Ontstaan en voorkomen Soorten van hersentumoren Graad 1 Graad 2 Graad 3
|
|
- Godelieve Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hersentumoren In het hoofd kunnen verschillende soorten gezwellen (tumoren) voorkomen. In dit stuk gaat het alleen over tumoren die ontstaan van het hersenweefsel zelf. Andere soorten van tumoren zijn bijvoorbeeld meningeomen, uitzaaiingen (metastasen), hypofysetumoren en dergelijke. Deze soorten tumoren komen in dit stuk niet aan de orde. Het hersenweefsel is opgebouwd uit hersencellen (of neuronen), die liggen in bindweefsel of glia. Dit gliaweefsel bestaat weer uit een tweetal soorten cellen, de astrocyten en de oligodendrocyten. Hersentumoren ontstaan in de overgrote meerderheid van de gevallen uit het bindweefsel, de glia, en worden daarom wel gliomen genoemd. Er zijn enkele zeldzame tumorsoorten die uit de eigenlijke hersenencellen voortkomen.
2 Ontstaan en voorkomen De oorzaken van hersentumoren zijn vooralsnog onbekend. Wel is duidelijk dat aanleg een rol kan spelen. Het gaat in elk geval niet om een erfelijke ziekte. Voor geen enkele omgevingsfactor, zoals voeding, roken, alcohol, of het leefpatroon, is een relatie met het ontstaan van hersentumoren aangetoond. Ook voor een verband met het gebruik van de mobiele telefoon is onvoldoende bewijs. Het betreft een zeldzame vorm van kanker. In Nederland wordt deze diagnose bij ongeveer 1500 mensen per jaar gesteld. Deze tumoren worden nogal eens vastgesteld rond het zestigste levensjaar, maar komen ook bij jongere of oudere mensen voor. De spreiding is groot. Hersentumoren die bij kinderen (tot ongeveer vijftien jaar) ontstaan, vormen een bijzondere categorie, zowel wat betreft hun aard als behandeling en zullen daarom hier verder buiten beschouwing worden gelaten. Soorten van hersentumoren Gliomen groeien in het hersenweefsel en ontstaan uit een van twee typen bindweefselcellen. Tumoren die afkomstig zijn uit de astrocyten noemt men astrocytomen, degene die groeien uit de oligodendrocyten heten oligodendrogliomen. Er zijn ook mengvormen, die ook wel oligoastrocytomen worden genoemd. Gliomen worden ingedeeld in vier graderingen. Dit gebeurt op grond van eigenschappen die de patholoog-anatoom met behulp van de microscoop ziet. De volgende graderingen komen voor: Graad 1. Bij deze gradering komen vrijwel geen celdelingen voor, zodat het mogelijk is dat deze hersentumor niet of nauwelijks groeit. Deze gradering is zeer zeldzaam, en sommige vormen hiervan kunnen beschouwd worden als goedaardig. Graad 2. Bij deze gradering is sprake van een iets verhoogde celdeling, waarbij de tumor langzaam groeit. De kankercellen bevinden zich te midden van normaal functionerend hersenweefsel. Deze vorm wordt ook wel laaggradig glioom genoemd, hetgeen niet verward moet worden met goedaardig. Graad 3. Bij deze gradering is sprake van verhoogde celdeling en betrokkenheid van de bloedvaten, waardoor deze tumor sneller groeit dan graad 2. Ook kan het zijn dat er een onrustig groeiend gebied van graad 3 zich te midden van een rustiger groeiend geheel bevindt. 2
3 Graad 4. Bij deze gradering is er sprake van sterk verhoogde celdeling, betrokkenheid van bloedvaten en weefselverval. Deze tumoren komen het vaakst voor. Figuur 1 Beelden van verschillende gliomen zoals ze er na kleuring onder de microscoop uit zien. De bovengenoemde gradering zegt niet altijd alles over het biologisch gedrag van een tumor bij een individuele patiënt. Dit hangt van meer factoren af dan het microscopisch beeld. Gliomen kunnen in hogere graderingen over gaan. Graad 2 glioom kan terugkeren als graad 3 glioom. Graad 3 glioom kan terugkeren als graad 4 glioom. Gliomen zaaien zich niet uit naar andere organen of lichaamsdelen, maar keren vrijwel altijd terug nabij het oorspronkelijke tumorgebied. Een glioom van graad 2, 3 of 4 moeten we om die reden beschouwen als een ongeneeslijke ziekte, waarbij de behandelingen gericht zijn op het afremmen van de groei. 3
4 Symptomen of verschijnselen De verschijnselen van een hersentumor kunnen veroorzaakt worden door drukverhoging in het hoofd ten gevolge van de groeisnelheid van de tumor, maar ook door ingroei in delen van de hersenen die nodig zijn voor specifieke functies, of door irritatie van de hersenschors waardoor epileptische aanvallen kunnen ontstaan. Een hersentumor kan een zekere tijd bestaan zonder verschijnselen. Voorbeelden van verschijnselen van drukverhoging in het hoofd zijn hoofdpijn, misselijkheid, braken, toegenomen slaperigheid of verwardheid. Voorbeelden van verschijnselen ten gevolge van specifieke functiestoornis zijn zwakte of verlamming van ledematen, taalproblemen, aandachtsproblemen, gedragsverandering. (zie figuur 2). Zeldzaam ontstaat een bloeding in een tumor, wat het interpreteren van de beeldvorming moeilijker maakt. spraakcentrum om te spreken bewegingscentrum PARIETAAL gevoelscentrum FRONTAAL OCCIPITAAL TEMPORAAL spraakcentrum voor het verstaan kleine hersenen centrum voor het zien Figuur 2 Schematische voorstelling van de linkerhersenhelft met de centra voor beweging, gevoel, spraak (om te spreken en om te verstaan), en voor het zien, waarvan beschadiging een stoornis geeft van de betreffende functie. Aanvullend onderzoek Niet iedere hoofdpijn is het gevolg van een hersentumor. Een hersentumor is slechts zeer zelden de oorzaak van de hoofdpijn. Kenmerkend voor een hersentumor is een nieuwe ongebruikelijke hoofdpijn of ochtendmisselijkheid of braken, zeker als dit gepaard gaat met neurologische functiestoornissen. Dan vindt beeldvormend onderzoek van de hersenen plaats, zoals een CT- of MRI-scan. 4
5 Figuur 3 Voorbeeld van een MRI van de hersenen met een hersentumor. De tumor is de wit aankleurende vlek. Vaak is het beeld op de MRI kenmerkend voor een specifiek type of gradering van glioom. Maar de diagnose kan alleen definitief gesteld worden doordat de patholoog weefsel beoordeeld onder de microscoop. Soms wordt geadviseerd om een klein tumorfragment (een biopt) te laten onderzoeken. Andere keren onderzoekt de patholoog het tumormateriaal dat tijdens een operatie wordt verwijderd. Het onderzoeken en beoordelen van tumorweefsel duurt in de praktijk enkele dagen tot een week. Behandeling De behandeling van een glioom kan bestaan uit operatie, bestraling en/of chemotherapie. De eerste vraag is welk type en welk gradering glioom het betreft. Dit kan door middel van een hersenbiopt vastgesteld worden. Vaak wordt dit direct gecombineerd met het verwijderen van zo veel mogelijk glioomweefsel. De eerste stap in de behandeling is dan ook een operatie. Biopsie Een biopsie bestaat uit het verwijderen van een weefselfragment voor pathologisch onderzoek. Een biopsie kan op verschillende manieren worden genomen: door een biopsienaald via een boorgat of door een klein botluikje. Hiermee wordt alleen de diagnose gesteld en dit is dus (nog) geen behandeling. Een enkele keer kan de diagnosevraag niet beantwoord worden met het weefselfragment, of is sprake van een te lage gradering doordat het fragment niet representatief was. 5
6 Resectie Het verwijderen van het glioom door een botluik wordt een resectie genoemd. Het maken van een botluik wordt een craniotomie genoemd. Het doel van een dergelijke procedure is het stellen van de weefseldiagnose, maar ook het verwijderen van zo veel mogelijk glioomweefsel binnen de grenzen van wat in de hersenen verstandig is. De neurochirurg kan gebruik maken van verschillende technieken om deze grens beter vast te stellen, zoals extra MRI-onderzoek voorafgaand aan operatie, gebruik van neuronavigatie tijdens de operatie, of functietesten tijdens de operatie, die om die reden soms maar gedeeltelijk onder narcose wordt uitgevoerd. In de dagen na de operatie wordt met een MRI-scan geverifieerd hoeveel glioomweefsel verwijderd is en of er sprake is van onverwachte doorbloedingsstoornissen zoals een infarct of een bloeding. Risico van een hersenoperatie Algemene risico s bestaan uit onverwachte gevolgen van de narcose of bedlegerigheid na de operatie, zoals trombose, longontsteking, en doorligplekken. Dit hangt nauw samen met uw conditie en andere aandoeningen. Uw anesthesist zal deze risico s specificeren. Algemene risico s van het operatiegebied bestaan uit infectie, lekkage van hersenvocht of epilepsie. Zo kan een operatielitteken of het botluikje geïnfecteerd raken met een bacterie. De kans hierop is klein en wordt verder verkleind door desinfecterende shampoo rondom de operatie en antibioticazalf voor in de neus. Zeer zeldzaam is een infectie van de hersenen. Lekkage van hersenvocht kan veroorzaakt worden doordat het hersenvlies onvoldoende waterdicht is na de operatie. Soms zijn hier maatregelen voor nodig, zoals een extra hechting, een tijdelijke drainage van het hersenvocht of een nieuwe operatie. Epilepsie is een verschijnsel dat berust op irritatie van het hersenoppervlak. Dit is mogelijk door de ziekte, maar ook door de operatie. Soms zijn hiervoor maatregelen nodig zoals anti-epileptische medicatie. Dit risico is ook klein. De specifieke risico s voor de hersenen verschillen per operatie en hangen direct samen met de locatie van het glioom in de hersenen. Deze specifieke risico s zullen met u worden besproken door uw neurochirurg. 6
7 Na de operatie Bij een verwacht beloop zal een patiënt na de operatie niet of slechts tijdelijk nieuwe stoornissen van hersenfuncties hebben. Pijn speelt voor de meeste patiënten geen hoofdrol. In de uren na de operatie verblijft de patiënt op de verkoeverkamer. In de nacht na de operatie volgt een verblijf op de medium care voor het controleren van hersenfuncties per uur. De volgende dag volgt een verblijf op de verpleegafdeling. Deze herstelperiode varieert van enkele dagen tot ongeveer een week. De meeste patiënten gaan dan terug naar huis. Indien dit nog niet mogelijk is, wordt gekeken naar een vervolgverblijf voor herstel, zoals een ander ziekenhuis, een revalidatieafdeling of een verpleeghuis. Vervolgbehandeling De vervolgbehandeling, zoals bestraling of chemotherapie, hangt af van de weefseldiagnose. Deze diagnose is pas na ongeveer een week bekend. Dit behandeladvies is de uitkomst van teamoverleg dat twee keer per week plaatsvindt tussen de betrokken medisch specialismen. Dit behandeladvies kan ook bestaan uit een uitnodiging om deel te nemen aan klinisch wetenschappelijk onderzoek. Vragen Indien u vragen heeft, kunt u contact opnemen met secretariaat klinische zorgafdeling neurochirurgie, locatie 2 C, telefoon (020) Verantwoording Het grootste deel van bovenstaande tekst is overgenomen van de website van de Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen: 7
8 VU medisch centrum juni
Ontstaan en voorkomen Soorten gliomen Graad 1 Graad 2 Graad 3
Gliomen In het hoofd kunnen verschillende soorten tumoren voorkomen. In deze folder e vindt u alleen informatie over tumoren die ontstaan van het hersenweefsel zelf. Over andere soorten van tumoren, bijvoorbeeld
Nadere informatiehersentumoren Soorten van tumoren Ontstaan en voorkomen
hersentumoren kunnen ook veel eerder of later optreden. Wat dat betreft is er een grote spreiding. Mannen en vrouwen lopen min of meer in gelijke mate het risico een hersentumor te krijgen. Hersentumoren
Nadere informatieHersentumoren INLEIDING ONTSTAAN EN VOORKOMEN SOORTEN VAN TUMOREN. Neurochirurgie polikliniek 020 5125114
Hersentumoren INLEIDING In het hoofd kunnen allerlei soorten gezwellen (= tumoren) voorkomen. In dit stuk gaat het alleen over tumoren die uitgaan van het hersenweefsel zelf. Andere soorten van tumoren
Nadere informatieOnderstaand beelden van verschillende gliomen zoals ze er na kleuring onder de microscoop uit zien.
Hersentumoren In het hoofd kunnen allerlei soorten gezwellen (= tumoren) voorkomen. In dit stuk gaat het alleen over tumoren die uitgaan van het hersenweefsel zelf. Andere soorten van tumoren zijn b.v.
Nadere informatieTumoren van centrale zenuwstelsel. Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014
Tumoren van centrale zenuwstelsel Asia Ropela, internist-oncoloog St.Jansdal ziekenhuis 22 maart 2014 Indeling Metastasen van tumoren van elders In de parenchym van de hersenen In hersenvliezen: leptomeningeale
Nadere informatieDiagnose en therapie. Prof dr Martin J van den Bent Neuroloog
Diagnose en therapie Prof dr Martin J van den Bent Neuroloog Hersentumoren: soorten en maten Verschillende tumoren, sterk verschillende uitkomsten - Meningeomen: doorgaans goedaardige hersentumoren, uitgaande
Nadere informatieHersenoperatie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Hersenoperatie Informatie voor patiënten F0647-3415 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieHersentumoren (gliomen) Tien minuten
Hersentumoren (gliomen) Tien minuten 1. Slecht bericht - Horen dat u een kwaadaardige hersentumor (glioom) hebt is een slecht bericht. - Een glioom is een ernstige vorm van kanker. - Er gaat waarschijnlijk
Nadere informatieHersentumoren. Ontstaan en voorkomen. Soorten van tumoren
Hersentumoren In het hoofd kunnen allerlei soorten gezwellen (= tumoren) voorkomen. In dit stuk gaat het alleen over tumoren die uitgaan van het hersenweefsel zelf. Andere soorten van tumoren die in het
Nadere informatieEen hersentumor Symptomen Doel van de operatie
Hersenoperatie Uw neuroloog heeft een tumor in uw hersenen geconstateerd. Hiervoor moet u binnenkort een operatie ondergaan (craniotomie genoemd). De ingreep wordt uitgevoerd door de neurochirurg. In deze
Nadere informatieMetastasen (uitzaaiingen)
Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in
Nadere informatieHersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken
Hersentumoren: Klachten, verschijnselen en oorzaken Zaterdag 17 maart 2018 De Landgoederij, Bunnik Naam Functie Maaike Vos Neuroloog Haaglanden Medisch Centrum Opbouw Inleiding Klachten en verschijnselen
Nadere informatieWat is de oorzaak van het ontstaan van een meningeoom? Niet bekend Het is niet goed bekend waarom bij een kind een meningeoom ontstaat.
Meningeoom Wat is een meningeoom? Een meningeoom is een bepaald type hersentumor die ontstaat vanuit de vliezen die rondom de hersenen en het ruggenmerg zitten. Hoe wordt een meningeoom ook wel genoemd?
Nadere informatieHersentumoren. C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte
Hersentumoren Hersentumoren C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Fouten in de celdeling Goedaardige en kwaadaardige tumoren Uitzaaiingen Verschillende soorten hersentumoren Beschrijving van een veelvoorkomend
Nadere informatieHersenoperatie (trepanatie)
Hersenoperatie (trepanatie) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een operatie binnen de schedel, ook wel trepanatie genoemd. Deze operatie vindt plaats op de afdeling Neurochirurgie
Nadere informatieWat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen.
Neurocytoom Wat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen. Hoe wordt een neurocytoom ook wel genoemd? Er bestaat geen
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Operatie
Operatie Wat houdt een operatie voor een hersentumor in? Een operatie is een behandeling waarbij een speciale chirurg, kinderneurochirurg genoemd, in de hersenen zelf een behandeling uitvoert als onderdeel
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Ganglioglioom.
Ganglioglioom Wat is een ganglioglioom? Een ganglioglioom is een relatief goedaardige hersentumor die ontstaan is uit zenuwcellen en uit ondersteunende cellen in de hersenen. Hoe wordt een ganglioglioom
Nadere informatieBeentumoren (=bottumoren)
Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct
Nadere informatieHersenbiopsie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Hersenbiopsie Informatie voor patiënten F0979-3415 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieAan de minister van Infrastructuur en Milieu. Geachte minister,
Aan de minister van Infrastructuur en Milieu Datum: 21 augustus 2017 Uw kenmerk: IENM/BSK-2016/48892 E-mail: s.kunst@gr.nl Bijlagen: 1 Ons kenmerk: 1196614/SK/msj/006-X Telefoon: 070 340 71 70 Onderwerp:
Nadere informatiePatiënteninformatie. Stereotaxie
Patiënteninformatie Stereotaxie Inhoud Inhoud... 2 Praktische informatie... 3 Inleiding... 4 Informatie over het ziektebeeld... 4 Wat dient u aan uw chirurg te vertellen voor u de ingreep ondergaat?...
Nadere informatieHoe vaak komt een ependymoom voor? Een ependymoom komt bij een op de kinderen voor.
Ependymoom Wat is een ependymoom? Een ependymoom is een kwaadaardige hersentumor die ontstaat uit de bekleding van de hersenholtes in de hersenen. De bekleding van de hersenholtes wordt ependym genoemd.
Nadere informatiePatiënteninformatie. Trepanatie
Patiënteninformatie Trepanatie 2 Inhoud Inhoud... 3 Praktische informatie... 4 Inleiding... 5 Informatie over het ziektebeeld... 5 Breng uw arts steeds voor de operatie op de hoogte van:... 6 Voorbereiding
Nadere informatie7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)
Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is
Nadere informatieHoe vaak komt een craniofaryngeoom voor? Een craniofaryngeoom komt bij een op de 300.000 kinderen voor.
Craniofaryngeoom Wat is een craniofaryngeoom? Een craniofaryngeoom is een relatief goedaardige hersentumor die ontstaat op een bepaald gebied in de hersenen uit speciaal weefsel wat het zakje van Ratke
Nadere informatiePatiënteninformatie. Vulvakanker
Vulvakanker Patiënteninformatie Vulvakanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 1.1 Wat is kanker van de vulva 1.2 Bij wie komt kanker van de vulva voor 2 Hoe ontstaat kanker van de vulva 3 Uitzaaiingen 4 Wat zijn
Nadere informatieSubduraal hematoom. Bloeduitstorting tussen de hersenvliezen.
Subduraal hematoom Bloeduitstorting tussen de hersenvliezen www.nwz.nl Inhoud Wat is een subduraal hematoom? 3 Welke onderzoeken krijgt u? 6 Behandeling 7 Mogelijke complicaties na een operatie 9 Naar
Nadere informatieBiopsie bij een ruimte-innemend proces in de hersenen
Biopsie bij een ruimte-innemend proces in de hersenen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een biopsie of punctie van een ruimte-innemend proces in de hersenen. Deze operatie vindt
Nadere informatieChirurgische verwijdering van de slaapkwab bij slaapkwab-epilepsie
Chirurgische verwijdering van de slaapkwab bij slaapkwab-epilepsie Temporale Lobectomie Slaapkwab-epilepsie (temporale epilepsie) is een veel voorkomende vorm van epilepsie. Deze ontstaat in de slaapkwab
Nadere informatieInformatie over een hersenabces en de behandeling
Informatie over een hersenabces en de behandeling Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Het hersenabces 1 Behandeling van een hersenabces 2 De opnamedag 3 Behandeling 3 Het herstel 3
Nadere informatieVoorbereiding op de operatie
Hersenbiopsie U ondergaat binnenkort een biopsie. De ingreep wordt uitgevoerd door de neurochirurg. In deze folder leest u wat de ingreep inhoudt. U wordt voor deze ingreep ongeveer drie dagen opgenomen
Nadere informatieKlachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Klachten en Symptomen Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Voorbeeld 1 Een voorheen gezonde man van 48 jaar krijgt plots een epileptische aanval. Deze
Nadere informatiePatiënteninformatie. Glioma
Patiënteninformatie Glioma 2 Inhoud Inleiding... 4 Informatie over het ziektebeeld... 4 Definitie... 4 Symptomen... 4 Diagnose... 5 Behandeling... 5 Opvolging... 6 Tot slot... 6 Persoonlijke notities /
Nadere informatieHerseninfarct bij kinderen. Sophia Kinderziekenhuis. Wat is een herseninfarct? Klachten en symptomen bij het ontstaan van het infarct
Sophia Kinderziekenhuis Bij uw kind is de diagnose herseninfarct gesteld. U wilt waarschijnlijk weten wat dit voor gevolgen heeft voor u en uw kind. In deze folder geven wij daarom algemene informatie
Nadere informatiePatiënteninformatie. Trepanatie met fluorescentie (Gliolan)
Patiënteninformatie Trepanatie met fluorescentie (Gliolan) 2 Inhoud Inhoud... 3 Praktische informatie... 4 Inleiding... 5 Informatie over het product Gliolan... 5 Werking van het product Gliolan... 5 Voordelen
Nadere informatieAneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot
Orthopedie Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) De behandeling van een goedaardige zwelling van het bot Algemeen Een Aneurysmatische Bot Cyste (ABC) is een goedaardige zwelling van het bot. Goedaardige tumoren
Nadere informatiePatiënteninformatie. Hersenoperatie (craniotomie) Hersenoperatie Hersenoperatie hj.indd 1
Patiënteninformatie Hersenoperatie (craniotomie) Hersenoperatie 1465220 Hersenoperatie hj.indd 1 1 24-08-12 15:17 Hersenoperatie (craniotomie) Polikliniek Neurochirurgie, route 0.6 Telefoon (050)524 5950
Nadere informatieWat is een sinustrombose? Een sinustrombose is een verstopping van een grote ader in de hersenen.
Sinustrombose Wat is een sinustrombose? Een sinustrombose is een verstopping van een grote ader in de hersenen. Hoe vaak komt een sinustrombose voor bij kinderen? Een sinustrombose komt bij een op 200.000-300.000
Nadere informatiePatiënteninformatie. De brughoektumor
De brughoektumor Inleiding Een brughoektumor, ook wel vestibularis-schwannoom of acousticus-neurinoom genoemd, is een goedaardig gezwel uitgaande van de omhulling (zenuwschede) van de gehoor- en evenwichtszenuw.
Nadere informatieHersenbloeding vanuit aneurysma
Hersenbloeding vanuit aneurysma Informatie voor patiënten F1048-3110 maart 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatiePatiënteninformatie. Meningeoom
Patiënteninformatie Meningeoom Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Definitie... 3 Symptomen... 5 Diagnose... 5 Behandeling... 6 Tot slot... 6 Persoonlijke notities / vragen... 7
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatieInleiding Wat is een melanoom? Hoe vaak komt het voor? Hoe ontstaat een melanoom?
MELANOOM 1179 Inleiding De dermatoloog heeft bij u een melanoom geconstateerd. Deze folder geeft u informatie over een melanoom en de behandelmogelijkheden. Daarnaast krijgt u meer informatie over zelfonderzoek
Nadere informatieHersentumoren;de basis
Hersentumoren;de basis Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik Anja Gijtenbeek Neuroloog Radboudumc Nijmegen De basis Inhoud Casus Opbouw hersenen Locatie van functies Ontstaan en beloop klachten
Nadere informatieVP-drain. (Ventriculo Peritoneale drain) bij kinderen
VP-drain (Ventriculo Peritoneale drain) bij kinderen In overleg met uw behandelend arts is besloten om bij uw kind een Ventriculo Peritoneale drain, kortweg een VP-drain genoemd, te plaatsen. Gedurende
Nadere informatieTumoren van ruggenmerg en wervelkolom
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom Inleiding Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Nadere informatieOperatie aan de halsslagader Carotisdesobstructie
Operatie aan de halsslagader Carotisdesobstructie Ziekenhuis Gelderse Vallei U wordt binnenkort opgenomen wegens een operatie aan uw halsslagader. Deze folder is bedoeld als aanvulling op de mondelinge
Nadere informatieKanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht
Nadere informatieOperatie van een aneurysma in de hersenen
Operatie van een aneurysma in de hersenen Clipping Informatie voor patiënten F1047-3110 maart 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,
Nadere informatieEen hersentumor. En nu?
Een hersentumor. En nu? Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Aanvullend onderzoek en waarschijnlijke diagnose... 2 3 Wachttijd tot opname UMCG... 3 4 Klachten, die meteen behandeld (moeten) worden... 3 5 Tot
Nadere informatieMijn pathologieverslag begrijpen
Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten
Nadere informatieDe behandeling van vulvakanker
Gynaecologie/Dermatologie Patiënteninformatie De behandeling van vulvakanker U ontvangt deze informatie, omdat u (mogelijk) vulvakanker heeft. Kanker van de vulva is een zeldzame, kwaadaardige aandoening
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen. Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam
Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Dr J Bromberg, prof M.J. van den Bent Neurologen Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van gliomen Twee uitersten
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (Mede voor de lezer zonder medische achtergrond kennis)
NEDERLANDSE SAMENVATTING (Mede voor de lezer zonder medische achtergrond kennis) INLEIDING Dit proefschrift handelt over een zeldzaam, goedaardig, vooral bij kinderen voorkomend hersengezwel, genaamd het
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acusticusneurinoma
Patiënteninformatie Acusticusneurinoma Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Definitie... 3 Symptomen... 4 Diagnose... 4 Behandeling... 5 Tot slot... 6 Persoonlijke notities / vragen...
Nadere informatieWEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?
WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven
Nadere informatieUitzaaiingen in de wervelkolom
Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen
Nadere informatieEen operatie bij eierstokkanker
Een operatie bij eierstokkanker Deze folder geeft u informatie over een grote gynaecologische operatie bij een ovariumcarcinoom (eierstokkanker). In deze folder leest u meer over deze ingreep, die in medische
Nadere informatieHet openen van de schedel om een hersentumor, terwijl u wakker bent, te verwijderen
Wakkere Craniotomie Het openen van de schedel om een hersentumor, terwijl u wakker bent, te verwijderen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Hersentumoren 1 De behandeling 2 Belangrijk
Nadere informatiePatiënteninformatie. Hersenbloedingen
Patiënteninformatie Hersenbloedingen Inhoud Praktische informatie... 3 Inleiding... 4 Informatie over het ziektebeeld... 4 Soorten... 4 1. Chronisch subduraal hematoom... 5 Definitie... 5 Diagnose... 5
Nadere informatieAVM (vaatmalformatie)
AVM (vaatmalformatie) Inleiding Een arterio-veneuze malformatie (AVM) is een vaatafwijking, waarbij er sprake is van een abnormale kortsluiting tussen slagaders (arterieel) en aders (veneus). Normaal voert
Nadere informatieImplantatie diepte-elektroden & epilepsie monitoring unit
Implantatie diepte-elektroden & epilepsie monitoring unit Inleiding U wordt binnenkort opgenomen op de afdeling neurochirurgie van VU medisch centrum (VUmc) om de implantatie van diepteelektroden te ondergaan.
Nadere informatieNacontrole: scan goed, alles goed? Dr Tom J. Snijders Neuroloog, UMC Utrecht
Nacontrole: scan goed, alles goed? Dr Tom J. Snijders Neuroloog, UMC Utrecht Nacontrole De controles na afronding van een behandeling De controles bij een tumor die in eerste instantie niet behandeld wordt
Nadere informatieTumor van het centraal zenuwstelsel (CZS)
Sophia Kinderziekenhuis Bij uw kind is de diagnose Centraal Zenuw Stelsel (CZS) tumor gesteld. Dit is de verzamelnaam voor een tumor in de hersenen of het ruggenmerg. U zult willen weten wat dit betekent
Nadere informatieEWINGSARCOOM Wat betekent het?
EWINGSARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0138 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een Ewingsarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden, We geven u
Nadere informatieStereotaxie. Inleiding
Stereotaxie Inleiding Stereotaxie is een methode om een bepaalde plek binnen de hersenen te bepalen. Deze methode wordt vooral gebruikt om processen of gebieden in de hersenen te bereiken die zo diep liggen
Nadere informatieTumoren van wervelkolom en ruggenmerg
Tumoren van wervelkolom en ruggenmerg Inleiding Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Nadere informatieTumoren van ruggenmerg en wervelkolom
Tumoren van ruggenmerg en wervelkolom INLEIDING Het betreft hier tumoren (gezwellen) die kunnen uitgaan van de ruggenwervels, het ruggenmergsvlies, de zenuwwortels of van het ruggenmerg zelf. De volgende
Nadere informatieOPERATIE VAN DE ONDERKAAKSPEEKSELKLIER
OPERATIE VAN DE ONDERKAAKSPEEKSELKLIER Wanneer u bij een kaakchirurg bent geweest voor een aandoening van de onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis) en verwijdering hiervan noodzakelijk is, geeft
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatieAlgemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker
Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker De patholoog onderzoekt het weefsel dat tijdens de operatie is weggenomen. In het pathologieverslag wordt beschreven: de grootte van de tumor
Nadere informatieHerstel na een meningeoom-operatie. Wat kan ik verwachten?
Herstel na een meningeoom-operatie. Wat kan ik verwachten? Het weghalen van een meningeoom tijdens een operatie is een grote ingreep. Het herstel erna kost dan ook de nodige tijd. Tijdens dit herstel heeft
Nadere informatiePatiënteninformatie. Arterioveneuze malformatie (AVM)
Patiënteninformatie Arterioveneuze malformatie (AVM) Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Definitie... 3 Symptomen... 4 Diagnose... 5 Behandeling... 5 Stereotactische radiochirurgie...
Nadere informatieOperatie van een hersentumor
Centrumlocatie Tijdens een gesprek met uw behandeld arts op de polikliniek is besloten dat u voor operatie opgenomen wordt op de afdeling Neurochirurgie. In deze folder leest u over de gang van zaken rondom
Nadere informatieEEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET?
EEN CHONDROSARCOOM WAT BETEKENT HET? Oncologie/0137 Deze informatiebrochure is bestemd voor personen met een chondrosarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn zoals familie, vrienden,
Nadere informatieMetastasen in de wervelkolom
Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiingen in de wervelkolom) Orthopedie alle aandacht Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiing) Wat zijn metastasen? Metastasen zijn uitzaaiingen van een bij patiënt en
Nadere informatiePatiënteninformatie. Longkanker
Patiënteninformatie Longkanker Inhoudsopgave Pagina Wat is longkanker? 4 Onderzoek en diagnose 4 De meest voorkomende onderzoeken. 5 Behandeling 7 De meest voorkomende behandelmethoden 8 Revalidatie 9
Nadere informatieHydrocefalus bij volwassenen
Hydrocefalus bij volwassenen Samen met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het UMC St Radboud voor de behandeling van een hydrocefalus (waterhoofd). Om u
Nadere informatieCraniotomie en verwijderen tumor Naaldbiopsie
Hersenoperatie Als er een hersentumor op een MRI-scan is geconstateerd, zal in veel gevallen een operatie worden geadviseerd. Grofweg zijn er twee soorten ingrepen: 1. Een zogenaamde craniotomie, waarbij
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieHersentumorcentrum Amsterdam
Cancer Center Amsterdam Locatie VUmc Hersentumorcentrum Amsterdam De polikliniek 2 Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam Inleiding Neuro-oncologie is het specialisme dat zich concentreert op ziekten van
Nadere informatiePatienten Informatie Map Hersentumoren
Patienten Informatie Map Hersentumoren Wij adviseren u deze map goed te lezen en tijdens uw ziekenhuisbezoeken mee te nemen. Patiënteninformatiemap (PIM) Eigendom van Adres Postcode en woonplaats Telefoon
Nadere informatieWat is een opticusglioom? Een opticusglioom is een langzaam groeiende hersentumor die uitgaat van een oogzenuw.
Opticusglioom Wat is een opticusglioom? Een opticusglioom is een langzaam groeiende hersentumor die uitgaat van een oogzenuw. Hoe wordt een opticusglioom ook wel genoemd? Een opticusglioom die ontstaat
Nadere informatieUrologie Het verwijderen van een tumor uit de blaas
Urologie Het verwijderen van een tumor uit de blaas Transurethrale resectie van een tumor (TURT) Urologie Inleiding Onderzoek heeft aangetoond dat u tumorweefsel in uw blaas heeft. De uroloog heeft u
Nadere informatieMaatschap Gynaecologie. Informatie over de laparoscopie
Maatschap Gynaecologie Informatie over de laparoscopie Wat houdt een laparoscopie in? De gynaecoloog heeft voorgesteld een laparoscopie bij u te verrichten. Dit is een ingreep waarbij de arts met een speciaal
Nadere informatieVerwijderen van een deel van de lever
Verwijderen van een deel van de lever Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2014 pavo 1021 Inleiding U wordt binnenkort in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen voor het verwijderen van een deel van
Nadere informatieInleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden.
MAAGKANKER 17852 Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. Maagkanker is een kwaadaardige tumor in de maag, het wordt ook wel maagcarcinoom
Nadere informatieHersenbloeding vanuit aneurysma
Hersenbloeding vanuit aneurysma Verhinderd Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk (uiterlijk 24 uur voor de afspraak) de polikliniek Neurochirurgie om u af te melden. Dit
Nadere informatiePRAKTISCH KANKER BIJ HUISDIEREN
PRAKTISCH KANKER BIJ HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren De diagnose kanker bij uw geliefde huisdier komt hard aan.
Nadere informatieMet MRI kijken naar neuropsychiatrische SLE
Prof. dr. Tom Huizinga (l) en prof dr. Mark van Buchem leiden al jaren het onderzoek naar NPSLE Martijn Steenwijk, Bsc; prof. dr. Mark van Buchem, neuroradioloog; drs. Margreet Steup-Beekman, internist-reumatoloog;
Nadere informatieTumor eruit, patiënt beter? Sieger Leenstra Neurochirurg
Tumor eruit, patiënt beter? Sieger Leenstra Neurochirurg Tumor eruit Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd Is dit altijd van belang?
Nadere informatieEen beroerte, wat nu?
Een beroerte, wat nu? U bent opgenomen in het VUmc op de zorgeenheid neurologie, omdat u een beroerte heeft gehad. Wat is een beroerte? Een beroerte wordt in vaktaal een CVA genoemd: een Cerebro Vasculair
Nadere informatieZiekte van Dupuytren Radboud universitair medisch centrum
Ziekte van Dupuytren Algemeen De ziekte van Dupuytren is twee eeuwen geleden voor het eerst beschreven door de Franse chirurg Baron Guillaume Dupuytren. De ziekte van Dupuytren begint meestal met een
Nadere informatiePatiënteninformatie. Kanker van de vulva. Informatie over de behandeling van kanker van de huid rondom de schede
Patiënteninformatie Kanker van de vulva Informatie over de behandeling van kanker van de huid rondom de schede Inhoudsopgave Pagina Wat is kanker van de vulva? 4 Bij wie komt kanker van de vulva voor?
Nadere informatieVoorlichtingsbrochure Niet-aangeboren hersenletsel
Voorlichtingsbrochure Niet-aangeboren hersenletsel Heliomare Wijk aan Zee 1 VOORLICHTINGSBROCHURE NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 4 1.1. Het doel van deze informatiefolder...
Nadere informatieWat is een melanoom. Wat zijn pigmentcellen. Wie krijgt een melanoom
Melanoom Wat is een melanoom In de huid bevinden zich talrijke pigmentcellen (melanocyten). Wanneer deze pigmentcellen ongeremd gaan groeien en daardoor een agressief groeiende tumor ontstaat, spreekt
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatie