Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht"

Transcriptie

1 Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht Sieta de Vries Provincie Utrecht Seminar Cumela en BVOR 7 oktober 2013

2 Accelerating Renewable energies through valorisation of Biogenec Raw materials Doel ARBOR: Verbeteren van duurzaam gebruik van biomassa voor energie in NWE

3 Wat gaat de Provincie Utrecht doen binnen ARBOR? Van bermgras tot groengas Drie deelprojecten: 1 Onderzoek: Collectieve inzameling bermgras rendabel? 2 Introductie nieuwe techniek: droogvergisten bij composteerinrichtingen 3 Realisatie van een biogashub faciliteren

4 Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht - Aanleiding, doelstelling, uitgangspunten - Huidige stand van zaken - Verwerkingsmogelijkheden en duurzaamheid - Vorm inzamelstructuur

5 Aanleiding: - Taak: weg onderhouden = bermen maaien - Afvoeren maaisel ivm ecologisch bermbeheer - Maaisel niet geschikt voor veevoer Afval Compostering - Jaarlijks terugkerende kostenpost Doel: Duurzamere benutting van bermgras met minder kosten en met behoud van ecologische waarden en verkeersveiligheid Oplossing: Een gezamenlijke inzamelstructuur biedt, door langere contracten, investeringsmogelijkheden voor duurzamere verwerking en draagt daardoor bij aan een verlaging van de kosten

6 Uitgangspunten inzamelstructuur bermgras: - Financieel voordeel voor alle deelnemers - Dezelfde ecologische en verkeerskundige voorwaarden - Uitgaan van natuurlijke grasproductie - Duurzamere verwaarding dan compostering - Provincie Utrecht en het Gooi

7 Huidige Stand van zaken partijen + rollen

8 Huidige Stand van zaken - werkgebieden Bermgras afkomstig van: - binnen de bebouwde kom (bermen, gazons, recreatiegebieden, sportvelden, golfbanen) - buiten de bebouwde kom (normaal en ecologisch bermbeheer) - sloten en watergangen - natuurterreinen

9 Huidige Stand van zaken- hoeveelheid bermgras Type weg Lengte (KM) Berm (M) Oppervlakte (HA) Productie (Ton/HA) Productie (Ton nat) Gemeenten Provinciaal - U Provinciaal - NH (Gooi & Vechtstreek) Rijkswegen Fietspaden , Waterschapswegen Slootmaaisel Type terrein Natuur (droge grond) Recreatieterrein ( park & plantsoen) Oppervlakte (HA) Productie (Ton/HA) Productie (Ton nat) , , Theoretisch / jr ton bermgras ton slootmaaisel ton natuurgras Ruim: ton nat maaisel

10 Huidige Stand van zaken- hoeveelheid bermgras Type weg (productie in ton nat )) Productie theoretisch Percentage beschikbaar Productie praktisch Gemeenten % Provinciaal (U) % Provinciaal (NH) (Gooi & Vechtstreek) % 264 Rijkswegen % Fietspaden (U+NH) % Waterschapswegen % 198 Slootmaaisel % Type terrein (productie in ton nat ) Natuur (droge grond) Recreatieterreinen (park & plantsoen) Productie theoretisch Percentage beschikbaar Productie praktisch % % Praktisch / jr ton bermgras ton slootmaaisel ton natuurgras Ruim: ton nat maaisel

11 Huidige Stand van zaken- kosten/opbrengsten Type terrein Kosten (euro) Kosten per ton afhankelijk van: Meet eenheid Recreatieterreinen* 1895 Per Ha 6x 214 Per ton Wegbermen 5 Per are 2x 90 Per ton Sloten 1,50 Per m. 2x 830 Per ton Natuurterreinen (vergoeding) 30 Per ton Verwerking Per ton Transport 12,50 Per ton (gemiddeld) Frequentie (per jaar) maaifrequentie, -methode, afval opruimen, verwerkingmethode, logistiek

12 Huidige Stand van zaken- kosten/opbrengsten Totaal: ,

13 Verwerkingsmethoden en duurzaamheid Berm m aaisel/groenafval Aspect Eenheid Vergisten (droog) Vergisten (nat) Open com postering Ruimtebeslag m2/ton/jaar 0,5 0,5 0,35 CO2-reductie (netto) kg/ton Uitstoot kg/ton Besparing kg/ton Hinder omgeving -Geur ++ tot Luchtkw aliteit ++ tot Geluid ++ tot Veiligheid ++ tot Energieproductie, E+W MJ/ton Grondstoffenproductie ton/ton 0,57 0,6 0,55 Verw erkingstarief /ton Investering /ton Natte vergisting scoort het best

14 Verwerkingsmethoden en duurzaamheid Maximaliseren biogasopbrengst - Niet te kort maaien ivm zand - Zeven indien nodig (stenen en zwerfvuil verwijderen) - Zo vroeg mogelijk maaien (meer glucose) - Snel afvoeren - Snel inkuilen (luchtdicht), bv in slurfsilo s - Evt. silage additieven toevoegen - Optimalisatie bij vergistingsproces (bv verkleinen, extrusie, enzymen, bacteriestammen, zuurgraad, temperatuur, verblijftijd, costromen enz.) - Geen mono grasvergisting maar inzetten als costroom bij mestcovergisting m3 biogas/ton maaisel is dan mogelijk

15 Vormgeven inzamelstructuur Randvoorwaarden - Bermgras geschikt en jaarrond beschikbaar voor covergisters - Langjarige contracten nodig voor investeringen (ca 10 jr) - Voldoende groot aanbod maaisel biedt ondernemers meer zekerheid collectieve aanbesteding geniet de voorkeur - Biogasopbrengt > 80 Nm3 biogas/ton - Prijs voor verwerking niet hoger dan via compostering - Eisen aan verwerking in maaicontracten opnemen. - Bermbeheerders investeren niet zelf in vergisters

16 Vormgeven inzamelstructuur Maximaal besparings potentieel Kostendrager Toelichting Besparing Aanbestedingen 44 organisaties à 1.000/jaar /jaar Verwerking ton/jaar à 7* /jaar Totaal Voor alle organisaties samen /jaar Gemiddeld per ton bermgras 8/ton Gemiddeld per beheerder /jaar * Verwerking via compostering = 25,- per ton, via covergisting = 18,- per ton (15 22 euro)

17 Vormgeven inzamelstructuur Deelnemende partijen (tot nu toe) - Provincie Utrecht - Rijkswaterstaat - Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden - Waterschap Vallei en Veluwe - Gemeente Houten - Gemeente Leusden - Gemeente Oudewater - Gemeente Stichtse Vecht - Gemeente de Bilt - Gemeente Woerden -..

18 Totale besparing: ca ,- pj

19 Vormgeven inzamelstructuur NB. Visie maaibeheer verandert regelmatig, daarom moet maaicontract kort lopend zijn. Eén opdracht voor maaien EN verwerken samen is daarom niet gewenst

20 Vormgeven inzamelstructuur Collectieve (openbare) aanbesteding voor verwerking met looptijd van 10 jaar Contract onderdelen: - Volumes bermgras per jaar (met marges) - Tarieven waarvoor beheerders het maaisel aanbieden - Locaties voor zuivering en (tussen-)opslag - Wijze van verwerking tot biogas (of.) - Hoeveelheid biogas en CO2 besparing - Wijze van monitoring van gras, gas en CO2 en rapportage aan beheerder

21 Vormgeven inzamelstructuur Uitgangspunten contract: - Opdrachtgever is verantwoordelijk voor de levering van het maaisel (volume en kwaliteit) - De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor de exploitatie van de installatie en de investerings- en exploitatiekosten van de verwerking. Meest geschikte contractvorm: Concessieovereenkomst Aanbesteding: - Er is sprake van een aanbestedingsplichtige dienst - Geadviseerd wordt om Europees aan te besteden (drempelwaarde ,-)

22 Vormgeven inzamelstructuur Organisatie Collectieve aanbesteding regelen via - structuur als AVU (Afvalverwijdering Utrecht) - of commerciële partij - groeimodel - nog geen besluit of advies over samenwerkingsvorm (stichting, gemeenschappelijke regeling of besloten vennootschap) - dit is aan de deelnemende partijen

23 Vormgeven inzamelstructuur Vervolgstappen - Rapport voorgelegd aan projectgroep (nu) - Rapport voorgelegd aan brede consultatie groep ( de markt ) - Oproep voor deelname - Tekenen intentieverklaring deelname - Koppeling aan biogashub project - Start realisatie inzamelstructuur - Het besparen kan beginnen!

24 Dank voor uw aandacht! Sieta de Vries

Bermgras Inzamelstructuur. Innovatief & Ondernemend

Bermgras Inzamelstructuur. Innovatief & Ondernemend Bermgras Inzamelstructuur Innovatief & Ondernemend AGENDA Ondernemerschap en Duurzame samenwerking in Provincie Utrecht Arbor Project Bermgras Inzamelstructuur Waarom? Wat? Hoe? Samenwerkingsovereenkomst

Nadere informatie

Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras...

Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras... Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras... Provincie Utrecht ARBOR- Interreg IVB - Europees fonds voor Regionale Ontwikkeling november 2013 Eindrapport HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit

Nadere informatie

Dennis Froeling 2 februari 2017

Dennis Froeling 2 februari 2017 Dennis Froeling 2 februari 2017 Inhoudsopgave HVC Huidige verwerking (berm)gras Uitgangpunten (berm)gras verwerking Technologieën Gras naar papier HVC: Samen halen we eruit wat erin zit 52 aandeelhouders:

Nadere informatie

Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint. 10 december 2015. Presentatie Wageningen UR

Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint. 10 december 2015. Presentatie Wageningen UR Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint 10 december 2015 Presentatie Wageningen UR Meedenksessie kansen voor duurzaam beheer Parallel aan de totstandkoming van het beheerconvenant heeft Blauwzaam via

Nadere informatie

Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011

Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011 Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011 Problematiek Natuurtechnisch beheer in natuurgebieden en op wegbermen : afvoer van maaisel noodzakelijk Piekaanvoer bij verwerkingsinstallaties Groencompostering:

Nadere informatie

Het Groene Hart Werkt

Het Groene Hart Werkt Het Groene Hart Werkt Verwaarding van grasmaaisels Aldert van der Kooij Alphen a/d Rijn, 29 maart 2018 Wat zijn maaisels? Maaisels van wegbermen, dijken, parken, watergangen en natuurterreinen Bestaat

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden van gras

Innovatief aanbesteden van gras Ervaringen Flevoland en Utrecht Peter Aardema Adviseur Infra Provincie Flevoland - Bermbeheer in Flevoland - Beleid verwerking bermmaaisel - Aanbesteding maaibestek Flevoland Oost (met prestatieverklaring

Nadere informatie

Hoogwaardige benutting van gras. Wat is daarvoor nodig?

Hoogwaardige benutting van gras. Wat is daarvoor nodig? Hoogwaardige benutting van gras Wat is daarvoor nodig? Seminar Kansen voor Gras 24 September 2014 Arjen Brinkmann Brinkmann Consultancy 1 Hoogwaardige benutting van gras wat is daarvoor nodig? In ieder

Nadere informatie

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS Teus van Steenis Tactisch inkoper AANLEIDING INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS einde lopende contracten veel aandacht voor circulariteit en duurzaamheid ambitie provincie

Nadere informatie

Gemeentelijk bermbeheer

Gemeentelijk bermbeheer Gemeentelijk bermbeheer 2008 2011 Uitdieping i.k.v. Graskracht Anja Delief PHL Bio-Research Situering Werkwijze Resultaten Gemaaide oppervlaktes Maaiselproductie Vegetatietypering Biogasopbrengst Inhoud

Nadere informatie

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie

Nadere informatie

NOTITIE. : Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas'

NOTITIE. : Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas' Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek GAD ISO 14001.9 ) NOTITIE Postadres: Postbus 514 1200 AM Hilversum Bezoekadres: Hooftlaan 32 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 Fax: (035) 694

Nadere informatie

Pogramma Kas als Energiebron

Pogramma Kas als Energiebron Pogramma Kas als Energiebron Studiegroep bio-energie, door en voor glastuinders Uitwisselen van kennis- en ervaring over bio-energie Datum: Woensdag 21 mei 2014 Locatie: Peter Biogas, Luttelgeest 1 Programma

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras

Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras 2018 Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras Den Ouden Groep B.V. Hermalen 7 5481 XX Schijndel Contact persoon: Dhr. Rob Aartssen Tel.: 073 543 1000 Email: info@denoudengroep.com Datum: 05-11-2015 Versie:

Nadere informatie

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l DELaND Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l Papenburg 23 juni 2014 Dirk de Boer Dienst Landelijk Gebied 1 Duurzame energie Taakstelling Nederlandse Overheid: Kyoto 1991: 2010: 5% duurzame energie 2020:

Nadere informatie

Hout uit natuur en openbaar groen

Hout uit natuur en openbaar groen Hout uit natuur en openbaar groen Paul Sessink Projectgroep Biomassa en WKK 23 maart 2010 BVOR landelijke branchevereniging (1989) van composteerinrichtingen organisch afval m.n. groenafval bio-energie

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven: Maaibeheer stedelijk gebied en wegbermen Maaibeheer natuurterreinen Bosbeheer/

Nadere informatie

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben

Nadere informatie

Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as

Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as Nico Vanaken OVAM Inhoud Algemeen Bermmaaisel in het bestaande afval- en materialenbeleid Enkele aandachtspunten Bermmaaisel

Nadere informatie

Bermmaaisel: van last tot lust.

Bermmaaisel: van last tot lust. Bermmaaisel: van last tot lust. Dr. Alain De Vocht PHL-BIO Research - PHL Centrum voor Milieukunde - UHasselt Inhoud Maaisel en klimaatneutraal Limburg Hoeveelheid en samenstelling Verwerkingsmogelijkheden

Nadere informatie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010 Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank Groep Maatwerk Sustainability naast Food

Nadere informatie

Biomassa: realistisch doel of niet?

Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische

Nadere informatie

Welkom. Trees from Traffic. Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Welkom. Trees from Traffic. Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Welkom Trees from Traffic Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Programma 10u00: Inleiding Schepen Jan Van der Velpen 10u20: beheer

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 04/07/2014 Disclaimer The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union.

Nadere informatie

Energie uit afval, een schone zaak

Energie uit afval, een schone zaak Energie uit afval, een schone zaak Vergisten van GFT-afval ARN meer dan 25 jaar begaan met het milieu Aandeelhouders ARN B.V. Regio Regio Regio REMONDIS Nijmegen De Vallei Rivierenland (privaat) 37,5%

Nadere informatie

ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD. Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe

ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD. Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe Inhoud workshop Energie uit landschapsonderhoud landschapsonderhoud Energie uit maaisel Energie uit houtige biomassa Korte omloophout Energie

Nadere informatie

Verkenning biomassaketens Moubeek- Vloethemveld

Verkenning biomassaketens Moubeek- Vloethemveld Pieter Verdonckt T 051/ 27 33 82 pieter.verdonckt@inagro.be Expert houtige biomassa Inagro vzw Maatschappij en Leefomgeving Willem Boeve T 051/27 33 79 willem.boeve@inagro.be Expert valorisatie maaisel

Nadere informatie

Optimale waarde uit uw vergister

Optimale waarde uit uw vergister Ir. Jan van den Broek Partner Byosis Group 1 Optimale waarde uit uw vergister Byosis realiseert oplossingen die rendement van het vergistingsproces aanzienlijk vergroten 1 Potentieel vergisting Nederland

Nadere informatie

Bermonderhoud maaien / snoeien

Bermonderhoud maaien / snoeien Bermonderhoud maaien / snoeien Gebruik van EMVI criteria voor duurzame verwerking vrijgekomen materiaal O.D. van de Veer / Provincie Gelderland, Beheer en onderhoud wegen Uitgangspunten beheer - Veiligheid

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil

Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is een ketenanalyse 1.2 Doel van een ketenanalyse 1.3 Opbouw van

Nadere informatie

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 GroenGas InOpwerking Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Inhoudsopgave CCS Inleiding Situatie kleinschalige vergisting

Nadere informatie

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Energie in de provincie Utrecht Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel Doel van Onderzoek Dit onderzoek dient om: 1. Een nieuw overzicht samen te stellen van het energiegebruik

Nadere informatie

Geïntegreerde verwerkingsmogelijkheden (inclusief energetische valorisatie) van bermmaaisel Aanbevelingen voor de bermbeheerders

Geïntegreerde verwerkingsmogelijkheden (inclusief energetische valorisatie) van bermmaaisel Aanbevelingen voor de bermbeheerders Geïntegreerde verwerkingsmogelijkheden (inclusief energetische valorisatie) van bermmaaisel Aanbevelingen voor de bermbeheerders Geïntegreerde verwerkingsmogelijkheden (inclusief energetische valorisatie)

Nadere informatie

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22

Nadere informatie

Verwerken Biomassa: Potentiele leveranciers van maaisel:

Verwerken Biomassa: Potentiele leveranciers van maaisel: Verwerken Biomassa: van oogst naar verwerking 10 oktober 2014, Gertjan Holshof Potentiele leveranciers van maaisel: Wegbeheerders/Rijkswaterstaat (wegbermen, bermen snelwegen, slootkanten) Gemeenten (bermen,

Nadere informatie

Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013

Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013 Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013 Inleiding. Met de vaststelling van de Perspectiefnota 2013-2016 (PPN) heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel (TBB 3.6.8 Voorstel 7) om voor het deel

Nadere informatie

Symposium Infranatuur Parellelsessie aanbesteden. Welkom! Aangeboden door:

Symposium Infranatuur Parellelsessie aanbesteden. Welkom! Aangeboden door: Symposium Infranatuur Parellelsessie aanbesteden Welkom! Aangeboden door: Symposium Infranatuur Parellelsessie aanbesteden Infranatuur, Breed begrip, niet te vangen in één beeld Symposium Infranatuur Parellelsessie

Nadere informatie

Groengas in landbouw. 11 maart 2015

Groengas in landbouw. 11 maart 2015 Groengas in landbouw 11 maart 2015 LTO Noord Programma Klimaat & Energie Auke Jan Veenstra (aveenstra@ltonoord.nl) Inhoud LTO Noord en Energie Energie in de agrarische sector Energieproductie Vergisting

Nadere informatie

Provincie Utrecht

Provincie Utrecht gemnr gemeente Landbouw, denijverheid Bouw Handel Vervoer, opslahoreca 0307 AMERSFOORT 197 4.457 3.715 14.731 3.283 2.631 0308 BAARN 65 528 527 2.048 188 630 0312 BUNNIK 287 623 996 1.021 90 282 0313 BUNSCHOTEN

Nadere informatie

Inhoud. ROVA rijden op GFT. 1. ROVA en duurzaamheid. 2. Introductiefilm Vergister. 3. Vergisting en gasopwaardering. 4.

Inhoud. ROVA rijden op GFT. 1. ROVA en duurzaamheid. 2. Introductiefilm Vergister. 3. Vergisting en gasopwaardering. 4. ROVA rijden op GFT GFT-vergister Groen gas opwaardering Rijden op GFT 1 november 2012 Huibert Boer Inhoud 1. ROVA en duurzaamheid 2. Introductiefilm Vergister 3. Vergisting en gasopwaardering 4. Rijden

Nadere informatie

Mestverwerking MACE in Landhorst. Henk Jans, arts MG, MMK 3 juli 2014

Mestverwerking MACE in Landhorst. Henk Jans, arts MG, MMK 3 juli 2014 Mestverwerking MACE in Landhorst Henk Jans, arts MG, MMK Introductie Rol van de GGD: toelichting op risico s mestverwerkingsbedrijf MACE nav vragen van werkgroep MACE en andere betrokkenen, besproken tijdens

Nadere informatie

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013 Harry Roetert, Stimuland / Provincie Themadag bio-energie 27 februari 2013 Bio-energieconsulenten: - Sinds 2006, in opdracht van de Provincie Overijssel - Voorlichting, loket voor boeren, bedrijven en

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil.

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Ketenanalyse maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil d.d. 7-12-2015. Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is

Nadere informatie

HR WKK met CO 2 winning

HR WKK met CO 2 winning HR WKK met CO 2 winning Door: Herman Klein Teeselink HoSt Sheet 1 of 22 Inhoud HoSt HoSt ImtechVonkV.O.F. - Reinigen van rookgassen - Rookgascondensor / Scrubber - Nat elektrostatisch filter - Waterbehandeling

Nadere informatie

de heer N.D. van Wely de heer C. Adriaanse (Vermeulen Groep)

de heer N.D. van Wely de heer C. Adriaanse (Vermeulen Groep) Berm- en Natuurgras CO 2 -Prestatieladder trede 5 Datum 17 november 2016 Projectnummer 15557 Status Opdrachtgever Definitief Vermeulen Groep T.a.v. de heer C. Adriaanse Hoogeveenseweg 4 2391 NR HAZERSWOUDE-DORP

Nadere informatie

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins

Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Presentatie Microferm studiegroep Westhoek Holsteins Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Marktontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Biomassa: Hoeveel? Hoe? Gevolgen?

Biomassa: Hoeveel? Hoe? Gevolgen? Biomassa: Hoeveel? Hoe? Gevolgen? 1 Biomassa uit landschappelijke beplantingen: Hoeveel? Hoe? Gevolgen? de praktijk is allemachtig weerbarstig! Dronten - 13 februari 2013 2 inhoud: 1. Hoeveel ton leveren

Nadere informatie

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU 25-11-2010 Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Agenda Introductie HoSt B.V. Waarom Microferm? Het Microferm concept Beschrijving installatie Voordelen Economie Vragen

Nadere informatie

Houtige biomassaketen

Houtige biomassaketen Houtige biomassaketen 27 januari 2016, Gilze Rijen Schakelevent RVO: Is houtige biomassateelt voor kleinschalige warmte-opwekking interessant? Ton.van.Korven@zlto.nl Eigen duurzame energieketen Biomassaproductie/Biomassa

Nadere informatie

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam. Wat doen we zelf. Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam. Wat doen we zelf. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Duurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Wat doen we zelf 2 1 Doel Duurzaam Inkopen: Gebruik maken van inkoopproces om opdrachtnemers aan te zetten tot leveren

Nadere informatie

Schetsschuit Energielandschap Reestdal

Schetsschuit Energielandschap Reestdal Schetsschuit Energielandschap Reestdal Verkenning ontwerp energielandschappen 1. Inleiding 2. Opdracht 3. Resultaten + aanbevelingen 4. Conclusies Inleiding Opdrachtgever provincie Bijdrage duurzame energie

Nadere informatie

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij

Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij Mestverwaarding Op weg naar een duurzame veehouderij 19 november 2014 ABO Ooststellingwerf Nijeberkoop LTO Noord Programma Duurzame Energie Auke Jan Veenstra (aveenstra@ltonoord.nl) Inhoud Activiteiten

Nadere informatie

Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen

Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen Ondergetekenden: 1. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, mevrouw G. Verburg, handelend als bestuursorgaan, hierna

Nadere informatie

CO2 uit andere bronnen

CO2 uit andere bronnen CO2 uit andere bronnen InnovatieNetwerk Energie Systemen Datum: 29 november 2012 Naam: Sander Peeters, Energy Matters 1 Inhoud 1. CO2 bronnen 2. CO2 kwaliteit 3. Techniek & projecten 4. Productie-, Opslag-

Nadere informatie

Mogelijkheden van vergisting voor de productie van biogas. Bruno Mattheeuws 09 juni 2007

Mogelijkheden van vergisting voor de productie van biogas. Bruno Mattheeuws 09 juni 2007 Mogelijkheden van vergisting voor de productie van biogas Bruno Mattheeuws 09 juni 2007 AGENDA Biogas-E vzw Biomassa Anaerobe vergisting Digestaat Biogas en de toepassingen Anaerobe vergisting en het milieu

Nadere informatie

Gras benutten als substraat voor vergisting

Gras benutten als substraat voor vergisting Gras benutten als substraat voor vergisting Praktische aanbevelingen voor terreinbeheerders, maaibedrijven en vergisters In opdracht van het ministerie van Economische Zaken >> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief

Nadere informatie

Gras benutten als substraat voor vergisting

Gras benutten als substraat voor vergisting Gras bentten als sbstraat voor vergisting Praktische aanbevelingen voor terreinbeheerders, maaibedrijven en vergisters >> Drzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal Ondernemen Inleiding In Nederland

Nadere informatie

Energie actieplan. Van Esch Cultuur- en Civieltechniek

Energie actieplan. Van Esch Cultuur- en Civieltechniek Energie actieplan Van Esch Cultuur- en Civieltechniek utorisatie Nummer /versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 11-09-2014 Naam: B. Heesters, F. van Doorn Datum: 11 september 2014 Plaats: Berkel

Nadere informatie

Maaien en maaiselbeleid

Maaien en maaiselbeleid Maaien en maaiselbeleid Introductie Werkgebied WS De Dommel Maaien Maaiselbeleid Wet- en regelgeving Kleine kringloop Praktijk Voor- en nadelen Bokashi Kansen voor de toekomst Werkgebied WS De Dommel 150.000

Nadere informatie

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Energie verduurzamen maar: Nationaal landschap leent zich minder voor zonne- en windenergie; Ondergrond minder geschikt voor WKO en geothermie; Inzet hout: beperkt

Nadere informatie

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te

Nadere informatie

Verwerken van (groene) biomassa en mest:

Verwerken van (groene) biomassa en mest: Verwerken van (groene) biomassa en mest: kan dat samen? Hans Verkerk secretaris meststoffendistributie CUMELA Nederland Sector: 3.000 ondernemers 30.000 medewerkers Jaaromzet 4 miljard Cumelabedrijven:

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Aan de slag 1. Verkenning 2. Eerste analyse via open netwerk (pre concurrentiefase) 3. Eerste Lunchbijeenkomst (toetsing aannames

Nadere informatie

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen Douwe Jan Tilkema directeur Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Definitie van de competentie ondernemerschap Signaleren van kansen in de

Nadere informatie

Hoogwaardige benutting van gras

Hoogwaardige benutting van gras Hoogwaardige benutting van gras Mogelijkheden van aanbestedingen Arjen Brinkmann 1 Achtergrond Overheden en andere partijen herwaarderen reststromen -> Van Afval naar Grondstof Vertalen van beleidsambities

Nadere informatie

Scheidingsmethoden HHRA, Valkenswaard 10/10/ 16

Scheidingsmethoden HHRA, Valkenswaard 10/10/ 16 Scheidingsmethoden HHRA, Valkenswaard 10/10/ 16 Even voorstellen; Willem Elsinga Elsinga periode Project/activiteit Patenten Elsinga (8) jaar nr 1991-2005 Arcadis/ Orgaworld BU-manager GFT-verwerking Bouw

Nadere informatie

Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014. Met steun van i-cleantech Vlaanderen en de Limburgse cleantech Antenne

Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014. Met steun van i-cleantech Vlaanderen en de Limburgse cleantech Antenne Vergisting van natuurmaaisel in Limburg Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014 haalbaarheidsstudie voor een cleantech business case van september 2013 tot december 2014 Met steun

Nadere informatie

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland

De business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland De business case: Mest verwaarden Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland Hengelo 28 maart 2014 mln. kg fosfaat Export van fosfaat moet met 50% stijgen 200 175 150 125 100 75 50

Nadere informatie

Kan de biogassector grote volumes aardappelen uit de markt nemen? 27-01-2015, Oudenaarde. E. Meers & J. De Mey

Kan de biogassector grote volumes aardappelen uit de markt nemen? 27-01-2015, Oudenaarde. E. Meers & J. De Mey Kan de biogassector grote volumes aardappelen uit de markt nemen? 27-01-2015, Oudenaarde E. Meers & J. De Mey Biogas-E vzw Prof. Dr. Ir. Erik Meers Coördinator Biogas-E U Gent, Fac. Milieuchemie Ir. Jonathan

Nadere informatie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl

Nadere informatie

De markt voor houtige biomassa

De markt voor houtige biomassa De markt voor houtige biomassa Jan Oldenburger Ede, 1 november 2016 Inhoud Houtige biomassa Gebruik van hout in Nederland Biomassa potentieel en benutting Biomassatoepassing en -markt Markt voor chips

Nadere informatie

Bio-energiecentrales Eindhoven

Bio-energiecentrales Eindhoven Bio-energiecentrales Eindhoven Frans Kastelijn Programmamanager Energie Gemeente Eindhoven December 2014 Inhoudsopgave 1. Algemeen 2. Duurzame energie en activiteiten op lokaal niveau 3. Bio-energie centrales

Nadere informatie

De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014

De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014 De rol van AVR in de circulaire economie Seminar Energie uit Afval 8 oktober 2014 0 De rol van AVR in de circulaire economie 1) Introductie AVR 2) Circulaire economie 3) Afval levert stoom, synergie met

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van J. van Bodegom & Zn. B.V. Auteur(s): Odin van Rijswijk,

Nadere informatie

Vergunningen voor biogas en groen gas installaties

Vergunningen voor biogas en groen gas installaties Vergunningen voor biogas en groen gas installaties Ervaringen van BioGast Sustainable Energy Marcel Verhaart 12 februari 2014, NEN Wie is BioGast? Groen gas producent sinds 2005 Actief in Nederland, Frankrijk,

Nadere informatie

GGT Pilot project Green Goods Texel. Informatie omwonenden 18 september 2018

GGT Pilot project Green Goods Texel. Informatie omwonenden 18 september 2018 GGT Pilot project Green Goods Texel Informatie omwonenden 18 september 2018 Doel van deze bijeenkomst Informatie aan omwonenden over: Plan vergisterinstallatie Bouw vergunning Omgevingsvergunning milieu

Nadere informatie

Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving

Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving NOABERSCHAP Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving Duurzame energie is een kwestie van ordenen, maar ook van keuzes maken. Verduurzaming gebouwde Omgeving 1 Verduurzamen gebouwde omgeving & Cogas Business

Nadere informatie

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm

Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Presentatie voor Agrivaknet Kleinschalig mest vergisten met Microferm Door Bart Brouwer Sheet 1 of 26 Kleinschalige mestvergisting met Microferm Staatssecretaris Joop Atsma en gedeputeerde Theo Rietkerk

Nadere informatie

Zou het niet prachtig zijn als

Zou het niet prachtig zijn als , YouCongres 2014 6-2-2014 Zou het niet prachtig zijn als YouCongres 6 feb 2014 Duurzame infra: ambities van opdrachtgevers ProRail wil in 2020 de energie-efficiency met 30 procent verbeterd hebben ten

Nadere informatie

Van Kerstboom tot Groene Energie. Voorbeeld van een diatitel

Van Kerstboom tot Groene Energie. Voorbeeld van een diatitel Van Kerstboom tot Groene Energie Voorbeeld van een diatitel 0. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. projectteam 3. Doel van de proef 4. Tussenopslag en Biomassa centrale 5. Wijze van inzameling 6. Vermeden CO2

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil.

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is een ketenanalyse 1.2 Doel van een ketenanalyse 1.3 Opbouw van het rapport 2. Scope

Nadere informatie

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland

Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting. 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Agem-cáfe: biogas uit grootschalige mestvergisting 20 april 2016 Ton Voncken, Programmanager Groen Gas Nederland Biogas uit grootschalige mestvergisting Wat Van Biomassa naar Biogas Waarom Rol van biogas

Nadere informatie

Melkveebedrijf Familie Prinsen

Melkveebedrijf Familie Prinsen Project mestwaardering Open dag 4 maart 2015 Melkveebedrijf Familie Prinsen Mestvergistingsinstallatie Fermtec Systems Locatie KTC de Marke Het bedrijf Biomassa voor vergisting In de vergister wordt jaarlijks

Nadere informatie

werkconferentie het groene beheer

werkconferentie het groene beheer werkconferentie het groene beheer Circulaire ProefTuin van West 17 januari 2019 samen aan de slag! welkom Norinda Fennema - secretaris Ondernemersvereniging TvW - initiatief Flower Power @ Tuinen van West

Nadere informatie

tot eind 2025 - LED verlichting bij vervanging - inzet slimme verlichtingsconcepten

tot eind 2025 - LED verlichting bij vervanging - inzet slimme verlichtingsconcepten Doelstelling Actie Doorlooptijd Wat gaan we doen Eigenaarschap Eigen organisatie 20% energiebesparing t.o.v. 2015 Energiebesparing gemeentelijke gebouwen 20% transitie naar hernieuwbare energie t.o.v.

Nadere informatie

Ketenanalyse groenafval

Ketenanalyse groenafval Ketenanalyse groenafval CO2-prestatieladder Auteur: Linda van Schaik Datum: 26 juni 2018 Update Keten Analyse Groenafval Algemeen In 2016 is door de oprichting van de Trip BV in Utrecht een centrale plek

Nadere informatie

Inkoop van kantoorartikelen door 2 UMC s met behulp van Prestatieinkoop

Inkoop van kantoorartikelen door 2 UMC s met behulp van Prestatieinkoop Inkoop van kantoorartikelen door 2 UMC s met behulp van Prestatieinkoop 1 De organisaties - 8 UMC s in Nederland - Zelfstandig opererende organisaties - (Inkoop)samenwerking waar mogelijk - UMC Utrecht:

Nadere informatie

ONDERZOEK HAALBAARHEID GEBRUIK BIORESTSTROMEN VOOR DUURZAME ENERGIE IN DE PROVINCIE ZEELAND

ONDERZOEK HAALBAARHEID GEBRUIK BIORESTSTROMEN VOOR DUURZAME ENERGIE IN DE PROVINCIE ZEELAND ONDERZOEK HAALBAARHEID GEBRUIK BIORESTSTROMEN VOOR DUURZAME ENERGIE IN DE PROVINCIE ZEELAND April 2010 INHOUD 0. SAMENVATTING 3 1. INLEIDING 4 1.1. Aanleiding tot een onderzoek naar het beter gebruiken

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Co-innovatie in de glastuinbouw KIVI NIRIA jaarcongres 2010 Ir. P. Jan Smits 6 oktober 2010 Inhoud Introductie Kengetallen en energietransitie Convenant Schone en Zuinige

Nadere informatie

IGEAN milieu & veiligheid. Demodag. Bermg(r)as. Peter Magielse technisch directeur

IGEAN milieu & veiligheid. Demodag. Bermg(r)as. Peter Magielse technisch directeur IGEAN milieu & veiligheid Demodag Bermg(r)as Peter Magielse technisch directeur 23.05.2014 1 Organisatie IGEAN milieu & veiligheid Milieu & afval PBW (13) Inzameling (54) Verwerking (34) Milieudienst (7)

Nadere informatie

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 GroenLinks Bronckhorst Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 Waarom co-vergisten Omdat de meststoffenwet veehouders verplicht de overtollige (mineralen in de) mest te ver(be)werken

Nadere informatie