) Sinds 1848 vrijemarkteconomie -> geen overheidsingrijpen in economie (liberaal) Na 1848: liberalen waren toch intern verdeeld en antirevolutionairen kwamen eraan 4 politieke stromingen in jaren 50: 1. Liberalen -> voorstander v alles wat de economische, sociale en culturele ontwikkeling vd burger ten goede zou komen -> weinig invloed vd staat -> ieder voor zich en God voor allen -> rond 1860 verschil tussen behoudende & progressief (radicale) liberalen -> progressief (radicale) liberalen wilden meer aand8 voor oplossing sociale vraagstukken d.m.v. bijv. uitbreiding vh kiesrecht 2. Conservatieven -> staat moest alleen ingrijpen als particulieren tekort schoten (vooral in Nederlands- Indië, omdat daar economische belangen in het geding waren) -> wilden bestaande maatschappelijke en politieke verhoudingen behouden -> weinig belangstelling voor maatschappelijke vraagstukken Pagina 1 van 6

2 3. Antirevolutionairen -> zagen geen verschil tussen liberalen & conservatieven (beiden hadden gebrek aan christelijke bezieling) -> oprichter = Groen v Prinster -> bijbel was richtsnoer -> beperkte m8 v overheid -> leggen geen verantwoording af aan overheid, mr aan God 4. Katholieken -> in 19e eeuw nog geen landelijke politieke groepering -> beperkte m8 v overheid -> wilden onderlinge samenwerking op lokaal niveau Na 1848 hielp de overheid de armen alleen in extreme gevallen -> 1854: Armenwet Vanaf 1860 meer aand8 voor kinderarbeid De sociale kwestie vormde voor de arbeider vooral de strijd voor de erkenning vh recht om voor eigen belangen op te komen 1874: Wet op de kinderarbeid (progressief-liberaal S. v Houten) -> arbeid voor kinderen onder 12 jr. was verboden, mr niet overal dus de wet stelde niet veel voor -> eerste begin met vorm v sociale wetgeving Liberaal J. Kappeyne vd Coppelo en antirevolutionair A. Kuyper kregen oog voor sociale kwestie 1971: ANWV (Algemeen Nederlands Werklieden Verbond) 1877: Patrimonium = vakvereniging voor werklieden en patroons (protestant-christelijke stroming) 1881: SDB (Sociaal-Democratische Bond) -> pas in 1887 was 10% vd arbeiders georganiseerd Liberalen en confessionelen wilden geen leerplicht voor kinderen 8-12 jaar -> liberalen wilden geen verplichting en confessionelen vonden leerplicht te belangrijk om via zijdeur in te voeren Begin 1860: schoolstrijd -> strijd tussen openbaar & speciaal onderwijs 1878: bijzonder onderwijs werd nog minder door overheid gesteund -> confessionelen moesten belasting betalen voor openbare school & zelf christelijk onderwijs betalen Liberalen vonden goed onderwijs de vormer v intellectuele, materiële en sociale vooruitgang Conservatieven waren voor openbare scholen & tegen overheidssubsidie aan bijzondere scholen 1879: ARP 1926: RKSP -> daarvoor veel onenigheid over omvang v staatsbemoeienis & katholieke charitas 1886: onderzoek naar werking kinderwetje 1887: Arbeidsenquête -> resultaten v onderzoek 1889: Arbeidswet v > belangrijkste uitbreiding = arbeidsinspectie + vrouwen mochten minder lang werken 1890: onderzoek wordt voorgezet door staatscommissie -> staatsbemoeienis in het sociale leven -> sociale zekerheid werd gebruikt om electorale motieven 1880: arbeiders zagen dat ze door kiesrecht meer kans kregen op betere arbeidsomstandigheden -> liberalen & antirevolutionairen waren geïnteresseerd 1884: je mocht stemmen als er sprake was van: 1. tekenen v geschiktheid 2. maatschappelijk verstand Alleen mannen boven 25 jaar -> kiesgerechtigden steeg v 13% naar 26% 1892: J. Tak v Poortvliet wilde wet, waarbij iedereen mocht stemmen behalve vrouwen & bedeelden -> conservatievere anti-takkianen wonnen Pagina 2 van 6

3 1896: v Houten voert census weer in, maar hierdoor kan ruim 50% v mannen stemmen 1894: SDAP Na 1896: vakbonden, confessionele en socialistische partijen strijden om gunst v het aanzienlijk gestegen aantal kiezers Vakorganisaties drongen aan op betere arbeids- en leefomstandigheden -> gevolg = 1e aanzet tot systeem v verzekeringen 1901: Ongevallenwet -> aangenomen door liberaal-conservatieve regering -> hierna vooral: confessionelen & liberalen Werkgevers waren tegen Ongevallenwet, omdat: 1. angst voor een sociaal sneeuwbaleffect 2. boosheid dat zij moesten betalen aan deze wetgeving (ze vonden dat iedereen zich particulier moest laten verzekeren) alle sociale voorstellen waren niet onbelangrijk, want staatsinvloed werd eindelijk niet alleen gebruikt voor bescherming v zwakkeren mr ook voor hervorming vd maatschappelijke verhoudingen 1903: 2 spoorwegstakingen -> 1e: spontane uitbarsting v ontevredenheid onder arbeiders -> 2e: confessionele kabinet v A. Kuyper verbiedt het recht op staking bij overheidsdiensten en spoorwegen -> worgwetten 2e staking werd georganiseerd door anarchistische arbeiders en liep uit op fiasco confessionelen en socialisten gingen helpen bij het oprichten v vakbonden: : NVV (Nederlands Verbond v Vakverenigingen) : CNV (Christelijk Nationaal Vakbond) 1908: CHU (Christelijk Historisch Unie) -> A.F. de Savornin Lohman -> behoudend aristocratisch protestant Aalberse & Nolens v katholieken wilden invalideits en ouderdomswet -> antirevolutionair Talma streed ook mee voor sociale wetgeving Radenwet: Voorstel v Talma -> Raden v Arbeid (bestaande uit werkgevers& werknemers) zou belast zijn met uitvoering v sociale wetgeving 1913: Radenwet wordt aangenomen, mr zelfbesturende element wordt sterk afgezwakt tot 1905 voerden feministen & socialisten discussie over vraag of vrouwen buitenshuis mochten werken + of vrouwenarbeid aan speciale regels gebonden moest zijn -> SDAP vond dat het recht v vrouwen op arbeid deel was v sociale kwestie en niet een apart thema tot 1918 in het politieke & maatschappelijke leven 3 onderwerpen: 1. strijd om betere arbeidsomstandigheden (en sociale voorzieningen) 2. schoolstrijd 3. strijd om algemeen kiesrecht na 1900: politiek wordt belangrijker & harder -> eerst gingen socialisten agressievere politieke strategieën hanteren, later ook confessionelen 1911: SDAP & NVV organiseren petitonnement -> handtekeningen Pagina 3 van 6

4 1894: Vereniging voor Vrouwenkiesrecht -> in 1910 duizend leden Troelstra v SDAP was sterk tegen vrouwenkiesrecht Confessionelen waren ook tegen vrouwenkiesrecht & liberalen hadden geen mening Oplossingen in 1917: 1. alle lagere scholen kregen voortaan gelijke financiële steun 2. het algemeen mannenkiesrecht werd op basis v evenredige vertegenwoordiging ingevoerd -> geen districtenstelsel meer -> iedere man boven 23 jr. mocht stemmen 1919: ook vrouwen krijgen het actief kiesrecht -> 1e x gebruik v gemaakt in : excentriek persoon dat voor vrij vissen & goedkope jenever was wordt gekozen in gemeenteraad v Amsterdam Interbellum -> ARP, RKSP + CHU hebben steeds helft v kamerzetels 1939: socialisten krijgen weer meer kamerzetels Tijdens confessionele regering (ARP etc) relatieve stabiliteit in politiek -> mede door verzuiling : veel stakingen -> arbeiders waren in overwinningsroes v Arbeidswet (1919 -> 8urige arbeidsdag in fabrieken) + ouderdomsverzekering (1919) + aanvulling v Invaliditeitswet (1919) 1920: werkgevers verhinderen verdere ontwikkeling v sociale wetgeving -> werkgevers moesten de premies v nieuwe wetten betalen Katholieken wilden solidariteitsbeginsel -> overheid mag alleen ingrijpen als natuurlijke gemeenschappen hun taak niet meer aankunnen Socialisten wilden juist vorm v staats-socialisme -> veel overheidsbemoeienis Pas na WOII werden concrete voorstellen ontwikkeld & uitgewerkt voor opbouw v verzorgingsstaat SDAP kwam met Plan vd Arbeid in 1935 (zou leiden tot veel overheidsbemoeienis) -> antirevolutionair Colijn maakte een einde aan dit plan > uitgavenpatroon vertoonde kenmerken v nachtwakersstaat (bestuur, rechtspraak, internationale betrekkingen en defensie) Interbellum -> uitgavenpatroon wordt bepaald door pressiegroepen (onderwijs -> confessionelen) Na WOI veel uitgaven voor sociale voorzieningen -> loonsverhogingen + 8urige werkdag + sociale woningbouw + hogere uitgaven voor sociale voorzieningen Crisis > Colijn voert deflatiepolitiek -> sociaal beleid komt onder druk te staan -> economie herstelt zich in 1936 Pressiegroep v boeren ( groene front ) kreeg tussen steun v overheid (1/5e deel v overheidsuitgaven) 1945: Wilhelmina vindt dat Nederland steunend op grondslagen v naastenliefde, rechtvaardigheid en waarheid moest worden opgebouwd -> mr groot deel v Nederlands productieapparaat was door Duitsers meegenomen + infrastructuur was vernietigd/zwaar beschadigd voor groot deel + tekort aan productieen consumptiegoederen + woningnood + verlies v mensen Herstel en vernieuwing werd slogan toen Nederland in opbouw was : Duitse bezetter voert Kinderbijslagwet in + uitbreiding vh ziekengeld Pagina 4 van 6

5 na de oorlog zet men sociale beleid v bezetter door -> breuk met vooroorlogse sociale beleid overheid werd actiever + leven vh volk beschermen werd overheidstaak (verzorgingsstaat) Op 2 terreinen waren vernieuwingen t grootst: 1. economisch terrein -> strak systeem v prijsbeheersing & distributie om schaarste aan productie en consumptiegoederen op te vangen -> centraal geleide loonpolitiek (tot 1954) = lonen werden laag gehouden -> volkshuisvestingsbeleid -> CPB (Centraal Plan Bureau) -> PBO s (1950) -> SER (Sociaal Economische Raad) -> VS steunde Nederland met Marshall-plan/European Recovery Plan tot in jaren terrein v sociale zekerheid -> herstel v economie was prioriteit, dus uitbreiding v sociale zekerheid kwam iets later -> Noodwet Ouderdomsvoorziening (1947) werd later Algemene Ouderdomswet (1957) -> 1959: Invaliditeitswet werd AWW (Algemene Weduwen- en Wezenwet) na oorlog komt verzuiling terug -> SDAP wordt PvdA + RKSP wordt KVP -> regeerden Nederland v > Rooms-Rode coalitie Nederland was tot midden jaren 60 pacificatiedemocratie, omdat: 1. PvdA: wilde regeringsverantwoordelijkheden dragen + wilde emancipatie v socialistische zuil bevorderen d.m.v. benoemingen & subsidies 2. KVP: wilde kabinet met brede basis = kabinet samen met PvdA, liberalen & protestanten Liberalen werden VVD (1948) Nederland was verzuild, mr in top vd partijen bleef men bereid te overleggen -> vrede Jaren 50: Rooms-Rode coalitie valt uit elkaar -> KVP wil rol overheid terugdringen & meer particulier initiatief -> Drees IV valt in 1958 uit elkaar Jaren 50: sterke economische groei -> in jaren 60 kwam verzorgingsstaat -> AOW wordt verhoogd + Algemene Kinderbijslagwet wordt volksverzekering (1936) + Algemene Bijstandswet (ABW 1963) -> samenwerking tussen G. Veldkamp & M. Klompé (KVP) Tussen naar 42% v jarigen gaan naar school Ouderen waren tevreden met resultaat -> progressieve jongeren waren niet tevreden met bijv. woningnood => generatiekloof 1963: CPB zegt dat veel geld is voor bestijding lucht- en waterverontreiniging Kabinet Cals treedt af nadat KVP een motie v wantrouwen had ingediend (nacht v Schmelzer) Tijdperk v pacificatie ging over in polarisatie Begin jaren 70 draaien Arabieren oliekraan dicht -> Nederland moet zuiniger doen Den Uyl maakt gebruik v nivellering & democratisering Jaren 70: verzorgingsstaat valt uit elkaar Jaren 80 begint met CDA-VVD kabinet -> d.m.v. volumebeleid wil men aantal mensen met uitkering verminderen door actiever naar werk te zoeken -> kwam niet veel v terecht door groeiende werkeloosheid Herziening v sociale stelsel was noodzakelijk, omdat: 1. wetgeving v uitkeringen was ingesteld op gezin met man als kostwinner -> in jaren 70 waren opvattingen over huwelijk + samenwonen + man/vrouw verandert Pagina 5 van 6

6 2. verzorgingsstaat was door invoering v stelsel v voorziening + enorme complexiteit v regelgeving onbeheersbaar geworden 3. verzorgingsstaat werd onbetaalbaar door: onverw8 hoge werkeloosheid + vergrijzing + toename v WAO-ers & bijstandsgerechtigden kabinetten-lubbers -> bezuiniging d.m.v. decentralisatie, deregulering (minder regels, meer verantwoordelijkheid voor burger) en privatisering v overheidstaken -> in zorg werd ook veel bezuinigd 1832: Stichtingsakkoord = werkgevers & werknemers waren bereid samen te praten over herverdeling v arbeid + werknemers prijscompensatie te betalen Lubbers zag overheid liefst als bemiddelaar & toezichthouder -> daarom introduceerden CDA & VVD de Verantwoordelijke Samenleving 1994: kabinet met (progressief-)liberalen & sociaal-democraten -> Paarse coalitie o.l.v. Wim Kok 1 jan. 1997: Ziektewet wordt geprivatiseerd -> werd taak v werkgever EEG vond in het begin politieke, militaire en economische stabiliteit voorrang hebben Jaren 70: EEG moet snel zijn om Europese integratie ook op sociaal terrein een succes te maken -> 1974: eerste sociale actieprogramma (bevatte: bestrijding v werkeloosheid, verbetering v woon- en leefomstandigheden en meer gelijke behandeling v mannen & vrouwen) Jaren 80: sociale beleid komt in moeilijkheden -> versch. richtlijnen v Europese Commissie worden geblokkeerd door Raad v Ministers 1985: gelijke behandeling v vrouwen & mannen 1987: Europese Akte voor uitbreiding sociaal beleid 1989: vervolg op Europese Akte = Sociaal Handvest -> alle sociale grondrechten v werknemers in EU democratisch tekort in EU -> Europese landen laten eigen sociale voorzieningen niet snel varen en burgers kunnen hier niets aan doen Pagina 6 van 6

Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4)

Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4) Samenvatting Geschiedenis Morgen gezond weer op? (Hoofdstuk 4) Samenvatting door een scholier 2055 woorden 5 november 2001 8,3 67 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 4: Morgen gezond weer op? 1:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op?

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op? Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Morgen gezond weer op? Samenvatting door een scholier 1839 woorden 18 januari 2004 6,4 24 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De overheid als nachtwaker 1850-1900 1.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Zorg, sociale zekerheid en overheid in Nederland vanaf 1850 Samenvatting door een scholier 1658 woorden 29 oktober 2003 5,8 123 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door M. 1255 woorden 6 mei 2015 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Staatsinrichting van Nederland Grondwet

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3)

Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst Geschiedenis Politiek en staatsinrichitn in Nederland en Europa (H1-H3) Begrippenlijst door een scholier 1308 woorden 25 januari 2003 6,7 17 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Begrippenlijst

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen

Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie gelijkheid voor iedereen Samenvatting Geschiedenis 51 een nieuw koninkrijk - 52 liberale revolutie 1848-53 gelijkheid voor iedereen Samenvatting door een scholier 2412 woorden 8 mei 2010 6,4 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Land van duizend meningen Samenvatting door een scholier 1208 woorden 25 oktober 2007 6,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx AANTEKENINGEN HOOFDSTUK

Nadere informatie

Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie?

Het overheidsbeleid in de periode van de economische opbouw na WO II. - Welke rol heeft de overheid in het sturen van de economie? Hoofdstuk 5 Vadertje Drees Na de crisis in de jaren 30 volgt de Duitse bezetting (1940-1945). I jaren 30 economische malaise tamelijk passieve rol van de overheid op economisch gebied door de klassiek-liberale

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting Begrippen

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting Begrippen Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting Be Samenvatting door een scholier 1664 woorden 17 september 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Staatsinrichting is het bestuur van een staat of land. Thorbecke

Nadere informatie

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND

QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND QUIZ: DE PIENTERSTE MENSCH GESCHIEDENIS VAN DE PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE IN NEDERLAND KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De pienterste mensch is een kennisquiz over de ontwikkeling van de parlementaire democratie

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 2: Staatsinrichting van Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 2: Staatsinrichting van Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 2: Staatsinrichting van Nederland Samenvatting door een scholier 1834 woorden 5 jaar geleden 7,8 12 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Paragraaf 1 1848, Het

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting in Nederland

Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting in Nederland Samenvatting Geschiedenis Staatsinrichting in Nederland Samenvatting door een scholier 1615 woorden 13 jaar geleden 6,3 59 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sporen Jaartallen: - 1795-1813: Franse

Nadere informatie

Deelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld?

Deelvraag: Hoe had de parlementaire democratie zich in Nederland ontwikkeld? Samenvatting door een scholier 1446 woorden 7 juni 2005 6,2 36 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 7 Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 1 Op weg naar een moderne parlementaire

Nadere informatie

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20

Burgers en Stoommachines. Tot 1:20 Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 1521 woorden 14 december 2017 6,6 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk

Nadere informatie

> vrede, Spanje erkende de onafhankelijkheid van Republiek der verenigde Nederlanden.

> vrede, Spanje erkende de onafhankelijkheid van Republiek der verenigde Nederlanden. Samenvatting door een scholier 2559 woorden 28 juni 2005 3,4 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1568-1648 --> de 80 jarige oorlog (de Nederlandse opstand), tussen Spaanse koning tegen de Nederlanden,

Nadere informatie

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden

7.2 Terugblik. Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. Willem-Jan van der Zanden Een slechte gezondheidszorg in de negentiende eeuw zorgde voor een hoge kindersterfte. 1 Er was onvoldoende voeding, de arbeidsomstandigheden waren slecht, verzekeren tegen ziektekosten was nauwelijks

Nadere informatie

Theorie hoofdstuk 1 geschiedenis

Theorie hoofdstuk 1 geschiedenis Theorie hoofdstuk 1 geschiedenis Koning en parlement 1813-> Willem 1 kwam aan op het strand in Scheveningen, hij werd begroet door een enthousiaste menigte. Deze mensen hoopten dat Willem 1 rust en vrede

Nadere informatie

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen

Toetsvragen geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 8 Toetsvragen Tijdvak 8 Toetsvragen 1 In Nederland was de eerste belangrijke politieke stroming het liberalisme. Welke politieke doelen wilden liberalen bereiken? A Zij wilden een eenheidsstaat met een grondwet en vrijheid

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Staatsinrichting

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Staatsinrichting Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4, Staatsi Samenvatting door een scholier 2198 woorden 14 december 2004 5,1 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Geschiedenis samenvatting periode 2 1.

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning

Nadere informatie

Alle begrippen en personen op een rijtje: Uitleg van de begrippen. Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002

Alle begrippen en personen op een rijtje: Uitleg van de begrippen. Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002 Praktische-opdracht door een scholier 1651 woorden 19 januari 2002 6 5 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Deelvraag: Hoe ontwikkelde het naoorlogse Nederland zich tot een verzorgingsstaat? Toelichting:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 7 Samenvatting door H. 1327 woorden 6 oktober 2015 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis 7.1 De Franse filosoof en jurist Charles de Montesquieu

Nadere informatie

Arbeiders organiseert u! CNV Senioren 29 maart 2017

Arbeiders organiseert u! CNV Senioren 29 maart 2017 Arbeiders organiseert u! CNV Senioren 29 maart 2017 Industriële revolutie Engeland, Frankrijk en België ontwikkelen Nederland tot 1850 achtergebleven De arbeidersklasse Werken in fabrieken Arbeidersklasse

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie

Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting Geschiedenis Rechtstaat en Democratie Samenvatting door A. 1325 woorden 18 mei 2011 6,9 35 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedeniswerkplaats Rechtstaat

Nadere informatie

De sociale kwestie, d.w.z. het vraagstuk van de slechte leef- woon- en werkomstandigheden van de (fabrieks)arbeiders en hun gezinnen.

De sociale kwestie, d.w.z. het vraagstuk van de slechte leef- woon- en werkomstandigheden van de (fabrieks)arbeiders en hun gezinnen. Hoofdstuk 2 De arbeiders lat van zich hor De historicus Brugman citeert in zijn boek Het ontwak der arbeidde klasse e dokter uit Gouda, die in 1842 schrijft over kinder van 7 jaar die in de textielindustrie

Nadere informatie

A. Kuyper

A. Kuyper A. Kuyper A. Kuyper A. Kuyper A. Kuyper A. Kuyper Aletta Jacobs Aletta Jacobs Aletta Jacobs Aletta Jacobs Aletta Jacobs Anti-Revolutionaire Partij Anti-Revolutionaire Partij Anti-Revolutionaire Partij

Nadere informatie

Nederland is nu een constitutionele (1814) parlementaire (1848) democratische (1917) monarchie (1813).

Nederland is nu een constitutionele (1814) parlementaire (1848) democratische (1917) monarchie (1813). Samenvatting door een scholier 1770 woorden 5 juni 2003 7.1 55 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Module 7 Politiek en Staatsinrichting Hoofdstuk 1 Op weg naar de parlementaire

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming)

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 2 (Politieke Besluitvorming) Samenvatting door een scholier 2059 woorden 28 maart 2007 9 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappij, H2 Politieke Besluitvorming:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa

Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting Geschiedenis Module 5 politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting door een scholier 1910 woorden 12 januari 2004 7,2 35 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Paragraaf 1.1

Nadere informatie

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61325 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 oktober 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

8, De grondwet van Thorbecke. 1.2 Het ontstaan van politieke partijen. Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003

8, De grondwet van Thorbecke. 1.2 Het ontstaan van politieke partijen. Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003 Samenvatting door een scholier 2560 woorden 21 mei 2003 8,1 82 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Op weg naar een moderne parlementaire democratie (1848-1945). Hoe had de parlementaire democratie

Nadere informatie

7,3. De functies van werk: Maatschappelijke positie: de betekenis van werk: Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008

7,3. De functies van werk: Maatschappelijke positie: de betekenis van werk: Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008 Samenvatting door een scholier 1283 woorden 8 juni 2008 7,3 297 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer 1. Werken in een verzorgingsstaat: Werk of arbeid is: Inspanning Capaciteiten

Nadere informatie

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Politieke stromingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/61325 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Samenvatting Economie H 6

Samenvatting Economie H 6 Samenvatting Economie H 6 Samenvatting door een scholier 977 woorden 10 mei 2002 5,8 40 keer beoordeeld Vak Economie Hfst. 6 6.1 - Ideaaltypische omschrijving: omschrijving van het volmaakte model * Vrije

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming H9 en H10

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming H9 en H10 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming H9 en H10 Samenvatting door een scholier 1077 woorden 21 mei 2003 7,4 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 9 Knelpunten in het besluitvormingsproces

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met

Nadere informatie

1 keer beoordeeld 31 oktober 2015

1 keer beoordeeld 31 oktober 2015 2,6 Samenvatting door F. 2075 woorden 1 keer beoordeeld 31 oktober 2015 Vak Geschiedenis Samenvatting geschiedenis H14 1. Willem van Oranje stelde in 1578 voor om zowel katholieke als luthers en calvinistische

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting Maatschappijleer Politiek Samenvatting door een scholier 1031 woorden 22 juni 2007 7,7 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer samenvatting 1. Democratie Wetten:

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 4: Sociale zekerheid

Samenvatting Geschiedenis Module 4: Sociale zekerheid Samenvatting Geschiedenis Module 4: Sociale z Samenvatting door een scholier 2286 woorden 29 juni 2014 5,5 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Liberalen Socialisten Confessionelen Liefdadigheidsinstellingen

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 In 1848 werd de grondwet in Nederland veranderd. Dit had gevolgen voor de machtsverhouding tussen

Nadere informatie

2. De eerste levensbehoeftes (basisbehoeftes of primaire behoeftes) zijn nodig om in leven te blijven zoals kleding, voedsel, onderdak en brandstof.

2. De eerste levensbehoeftes (basisbehoeftes of primaire behoeftes) zijn nodig om in leven te blijven zoals kleding, voedsel, onderdak en brandstof. Samenvatting door een scholier 1656 woorden 23 mei 2004 6,4 103 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis samenvatting module 4 1. Rond 1870 begon in Nederland vrij laat vergeleken met

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren

Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Beginselen van de politieke partijen die in 2006 in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren Partij van de Arbeid (PvdA) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Christen-democratisch Appèl (CDA) Democraten

Nadere informatie

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave

5.4. Boekverslag door B woorden 2 juni keer beoordeeld. Maatschappijleer. Inhoudsopgave Boekverslag door B. 1102 woorden 2 juni 2003 5.4 32 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoudsopgave - Inleiding - Samenvatting verkiezingsstrijd - Artikelen - Bronvermelding Inleiding Verkiezingen We

Nadere informatie

Eerst was er censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden mochten stemmen.

Eerst was er censuskiesrecht: alleen mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden mochten stemmen. Samenvatting door een scholier 2205 woorden 8 november 2006 7,4 61 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Module 7 Politiek en staatsinrichting Samenvatting Hoofdstuk 1 Op weg naar

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Waarheen, waarvoor

Samenvatting Geschiedenis Waarheen, waarvoor Samenvatting Geschiedenis Waarheen, waarvoor Samenvatting door een scholier 1332 woorden 15 jaar geleden 4,6 10 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting: Geschiedenis hoofdstuk 10, Waarheen, waarvoor.

Nadere informatie

6,8. Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer. H3 Mens & werk. Paragraaf 1

6,8. Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer. H3 Mens & werk. Paragraaf 1 Samenvatting door een scholier 794 woorden 27 mei 2005 6,8 45 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi H3 Mens & werk Paragraaf 1 - Arbeid: alle activiteiten die nut opleveren voor degene die

Nadere informatie

Grondwet: Verzameling van de hoogste wetten in het land met grondrechten en plichten van burger en bestuur.

Grondwet: Verzameling van de hoogste wetten in het land met grondrechten en plichten van burger en bestuur. Samenvatting door een scholier 3255 woorden 25 januari 2003 7,3 126 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa 10 mei 1940 einde van de parlementaire democratie.

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Samenvatting door een scholier 410 woorden 3 februari 2004 5,3 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Aantekeningen Hoofdstuk 2 Politieke

Nadere informatie

De sociale verzekeringen vallen weer uiteen in de volksverzekeringen en de werknemersverzekeringen.

De sociale verzekeringen vallen weer uiteen in de volksverzekeringen en de werknemersverzekeringen. Boekverslag door E. 2419 woorden 20 december 2001 6.7 324 keer beoordeeld Vak Economie De sociale zekerheid in Nederland Profielwerkstuk economie 1. Wat houdt de sociale zekerheid in? Sociale zekerheid

Nadere informatie

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK 1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Verzorgingsstaat in Nederland

Werkstuk Geschiedenis Verzorgingsstaat in Nederland Werkstuk Geschiedenis Verzorgingsstaat in Ned Werkstuk door een scholier 2492 woorden 2 juni 2003 6,6 273 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoe kwam de verzorgingstaat tot stand? Er zit een grote geschiedenis

Nadere informatie

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw

2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 2,1: Nederlands-Indië, 19 e eeuw 1830 1870: Javaanse boer werkt voor Nederlandse staat: - cultuurstelsel - Herendiensten van verliespost naar wingewest Vanaf 1870: modern imperialisme particuliere bedrijven

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Wie deelt de lakens uit?

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Wie deelt de lakens uit? Samenvatting Geschiedenis Module 5 Wie deelt de lakens uit? Samenvatting door een scholier 1573 woorden 17 oktober 2006 6,9 28 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Samenvatting Module 5 Wie deelt

Nadere informatie

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 51 punten

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting Maatschappijleer Maatschappijleer voor jou Hoofdstuk 3 Politiek Samenvatting door een scholier 1027 woorden 10 augustus 2010 5,3 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 3. Politiek 3.1. Keuzes

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB

geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Examen VMBO-KB 2008 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Gebruik het bronnenboekje Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 54 punten

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50 Inhoud Voorwoord XI 1 Nederland vergeleken 1 1.1 Bestaat Nederland nog? 1 1.2 De Staat der Nederlanden 3 1.3 Nederland en de wereld 6 1.4 Vragen en perspectieven 8 1.5 Nederland vergeleken 12 Internetadressen

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Verzorgingsstaat

Werkstuk Maatschappijleer Verzorgingsstaat Werkstuk Maatschappijleer Verzorgingsstaat Werkstuk door een scholier 2269 woorden 14 jaar geleden 6,2 234 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Ontstaan van de verzorgingsstaat Vroeger hadden mensen nog

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 Samenvatting door Dylan 1036 woorden 30 december 2016 8,4 1 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Paragraaf 1 Nederland is een verzorgingsstaat:

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen

Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Ruimte voor beeld 21,6 x 8,7 cm Cursus Politiek Actief Bijeenkomst 1: Introductie, algemene staatsinrichting en verkiezingen Plan EU Eerste VN Dag voor het Meisje: 11 oktober ONE G7 Summit München juni

Nadere informatie

Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?

Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken? Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.

Nadere informatie

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning

In 1813 werden de Fransen verjaagd en de zoon van de laatste stadhouder werd koning Samenvatting door O. 1153 woorden 25 september 2013 4,4 19 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Hoofdstuk 1 paragraaf 1 In 17 eeuw 18 eeuw (1600-1700)was Nederland een republiek. In een

Nadere informatie

Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken?

Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 1874 is dat anders. Kinderen. Waarom vinden mensen het goed dat kinderen werken? Werkblad Ω Een halve eeuw vooruitgang Werkblad Ω Les : Kinderarbeid Tegenwoordig werken jonge kinderen niet. Tot 874 is dat anders. Kinderen Kinderarbeid moeten hun ouders helpen om geld te verdienen.

Nadere informatie

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB

GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Examen VMBO-KB 2006 tijdvak 2 dinsdag 20 juni 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 36 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 52 punten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H5

Samenvatting Geschiedenis H5 Samenvatting Geschiedenis H5 Samenvatting door een scholier 1826 woorden 26 juni 2017 8,8 38 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Samenvatting Geschiedenis H5 5.1 Elektrisch licht De ondernemer

Nadere informatie

6,8. Kerk invloed op: Regering voert/stimuleert industrialisatiepolitiek. Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni keer beoordeeld

6,8. Kerk invloed op: Regering voert/stimuleert industrialisatiepolitiek. Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 800 woorden 16 juni 2003 6,8 12 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: verzuiling en consensus. Katholieken Protestanten Socialisten Liberalen Politieke partijen KVP

Nadere informatie

2 keer beoordeeld 20 februari 2016

2 keer beoordeeld 20 februari 2016 5,4 Samenvatting door een scholier 1315 woorden 2 keer beoordeeld 20 februari 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer hoofdstuk 3 Parlementaire democratie Par. 1 wat

Nadere informatie

Begrippenlijst Module 2

Begrippenlijst Module 2 Begrippenlijst Module 2 Algemeen kiesrecht (Module 2, H2, 1 / dl 2 H1, 5) kiesrecht voor iedereen, ongeacht je bezit, huidskleur, geloof, sekse, opleiding en dergelijke, maar wel boven een bepaalde leeftijd

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland 1p 1 Op welke manier werd de Tweede Kamer tussen 1848 en 1917 samengesteld? A De leden werden benoemd

Nadere informatie

4 keer beoordeeld 25 juni 2016

4 keer beoordeeld 25 juni 2016 5,5 Samenvatting door Sienna 2085 woorden 4 keer beoordeeld 25 juni 2016 Vak Maatschappijleer Methode Thema's maatschappijleer Maatschappijleer Verzorgingsstaat Wat is een verzorgingsstaat? Een verzorgingsstaat

Nadere informatie

1. Verdeel de klas in 8 groepen van 3 à 4 leerlingen. 3 liberalen, 3 confessionelen en 2 socialisten.

1. Verdeel de klas in 8 groepen van 3 à 4 leerlingen. 3 liberalen, 3 confessionelen en 2 socialisten. FORMATIESPEL PACIFICATIE KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De leerlingen spelen in groepjes een onderhandelingsspel, gesitueerd in de jaren 10 van de twintigste eeuw. Bij dit spel moeten de leerlingen zich verplaatsen

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek

Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting Maatschappijleer 1 Politiek Samenvatting door een scholier 1057 woorden 17 maart 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Hoofdstuk 1 In de politiek gaat het om keuzes maken. Dat

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer H6 Wie zorgt voor wie? Begrippen

Samenvatting Maatschappijleer H6 Wie zorgt voor wie? Begrippen Recensie door een scholier 1248 woorden 21 mei 2008 5,3 22 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Samenvatting Maatschappijleer H6 Wie zorgt voor wie? Begrippen Nachtwakersstaat - zie boek

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer PVDA

Werkstuk Maatschappijleer PVDA Werkstuk Maatschappijleer PVDA Werkstuk door een scholier 1683 woorden 18 jaar geleden 6,9 190 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Hoe is de Partij van de Arbeid tot stand gekomen? Wat zijn

Nadere informatie

Inventaris van het archief van de

Inventaris van het archief van de T00371 Inventaris van het archief van de Christelijk-Historische Unie, afdeling Leersum, 1946-1971 H.J. Postema Oktober 2015; versie maart 2016 Inleiding De Christelijk-Historische Unie (CHU) is op 9 juli

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK

6,6. Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei keer beoordeeld. Maatschappijleer POLITIEK Samenvatting door een scholier 1139 woorden 2 mei 2004 6,6 25 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer POLITIEK Politiek is de manier waarop voor een land besluiten worden genomen (de meeste besluiten worden

Nadere informatie

7,8. Samenvatting door K woorden 29 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer.

7,8. Samenvatting door K woorden 29 oktober keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer. Samenvatting door K11 1270 woorden 29 oktober 2016 7,8 8 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Verzorgingsstaat PARAGRAAF 1 Verzorgingsstaat: de overheid bemoeit zich actief

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming, paragraaf 1 t/m 6 Samenvatting door een scholier 1199 woorden 12 januari 2005 7,9 31 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk

Nadere informatie

14 ACTUALITEIT Het gebrek aan naleving van parlementaire regels ondergraaft kwaliteit politiek-staatkundig systeem door Rein Jan Hoekstra De auteur is oud-lid van de Raad van State. Het is verbazingwekkend

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa

Samenvatting Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting Geschiedenis Politiek en staatsinrichting in Nederland en Europa Samenvatting door een scholier 3012 woorden 23 januari 2008 6,3 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe ontstond

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b Bijlage VMBO-KB 2017 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-17-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een omschrijving van de eerste politieke partij: De kleine luyden

Nadere informatie

5,8. Paragraaf 1.1 Economische ontwikkelingen in Nederland. Paragraaf 1.2 Arm en Rijk. Paragraaf 1.3 Reacties op industrialisatie en Schaalvergroting

5,8. Paragraaf 1.1 Economische ontwikkelingen in Nederland. Paragraaf 1.2 Arm en Rijk. Paragraaf 1.3 Reacties op industrialisatie en Schaalvergroting Samenvatting door een scholier 957 woorden 9 december 2004 5,8 23 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis Samenvatting Module 3 H1: de opkomst van de industriële samenleving Paragraaf

Nadere informatie

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland

Cursus Politiek Actief Provincie Flevoland Hier de titel van de presentatie invoegen Openingsdia Beeld op de positie van dit grijze kader. 1. Voeg een afbeelding toe 2. Muis-klik rechts op de afbeelding en selecteer Bijsnijden 3. Pas de breedte

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer H3

Samenvatting Maatschappijleer H3 Samenvatting Maatschappijleer H3 Samenvatting door een scholier 1404 woorden 4 juni 2007 6,4 21 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Samenvatting H3 3.1 Arbeid: Alle activiteiten die nut

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2

Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden Maatschappijleer Hoofdstuk 2 Antwoorden door een scholier 587 woorden 14 januari 2004 3,8 76 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer H2 1. a) Bron2 in bron 1 wordt

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1292 woorden 15 februari 2005 5,9 76 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Samenvatting Hoofdstuk 2 Politieke Besluitvorming Democratie bestaat uit 2 basisprincipes: Vrijheid

Nadere informatie

Opdracht Geschiedenis Algemene beschouwing

Opdracht Geschiedenis Algemene beschouwing Opdracht Geschiedenis Algemene beschouwing Opdracht door een scholier 1621 woorden 25 november 4,9 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding Onderwijs Milieu Gezondheidszorg Conclusie

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Democratisering van Nederland

Hoofdstuk 1 Democratisering van Nederland Oriëntatie Hoofdstuk 1 Democratisering van Nederland 1848-1919 1 Bekijk in je handboek de foto in de oriëntatie. a Beschrijf waar op de foto de Kamerleden zitten. Ze zitten in de halve cirkel in het midden

Nadere informatie

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL

geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 dinsdag 17 juni 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Gebruik het bronnenboekje Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Wat zijn de oorzaken en gevolgen van het afschaffen van de kinderarbeid in Nederland?

Wat zijn de oorzaken en gevolgen van het afschaffen van de kinderarbeid in Nederland? Werkstuk door een scholier 2392 woorden 16 februari 2010 6,5 63 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Werkstuk Wij hebben voor het onderwerp kinderarbeid en de parlementaire samenleving gekozen omdat dit onderwerp

Nadere informatie