VOOR DE VERENIGING DE HEI OP BESTUREN MET AMBITIE(S)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VOOR DE VERENIGING DE HEI OP BESTUREN MET AMBITIE(S)"

Transcriptie

1 Jaargang 34, nr.1 Maart 2014 HEEMRANK Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Het Heemhuis, Bosweg 8a, Malden Secr.: Hetty Koemans, Postbus 30, 6580 AA Malden tel.: Red.: Suzanne Hägele redactie: IBAN: NL41 RABO BESTUREN MET AMBITIE(S) In het huidige bestuur is ruimte voor een nieuw bestuurslid. Het bestuur is daarom op zoek naar een bestuurslid die net als het bestuur de schouders zet onder de doelstellingen van de vereniging. Het bestuur verdeelt op basis van persoonlijke kwaliteiten en interesses onderling haar taken en werkzaamheden. Door de recente ontwikkelingen komen er bij ons nieuwe onderwerpen op tafel zoals vrijwilligersbeleid, samenwerking, coördinatie van activiteiten en werkzaamheden met groene clubs. Ben jij of ken jij iemand met belangstelling voor mensen, natuur, educatie en heeft het samenwerken met basisscholen, verenigingen, stichtingen en clubs jouw belangstelling, laat dit het bestuur dan weten. Stuur jouw motivatie in een naar VOOR DE VERENIGING DE HEI OP Om de alledaagse bestuurstaken en de keuzes m.b.t. verenigingstaken eens goed en van een afstand te bezien besloot het bestuur een zogenaamde Heidag te doen. Op zaterdag 30 november was het voltallig bestuur op tijd van huis gegaan om in het Zwaantje eens gezamenlijk naar de horizon van onze vereniging te turen. Met een goede voorbereiding gaat een dergelijk avontuur dan zeker lukken. Op deze bijeenkomst kwamen vragen over de tot nu toe gevolgde koers en een eventueel gewenste bijstelling aan de orde. Aan de gezamenlijke formulering van vernieuwde aanpak en standpunten ging de individuele overdenking van alle deelnemers vooraf. Tijdens een zogenaamde brownpaper- sessie ( kwam veel bruikbaar materiaal op tafel. Met het beschrijven, opplakken en herschikken van post-it s werden alle taken en richtlijnen van het bestuur duidelijk kenbaar gemaakt. Een gezamenlijke exercitie als deze heidag biedt de gelegenheid tot reflectie en het gezamenlijk vaststellen van de bijstelling van koers en aanpak. Met de uitkomsten gaat het bestuur met nieuwe energie aan de gang. I N H O U D Natuurbeleving filosofie: Angst en Fascinatie P 2 Coördinatiefonds RABO bank P 3 Planbord gereed voor gebruik P 3 Winter Warmte P 4 Wist je dat.. P 4 Facebook P 5 Feest rond heggen in het Lierdal P 5 Landelijk Meetnet vlinders Heemtuin P 6 Nieuwjaarsborrel/Algemene Ledenvergadering P 7 Gidsencursus P 7 Ledenadministratie P 7 Agenda P 7 HEEMRANK, MAART 2014, P.1

2 ANGST EN FASCINATIE Angst en Fascinatie, onder deze titel hield filosoof en moestuinvrijwilliger Tjeerd van Hoorn in het heemhuis een lezing over natuurbeleving door de eeuwen heen. Slechts bewapend met een whiteboard en een klein spiekbrie e met steekwoorden zou Tjeerd ons, een vijftiental bezoekers, meevoeren van Aristoteles naar Descartes en van een goddelijke natuur bezield door faunen en dryaden naar een natuur die ten dienste staat van het geldelijk gewin van mensen. Tjeerd begon te vertellen dat in de Oudheid en de millennia daarvoor de natuur gezien werd als bezield door geestelijke wezens zoals goden, godinnen en allerlei andere vreemde vogels als faunen en driaden (boomnimfen). De natuur werd als een mythisch verschijnsel ervaren waarover verder niet werd nagedacht. De Griekse filosoof Aristoteles (4e eeuw bc) was een van de eersten die de natuur in al haar verschijningsvormen door analytisch nadenken ging bestuderen. Hij ontwikkelde een vormenleer waarmee hij alle natuurverschijnselen indeelde naar soorten die allen een eigen doel hebben. Zijn ideeën bleven tot ver in de Middeleeuwen grote invloed op het wetenschappelijke denken over de natuur houden. Naast de Aristotelische manier van naar de natuur kijken zien we in de Middeleeuwen echter ook nog twee andere visies opkomen. De eerste hiervan is de natuur als de paradijselijke staat van de wereld van voor de zondeval, een wereld waarin overal tekenen van Gods hand te zien zijn. Voorbeelden van deze visie zijn onder meer te vinden in de Arthurlegenden en de signatuurleer die stelt dat de helende werking van planten is af te leiden uit hun uiterlijke kenmerken. De tweede visie ziet de natuur vooral als een gevaarlijke wildernis vol roofdieren als wolven en beren, gevaren als struikrovers en bedreigingen als overstromingen en misoogsten. Nier erg filosofisch wellicht, maar wel realistisch. De volgende belangrijke periode die werd besproken was de Verlichting, een culturele stroming van intellectuelen in Europa in de 17e en 18e eeuw met als doel het gebruik van de rede en logica te bevorderen. Hierdoor werden het verkennen en onderzoeken van de natuur in al haar facetten enorm gestimuleerd. De natuur werd tijdens de Verlichting vooral gezien als een economisch instrument om te exploiteren uit winstbejag. Er waren echter ook mensen die vonden dat de mens door alle nadruk op de rede en het nuttigheidsbeginsel van zichzelf en zijn omgeving vervreemde. Dit idee leidde eind 18e en begin 19e eeuw tot de opkomst van de Romantiek. Deze stroming stelde in reactie op de Verlichting niet de analytische kwaliteiten van de rede, maar de synthetische kwaliteiten hiervan, het vermogen om dingen als geheel te zien centraal. De romanticus had een afkeer van industrie, techniek en steden en gaf aan plekken die nog niet door de mens bezoedeld waren de eretitel natuur. Deze natuur was overigens niet iets wat los stond van de mens, maar iets waar de mens deel van uit maakte. Door in de natuur aanwezig te zijn en de ongerepte schoonheid en de ongebreidelde natuurkrachten op zich in te laten werken, kon de mens zijn eenheid met de natuur weer ervaren. De natuurbeleving in onze huidige tijd wordt nog steeds in grote mate bepaald door de Verlichting en de Romantiek en het spanningsveld tussen deze beide stromingen. Onze maatschappij ziet de natuur enerzijds als een schatkamer vol winstgevende grondstoffen en anderzijds als een wonderbaarlijk ecosysteem vol schoonheid waar we zelf deel van uitmaken. Dit leidt tot het gegeven dat iedereen beseft dat het amazone regenwoud van levensbelang voor de Aarde is, maar dat het toch grotendeels gekapt wordt. Dichter bij huis vinden we deze tegenstelling bijvoorbeeld terug in de Oostvaardersplassen, een gebied dat we wild willen laten, maar tegelijkertijd ook heel bewust beheren en beheersen. Tjeerds lezing voorzag ons van veel informatie, toonde ons verschillende manieren om naar de natuur te kijken en maakte ons weer bewust van onze dubbele houding ten opzichte van de natuur. Een houding die voortkomt uit het filosofische spanningsveld tussen Verlichting en Romantiek, die zich uit in het conflict tussen economische groei en natuurbehoud en die zich voordoet elke keer als er in de moestuin wordt geschoffeld: laten we de natuur haar gang aan of grijpen we rationeel in? Wie na de lezing of na dit verslag meer wil weten over natuurfilosofie, kan Tjeerd de volgende boeken aanraden: Ton Lemaire, Met open Zinnen Frederick Beiser, The Romantic Imperative HEEMRANK, MAART 2014, P.2

3 MET HET COÖPERATIEFONDS VAN DE RABO BANK EEN HATTRICK VOOR DE HEEMTUIN Vooraf Eerder diende de heemtuin een aanvraag in voor aanleg van een nieuwe amfibieënpoel. Hiervoor kregen wij een bijdrage van de RABO bank. De keer daarna waren we dringend op zoek naar geld voor ruimte-uitbreiding voor de opslag van beheer- en educatiematerialen. Dit plan leidde tot de herinrichting van de werkruimte en de zolder van het heemhuis. Feitelijk realiseerde de vereniging een inbreiding in plaats van een uitbreiding. Een niet onbelangrijk detail: het toegekende bedrag is gelijk aan het door ons aangevraagde bedrag. Dat noemen we dan met recht een hattrick. Op dit moment worden er volop plannen gemaakt voor de nieuwe bijenstal. Heden Nu heeft onze vereniging bij het coöperatiefonds een waardevolle erkenning voor haar plannen en activiteiten in de wacht gesleept. De vereniging dienden een schets in voor de vernieuwing/renovatie van de bijenstal. In deze benarde tijden voor bijen gaat onze bijenstal versie 2.0 behalve het huisvesten van bijenvolken meerdere doelen dienen. Zowel voor bezoekers, educatie als imkers wordt de nieuwe bijenstal een genot om te zijn. Daar had het fonds van de RABO bank een gewillig oor voor want tijdens de prijsuitreiking, op 15 januari 2014, in het gemeenschapshuis Ons Huis in Nederasselt, ontving de heemtuin het één na hoogste bedrag van die avond: euro. PLANBORD GEREED VOOR GEBRUIK EN NU PLANNEN MAAR In de bezoekersruimte hangt sinds midden januari een tweede white board. Het white board is voorzien van een matrix waarin, voor 4 maanden vooruit, reservering(en) voor de bezoekersruimte ingevuld kunnen worden. Om te zorgen dat iedereen op een passend datum en tijdstip van de ruimte gebruik kan maken en om teleurstelling door een dubbele boeking te voorkomen is er door het bestuur gezocht naar een makkelijke en eenvoudige oplossing. Het planbord dat in de bezoekersruimte is opgehangen, is voor alle leden eenvoudig te hanteren. Degene die reserveert dient zich echter wel aan enkele basisafspraken te houden. Zoals: het gebruik van de juiste kleur en het vermelden van jouw naam en telefoonnummer bij de reservering(en). Door het gebruik van uitwisbare stiften en het toewijzen van specifieke kleuren aan bepaalde groepen kan je in een oogopslag zien welke groepen op welke dagen/dagdelen van de bezoekersruimte gebruik maken en actief in de heemtuin aanwezig zijn. Gezamenlijk gebruik maken van iets nieuws gaat met (spel- )regels en een instructie veelal beter. Alle werkgroep coördinatoren (met mailadres) en de medegebruikers van het heemhuis krijgen de werkwijze planbord digitaal toegestuurd. Aan hun de taak om de handleiding aan de leden van hun werkgroep door te sturen. Wij wensen iedereen veel planplezier. Paul Noort HEEMRANK, MAART 2014, P.3

4 WINTER WARMTE Wat is het een vreemde winter, nauwelijks nachtvorst en geen sneeuw. Extreme situaties zien we haast dagelijks op het nieuws. Een pak sneeuw in Jeruzalem, dat een week lang de hele stad ontregelde, in geen 130 jaar voorgekomen. Sneeuw in Noord Amerika is gewoon, maar in Texas En overstromingen in zuid Engeland, de ergste sinds mensenheugenis. Stevenen we af op een warmtetijdperk? Daar zullen onze kleinkinderen zich aan moeten aanpassen. Laten wij maar bij dit jaar blijven. Wat gaan we in de natuur beleven na deze warme winter? Een vos in je tuin of zelfs een ree? Ik houd het op een explosie in de insectenwereld, veel rupsen, muggen en wespen, maar ook veel vlinders en bijen. Het gevolg is een zeer succesvol broedseizoen voor de insectenetende vogels, zoals mezen. En die zijn dan weer goed voor de vogeltjeseters, zoals de sperwer. Ook zij en haar schriele partner krijgen meer jongen groot. Intussen horen we de mierenetende groene specht al dagelijks in zijn vuistje lachen. Het wordt weer smullen. Maar de rode-mierenhoop in onze tuin licht er nog onaangeroerd en stil bij, bedekt met groene kiemplantjes, gegroeid uit de graszaden die afgelopen jaar zijn aangesleept. Onze lachebek heeft kennelijk voldoende andere mierennesten in zijn heemtuinterritorium voor een partner en de jongen. En zal hij dit jaar een nieuw nest gaan hakken of een oude holte kiezen? Ja en dan zijn er nog de bonte neven, en de grotere zwarte. De grote bonte specht is een heel algemene bewoner van de heemtuin, tschik, tschik en met een bescheiden trommeltje. En als je goed oplet, zie je een enkele keer ook de kleine bonte, formaat forse huismus, met gestreepte rug ( kiw, kiw, kiw, kiw, kiw ). Voor de zwarte moeten we wat dieper het bos in. Zijn klu, klu, klu en de zware roffels hoor je van ver. Zo groot als een kraai is hij (of zij), met een knalrode pet op. En als je hem wilt spotten, ver van het pad af, kijk jezelf thuis dan goed na op teken! De lente is niet ver meer, want de zanglijsters laten zich al volop horen met hun drieslag van tonen, elke keer weer een andere. De roodborst en de heggemus zijn ook duidelijk aanwezig, zelfs als je ze niet meteen ziet (wandelaars met of zonder hond, neem eens een kijker mee en sta een poosje stil, om het gezang en de vogel te matchen in je hoofd). Naarmate het weer lichter wordt arriveren ook de gasten, die normaal in onze winters niet aan de kost kunnen komen. Achteraf gezien hadden ze best kunnen blijven. Ik zie uit naar hun vroege-morgen concert, en wens ze een productief seizoen. Jan Peter Verhave WIST JE DAT... Foto WWF De opgezette dieren in het heemhuis een nieuwe verzorgster hebben? Ze allemaal afgestoft, van ongedierte ontdaan, gerepareerd en indien nodig bijgeverfd worden? Dat onze nieuwe vrijwilligster, Ylvij van Dien, dit allemaal gaat doen? Dat zij tevens onze jongste vrijwilligster is? Het toilet gerenoveerd is We dit volledig in eigen beheer gedaan hebben. Geld dat hiervoor voor nodig was (750 euro) door de penningmeester gereserveerd was. De aanleg van het (hang-)toilet, het tegelwerk en het schilderen allemaal ledenwerk is. HEEMRANK, MAART 2014, P.4

5 HEEMTUIN MALDEN OP FACEBOOK Op de Facebookpagina van de heemtuin wordt zo nu en dan een bericht geplaatst met weetjes over de heemtuin. Hieronder staat een populair bericht. Kom eens een kijkje nemen op: Om de zaterdag wordt er kei hard gewerkt in de heemtuin door de beheergroep. Weer of geen weer, met veel ijver worden onderhoudsklussen aangepakt. Hier wordt de grond onder de den afgegraven. De grond was te voedselrijk voor hei, door de voedselrijke aarde af te graven, is er weer groeikans voor de heide. En de voedselrijke aarde, is weer op de akkers gelegd ter voeding! Door de warmte krijg je verrassende dingen te zien! Zo had Joke van Schie deze koker waterjuffer gespot! Een heel erg bijzonder beestje: "Kokerjuffers zijn larven van schietmotten. De meeste kokerjuffersoorten bouwen een huisje/kokertje van bijvoorbeeld: zand, steentjes,stokjes, blad enz waar ze in wonen. Omdat dit de materialen zijn waaruit hun leefomgeving bestaat zijn ze in dit kokertje zeer goed gecamoufleerd. Sommige kokerjuffersoorten maken pas een kokertje voordat ze gaan verpoppen. Kokerjuffers hebben twee klauwtjes aan het achterlijf. De kokerjuffers leven in schoon, stromend en zuurstofrijk water. FEEST ROND HEGGEN IN HET LIERDAL Kom zaterdag 22 maart 2014 om uur naar de Lierseweg in Malden. Dan wordt de inrichting van de 1e fase van het initiatief Heggen in het Lierdal feestelijk afgesloten. In de ochtend leggen vrijwilligers in het kader van NLdoet de laatste hand, onder andere door het plaatsen van een afrastering. Feestelijke onthulling informatiebord Om half een onthult wethouder van den Berg van Heumen een informatiebord over heggen in het landschap. Dit bord staat langs het Vuurvogeldwarspad, een veel gebruikt nieuw struinpad tussen Lierseweg en Bovendorpseweg. Doe mee aan een excursie Aansluitend is er een excursie langs de heggen onder de deskundige leiding van Jef Gielen. Hij zal daarbij ook een oude techniek demonstreren waarmee een bestaande struik kan worden omgelegd om door te groeien als onderdeel van een heg. Of maak een tochtje met een antieke trekker Rijvereniging VCM rijdt u graag met een antieke Deutz-trekker rond langs de heggen en geeft tegelijk uitleg. Laat de kinderen pony rijden Moppie, een kleine zwarte pony, staat klaar om kinderen onder begeleiding een tochtje op haar rug te laten maken. Informatiestands Er zijn stands van het initiatief Heggen in het Lierdal, rijvereniging VCM, vereniging Bos en Kuil, natuur- en milieuorganisatie Animo (Molenhoek), Heemtuin Malden, stichting Heg & Landschap en Jef Gielen landschapsbeheer (met Bonsai heggen). HEEMRANK, MAART 2014, P.5

6 LANDELIJK MEETNET VLINDERS IN DE HEEMTUIN Gaat de vlinderstand in ons land achteruit en heeft dat te maken met verdroging of vermesting? Worden er in het noorden minder vlinders waargenomen dan in het zuidoosten? Gaat het hooibeestje in de Heemtuin Malden even sterk achteruit als in de rest van het land of is er verschil? Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden, is De Vlinderstichting in 1990 samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gestart met het Landelijk Meetnet Vlinders. Het doel van dit project is het verzamelen van actuele informatie over de veranderingen in de dagvlinderstand in Nederland. Daarom worden, verspreid over het hele land, routes uitgezet die overal op dezelfde manier worden geteld. Gedurende het hele seizoen wordt elke week genoteerd welke vlindersoorten er voorkomen en in welke aantallen. gezien. Waarvan geen in de Heemtuin. Het klein geaderd witje staat op de voorlopige derde plaats, met vlinders in 374 routes, waarvan 14 in de Heemtuin. Het klein koolwitje staat pas op de zevende plek, maar deze is wel op het grootste aantal routes gezien, namelijk 402. In de Heemtuin zijn er 28 kleine koolwitjes geteld. Het Bruine Zandoogje Met het monitoringproject wordt de vinger aan de pols gehouden en kunnen de mogelijke oorzaken van veranderingen achterhaald worden. Sinds 2001 wordt er ook zo in de Heemtuin geteld. STAND VAN ZAKEN IN 2013 Het is duidelijk dat 2013 een prachtige vlinderzomer was. We konden genieten van veel mooi zomerweer waarin we veel vlinders zagen. Uit de eerste gegevens zien we dat er veel vlinders zijn geteld dit jaar. Zeker als we het vergelijken met de afgelopen drie jaar dan zien we een forse piek. Als we vanaf het begin van het meetnet kijken, dat in 1990 startte, dan komt 2013 op de vierde plaats. Het absolute topjaar was 1995 en ook in 1992 en 2003 werden er per route meer vlinders geteld dan dit jaar. Het bruin zandoogje was ook dit jaar weer de meest getelde vlinder. Nu al zijn er, in de 359 routes waarin deze soort voorkomt, al bijna bruine zandoogjes doorgegeven, waarvan 73 exemplaren in de Heemtuin. Opvallende tweede plaats wordt ingenomen door het heideblauwtje. Deze Rode Lijst- soort is maar op 34 routes geteld, maar toch gaat het hier om heide blauwtjes. Dat betekent dat er gemiddeld per route (en die is maximaal een kilometer lang) meer dan 830 heideblauwtjes zijn LANDELIJK MEETNET VLINDERS, IN DE HEEMTUIN. De top 3 van de dagvlinders in de Heemtuin in Bruine zandoogje 2 Klein Koolwitje 3 Oranje zandoogje 73 exemplaren 28 exemplaren 17 exemplaren Dit over 2013, nu op naar het nieuwe vlinderseizoen En om het seizoen te starten is er 1 maart de Landelijke Vlinderdag georganiseerd door de Vlinderstichting in Wageningen. Kijk maar eens op Edith Hägele HEEMRANK, MAART 2014, P.6

7 NIEUWJAARSBIJEENKOMST OP 4 JANUARI Veel gelukkig nieuwjaars wensen, elkaars namen nog een keertje herinneren en lekker eten (van Kees Oostindie). Dat stond centraal in het eerste deel van de nieuwjaarsbijeenkomst. Een mooie opkomst en iedereen met goede moed het nieuwe jaar in! Er werd zelfs een goed heem-jaar gewenst, erg toepasselijk! ALGEMENE LEDENVERGADERING Om half 6 werd tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst een algemene ledenvergadering belegd, dit in verband met de plannen voor het nieuwe groen dak. GIDSENCURSUS APRIL-MEI 2014 In april start een nieuwe gidsencursus om nieuwe gidsen te werven voor het educatie-team. Het wordt een vlot programma waarmee nieuwe gidsen kennismaken met onze lesmethode en diversiteit aan lessen. Het programma ziet er (onder voorbehoud) als volgt uit: Dinsdagavond 22-4: Welkom en natuureducatie in het algemeen Donderdagavond 24-4: Onderbouw Donderdagavond 08-5: Middenbouw Donderdagavond 15-5: Bovenbouw Zondagmiddag 18-5: Uitgebreide rondleiding door de Heemtuin olv. Gerrit Jan. Ken jij misschien mensen die geïnteresseerd zijn om gids te worden? Neem dan contact op via gidsencursus@heemtuinmalden.nl. Suzanne Hägele AGENDA Na een goede uitleg van Paul en het beantwoorden van vragen werd overgegaan tot de stemming. Het bleek dat iedereen het groen dak wel ziet zitten. Het voorstel werd met algemene stemmen en één onthouding aangenomen.. Daarna werd de avond feestelijk ingeluid met extra hapjes en drankjes. LEDEN VOOR DE LEDENADMINISTRATIE Op de heemrank-oproep voor ondersteuning bij het voeren van onze ledenadministratie hebben 5 personen, waarvan 4 heemtuinleden, positief gereageerd. Wij kunnen jullie tot ons genoegen berichten dat er met twee leden tot sluitende afspraken is gekomen. Ida Geers en Dieuwke Oegema gaan in de loop van dit jaar de administratie gezamenlijk voor hun rekening nemen. Ida en Dieuwke worden door Peter ingewerkt en gaan elkaar bij (tijdelijke) afwezigheid vervangen. Peter Heijnen zaterdag 22 maart Vogelexcursie vanuit de Heemtuin zaterdag 22 maart Feest rond heggen in het Lierdal zaterdag 22 maart NLDoet klusdag in de Heemtuin woensdag 26 maart Algemene Ledenvergadering met lezing door Natuurmonumenten zaterdag 12 april Startochtend 2e Paasdag 21 april Paasspeurtocht April/Mei Gidsencursus Nieuwe Leden: Mevr. F.J.H. Wagenaar Donateur Mej. I. Van Dien Activiteitencommissie ADreSwIjZIGING Wanneer u verhuist of een ander adres krijgt, wilt u dat dan doorgeven aan de penningmeester Peter Heijnen, Postbus 30, 6580 AA Malden of: heemtuin@heemtuinmalden.nl Kopij volgende Heemrank: voor 26 mei! HEEMRANK, MAART 2014, P.7

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje jan-mrt 2011 Contactenkrant Wie vindt het leuk om samen af en toe te koken? Wie wil samen met mij gaan wandelen? Samen zwemmen? Samen boodschappen doen op de markt? Ik zoek een kaartmaatje Gezocht: vriend(in)

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit.

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Wat is dat dan precies, een ecoduct? Zo vroeg een jonge

Nadere informatie

METHODEN EN THEMA S (1/6)

METHODEN EN THEMA S (1/6) METHODEN EN THEMA S (1/6) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Januari DaVinci Zomer Onderbouw 35 Januari DaVinci Herfst Onderbouw 35 Januari DaVinci Winter Onderbouw 35 Januari Middenbouw DaVinci

Nadere informatie

Tekst lezen en verwijswoorden begrijpen

Tekst lezen en verwijswoorden begrijpen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en verwijswoorden begrijpen In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Een verwijswoord verwijst naar een ander woord. Bijvoorbeeld: hij, hem, zij, het, die, hun, daar,

Nadere informatie

Groen-moet-je-doenDag 2014 (bestuur) Tuinenpark Ons Buiten. Groen-moet-je-doenDag 2014

Groen-moet-je-doenDag 2014 (bestuur) Tuinenpark Ons Buiten. Groen-moet-je-doenDag 2014 Mei2014 Groen-moet-je-doenDag 2014 (bestuur) Groen-moet-je-doenDag komt er weer aan! Op zondag 15 juni wel te verstaan. Het thema dit jaar is Groen en Gezondheid. Op 40 locaties in Utrecht gaan tuinen,

Nadere informatie

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de laatste nieuwsbrief van het 8 ste jaargang. Waarin U kunt zien wat er in de maanden oktober, november en december gebeurd

Nadere informatie

METHODEN EN THEMA S (1/7)

METHODEN EN THEMA S (1/7) METHODEN EN THEMA S (1/7) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Zomer Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Herfst Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Winter Onderbouw 35 Leverbaar Middenbouw

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief 35, Maart 2015 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de 1ste nieuwsbrief van het 10de jaargang. Waarin U kunt zien en lezen wat er in de maanden januari, februari en maart gebeurd is en

Nadere informatie

Profielpagina Wanneer je voor het eerst inlogt, kom je binnen op je profielpagina:

Profielpagina Wanneer je voor het eerst inlogt, kom je binnen op je profielpagina: Afhangen thuis Thuis of op het werk kun je op de website www.afhangbord.nl inloggen om bijvoorbeeld de baanbezetting te bekijken of de ledenlijst te bekijken. En je kunt nadat je bent ingelogd op deze

Nadere informatie

www.keiinde maatschappij.nl

www.keiinde maatschappij.nl LOGBOEK MAATSCHAPPELIJKE STAGE www.keiinde maatschappij.nl Inleiding Wat is het verschil tussen stagelopen en maatschappelijke stage? Een gewone stage bereidt je voor op een beroep of beroepskeuze. Maatschappelijke

Nadere informatie

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl

Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken. coaching en energetische therapie. www.pranakompas.nl Nieuwsbrief 2015-3: Een nieuw jaar nieuwe kansen en 9 tips die je helpen je doelen te bereiken coaching en energetische therapie www.pranakompas.nl Een nieuw jaar nieuwe kansen! 9 Tips die je helpen je

Nadere informatie

voor het personeel van het Ministerie van Economische Zaken en het CBS

voor het personeel van het Ministerie van Economische Zaken en het CBS voor het personeel van het Ministerie van Economische Zaken en het CBS Welkom bij het Sociaal Fonds van het ministerie van Economische Zaken en het Centraal Bureau voor de Statistiek. In deze brochure

Nadere informatie

NOVEMBER Dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een beperking

NOVEMBER Dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een beperking NOVEMBER 2018 Dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een beperking Zo blijf je op de hoogte Over deze nieuwsbrief Dit is een nieuwsbrief voor cliënten van Syndion. Nieuwsbrief Cliënt Er staat

Nadere informatie

Brood, tafel, maaltijd houden

Brood, tafel, maaltijd houden Brood, tafel, maaltijd houden Route 1: Aan tafel Kaart lezen Is brood de moeite waard? Ons broodje is gebakken Elke prent heeft een cijfer. Welke tekst hoort erbij? Geef die hetzelfde cijfer. Nog een beetje

Nadere informatie

De schepping. Leerplan r.-k. godsdienst

De schepping. Leerplan r.-k. godsdienst De schepping Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt op de scheppingsdagen (Gen. 1:1 2:3). Dit verhaal is één van de heilige verhalen. Het verhaal hoort tot de kernpresentatie. Christenen beleven

Nadere informatie

Programma Natuur Avonturen

Programma Natuur Avonturen Programma Natuur Avonturen voor basisscholen Landgoed De Hoevens Alphen/Goirle i.s.m. Scholenwerkgroep IVN Tilburg Algemene informatie Landgoed De Hoevens Coördinator natuureducatie: Fran Husstege Bezoekadres:

Nadere informatie

handleiding bij Jan Knops

handleiding bij Jan Knops handleiding bij Jan Knops Jan KNOPS is directeur van vzw Initia, bureau voor kunst- en cultuurinitiatieven in Brussel en initiator van verschillende artistieke en filosofische projecten. Hij is auteur

Nadere informatie

Stichting Bos der Onverzettelijken. Jaarverslag 2012

Stichting Bos der Onverzettelijken. Jaarverslag 2012 Stichting Bos der Onverzettelijken Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1.0. Voorwoord.... 3 2.0. Projecten en Activiteiten... 4 2.1. Groot onderhoud Bos der Onverzettelijken... 4 2.2.

Nadere informatie

Het kikkerpad. veldwerk - onderbouw

Het kikkerpad. veldwerk - onderbouw Het kikkerpad veldwerk - onderbouw Inhoud: korte omschrijving opbouw en organisatie kikkertjeslied lessuggesties kopieerbladen: kleurplaat met versje handleiding begeleiding/ouders Milieu Educatie Centrum

Nadere informatie

PAPERCLIP. Katholieke Basisschool t Baeken Inhoud Paperclip 3 t.baeken@saks.nl Agenda Alkmaar nr. 36-3 Verkoop kinderpostzegels

PAPERCLIP. Katholieke Basisschool t Baeken Inhoud Paperclip 3 t.baeken@saks.nl Agenda Alkmaar nr. 36-3 Verkoop kinderpostzegels PAPERCLIP Katholieke Basisschool t Baeken Inhoud Paperclip 3 t.baeken@saks.nl Agenda Alkmaar nr. 36-3 Verkoop kinderpostzegels Feestelijke dag in de Efteling Verjaardagszingen JeugdTheaterVestival Herhaalde

Nadere informatie

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Als u naar aanleiding van deze berichten vragen of opmerkingen hebt, bel of mail ons dan. We zullen u graag te woord staan.

Als u naar aanleiding van deze berichten vragen of opmerkingen hebt, bel of mail ons dan. We zullen u graag te woord staan. Geachte belangstellende, Allereerst bieden wij u bij het begin van dit nieuwe jaar onze beste wensen voor 2015 aan. Graag brengen wij u ook nu weer op de hoogte van het laatste nieuws over de activiteiten

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

natuurboekje van zomer 2015

natuurboekje van zomer 2015 natuurboekje van zomer 2015 HOI! EIND VAN DE ZOMER tot in oktober bramen tijd! De bramen zijn rijp en je kunt plukken. Een braam gaat van groen naar rood naar zwartblauw. Zwartblauwe bramen zijn rijp.

Nadere informatie

Aan de kinderen en de ouders van de kinderen van de jeugdnatuurgroep De Biesboschonderzoekers

Aan de kinderen en de ouders van de kinderen van de jeugdnatuurgroep De Biesboschonderzoekers Nieuws brief Aan de kinderen en de ouders van de kinderen van de De Biesboschonderzoekers De laatste paar maanden hebben we weer interessante activiteiten ondernomen. Hiervan eerst weer wat korte verslagen.

Nadere informatie

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2

Beertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF PATIËNTENKRING GRONINGEN

NIEUWSBRIEF PATIËNTENKRING GRONINGEN NIEUWSBRIEF PATIËNTENKRING GRONINGEN Nr.18, september 2013 BERICHT VAN DE ADMINISTRATIE PATIËNTENKRING Het bankrekeningnummer voor het overmaken van uw ledenbijdrage is: 38 32 533 ten name van Patiëntenkring

Nadere informatie

Kindervergadering Zo gaat het bij ons!

Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Introductie voor de groepsleiding Is kinderinspraak belangrijk? Denken vanuit de groep is logisch en praktisch, maar toch

Nadere informatie

De nieuwe zorgmedewerker

De nieuwe zorgmedewerker Werkblad De nieuwe zorgmedewerker De zorg verandert in snel tempo. Ook jouw rol als verzorgende of helpende verandert: meer aandacht voor individuele cliënten en hun netwerk. Werken met een zorg-leefplan

Nadere informatie

Nieuwsbrief 6 September 2015

Nieuwsbrief 6 September 2015 Stichting In de Wingerd Gezinshuis In de Wingerd Hullenweg 6 Hullenweg 6 8191 LB Wapenveld 8191 LB Wapenveld secretarisindewingerd@gmail.com 038-3376189 www.indewingerd.nl indewingerd@gmail.com www.indewingerd.nl

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Ook zo toe aan een oplossing?

Ook zo toe aan een oplossing? Ook zo toe aan een oplossing? Zit het jou ook niet lekker: die verjaringsdossiers op je bureau? Of ben je in een vervelend conflict verzeild geraakt over grond? Wil je op een snelle en goedkope manier

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6

Werkstukken maken op PCBO-Het Mozaiek Groep 6 We gaan een werkstuk maken en je mag het helemaal zelf doen. Het is helemaal jouw eigen werkstuk. Maar om je even goed op weg te helpen hebben we hieronder alle stapjes even op een rij gezet. Wat moet

Nadere informatie

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK

ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK December 2015 ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK Deze enquête is gericht aan alle leden en donateurs van de natuurvereniging IVN Nijkerk. Het doel van de enquête is IVN Nijkerk inzicht te geven in welke richting

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

Besturen van een stichting of vereniging

Besturen van een stichting of vereniging Besturen van een stichting of vereniging In dit document wordt ingegaan op een aantal aspecten die van belang zijn bij het goed besturen van een stichting of vereniging. De taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Deel 2. Begrijpend lezen Smoetie zoekt haar weg

Deel 2. Begrijpend lezen Smoetie zoekt haar weg Deel 2 Begrijpend lezen Smoetie zoekt haar weg IN H ET BO S Wat valt er op Smoeties kopje? Hoe komt dat? Welk seizoen zou het nu zijn? Hoe weet je dat? Wat zal er nu nog allemaal op de grond liggen denk

Nadere informatie

Nieuwsbrief 5, mei 2015, 3 e jaargang

Nieuwsbrief 5, mei 2015, 3 e jaargang Nieuwsbrief 5, mei 2015, 3 e jaargang Inhoud Themabijeenkomst over WONEN 30 mei Maandelijkse inloop Nieuws kerngroep en klankbordgroep Zorg Divers nieuws Bereikbaarheid Stadsdorp Tot slot Themabijeenkomst

Nadere informatie

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016

Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Nieuwsbrief 10 11 januari 2016 Inhoud: Engels Tweede ronde projecten & workshops Hoe speel je een spelletje? Nieuws uit groep ½ Welkom in de klas Agenda Advertenties: Mindful ouderschap Voetbal talent

Nadere informatie

Met o.a. Goed nieuws over de tentoonstellingslocatie! Uitnodiging jongvogelavond woensdag 9 september 2015 Terugblik presentatie René de Waal

Met o.a. Goed nieuws over de tentoonstellingslocatie! Uitnodiging jongvogelavond woensdag 9 september 2015 Terugblik presentatie René de Waal Met o.a. Goed nieuws over de tentoonstellingslocatie! Uitnodiging jongvogelavond woensdag 9 september 2015 Terugblik presentatie René de Waal Herinnering contributie Augustus 2015 Bestuur van vogelvereniging

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

De olifant die woord hield

De olifant die woord hield De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte

Nadere informatie

Nieuwsbrief 06. Woensdag 11 november 2015

Nieuwsbrief 06. Woensdag 11 november 2015 Nieuwsbrief 06 Woensdag 11 november 2015 Agenda: Woensdag 11 november: Sint-Maarten Maandag 16 november: Eco-bakken worden weer geleegd Dinsdag 17 november: MR-vergadering Dinsdag 24 november: 19.30 21.00

Nadere informatie

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je

Nadere informatie

College van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede

College van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede College van Burgermeester en Wethouders Gemeente Heemstede ^ mi 2011 Afdeling Jeugd en Gezin Postbus 352 2100 AJ Heemstede 23 juni 2011 Ons kenmerk: 2011-072 Betreft: subsidieaanvraag Geachte meneer /

Nadere informatie

SAMENWERKING BOS EN KUIL EN

SAMENWERKING BOS EN KUIL EN Jaargang 32, nr. 5 November 2012 HEEMRANK Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Het Heemhuis, Bosweg 8a, Malden Secr.: Hetty Koemans, Postbus 30, 6580 AA Malden tel.: 024-3586638 www.heemtuinmalden.nl

Nadere informatie

Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet

Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet William van den Akker camouflage opvallend onopvallend Camouflage is handig in het dierenrijk. Veel prooidieren vallen door hun kleur niet op in hun omgeving en worden daarom minder snel gevangen door

Nadere informatie

Concreet: laad het paard af om te rijden, geen contact met andere paarden, ook de ruiter niet en na het rijden rechtstreeks terug naar de trailer.

Concreet: laad het paard af om te rijden, geen contact met andere paarden, ook de ruiter niet en na het rijden rechtstreeks terug naar de trailer. Beste leden, Voor jullie weer een nieuwe nieuwsbrief, met nieuws en ouds! Rhinopneumonie Zoals jullie allemaal wellicht al weten hebben we de lessen hervat nadat de KNHS meldde dat er na zaterdag 3 maart

Nadere informatie

ROFFELTJE. Directie. Als ze als kind

ROFFELTJE. Directie. Als ze als kind ROFFELTJE > Directie Als ze als kind Als ze als kind niet altijd zo stil had hoeven zijn Had ze vandaag misschien het hoogste lied gezongen Als ze als kind niet altijd zo alleen had hoeven zijn Had ze

Nadere informatie

LEIDERSCHAPSTRAINING 2010

LEIDERSCHAPSTRAINING 2010 LEIDERSCHAPSTRAINING 2010 Voorwoord Politiek heeft veel te maken met goed leiderschap: mensen volgen dan het voorbeeld van hun leider. Martin Luther King, Majoor Bosshardt en Koning David zijn voor mij

Nadere informatie

Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar..

Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar.. Nieuwsbrief 17 december 2015 Het einde van het jaar.. Dit is alweer de laatste donderdagbrief van het jaar 2015. Wat is het allemaal snel gegaan. Wat hebben de kinderen goed hun best gedaan. Iedereen kan

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Vraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben?

Vraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben? Naam: VLINDERS Vlinders zijn niet weg te denken uit onze leefomgeving. In het voorjaar kunnen we haast niet wachten tot de eerste Kleine vosjes of Citroenvlinders zich laten zien. En dan in de zomer en

Nadere informatie

Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015

Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015 Broedvogels van de begraafplaats Soerenseweg in Apeldoorn 2015 Martin Heinen Vogelwerkgroep Oost-Veluwe, Apeldoorn 1 1. Inleiding De gemeente Apeldoorn heeft Vogelwerkgroep Oost-Veluwe gevraagd een inventarisatie

Nadere informatie

Maak uw activiteiten beschikbaar voor sponsoring!!

Maak uw activiteiten beschikbaar voor sponsoring!! Maak uw activiteiten beschikbaar voor sponsoring!! PASSEN DEZE ACTIVITEITEN BIJ DIE VAN UW REGIO? GEEF ZE OP VOOR WWW.LANDSCHAPS VEILING.NL ONTVANG STEUN, WORD ZICHTBAAR & BEREIKBAAR! Landschapsveiling.nl

Nadere informatie

Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland.

Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland. 13 mei 2015 nummer 2/2015 Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland. Bijen special Dit keer staat de

Nadere informatie

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer.

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Beertje Anders en Beertje Bruin gingen bij oma spelen. Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Oma hoorde: Ik wil de bal, Ik wil de blokken, Ik ga kleuren, Ik wil de kleurpotloden

Nadere informatie

ACTIVITEITEN APRIL/MEI 2016

ACTIVITEITEN APRIL/MEI 2016 ACTIVITEITEN APRIL/MEI 2016 KINDERATELIER oude knikkers Eens kijken wat je allemaal met oude knikkers kan maken! Zaterdag 9 april van 13.30-15.30 uur (groep 5 VO) Zaterdag 16 april van 13.30-15.00 uur

Nadere informatie

Informatiebulletin Uitgave van: C.B.S. De Noordster, t Kort Morn 2 9072 AK Nij Altoenae Tel: 0518 402494

Informatiebulletin Uitgave van: C.B.S. De Noordster, t Kort Morn 2 9072 AK Nij Altoenae Tel: 0518 402494 Informatiebulletin Uitgave van: C.B.S. De Noordster, t Kort Morn 2 9072 AK Nij Altoenae Tel: 0518 402494 Jaargang 21 nummer 3: 30 oktober 2015 Bezoek Martenamuseum Donderdag 30 september hebben de kleuters

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?

Nadere informatie

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze

Nadere informatie

Introductie: Brom en Bram

Introductie: Brom en Bram ! Activiteit 43 Brom, Bram en Brim Ontwikkelingsaspecten De kleuters doen ervaringen op met het onderscheiden van klanken (auditieve discriminatie). Materiaal kopies van de tekeningen van Brom en Bram

Nadere informatie

Afsluitfeest. Team Wolderweide. Even voorstellen

Afsluitfeest. Team Wolderweide. Even voorstellen WolderWeetje Maandag 15 juli 2019 B ELANGRIJKE DATA Afsluitfeest Afsluitavond Donderdag 18 juli Donderdag 18 juli willen wij het schooljaar knallend afsluiten met een pannenkoek en/of wrap feest. Vrijdagmiddag

Nadere informatie

Jaarverslag 2009 Samenstelling: Henk Wagenaar

Jaarverslag 2009 Samenstelling: Henk Wagenaar Jaarverslag Samenstelling: Henk Wagenaar Dagvlinders in Zeeland Jaarverslag Vlinder en Libellenwerkgroep Zeeland Met medewerking van : Vlinderwerkgroep West Zeeuws-Vlaanderen ( w erkgroep van Natuurbeschermingsver.

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Nieuwsbrief nummer 2 schooljaar kleedjesmarkt start: uur start thema Gouden Eeuw groep 5 t/m 8

Nieuwsbrief nummer 2 schooljaar kleedjesmarkt start: uur start thema Gouden Eeuw groep 5 t/m 8 20-09-2017 Nieuwsbrief nummer 2 schooljaar 2017-2018 Agenda voor de komende weken 27-09-2017 fietscontrole 04-10-2017 start Kinderboekenweek 04-10-2017 kleedjesmarkt start: 11.45 uur 05-10-2017 staking:

Nadere informatie

WENST U EEN GELUKKIG EN GEZOND GRAAF FLORIS V. Januari 2016. Colofon Redactie: Jeffrey Faas. Lees meer over...

WENST U EEN GELUKKIG EN GEZOND GRAAF FLORIS V. Januari 2016. Colofon Redactie: Jeffrey Faas. Lees meer over... Januari 2016 Colofon Redactie: Jeffrey Faas Volgende deadline: 5 MAART Kopij aanleveren: florisbode@graafflorisv.nl GRAAF FLORIS V WENST U EEN GELUKKIG Lees meer over... Florisbode Deadlines Bevers - Kom

Nadere informatie

Maandag 18 januari DURF! Theater KwadraaT Middenbouw (11.45)

Maandag 18 januari DURF! Theater KwadraaT Middenbouw (11.45) De Buutpraat Nieuwsblad van openbare basisschool et Buut Maandag 4 januari 2016 Tel. : 075-6165701 / info@etbuut.nl / www.etbuut.nl Van alles De data op een rijtje Maandag 4 januari Eerste schooldag nieuwe

Nadere informatie

DE NIEUWE BIJENSTA(L)ND

DE NIEUWE BIJENSTA(L)ND Jaargang 34, nr.3 September 2014 HEEMRANK Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Het Heemhuis, Bosweg 8a, Malden Secr.: Hetty Koemans, Postbus 30, 6580 AA Malden tel.: 024-3586638 www.heemtuinmalden.nl

Nadere informatie

Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding...

Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... Inhoudstafel Luistermoment La J Kinderen Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doel van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Voorbereiding... 2 Locatie... 2 Materiaal... 2 Veel

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Inspireren, Leren & Werken. Werken aan een nieuwe werkwijze

Inspireren, Leren & Werken. Werken aan een nieuwe werkwijze Inspireren, Leren & Werken Werken aan een nieuwe werkwijze WIE, WAT, WAAR? BOOTCAMP JEUGDWERK 2014 BLZ 4 DAG 4 DONDERDAG 4 SEPTEMBER BLZ 8 DAG 1 MAANDAG 1 SEPTEMBER BLZ 5 DAG 5 VRIJDAG 5 SEPTEMBER BLZ

Nadere informatie

Seizoensopening. Vrijwilligersavond. Clubkampioenschappen. Ledenactie. Maak kennis met Tennis. Wist je dat. Nieuwsbrief, Maart 2019.

Seizoensopening. Vrijwilligersavond. Clubkampioenschappen. Ledenactie. Maak kennis met Tennis. Wist je dat. Nieuwsbrief, Maart 2019. Nieuwsbrief, Maart 2019 Beste leden, Er is deze week ontzettend hard gewerkt om de banen klaar te krijgen. Hulp van jong en oud hebben er voor gezorgd dat de banen er tip top bij liggen en er vanaf maandag

Nadere informatie

nieuwsbrief Jaargang 9, nr januari 2017 In dit nummer: Belangrijk Namens het team van DOK12 wensen wij u alle goeds voor het nieuwe jaar.

nieuwsbrief Jaargang 9, nr januari 2017 In dit nummer: Belangrijk Namens het team van DOK12 wensen wij u alle goeds voor het nieuwe jaar. nieuwsbrief Jaargang 9, nr. 19 11 januari 2017 Namens het team van DOK12 wensen wij u alle goeds voor het nieuwe jaar. In dit nummer: Kernconcept Hulpouders gezocht Onderbouwnieuws Middenbouwnieuws Bovenbouwnieuws

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

De ronde volle maan. Alleen als de maan rond en vol is, wordt dit feest gevierd. En dat heeft een hele bijzondere reden.

De ronde volle maan. Alleen als de maan rond en vol is, wordt dit feest gevierd. En dat heeft een hele bijzondere reden. De ronde volle maan Al vele duizenden jaren is Kabouterland een bijzondere plek voor Kabouters uit de hele wereld. Dit verhaal vertelt hoe bijzonder de samenwerking tussen de dieren en de kabouters in

Nadere informatie

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven

Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven Johannes 8:12 Jezus is de sleutel tot echt leven In het donker zie je niets. Niet waar je bent, niet hoe de wereld er uit ziet, niet wat je moet doen. In het licht ga je het allemaal begrijpen. Jezus zegt:

Nadere informatie

WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08

WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08 WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat teksten en opdrachten die aansluiten bij

Nadere informatie

Les 1 Samenvatten Leestekst: Afval

Les 1 Samenvatten Leestekst: Afval Les 1 Samenvatten Leestekst: Afval "Goedemorgen.. De vorige lessen zijn we bezig geweest met het ophelderen van moeilijke woorden in de tekst. Vandaag gaan we een andere manier proberen om de tekst beter

Nadere informatie

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging

jaargang 18 nummer 5 oktober 2015 Uitnodiging Secr. Gerard Thijssen Rozenbloemstraat 34, 4921 KG Made Tel: 0162-683323 Mail: heemkundemadedrimmelen@gmail.com NIEUWSBRIEF jaargang 18 nummer 5 oktober 2015. Uitnodiging Op dinsdag 20 oktober organiseert

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF Montessorischool Oosterhout

NIEUWSBRIEF Montessorischool Oosterhout Nieuwsbrief 25 schooljaar 2012-2013 10 april 2013 NIEUWSBRIEF Montessorischool Oosterhout Trekbeemd 34 4907 DP Oosterhout 0162-470581 info@montessorischooloosterhout.nl www.montessorischooloosterhout.nl

Nadere informatie