LES 6. Verliefd TAALBENDEDOELEN LESVERLOOP MATERIAAL LEERLIJNEN VOOR DE LES NA DE LES 6.1

Transcriptie

1 LES 6 Verliefd TAALBENDEDOELEN Taalbeschouwing teksten Nadenken over de tekstsoort die bepaald wordt door de bedoeling van de zender. Nadenken over het teksttype dat bepaald wordt door de vorm en de opmaakelementen. Schrijven Communicatieve vaardigheden ontwikkelen: Relevante tekstsoorten en hun conventies leren kennen en zelf gebruiken. Taalvaardigheden en taalbeschouwelijke vaardigheden ontwikkelen tijdens het uitschrijven: Regels van de taalsystematiek op zinsniveau. Teksten nalezen, beoordelen en herwerken met aandacht voor de inhoud: Overlappingen en zinsconstructie. Sociale vaardigheden relatiewijzen Bij groepstaken leidinggeven en onder leiding van een medeleerling meewerken. Leren leren Op hun niveau leren met efficiëntie. LEERLIJNEN Dit leerden we vorig schooljaar De leerlingen maken kennis met weetteksten en leesteksten. De leerlingen lezen verschillende soorten teksten en verwoorden dat er verschillende manieren van lezen zijn. De leerlingen schrijven een tekst, met ondersteuning van de leerkracht. Dit leren we nu De leerlingen maken kennis met verschillende tekstsoorten en teksttypes. De leerlingen bedenken wat er nodig is om een boodschap (gedicht) op te schrijven. De leerlingen verzamelen en selecteren materiaal om een schriftelijke boodschap te kunnen opschrijven. Dit leren we volgend schooljaar De leerlingen kunnen eenvoudige tekstsoorten inhoudelijk met elkaar vergelijken. De leerlingen verzamelen en selecteren materiaal om een schriftelijke boodschap te kunnen opschrijven. De leerlingen kunnen zelf een kort stukje van een rap schrijven. LESVERLOOP Aanzet 1 Verliefd zijn Kern 2 Gedicht 3 Tekstsoort en teksttype 4 Schrijven 5 Groepswerk Reflectie 6 Gedichten voorlezen MATERIAAL Taalboek p. 19 Leerwerkboek p Kopieerbladen 6.4a 6.4 Bijlage 6.1 VOOR DE LES Je tekent een reuzegroot hart op het bord. Je schrijft het gedicht uit het taalboek over op de achterflap van het bord. Je kunt het gedicht ook op een groot blad papier schrijven. Dan blijft het de hele les zichtbaar. NA DE LES Deze gedichten worden verder in het project nog gebruikt. 6.1

2 LESVERLOOP 1 Verliefd zijn Je vestigt de aandacht van de leerlingen op het hart op het bord. Waaraan doet dit je denken? (liefde, verliefd zijn ) Wat doet iemand die verliefd is? (zoenen, knuffelen, wegdromen ) Hoe ziet iemand die verliefd is eruit? (Hij bloost, ziet er blij uit ) Wat voelt iemand die verliefd is? (Hij voelt zich prettig, wil vaak bij zijn geliefde zijn, vindt het fijn, is gelukkig ) Je verwijst hierbij naar thema 3 les 6, waar Jacobus Janszoon verliefd was op Rosalinde. Je noteert de gevoelens die te maken hebben met liefde en verliefdheid. (prettig, gelukkig, verlegen, fijn, gezellig...) AANZET ICT-TIP Je kunt een Wordle maken rond het thema verliefd zijn. (Zie stappenplan Wordle.) 2 Gedicht Zo meteen lees ik een tekst voor. KERN Waarover gaat de tekst? (knieën) Les 6 Verliefd Je leest de tekst in het taalboek voor. Verliefd taalboek p. 19 Mijn knieën zijn verliefd. Ze zoenen vaak de grond. Als ik hol achter mijn vriend, en zomaar bots tegen een of ander kind. Of als ik voetbal op het plein en als eerste bij de bal wil zijn. Als ik skate door de straat, je weet wel, met ongelooflijk veel vaart. Mijn knieën zijn verliefd. Ze blozen na elke zoen. Voor hen is dat fijn, maar voor mij doet het heus veel pijn. Veerle Schaltin De leerlingen lezen de tekst na in hun taalboek. 19 Zijn de knieën echt verliefd? (nee) Wat is er wel met hen? (De ik persoon is gevallen, de knieën zijn geschaafd, dat lijkt op blozen.) Waarom vindt de ik persoon het niet fijn dat zijn of haar knieën verliefd zijn? (omdat hij of zij pijn heeft) DTBE3BL 1-26.indd :22 6.2

3 3 Tekstsoort en teksttype Je bespreekt de tekst aan de hand van de volgende vragen. Met welke bedoeling heeft de schrijver deze tekst geschreven? (om de lezer te ontspannen, om hem leesplezier en taalplezier te bezorgen) Welke tekstsoort is het? (een ontspannende tekst) Wat is dat, ontspannen? (genieten, relaxen ) Wanneer lezen we iets om te ontspannen? (eigen antwoord) Wat valt je op aan de vorm? (Deze tekst heeft drie strofen, hij bestaat uit korte zinnen, er zijn veel dezelfde klanken in de tekst: stafrijm, klinkerrijm en volrijm.) Je draait het bord om of toont de flap en duidt wat de leerlingen opmerken LES 6 aan Verliefd in de tekst. ( Strofe 1, strofe 2, strofe 3 schrijf je ernaast, stafrijm kleur je blauw, klinkerrijm kleur je rood, volrijm kleur je groen.) Welk teksttype is dit, als je naar de kenmerken kijkt? (een gedicht) Waarom denk je DIT dat KAN de schrijver IK AL! een gedicht heeft gekozen? (eigen antwoord) Ik weet wat een gedicht is. Ik herken de soorten rijmen: stafrijm, klinkerrijm en volrijm. De leerlingen maken oefening 1 in hun leerwerkboek. leerwerkboek p. 15 De leerlingen noteren naast de tekst om welke strofe het gaat. Ze kleuren stafrijm blauw, klinkerrijm rood en volrijm groen. Oefening 1 Verliefd Kleur het stafrijm blauw, het klinkerrijm rood en het volrijm groen. Vul aan. Verliefd Mijn knieën zijn verliefd. Ze zoenen vaak de grond. Als ik hol achter mijn vriend, en zomaar bots tegen een of ander kind. strofe Of als ik voetbal op het plein en als eerste bij de bal wil zijn. Als ik skate door de straat, je weet wel, met ongelooflijk veel vaart. Mijn knieën zijn verliefd. Ze blozen na elke zoen. Voor hen is dat fijn, maar voor mij doet het heus veel pijn. strofe strofe Veerle Schaltin Dit is een: gedicht 15 DTBE3BW_ indd :18 6.3

4 WAT IS... kopieerblad 6.4a Stafrijm: de woorden beginnen met dezelfde letter(s) of klank(en). bv. Zeven zoete zuurtjes zitten zonder zeep. Mooie beren mogen zingen met een heel klein broekje aan. Klinkerrijm: de woorden hebben in het midden dezelfde letter(s) of klank(en). bv. lief - diep bewegen - lepel graag - maar diff.: aanloop De leerlingen krijgen voorbeelden van stafrijm, klinkerrijm en volrijm. Volrijm: de woorden hebben op het einde dezelfde letter(s) of klank(en). bv. benen - tenen - schenen paard - vaart - kaart hop - mop - schop WAT IS... Stafrijm: de woorden beginnen met dezelfde letter(s) of klank(en). bv. Zeven zoete zuurtjes zitten zonder zeep. Mooie beren mogen zingen met een heel klein broekje aan. Klinkerrijm: de woorden hebben in het midden dezelfde letter(s) of klank(en). bv. lief - diep bewegen - lepel graag - maar Volrijm: de woorden hebben op het einde dezelfde letter(s) of klank(en). bv. benen - tenen - schenen paard - vaart - kaart hop - mop - schop De Taalbende 3, Plantyn Thema 6 Les 6 Kopieerblad 6.4a 01-DTBE3B-06 KopBladen.indd :03 4 Schrijven Je draait het bord terug open. Nu maken we zelf een gedicht. Het begint met: Mijn handen zijn verliefd. Je schrijft deze beginzin op het bord. Wat kunnen handen allemaal doen? (een hand geven, iets vastpakken, ergens op duwen, ergens aan trekken, spelen ) Je maakt op het bord (niet onder de beginzin) een lijst met de antwoorden van de leerlingen. Als toevallig dingen hetzelfde klinken, schrijf je die naast elkaar (bv. spelen strelen). Wat doen ze als ze verliefd zijn? (strelen, aaien, knuffelen, fladderen ) Laat je hierbij inspireren door de dingen die in het hart op het bord zijn geschreven. Je schrijft dit in een tweede lijstje. Wat hebben we nodig om een gedicht te maken? (strofen, zinnen ) Wat is een strofe? (een onderdeel van een lied of een gedicht) TIP Pas de vragen aan, zodat je tot een mooi gedicht komt. ICT-TIP Je kunt de leerlingen zelf nog gedichten rond liefde laten opzoeken op het internet. Eén of twee strofen volstaan. diff.: uitdaging De leerlingen verzinnen meerdere strofen. 6.4

5 Hoe maken we mooie zinnen? (door op de klanken te letten) Wat vinden we terug in een zin? (wie of wat iets doet, wat hij doet (werkwoord) en eventueel waar, hoe, wanneer ) Let erop dat we in een gedicht meestal korte zinnen gebruiken. (eigen antwoord) Op wie laten we onze handen verliefd zijn? (eigen antwoord) Wat doen ze? (eigen antwoord) Wat gebeurt daardoor? (eigen antwoord) Wat doet, voelt, denkt de andere ervan? (eigen antwoord) Wat vind je er zelf van? (eigen antwoord) Je noteert mooie zinnen, zodat er een gedicht ontstaat. Je hebt daarbij aandacht voor verschillende soorten rijm. Als de leerlingen weinig aanbrengen, kun je je laten inspireren door het gedicht in bijlage. Ook dan laat je zo veel mogelijk van de leerlingen komen. bijlage 6.1 Mijn handen zijn verliefd. Ze knuffelen vaak mijn beer. Ze strelen hem en spelen. Dat doen ze keer op keer. Mijn beer is ook verliefd. Maar hij knuffelt mijn handen niet. Hij kijkt slechts voor zich uit met zijn lieve berensnuit. De Taalbende 3, Plantyn Thema 6 Les 6 Bijlage DTBE3B-06 Bijlage.indd :04 6.5

6 5 Groepswerk Je verdeelt de klas in groepen van maximaal vier leerlingen. Je duidt een groepsleider en een verslaggever aan. Aan de hand van de vragen en oefeningen in het leerwerkboek schrijven ze nu samen een gedicht. Oefening 2 Schrijf een gedicht Kies de beginzin. Mijn eigen antwoord zijn verliefd. leerwerkboek p. 16 De leerlingen noteren hun gedicht. Wat kunnen eigen antwoord doen? Maak een lijst. Wat doen eigen antwoord als ze verliefd zijn? Maak een lijst. 16 DTBE3BW_ indd :18 6.6

7 leerwerkboek p. 17 rliefd. ICT-TIP Je kunt de leerlingen hun gedicht laten uittypen op aak een de lijst. computer met bv. Word. Dan kunnen ze er ook foto s of afbeeldingen aan toevoegen. Schrijf nu het gedicht. Gebruik korte zinnen. Denk aan rijm (stafrijm, klinkerrijm en volrijm). Let erop dat je niet twee keer hetzelfde noteert. Laat je helpen door deze vragen: Op wie laten we onze... verliefd zijn? Wat doen ze? Wat gebeurt daardoor? Wat doet, voelt, denkt de andere ervan? Wat vind je er zelf van? eigen antwoord oord als ze verliefd zijn? Maak een lijst. kopieerblad 6.4 diff.: aanloop De leerlingen krijgen voorbeelden van lichaamsdelen en rijmwoorden hierop. Je kunt deze groep(en) extra begeleiden door hen te stimuleren om het kopieerblad als hulpmiddel te gebruiken. Je stelt hun extra vragen om tot een gedicht te komen. Het is voldoende als deze groep(en) een gedicht van één strofe maken. Je kunt ook opteren om de leerlingen te laten aansluiten bij de hele bende. Let er dan op dat zij zeker ook een inbreng hebben bij het maken van het gedicht. Zij mogen het kopieerblad gebruiken als hulpmiddel. Mijn ogen zijn verliefd. Mijn ogen zijn verliefd. afdrogen drogen vlogen bedrogen gebogen knipogen Dit Mijn rijmt: klinkt ogen afdrogen als: Lees goochelen zijn het verliefd. gedicht drogen vogel na. vlogen Pas pechvogel indien bedrogen nodig nog dingen gebogen aan. knipogen Dit Mijn klinkt ogen als: goochelen zijn verliefd. vogel pechvogel afdrogen drogen vlogen bedrogen gebogen knipogen Dit klinkt als: goochelen vogel pechvogel Dit Mijn rijmt: ogen afdrogen zijn verliefd. drogen vlogen bedrogen gebogen knipogen DIT HEB IK VANDAAG GELEERD! Dit klinkt als: goochelen vogel pechvogel afdrogen Ik herken drogen het teksttype vlogen gedicht. bedrogen gebogen knipogen Dit Mijn klinkt benen als: goochelen zijn verliefd. Ik kan een gedicht vogel verzinnen pechvogel door gebruik te maken van hulpvragen. Mijn benen zijn verliefd. tenen wenen schenen stenen Mijn klinkt benen tenen als: beren zijn wenen verliefd. keren schenen zeer leven stenen eenden Mijn Dit klinkt benen als: beren zijn verliefd. keren zeer leven eenden tenen wenen schenen stenen Dit klinkt als: beren keren zeer leven eenden Mijn benen tenen zijn wenen verliefd. schenen stenen Dit klinkt als: beren keren zeer leven eenden tenen wenen schenen stenen Dit Mijn klinkt lippen als: beren zijn verliefd. keren zeer leven eenden Mijn lippen zijn verliefd. kippen wippen flippen knippen nippen glippen stippen Dit Mijn rijmt: klinkt lippen kippen als: trippelen zijn wippen verliefd. knibbelen flippen zingen knippen wind nippen lispelen glippen stippen Dit Mijn klinkt lippen als: trippelen kippen zijn wippen verliefd. knibbelen zingen wind lispelen flippen knippen nippen glippen stippen Dit klinkt als: trippelen knibbelen zingen wind lispelen Dit Mijn rijmt: lippen kippen zijn wippen verliefd. flippen knippen nippen glippen stippen Dit klinkt als: trippelen knibbelen zingen wind lispelen kippen wippen flippen knippen nippen glippen stippen Dit Mijn klinkt haren als: trippelen zijn verliefd. knibbelen zingen wind lispelen Mijn haren zijn verliefd. varen waren sparen gebaren klaren verjaren Dit Mijn rijmt: klinkt haren varen als: waaien zijn waren verliefd. slapen sparen gapen gebaren tranen klaren verjaren Dit Dit Mijn klinkt rijmt: haren als: waaien varen zijn waren verliefd. slapen gapen tranen sparen gebaren klaren verjaren Dit klinkt als: waaien slapen gapen tranen Dit Mijn rijmt: haren varen zijn waren verliefd. sparen gebaren klaren verjaren Dit klinkt als: waaien slapen gapen tranen varen waren sparen gebaren klaren verjaren Mijn Dit klinkt buik als: waaien is verliefd. slapen gapen tranen Mijn buik is verliefd. kruik pruik struik duik Mijn Dit klinkt rijmt: buik kruik als: muil is verliefd. pruik kuil struik buil duiker duikelen juichen Mijn Dit klinkt buik als: muil kruik is verliefd. kuil buil duiker duikelen juichen pruik struik duik Dit klinkt als: muil kuil buil duiker duikelen juichen Mijn buik kruik is verliefd. pruik struik duik Dit klinkt als: muil kuil buil duiker duikelen juichen Opmerkingen Tijdens deze les voelde ik mij Tijdens deze les kon ik makkelijk volgen DTBE3BW_ indd :19 De groepsleider kruik pruik struik zorgt duik ervoor dat iedereen in de groep aan bod komt. Hij hakt Dit klinkt ook als: muil eventueel kuil buil knopen duiker duikelen door (in juichen keuze thema, keuze woord of zin). De verslaggever leest het gedicht luidop voor als het af is. Dan wordt er samen bekeken waar nog dingen kunnen worden aangepast De Taalbende 3, Plantyn Thema 6 Les 6 Kopieerblad 6.4 De Taalbende 3, Plantyn Thema 6 Les 6 Kopieerblad 6.4

8 6 Gedichten voorlezen De verslaggevers lezen om de beurt het gedicht van hun groep voor. Je bespreekt de gedichten klassikaal. Wat was mooi? (eigen antwoord) Vonden we goede zinnen terug? Waar? (eigen antwoord) Waarom zijn dit goede zinnen? (eigen antwoord) Waar hoorde je rijm? (eigen antwoord) REFLECTIE TIP Je laat het gedicht na de bespreking eventueel nog een keer voorlezen. TIP Je kunt de gedichten bundelen in een boekje of ze na de voorstelling in de schoolkrant of op de website van de school plaatsen. Je kunt tijdens muzische vorming tekeningen bij de gedichten laten maken. TIP Na deze les kun je de leerlingen laten nadenken over wat ze hebben geleerd aan de hand van Leo, het taalportfolio. ICT-TIP Je kunt de gedichten opnemen, achter elkaar zetten en zo een gesproken gedichtenbundel maken. Die kun je dan achteraf bv. op de site van de school zetten. 6.8