Ondernemen in Flevoland. Visie van LTO Noord op de land- en tuinbouw in Flevoland
|
|
- Esmée Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ondernemen in Flevoland Visie van LTO Noord op de land- en tuinbouw in Flevoland
2
3 Ondernemen in Flevoland LTO Noord presenteert een eigen visie op de agrarische sector in Flevoland. Ondernemen in Flevoland, dat is voor ons de kern. Vrijheid en eigen ondernemerschap zijn belangrijk, want een ondernemer moet zijn eigen keuzes kunnen maken om het bedrijf gezond en succesvol te houden. Tegelijk is ieder bedrijf onderdeel van de maatschappij, van de sociale en fysieke omgeving. We produceren voor de markt, op een manier waarop niet alleen onze afnemers, maar ook onze omgeving tevreden is. Deze visie is bedoeld om te laten zien wie we zijn en wat we doen. In woorden, in cijfers en in beelden schetsen we de agrarische provincie die Flevoland is. Vervolgens richten we de blik op de toekomst. We schetsen onze ambitie voor 2020 en benoemen concrete aandachtspunten waaraan we gaan werken, samen met onze buren, onze afnemers, partners, overheden en andere betrokkenen in Flevoland. We zijn trots op wat we doen en daar willen we u graag deelgenoot van maken. Arnold Michielsen Provinciaal voorzitter LTO Noord Land- en Tuinbouw Organisatie Noord (LTO Noord) is de organisatie van en voor agrarische ondernemers. De Vereniging LTO Noord zet zich in voor een sterke economische en maatschappelijke positie van haar leden en doet dit door het bevorderen van passende randvoorwaarden voor het agrarisch ondernemerschap. Twee derde van de ruim 1800 boeren en tuinders in Flevoland is lid van onze organisatie.
4 Flevoland is agrarisch topgebied Flevoland is een op en top agrarische provincie: drooggemaakt om voedsel te produceren en ruimte te bieden aan ondernemers in de land- en tuinbouw. Later zijn daar andere doelstellingen aan toegevoegd, zoals woningbouw en natuur. Dit neemt niet weg dat de agrarische sector nog steeds veruit de grootste grondgebruiker in Flevoland is. In economisch opzicht is de agrarische sector in Flevoland van groter gewicht dan elders: gemiddeld 5% van de werkgelegenheid en 4% van de toegevoegde waarde komt uit de agrarische sector. En in de gemeenten Noordoostpolder, Dronten en Zeewolde ligt dit percentage aanzienlijk hoger. De productiewaarde in Flevoland is meer dan een miljard euro en de bruto toegevoegde waarde bijna 400 miljoen euro. Een belangrijk deel hiervan wordt direct in Flevoland besteed. Onze ondernemers zijn belangrijke consumenten en afnemers van diensten in Flevoland. Flevoland telt ruim 1800 agrarische bedrijven. Driekwart van de bedrijven heeft akkerbouw als belangrijkste activiteit. Aardappelen, granen, suikerbieten en groenten zijn beeldbepalend. Daarnaast zijn vrijwel alle agrarische sectoren in Flevoland aanwezig, waaronder de melkveehouderij, fruitteelt, bollenteelt en glastuinbouw. De grond wordt zeer efficiënt gebruikt, met een hoge opbrengst. Agrarisch grondgebruik (CBS 2011) % Aardappelen 22 Granen 20 Suikerbieten 11 Groenten 21 Grasland 14 Bloembollen 4 Fruit 2 Overig Grondgebruik Flevoland (CBS 2008) % Agrarisch 68 Natuur 15 Binnenwater 4 Verkeer 2 Recreatie 3 Woningen 4 Bedrijven 1 Overig bebouwd 3 100
5 Flevoland behoort bij de beste landbouwgebieden ter wereld: zeer vruchtbare grond, goede ontwatering, rechte kavels en daardoor een hoog opbrengend vermogen. Een andere belangrijke succesfactor voor de agrarische sector in Flevoland is de hoge kwaliteit van de ondernemers. De boeren en tuinders (of hun ouders) hebben allemaal de stap gemaakt om vanuit een andere plek in Nederland naar Flevoland te gaan, om hier een bedrijf te starten of voort te zetten. We zijn echte ondernemers: initiatiefrijk en altijd alert op nieuwe kansen in de markt. Als grootste grondgebruiker is de agrarische sector niet alleen producent van voedsel en andere producten, maar ook beheerder van het landschap. Een uniek landschap, nergens anders op deze manier te vinden. Op een luchtfoto is het direct te zien, maar ook met beide benen op de grond: kaarsrechte percelen, met een veelkleurig palet aan gewassen. De weidsheid en openheid van de polder blijven in stand dankzij het landbouwkundig beheer. Van Flevoland naar de hele wereld In Flevoland ligt 4,6% van de totale Nederlandse landbouwgrond. Op wereldschaal is dat niet meer dan een druppel op de gloeiende plaat. Maar wel een heel belangrijke druppel! Een sprekend voorbeeld hierbij is de pootaardappelteelt. Ruim 500 Flevolandse akkerbouwbedrijven zijn hierin gespecialiseerd en hun pootgoed gaat de hele wereld over. Ook de bollenteelt kent een grote internationale afzetmarkt. De concurrentiepositie wordt dus niet bepaald door de bulk, maar door het specialisme. De ideale productieomstandigheden in combinatie met het vakmanschap en de aanwezige kennis maken Flevoland tot een sterk agrarisch gebied, met een voorlopersfunctie waar de voedselvoorziening in de hele wereld van profiteert. Het Flevolandse uitgangsmateriaal is de basis voor voedselproductie in vele landen.
6 tijd, maar vooral om het in stand houden van een blijvend rendabele onderneming. De mogelijkheden op de markt zijn daarbij in grote mate bepalend. Flevolandse ondernemers willen daar graag hun eigen keuzes in maken. Voor de één zal het betekenen dat hij zich verder specialiseert en nieuwe markten aan de andere kant van de wereld aanboort. Een ander zal kiezen voor verbreding van activiteiten op een lokale markt. LTO Noord wil beide richtingen volop de ruimte geven, want ze zijn beide nodig voor een blijvend sterke positie van de agrarische sector in Flevoland. Onze ambitie voor 2020 Flevoland is een vooraanstaand en modern landbouwgebied. Die positie willen we behouden en versterken. Daarvoor moeten we innovatief en vooruitstrevend ondernemen. Daarbij moeten we de unieke kwaliteiten van Flevoland benutten: de grootschaligheid, de vruchtbare bodem, de aanwezigheid van kennisinstellingen, het vakmanschap en de pioniersgeest van ondernemers. LTO Noord wil individuele ondernemers verbinden, met elkaar en met de omgeving. Onze ambitie voor 2020 is: vrijheid voor zelfstandige ondernemers, in verbinding met onze omgeving en in harmonie met natuur en milieu. Deze ambitie wordt hieronder kort neergezet en vervolgens in acht thema s verder beschreven: produceren voor de markt, kennis en innovatie op hoog niveau, kringlopen creëren, energie produceren, verbinden met buren en consumenten, uniek landschap in ontwikkeling, bloeiende natuur en veilig en verantwoord werken. Vrijheid voor zelfstandige ondernemers Voor een ondernemer telt als eerste dat er geld verdiend moet worden. Daarbij gaat het in de agrarische sector niet om grote winst in een korte in verbinding met onze omgeving Een goede ondernemer is zich bewust van zijn directe omgeving. De mogelijkheid om het bedrijf verder te ontwikkelen, hangt samen met de ruimte en acceptatie die de omgeving biedt. Een deel van de bedrijven kiest voor een strategie die leidt tot schaalvergroting of het starten van nieuwe activiteiten op het bedrijf. LTO Noord zet zich als belangenbehartiger in voor ruim en flexibel beleid, zodat de ondernemer zijn keuzes kan maken en uitvoeren. Aan de ondernemer zelf is het om ook eigen initiatief te nemen. Hij moet zorgen voor goede communicatie met de buurt, om daar draagvlak voor zijn plannen te verwerven. En de onder- Schaalvergroting Het aantal bedrijven is in de afgelopen 10 jaar met ongeveer 18% afgenomen (van 2276 in 2001 naar 1859 in 2011). Aangezien de totale oppervlakte landbouwgrond nauwelijks daalt, vindt er dus schaalvergroting plaats, al is deze trend minder sterk dan elders in Nederland. Binnen Flevoland is het belangrijkste verschil dat de gemiddelde bedrijfsgrootte in de Noordoostpolder aanzienlijk lager is dan in Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. De verklaring ligt in de geschiedenis van de inpoldering. In de Noordoostpolder werden na de drooglegging in 1942 bedrijven van 12 en 24 hectare uitgegeven, in Oostelijk Flevoland (1957) was de omvang al groter en in Zuidelijk Flevoland (vanaf 1968) ging het om bedrijven van 40 tot 60 hectare.
7 nemer is er zelf verantwoordelijk voor dat het bedrijf er goed uitziet, in harmonie met het landschap en de natuurlijke omgeving. Naast de directe omgeving van het bedrijf willen we ook verbinding zoeken met de inwoners in de rest van Flevoland. Zij horen ook bij de omgeving van de agrarische ondernemer. De consumenten, kiezers en bestuurders zijn mede bepalend voor de ruimte die de agrarische sector krijgt. LTO Noord wil stimuleren dat bedrijven zich openstellen, laten zien wat ze doen. We doen het goed, we hebben geen geheimen, kom kijken! en in harmonie met natuur en milieu. De land- en tuinbouw is onlosmakelijk verbonden met de natuur en het milieu. We werken in de natuur en met natuurlijke processen. In Flevoland is de uitgangspositie nog steeds erg gunstig. De vruchtbare bodem en de beschikbaarheid van voldoende en kwalitatief goed water bepalen in grote mate het succes van de sector in Flevoland. Nu is het de kunst om de voorsprong vast te houden. We moeten ons aanpassen aan klimaatverandering en we moeten investeren om bodem en waterhuishouding in optimale conditie te houden. Daarbij zorgen we goed voor onze producten en productiemiddelen. We willen veilig en verantwoord voedsel leveren, op een manier waar wij zelf en de maatschappij achter kunnen staan. Daarom gaan we zorgvuldig om met de bodem, met het water en met onze dieren. Aantal bedrijven (CBS 2011) Flevoland Noordoostpolder (incl. Urk) Oostelijk Flevoland (Dronten + Lelystad) Zuidelijk Flevoland (Zeewolde + Almere) Aantal bedrijven totaal Akkerbouw Vollegrondsgroenten Bloembollen Boomkwekerij Tuinbouwgroenten Fruitteelt Glastuinbouw Melkvee Schapen Geiten Paarden en pony s Vleeskalveren Varkens Kippen Slachteenden
8 Produceren voor de markt De meeste Flevolandse boeren en tuinders produceren voor de wereldmarkt. Daar zijn we erg goed in, onze bedrijven zijn technologisch modern en efficiënt. We verhandelen de producten zelf of via coöperaties over de hele wereld. Vanuit de hele wereld komen collega s kijken hoe wij het doen. Een aantal bedrijven is uitgegroeid tot toonaangevende multinationals. Tegelijk zijn er ondernemers die zich richten op regionale en lokale markten. Ook daar ligt de lat hoog. Met veel creativiteit lukt het om een goed en winstgevend product af te leveren. Produceren voor de markt betekent dat je niet stil kunt blijven zitten. Een ondernemer moet zich met zijn aanbod voortdurend aanpassen aan de vraag. In Flevoland zijn we gewend het in belangrijke mate zonder steun vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te doen, we produceren vooral vrije producten. LTO Noord wil de mogelijkheden in de nieuwe GLB-periode in Flevoland vooral inzetten om verder te innoveren. Dat is nodig om in te spelen op nieuwe marktomstandigheden en de scherpere randvoorwaarden van afnemers en overheden. Wij streven naar eerlijke concurrentie op een zo gelijk mogelijk speelveld, als het kan wereldwijd. Flevoland heeft weliswaar fysieke voordelen, zoals vruchtbare bodem en efficiënte verkaveling, daar tegenover staan enkele belangrijke nadelen. De kostprijs is hoog, onder andere door hoge kosten voor arbeid, brandstof en grondstoffen en door de hoge grondprijs. Ondernemers blijven op zoek naar mogelijkheden om de kosten te verlagen en toegevoegde waarde te verhogen. Op bedrijfsniveau komt dit in de eerste plaats tot uitdrukking in schaalvergroting, waardoor de vaste kosten over een groter productievolume worden verdeeld. Een andere lijn is het investeren in bewerking en bewaring, waardoor letterlijk waarde aan de producten wordt toegevoegd. Daarnaast willen we samenwerking in de keten stimuleren, omdat ook daar winst is te behalen.
9 Water De beschikbaarheid van voldoende water met de juiste kwaliteit is belangrijk voor de concurrentiepositie van Flevoland. Er liggen grote uitdagingen om het waterbeheer op lange termijn op orde te houden. Door klimaatverandering en bodemdaling zullen de omstandigheden veranderen. LTO Noord wil samen met het waterschap en andere overheden werken aan een toekomstbestendig watersysteem, waarbij de agrarische sector goed wordt bediend en zo zuinig en slim mogelijk omgaat met het beschikbare water.
10 Kennis en innovatie op hoog niveau Samen met de instellingen voor onderzoek en onderwijs hebben we een sterk agrarisch cluster in Flevoland. Kennis is een belangrijk exportproduct en onmisbaar voor onze eigen ondernemers. Wij zetten ons in voor behoud van agrarisch onderwijs en onderzoek in Flevoland. In de komende jaren willen we de samenwerking en uitwisseling versterken. Er is kruisbestuiving nodig tussen ondernemers en onderzoekers om enerzijds te zorgen dat bedrijven een volgende stap zetten op de innovatieladder en anderzijds te zorgen dat onderzoeksresultaten bruikbaar worden gemaakt voor de praktijk. Naast uitwisseling binnen het agrarische cluster willen we ook over de grenzen naar andere sectoren kijken. Voor toepassing van nieuwe technieken zoeken we samenwerking met bedrijven en instellingen in de technologie, die voor een deel ook in Flevoland aanwezig zijn. Kennis op bedrijfsniveau betekent: ondernemerschap en vakmanschap. Hiervoor is het noodzakelijk dat het onderwijs op MBO- en HBO-instellingen niveau wordt verbeterd en dat er voldoende scholieren gebruik van maken. Wij willen stimuleren dat ondernemers hun bedrijf openstellen, zodat scholieren enthousiast worden voor agrarische en technische opleidingen en de nodige praktijkkennis opdoen.
11 Wij geloven in de kracht van samenwerking tussen ondernemers, overheid, onderzoek en onderwijs. Er liggen goede plannen op de plank en er lopen veel mensen rond met telkens weer nieuwe ideeën. Als dit goed wordt opgepakt, kunnen we een belangrijke slag slaan in het behouden en versterken van Flevoland als toonaangevende agrarische provincie. LTO Noord wil sterke samenhangende programma s voor Flevoland ontwikkelen en daarmee aansluiten bij nationale en Europese fondsen. Uiteraard lukt dat alleen als we goed samenwerken en ook andere partijen durven te investeren in het neerzetten van een goede projectorganisatie, zodat krachten worden gebundeld. Onderzoek en onderwijs Verspreid over Flevoland zijn belangrijke instellingen voor agrarisch onderzoek en onderwijs gevestigd. De universiteit van Wageningen heeft in Lelystad een aantal onderzoeklocaties, onder andere voor akkerbouw en duurzame energie. In Dronten en Almere scholen voor hoger onderwijs aanwezig en onder andere in Emmeloord het middelbaar onderwijs. Flevoland heeft hiermee veel mogelijkheden om kennis en praktijk met elkaar te verbinden.
12 Kringlopen creëren Goede benutting van grondstoffen en mineralen is een belangrijke uitdaging. Vele kringlopen grijpen in elkaar, mondiaal, regionaal en op het eigen bedrijf. LTO Noord wil bevorderen dat waar mogelijk de schakels beter op elkaar aansluiten, zodat onnodige verspilling wordt voorkomen en kosten voor bijvoorbeeld transport naar beneden kunnen. De kringloop in de vorm van samenwerking tussen bedrijven is sterk, vooral in de Flevolandse akkerbouw. Er is een goede traditie waarbij gronden worden geruild ten behoeve van specifieke teelten zoals bloembollen en pootaardappelen. Er zijn kansen om de samenwerking verder uit te bouwen naar uitwisseling van grondstoffen, meststoffen en energie. Bijzonder punt van aandacht voor Flevoland is de bodemkwaliteit. De zeebodem is erg vruchtbaar, maar het is geen automatisme dat het zo blijft. De weerbaarheid en bewerkbaarheid nemen af door daling van de hoeveelheid organische stof. Daarbij is het opbrengend vermogen zo hoog, dat verarming van de bodem altijd op de loer ligt. Het is nodig om de grond optimaal te bewerken en te bemesten en met de juiste wisseling van gewassen de nodige rust in te bouwen. LTO Noord pleit voor meer ruimte om de mineralen die bij de oogst van het land komen via bemesting weer aan te vullen. Flevoland kan met de gemiddelde landelijke normen niet uit de voeten. Ook willen we werken aan verdere raffinage van meststoffen, zodat deze nog meer doelgericht kunnen worden aangewend en benut. De hoeveelheid dierlijke mest die in Flevoland wordt geproduceerd, is nog altijd fors lager dan de benodigde hoeveelheid mest. In dit verband is het nuttig dat ondernemers de mogelijkheid hebben om een nieuwe veehouderij-activiteit te starten. Om dit voldoende kansrijk en rendabel te laten zijn wil LTO Noord hieraan geen strakke normen verbinden, maar wel de voorwaarde hanteren dat deze activiteit onderdeel is van een grondgebonden bedrijf.
13 Biologisch In Flevoland zijn relatief veel agrarische bedrijven biologisch gecertificeerd en er zijn ieder jaar ondernemers die de overstap maken. De natuurlijke omstandigheden maken dit mogelijk en de biologische sector is hier van oudsher sterk vertegenwoordigd. De biologische sector loopt voorop in het creëren van kringlopen en het versterken van natuurlijke processen. De productiekosten zijn doorgaans hoger, onder andere door de inzet van meer arbeid. Daar staat tegenover dat biologische producten een eigen afzetkanaal hebben. Bij een belangrijk deel van de bevolking draagt biologische productie positief bij aan de waardering van de agrarische sector. LTO Noord wil de dialoog tussen biologische en andere sectoren versterken, zodat deze elkaar nog beter aanvullen en versterken.
14 Energie produceren De land- en tuinbouw maken de omslag van energiegebruiker naar energieproducent. Onze ambitie is dat de sector als geheel in 2020 meer energie produceert dan verbruikt. Daarmee bewijzen we in de eerste plaats de samenleving een belangrijke dienst, omdat we in staat zijn op een schone en efficiënte wijze te produceren. Daarnaast is het voor bedrijven van levensbelang om de energiekosten in de hand te houden. Vooral in de glastuinbouw worden enorme sprongen gemaakt, door middel van warmtekrachtinstallaties en het gebruik van aardwarmte. In de veehouderij wordt gebruik gemaakt van vergistingsinstallaties, die mest en ander organisch materiaal omzetten in energie. Deze technieken worden steeds verder verfijnd, zodat er hoogwaardig gas en bruikbare restproducten uit de installatie komen. Flevoland loopt voorop met windenergie, er staan circa 600 molens. Het grootste deel wordt door agrarische ondernemers geëxploiteerd. Op dit moment wordt gewerkt aan plannen om met een gebiedsgerichte
15 aanpak te komen tot verdere ontwikkeling, waarbij het aantal molens halveert en het vermogen meer dan verdubbelt. LTO Noord ondersteunt deze ontwikkeling en vindt het daarbij cruciaal dat agrarische ondernemers kunnen blijven participeren. Windenergie draagt bij aan duurzame ontwikkeling van de sector. Voor ondernemers biedt het de mogelijkheid om met deze winstgevende en stabiele poot het hele bedrijf te versterken. Daarnaast maken steeds meer ondernemers de keuze voor zonne-energie. LTO Noord stimuleert deze ontwikkelingen, onder andere via projecten voor collectieve inkoop van zonnecollectoren. Daarnaast hebben wij andere partijen nodig om de ambitie voor 2020 te kunnen halen. Cruciale factor hierin is het overheidsbeleid. Wat we nodig hebben is continuïteit in de hoogte en voorwaarden van subsidies en flexibiliteit om in te spelen op nieuwe technieken en inzichten.
16 Verbinden met buren en consumenten Voor veel mensen is de land- en tuinbouw op grote afstand gekomen, letterlijk en figuurlijk. Twee derde van de Flevolandse bevolking woont in Almere en Lelystad en daarbuiten wonen de meeste mensen in de grotere dorpen. LTO Noord wil graag bevorderen dat de verbinding tussen producent en consument wordt hersteld, dat mensen weer weten waar hun voedsel vandaan komt en begrijpen wat boeren en tuinders beweegt. Onze eerste ambitie is dat we nog meer en nog beter laten zien wat we doen. LTO Noord is actief betrokken bij activiteiten zoals fietsroutes, Kom in de kas en de verlichte boerderijenroute. Wij willen deze initiatieven verder uitbouwen en onze leden stimuleren om mee te doen en ook zelf de handschoen op te pakken. Daarnaast blijft het nodig dat de consument de meerwaarde van lokale producten niet alleen ziet en proeft, maar ook bereid is daar voor te betalen. LTO Noord is voorstander voor verdere ontwikkeling van stadslandbouw. Daarbij denken we aan een serieuze bedrijfstak met voldoende schaal en oppervlakte in de directe omgeving van Almere en Lelystad. Als lokale voedselproductie gekoppeld wordt aan lokale kringlopen van grondstoffen en energie, ontstaat een interessant concept, dat bijvoorbeeld met het label local 4 local kan worden vermarkt. Een andere manier om de verbinding te leggen is door producten te verhandelen via de lokale en regionale markt. Steeds meer ondernemers zien kansen op deze markt, bijvoorbeeld door tuinbouwproducten rechtstreeks van het eigen erf te verkopen, of aan een lokale winkel te leveren. Ook de horeca werkt steeds meer met streekproducten. Hierdoor krijgt de consument een vers product, waarbij zichtbaar is waar het vandaan komt en hoe het is gemaakt. De kunst is om hier een winstgevend systeem van te maken. Tegenover voordelen (zoals vermindering van het aantal schakels in de distributieketen) staan nadelen zoals de arbeidsintensieve en kleinschalige werkwijze. Wij zien kansen voor efficiency, bijvoorbeeld door gezamenlijke organisatie en promotie van verswinkels. Floriade De wereldtentoonstelling Floriade wordt in 2022 in Almere gehouden. LTO Noord ziet dit als een unieke kans om stad en land in Flevoland met elkaar te verbinden. Tien jaar lang kunnen we met elkaar werken aan ontwikkelingen en innovaties die uiteindelijk in 2022 laten zien hoe de tuinbouw bijdraagt aan voedsel, energie, groen en gezondheid voor de stedelijke wereldbevolking. Flevoland heeft de ruimte om te experimenteren met innovaties en deze grootschalig toe te passen.
17
18
19 Uniek landschap in ontwikkeling Het landelijk gebied van Flevoland is gemaakt op de tekentafel en bestaat uit rechte lijnen en ruime vergezichten. Boerderijen met singels en wegen met bomenrijen zijn beeldbepalend. Wij waarderen dit unieke landschap en voelen ons er verantwoordelijk voor. We zien dat de aanblik van het landschap verandert door schaalvergroting in de landbouw en door toename van andere functies, zoals verkeer en burgerbewoning. De ontwikkeling op zich is niet tegen te houden en noodzakelijk om het gebied levendig te houden. Met goede inpassing is er veel mogelijk. Een deel van de agrarische bedrijven heeft behoefte aan meer ruimte op het erf, voor bijvoorbeeld het bouwen van een extra bewaarschuur, energievoorziening of een stal. De uitdaging is om de ontwikkeling passend te maken in het bestaande landschap. Dit begint met goed nadenken over vorm en inrichting en met het voeren van gesprekken met de directe omgeving. Hier ligt een belangrijke verantwoordelijkheid voor iedere ondernemer. en te werken. Bij de uitvoering spelen praktische omstandigheden ook een rol, zoals ventilatie van stallen, maar in goed overleg is dat op te lossen. Voor een enkel bedrijf dat meer ruimte dan drie hectare vraagt, is het redelijk om een aparte procedure te voeren en maatwerk te leveren. Tegelijkertijd zijn er erven die hun agrarische functie verliezen. De kunst is om hiervoor een passende nieuwe bestemming te vinden, zodat waardedaling, onverkoopbaarheid en verpaupering worden voorkomen. LTO Noord is voorstander van alternatieve bestemmingen binnen de bestaande bebouwing, mits geregeld wordt dat dit de ontwikkelruimte voor omliggende agrarische bedrijven niet beperkt. Behoud van één woonbestemming per erf heeft daarbij onze voorkeur. Het kan per situatie verschillen wat passend is, maar enkele algemene richtlijnen zijn wel te geven. Een bouwblok van drie hectare (inclusief verharding, singels en sloten) is een goede standaard. Te veel indikken op een bedrijf is niet wenselijk, want een ruim erf met een logische indeling is voordelig voor de logistiek en ziet er doorgaans beter uit. LTO Noord vindt dat de aanplant van bomen onlosmakelijk verbonden moet zijn met de planvorming. Agrarische erven in Flevoland horen in het groen te staan en op een erf met groen is het prettig om te leven
20 Bloeiende natuur Boeren en tuinders leven en werken in een natuurlijke omgeving en met natuurlijke processen: de levenscyclus van planten en dieren. Het weer is onvoorspelbaar en zelfs een sterk geautomatiseerde kas is afhankelijk van de zon. We voelen ons natuurbeheerder, al wordt dat vaak anders gezien. Een toenemend aantal ondernemers besteedt bovendien aparte zorg aan de natuur en verbetering van biodiversiteit. Een mooi voorbeeld is de aanleg van akkerranden, die functioneel zijn voor het bestrijden van ziektes en plagen in akkerbouwgewassen. Daarnaast zijn deze randen positief voor de waterkwaliteit, vogels en het landschap. Deze vorm van agrarisch natuurbeheer is in de afgelopen jaren goed van de grond gekomen in Flevoland. Een andere ontwikkeling is de groei van de collectieve aanpak. Ondernemers verenigen zich in agrarische natuurverenigingen en er wordt samengewerkt met overheden en andere organisaties. In de afgelopen jaren zijn sterke collectieven gevormd, die zich steeds verder professionaliseren. LTO Noord stimuleert deze ontwikkelingen. De uitdaging voor Flevoland is om natuurontwikkeling verder te integreren met de economische activiteiten op het agrarisch bedrijf. In Flevoland zal dit niet gemakkelijk zijn, vanwege de hoge grondprijzen en de hoge productiviteit. In vergelijking met andere provincies zijn er weinig hoeken of stroken met lage opbrengst. Financiering voor agrarisch natuurbeheer vanuit de maatschappij blijft onmisbaar, omdat de opbrengstderving aanzienlijk is. LTO Noord wil middelen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid hiervoor benutten, om zo de wensen van de maat-
21 schappij en de mogelijkheden van de agrarische sector aan elkaar te verbinden. De toekomst van natuur in Flevoland ligt niet in grootschalige aanleg van nieuwe gebieden, waarbij het agrarisch gebied wordt doorsneden en versnipperd. Behoud van schaalgrootte is van groot belang: in een groot en robuust agrarisch gebied kunnen zowel dienstverleners (bijvoorbeeld agrarisch loonwerk) als verwerkers efficiënt werken. Voor de natuur is veel winst te boeken door van natuurwaarden binnen het agrarisch gebied en door verbinding met bermen en omliggende natuurgebieden. Wij zijn voorstander van een open en eerlijke dialoog om met alle betrokkenen in Flevoland tot praktische en betaalbare oplossingen te komen.
22 Veilig en verantwoord werken In de land- en tuinbouw werken veel mensen, met grote betrokkenheid en vaak met inzet van heel veel energie en tijd. Dit geldt vooral voor gezinsbedrijven, die nog steeds de kern vormen van de sector. LTO Noord streeft ernaar dat op deze bedrijven een goede boterham kan worden verdiend, op een manier die ook verantwoord is voor de gezondheid en het sociale leven van het boerengezin. Werkweken van 80 uur komen voor, maar zijn niet structureel vol te houden. Technologische ontwikkeling maakt het mogelijk om de arbeid te verlichten, zoals de melkrobot. Dit vergt echter wel een investering en een voldoende omvang om de investering terug te verdienen. Daarnaast worden steeds meer agrarische ondernemers ook werkgever. Vooral in de tuinbouwsectoren is veel personeel nodig en ook in de fruitteelt en bij biologische bedrijven. In pieken met grote arbeidsbehoefte wordt veel gebruik gemaakt van werknemers uit het buitenland. LTO Noord zet zich in voor goede werkomstandigheden en huisvesting voor tijdelijke werknemers. Ook voor onze omgeving willen we veilig en verantwoord bezig zijn. Daarom besteden we in toenemende mate aandacht aan verkeersveiligheid. Wij hebben hierbij een bijzondere rol, omdat we met heel andere voertuigen de weg op gaan dan de gemiddelde weggebruiker. Het agrarische machinepark is in Flevoland over het algemeen in goede conditie. Het komt er nu op aan dat iedereen de juiste afstelling, borden en verlichting ook daadwerkelijk gebruikt. Daarnaast is wederzijds begrip tussen agrariërs en niet-agrariërs en duidelijkheid over regelgeving essentieel. LTO Noord werkt actief aan verbetering van de verkeersveiligheid. De acties die we samen met overheden en politie hebben ingezet, willen we in de komende jaren voortzetten.
23
24 Ondernemen in Flevoland Visie van LTO Noord op de land- en tuinbouw in Flevoland Tekst: Jasper van der Horst (LTO Noord) Fotografie: Annemarie Hoogwoud Fotografie Vormgeving: Age Posset (Nieuwe Oogst) LTO Noord Postbus AE Zwolle december 2012
Bodem, productiefactor onder druk - Verslag
bekeken2052x Bodem, productiefactor onder druk - Verslag 2 mei 2016 Maandagochtend 18 april stond in een goed bezocht Atelier de afnemende vruchtbaarheid van de Flevolandse bodem centraal. Gesprekspartners
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw
Nadere informatieCluster Agro en Food Regio Zwolle
Cluster Agro en Food Regio Zwolle Dé proeftuin voor duurzame, innovatieve systemen en nieuwe verdienmodellen: een living lab voor Agro en Food Cluster Agro en Food Regio Zwolle Werk en innovatie Sterk
Nadere informatieDe toekomst van het fruitcluster in Rivierenland
De toekomst van het fruitcluster in Rivierenland Geef fruit de ruimte & innovatie Frank Engelbart 30 september 2015 Werkbezoek Provinciale Staten Provincie Gelderland Over Fruitpact Agenda 2020 Sinds 2007
Nadere informatieVan Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland
Van Stal tot akker Jos Strobbe Provincie Zeeland enkele kengetallen van de Zeeuwse landbouwsector beleid provincie Zeeland acties en instrumentarium Grondgebruik Zeeland (ha) Sector/grondgebruik 2007 2011
Nadere informatieOp weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen!
Op weg naar een zorgvuldige veehouderij in 2020 Ruimte voor initiatieven? Die moet je verdienen! De samenleving stelt steeds hogere eisen aan de productie van vlees. Smaak en prijs zijn niet meer maatgevend.
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Wij zijn een vereniging van 15.000 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Wij staan voor de continuïteit van de land-
Nadere informatieMeer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012
Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale
Nadere informatieMULTIFUNCTIONELE LANDBOUW
MULTIFUNCTIONELE LANDBOUW VEELZIJDIG BOEREN MIDDEN IN DE SAMENLEVING VOORWOORD De Multifunctionele Landbouw is een groeiende sector. Steeds meer agrarische bedrijven combineren de productie van voedsel
Nadere informatieSamenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant
Samenwerking rondom Bodem De praktijk in Noord-Brabant Harrie Vissers 21 september 2017 Congres SIKB Varkensdichtheid per gemeente (aantal varkens per ha landbouwgrond) aantal varkens Nederland: 12,5 mln
Nadere informatieEen. ondernemende EHS. voor Brabant
Een ondernemende EHS voor Brabant Een ondernemende EHS voor Brabant Natuur- en landschapsontwikkeling is belangrijk voor een mooi, gevarieerd en aantrekkelijk Brabants platteland. Brabantse boeren en tuinders
Nadere informatieAQUATISCHE LANDBOUW. haal meer uit land én water
AQUATISCHE LANDBOUW haal meer uit land én water AQUATISCHE LANDBOUW Waarom wel het land, maar niet de sloot benutten in de veenweiden? Dat is de vraag waar het om draait in het icoon Aquatische landbouw
Nadere informatiePerspectief Regionale voercentra
Perspectief Regionale voercentra Aanjager voor optimaliseren op gebiedsniveau Onderwijs Dronten, 22 november 2012 Paul Galama Onderwerpen Waarom voercentrum? Hoe werkt het in praktijk? Gevolgen voor kostprijs
Nadere informatieInnovatieagenda Melkveehouderij
Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de
Nadere informatieAgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers
AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft
Nadere informatieMeerwaarde(n) Voorwaarde(n) De visie van ZLTO op de ontwikkeling van de groene sector tot 2020
Meerwaarde(n) Voorwaarde(n) De visie van ZLTO op de ontwikkeling van de groene sector tot 2020 Onze ambitie ZLTO wil toonaangevend zijn in het creëren én realiseren van het perspectief van ondernemers
Nadere informatieWorkshop duurzame stadslandbouw
Workshop duurzame stadslandbouw Changemaker Festival te Heino 14 september 2013 Datum: 14 september 2013 Locatie: Van: Voor: Summmercamp Heino Cees Moerman Workshop Changemaker Kenmerk: 1309 Programma
Nadere informatieZuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond. Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie
Zuivelperspectief 2030: samen duurzaam en economisch gezond Toekomstvisie van de Nederlandse Zuivel Organisatie Toekomstbeeld De Nederlandse zuivelsector floreert. Zij profiteert optimaal van de goede
Nadere informatieVoorsprong met mineralen
Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging
Nadere informatieTuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland
Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven
Nadere informatieVoedsel. 13 juni 2019, Pieter Rijzebol.
Voedsel 13 juni 2019, Pieter Rijzebol https://www.gelderland.nl/duurzame-land-en-tuinbouw Onderwerpen Korte voorzieningsketens Onderzoek omvang Korte keten City deal Voedsel Nieuw coalitieakkoord Korte
Nadere informatieDuurzaam produceren, Duurzaam consumeren
Agrarisch Platform Zuid-Holland Duurzaam produceren, Duurzaam consumeren Duurzaam produceren. Uitdaging en kans! Politiek Café van het CDAV Zuid-Holland Datum: 17 maart 2010 Locatie: Van: Voor: Kenmerk:
Nadere informatieWinst met water! > In Actie. Waarom nu? Hoe doen we dit? Eigen project! Doelstellingen. (Klik of scroll naar de volgende pagina)
Winst met water! > In Actie > Waarom nu? > Hoe doen we dit? > Idee voor eigen project! > Doelstellingen (Klik of scroll naar de volgende pagina) Deltaplan Agrarisch Waterbeheer: winst met water! Het agrarisch
Nadere informatieToespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres
Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres Toespraak 26-03-2015 Toespraak van de staatssecretaris Dijksma (EZ) bij het Groentecongres op 26 maart 2015 in het World Trade Centrum in Rotterdam.
Nadere informatieSAMEN VOOR BIODIVERSITEIT. Wat betekent het Deltaplan Biodiversiteitsherstel voor boeren en tuinders? December 2018
SAMEN VOOR BIODIVERSITEIT Wat betekent het Deltaplan Biodiversiteitsherstel voor boeren en tuinders? December 2018 BIODIVERSITEIT: GEDEELD BELANG, GEDEELDE VERANTWOORDELIJKHEID Op 19 december 2018 is het
Nadere informatiesamen werken aan een lokale voedselstrategie
samen werken aan een lokale voedselstrategie Waarom een voedselstrategie? Voedsel neemt een centrale plaats in binnen onze samenleving. Steeds meer mensen willen na jaren van vervreemding opnieuw bewust
Nadere informatieNitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans
Nitraatrichtlijn op weg naar het laatste actieprogramma? 28 November 2012 Mark Heijmans 1 Opzet Van mondiaal naar mineraal en van mineraal naar lokaal Beleid: ruimte en kaders Uitvoering: instrumenten,
Nadere informatieTwentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer
Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor
Nadere informatieAgrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering. Ruud Huirne, directeur F&A Nederland
Agrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering Ruud Huirne, directeur F&A Nederland Rabo posities agrarische sector per sector stabiel tot licht dalend (* EUR mln) 2 Kredietverlening 2013 Verstrekkingen
Nadere informatieOndernemers zoeken nieuwe wegen in de hoogproductieve landbouwbouw
Ondernemers zoeken nieuwe wegen in de hoogproductieve landbouwbouw Krachtenveldanalyse Landelijk Gebied: Energie in de landbouw 21 mei 2013, Alwin Gerritsen, Annemarie Groot, Wim Nieuwenhuizen en Herman
Nadere informatieDe melkveehouder van de toekomst
De melkveehouder van de toekomst Dirk Siert Schoonman Lid vakgroep Melkveehouderij LTO Nederland 23 november 2010 Mondiale ontwikkelingen 1. Groei wereldbevolking van 6 naar 9 mld in 2050 2. Mensen gaan
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatieVergroening en verduurzamen landbouw
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Vergroening en verduurzamen landbouw Wim Dijkman Dronten, 2-12 2014 1 Agenda Groen Ondernemen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Maatregelen POP en water
Nadere informatieOnderzoek Dynamiek in het buitengebied van Winterswijk. Inleiding op de enquete
Onderzoek Dynamiek in het buitengebied van Winterswijk Inleiding op de enquete Bedankt dat u meedoet met deze enquete. Met het invullen gaat u bijdragen aan meer inzicht in de bedrijvigheid in het buitengebied
Nadere informatieGrotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs
Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Huib Silvis en Martien Voskuilen Grotere bedrijven zijn bij uitbreiding van het areaal landbouwgrond in het voordeel omdat zij over het algemeen hogere
Nadere informatieInnovatie/EIP in Nederland Kees Anker - National Contactpoint EIP-Agri, Network Support Unit NL
Innovatie/EIP in Nederland Kees Anker - National Contactpoint EIP-Agri, Network Support Unit NL Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 22 november 2018
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Handel in duurzame producten 11 1.1 Duurzame of traditionele productie? 11 1.2 Logo s en keurmerken 13 1.3 Kosten van duurzame teelt 18 1.4 Relatie prijs - kwaliteit - afzet 19 1.5
Nadere informatieGrenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij
Grenzen aan intensivering van de Nederlandse veehouderij Wageningen, 7 februari 2013 Wouter van der Weijden Stichting Centrum voor Landbouw en Milieu www.clm.nl Dijkhuizen-these 1. Hoge productie per ha
Nadere informatiePOP-3. Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020. Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3
Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3 POP-3 Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020 1 Provincie Zeeland Uitvoering POP-3: Johan Wandel Boy Saija Arjon Copper Programma Zeeuws
Nadere informatieAlmere 2.0. studieopdracht 3e jaar T&L (in teamverband)
Almere 2.0 studieopdracht 3e jaar T&L (in teamverband) Voor de derdejaarsopdracht Ecologie van de opleiding TenL stond de woningopgave van Almere centraal. Almere is in korte tijd uitgegroeid tot een stad
Nadere informatieSTUREN MET WATER. over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden
STUREN MET WATER over draagvlak en draagkracht in de westelijke veenweiden STUREN MET WATER Het ontwerp Sturen met water van het Veenweide Innovatiecentrum Zegveld (VIC) zet in op actief, dynamisch grondwaterbeheer
Nadere informatieDUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW
DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van
Nadere informatieMineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking
Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten
Nadere informatieBlik op Leidschendam-Voorburg 2020
Blik op Leidschendam-Voorburg 2020 Een toekomstvisie voor Leidschendam-Voorburg De voormalige gemeenten Leidschendam en Voorburg kennen elk een eeuwenlange historie. Als gefuseerde gemeente gaat Leidschendam-Voorburg
Nadere informatiePetra Berkhout. Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF
Petra Berkhout Onderzoeker, Onderzoeksinstituut LEI Wageningen UR GRONDONTWIKKELINGEN IN PERSPECTIEF Grondontwikkelingen in perspectief Grondgebonden Ondernemen, 17 november 2015 Petra Berkhout Structuur
Nadere informatieRuimte om te leven met water
Ruimte om te leven met water Het huidige watersysteem is volgens de nieuwe In de toekomst wil het waterschap een zoveel Om de benodigde ruimte aan hectares te verwerven inzichten niet meer op orde. Aanpassingen
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieDuurzaam en helder naar de toekomst
Duurzaam en helder naar de toekomst De visie en ambitie van Nefyto Visie Voor een productieve en duurzame landen tuinbouw is geïntegreerde gewasbescherming een belangrijke voorwaarde. Deze land- en tuinbouw
Nadere informatieSamen Ondernemen met de Natuur
Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen
Nadere informatiegespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf
De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur
Nadere informatieENQUETEFORMULIER AGRARISCHE BEDRIJFSINVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER
ENQUETEFORMULIER AGRARISCHE BEDRIJFSINVENTARISATIE PARK 21 HAARLEMMERMEER Datum interview : Nummer(ID): 1 Dit enquêteformulier omvat 2 onderdelen: Deel 1: Dit betreffen uw specifieke bedrijfsgegevens.
Nadere informatieVerandering grondgebruik Uddel
Verandering grondgebruik Uddel 1 Opbouw presentatie Afbakenen onderzoeksgebied Analyse drijvende krachten Demografie Wonen Werken Vergelijking topografische kaarten 2003 en 2016 2 Onderzoeksgebied 3 Onderzoeksgebied
Nadere informatieWageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw?
Wageningen University & Research Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Mechanisatie en landbouw quiz Vraag 1: Mechanisatie a. Teelt aanpassen op mechanisatie of b.
Nadere informatieEU subsidies voor KRW opgaven
EU subsidies voor KRW opgaven Themabijeenkomst op 26 november 2015 Govert Kamperman en Wimjan van der Heijden Waar staan we bij stil Kerndoelstellingen Europa Europa 2020-strategie EU subsidies, waar begint
Nadere informatieONDERNEMEN DOEN WE SAMEN
ONDERNEMEN DOEN WE SAMEN LANDBOUWVISIE EILAND VAN DORDRECHT 2 VOORWOORD In de afgelopen jaren lag de nadruk in Dordrecht en omgeving op het omvormen van landbouw naar natuur- en recreatiegebieden. Nu is
Nadere informatieAmbitie: Op naar een Vitale Teelt in 2030
Ambitie: Op naar een Vitale Teelt in 2030 Met bollen en bloemen van topkwaliteit, vrij van ziekten, op een rendabele manier geteeld in harmonie met de omgeving, emissieloos, klimaatneutraal en met een
Nadere informatieUitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij
Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij UDV Landelijke Onderwijsdag+ 'Ambities in de Veehouderij 19 november 2014 Waarom UDV dag Kennisdelen, -uitwisselen, Leren. en misschien innovatie Opgave maatschappelijke
Nadere informatieManifest van Salentein. Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs
Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden
Nadere informatieProvincie Vlaams Brabant
156 Provincie Vlaams Brabant OPEN RUIMTE Open ruimte is de zuurstof van onze ruimte. Het is dus een kostbaar goed, dat we moeten beschermen. Voor de Visienota Ruimte betekent dit dat we de verdere inname
Nadere informatieMeer biologische en duurzame landbouw in Noord-Holland
Meer biologische en duurzame landbouw in Noord-Holland PvdA Noord-Holland Werkplan voor 2019 PvdA Noord-Holland Werkplan biologische landbouwgrond 2019 Manifest voor meer biologische en duurzame landbouw
Nadere informatieBoeren en tuinders van de Liemers
Boeren en tuinders van de Liemers Ondernemend, gevarieerd en waardevol De landbouwvisie is opgesteld door het bestuur van LTO Noord afdeling De Liemers, met ondersteuning van Harrie Vreman en Hille Kraak,
Nadere informatien Nederland is de stad altijd dichtbij.
Toekomst Nieuwe takken op het landbouwbedrijf leveren gemiddeld 195.000 euro op en een bijdrage van 40% aan het gezinsinkomen. Daarmee is de multifunctionele landbouw het stadium van kleinschaligheid
Nadere informatieSpilterrapportage. Gebiedsbijeenkomst Vitaal Platteland
Spilterrapportage Gebiedsbijeenkomst Vitaal Platteland Lelystad, 2 oktober 2014 Inhoudsopgave 1 Visiepunten scoren... 3 1.1 Agrarische bedrijven (op grotere schaal) blijven beeldbepalend voor het platteland....
Nadere informatieMANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND
MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7
Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 7 Samenvatting door een scholier 164 woorden 17 maart 24 6,9 291 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Hoofdstuk 7: Werk aan de wereld. 1: De landbouw
Nadere informatieBeter worden in wat we samen zijn!
Beter worden in wat we samen zijn! Wie zijn we? Wat doen we? De gemeenten in de regio Stedendriehoek werken samen. Samen staan we sterk en maken we ons sterk voor het nog verder verbeteren van het VESTIGINGSKLIMAAT.
Nadere informatieVerduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief
Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies
Nadere informatie'Met de huidige insectensterfte is er over één generatie alleen nog dode natuur
'Met de huidige insectensterfte is er over één generatie alleen nog dode natuur 18 mei 2018 15:45 Laatste update: 20 mei 2018 23:46 Het aantal insecten is de laatste decennia flink afgenomen. En dat is
Nadere informatieALV GROENLINKS BRONCKHORST Visie op moderne grootschalige
ALV GROENLINKS BRONCKHORST 24-11-2015 Visie op moderne grootschalige Willem beekman Geboren op Texel, zoon van veearts. - Wens: boer worden! 25 jaar boer geweest op Urtica de Vijfsprong Biologisch dynamische
Nadere informatieGrondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis
Grondgebonden landbouw in Zuid-Holland; Structuur en economische betekenis Masterclass Provinciale Statenleden ZH Marc Ruijs, 8 oktober 2014 Inleiding Grondgebonden landbouw Structuuraspecten Economische
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is
Nadere informatieOosterwold informatiebijeenkomst
Roy Michielsen Oosterwold informatiebijeenkomst - 1 - Inhoud Wie is ERF Teeltcyclus en belang van de bodem Voedselveiligheid Afspraken Contact - 2 - ERF: van bioland tot stadsrand Afkorting voor Exploitatie
Nadere informatieDe transitie van stad en platteland Een nieuwe koers
De transitie van stad en platteland Een nieuwe koers Provinciale Staten hebben een nieuwe koers voor het landelijk gebied en de relatie met de steden vastgesteld. Deze is te vinden op www.brabant.nl/ buitengebied.
Nadere informatieEerlijk eten uit eigen regio voor iedereen
Eerlijk eten uit eigen regio voor iedereen Eerlijk eten uit eigen regio voor iedereen Stichting Landwaard maakt zich sterk voor gezond, regionaal en eerlijk eten voor iedereen. Dit doen we door in de regio
Nadere informatie30-11-2015 PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS. 2015 is prognose bedragen exclusief btw
PROGRAMMA DE ROL VAN DE ADVISEUR Woensdag 2 december 2015 Ontwikkelingen en trends Uitbreiden zin of onzin? Toekomst bedrijven Risicomanagement / prijsfluctuaties De succesvolle melkveehouders De rol van
Nadere informatieEen visie op de toekomstige landbouw in Nederland
Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister
Nadere informatieVragenlijst Landbouw effect rapportage Buizenzone Eemsdelta
Vragenlijst Landbouw effect rapportage Buizenzone Eemsdelta Het doel van de Landbouw effect rapportage (LER) is de belangen van de agrarische sector binnen het besluitvormingsproces van de tracékeuze op
Nadere informatieUitnodiging Inspiratie-bijeenkomsten over alternatieve bedrijfsvormen
Uitnodiging Inspiratie-bijeenkomsten over alternatieve bedrijfsvormen Uitnodiging: Boeren in de korte keten Voor de landbouw zijn het turbulente tijden. Steeds meer boeren merken dat produceren voor de
Nadere informatieVergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS
Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Markt trends Vraag naar veilig en duurzaam geteeld voedsel Sterkere focus op voedselkwaliteit en gezonde
Nadere informatieVisiedocument en Activiteitenplan 2013
Visiedocument en Activiteitenplan 2013 1. Inleiding In Leusden is in september 2006 gestart met het project Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. De Gemeente Leusden, het bedrijfsleven en de maatschappelijke
Nadere informatievruchtbare bodem the soil initiative
vruchtbare bodem the soil initiative Frank Brinkman - Bakker Barendrecht Werken aan bodemkwaliteit is essentieel voor de smaak en vooral de houdbaarheid van onze mango s uit Mali Maria Oliveira - Van Oers
Nadere informatieNatuurlijk Heerde! Een bloeiende gemeente op de Veluwe. W ij wonen waar anderen op vakantie gaan. CONCEPT Geactualiseerde Toekomstvisie 2025
Natuurlijk Heerde! Een bloeiende gemeente op de Veluwe W ij wonen waar anderen op vakantie gaan CONCEPT Geactualiseerde Toekomstvisie 2025 even voorstellen In onze gemeente wonen ruim 18.500 mensen in
Nadere informatieDuurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?
Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie
Nadere informatieHoe boeren afwegingen maken over weidevogelbeheer en natuurinclusieve landbouw. Theo Vogelzang, Wageningen Economic Research,
Boeren in beweging Hoe boeren afwegingen maken over weidevogelbeheer en natuurinclusieve landbouw Theo Vogelzang, Wageningen Economic Research, 8-11-2018 Raamwerk Willen: Intrinsieke motivatie, Identiteit
Nadere informatieOp weg naar een kringloopcertificaat
Op weg naar een kringloopcertificaat Extra impuls voor duurzame melkveehouderij in Midden-Delfland Er is een kringloopcertificaat in de maak voor duurzame melkveehouderij. Deze proeve van duurzaamheid
Nadere informatieWaar gaat LLL over? Regio. Onderwijs continuïteit. Arbeidsmarkt macro economie. Overheid vitaliteit, fiscaal beleid
Waar gaat LLL over? Onderwijs continuïteit Arbeidsmarkt macro economie Individu employability Sector Regio Overheid vitaliteit, fiscaal beleid Bedrijven continuïteit, concurrentie Arbeidsmarkt doelen Sectorbeleid
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6
Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 1 Het platteland 13 1.1 Veehouderij 13 1.2 Akkerbouw en (glas)tuinbouw 19 1.3 Samenwerking tussen boer en natuur 22 1.4 Welkom bij de boer en de boerin!
Nadere informatieWorld Food Center uit de startblokken!
World Food Center uit de startblokken! De plannen voor de realisatie van het World Food Center (WFC) zijn in een ver gevorderd stadium. Het WFC wordt een iconisch experience center waar de Nederlandse
Nadere informatieENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW
Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot
Nadere informatieDe economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat
Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Merijn Bos Achtergrond: ecosysteemdiensten 2 voorbeelden: Bloeiende akkerranden Aanbevelingen Noodzaak: meetbaarheid,
Nadere informatieSTICHTING VELDLEEUWERIK
TEGEARRE DJOERSAAM STICHTING VELDLEEUWERIK Stichting Veldleeuwerik is een uniek samenwerkingsverband tussen telers en verwerkende bedrijven om actief duurzame akkerbouw en -productie te stimuleren. Niet
Nadere informatieSamenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen
Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.
Nadere informatieResultaten landbouwenquête. September 2013
Resultaten landbouwenquête September 2013 1 Landbouwenquête 2013 Inleiding In juni 2013 hebben de noordelijke Natuur en Milieufederaties en LTO Noord in samenwerking met het Dagblad van het Noorden en
Nadere informatieLANDBOUW EN NATUUR IN TIJDEN VAN KLIMAATVERANDERING
LANDBOUW EN NATUUR IN TIJDEN VAN KLIMAATVERANDERING Lezing ter gelegenheid van de Algemene Ledenvergadering 2018 van It Fryske Gea 29 mei 2018 De Wiidpleats Earnewâld door Pier Vellinga hgl. em. Vrije
Nadere informatie1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies
1 Inleiding 1.1 Duiding van de adviesaanvraag Namens het kabinet heeft minister Veerman van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) de SER gevraagd advies uit te brengen over de integratie van nieuwe
Nadere informatieKansen voor een duurzame landbouw in Flevoland. Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut
Kansen voor een duurzame landbouw in Flevoland Jan Willem Erisman Louis Bolk Instituut Inhoud presentatie Het Louis Bolk Instituut Wat gaat er allemaal wel/niet goed Herontwerp van het systeem Conceptueel
Nadere informatieNaar een duurzame toekomst voor de Zuid-Hollandse landbouw
Naar een duurzame toekomst voor de Zuid-Hollandse landbouw Inleiding De landbouw speelt in Zuid-Holland een belangrijke rol op het gebied van economie en als leverancier van voedsel. Maar daarnaast bestaan
Nadere informatieIn een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is
1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen In een notendop Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is Een netwerk van lokale boeren en andere betrokken partners Een aanspreekpunt voor Stadslandbouw
Nadere informatieRapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw
Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid:
Nadere informatie