Circulair Ontwerpen. PIANOo, Den Haag. Bouwwaardemodel; Infra/Buitenruimte. Cor Luijten 6 juni 2019

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Circulair Ontwerpen. PIANOo, Den Haag. Bouwwaardemodel; Infra/Buitenruimte. Cor Luijten 6 juni 2019"

Stefanie Lambrechts
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Circulair Ontwerpen Bouwwaardemodel; Infra/Buitenruimte Cor Luijten 6 juni 2019 PIANOo, Den Haag

2 Gebiedsproject: Circulair (Hoe en Wat?) 2

3 Discussies 1. (Totale) Organisatie-inbedding 2. Het scherp krijgen van de behoefte/vraag 3. Het informeren/meekrijgen van de markt 4. Het aanpassen van standaarden/normen en ontwerprichtlijnen 5. Het opstellen van maatschappelijke businesscases (nieuwe verdienmodellen). Stapelen van Functies 3

Geïntegreerd circulair ontwerpen Gebruiken 3 Fasen 4 3 5 2 6

4 Geïntegreerd circulair ontwerpen Gebruiken 3 Fasen Focus op ontwerp Focus op materiaal Strategieën 7 Tactieken 4

5 Voorbeelden project Meeuwenplaat: 1 x de straat open & gesloten materialenbalans 4 rioolrenovatie demontabel en modulair fietspad 3 5 brug Hoogvliet % gerecycled asfalt 1 7 slim slopen Marthalaan Waalhavenbrug slank ontwerp 5

6 Nadere info

7 8 juni

8 Inhoud Waarom Circulair Hoe ontwerpen en Aanbesteden Circulair Ontwerpen adhv voorbeelden Vliegwiel/Systeemverandering Samenvatting 8

Grondstoffentransitie (ecologie) Circulariteit resulteert in de totale levensduur: tot CO2-besparing Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn (95% CO2 reductie) en Circulair zijn Circulair heeft

9 Grondstoffentransitie (ecologie) Circulariteit resulteert in de totale levensduur: tot CO2-besparing Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn (95% CO2 reductie) en Circulair zijn Circulair heeft betrekking op de grondstoffentransitie (materialen): In 2020 wordt 10% circulair ingekocht In megaton CO2 besparing door circulair in te kopen In 2030 verbruiken we 50% minder primaire grondstoffen; mineraal, fossiel en metalen Nederland heeft in 2050 een circulaire economie 9

10 Definitie Circulair Bouwen Circulair bouwen Circulair bouwen betekent het ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken van gebouwen, gebieden en infrastructuur, zonder natuurlijke hulpbronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten. Bouwen op een wijze die economisch en ecologisch verantwoord is en bijdraagt aan het welzijn van mens en dier. Hier en daar, nu en later. NaarTransitie agenda - Circulaire Bouweconomie, 2018, Transitieteam, pagina 10. Aangepast door Opdrachtgeversforum in de Bouw; werkgroep Circulaire Bouweconomie 10

11 Is Circulair iets nieuws? Enkele begrippen in 1999: Kostenefficiëntie Preventie: voorkom afval (stortverbod) Werk met werk maken Gesloten grondbalans Oude Moerdijkbrug: herbuikbaar en modulair Hergebruik 11

12 Wat verandert er door circulariteit? Van afval handelen naar waarde handelen Model: Value Hill (bron: Groene Brein) Deze gaat uit van 3 principes: 1. Preventie 2. WaardeCreatie 3. WaardeBehoud Materialen hebben economische waarde 12

13 Proces vanuit de Opdrachtgever? Principe (wat en hoe?) 1 Circulair Ontwerpen 2 Aanbesteden 3 Circulair Bouwen Denk vanuit de transformatie (korte termijn) en transitie (lange termijn) 13

14 Hoe ontwerpen we Circulair Integraal? [Circulair] Ontwerpen in vier stappen: Stap 1: Wie betrekken binnen de relevante Partijen van Opdrachtgever, Adviseurs, Stakeholders en Aannemer? Beheerder al aan tafel! Stap 2: Eisenanalyse vanuit het netwerk, de context en gebruik: Visie op het bouwobject nodig vanuit het netwerk, vanuit de context en vanuit functie en gebruik. Levensduren, combineren functies, benutten van de context. Stap 3: Iteratief Ontwerpproces waarbij met circulaire ontwerpprincipes circulaire kansen opgehaald en afgewogen worden. Stap 4: Verdere uitwerking in Ontwerp en Realisatie 14

15 Ontwerpen Integraal Ontwerpen 1: Relevante met Stakeholders partijen Opdrachtgever Inspiratieboek voor integrale aanpak circulair ontwerpen, IPV Delft voor RWS 2019 Bron: IPV Delft

16 Integraal Ontwerpen: Eisenanalyse Bron: IPV Delft 16

Preventie: Fietsviaduct over Rijksweg A1 Fietsviaduct

fietsverbinding bij bestaand viaduct over A1?

Circulair Ontwerp: Snelheid bestaande viaduct

17 Preventie: Fietsviaduct over Rijksweg A1 Fietsviaduct over Rijksweg A1 bij Apeldoorn Vraag: Nieuwe fietsverbinding bij bestaand viaduct over A1? Netwerk: Bestaande verkeersbelasting is beperkt Circulair Ontwerp: Snelheid bestaande viaduct verlaagd, waardoor ruimte voor fietsverbinding op bestaande viaduct. Bron: IPV Delft

18 Preventie: Fietsviaduct over Rijksweg A1 Bron: IPV Delft

Fase Waardebehoud restwaarde benutten Circulair bij

19 Circulair kader Gebruiksfase Optimaal beheer en onderhoud Ontwikkelfase Waardecreatie toekomstwaarde creëren Hergebruik Fase Waardebehoud restwaarde benutten Circulair bij waardecreatie en waardebehoud: Levensduurverlengend Herbruikbaar Recycling 7

20 Geïntegreerd circulair ontwerpen Gebruiken 3 Fasen Focus op ontwerp Focus op materiaal Strategieën 7 Tactieken 20

21 Circulaire Strategie, Taktiek en Principes Strategie Taktieken (ambitie) Principes 1. Waardecreatie 1.Kiesduurzaam materiaal gerecycled, hernieuwbaar, recyclebaar 2.Ontwerp naar technische levensduur 3.Ontwerp naar functionele levensduur robuust, demontabel, modulair, losmaakbaar voor meerdere levenscycli, adaptief, aanpasbaar 2. Preventie 4a. Preventie in materiaal/grondstoffen gebruik wat er is 4b. Preventie in objecten/onderdelen optimaliseer en ontwerp slank 4.c Preventie in systemen/functies voorkom, combineer, intensiveer (multi flexibel) 3. Waardebehoud 5.Beheer assets optimaal beheer en onderhoud, schouw 6; Hergebruik de-/remonteer, op/buiten projectlocatie, oogstkaart 7.Recycling naar hoogwaardige stromen (mono-stromen) 21

22 Circulaire Ontwerpladder 1. Denk vanuit het systeem en niet vanuit de oplossing 2. Preventie 3. Voorkom het gebruik van Toxische stoffen of niet circulaire materialen 4. Ontwerp voor langere levensduur 5. Creëer herbruikbaarheid en (hoogwaardige) recycling 22

23 Waardebehoud: Hergebruik brug Acceptatie Met dank aan William Schutte Gemeente Rotterdam 23

24 Denken in Levensduren Verschillende materialen/objecten hebben een andere levensduur en daarmede samenhangende doorlooptijd van vervangen. Bijvoorbeeld: brug en brugrailing Denk dus aan vervangbaarheid Bron: Steward Brand 6s model 24

levenscycli Ontwerpen met: Voegovergangen Droog-droog

25 Waardecreatie: Losmaakbaarheid Waardecreatie: Losmaakbaarheid Modulair Demontabel Meerdere levenscycli Ontwerpen met: Voegovergangen Droog-droog verbindingen Consortium met o.a. Van Hattum en Blankevoort, Spanbeton, RWS, 25

26 Waardecreatie: Modulair Circulair Viaduct Waardecreatie: modulair circulair viaduct Modulair ontwerp Levensduur 200 jaar Verplaatsbaar Aanpasbaar Breedte Lengte Materiaalkeuze en recycling Modulair is niet altijd circulair Bron: VHB, Spanbeton, RWS

27 Waardecreatie: Duurzaam materiaalontwerp Dragende constructie voor verkeerslichten, bewegwijzering en verlichting kruispunt Lichtmast en oplaadpaal

28 Rank en slank ontwerpen vs. robuustheid Volkskrant 18 januari

Systeemdenken door meer samenwerking in de keten Circulair Asfalt met minder materiaal. Bv.

29 4. Reduceren: circulair ontwerp De Circulaire weg Thema s en afwegingen: Energie Materialen Mobiliteit Etc. Systeemdenken door meer samenwerking in de keten Circulair Asfalt met minder materiaal. Bv. EME Asfalt Dienst i.p.v. product bv. licht lichtmast Natuurlijke oplossing voor geluidswering Advin en Dura Vermeer 29

30 Ketensamenwerking Gebruikers Opdrachtgevers (semi) publiek en privaat 4 Opdrachtnemers (ontwerp) Ontwerp-,ingenieurs advies Opdrachtnemers (uitvoering) (onder)aannemers Product leveranciers (levering) Etc Assetmanagement Beheerder, onderhoudspartijen (onder)aannemers, leveranciers Etc. Oogstkaart en Materialenbank Materiaal leveranciers Asfalt-, beton-, staal-, kunststof fabrieken, grondbanken, materiaal-, product fabrikanten,, etc. 1 7 Recyclingbedrijven Sloopbedrijven, (onder)aannemer, fabrikanten, (mobiele) brekers, grondbank: was/reiniging installaties, verbrandingsinstallaties, Etc. Grondstoffen leveranciers zand, grind, cement, bitumen, slib,(ijzer) erts, olie, etc. Transportbedrijven, transporteurs van (onder)aannemers faciliteren de materiaalketen kringloop 30

Afweging: milieulast vs. herbruikbaarheid vs. levensduur vs. etc.

objectniveau: - Recycling mogelijkheden: -/++ Duurzaam materiaalkeuze: -/+ Levensduur met minimaal onderhoud: -/+

Schutte Gemeente Rotterdam Duurzaam materiaalkeuze: -- Levensduur met minimaal onderhoud: ++ Constructietijd: ++

31 Afweging: milieulast vs. herbruikbaarheid vs. levensduur vs. etc.. Duurzaam materiaalkeuze: + Levensduur met minimaal onderhoud: -- Constructietijd: -/+ Hergebruik op objectniveau: - Recycling mogelijkheden: -/++ Duurzaam materiaalkeuze: -/+ Levensduur met minimaal onderhoud: -/+ Constructietijd: + Hergebruik op objectniveau: + Recycling mogelijkheden: + Met dank aan W.Schutte Gemeente Rotterdam Duurzaam materiaalkeuze: -- Levensduur met minimaal onderhoud: ++ Constructietijd: ++ Hergebruik op objectniveau: + Recycling mogelijkheden: -- Duurzaam materiaalkeuze: -/+ Levensduur met minimaal onderhoud: ++ Constructietijd: -/+ Hergebruik op objectniveau: - Recycling mogelijkheden: - 31

32 Voorbeelden project Meeuwenplaat: 1 x de straat open & gesloten materialenbalans 4 rioolrenovatie demontabel en modulair fietspad 3 5 brug Hoogvliet % gerecycled asfalt 1 7 slim slopen Marthalaan Waalhavenbrug slank ontwerp 32

33 Samenvatting 1: Circulair ontwerpen Circulair Ontwerpen gaat uit van de waarde van materialen; Circulaire Strategiën: Preventie, Waardebehoud en Waardecreatie Circulaire Waarden: Levensduurverlengen, Herbruikbaar en (Hoogwaardige) Recycling Circulaire Principes: Demontabel/Remontabel, Modulair, Toekomstbestendig, Adaptief, Flexibel, Meerdere Levenscycli, Duurzame Materialen, Optimaal beheer en onderhoud Stapel Functies! 33

34 Samenvatting 2: Hoe? Ontwerp Integraal vanuit de Eisen vanuit het netwerk, context en gebruikers. Gebaseerd op de functie, gebruik van het bouwobject, en het benutten van de context. Opgavestelling Circulair in ontwerp gebaseerd op marktkennis, zoals: Losmaakbaar (tbv de-/remontabel) Vanuit Oogstkaart < X kilometer X % minder materiaal Aanpasbaar voor 34

35 Samenvatting 3: Meerwaarde Circulair Bouwen Materialen hebben een economische waarde Circulair bouwen resulteert in nieuwe maakindustrie/economie Minder Grondstofwinning en Minder Afval Reductie CO2 in de totale levenscyclus Koers: Circulair (minder primaire grondstoffen) met een dalende MKI over de totale levenscyclus. Ambitie: nu al 20 % minder primaire grondstoffen mogelijk? 35

36 Einde 36

Vergelijkbare documenten

Circulaire Infra Duurzaam GWW

Circulaire Infra Duurzaam GWW Amersfoort Jan Bart Jutte (RHDHV) Miguel Kerkstra Cor Luijten 29 november 2018 Duurzaam GWW: Duurzaamheid en circulariteit Omgevingswijzer: duurzaamheid vertaald naar 12 thema