Metropoolregio Amsterdam. Handboek toeristische bewegwijzering

Transcriptie

1 Metropoolregio Amsterdam Handboek toeristische bewegwijzering

2

3 Voorwoord Toeristen komen naar de Metropool Amsterdam om te ontspannen, te ontdekken en te genieten. In samenwerking met gemeenten, provincies, Stadsregio Amsterdam is in 2009 de campagne Amsterdam Bezoeken, Holland Zien gestart. Doel is om meer (internationale) bezoekers aan te trekken en hen beter te spreiden over de Metropoolregio. De Metropool Amsterdam wordt in die samenwerking aantrekkelijker en gevarieerder, terwijl geprofiteerd kan worden van de aantrekkingskracht van Amsterdam in de wereld. Er zijn 16 gebieden in en rondom Amsterdam gedefinieerd op basis van vraag- en aanbodanalyse, die interessant zijn voor bezoekers. Om bezoekers daadwerkelijk te kunnen aantrekken zijn eenduidige communicatie en heldere bewegwijzering belangrijk. Toeristische bewegwijzering is daarmee een onderdeel van de regionale strategie de (internationale) bezoekersstroom beter te benutten. Goede bewegwijzering draagt uiteraard ook bij aan verbetering van het imago van een gebied en aan andere activiteiten ter verbetering van het toeristisch/recreatief aanbod, waaronder promotie en gastvrijheid. Deze uitgave dient als hulpmiddel om de gastvrijheid te verbeteren, de bezoeker aan te trekken en te begeleiden en de toeristische meerwaarde van een gebied in beeld te brengen. Het motto is immers: Amsterdam Bezoeken, Holland Zien. Een eenduidig, helder een eenvoudig toepasbare aanpak is daarbij uitgangspunt. Dit handboek wil wegbeheerders en alle andere betrokken partijen helpen bij de (gefaseerde) realisatie van een uniforme toeristische bewegwijzering in de Metropool Amsterdam. Voor de herkenbaarheid van de Metropoolregio en het eenvoudig kunnen zoeken van de weg in de Metropoolregio heeft het een grote meerwaarde als alle wegbeheerders uiteindelijk met behulp van dit handboek voor dezelfde vormgeving van borden en bewegwijzering kiezen. Het handboek is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de werkgroep toerisme van de Metropool Amsterdam binnen het kader van de uitvoering van Amsterdam Bezoeken, Holland Zien. Handboek toeristische bewegwijzering - 1 -

4 Inhoud Voorwoord 1 Inhoud 2 Leeswijzer 3 Deel 3. Recreatieve bewegwijzering do s and don ts 58 Do s en don ts 60 Deel 1. Recreatieve bewegwijzering concept 5 Toepassing 6 De gebruikers 7 Het concept 8 Permanente bewegwijzering 10 Tijdelijke elementen 11 Taalgebruik 12 Richtlijnen 13 Deel 2. Recreatieve bewegwijzering handboek 14 Pictogrammen 16 Gebruiksaanwijzing handboek 17 Object bewegwijzering auto 18 Object bewegwijzering vaarwegen 20 Object bewegwijzering fiets 22 Object bewegwijzering voetganger 24 Route bewegwijzering auto 26 Route bewegwijzering varen - kanoroute 28 Route bewegwijzering fiets - tracebord 30 Route bewegwijzering fiets - knoooppuntbord 32 Route bewegwijzering fiets - voorwaarschuwingsbord 34 Route bewegwijzering fiets - verwijsbord 36 Route bewegwijzering fiets - rondrijdroute 38 Route bewegwijzering voetganger 40 Informatieborden 42 Welkomstbord bebouwde kom 44 Welkomstbord 46 Algemene uitgangspunten 48 Tijdelijke bewegwijzering - stickers 50 Tijdelijke bewegwijzering - separaat bord 52 Tijdelijke bewegwijzering - onderbord 54 Tijdelijke bewegwijzering - pictogram op wegdek Handboek toeristische bewegwijzering

5 Leeswijzer Dit handboek bestaat uit drie delen. Het eerste deel geeft een introductie op het concept van recreatieve bewegwijzering. Daarbij wordt ingegaan op de wijze waarop het handboek kan worden toegepast, de gebruikers, en de verschillende basisvormen die worden toegepast. Het tweede deel is het daadwerkelijke functionele handboek. In het handboek worden voor alle onderdelen van het bewegwijzeringssysteem toepassingscriteria, lay-outprincipes, maatvoering en grafische uitgangspunten gegeven voor nieuw te plaatsen borden en tijdelijke elementen. Op basis van praktijkervaringen worden in deel 3 de zogenaamde do s en dont s bij het uitvoeren van bewegwijzering uiteengezet. Handboek toeristische bewegwijzering - 3 -

6

7 Deel 1. Recreatieve bewegwijzering Concept

8 Toepassing PRAKTIJKVOORBEELDEN Nederland is een land met veel verkeersborden. En op sommige plaatsen ook té veel borden. Veel van de informatie die verschillende partijen de reiziger willen meegeven, beklijft daarom niet. Vanuit de werkgroep bewegwijzering van de Metropoolregio Amsterdam is ervoor gekozen om informatie zo veel mogelijk digitaal aan te bieden met voor de fysieke bewegwijzering een minimum variant. In deze handleiding worden voor alle onderdelen van het bewegwijzeringssysteem toepassingscriteria, layoutprincipes, maatvoering en grafische uitgangspunten gegeven voor nieuw te plaatsen borden. Niet alle wegbeheerders willen de bebording direct realiseren. Dit heeft te maken met bezuinigingen en/ of de levensduur van de huidige bebording. Maar voor toeristen moet bewegwijzering naar een bepaalde bestemming compleet zijn, ze moeten erop kunnen vertrouwen bij hun bestemming aan te komen. Om toch binnen een kort tijdsbestek volledige routes en gebieden te kunnen bewegwijzeren, worden in dit handboek handreikingen gegeven voor tijdelijke elementen. Uitgangspunt hierbij is dat de kosten van deze elementen laag zijn en met beperkte inspanningen toegevoegd kunnen worden aan bestaande bewegwijzering Handboek toeristische bewegwijzering

9 De gebruikers Amsterdam trekt jaarlijks meer dan vier miljoen bezoekers uit binnen- en buitenland die een toeristisch/recreatief doel hebben. Nog geen kwart van deze bezoekers onderneemt ook een uitstapje buiten de stad. Wanneer het lukt om dit te laten groeien tot een derde, betekent dat een enorme groei van toeristen voor de regio. Een goede bewegwijzering helpt hierbij. Het begrip toerist is een benaming voor een zeer brede groep bezoekers en gebruikers van toeristisch/ recreatieve voorzieningen en kan in drie hoofdgroepen gesplitst worden, te weten de dagrecreanten, de verblijfsrecreanten en de passsanten. De dagrecreanten zijn de eigen bevolking en de overige Nederlandse recreanten die een kort bezoek aan de regio brengen. De verblijfsrecreanten zijn de Nederlandse en buitenlandse gasten die voor kortere of langere tijd in de regio Amsterdam overnachten en verblijven. De laatste groep, de passanten, zijn degenen die eigenlijk alleen maar door de provincie rijden maar door de informatie wellicht gast worden (direct of later). Standaard logo Informatiemateriaal Kaartmateriaal Herkenning bij horeca Logo op bewegwijzering Voorbeeld La Loire à Vélo Logo op bewegwijzering Onderbord Handboek toeristische bewegwijzering - 7 -

10 Het concept Bewegwijzering richt zich op navigatie, oriëntatie en informatie. Elk van deze aspecten komt op specifieke punten in een reis aan de orde. Navigatie is het daadwerkelijk wegwijzen onderweg en het sturen van onbekenden/toeristen over wegen die geschikt en veilig zijn. Oriëntatie dient ter bevestiging van de bestemming. Informatie laat op locatie zien wat het is en welke mogelijkheden er nog meer zijn. Met dit laatste worden toeristen verleid ook andere locaties te bezoeken. In de conceptuele benadering wordt uitgegaan van de veronderstelling dat de toerist vooraf een bestemming heeft gekozen. Als afgeleide van deze opgave om de toerist naar die bestemming te begeleiden, willen we hem/haar informeren over c.q. zijn/haar belangstelling wekken voor andere activiteiten die de regio te bieden heeft. Hierbij zijn een aantal niveaus van informatievoorziening te onderscheiden. Ten eerste wordt de gebruiker geattendeerd op de toeristische regio of deelgebied, dit gebeurt met een welkomstbord. Deze welkomstborden tonen een unique selling point van de regio. De borden kunnen zowel langs de doorgaande wegen geplaatst worden maar ook bij binnenkomst van een gemeente of woonkern is een welkom op zijn plaats. De welkomstborden sluiten aan op de 16 deelgebieden in de Metropoolregio. De beeldtaal met iconen van belevingskarakters van de Metrooolkaart is hierbij het uitgangspunt. Deze iconen worden al op verschillende manieren ingezet, bijvoorbeeld op websites en in folders. Vervolgens moet de gebruiker naar zijn bestemming worden geleid. Deze bewegwijzering is afgestemd Handboek toeristische bewegwijzering

11 wind water beach Wijk aan Zee IJmuiden op de vervoerwijze van de gebruiker. Elke doelgroep (automobilist, fietser, wandelaar) heeft op elk van de drie bewegwijzeringsaspecten (navigatie, oriëntatie en informatie) zijn eigen behoefte. Via kleur, logo en belettering wordt een vormverwantschap tussen deze systemen gecreëerd. De pictogrammen zijn vereenvoudigde weergaves van de belevingskarakters van de deelgebieden. De pictogrammen verbeelden het icoon op alle aanduidingen en worden gebruikt naast de objectspecifieke aanduiding (bijvoorbeeld museum, bootverhuur, enzovoort). De pictogrammen zijn in één oogopslag te lezen en worden direct herkend door de weggebruiker. strand Velsen kerk park objecten routes binnen belevingskarakter Als laatste kan met behulp van informatiepanelen concrete informatie over recreatieve en toeristische objecten en gebieden gegeven worden. De informatiepanelen kunnen op diverse schaalniveaus worden ingezet. Naast streekinformatiepanelen die een totaaloverzicht geven van de aanwezige toeristische en recreatieve mogelijkheden in een gebied, zijn dit de objectinformatiepanelen. Deze laatste panelen geven concrete en gedetailleerde informatie over de bestemming. Bijvoorbeeld bij een strandopgang de informatie over verhuur van strandstoelen, de situering van toiletten, hulpposten, wandelroutes, enzovoort. Alle borden zijn familie van elkaar; ze laten zien dat ze onderdeel zijn van een geheel. Het geheel is in deze de Metropool Amsterdam. Een toerist herkent haast automatisch dat hij nog op zijn route door de regio zit, of dat hij in een nieuw gebied is aangekomen dat ook een onderdeel van de serie is. leisure lakes Vinkeveen kerk objecten routes binnen belevingskarakter Vinkeveense plassen metropoolregio routes tussen belevingskarakters bootverhuur jantje Handboek toeristische bewegwijzering - 9 -

12 Welkom in de Metropoolregio Amsterdam Onze regio heeft een rijk aanbod aan interessante bestemmingen, die allemaal op korte afstand te bezoeken zijn. Deze bestemmingen vind u vast ook interessant: - The Big Lake 50 minuten per auto - Flower Strip 20 minuten per openbaar vervoer - Bubbling Boulevard 50 minuten per auto Welcom in the Amsterdam Metropolitan Area For the visitors who ve already seen the beautiful canals, visited the highlights, pioneered the Jordaan and got the hang of our never-ending nightlife Here s news for you: Amsterdam is bigger than you think! There is plenty more to experience. The Amsterdam Metropolitan Area offers a great variety of products. It is a stunning area that surrounds our city! Worth to explore the variety of landscapes. The beach to relax, shopping, a dive into our history, or a breath of air in our beautiful countryside. We introduce you to 17 special characteristic areas. All of these destinations are within reach of an hour using public transportation. Nice to visit: - The Big Lake 50 minutes by car - Old Haarlem 20 minutes by public transport - Sun Kissed beach 50 minutes by car Permanente bewegwijzering De toeristische bewegwijzering omvat twee systemen voor bewegwijzering die permanent in de openbare ruimte aanwezig is en bestuurders helpt bij het navigeren: Objectbewegwijzering Voor toeristen interessante bestemmingen worden met dit type bewegwijzering aangeduid. Denk aan objecten als kerk, strand, bootverhuur etc. Objecten worden bewegwijzerd met rechthoekige borden. Routebewegwijzering Voor toeristen interessante routes worden met dit type bewegwijzering aangeduid. Het volgen van een route is vaak een doel op zich en een dagvullende activiteit. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de specifieke bewegwijzering en eventueel van routebeschrijvingen en kaartmateriaal. Toeristen kunnen een route ook voor een deel volgen of verschillende routes aan elkaar koppelen. Er wordt onderscheid gemaakt in rondrijdroutes (zeshoekige borden) en knooppuntnetwerken (rechthoekige borden). Naast bovengenoemde vormen van bewegwijzering zijn welkomstborden en informatiepanelen beschikbaar. Deze dienen met name om te oriënteren en informeren. De welkomstborden maken voorbijgangers duidelijk in welk belevingskarakter van de regio men zich bevindt. Deze worden aangebracht bij komgrenzen en bij gebieds(belevingskarakter)- grenzen. De informatieborden geven informatie over de locatie waar een toerist is. Tevens geven de borden informatie over de metropoolregio en overige interessante locaties. Objectbewegwijzering Routebewegwijzering Rondrijdroutes ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Knooppuntnetwerken 12 Welkomstborden Strandhotel Centrum 4 Beverwijk 5 Vliegveld 2 METROPOOLREGIO AMSTERDAM PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route METROPOOLREGIO AMSTERDAM U nadert knooppunt 42 PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM Welkom in IJmuiden aan Zee ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Centrum PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM METROPOOLREGIO AMSTERDAM Metropoolregio Amsterdam ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Volg 12 METROPOOLREGIO AMSTERDAM Informatiepanelen U bevindt zich hier Welkom op het Almeerderstrand Handboek toeristische bewegwijzering

13 Tijdelijke elementen Het is in veel gevallen niet wenselijk om alle bestaande vormen van bewegwijzering te vervangen door nieuwe borden. Om in de tussenliggende periode toch de bewegwijzering op regioniveau uit te werken zijn een aantal tijdelijke elementen beschikbaar die aan bestaande bewegwijzering kunnen worden toegevoegd. Als tijdelijke elementen zijn de volgende middelen beschikbaar: 1. Stickers Stickers kunnen op bestaande bewegwijzeringsborden worden aangebracht. 2. Onderbord bestaande welkomstborden Gemeenten heten hun bezoekers vaak welkom ter hoogte van hun bebouwde komgrens. De bestaande komportalen kunnen worden uitgebreid met een onderbord waarmee men ook welkom wordt geheten in de metropoolregio. 3. Los bord Bij ruimtegebrek op bestaande bewegwijzeringsborden kan in plaats van een sticker worden gekozen voor een separaat bord dat aan dezelfde paal of mast als de bestaande toeristische bewegwijzering wordt toegevoegd. 4. Pictogram op wegdek in greengraffiti of wegenverf Bij ruimtegebrek op bestaande bewegwijzeringsborden en palen of masten kan in plaats van een sticker worden gekozen voor het aanbrengen van het pictogram van het belevingskarakter op het wegdek. Metropoolregio Amsterdam Handboek toeristische bewegwijzering

14 Taal De Metropoolregio Amsterdam heeft een internationale uitstraling met toeristen afkomstig uit de hele wereld. Het gebruik van geschreven teksten in de bewegwijzering wordt daarom zo veel mogelijk beperkt. Om de bewegwijzering door iedereen snel begrijpelijk te maken wordt zo veel mogelijk gewerkt met pictogrammen en beeldtaal. Het voordeel hiervan is dat ze taaloverschrijdend zijn en de boodschap meestal in één oogopslag duidelijk is. Voor recreactieve bestemmingen is een groot aantal standaard symbolen ontwikkeld, die ook internationaal worden toegepast. Daarnaast zijn voor deze regio pictogrammen ontwikkeld die de gebruiker laten zien in welk gebied men is. Meer over deze pictogrammen staat in deel 2 van dit handboek. Teksten op bewegwijzering, zoals plaatsnamen en namen van voorzieningen worden in de gebruikelijke schrijfwijze opgeschreven, dus niet vertaald. Uitzondering zijn de informatiepanelen waarop uitleg over de omgeving wordt gegeven en waar regels staan opgeschreven. Op deze panelen wordt uitleg in meerdere talen gegeven. Minimaal gewenst zijn Nederlands en Engels, daarnaast heeft het sterk de voorkeur om Duits, Frans en Spaans toe te voegen Handboek toeristische bewegwijzering

15 Richtlijnen Voor (toeristische) bewegwijzering gelden in Nederland een aantal richtlijnen. De in dit handboek opgenomen uitgangspunten komen zo veel mogelijk voort uit deze richtlijnen. Richtlijn toeristische bewegwijzering, CROW 262, 2008, Ede Richtlijn bewegwijzering, CROW 222, 2005, Ede Regelement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990), Handboek toeristische bewegwijzering

16

17 Deel 2. Recreatieve bewegwijzering Handboek

18 Pictogrammen Alle must see bestemmingen in de metropoolregio zijn in 16 deelgebieden samengenomen. Elk gebied heeft zijn eigen belevingskarakter, waarvoor een icoon is ontwikkeld (deze staan hiernaast). Van elk icoon is een pictogram ontwikkeld dat wordt toegepast op de bewegwijzering. De pictogrammen staan op de volgende pagina afgebeeld. Het doel van de pictogrammen is tweeledig: De verkeersdeelnemer begeleiden naar zijn bestemming, waarbij deze telkens de bevestiging heeft nog op de goede route in het goede gebied te zijn. De verkeersdeelnemer bewust maken van interessante gebieden, wanneer men toevallig ergens rijdt. Daarom zijn de pictogrammen familie van elkaar en wijken ze sterk af van de standaard symbolen die voor recreatieve en toeristische bestemmingen worden gebruikt. Het is van belang dat de pictogrammen consequent in de bewegwijzering worden toegepast. Dit betekent dat een route van A tot Z voorzien is van het pictogram. Dus liever een volledige route dan drie incomplete routes. Pictogrammen hebben een vaste plaats op de verschillende vormen van bewegwijzering. In de volgende paragrafen wordt dit per type bord aangegeven Handboek toeristische bewegwijzering

19 Gebruiksaanwijzing handboek Op de navolgende bladzijden in dit handboek is per bordtype voor zowel de permanente als de tijdelijke bewegwijzering een productpagina opgenomen. Per bord worden een aantal standaard uitgangspunten beschreven. Toepassing Is het een solitair bord, of wordt het gekoppeld aan bestaande borden. Kenmerken Beschrijft de onderscheidende kenmerken van het bordtype. Lay-outprincipes Beschrijving en toepassing van opschrift, pictogram, maatvoering, grafische elementen, kleur, lettertype. Materialisatie Beschrijving van uitgangspunten voor materiaal, retroreflectie, ondersteuningsconstructie. Plaatsingscriteria Uitgangspunten voor de plaatsing van de borden Als laatste zijn enkele algemene uitgangspunten die voor nagenoeg alle borden terugkomen, apart benoemd. Handboek toeristische bewegwijzering

20 Object bewegwijzering Auto Toepassing Strokenbord solitair. Strokenbord als onderdeel van utilitaire bewegwijzering - alleen voor bestemmingen van (inter)nationaal belang en/of locaties die planologisch zijn aangewezen met een toeristischrecreatieve functie. Functie: navigeren. Afbeelding 2.1: Basislay-out Strandhotel Afbeelding 2.3: Voorbeeld strokenbord onderdeel utilitaire bewegwijzering Kenmerken Bruine strook met witte opdruk. Toepassing pictogrammen. Lay-outprincipes Opschrift Bij voorkeur één regel met maximaal 12 à 15 letters. Bij twee regels wordt het merendeel van de tekst op de eerste regel geplaatst. De tekst op de tweede regel staat zo ver mogelijk naar rechts en begint pas na de eerste twee letters van het opschrift op de eerste regel. Opschriften worden gegroepeerd per richting. Van boven naar beneden: eerst de doorgaande richting, vervolgens de linksafslaande richting en als laatste de rechtsafslaande. Per richting staat de meest nabij gelegen bestemming als eerste vermeld. Per dwarsdoorsnede van de weg wordt naar maximaal acht objecten verwezen. Per richting worden bij voorkeur niet meer dan zes objecten aangegeven. Zijn meer dan acht objecten gewenst dan worden de borden per richting opgesplitst. Afbeelding 2.2: Voorbeeld strokenbord solitair Pictogram Per strook worden maximaal drie pictogrammen Afbeelding 2.4: Indeling en maatvoering strokenborden Handboek toeristische bewegwijzering

21 toegepast. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter is het overkoepelende element in de bewegwijzering en wordt daarom in de leesrichting als eerste geplaatst. Het pictogram is zwart op een witte ondergrond. Maatvoering zie afbeelding 2.4. Pijl Standaard vormgeving, P07. De doorgaande en linksafpijl worden aan de linkerzijde van het bord geplaatst. De rechtsafpijl staat aan de rechterzijde. Uitzondering: wanneer het bord aan de linkerzijde van de weg wordt geplaatst, wordt de doorgaande pijl aan de rechterzijde geplaatst. Pijl wordt niet toegepast wanneer het strokenbord onderdeel is van utilitaire bewegwijzering. Maatvoering Objectwegwijzers kunnen in verschillende afmetingen en met drie standaard letterhoogten worden uitgevoerd. De keuze wordt bepaald door de wegcategorie waarlangs de wegwijzer wordt geplaatst. Tabel 2.1 geeft een overzicht van de mogelijkheden. Verhouding en plaatsing van de opschriften: zie afbeelding 2.4, hierin is H de grootte van de kapitaal. Grafische elementen Kleur Achtergrond: bruin RAL 8016 PMS Bies, opdruk en achtergrond pictogram: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram: zwart RAL 9017 PMS Process Black. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). Letterhoogte zie tabel 2.1. Materialisatie Materiaal Alle materialen zijn bestand tegen weersinvloeden, zonlicht, graffiti en vandalisme. Afhankelijk van de toegepaste techniek bedraagt de levensduur vijf tot tien jaar. Aluminium 3 mm met dubbelomgezette rand. Materialen dienen te voldoen aan NEN Retroreflectie Buiten de bebouwde kom minimaal retroreflecterend materiaal klasse-ii. Binnen de bebouwde kom retroreflecterend materiaal klasse-iii. Ondersteuningsconstructie Stroken worden bevestigd op flespalen of aangebracht in een frame. Binnen de bebouwde kom kunnen de stroken ook aan een mast worden bevestigd. Plaatsingscriteria De hoogte van de onderkant van het bord en het maaiveld is afhankelijk van de standplaats, zie tabel 2.2. Standplaats bord Boven berm Boven trottoir Boven fietspad Boven rijbaan Hoogte 1,50 m 2,50 m 3,50 m 4,60 m Tabel 2.1: Afmetingen strokenborden Tabel 2.2: Plaatsingscriteria Handboek toeristische bewegwijzering

22 Object bewegwijzering Vaarwegen Toepassing Strokenbord solitair - beslissingsaanduiding ter plaatse van een vertakking. Strokenbord als onderdeel van utilitaire bewegwijzering - vooraanduiding voor een vertakking. Functie: navigeren. Kenmerken Witte strook met zwarte opdruk. Toepassing pictogram. Afbeelding 2.5: Basislay-out strokenbord als beslissingsaanduiding Afbeelding 2.6: Basislay-out strokenbord als vooraanduiding Lay-outprincipes Opschrift Bij voorkeur één regel met maximaal 12 à 15 letters. 1,5H 1,0375H Pictogram Per strook worden maximaal drie pictogrammen toegepast. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter is het overkoepelende element in de bewegwijzering en wordt daarom in de leesrichting als eerste geplaatst. Het pictogram staat links van het opschrift. Het pictogram is zwart op een witte ondergrond. Maatvoering zie afbeelding 2.7. Pijl Geïntegreerd in het witte vlak bij een beslissingsaanduiding. Bij strokenbord niet van toepassing. Maatvoering Afhankelijk van waterspiegelbreedte (wsb), zie tabel ,75H 14,25H 2,25H 2,25H 0,2H 0,2H 0,2H Afbeelding 2.7: Indeling en maatvoering strokenborden Breedte bord in mm a. tot 20m (wsb) - b m (wsb) 1500 c m (wsb) 2100 d. meer dan 170m (wsb) 3000 Tabel 2.3: Breedte borden in relatie tot de waterspiegelbreedte (wsb) 18,75H Handboek toeristische bewegwijzering

23 Grafische elementen Kleur Achtergrond: wit RAL 9016 PMS Trans White. Bies, opdruk en pictogram: zwart RAL 9017 PMS Process Black. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). Letterhoogte zie tabel 2.1. Materialisatie Materiaal Alle materialen zijn bestand tegen weersinvloeden, zonlicht, graffiti en vandalisme. Afhankelijk van de toegepaste techniek bedraagt de levensduur vijf tot tien jaar. Aluminium 3 mm met dubbelomgezette rand. Materialen dienen te voldoen aan NEN Retroreflectie Minimaal retroreflecterend materiaal klasse-ii. Ondersteuningsconstructie Nader te bepalen. Plaatsingscriteria Op een beslispunt. Links of rechts van de vaarrichting, afhankelijk van de locatie. Handboek toeristische bewegwijzering

24 Object bewegwijzering Fiets Toepassing Solitaire handwijzers. Functie: navigeren. Kenmerken Rode ondergrond met wit vlak. Hoofdinformatie rode opdruk op wit vlak. Bijkomende informatie witte opdruk op rood vlak. Centrum 4 Vliegveld 2 Afbeelding 2.8: Basislay-out Lay-outprincipes Opschrift Per arm maximaal twee doelen. Bijvoorkeur één regel per doel met maximaal 12 à 15 letters. Per dwarsdoorsnede van de weg maximaal drie armen per richting, maximaal vier armen boven elkaar en maximaal acht armen per mast. Pictogram Per regel worden maximaal drie pictogrammen toegepast. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter is het overkoepelende element in de bewegwijzering en wordt daarom in de leesrichting als eerste geplaatst. Het pictogram is wit op een rode ondergrond. 1,5H Afbeelding 2.9: Voorbeeld Pijl Standaard vormgeving, P07. De pijl is wit op een rode ondergrond. 4H 3,5H 1,75H 1,5H 1,5H Maatvoering Breedte 750 mm. Hoogte afhankelijk van het aantal tekstregels, bij twee regels 200 mm. bies boven en onder 0,1H bies links en rechts 0,125H 2,25H 15H 2,25H Afbeelding 2.10: Indeling en maatvoering strokenborden Handboek toeristische bewegwijzering

25 Grafische elementen Kleur Achtergrond: rood. Bies: wit RAL 9016 PMS Trans White. Tekstvlak: wit RAL 9016 PMS Trans White. Opdruk tekst: rood. Pijl en pictogram: wit RAL 9016 PMS Trans White. Plaatsingscriteria Rechterzijde van de weg. Afstand tot kruispunt circa 5 tot 10 m. De afstand van de onderste arm tot aan het maaiveld bedraagt minimaal 2,50 m binnen de bebouwde kom en minimaal 2,20 m buiten de bebouwde kom. Lettertype Verzwaarde ANWB-Ee-alfabet waarbij voor de alternatieve route de uitvoering onder 12 cursief is. Letterhoogte 50/38 mm. Bij ruimtegebrek kan ervoor worden gekozen om het lettertype te verkleinen in plaats van een doel over twee regels te plaatsen. Voor de leesbaarheid geldt 6,2 m per 10 mm letterhoogte voor de kapitalen. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN 3381, Trespa 6 mm dik met opdruk, of Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak met dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Stalen mast, waarbij het onderste deel bij voorkeur is voorzien van een blauwwitte slinger om de opvallendheid te vergroten. Handboek toeristische bewegwijzering

26 Object bewegwijzering Voetganger Toepassing Solitaire handwijzers. Functie: navigeren. Kenmerken Elke gemeente heeft zijn eigen vormgeving. Voorkeursvormgeving ten behoeve van leesbaarheid. Voorkeurslocatie voor pictogram. Lay-outprincipes Opschrift Bij voorkeur één regel per doel met maximaal 12 letters. pictogram regio pictogram overig Beverwijk 5 Afbeelding 2.11: Basislay-out Afbeelding 2.12: Voorbeeld uitwerking Beverwijk 5 Pictogram Per regel worden maximaal drie pictogrammen toegepast. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter is het overkoepelende element in de bewegwijzering en wordt daarom in de leesrichting als eerste geplaatst. Het pictogram heeft de omgekeerde kleurstelling van het hoofdvlak. Pijl Variabel en niet altijd van toepassing. Maatvoering Variabel. Grafische elementen Kleur Variabel Afbeelding 2.13: Voorbeeld strokenbord solitair Afbeelding 2.14: Voorbeeld strokenbord in pijlvorm Handboek toeristische bewegwijzering

27 Lettertype ANWB-Ee-alfabet. Lettergrootte 36/27 mm. Materialisatie Materiaal Variabel. Materialen dienen te voldoen aan NEN Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Bij voorkeur op een paal. Plaatsingscriteria Niet gedefinieerd. Handboek toeristische bewegwijzering

28 Route bewegwijzering Auto Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Functie: navigeren. Kenmerken Zeshoekig bord. Bruin/witte kleurstelling. Twee varianten met foto of pictogram, pictogram heeft de voorkeur. Lay-outprincipes Opschrift Naam van de route op één regel, daaronder het woord route. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de zeshoek. Pictogram Autosymbool rijdt achter de pijl aan, bij rechtdoor en linksaf staat auto aan rechterzijde, bij rechtsaf aan linkerzijde. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat tegenover het autosymbool. Pictogrammen zijn bruin op een witte achtergrond. Pijl Standaard vormgeving, P07. De pijl is bruin op een witte ondergrond. ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Afbeelding 2.15: Voorbeeld bord met pictogram METROPOOLREGIO AMSTERDAM Maatvoering Breedte 475 mm. Zie afbeelding Handboek toeristische bewegwijzering Afbeelding 2.16: Voorbeeld bord met foto

29 Grafische elementen Kleur Achtergrond: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram, bies, pijl en tekst: bruin RAL 8016 PMS Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak met dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. ABCDEFGH Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Plaatsingscriteria Rechterberm. Circa 50 m voor het kruispunt of begin van de uitvoegstrook. Bij maximumsnelheden hoger dan 50 km/h wordt tevens een voorwaarschuwing op 20 m voor het actiepunt geplaatst. B:2,5 pictogram regio ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND 150mm route 475MM (B) 150mm METROPOOLREGIO AMSTERDAM Afbeelding 2.17: Indeling en maatvoering route bewegwijzering B:2,5 Handboek toeristische bewegwijzering

30 Route bewegwijzering Varen - kanoroute Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Functie: navigeren. Kenmerken Zeshoekig bord. Blauw/witte kleurstelling. Lay-outprincipes Opschrift Naam van de route op één regel, daaronder het woord route. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de zeshoek. Pictogram Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat tegenover het kanosymbool. Pictogrammen zijn blauw op een witte achtergrond. Pijl Standaardvormgeving, P07. De pijl is blauw op een witte ondergrond. Maatvoering Breedte 250 mm. Zie afbeelding ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Afbeelding 2.18: Voorbeeld bord met pictogram METROPOOLREGIO AMSTERDAM Grafische elementen Kleur Achtergrond: wit RAL 9016 PMS Trans White Handboek toeristische bewegwijzering

31 Pictogram, bies, pijl en tekst: blauw RAL 5017 PMS Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak met dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie (Fles)paal. Bevestigd aan hekken, bruggen en dergelijke. Plaatsingscriteria Voor het beslispunt. Rechteroever of direct naast de oever in het water of in directe omgeving van het actiepunt. 66,5 pictogram regio B:2,5 ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND 66,5 route 250mm (B) METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:2,5 Afbeelding 2.19: Indeling en maatvoering routebewegwijzering Handboek toeristische bewegwijzering

32 Route bewegwijzering Fiets - tracébord Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Functie: navigeren. Kenmerken Rechthoekig bord. Groen/witte kleurstelling. Lay-outprincipes Opschrift Nummer van de fietsroute. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de rechthoek mm pictogram regio 12 B:4,5 190mm Pictogram Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat links van het fietssymbool. Pictogrammen zijn groen op een witte achtergrond. PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM Afbeelding 2.20: Standaard B:3 tracébord 10mm PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 B:3 10mm Pijl Standaardvormgeving, P07. De pijl is groen op een witte ondergrond. Maatvoering Breedte 300x380 mm binnen de bebouwde kom. Breedte 150x190 mm buiten de bebouwde kom. Zie afbeelding 2.21 en Grafische elementen Kleur Achtergrond en tekst in bies: wit RAL 9016 PMS Trans White. 150mm (B) 150mm (B) Afbeelding 2.21: Indeling en maatvoering tracébord buiten bebouwde kom Handboek toeristische bewegwijzering

33 Pictogram, bies, pijl en tekst: groen RAL 6029 PMS 342. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak Borden die op een bermplank of paal worden aangebracht zijn vlak uitgevoerd. Borden die aan een flespaal of aan een mast van openbare verlichting worden aangebracht, zijn voorzien van een dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Bermplank of -paal. Plaatsingscriteria Rechterberm. De routeborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Circa 10 à 15 m voor een actiepunt. De routenummerborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). 20mm pictogram regio 12 PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 300mm (B) B:3 20mm B:4,5 380mm Afbeelding 2.22: Indeling en maatvoering tracébord binnen bebouwde kom Handboek toeristische bewegwijzering

34 Route bewegwijzering Fiets - knooppuntbord Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Functie: navigeren. Kenmerken Knooppuntborden zijn erg vol, daarom wordt voor de herkenning van het belevingskarakter een onderbord toegevoegd. Rechthoekig bord. Groen/witte kleurstelling. Lay-outprincipes Opschrift Nummer van de fietsroute plus tekst volg. Pictogram Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat links van het routenummer. Pictogrammen zijn groen op een witte achtergrond. Centrum Afbeelding 2.23: Standaard knooppuntbord Pijl Niet van toepassing. Maatvoering Breedte 300x150 mm binnen de bebouwde kom. Breedte 150x60 mm buiten de bebouwde kom Zie afbeelding Grafische elementen Kleur Achtergrond: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram en tekst: groen RAL 6029 PMS 342. PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM Volg Handboek toeristische bewegwijzering Afbeelding 2.24: Voorbeeld onderbord

35 Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak. Borden die op een bermplank of paal worden aangebracht zijn vlak uitgevoerd. Borden die aan een flespaal of aan een mast van openbare verlichting worden aangebracht, zijn voorzien van een dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Bermplank of -paal. Plaatsingscriteria Rechterberm. De routeborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Circa 10 à 15 m voor het actiepunt. De knooppuntborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m), de onderborden worden direct onder dit bord aangebracht. 10mm pictogram regio B:2 Volg 12 h:2 h:20 60mm (h) Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. 150mm (B) Afbeelding 2.25: Indeling en maatvoering onderbord Handboek toeristische bewegwijzering

36 Route bewegwijzering Fiets - voorwaarschuwingsbord Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Functie: navigeren. Kenmerken Rechthoekig bord. Groen/witte kleurstelling. Twee vormen: a) afzonderlijk bord. b) onderbord bij een tracébord. Het onderbord wordt toegepast wanneer de afstand tussen het voorlaatste tracébord en het knooppunt meer bedraagt dan 0,5 km en minder dan 2 km. De afstand wordt op het onderbord weergegeven. Voor de kenmerkende elementen van het belevingskarakter wordt in dit geval verwezen naar het tracébord. Als de afstand tussen het voorlaatste tracébord en het knooppunt meer bedraagt dan 2 km, wordt een extra tracébord met onderbord geplaatst op circa 150 m voor het knooppunt. Lay-outprincipes Opschrift Standaard tekst: U nadert knooppunt [xx]. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de rechthoek. U nadert knooppunt 42 PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 Afbeelding 2.26: 150mm (B) Standaard voorwaarschuwingsbord 190mm 10mm U nadert knooppunt pictogram regio 42 PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 150mm (B) B:3 10mm Afbeelding 2.27: Indeling en maatvoering voorwaarschuwingsbord B:4,5 190mm Pictogram Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat links van het fietssymbool. Pictogrammen zijn groen op een witte achtergrond Handboek toeristische bewegwijzering

37 Pijl Niet van toepassing. Maatvoering Breedte 300x380 mm binnen de bebouwde kom. Breedte 150x190 mm buiten de bebouwde kom Zie afbeelding Grafische elementen Kleur Achtergrond en tekst in bies: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram, bies en tekst: groen RAL 6029 PMS 342. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De tekst wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ). Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak Borden die op een bermplank of paal worden aangebracht zijn vlak uitgevoerd. Borden die aan een flespaal of aan een mast van openbare verlichting worden aangebracht, zijn voorzien van een dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Bermplank of -paal. Plaatsingscriteria Rechterberm. De routeborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Circa 10 à 15 m voor het actiepunt. De routenummerborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Handboek toeristische bewegwijzering

38 Route bewegwijzering Fiets - verwijsbord Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten. Op traject tussen het netwerk en het centrum van een grotere plaats. Functie: navigeren. Kenmerken Rechthoekig bord. Groen/witte kleurstelling. Lay-outprincipes Opschrift Tekst: Centrum. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de rechthoek. Centrum 190mm pictogram regio Centrum 190mm Pictogram Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat links van het fietssymbool. Pictogrammen zijn groen op een witte achtergrond. Pijl Richtingpijl standaard vormgeving, P07. De pijl is groen op een witte ondergrond. PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 Afbeelding 2.28: Standaard verwijsbord 150MM (B) 10mm PROVINCIE NOORD-HOLLAND / METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:3 150mm (B) B:3 10mm B:4,5 Maatvoering Breedte 300x380 mm binnen de bebouwde kom. Breedte 150x190 mm buiten de bebouwde kom. Zie afbeelding Afbeelding 2.29: Indeling en maatvoering verwijsbord Handboek toeristische bewegwijzering

39 Grafische elementen Kleur Achtergrond en tekst in bies: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram, bies, pijl en tekst: groen RAL 6029 PMS 342. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak Borden die op een bermplank of paal worden aangebracht zijn vlak uitgevoerd. Borden die aan een flespaal of aan een mast van openbare verlichting worden aangebracht, zijn voorzien van een dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Bermplank of -paal. Plaatsingscriteria Rechterberm. De routeborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Circa 10 à 15 m voor een actiepunt. De routenummerborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m) Handboek toeristische bewegwijzering

40 Route bewegwijzering Fiets - rondrijdroute Toepassing Solitair bord. Vaak toegevoegd aan bestaande palen en masten Functie: navigeren. Kenmerken Zeshoekig bord. Groen/witte kleurstelling. Lay-outprincipes Opschrift Naam van de route op één regel, daaronder het woord route. Naam afzenders gemeente/provincie/regio en Metropoolregio Amsterdam in de onderste rand van de zeshoek. Pictogram Fietssymbool rijdt achter de pijl aan, bij rechtdoor en linksaf staat fiets aan rechterzijde, bij rechtsaf aan linkerzijde. Het pictogram van het icoon van het belevingskarakter staat tegenover het fietssymbool. Pictogrammen zijn groen op een witte achtergrond. Pijl Standaard vormgeving, P07. De pijl is groen op een witte ondergrond. ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND route Afbeelding 2.30: Voorbeeld bord met pictogram METROPOOLREGIO AMSTERDAM Maatvoering Breedte 250 mm binnen de bebouwde kom. Breedte 150 mm buiten de bebouwde kom. Zie afbeelding Handboek toeristische bewegwijzering

41 Grafische elementen Kleur Achtergrond: wit RAL 9016 PMS Trans White. Pictogram, bies, pijl en tekst: groen RAL 6029 PMS 342. Lettertype Bij voorkeur ANWB-Uu. De opschriften beginnen met een kapitaal (hoofdletter) en bestaan verder in principe uit onderkasten (kleine letters). De naam van een route wordt cursief uitgevoerd (onder 9 o ), de overige teksten (randopschriften) in U-kleinkapitaal. Interlinies zijn minimaal 0,5H, bij ruimtegebrek kan volstaan worden met 0,3H. Bij gebruik van verschillende letterhoogtes wordt uitgegaan van de grootste. Voor spaties tussen teksten, pijlen en dergelijke geldt hetzelfde als bij de interlinies. De ruimte tussen teksten en biezen bedraagt minimaal 0,5H. De nominale spatiëring tussen de letters en tussen de woorden leidt tot een optimale leesbaarheid. Als een tekst langer is dan de bordbreedte toelaat, kan van deze spatiëring worden afgeweken. De tekstlengte mag dan maximaal 10% worden verminderd. Dit gebeurt door het gelijkmatig versmallen van alle spaties van de desbetreffende tekstregel. Bij verder terugbrengen van de spatiëring wordt de leesbaarheid te zeer beperkt. Het afbreken van woorden moet zo veel mogelijk worden voorkomen. Als het niet anders kan, wordt afgebroken in goed leesbare woorddelen. Hierbij wordt het eerste deel van het woord zo lang mogelijk gehouden. Materialisatie Materiaal Materialen dienen te voldoen aan NEN Trespa 6 mm dik met opdruk (zeefdruk), of. Aluminium 3 mm dik met 2-componenten lak. Borden die op een bermplank of paal worden aangebracht zijn vlak uitgevoerd. Borden die aan een flespaal of aan een mast van openbare verlichting worden aangebracht, zijn voorzien van een dubbelomgezette rand. Retroreflectie Niet van toepassing. Ondersteuningsconstructie Flespaal. Mast van openbare verlichting. Bermplank of -paal. Plaatsingscriteria Rechterberm. De routeborden worden op ooghoogte voor de fietser gemonteerd (1,5 m). Circa 10 à 15 m voor het actiepunt. pictogram regio ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND B:2,5 47,5 route 150mm (B) 47,5 B:2,5 METROPOOLREGIO AMSTERDAM pictogram regio B:2,5 ABCDEFGH PROVINCIE NOORD-HOLLAND 79,5 route 250mm (B) 79,5 METROPOOLREGIO AMSTERDAM B:2,5 Afbeelding 2.31: Indeling en maatvoering routebord rechts- en linksaf Handboek toeristische bewegwijzering