Pedagogische uitdagingen voor het onderwijs Omgang met diversiteit en radicalisering

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Pedagogische uitdagingen voor het onderwijs Omgang met diversiteit en radicalisering"

Tine de Ridder
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Pedagogische uitdagingen voor het onderwijs Omgang met diversiteit en radicalisering Trees Pels Vrije Universiteit/Verwey-Jonker Instituut MBO-raad Platformdag Sociale Veiligheid; Veiligheid Verbinden Driebergen

3 Overzicht inleiding Pedagogische opdracht en diversiteit o Opvoeden in het onderwijs o. en de nieuwe vragen die diversiteit meebrengt o Professionalisering Omgang met radicalisering o Opvoeding en radicalisering: risico s en kansen o Radicalisering? Of pubergedrag? o Tips

4 Pedagogische rol onderwijs Belang pedagogische opdracht o veranderende gezagsveroudingen: van bevel naar onderhandeling autonomie dominante sociale norm o grotere kloof leefwereld school thuis o nieuwe onderwijskundige eisen meer accent op persoonlijkheid en sociale competenties zelfstandig, participerend en samenwerkend leren Problemen van motivatie en orde/controle

5 Pedagogische rol en diversiteit 1 Relaties tussen leerlingen o etnische segregatie o dominantie vs. afhankelijkheid o leerlingen uit migrantengroepen meer gepest, ervaren minder sociale veiligheid, meer spanningen o interetnische confrontaties tussen leerlingen (rechts- en religieus extremisme)

6 Pedagogische rol en diversiteit 2 Relaties leerlingen-leerkrachten o verzet tegen school/leerkracht (straatcultuur; acting white) o spanningen allochtone leerlingen leerkrachten o verschillen houding/gedrag leerkrachten o vragen van leerkrachten over omgang met diversiteit

7 Pedagogische rol en diversiteit 3 Aandacht voor diversiteit: pedagogische noodzaak Maar: diversiteitgevoelig pedagogisch beleid? o veel aandacht voor onderwijsachterstand o weinig aandacht voor intercultureel onderwijs o bij wet verplicht 1984 (bo), 1996 (vo); burgerschap en sociale integratie (sinds 2006), mbo? o weinig visie, planmatige uitwerking, mbo?

8 Pedagogische rol en diversiteit: professionalisering 1 Meetladder Diversiteit Onderwijs 1. Curriculum o Onderwijsdoelen, toetsing en leerlijnen o Inhoud o Materialen en bronnen o Didactiek: - werkvormen en leeractiviteiten - stage- en begeleidingspraktijk - groeperingsvormen 2. Pedagogische voorwaarden 3. Algemene voorwaarden o Visie op diversiteit in het onderwijs o Management en organisatie o Docentcompetenties en verwerving ervan: - kennis - attituden - vaardigheden

9 Pedagogische rol en diversiteit: professionalisering 2 Meetladder Diversiteit Onderwijs: Pedagogische voorwaarden o Positieve docent-student en peer relaties Bijvoorbeeld: veilige sfeer, persoonlijke interesse in studenten en hun ervaringswereld, maatregelen tegen (etnische, gender) ongelijkheid in instructie, groepsdiscussie, samenwerkend leren o Modelling van respect voor diversiteit o Pedagogy of excellence o Monitoren en managen van groepsprocessen Bijvoorbeeld: hanteren van conflicten tussen studenten, formuleren/handhaven van gedrags- en omgangsregels voor alle studenten

10 Opvoeding en radicalisering 1 Voor ouders en beroepsopvoeders geldt: o socialisatie van wantrouwen/antagonisme tegen de ander kan negatieve invloed hebben, socialisatie van egalitarisme positieve invloed o communicatie: open staan voor vragen en problemen van jongeren, responsief reageren, kritisch reflecteren op hun gedrag/uitingen, en actief begeleiden bij ervaren krenking > kan buffer zijn tegen radicalisering o wegkijken, of autoritair reageren, gebrek aan responsiviteit > zijn risicofactoren

11 Opvoeding en radicalisering 2 Extreme uitingen: radicalisering of puberaal gedrag? o Puberteit: grenzen verkennen o Voedingsbodem radicalisering: o ervaren deprivatie, zoektocht zingeving, identiteit; isolement o weinig serieuze aandacht volwassenen pas op met labellen pedagogische verantwoordelijkheid voorop: responsief reageren en zo nodig kritisch reflecteren

12 Opvoeding en radicalisering: tips 1 Ga/blijf in dialoog o Begin met luisteren, open houding o Stel vragen/toon begrip voor achtergrond uitspraken (vraag naar ervaringen op school, straat, van ouders, peers) o Kom tegemoet aan behoefte aan persoonlijke aandacht (zingeving, identiteit) Leer verschillende perspectieven zien, empathie (wat zou jij doen als je burgemeester was?) Leer kritisch nadenken

13 Opvoeding en radicalisering: tips 2 Ook van belang: grenzen stellen/pedagogisch corrigeren ( je mag je beledigd voelen, maar dat is nooit een reden voor extreem gedrag ) Positieve rolmodellen/online tegengeluiden (voorbeeld: voormalige Hofstadjongere als jongerenwerker) Betrek de ouders (Zie ook het Onderwijsmanifest van het Radicalization Awareness Network)

14 Opvoeding en radicalisering: tips 3 Voorwaarden In de groep o Een klimaat van veiligheid en respect o Gezamenlijke gespreks- en omgangsregels Ondersteuning docenten o Pedagogische professionalisering i.h.a. o W.b. radicalisering: o gezamenlijke afspraken op school/pedagogische visie o training gevoelige gesprekken/omgang met radicalisering (niet alleen: herkennen van.) o docentenintervisie o ondersteunend community netwerk

15 Bronnen Pels, T. (2012). Diversiteit en de pedagogische functie van het onderwijs. Pedagogiek, 32(2), Pels, T., De Gruijter, M., & Lahri, F. (2008). Jongeren en hun islam: Jongeren over hun ondersteuning als moslim in Nederland. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut/FORUM. Pels, T., De Gruijter, M., & Middelkoop, M. (2009). Eindverslag trainingen professionals in het herkennen van en omgaan met radicalisering. Utrecht: FORUM/Verwey-Jonker Instituut. Van Bergen D.D,. Ersanilli E.F., De Ruyter D.J., & Pels T. Parental Ethnic Socialization and the Onset of Radicalization in Turkish-Dutch Youth. Manuscript submitted. Van Bergen, D., & Pels, T. (2013). Essay: Invloed op radicale jeugd. Goed contact met ouders maakt mild. JeugdenCo, 7(4), Van den Bos, K., Loseman, A., & Doosje, B. (2009). Waarom jongeren radicaliseren en sympathie krijgen voor terrorisme: onrechtvaardigheid, onzekerheid en bedreigde groepen. Den Haag: WODC/Ministerie V&J. Van San, M., Sieckelinck, S., & De Winter, M. (2010). Idealen op drift. Een pedagogische kijk op radicaliserende jongeren. Den Haag: Boom Lemma. Wessels, L, & Dijkman, A. (2012). Radicaal (on)zichtbaar. Verkennend onderzoek naar omvang, kenmerken en oorzaken van mogelijke radicalisering onder Amsterdamse moslima s. Amsterdam: VIZEA. Zie ook

16 Bedankt voor uw aandacht

Vergelijkbare documenten

Voorkomen van radicalisering: óók een pedagogische opdracht!

Voorkomen van radicalisering: óók een pedagogische opdracht! Trees Pels/ 24-10-14 Inleiding Bij het verklaren van het proces van radicalisering onder jonge mensen ligt het accent de laatste jaren toenemend