inkijkexemplaar Haal alles uit je fiets Geachte collega, Beste leerling,

Transcriptie

1 Haal alles uit je fiets Geachte collega, Beste leerling, Veel leerlingen ervaren het vak Techniek als saai, te moeilijk en te theoretisch, terwijl Techniek het tofste vak zou moeten zijn. Kinderen tussen en 14 jaar vertonen nochtans veel interesse voor techniek, zowel jongens als meisjes. Voor de leerlingen van het eerste jaar secundair onderwijs hebben wij dit leerwerkboek geschreven dat rekening houdt met de nieuwste eindtermen. Het evenwicht tussen kennis, handelen en duiden wordt in ere hersteld. Een degelijke doeactiviteit loopt als rode draad doorheen het leerboek. Wij zijn ervan overtuigd dat de leerlingen met plezier de lessen techniek zullen volgen en nog lang zullen nagenieten van de gekozen doeactiviteit. Met vriendelijke groet, De auteurs Luc De Vlieger Anne Delobelle Een cursus samenstellen kost veel inzet, tijd en geld. De vergoeding van de auteurs en van iedereen die bij het maken en verhandelen van dit leerwerkboek betrokken is, komt voort uit de verkoop ervan. In ons land beschermt de auteurswet de rechten van deze mensen. Wanneer je zonder toestemming kopieën maakt, ontneem je dus een stuk van die vergoeding. Dat is niet eerlijk en bovendien door de wet verboden. Daarom vragen wij je beschermende teksten niet te kopiëren zonder schriftelijke toestemming. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt op om het even welke manier zonder geschreven toestemming van de uitgever Uitgeverij Tess bvba, Oudenaarde Verantwoordelijke uitgever: Tess bvba Windmolenstraat Oudenaarde Tel.: 055/ Fax: 055/ info@tess.be 1

2 Bij de samenstelling van dit leerboek werd heel veel fotomateriaal gebruikt. Mochten er illustraties zonder voorkennis van de rechthebbende zijn afgedrukt, dan worden die vezocht contact te nemen met de uitgeverij. 2 Bij deze methode hoort een leerkrachten CD. Op deze CD staat de ingevulde cursus, jaarplan, didactische richtlijnen, uitbreidingsleerstof, film en fotomateriaal, enz... De leerkrachten CD kun je bekomen bij de uitgeverij. Kaftontwerp: Tim Konincks timkonings.be ISBN X Eerste druk Wettelijk depot: D/2002/. Verantwoordelijke uitgever: TESS bvba Windmolenstraat Oudenaarde Tel.: Fax: info@tess.be 2 Haal alles uit je fiets Fietsen mijn vrijheid mijn hobby mijn vervoermiddel Herinnert jij nog je eerste meters op de fiets? Wie was je fietsmonitor? De kleine wereld waar je als kind in leefde, werd meteen een stuk groter. Met de fiets kon je grotere afstanden overbruggen in een mum van tijd, een wereld ging voor je open. Nu fiets je zeker nog, waarvoor gebruik jij je fiets? En hoe zit het met je ouders en grootouders? Welke sporten kun je beoefenen met de fiets? Doe jij aan fietssport? In dit project gaan we dieper in op de mogelijkheden van het fietsgebruik. We gaan onderzoeken hoe we meer uit de fiets kunnen halen. Fiets je mee? Stel zelf je fiets samen 1. Probleemstelling We gaan terug in de tijd. Op de wereldtentoonstelling van 1867 is de 1 ste fiets een ware hit. Met de mogelijkheden en de techniek van nu was dit zwaar stalen vehikel een waar marteltuig om mee te rijden, maar steeds meer mensen schaften er een aan. Dank zij tandwielen en kettingen gaat de fiets de volgende decennia veel sneller. Door het gebruik van nieuwe materialen wordt de fiets lichter en sterker. De fiets is tegenwoordig meer dan alleen maar een transportmiddel. Weet je dat je bij sommige constructeurs je eigen fiets kan samenstellen? Een leuke bezigheid niet? Ik wil een optimale kwaliteitsfiets samenstellen die aan volgende behoefte voldoet. Algemene behoefte: Ik moet ermee op een veilige en comfortabele manier naar school kunnen rijden. Hij moet betaalbaar zijn, max. euro. Persoonlijke behoefte: (denk aan vrije tijd, hobby, sport enz ) 3

3 2. Ontwerp 2.1. Mijn fiets 4 Een fiets is duur en koop je niet elke dag, het is dan ook belangrijk de juiste keuze te maken. Denk goed na over de mogelijkheden die je fiets moet hebben. Los onderstaande vragen correct op zodat je straks de juiste onderdelen kiest. Waarvoor zal je fiets gebruikt worden? Hoeveel km per dag/week/of maand denk je met je fiets af te leggen? Op welke ondergrond zal je fiets gebruikt worden, wens je vering op je fiets? Welke invloed heeft het gewicht van de fiets op het comfortabel rijden? Hoeveel mag mijn fiets wegen? Een moeilijke vraag, vergelijk je samen te stellen fiets met het gewicht van jouw fiets. Hoeveel weegt je huidige fiets? Hoe zou je dit kunnen wegen. Beschrijf: Wens je een versnellingsapparaat en waarom? Rijd je overdag, s morgens vroeg, s avonds laat? Soorten fietsen Opdracht 1 Noteer bij de foto het cijfer van de correcte naam en de letter van een passende eigenschap. 1 ligfiets 2 tandem 3 bakfiets 4 koersfiets 5 mountainbike 6 BMX 5 A B C D E F Deze fiets is gemaakt om offroad te rijden. Hij heeft dikke banden met profiel. De fiets is voorzien van vering. Deze fiets wordt gebruikt voor mensen met beperkingen aan de benen. De pedalen worden met de handen rondgedraaid. Ik ben een typische stuntfiets. Met deze fiets ga je niet snel even een boodschap doen. De fiets is zwaar en heeft dikke banden. Hij is voorzien van goede vering. Je gebruikt de fiets op een ruig offroad parcours. Met deze fiets rijdt je enkel naar beneden. Met deze fiets kan je op reis te gaan, hij is gemaakt voor langere afstanden. Je kan je bagage erop vastmaken. Lichte fiets waarmee snel gereden kan worden. Deze fiets heeft dunne banden.

4 6 7 vouwfiets 8 ligfiets 9 handbike 10 stadsfiets downhill 12 trekkersfiets Noteer je ideale fiets: Type: Verlichting op de fiets? ja -neen: Zo ja, dynamo of batteijen? (omcirkel je keuze) Gewicht van je fiets? +- kg Vesnellingen ja - neen: Zo ja, hoeveel versnellingen wens je?, in de naaf of een derailleur? Klassieke of sportieve look of... Wens je vering? ja - neen: Zo ja, zadelvering, voorvorkvering, achtervorkvering? Wens je tassen aan je fiets? ja - neen: Zo ja, vooraan en of achteraan? enz... 6 G H I J K L Deze fiets werd in oorsprong door bakkers gebruikt. In een aangepaste vorm, wordt hij tegenwoordig gebruikt om boodschappen te vervoeren of om kleine kinderen mee te nemen op een fietstochtje. De liggende houding van de bestuurder valt op. De fiets is comfortabel voor lange afstanden. Je kan er hoge snelheden mee halen. De fiets kan opgevouwen worden tot een kleiner formaat. Handig om mee te nemen in de auto. Met deze fiets kom je allebei op hetzelfde moment aan! Met deze fiets kan je je makkelijk verplaatsen op verharde weg. De fiets heeft verlichting. De bagagedrager is ook handig voor je boekentas of om boodschappen vast te maken. Met deze fiets kan je veel spullen vervoeren. Hij is voorzien van een voordrager aan het stuur voor een mand of bak. Achteraan is er een stevige bagagedrager Fietsonderdelen Benoem de fietsonderdelen die je straks zult kiezen om je fiets samen te stellen. Noteer de juiste onderdelen bij de fiets. Kies uit: frame, zadel en zadelpen, stuur met stuurpen, voorvork, verlichting, pedalen, groep set (versnelling en ketting), wielen, dragers en bagage : _ 2: _ 3: _ 4: _ 5: _ 6: _ 7: _ 8: _ 9: _ 10: _ : _

5 3. Maken 8 Ga naar de website van fietsenfabrikant Koga om je fiets samen te stellen. Bekijk eerst het filmpje dat door wielerland tv werd geschoten. Ga naar: film wielerland tv. Na het bekijken van de film ga je naar: Bouw je Koga Ontwerp je Koga Is je fiets samengesteld, dan moet je hem personaliseren. Ga naar: personaliseer uw Koga plaats uw handtekening. Noteer je naam, klas en nummer op het frame (max 22 tekens) Je beschikt nu over de meest ideale fiets die voldoet aan jouw behoeften, maar als de framemaat niet aangepast is aan jou lichaamslengte, dan zal je niet tevreden zijn over deze fiets. waarom niet? Ga naar: Bepaal je framemaat advies. Om de juiste framemaat te bepalen, moet je de binnenbeenlengte meten. Daarvoor gebruik je een lintmeter. Mijn binnenbeenlengte is cm. De computer berekent de grootte van je frame. Mijn framemaat is cm. Ben je klaar, dan kun je alles opslaan via dit ikoon onderaan je scherm. klik op: Opslaan als: noteer je naam, klas en nr. bij naam van je ontwerp. Noteer je adres en druk op O.K. Je wordt nu gevraagd om een wachtwoord aan te maken en dit te herhalen. Wens je geen nieuwsbrief te ontvangen, klik dan op neen. Je kan nu thuis jouw resultaat bekijken en uitprinten. Stop deze bladzijden in je leerwerkboek In gebruik nemen Voldoet mijn fiets aan de verwachtingen die ik had bij het opstellen van mijn behoefte? Vul de tabel in. Vaststelling (zet een kruisje in het juiste vakje) Komt het fietstype overeen met je keuze? Komt de verlichting overeen met je keuze? Komt de versnelling overeen met je keuze? Komt het gewicht overeen met je keuze? Komt de look overeen met je keuze? Komt de vering overeen met je keuze?

6 5. Evaluatie Productevaluatie: 10 Ben je tevreden over elk onderdeel / het geheel? Wat had je liever anders gezien? Procesevaluatie: Wat denk je over de wijze (manier) waarop de fiets werd samengesteld. Indien je een fiets wenst aan te kopen, zou jij overwegen om op deze manier jouw fiets samen te stellen? Zou je ook tot de aankoop overgaan via internet? _ Wat denk je over het beroep van fietsenmaker? Is er nog toekomst voor een fietswinkel, nu je een fiets digitaal kan samenstellen en bestellen? Leer - wijzer 1. Noteer bij elk type fiets de eigenschappen en de naam. 2. Je moet een fiets kunnen samenstellen via het internet. 3. Welke fietsonderdelen moet je kiezen bij het samenstellen van de fiets? 4. Is er nog toekomst voor de fietsenmaker, leg uit. 5. Je moet alle opdrachten en taken opnieuw kunnen maken. 10 Reinigen en basisonderhoud Het verzorgen van je fiets is zeer belangrijk. Als je je fiets regelmatig reinigt en onderhoud zorgt dat voor een betere veiligheid, je verlengt daarmee de levensduur van je fiets en je krijgt meer plezier in het fietsen. Fietsen die zelden of nooit worden schoongemaakt hebben vaak last van bijvoorbeeld slecht werkende remmen of een slecht werkend versnellingsapparaat. Als fietsgebruiker kunnen we zelf een groot deel van het onderhoud uitvoeren. Voor een jaarlijkse grotere servicebeurt is een bezoek aan de fietsenmaker aanbevolen. Je hebt er dus alle belang bij om je fiets regelmatig te reinigen en goed te onderhouden. 1. Probleemstelling Ik wil meer plezier beleven bij het fietsen. Ik wil veilig en aangenaam fietsen. Daarom moet mijn fiets netjes en goed onderhouden zijn. Hij moet ook voldoen aan de wettelijke bepalingen rondom veiligheid. Hoe reinig ik best mijn fiets? Hoe moet ik hem onderhouden? Stel dat mijn fiets op dit moment door de politie wordt gecontroleerd, zou hij voldoen aan de wettelijke reglementering? 2. Ontwerp 2.1. Reinigen van de fiets Welk soort vuil vind je op je fiets? Hoe wil ik mijn fiets reinigen? Plaast een vinkje in de onderstaande kolom naast wat jij wenst uit te voeren. ontsmetten ontvetten afschuren, ruw maken vuil wegnemen verf verwijderen roest wegnemen

7 2.2. Onderhouden van de fiets 12 Nadat je fiets gereinigd is, doe je het onderhoud. Alle onderhoudswerken uitvoeren als fietsgebruiker is niet noodzakelijk. Vink in de onderstaande tabel aan wat je zelf denkt te kunnen en wat de fietsmaker voor jou zou doen. In de fietsbox steekt een onderhoudsfiche. Je kan eventueel deze fiche raadplegen voor je een beslissing neemt. Banden Wielen Remmen Zadel Stuur Spatborden Deze beschrijving zegt waarop je moet letten en wat de eisen zijn. De bandendruk is voldoende. (controleer met een drukmeter, ideaal is 3.8 bar) Het loopvlak van de band heeft voldoende reliëf. De band vertoont geen uitstulpingen. Er zijn geen scheuren in de band. Het wiel zit stevig vast met het kader. (controleer de 2 moeren) De wielen draaien mooi rond zonder slag. De spaken zijn stevig aangespannen. De remblokken zijn niet versleten. De remblokken zitten stevig vast. De remkabels zijn voldoende aangespannen. De remblokken zijn zo geregeld dat ze bijna de velg raken. (2 mm speling tussen velg en remblokjes) Het zadel zit stevig vast. Het stuur zit stevig vast. Het spatbord zit vast en duwt niet tegen het wiel. 12 ok na te kijken dit herstel ik zelf dit is voor de Fietshersteller Ketting Verlichting Bel Versnelling Kabels De ketting is gereinigd. De ketting is gesmeerd. De kettingspanning is goed. (Het midden van de ketting kan ik +- 1 cm op en neer bewegen) De ketting en kettingwielen zijn in goede staat. (Trek de ketting van het kettingwiel, je kan niet tussen ketting en kettingwiel kijken) Het voorlicht werkt en achterlicht werkt. (indien aanwezig) Het achterlicht werkt. Ik hoor de bel rinkelen vanop 20 m afstand. Het versnellingsapparaat (derailleur) loopt gesmeerd. De remkabels en versnellingskabels zijn gesmeerd