Gemeenteraadsverkiezingen 2012

Transcriptie

1 Deze brochure is geen propaganda voor de verkiezingen! Ze bevat nuttige informatie voor alle kiezers Gemeenteraadsverkiezingen 2012 Deze brochure werd samengesteld door het centre bruxellois d action interculturelle en HET REGIONAAL INTEGRATIECENTRUM Foyer met de FINANCIËLE steun van de BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING.

2 2 3 Deze verkiezing is belangrijk vermits de gemeente bevoegd is voor de beleidsdomeinen die het dichtst bij de bevolking staan : kinderdag verblijven, scholen, straten, sportinfra structuur, sociale bijstand, netheid, veiligheid e.d. Door te stemmen, krijgt u een kans uw mening te geven, de kandidaten te kiezen die volgens u het meest geschikt zijn, of het programma te steunen waar u achter staat. Dit is een individuele stem die iedereen bewust moet uitbrengen volgens eigen overtuiging en waarden. Voorwoord Op 14 oktober kiest u de mannen en vrouwen die u in de gemeenteraad zullen vertegenwoordigen. Deze brochure geeft u praktische informatie over uw stemrecht : Welke bevoegdheden heeft een gemeente? Wie kan stemmen? Waar vind ik nuttige informatie? Enz. Stemmen is een basisrecht in een democratie. Het is tevens een kans tot actief burgerschap in onze eigen leefomgeving. De Minister-President Inleiding door de initiatiefnemers Dit is voor u: voor Belgen en niet- Belgen! Stemplicht of stemrecht? Misschien is stemmen voor u een normale zaak Misschien hebt u burgers van buitenlandse origine onder uw vrienden of buren Misschien mogen zij deze keer voor het eerst naar de stembus? Lees deze brochure heel aandachtig. Spreek erover. Maak mensen warm om te gaan stemmen. Want het gaat over uw rechten en uw verantwoordelijkheid. En over onze democratie. Bij de komende verkiezingen in uw gemeente hebt u een enorme kans: u kan mee beslissen wie uw gemeente zal besturen. Lees wat u moet doen. Doe het morgen al, en doe het zeker vóór 31 juli Grijp uw kans, want dit is democratie: elke burger kan stemmen; er zijn verschillende politieke partijen waaruit de kiezers kunnen kiezen; je stem is persoonlijk en geheim. De verkiezingen vinden plaats op 14 oktober Wie niet de Belgische nationaliteit heeft, moet vooraf inschrijven. Een kleine moeite, voor een heel groot resultaat. U telt mee in uw gemeente. Laat uw stem horen! Loredana Marchi Directrice Foyer

3 4 5 Verkiezingen in België België heeft verschillende bestuursniveaus en dus ook verschillende verkiezingen: De federale verkiezingen: om de 4 jaar.* De gewestelijke en gemeenschapsverkiezingen: om de 5 jaar. De Europese verkiezingen: om de 5 jaar. De gemeentelijke en provinciale verkiezingen: om de 6 jaar. Tijdstabel Oktober 2006: gemeente Juni 2007: federaal Juni 2009: gewest en gemeenschap + Europees 14 oktober 2012: gemeente Juni 2014: federaal + gewest en gemeenschap +Europees De lokale verkiezingen van 2012 Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt 19 gemeenten. De gemeente is het laagste politieke niveau dat het dichtst bij de burger staat. De gemeente is bevoegd voor alles wat te maken heeft met het gemeentelijk belang, m.a.w. met de collectieve noden van de inwoners. In theorie kan een gemeente alles doen wat haar niet is verboden, gaande van het bouwen van een sporthal tot het aanleggen van wegen. De gemeente is bevoegd voor : Bevolking: aflevering van identiteitskaart, bewijs van gezinssamenstelling, rijbewijs, paspoort Burgerlijke stand: aangifte van geboorte, huwelijk, overlijden Gemeentescholen OCMW en andere sociale diensten (gemeentelijke kribben en bejaardentehuizen) Huisvesting: verzoek tot onbewoonbaarverklaring Veiligheid en ordehandhaving: via de plaatselijke politieantennes en stadswachten Openbare werken: aanleg en onderhoud van gemeentewegen, riolering, straatverlichting Aflevering van vergunningen: stedenbouwkundige vergunning, vergunning voor activiteiten op de openbare weg Milieu: groene ruimten, openbare netheid Sport en cultuur * Het federaal parlement zal vanaf 2014 voor een periode van vijf jaar verkozen worden. De eerstvolgende federale verkiezingen van 2014 vallen sowieso samen met de verkiezing van het Europese en de regionale parlementen. Het federale parlement zal echter net als de deelstaatparlementen voortaan voor een legislatuur van vijf jaar verkozen worden. Vanaf dan vallen alle verkiezingen dus om de vijf jaar samen, tenzij de federale regering er vroeger het bijltje bij neerlegt.

4 6 7 De gemeente staat bij deze projecten natuurlijk onder controle van de toezichthoudende instanties: de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten. Indien er een wet, decreet of ordonnantie is, moet de gemeente zich hieraan houden (wetten, decreten en ordonnanties staan immers boven de gemeenten). De gemeenten moeten ook de taken uitvoeren die hen worden opgelegd door de hogere instanties. Zo verleent de gemeente bouwvergunningen conform de regels van het gewest. Op 14 oktober 2012 kiezen de burgers een nieuwe gemeenteraad. Hieruit worden de schepenen en de burgemeester aangesteld. De burgemeester, de schepenen en de gemeenteraadsleden bepalen het beleid van de gemeente voor de komende 6 jaar. De verkozenen beschikken over een ruime autonomie binnen hun bevoegdheidsdomein! Door op 14 oktober 2012 je stem uit te brengen, bepaal je mee hoe deze functies ingevuld worden! Wat vind je belangrijk? Welke punten verdienen meer aandacht? Bekijk de verschillende partijen, hun kandidaten, de diverse programma s en standpunten. Een doordachte stem uitbrengen is je eigen persoonlijke inbreng in het reilen en zeilen van de gemeente. Overzicht gemeente De gemeenteraad is het wetgevend orgaan. Gemeenteraadsleden worden rechtstreeks door de burgers verkozen. Hun aantal hangt af van het bevolkingsaantal van de gemeente. Het college van burgemeester en schepenen is het uitvoerend orgaan. Burgemeester en schepenen worden onrechtstreeks door de burgers verkozen. De verkozen gemeenteraadsleden duiden een aantal personen uit de gemeenteraad aan als schepen. Hun aantal hangt af van het bevolkingsaantal van de gemeente. De burgemeester wordt aangeduid door de Regering van het Brussels Gewest. De burgemeester is één van de verkozen gemeenteraadsleden. Wie mag stemmen? Belgen* Iedere Belg die voldoet aan de wettelijke voorwaarden, is stemplichtig. Er dient vooraf geen enkele stap ondernomen te worden. Het algemeen enkelvoudig stemrecht (één man=één stem) zoals we dat nu kennen, werd ingevoerd na WOI. Vrouwen genieten pas stemrecht sedert voorwaarden De Belgische nationaliteit bezitten (uiterlijk op 1 augustus 2012). Minstens 18 jaar zijn (uiterlijk op 14 oktober 2012). Ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van de gemeente (uiterlijk op 31 juli 2012). Indien een kiezer verdwijnt uit het bevolkingsregister van een Belgische gemeente tussen 1 augustus 2012 en 14 oktober 2012, wordt hij geschrapt van de kiezerslijst. Burgerlijke en politieke rechten genieten. Procedure: Belgen hoeven vooraf geen enkele stap te ondernemen. Indien u als Belg aan de voorwaarden voldoet, ontvangt u automatisch een oproepingsbrief. Met deze brief en uw identiteitskaart begeeft u zich naar het stemlokaal om uw stem uit te brengen. Stemplicht: Iedere Belgische burger die aan de bovenvermelde voorwaarden voldoet, is stemplichtig. Wie niet gaat stemmen, kan beboet worden. Indien u werkelijk verhinderd bent om persoonlijk te gaan stemmen, kan u uw stem uit laten brengen door een vertrouwenspersoon. Dat is het zogenaamde stemmen bij volmacht. * Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het om Belgische kiezers (toestand op 1 januari 2012).

5 Onderdanen van de Europese Unie* Iedere onderdaan van een Lidstaat van de Europese Unie mag stemmen indien hij aan de kiesvoorwaarden voldoet en zich vooraf als kiezer ingeschreven heeft. Europese onderdanen die in België verblijven, hebben sedert 1999 stemrecht. Dit stemrecht is beperkt tot Europese verkiezingen en gemeenteraadsverkiezingen. voorwaa rden: De nationaliteit hebben van één van de Europese lidstaten (uiterlijk op 1 augustus 2012). 8 Minstens 18 jaar zijn (uiterlijk op 14 oktober 2012). Ingeschreven zijn in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister van de gemeente (uiterlijk op 31 juli 2012). Indien een kiezer tussen 1 augustus 2012 en 12 oktober 2012 verdwijnt uit het bevolkingsregister van een Belgische gemeente, wordt hij geschrapt van de kiezerslijst. Dit zijn houders van een verklaring van inschrijving ( bijlage 19 ), mits positieve woonstcontrole; een verblijfskaart voor EU-onderdanen ( E/E+ kaart ); voor onderdanen van Roemenië/ Bulgarije gelden ook: een A/B kaart ; een bijlage 35 in kader van een annulatieberoep bij de RVV; voor Europese ambtenaren en hun gezinsleden volstaat een vermelding in het bevolkingsregister ( consulaire of bijzondere kaart ). Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden. * Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het om potentiële EU-kiezers (toestand op 1 januari 2012). 9 Burgerlijke en politieke rechten genieten. Zich inschrijven op de gemeentelijke kiezerslijst. Zich inschrijven op de kiezerslijst EU-onderdanen moeten zich inschrijven op de gemeentelijke kiezerslijst. Wie zich ingeschreven heeft voor de vorige gemeenteraadsverkiezingen in Brussel (in 2000 of 2006), moet zijn inschrijving niet hernieuwen en wordt automatisch opgeroepen. Let wel: Een inschrijving voor de vorige Europese verkiezingen houdt niet automatisch een inschrijving in voor de gemeenteraadsverkiezingen! Wie ingeschreven is op de kiezers lijst, is daarmee ook onderworpen aan de stemplicht! Je kan je wel op elk moment laten schrappen van de lijst. Belangrijk: In België stemmen heeft geen invloed op je stemrecht in het land van herkomst! Niet-EU onderdanen* Iedere onderdaan van een staat buiten de Europese Unie, die al minstens vijf jaar in België verblijft, kan stemmen indien hij voldoet aan de kiesvoorwaarden en zich vooraf als kiezer ingeschreven heeft. In 2004 werd het migranten stemrecht goedgekeurd voor gemeenteraadsverkiezingen. Niet-EU onderdanen konden voor het eerst naar de stembus tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van oktober vo o r wa a r d e n Sedert 5 jaar ononderbroken verbleven hebben in België, op basis van een wettige verblijfstitel (uiterlijk op 31 juli 2012). Dit zijn vreemdelingen die sedert minstens 1 augustus 2007 in België verblijven, op basis van een wettige verblijfstitel. * Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaat het om potentiële niet-eu kiezers (toestand op 1 januari 2012).

6 10 11 Volgende verblijfstitels worden in aanmerking genomen: een identiteitskaart voor vreemdelingen ( C kaart ); een verblijfskaart als langdurig ingezetene ( D kaart ); een BIVR voor bepaalde of onbepaalde duur ( A/B kaart ); een attest van immatriculatie model A ( oranje kaart ); een bijlage 35 in kader van een annulatieberoep bij de RVV. Je mag de 5-jaar termijn vervullen met één titel, of met een combinatie van titels, zolang je verblijf maar zonder onderbreking gedekt geweest is. Volgende titels worden NIET in aanmerking genomen: kort verblijf ( aankomstverklaring ); onwettig verblijf. Ingeschreven zijn in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister van de gemeente (uiterlijk op 31 juli 2012) Indien een kiezer tussen 1 augustus 2012 en 12 oktober 2012 verdwijnt uit het bevolkingsregister van een Belgische gemeente, wordt hij geschrapt van de kiezerslijst Dit zijn houders van: een identiteitskaart voor vreemdelingen ( C kaart ); een verblijfskaart als langdurig ingezetene ( D kaart ); een BIVR voor bepaalde of onbepaalde duur ( A/B kaart ). Ook bv. studenten of tijdelijk geregulariseerden kunnen in aanmerking komen Minstens 18 jaar zijn (uiterlijk op 14 oktober 2012). Burgerlijke en politieke rechten genieten. Zich inschrijven op de kiezerslijst. Zich inschrijven op de kiezerslijst Niet-EU vreemdelingen moeten zich inschrijven op de gemeentelijke kiezerslijst. Wie zich ingeschreven heeft voor de vorige gemeenteraadsverkiezingen in Brussel (in 2006), moet zijn inschrijving niet hernieuwen en wordt automatisch opgeroepen. Wie ingeschreven is op de kiezerslijst, is daarmee ook onderworpen aan de stemplicht! Je kan je wel op elk moment laten schrappen van de lijst.

7 Inschrijving op de kiezerslijst De kiezerslijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 bevatten de namen van de kiezers die hun stem zullen uitbrengen op 14 oktober Onderdanen van de Europese Unie en niet-eu vreemdelingen die aan de stembusgang willen deelnemen, moeten zich inschrijven op de kiezerslijst. Inschrijven kan vandaag al, en kan uiterlijk tot 31 juli 2012! Vrijgesteld van inschrijving Belgen. Europese burgers en niet-eu vreemdelingen die zich voor een vorige gemeenteraadsverkiezing ingeschreven hebben als kiezer. Let wel: Een inschrijving voor de vorige Europese verkiezingen houdt niet automatisch een inschrijving in voor de gemeenteraadsverkiezingen! Hoe je inschrijven op de kiezerslijst? Je vult het aanvraagformulier in (zie binnenin). Dit formulier is ook gratis te verkrijgen op elke gemeente, of gratis te downloaden via www. brusselverkiezingen2012.irisnet.be. 12 Elke vreemdeling die aan de kiesvoorwaarden voldoet en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest woont, krijgt dit formulier ook thuisgestuurd. Als niet-eu vreemdeling onderteken je tevens een verklaring waarmee je je verbindt de Grondwet, de wetten van het Belgisch volk en het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden na te leven. Je dient het aanvraagdossier uiterlijk op 31 juli 2012 bij de gemeente in. Dit kan persoonlijk of per post. Je ontvangt van de gemeente een bevestiging en een oproepingsbrief. Als ingeschrevene op de kiezerslijst, ben je onderworpen aan de stemplicht. 13 Zich laten schrappen van de kiezerslijst Eens je ingeschreven bent op de kiezerslijst, ben je onderworpen aan de stemplicht. Je inschrijving op de kiezerslijst blijft geldig zolang je aan de kiesvoorwaarden voldoet. Zij blijft dus suite pagina 14 ook gelden voor latere verkiezingen. Je kan je evenwel tot 31 juli 2012 laten schrappen van de kiezerslijst. Dit doe je schriftelijk bij de gemeente. Een reden opgeven hoeft niet. Belgen kunnen zich niet laten schrappen van de kiezerslijst! Stemmen gebeurt in Brussel* elektronisch Je begeeft je naar het stemlokaal. Je over handigt de oproepingsbrief en je identiteitskaart aan de leden van het stembureau. Je ontvangt een witte magneetkaart. Je trekt je terug in het stemhokje. Je steekt de magneetkaart in de kaartlezer van de computer. Je volgt de instructies van de computer. Wat als je inschrijving geweigerd wordt? Het college van burgemeester en schepenen kan je inschrijving op de kiezerslijsten weigeren, bv. omdat je niet aan de criteria voldoet. Indien je het niet eens bent met deze beslissing, kan je binnen de tien dagen na de kennisgeving, per aangetekend schrijven je bezwaren meedelen aan het college van burgemeester en schepenen. Indien het college bij zijn beslissing blijft, kan je beroep aantekenen bij het Hof van Beroep. Stemmen doe je door met de lichtpen het scherm van de computer aan te toetsen. Je bevestigt je stem op dezelfde manier. Je verlaat het stemhokje en stopt de magneetkaart in de urne. Je krijgt je identiteitskaart en de oproepingsbrief terug. Deze laatste wordt afgestempeld als bewijs dat je aan de stemplicht hebt voldaan. * De hierboven beschreven procedure geldt niet voor de gemeenten Sint-Gillis en St-Pieters-Woluwe.

8 14 15 Hoe geldig stemmen? Er zijn 3 mogelijkheden om geldig te stemmen: Je stemt op één lijst. Met een lijststem schaar je je achter de hele lijst van kandidaten, in de volgorde die de lijst bepaalt. Je stemt op één of meerdere kandidaten binnen eenzelfde lijst. Met een voorkeurstem druk je je voorkeur uit voor één of meerdere kandidaten binnen eenzelfde lijst. Je kan binnen één lijst zoveel kandidaten aanstippen als je wil. FAQ Hulp nodig bij het stemmen? Elk stembureau heeft een stemhokje dat toegankelijk is voor mindervalide kiezers. Wie wegens een fysische handicap hulp nodig heeft, kan zich door een persoon naar keuze laten bijstaan. De voorzitter van het stembureau geeft hiertoe zijn toestemming. Wie moeite heeft met de elektronische stemming, wordt geholpen door de voorzitter van het stembureau of door een van de bijzitters. Stemmen bij volmacht In principe moet elke kiezer persoonlijk zijn stem uitbrengen. Sommige personen kunnen een stem bij volmacht uitbrengen. Het gaat o.a. om zieken, studenten en personen die tijdelijk in het buitenland verblijven. Je moet de volmacht met de nodige bewijsstukken staven (bv. met een doktersattest). Dit geldt bv. voor toeristen die zich op de dag van de verkiezingen in het buitenland bevinden. De gevolmachtigde kiezer brengt met dit attest een stem uit in het bureau waar jij opgeroepen werd. Oproepingsbrief verloren? De gemeente kan tot 15 dagen vóór de verkiezingsdag de oproepingsbrieven opsturen. Indien u uw oproepingsbrief verloren bent, kan u een ander exemplaar ophalen bij het gemeentebestuur tot op de middag van de verkiezingsdag. Stemverzuim? Iedereen die op de kiezerslijsten ingeschreven is, is onderworpen aan de stemplicht. De kiezer die niet aan zijn stemplicht heeft voldaan (en daarvoor geen geldige reden opgegeven heeft), kan opgeroepen worden om voor de politierechtbank te verschijnen. Je stemt op blanco. Door een blanco stem uit te brengen, steun je niets of niemand. Procedure volmacht: Je wijst een andere kiezer aan als gevolmachtigde Je vult het volmachtformulier in. Dit formulier is gratis te verkrijgen op elke gemeente, of gratis te downloaden via verkiezingen2012.irisnet.be. Jij en de gevolmachtigde kiezer ondertekenen beiden de aanvraag. Je voegt de nodige bewijsstukken aan de volmacht toe. In bepaalde gevallen moet je op voorhand een toelating vragen aan de gemeente om bij volmacht te kunnen stemmen. Zetelen in het stembureau als bijzitter Wie ingeschreven is op de kiezerslijsten, kan ev. opgeroepen worden om de dag van de verkiezingen mee te zetelen in het stembureau (als bijzitter). Hieraan is een vergoeding gekoppeld (bedrag wordt door de gemeente bepaald). Wie om ernstige (bv. medische) redenen deze taak niet kan uitvoeren, moet zo snel mogelijk de voorzitter van het hoofdbureau op de hoogte brengen. Opkomen als kandidaat Enkel Belgen en EU-burgers kunnen zich kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkiezingen.

9 16 Niet op de openbare weg gooien Nuttige adressen Vragen over de organisatie van de verkiezingen in Brussel? Je vindt alle informatie op de site van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest irisnet.be Op deze site kan je ook alle aanvraagformulieren downloaden! Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vragen over de inhoud van deze brochure? Regionaal Integratiecentrum Foyer Dienst Rechtsbescherming Mommaertsstraat Molenbeek T Questions sur le contenu de cette brochure? Centre Bruxellois d Action Interculturelle (CBAI) Stalingradlaan Brussel T Op zoek naar een advocaat die kan helpen bij het aantekenen van bezwaren of beroep? Bureau Juridische Bijstand Poelaertplein 1000 Brussel T Verbindingsbureau Brussel-Europa T blbe@blbe.be U kan deze brochure gratis bijbestellen via elections2012@cbai.be of V.u. : Christine Kulakowski Stalingradlaan Brussel Design : in-octavo : philippe dieu & pascal-emmanuel illustraties : olivier goka ( PHOTO : BERNARD BABETTE SABAM 2012 Deze brochure werd samengesteld door het centre bruxellois d action interculturelle en HET REGIONAAL INTEGRATIECENTRUM Foyer met de FINANCIËLE steun van de BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING.