M E T A N D E R E O G E N
|
|
- Alexander Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Lerarenhandleiding bij het videoanimatieproject voor groep 5 tot en met 8 van het primair onderwijs
2 inhoud Voorwoord van het Rode Kruis 3 Over het project 4 Audiovisuele kunst en animatie 6 De educatie, een stappenplan 7 Voorbereiding 8 Het kringgesprek vooraf 8 De kijkwijzers bij de animaties 10 Het werkboekje 11 Creatieve lessuggesties Monkeyjam Een voorwerp komt tot leven Zwart-wit licht Fotografie in beweging 16 bijlage kopieervel T-shirt 2
3 voorwoord van het Rode Kruis Het Rode Kruis Eindhoven en omgeving bestaat 100 jaar. Daarom bieden wij, in samenwerking met Stichting EnterArt, aan het primaire onderwijs het project Met andere ogen aan. Het Rode Kruis wil leerlingen stimuleren om met andere ogen te kijken naar bijvoorbeeld leeftijd, religie, uiterlijk en kansen. Het Rode Kruis staat voor menslievendheid onpartijdigheid onafhankelijkheid neutraliteit vrijwilligheid algemeenheid Het doel van dit kunsteducatieproject is leerlingen kennis te laten maken met deze uitgangspunten. In ieders omgeving leven mensen die hulpbehoevend zijn. Wat zou je zelf kunnen doen voor deze mensen? Dit project geeft een eerste aanzet tot bewustwording en beantwoording van die vraag. Veel succes! 3
4 over het project inleiding In deze handleiding vindt u informatie over inhoud en werkwijze van het project Met andere ogen. Voor een goed verloop van het project is het raadzaam om de website te bekijken en vóór aanvang van het project ook de informatie onder de verschillende knoppen te bekijken. onderdelen van het project Het project bestaat uit de volgende onderdelen: een dvd met acht videoanimaties van evenzoveel kunstenaars; werkboekjes, voor elke leerling één; een website voor de leraren, bestaande uit de onderdelen: Voorbereiding / Kijkwijzers bij de animaties / Het werkboekje / Lessuggesties voor een creatieve verwerking; een website voor de leerlingen; een optioneel instructie-uur voor de leraren. het project in het kort Ieder mens is anders en kijkt met eigen ogen naar de wereld om hem heen. Het spreekt vanzelf dat dit tot vaak heel verschillende meningen en interpretaties leidt. Die eigen blik, van jezelf én van de ander, staat centraal in het project Met andere ogen. Het thema met andere ogen wordt vanuit een veelvoud aan invalshoeken belicht in de acht videoanimaties die de kern van het project vormen. De leerlingen maken kennis met vorm en inhoud van deze videokunstwerken en krijgen aanknopingspunten aangereikt om samen na te denken over het onderwerp oog voor een ander. doelstellingen van het project Het project draagt bij aan de beeldende vorming van de leerling. Het project draagt bij aan de sociale vorming van de leerling. De leerling ontwikkelt nieuwsgierigheid en zelfvertrouwen op het gebied van cultuurdeelname. De kunstontmoeting geeft aanleiding tot het ontwikkelen van de eigen creativiteit. 4
5 meervoudige intelligentie In het onderwijs is meervoudige intelligentie een begrip geworden. Een kunstontmoeting kan zeer uiteenlopende werelden openen bij de beschouwer. Het educatieve materiaal biedt ruimte om de diverse intelligenties aan bod te laten komen. Met andere ogen biedt de leerlingen een leuke en leerzame ervaring die hen laat uitkijken naar een volgend cultureel project. de geselecteerde videoanimaties Om de jonge kijkers te blijven boeien is er gekozen voor een gevarieerd aanbod en verschillende animatietechnieken. De kunstwerken sluiten aan bij de belevingswereld van kinderen. Het onderwerp met andere ogen staat dicht bij school maar ook dicht bij de kunstwereld. Veel kunstenaars zoeken naar nieuwe manieren om de wereld om hen heen te benaderen. Zij streven naar een verbeelding die het publiek raakt en uitdaagt om de ogen opnieuw te openen. Wat hoort er bij mij en hoe verhoud ik me tot de mensen om me heen? Welke uitspraken horen daarbij, welke vorm en welk gevoel? De deelnemende kunstenaars onderzoeken dit thema via rationele en intuïtieve wegen. 5
6 audiovisuele kunst en animatie De Britse fotopionier Eadweard Muybridge deed in 1878 een geweldige ontdekking. Hij stelde een aantal fotocamera s op en liet daar onder andere een paard voor rennen. Elke camera legde de beweging van het dier een fractie later vast. De beelden van de fotoreeks die zo ontstond, waren net iets verschillend van elkaar. Zo leverde Muybridge uiteindelijk het bewijs dat een paard bij het galopperen inderdaad met vier hoeven tegelijk van de grond komt. Met het blote oog is dat niet waarneembaar. Belangrijker was dat wanneer de beelden snel achter werden getoond, het paard leek te rennen. Daarmee toonde Muybridge aan dat ons oog een beeld even vasthoudt op het netvlies. Ons oog is traag. En daarmee was het principe van de animatietechniek ontdekt. Toen kunstenaars deze kennis overnamen, konden ze alles leven inblazen (de letterlijke betekenis van het woord animeren ). Tekeningen, voorwerpen, kleipoppetjes: alles lijkt in animatiefilms tot leven te komen. Het maken van een animatiefilm is geduldwerk. Vroeger gebeurde dat helemaal handmatig. Tegenwoordig zijn de digitale technieken een reusachtig hulpmiddel. In de computer worden beelden net zo lang bewerkt tot ze geschikt zijn voor games, animatiefilms, clips of toepassingen op websites. Mediakunst Al vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw, maar zeker sinds de opkomst van video- en filmcamera s en computers voor de gewone consument, zijn kunstenaars de nieuwe digitale media volop gaan gebruiken. Ze experimenteerden met de techniek en ontdekten mogelijkheden die verdergingen dan het traditionele gebruik. Een algemene conclusie is dat kunstenaars de beschikbare media niet gebruikten om mee te communiceren, maar om zich ermee uit te drukken. Daarmee eigenden ze zich een zeer persoonlijk gebruik toe. Het heel diverse scala aan uitingen wordt tegenwoordig bijeengebracht in de term mediakunst. Dat is, gelet op de vele technologische ontwikkelingen in het genre, een zeer dynamisch begrip. Internet en internettoepassingen spelen daarin een steeds grotere rol. Het internet is voor de kunstenaar een wereldwijd podium om te publiceren. 6
7 de educatie, een stappenplan Het educatief traject bestaat uit de volgende onderdelen: voorbereiding in het kringgesprek; bekijken van één animatie en deze bespreken aan de hand van de bijbehorende kijkwijzer; nabespreking met het werkboekje; creatieve verwerking via de lessen uit deze handleiding. De animaties maken het meeste indruk als ze niet allemaal achter elkaar worden getoond. Hoewel de filmpjes steeds maar enkele minuten duren, adviseren wij toch om hooguit één filmpje s ochtends en één filmpje s middags te laten zien. De tijd die nodig is voor het bespreken van de animaties zal variëren. Waarschijnlijk zal dit niet meer dan 10 minuten in beslag nemen, afhankelijk van de respons uit de groep. Het project Met andere ogen leent zich bij uitstek voor een vakoverstijgende benadering, waardoor de betekenis ervan toeneemt. Onderwerpen die ook bij themabesprekingen over leefstijl en burgerschapszin aan de orde komen kunnen moeiteloos in het project worden ingepast. Naast reflectie is een actieve verwerking belangrijk. Op de website zijn hiervoor creatieve opdrachten geplaatst. De opdrachten bieden de mogelijkheid om de leerlingen hun eigen creativiteit te laten ontdekken naar aanleiding van de kunstwerken uit de tentoonstelling. Aan het einde van de projectperiode kunt u op school een kunstmarkt inrichten van de werken die door de leerlingen zijn gemaakt. TIP: Organiseer een goededoelenactie rondom deze kunstmarkt. Kies een van de onderwerpen uit Met andere ogen en benader een instelling die zich hiervoor inzet. Door de kunstwerken van de leerlingen te verkopen, ze te veilen of entree te vragen kan de school geld inzamelen om deze instelling te ondersteunen. Daarnaast laat u een bredere publieksgroep kennismaken met de sociale gedachten achter Met andere ogen. 7
8 voorbereiding het kringgesprek vooraf inhoud In dit kringgesprek bespreekt de leraar samen met de leerlingen de inhoudelijke aspecten van kunstbeleving in het algemeen, de kunstvorm videoanimatie en het thema met andere ogen. tijdsduur 50 min. voorbereiding door de leraar Lees uit deze handleiding in ieder geval de hoofdstukken Over het project en De educatie, een stappenplan. U kunt zelf alvast het werkboekje lezen, maar laat het nog niet aan de leerlingen zien. Daarnaast kunt u leuke, nuttige en handige informatie verzamelen in een documentatiecentrum of op internet om tijdens het gesprek de leerlingen erover te vertellen. werkwijze Samenleving is een veelzijdig begrip. Het verwijst niet alleen naar de maatschappij als geheel, maar ook naar het samenleven op school en het samenleven in het gezin. Om de leerlingen bij het onderwerp te betrekken bespreekt u eerst wat samenleven binnen hun eigen gezin inhoudt. Kijk vervolgens naar de dagelijkse omgang met elkaar in de klas en laat de leerlingen dan nadenken of dit ook geldt voor de buurt, de gemeente en de samenleving in Nederland. Startpunt: wat vind jij belangrijk als je kijkt naar het samenleven in je gezin? Geef de leerlingen een vel papier en laat hen de omtrek van hun eigen hand natekenen. Bij de vingers schrijven ze vijf woorden die te maken hebben met de kwaliteit van het leven in het eigen gezin. Bespreek vervolgens de gekozen woorden in de kring. Pas het gesprek aan aan het niveau van de groep. Stel bijvoorbeeld deze vragen: Waarom heb je juist dat woord gekozen? Wie hebben dezelfde woorden gekozen? Vind iedereen hetzelfde belangrijk? Wat zijn de verschillen? Heeft iedereen hetzelfde nodig? Hoeveel weten we eigenlijk van elkaar? Wie zorgen er voor jou? Zorg jij wel eens voor iemand anders? Sta jij open voor mensen die anders zijn dan jij? Die andere dingen doen, een andere mening hebben, zich in een andere stijl kleden, er anders uitzien? 8
9 Onderliggende vragen zijn hier: Kunnen de leerlingen zich inleven in een ander? Kunnen ze als het ware door de ogen van een ander kijken? Het tweede deel van het gesprek is toegespitst op het onderwerp kunst. Stel bijvoorbeeld deze vragen: Waar denken jullie aan bij het horen van het woord kunst? Wie kent er namen van bekende kunstenaars? Hoe word je kunstenaar? Wat is een tentoonstelling? Wie is er wel eens in een museum of galerie geweest? Wat vond je daarvan? Wat heb je gezien? Wat voor soorten kunst zijn er zoal? Wie weet wat een videokunstwerk is? Wat is het verschil tussen een videokunstwerk en bijvoorbeeld een schilderij? Hoe wordt een videokunstwerk gemaakt? 9
10 de kijkwijzers bij de animaties Het ontdekken van een kunstwerk start met aandachtig kijken en benoemen wat je hebt gezien (en gehoord). Vaak is het verrassend om te constateren hoeveel kenmerken op deze manier al boven komen drijven. De kijkwijzers met vragen zijn bij uitstek bedoeld om het gesprek over het kunstwerk op gang te brengen. Het gaat er niet om de kijkwijzers van begin tot eind te volgen; het is belangrijker om te kijken welke associaties het kunstwerk bij de leerlingen oproept. U bepaalt zelf welke vragen bij uw groep passen en u stemt het taalgebruik af op het niveau van uw leerlingen. Het zijn vragen waarover de groep gezamenlijk nadenkt, geen eenduidige vragen waarop zonder meer een antwoord is te geven. Als je praat over kunst zijn er geen goede of foute antwoorden. Het gaat om persoonlijke inzichten, smaak en voorkeuren. Die kunnen wel toegelicht worden. De volgorde waarin u de animaties bekijkt is bij voorkeur de volgorde die in het werkboekje wordt aangehouden. De kijkwijzers bevatten tevens beknopte achtergrondinformatie. Afhankelijk van de respons uit de groep en de beschikbare tijd kunt u deze in de les verwerken. Bekijk vooraf de kijkwijzers op de website en print ze uit. 1 0
11 het werkboekje indeling van de pagina In de kolom links op de pagina wordt een onderwerp behandeld binnen het thema samenleven. Naast de foto staat de toelichting op het kunstwerk. De blauwe vragen hebben een directe relatie met het kunstwerk. De rode vragen geven een verdieping in het bij het kunstwerk behorende thema. Deze vragen kunnen ook zelfstandig worden gedaan of in de weektaak aan bod komen. Het is niet nodig om alle vragen en opdrachten te doen. Het is veeleer een verzameling waaruit u kunt kiezen. Het werkboekje kan op verschillende manieren worden gebruikt: u kunt het boekje steeds na iedere animatie openslaan of pas als u alle animaties hebt laten zien; u kunt de opdrachten individueel laten maken of in groepjes; u kunt zelf de opdrachten kiezen of dit de leerlingen laten doen; u kunt er een aantal lessen aan besteden of bijvoorbeeld één middag, net zoals het in uw onderwijsprogramma het beste uitkomt. Ons advies is echter wel om de animaties niet allemaal achter elkaar te bekijken. website Voor sommige rode vragen hebben de leerlingen het internet nodig. Op de website klikken ze op de gevraagde symbolen. Aanvullende suggesties bij de nabespreking met behulp van het werkboekje p. 3: De leerlingen kunnen op het geluid horen zonder dat ze de animatie zien. U kunt het ook klassikaal laten horen, eventueel voor het vertonen van de complete animatie. Vaak valt er verrassend veel op aan het geluid als er geen beeld bij te zien is. p. 4: Laat de leerlingen hun T-shirtontwerp in het groot uitvoeren. In deze handleiding is een kopieervel opgenomen waarop ze kunnen werken. p. 5: De rode vraag biedt veel stof voor een groepsgesprek. Sommige talenten (bijvoorbeeld goed kunnen sporten of leren) vallen op en lijken belangrijker te zijn dan andere, zoals goed kunnen samenwerken, geduld hebben en luisteren naar anderen. Hierdoor vallen ook in de klas al wel eens kinderen buiten de boot. 1 1
12 p. 6: De website waarnaar de leerlingen op deze pagina verwezen worden geeft meer inzicht in hoe bijvoorbeeld mensen met een visuele beperking toch kunnen computeren. p. 7: hindoeïsme boeddhisme christendom islam jodendom p. 8: Een voorbeeld van een zin die ontstaat door uit elk rijtje een deel te kiezen is: Ik zit met mijn te dikke voeten op een te kleine ster. De leerlingen zullen het leuk vinden om te vertellen welke zin ze hebben gevormd, maar het is ook mogelijk om dit aan de hand van de tekening te raden! p. 9: De goede volgorde is: p. 10: Het Nederlandse Rode Kruis heeft vrijwilligers. Op de juniorsite staan mooie verhalen van kinderen die ondanks hun ziekte op vakantie zijn geweest. Een goede manier om eens door de ogen van een ander te kijken. p. 11: Wij stellen het zeer op prijs als de leerlingen aan de hand van deze opdracht hun mening over een van de animaties kenbaar maken door deze op de website te zetten. Vergeet niet erbij te zetten om welke animatie het gaat. 1 2
13 creatieve lessuggesties 1. monkeyjam aanleiding: tijdsduur: Verschillig van Gera Baas minimaal 1 dagdeel Een computer, een video- of fotocamera en een programma, meer hebt u niet nodig om een animatiefilm te maken. Het programma Monkeyjam is gratis te downloaden en verandert de computer in een animatiestudio. (Singleframer doet hetzelfde voor de Mac.) Een PowerPoint over de werking van het programma vindt u op benodigdheden een videocamera op statief wit en/of gekleurd papier voor de achtergrond verf en/of tekenspullen uitgeknipte plaatjes en/of voorwerpen die een rol spelen in het verhaal werkwijze Sluit de camera aan, start het programma en via een eenvoudige interface, die leerlingen zeer snel onder de knie zullen hebben, kunt u in de klas aan de slag. De leerlingen werken in groepjes van drie. Eventueel kunnen ze ook na elkaar aan dezelfde film werken. Een eenvoudig en snel resultaat krijgt u door de camera op een tafel te richten met op de achtergrond een getekende omgeving. Daarvoor kunnen allerlei voorwerpen stap voor stap tot leven gebracht worden: speelgoed, pennen, stukjes klei enzovoorts. Zorg ervoor dat de verandering steeds klein is. Laat de leerlingen dus steeds minimale veranderingen aanbrengen in de set. Sla na de laatste opname het document op als een.avi-bestand. Het bestand kan op een dvd worden gebrand of geüpload en op internet gepubliceerd. tips De experts om met de computer en het programma te werken zitten waarschijnlijk in de klas. Maak gebruik van hun kennis. Laat de leerlingen een verhaaltje bedenken en dit op papier uittekenen. In een animatiefilm is niet altijd alles in beweging. Begin en eindig met een beeld waarin twee seconden niets beweegt (50 opnamen!). Leerlingen zullen de verwachting hebben dat ze een lange film hebben gemaakt omdat ze er zo lang aan hebben gewerkt. Soms zijn ze daarin teleurgesteld. Leg uit dat de filmtijd (de lengte van de film waarin het verhaal wordt verteld) iets anders is dan de productietijd (de tijd die je nodig hebt om de film te maken). 1 3
14 2. een voorwerp komt tot leven aanleiding: tijdsduur: De kerk is ook maar een huis van Douwe Dijkstra 60 min. Om een voorwerp tot leven te brengen moeten we er iets menselijks aan toevoegen. Zoals het kerkje in Dijkstra s animatie benen heeft om door het landschap te lopen, zo kunnen we ook andere voorwerpen voorzien van bijvoorbeeld haren, ogen, armen, benen of een mond en daarmee een karakter ontwerpen. benodigdheden voorwerpen zoals huisraad, speelgoed, tassen, schoenen, servies materialen zoals papier, karton, scharen, verf en tekenmaterialen, klei, stofjes, stokjes en draadjes werkwijze STAP 1 Laat de leerlingen ieder een voorwerp kiezen. Vervolgens denken ze na over hoe ze dit voorwerp menselijke trekjes kunnen geven. Waar lenen de vorm, kleur en het materiaal van het voorwerp zich het beste voor? Soms is alleen een mond voldoende (of één oog), soms vraagt het voorwerp om een aantal aanpassingen. Het is ook mogelijk om het voorwerp eerst te vervormen, open te knippen, te verbuigen enzovoorts. STAP 2 De leerlingen kiezen een materiaal of meerdere materialen. Benen, armen, handen en voeten kunnen van klei, papier of karton worden gemaakt. Spoor na een poosje de leerlingen aan om ook op de details te letten. Het is belangrijk dat ze een bewuste keuze maken over bijvoorbeeld wimpers, nagels en tanden. Welk gevoel spreekt er uit het karaktertje dat ze bedenken? Heeft het ook een naam? STAP 3 Bespreek het resultaat in een kringgesprek. Welke rol kunnen de voorwerpen verbeelden? Welke rol zouden ze kunnen hebben in een animatie? Kies bijvoorbeeld drie tot leven gewekte voorwerpen uit en bedenk samen een verhaal waarin deze voorwerpen alle drie een rol hebben. 1 4
15 3. zwart-wit licht aanleiding: tijdsduur: Licht van Rozemarijn Tromp 60 min. Licht is een verbindend aspect tussen de godsdiensten. De leerlingen maken een windlicht. Hiervoor werken ze aan texturen, contrasten en het creëren van ruimtelijkheid met papier. benodigdheden glazen potten en waxinelichtjes verschillende kwaliteiten wit papier krantenpapier zwarte verf scharen en prikpennen werkwijze STAP 1 De leerlingen brengen op wit papier vorm en textuur aan. Door vouwen, frommelen, plaatselijk natmaken, het werken met lagen, scheuren, plakken, uitsparen en overlappen krijgt de witte ondergrond reliëf en ruimtelijkheid. STAP 2 De leerlingen denken na over de sfeer die hun licht moet krijgen. Hoe donker of licht moet het worden, welke tekening gaat het licht doorlaten? Eventueel maken de leerlingen vooraf een schets op een vel A4-papier. STAP 3 Met zwarte verf worden lijnen en vlakken op het witte vlak aangebracht. Als de verf droog is, maken de leerlingen met een prikpen extra gaatjes waarbij ze bijvoorbeeld de lijnen van hun tekening volgen. STAP 4 Het geheel wordt rondom een glazen pot gezet en dichtgeniet of -geplakt of met een lint dichtgebonden. Het papier komt boven de pot uit. De leerlingen besluiten hoe ze de bovenrand maken. Ze kunnen dit overschot bijvoorbeeld inknippen, krullen, vlechten of vouwen. Met een waxinelichtje of een kerstlichtjessnoer in de pot is het effect zichtbaar. 1 5
16 4. fotografie in beweging aanleiding: tijdsduur: Het werk van Muybridge 1 dagdeel Door middel van een aantal foto s worden de belangrijkste momenten van een beweging vastgelegd. benodigdheden digitale fotocamera s, bij voorkeur op statief computer, printer kleurpotloden werkwijze STAP 1 Toon een aantal voorbeelden van het werk van de fotograaf Muybridge, zie STAP 2 Verdeel de leerlingen in groepjes van vier. Laat hen eerst bedenken welke beweging ze in beeld willen brengen. Een eenvoudige beweging als lopen werkt het best, omdat de leerlingen die in tien stappen kunnen ontleden. Laat de kinderen de beweging eerst oefenen en op verschillende momenten bevriezen. STAP 3 Vervolgens kiest elk groepje buiten een plek om hun foto s te maken. STAP 4 Nu maken de leerlingen om de beurten hun beweging, verdeeld over verschillende momenten. Eén leerling van het groepje fungeert telkens als fotograaf en legt de bewegingen vast in minimaal acht afbeeldingen per leerling. Dit zal soms een paar keer moeten worden herhaald. De fotograaf verandert niet van standpunt. De leerlingen komen allemaal aan de beurt om hun beweging uit te voeren en zijn om toerbeurt de fotograaf. verwerking Zet na afloop alle foto s op de computer. Iedereen zoekt een reeks uit die zijn beweging het beste weergeeft en brengt er een volgorde in aan. Vervolgens worden de afbeeldingen uitgeprint, in de goede volgorde opgeplakt en eventueel ingekleurd. 1 6
17 b i j l a g e
18 colofon M E T Dit project is tot stand gekomen in samenwerking met Het Rode Kruis Eindhoven ter gelegenheid van zijn 100-jarig bestaan. Met dank aan Marjoleine Bogaert. Met andere ogen is mede mogelijk gemaakt door: BDO Campsobers accountants & adviseurs Rabobank Gemeente Eindhoven Provincie Noord-Brabant KunstXpress EnterArt stichting@enterart.nl Copyright 2010 Jos Hardeman Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. advies illustraties redactie Frans van Lokven Uco van Egmond Laura van Campenhout KunstXpress Kunsteducatie voor het primair onderwijs In de serie KunstXpress zijn verschenen: IK in de kunst Koning Quast in de bibliotheek Naar het theater Met andere ogen Van waarde M E T
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Sinterklaas en Kerstmis. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Sinterklaas en Kerstmis wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Welk materiaal kun je het best gebruiken? Welk
Nadere informatieMuseum De Buitenplaats Kijken is een kunst
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieFotopuzzels. Vianen. kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma. domein: Gebouwde omgeving Landschap en natuur. discipline: Audiovisuele Vorming
groep 1-2 Fotopuzzels Vianen kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma domein: Gebouwde omgeving Landschap en natuur discipline: Audiovisuele Vorming 2012-2013 Colofon Dit is een uitgave van: Kunst Centraal
Nadere informatieVormen van een raket Raketten
Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieFlevolandse Verhalen. Lesvorm: onderwijs-leergesprek en creatieve opdracht. Duur: gemiddeld zo n 2 uur per opdracht.
Flevolandse Verhalen Lesbrief met twee verwerkingslessen n.a.v. het bezoek aan de tentoonstelling SITUATIES / Laboratorium Flevoland in Museum De Paviljoens in Almere. Basisonderwijs bovenbouw groep 5-8
Nadere informatieLesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek
Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek KIEZEN Een goed begin is het kiezen van het juiste boek. Er zijn zo veel mooie verhalen waardoor het soms lastig is om een goede keuze
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieOriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.
Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Karakters tekenen. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Karakters tekenen wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Welk materiaal kun je het best gebruiken? Welk potlood
Nadere informatieLesideeën groep 1 en 2
2 Doelstellingen Na het project kunnen de kinderen vertellen hoe een tandarts en een tandheelkundige praktijk eruitzien. Ook kunnen de kinderen vertellen hoe, wanneer en hoe vaak ze tandenpoetsen. Werkwijze
Nadere informatieDIGIPRENTSERIE: DE SNOEPSLANG
DIGIPRENTSERIE: DE SNOEPSLANG Toelichting Bedankt voor het downloaden van het pakket De Snoepslang. Deze werkbladen zijn bedoeld om te gebruiken naar aanleiding van het verhaal De Snoepslang. Je vindt
Nadere informatieFlevolandse Verhalen. Lesvorm: onderwijs-leergesprek en creatieve opdracht
Flevolandse Verhalen Lesbrief met twee verwerkingslessen n.a.v. het bezoek aan de tentoonstelling SITUATIES/Laboratorium Flevoland in Museum De Paviljoens in Almere. Basisonderwijs middenbouw groep 3-4
Nadere informatieVoorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein
Introductielessen Primair Onderwijs 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein - De leerlingen worden met kunst geconfronteerd - De leerlingen ontdekken dat kunst niet altijd in een museum staat
Nadere informatieTeken en leesles nummer 1 (groep 3 en 4) groot en klein. Inleiding
Teken en leesles nummer 1, Illy Lips productions 2013 Teken en leesles nummer 1 (groep 3 en 4) groot en klein Inleiding Groot en klein gaat over een kleine vogel en een grote man. De grote man zou graag
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatieKUNST. voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs
l e r a r e n h a n d l e i d i n g M U U R Z O E K T KUNST voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs M U U R Z O E K T K U N S T Tentoonstelling over het creatief proces van een kunstenaar Voor groep
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6 Inleiding De museumles is onderdeel van een lessenreeks met receptieve, reflectieve en actieve onderdelen: - 2 voorbereidende lessen op school door eigen leerkracht
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatie------TAALREDACTIE MOET NOG Twee lessen voorafgaande aan een workshop Foto-film verzorgd door Roombeek Cultuurpark Educatiecluster (RCE)
------TAALREDACTIE MOET NOG------ LEERLIJN Titel Periode Muziek & Techniek, onderdeel Techniek Zie 'Inleiding Muziek & Techniek' voor de volgorde van alle onderdelen van de leerlijn. ALGEMEEN Titel activiteit
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieEducatief programma Feiten & meningen
Educatief programma Feiten & meningen Handleiding voor docenten De tentoonstelling Zwart&Wit is een tentoonstelling die vragen oproept, meningen laat horen en feiten presenteert. Het educatief programma
Nadere informatie1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Nadere informatieDrents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Les 1 Pratende dingen Les 1 Pratende dingen Samenvatting van de les Deze les is de eerste van vier lessen over beeldcultuur. Tijdens
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieDrents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht
Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke
Nadere informatieOpzet en uitvoering. Inhoudsopgave. 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3. 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4. 3 Stap voor Stap...5. 4 Technische kant...
Inhoudsopgave 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4 3 Stap voor Stap...5 4 Technische kant....7 5 Werkblad Mijn Digi-tale...9 6 Werkblad Mijn storyboard 10 Digi-Tales Opzet en
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieWat je moet doen: Zoek een afbeelding van een landschap op de websites van musea.
Opdrachtenkaart 1 Een verhaal schrijven bij een schilderij Papier en schrijfgerief. Je zoekt op de website van landschappen een schilderij. Hierna schrijf je een verhaal bij je keuze. Plaats je verhaal
Nadere informatie1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Nadere informatieLESBRIEF. De Kartonbewoners
LESBRIEF De Kartonbewoners 1 Inleiding Op het epitaaf van het grafmonument van de negentiende- eeuwse spiritist Allan Kardec op Père Lachaise in Parijs staat:«naître, mourir, renaître encore et progresser
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieWereldgodsdiensten. Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum. Naam:
Wereldgodsdiensten Project Levensbeschouwing 2 e klas St. Nicolaaslyceum Naam: Inhoudsopgave Inleiding Schema Beoordeling Deel 1 Test jezelf! Deel 2 Kies je onderwerp en aan de slag! Deel 3 Het ervaren
Nadere informatieChina Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Nadere informatieStop-motion Animatie
Stop-motion Animatie inhoudsopgave * stop-motion animatie stappenplan * script * storyboard * stop-motion variaties * camera-opstelling * decor * monteren stop-motion animatie Bij het maken van een stop-motion
Nadere informatiemaak zelf een filmpje
maak zelf een filmpje 1 Zelf een filmpje maken is nog nooit zo makkelijk geweest. Iedereen kan een IPAD met camera oppakken en aan de slag gaan. Maar bij het maken van een goed filmpje (dat veel kijkers
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen
DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan
Nadere informatieKijken met je oren. Project over abstracte animatiefilms waarbij beeld en geluid elkaar versterken. Groep 1 t/m 4 van het primair onderwijs
Kijken met je oren Project over abstracte animatiefilms waarbij beeld en geluid elkaar versterken Groep 1 t/m 4 van het primair onderwijs inhoudsopgave Inleiding 2 Praktische informatie 4 LES 1: Geluid
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik? Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8
Docentenhandleiding Groep 6 t/m 8 1 Utrecht, 2017 Beste docent(e), Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Dit programma speelt zich
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze
Nadere informatieNEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL DESTIJLUTRECHTAMERSFOORT.NL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! LESSUGGESTIES 100 JAAR DE STIJL GROEP 1 T/M 4
NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! LESSUGGESTIES 100 JAAR DE STIJL GROEP 1 T/M 4 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT DUTCH KLEURENPALET De leerlingen kunnen de
Nadere informatieLesbrief Voorleestekst: Over dertien hectare Vragen: Voorleestekst: Over het thema van de tentoonstelling
Lesbrief Over dertien hectare dertien hectare organiseert elke twee jaar een tentoonstelling in Heeswijk-Dinther. De eerste was in 2003. De tentoonstelling van de kunstwerken was altijd buiten op een grasveld
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieLesbrief thema: Identiteit
Lesbrief na Loser! Lesbrief thema: Identiteit Deze lesbrief is onderdeel van het na programma van de voorstelling Loser! van Theaterhart. Deze begeleidende brief is voor het thema: identiteit en hoort
Nadere informatieEen Helder Verhaal? Kunst verschaft de kunstenaar de mogelijkheid om zich te uiten. Door creatieve middelen te gebruiken, vertellen zij hun verhaal.
CKV. Opdracht lessenserie Een Helder Verhaal? Kunst verschaft de kunstenaar de mogelijkheid om zich te uiten. Door creatieve middelen te gebruiken, vertellen zij hun verhaal. Maar waarom zo moeilijk? En
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieDit stappenplan is ingevuld door:
STAPPENPLAN Dit stappenplan is ingevuld door: Dit is jullie opdracht: Bekijk de kranten en/of nieuwssites die je toegewezen krijgt. Ga op zoek naar een nieuwsartikel waarin techniek een belangrijke rol
Nadere informatieKunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie
Kunsteducatie projecten primair onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle groepen 9 3 Kunsteducatieproject voor
Nadere informatieOla Lanko en haar foto-genic installaties 14 oktober interview
Ola Lanko en haar foto-genic installaties 14 oktober interview Ola Lanko is altijd bezig met de werking van het medium fotografie. De kritische blik van de beschouwer is wat ze met haar werk wil overbrengen.
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieAnimatie. Middenbouw
Animatie Middenbouw Schrijver: Meia Wippoo Doelgroep: middenbouw basisonderwijs Datum: 2 maart 2012 1 Les Stopmotion animaties maken: rekensommen Inhoudelijke omschrijving Het wordt steeds eenvoudiger
Nadere informatieSTILL: workshop fotobewerking
Dit werkblad is van: klas: STILL: workshop fotobewerking Ontwerp en maak je eigen digitale flyer, poster of fotocollage met zelfgemaakt foto s! Je kent ze wel: coole flyers voor een feest, bewerkte foto
Nadere informatieWebsite maken Mediawijsheid lessen Juli 2013
Website maken Mediawijsheid lessen Juli 2013 Website maken - Docent Sociale Media als Facebook/Twitter/Instagram is het medium waar veel pubers zich op begeven. Ouders zeggen wel eens dat de smartphone
Nadere informatieJA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië)
lesbrief JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 afdeling techniek
Nadere informatieLESVOORBEREIDING. Gegevens over de student Gegevens over de school en de klas Gegevens over de les Naam: Vak: Muzische vorming Groep: 1A
Studiegebied Onderwijs, campus Brugge Opleiding bachelor lager onderwijs Xaverianenstraat 10-8200 Brugge (Sint-Michiels) Tel. 050 30 51 38 Fax 050 30 51 01 coördinator: lieve.lootens@khbo.be contactpersoon:heidi.vereecke@khbo.be
Nadere informatieAangenaam kennismaken!
Aangenaam kennismaken! Dit programma is er op gericht dat de meiden en de leiding kennis maken met elkaar. Dit gebeurt door middel van verschillende werkvormen. Ook maken de meiden in het programma kennis
Nadere informatieKunst&Cultuur BEELDENDE VORMING MUZIEK [1] leeropgave1. Introductie. Bij muziek ga je aan de slag met het thema en met muziek die jou aanspreekt!
Kunst&Cultuur leeropgave1 Introductie IT S MY WORLD IK BEN... BEELDENDE VORMING Bij beeldende vorming creëer je met je handen. Jij maakt wie je zelf bent! MUZIEK Bij muziek ga je aan de slag met het thema
Nadere informatieVormen van een raket Raketten
Vormen van een raket Raketten Vgroep 1-2 17 tijdsduur 65 minuten kerndoelen 1, 23, 32, 44, 45 en 54 lesdoelen De leerling: herkent een aantal wiskundige vormen: een cirkel, een driehoek, een rechthoek
Nadere informatieDe laatste wens van Maarten Ouwehand
De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief
Nadere informatieSpreken - Presenteren HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52520
Spreken - Presenteren HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52520 Dit lesmateriaal is gemaakt
Nadere informatieGrenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub
Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks
Nadere informatieHandleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite
Waar gaat dit over? Handleiding voor het maken van je eigen webpagina op de schoolsite Hier leer je hoe je een eigen webpagina kunt maken op de site van de school. Op deze webpagina kun je vertellen wie
Nadere informatieEen tentoonstelling over de hedendaagse kunstenaar Demiak schilder, beeldhouwer, fotograaf en tekenaar
Een tentoonstelling over de hedendaagse kunstenaar Demiak schilder, beeldhouwer, fotograaf en tekenaar voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs handleiding (On)bewoonbaar Een tentoonstelling over
Nadere informatieLesbrief nummer 4. groot en klein. Inleiding
lesbrief nummer 4, Illy Lips productions 2013 Lesbrief nummer 4 groot en klein Inleiding Groot en klein gaat over een kleine vogel en een grote man. De grote man zou graag klein zijn, de vogel groot. Een
Nadere informatieWild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8
Wild Beest Opdrachtenboekje Basisonderwijs groep 5 t/m 8 24 februari t/m 29 mei 2015 Wild Beest In dierentuin Dierenrijk zijn door een computerstoring bij een aantal kooien de elektronische sloten open
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieFilms kijken op internet: verboden of niet?
Les over auteursrecht tekst niveau A Films kijken op internet: verboden of niet? Veel mensen kijken graag naar films. Jij ook? Als je zin hebt om een film te zien, kun je natuurlijk naar de bioscoop gaan.
Nadere informatieKop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3
Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieBenodigdheden: A. Inleiding: kringgesprek 15 minuten.
Handleiding Groep Les Thema Wat zie je en wat vind je ervan? Weet wat je ziet Welkom bij de eerste les van het Nationaal Media paspoort voor uw groep! De kinderen (en u als leerkracht) worden zich in deze
Nadere informatieTe veel, te rijk, te weinig. Waterpark Lankheet
Waterpark Lankheet Erfgoed/NME project voor groep 8 Handleiding leerkracht Opdrachtgever: Waterpark Lankheet en Commissie Culturele Vorming Haaksbergen Bronmateriaal: Waterpark Lankheet/Historische Kring
Nadere informatieAls één blok samen. Laat 's morgens bij het binnenkomen de clip van de Phillibustas zien: http://www.youtube.com/watch?
Lesvoorbereiding Als één blok samen Diversiteit 3 e graad Beluister het lied Iedereen is anders van de Phillibustas: http://www.youtube.com/watch?v=13md0gd6sec Voorzie een speelgoedauto, huis, of ander
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieBuurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)
lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811
Nadere informatieDe meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier
Marlies Huijzer verzorging wat wil jouw dier? De meeste jonge kinderen zijn dol op dieren en willen heel graag een eigen huisdier om te vertroetelen. Ze denken niet zo na over wat een dier zelf leuk vindt
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieMe, myself and I. Je gaat op de volgende manieren portretten maken:
Me, myself and I Wat ga je doen? Je gaat een heel bijzonder boekje maken. Het wordt een vouwboekje (=leporello) zoals je op het plaatje hierboven duidelijk kunt zien. Dat boekje zal een heel persoonlijk
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieInstructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.
VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Striptekenen deel 3. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Striptekenen deel 3 wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Inleiding deel 3 kijkt terug op de lesstof
Nadere informatieVoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips
VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere
Nadere informatie4 Gedrag. 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? 4.1 Opdrachten 1-24. 4.2 Opdrachten 1-20. 4.
4 Gedrag DO-IT Datum 4.2 Aapt een aap echt na? 4.4 Hoe leven dieren samen in een groep? PARAGRAFEN Datum 4.1 Opdrachten 1-24 4.2 Opdrachten 1-20 4.3 Opdrachten 1-16 4.4 Opdrachten 1-16 Samenvatten Test
Nadere informatieOnderwerp. VVKBaO. Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma.
Onderwerp Leerlingen maken een account, krijgen een rondleiding door Scratch en verkennen het programma. WO 2.13 een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren; ICT 1 Hebben een positieve
Nadere informatieHandleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst
Handleiding voor de digitale les Internet in 2025 Kinderen tekenen de toekomst Een digitale les voor groep 6, 7 en 8 van het primair onderwijs waarbij leerlingen nadenken over innovatieve toepassingen
Nadere informatieBij u schuil ik, u bent mijn schild,
Bij u schuil ik, u bent mijn schild, in uw woord stel ik mijn hoop. Psalm 119:114 inleiding Laten we eerlijk zijn: het is niet zo eenvoudig om regelmatig uit de Bijbel te lezen en te bidden. Onze volle
Nadere informatieOpdrachten bij de tentoonstelling Foodtopia
Opdrachten bij de tentoonstelling Foodtopia HET ETEN VAN DE TOEKOMST Welkom in Foodtopia! De tentoonstelling Foodtopia richt zich op voedselinnovaties die vaak gedaan werden en worden om wereldvoedselproblemen
Nadere informatieEen spreekbeurt houden
Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng? Voor veel kinderen is praten met de groep als publiek wel lastig. De een maakt zich er drukker
Nadere informatieEen spreekbeurt houden
Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met
Nadere informatie