BRL SIKB 1000 versie 8, vastgesteld en van kracht 17 juni 2009, versie 7 vervalt per 1 juli 2010

Transcriptie

1 BRL SIKB 1000 versie 8, vastgesteld en van kracht 17 juni 2009, versie 7 vervalt per 1 juli 2010 Een bureau is gecertificeerd voor een bepaalde versie en dus ook voor de bijbehorende protocollen. Dit certificaat kunt u opvragen bij het betreffende bedrijf. Overigens moet het versienummer van het toegepaste protocol ook in elke rapportage van een uitkeuring zijn vermeld. Zie bijvoorbeeld VKB-protocol 1001, versie 1, hoofdstuk 7 danwel VKB-protocol 1001, versie 2, paragraaf Controlepunten in de rapportage van de partijkeuring. Tabel 1: Controlepunten m.b.t. BRL SIKB 1000 nr. par. controlepunt juiste beschrijving/omschrijving ja / nee 0 Voor versienummer Versie 8.0, vastgesteld op pagina en 2 1 van 4 activiteiten - monsterneming voor partijkeuringen grond en baggerspecie (protocol 1001) - monsterneming voor partijkeuringen niet-vormgegeven bouwstoffen (protocol 1002) - monsterneming voor partijkeuringen vormgegeven bouwstoffen (protocol 1003) - monsterneming te storten korrelvormige afvalstoffen (protocol 1004) BRL1000 betreft geen persoonscertificaat maar een procescertificaat met registratie van gekwalificeerde medewerkers In het certificaat is vastgelegd op welke vestiging het certificaat betrekking heeft. In het kwaliteitssysteem is vastgelegd welke - monsternemers en - projectleiders voldoen aan de vereisten van BRL De activiteiten waarvoor eisen in de BRL1000 zijn opgenomen en die onder het procescertificaat mogen uitgevoerd worden: - proces van monsterneming; - vanaf offertestadium tot overdracht monsters aan AP04 erkend laboratorium of BRL SIKB 1000 erkende organisatie - rapportage van de monsterneming inclusief de daarbij behorende veldwerkrapportage Buiten de BRL1000 vallen: - analyseactiviteiten - toetsing van de analyseresultaten en kwalificatie van de onderzoekspartij - beheer en toezicht op de onderzoekspartij Bedrijven kunnen worden gecertificeerd op basis BRL1000 en aansluitend door de minister worden erkend. De aanvraag voor ministeriele erkenning doet het gecertificeerde bedrijf zelf Met de vaststelling van een nieuwe versie van BRL1000 hebben de al erkende bedrijven een overgangsperiode van 1 jaar, waarna zij moeten voldoen aan de vereisten van de nieuwe versie Zie voor de publicatielijst van erkende instanties en erkende monsternemers Vergelijking van de datum en van het versienummer waarvoor het bedrijf erkend is en 3.5 en 4.2 Functiescheiding: Is diegene die de keuring uitvoert een ander dan de eigenaar van de partij? Formele eis uit Bbk (hfdst. 2) en Besluit melden bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke afvalstoffen (par. 6a). In elk rapport is een verklaring opgenomen dat de opdrachtnemer onafhankelijk is van de opdrachtgever. bijv: Het onderzoeksbureau (opdrachtnemer) is onafhankelijk en is op generlei wijze gelieerd of gekoppeld aan de opdrachtgever. Ook bestaan er geen eigendomsverhoudingen met betrekking tot de te onderzoeken partij. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 1

2 nr. par. controlepunt juiste beschrijving/omschrijving ja / nee Is het juiste kwaliteitssysteem genoemd? Is NEN-EN-ISO 9001:2008 of in de tekst genoemd of wordt dit als logo gevoerd? (Gelijkwaardig zijn ISO en of een kwaliteitssysteem volgens het INK-model). Opmerking: klachten van de opdrachtgever moeten binnen dit systeem door de opdrachtnemer in behandeling genomen worden In de aanbieding moet duidelijk zijn: - dat de werkzaamheden onder certificaat BRL1000 worden uitgevoerd; - het betreffende protocol; - van welke partijgrootte voor bemonstering wordt uitgegaan; - het aantal te onderzoeken partijen; - het aantal grepen per partij. Tevens moet het, bij een aantal typen partijkeuring noodzakelijke, vooronderzoek zijn bijgevoegd bij de offerte Als zodanig in de offerte opgenomen Het keurmerk Kwaliteitswaarborg bodembeheer kan worden gebruikt op de offerte en 3.6 Is de volgend zin opgenomen? Het procescertificaat van < naam opdrachtnemer > en het hierbij behorende keurmerk zijn uitsluitend van toepassing op de activiteiten betreffende de monsterneming en de overdracht van de monster, inclusief de daarbij behorende veldwerkregistratie, aan een erkend laboratorium of aan de opdrachtgever, die ingeval van monsters van grond en bouwstoffen voor nuttige toepassing- dan zelf erkend is volgens deze beoordelingsrichtlijn Uit de rapportage van de werkzaamheden moet in ieder geval blijken dat : - de werkzaamheden zijn uitgevoerd conform de eisen uit BRL1000; - de in het vorige punt genoemde zin is opgenomen; - de genomen monsters zijn overgedragen aan een hiervoor AP04 erkend laboratorium; - de opdrachtnemer verklaart onafhankelijk te zijn van de opdrachtgever. Het keurmerk Kwaliteitswaarborg bodembeheer kan worden gebruikt op de rapportage De rapportage van de veldwerkzaamheden kan een onderdeel zijn van een grotere rapportage / milieuhygiënische verklaring waarin een volledig overzicht van de partijkeuring inclusief analyseresultaten en toetsing van deze analyseresultaten- wordt gepresenteerd Vakbekwaamheid monsternemers: MBO met minimaal 1 jaar ervaring monsternemer op basis van BRL2000 of minimaal 2 jaar ervaring monsternemer BRL2000 Jaarlijks minimaal 10 partijkeuringen Monsternemers hebben ingeval van asbesthoudende grond aanvullende kwalificatie-eisen: - kennis van specifieke veiligheidsmaatregelen mbt bewerken van en handelingen met asbesthoudende grond en baggerspecie (zie CROW 132) - opleiding gericht op een veilige uitvoering van het bewerken van asbesthoudende grond en baggerspecie c.q. cursus asbestherkenning Een opdrachtnemer mag de werkzaamheden uitbesteden aan een ander voor de BRL1000 en betreffend protocol erkend bedrijf. Een volledige uitbesteding is niet toegestaan (minimaal 10 bemonsteringen/jaar zelf) Schorsingen of intrekkingen van een certificaat worden door SenterNovem Bodem+ gepubliceerd op haar website Opnemen in rapportage Opm: Schorsing van een monsternemer voor BRL SIKB 1000 betekent automatisch schorsing voor de protocollen behorende bij BRL SIKB 2000 en BRL SIKB 6000 Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 2

3 nr. par. controlepunt juiste beschrijving/omschrijving ja / nee en bijlage 8 Is aangegeven of al dan niet een melding aan de Certificerende Instelling is gedaan voor monstername? De opdrachtnemer stelt op verzoek van de CI een planning ter beschikking. Deze planning kan iedere dag door de CI tot uur worden opgevraagd. De planning moet minimaal de gegevens voor de eerstvolgende werkdag bevatten. Uit de planning moet kunnen worden opgemaakt: - welke monsternemer, - waar werkzaamheden gaat uitvoeren, en - welke tijdsduur hiermee gemoeid is. Evt. opnemen in monsternameplan Registratie/archivering Alle gegevens en registraties m.b.t. BRL 1000 worden door de opdrachtnemer minimaal 5 jaar op overzichtelijke wijze gearchiveerd. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 3

4 Tabel 2: Controlepunten m.b.t. VKB protocol 1001 versie 2.0 vastgesteld 17 juni 2009 nr. par. controlepunt juiste beschrijving ja / nee 0 Voor versienummer Versie 2.0, vastgesteld op pagina 1 1 Doel van het protocol Representatieve monsterneming van een partij grond ten behoeve van partijkeuringen i.h.k.v. het Bbk Voldoet de grond (baggerspecie) aan de definitie van grond (baggerspecie) en bevat deze minder dan de toegestane hoeveelheid bodemvreemd materiaal? Bbk: Indien het te bemonsteren materiaal voldoet aan de definitie van grond conform art. 1 van het Bbk wordt dit bemonsterd conform VKB protocol (Voldoet het materiaal niet aan de kenmerken voor grond dan is een ander bemonsteringsprotocol van toepassing). Bbk, art. 1: Grond: vast materiaal dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 millimeter en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter, niet zijnde baggerspecie. Baggerspecie: materiaal dat is vrijgekomen uit de bodem via het oppervlaktewater of de voor dat water bestemde ruimte en dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 millimeter en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature worden aangetroffen, alsmede van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter. Bbk, art Bij regeling van Onze Ministers wordt de wijze bepaald waarop wordt vastgesteld of een materiaal aan te merken is als grond of baggerspecie. 2. Voor de toepassing van dit besluit wordt onder grond of baggerspecie mede verstaan, grond of baggerspecie die is vermengd met ten hoogste 20 gewichtsprocenten bodemvreemd materiaal. 3. Op grond van milieuhygiënische overwegingen kunnen onze Ministers voor een toepassing van grond of baggerspecie een lager gewichts-percentage bodemvreemd materiaal vaststellen dan genoemd in het derde lid en hierover en over soorten toegestaan bodemvreemd materiaal nadere regels stellen. 3 4 Monsterneming door erkend monsternemer Erkend monsternemer (vastgelegd in het ISO-kwaliteitssysteem) met naam, handtekening en datum in zowel monsternemingsplan als -verslag. Eindverantwoordelijkheid van de monsterneming ligt bij de projectleider Zowel het monsterneminsgbedrijf als de monsternemer zelf is opgenomen in de lijst met erkenningen op de site van Bodem+: Benodigde apparatuur / hulpmiddelen Beschrijving van toegepaste bemonsteringsapparatuur in plan/verslag Beoordelingskader Partijkeuring grond en baggerspecie, Max ton en 2x50 grepen behalve uitzonderingssituaties Bbk: Er wordt geen verschil meer gemaakt tussen gebruikers- en handhavingsprotocol. Consequent door gehele rapport Consequent door gehele rapport Wel dient conform Rbk, art bij een handhavingsonderzoek gebruik gemaakt te worden van de afkeurfactor AF=1,40. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 4

5 Vooraf vaststellen maximale partijgrootte en aantal grepen Toetsing grond/baggerspecie: max ton / 2*50 grepen; Rbk, art : voor partijen die zich bevinden onder een verhardingslaag of een diepe bodemlaag mag een bemonstering met 2*6 grepen overeenkomstig VKB1001 worden uitgevoerd NEN : strategie TOETS-S-GROOT: monstername van bodemvolumes van tot m 3 door het bemonsteren van een beperkt aantal eenheden 20 tot 40 partijen van ton met 2*50 grepen (komt overeen met een reductie in monstername-inspanning van ca. 50%). 8 tabel 1 Vooronderzoek bij keuring: a) Keuring grond in depot of in situ ten behoeve van bewijsmiddel AW2000grond, woongrond, of industriegrond: - (deel)partij: maximaal ton - monsters: 2 en grepen: 50 per monster - voorwaarden: beschreven onder partijdefinitie ; Depot ex-situ: vooronderzoek wordt aanbevolen (niet voorgeschreven) In situ: vooronderzoek voorgeschreven[1] Combinatie met verkennend onderzoek is mogelijk conform NEN5740 (strategie B10, B11 of B12). In deze combinatie is vooronderzoek NVN5725 voorgeschreven. b) Keuring grootschalige partijen grond in-situ op diepten groter dan 5 m-mv ten behoeve van bewijsmiddel AW2000grond, woongrond of industriegrond: - (deel)partij: maximaal ton - monsters: 2 en grepen: 6 per monster - voorwaarden: beschreven onder partijdefinitie ; Beperkt vooronderzoek voorgeschreven[1] De volgende items dienen in het vooronderzoek beschreven te zijn: - herkomst van de partij (naw+xyz); - deze locatie is niet verdacht mbt de aanwezigheid van ernstig verontreinigde grond (te vermelden bron: HBB/LDB bestand of gemeentelijk bodem informatiesysteem), - indicatieve bodemkwaliteit (te vermelden bron: bodemkwaliteitskaart of bodemonderzoek) en bij partijen van max ton: - het betreft een aaneengesloten gronddepot op 1 locatie. NB: bij in-situ partijen moet conform VKB een vooronderzoek worden uitgevoerd om na te gaan of de te bemonsteren partijen redelijk homogeen van samenstelling zijn. Het vooronderzoek kan enkele proefboringen omvatten. De rapportage van het vooronderzoek moet bij het monsternemingsplan zijn gevoegd of aan het monsternemingsformulier worden toegevoegd. Doel: verontreinigde lagen mogen niet met onverdachte lagen worden gemengd. c) Keuring grond in depot of in situ ten behoeve van bewijsmiddel ernstig verontreinigde grond: - (deel)partij: maximaal 2000 ton - monsters: 2 en grepen: 50 per monster Vooronderzoek voorgeschreven[1] c) Keuring onder duurzaam aaneengesloten verhardingslagen ten behoeve van bewijsmiddel AW2000grond, woongrond, of industriegrond: - (deel)partij: maximaal ton - monsters: 2 en grepen: minimaal 6 per monster - patroon: gestratificeerd aselect Vooronderzoek voorgeschreven[1] [1]: Dit vooronderzoek is geen verplichting oortkomend uit het bbk, maar is een aanvullende eis van de BRL SIKB 1000 met name voor historisch verdachte locaties. De keuring van partijen van ton is niet toegestaan voor grond afkomstig van historisch verdachte- of ernstig verontreinigde locaties, wat in het vooronderzoek moet worden aangetoond. Historisch verdachte locaties zijn de locaties die voorkomen in het HBB/LDB-bestand (Historisch bodembestand landsdekkend beeld). Hiermee wordt tegen gegaan, dat ernstig verontreinigde grond in grootschalige partijen wordt verdund en als woon- en industriegrond wordt hergebruikt Asbestonderzoek Uitgebreid vooronderzoek conform NEN5707 noodzakelijk In-situ partij(en) en ontgravingsplan Het ontgravingsplan is noodzakelijk om de relatie tussen de af te voeren partij en de partijkeuring te kunnen leggen c.q. de partijindeling is zo gekozen dat deze overeen komt met (de geïdentificeerde la(a)g(en) uit) het ontgravingsplan. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 5

6 Partijdefinitie Bbk, art. 1: Partij: identificeerbare hoeveelheid bouwstof, grond of baggerspecie van vergelijkbare milieuhygiënische kwaliteit, die is bedoeld om als geheel te worden verhandeld of toegepast. Gezien Bbk, art 1 geldt dat bodem en waterbodem (ijn-situ) resp. grond en baggerspecie (ex-situ c.q. depots) als één partij (tot een maximum van ton) mogen worden aangemerkt indien: - sprake is van een eenduidige en gelijke textuur bepaald overeenkomstig NEN5706; - sprake is van aaneengesloten percelen of depots; - de aangetroffen bijmengingen van de individuele partijen, qua samenstelling en percentage, bepaald conform protocol 2001, gelijk zijn; - sprake is van een gelijke milieuhygiënische kwaliteit (vastgesteld aan de hand van - een indicatieve partijkeuring en/of - verkennend onderzoek en/of - historisch bodemonderzoek en/of - vastgestelde Bkk De gedefinieerde en als zodanig bemonsterde partij. Een partij kan bestaan uit meerdere bijeengelegen depots van dezelfde materiaalsoort. Motivatie evt. opdeling in deelpartijen. Bij Bemonstering van transportband: extra aandacht aan bandsnelheid/grootte begin- en einddepots/etc. (NEN5740: Toets-S-Groot: opdeling in deelpartijen van max ton gebeurt op basis van een systematisch grid. Vervolgens: aselecte keuze van de te onderzoeken partijen.) Vooronderzoek Herkomst van de partij vastgelegd middels: - adresgegevens herkomstlocatie; - ligging, x-y-coördinaten van de partij; - laagdiepte (z-coördinaat); - controle of partij niet afkomstig is van verdacht of ernstig verontreinigde locatie; - vermoedelijke kwaliteit van de partij (uit Bkk of eerder verricht bodemonderzoek); Indien niet voldoende gegevens bekend dan is een door ontdoener ondertekende, schriftelijke opgave omtrent - herkomst, - aard en - samenstelling maatgevend (Opm: kan al in offertestadium geregeld worden) Maximale partijgrootte: a) is de te onderzoeken partij groter dan 2000, resp dan onderverdelen in twee of meer partijen van maximaal [dus in dit geval: 2001 ton is 2 deelpartijen], respectievelijk ton [dus in dit geval: ton is 2 deelpartijen]; b) fout in schatting monsternemer maximaal 25% c) deze foutmarge mag niet op voorhand gebruikt worden om de maximale partijgrootte te vergroten d) de bepaling van het gewicht van de partijen geschiedt op basis van (in afnemende voorkeursvolgorde): 1. meting of weging (geijkte weegbrug) van de partij(en); 2. veldwaarneming(en); 3. gegevens van leverancier, eigenaar of derden e) indien de gegevens van leverancier, eigenaar of derden niet in overeenstemming zijn met de veldwaarnemingen zijn de veldwaarnemingen maatgevend. Zoals beschreven, NB: opsplitsregels zijn opgenomen in Rbk, art Partij-indeling (Opmerking: grootschalig onverdacht NEN5740, afwijkend: keuring per gekozen deelpartij van max ton of m 3 ) De partij-indeling dient eenduidig in het monsternemingsplan te zijn opgenomen (aangeven in het monsternemingsplan middels kaartmateriaal en/of foto s (zeker als de partij uit meerdere nabij elkaar gelegen depots betreft) en of de partij voldoende toegankelijk is (ivm eventuele (gedeeltelijke) verplaatsing; veiligheid etc. [zie ook controlepunt veldinspectie ]) Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 6

7 veldinspectie Voorafgaande aan de bemonstering dient een veldinspectie uitgevoerd te worden (beschrijving hiervan evt. in het monsternemingsformulier) methode 2*50: Monsternemingspatroon c.q. systematisch raster, berekening Ribbe R, afwijking vakgrootte R*R naar l*b=r 2 bij lijnvormig object of afwijkende diepte d, plaatsing boring midden in vak. (NB: het raster moet worden afgemaakt ook als blijkt dat er meer dan 100 grepen worden genomen). NB: bij de veldinspectie dient ook de toegankelijkheid van de partij beoordeeld te worden. Criteria voor toegankelijkheid zijn (motivatie in monsternemingsplan/verslag): - veiligheid van de monsternemer(s): stabiliteit van het materiaal - of een duurzaam aaneengesloten verhardingslaag aanwezig is - afweging kosten monstername dmv boringen of dmv nemen van grepen tijdens verplaatsing van de partij, etc. Opmerking: bij de veldinspectie kan naar voren komen dat de partij asbestverdacht materiaal bevat -> zie ook controle op asbest. 3 R( inm) = inhoud in m /100 grepen / 0, 5m dikte greeptraject 0,5 m standaard ton R 5 m standaard ton R = 11 m NB: indien de bemonsteringslaagdikte per greep kleiner blijkt te zijn dan 0,5 m dan dient in bovenstaande formule deze kleinere laagdikte ingevuld te worden (er wordt dan een greep per dit kleinere laagdiktetraject genomen) en bijlage 3 methode 2*6: gestratificeerd aselect patroon Opgenomen in monsternemingsplan en/of verslag: - opdeling in 12 gelijk grote vakken x*y, diepte z; - vakken worden zo gekozen dat de meeste vakken ingedeeld zijn in de richting van de meeste variatie - per vak xyz bepaald d.m.v. <aselect>*x, <aselect>*y, <aselect>*z (plaatselijke dikte) - aselect toewijzen grepen aan de monsters A en B Korrelgrootte, uitzeven partij (zie ook controlepunt 6.2.6) (De korrelgrootte is te bepalen aan de hand van een zeefproef en de methoden uit bijlage 1 en 2 van VKB 1001.) Indien bekend is dat de partij voorafgaand aan de toepassing in een werk zal worden gezeefd dan mogen delen groter dan de betreffende zeef handmatig uit de monsters worden verwijderd. Hiertoe dient vooraf door de opdrachtgever voor de monsterneming een getekende, schriftelijke opgave (bijv. ondertekend opdrachtformulier voor een dergelijke zeving, bij een grondbank of andere erkende bodemintermediair), aan de opdrachtnemer te worden overlegd! Zoniet: aanpassen greep- en monstergrootte afhankelijk D95 (zie en bijlage 1 en bijlage 2) Indien asbest: grootte asbesthoudend materiaal meenemen in bepaling D95 (+ NEN5707 van toepassing, echter in afwijking NEN5707 max ton en gestratificeerd aselect van toepassing) partijen in depot duidelijk moet zijn wat wel en wat niet tot de gekeurde partij behoort als delen van de partij niet toegankelijk zijn wordt een nieuw plan opgesteld (bijv. dat deel uitsluiten of verplaatsen/toegankelijk maken van (een deel van) de partij) Schattingsonnauwkeurigheid partijgrootte (inmeting in m 3 ) Opgenomen in monsternemingsplan en/of verslag: - ten minste 2 foto s (inclusief herkenbaar vast referentiepunt) - heldere situatieschets op schaal (boven- en zijaanzicht) (met groottebepaling en - grootteberekening van de partij, (deel)partij-indeling, vakindeling, boorpunten, aantal grepen van de betreffende boring, noordpijl, kijkrichting foto s, ribbeberekening (<11 m indien partijgrootte < m 3 ), inmeting t.o.v. vast punt en eventuele aanpassingen van het plan) Bij de ruimtelijke inschatting van de partijgrootte door de monsternemer is een onnauwkeurigheid van +25% toelaatbaar. Deze foutmarge mag niet op voorhand de maximale partijgrootte worden opgeteld om de hoeveelheid te vergroten die in één keer mag worden gekeurd. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 7

8 Deelpartijen bij de indeling in deelpartijen moeten deze afzonderlijk afgegraven kunnen worden Als een partij opgedeeld dient te worden in deelpartijen van maximaal of ton en indien ter onderscheiding van deze deelpartijen in het veld piketten nodig zijn dan moeten deze in het veld blijven staan opdat de onderscheiden deelpartijen afzonderlijk afgegraven kunnen worden delen uitsluiten van de partij Als uit veldinspectie/controle van de monsternemer (of tijdens de bemonstering) blijkt dat delen van de partij mogelijk verontreinigingen bevat (bv. olievlekken, kabelbrand, puin, asfalt, slakken etc.) welke tot problemen voor de toetsing kunnen leiden kan (moet?) gekozen worden dit afwijkende deel van de partij buiten de te keuren hoeveelheid te laten of te keuren in een andere partij. Uitsluitingen/afwijkingen moeten duidelijk op tekening aangegeven zijn; Uitsluitingen/afwijkingen moeten in het rapport beschreven zijn het nemen van de greep Er wordt een systematisch patroon gehanteerd; Ribbe-afstand bemonsteringsvakken = r (zie voor formule controlepunt methode 2*50 ); Grepen worden alternerend aan de monsters toegevoegd; Boringen worden tot onderzijde van het depot doorgezet; De greep wordt zo genomen dat deze representatief is voor het gehele dieptetraject (dit is maximaal 0,5 m dik) Beide monsters moeten evenveel grepen bevatten Niet laagsgewijs bemonsteren: bij een even aantal grepen ook de eerste greep uit een boring wisselend over beide monster verdelen partijen in-situ verontreinigde lagen mogen niet met onverdachte lagen gemengd worden: er dienen afzonderlijke deelpartijen gemaakt te worden. Voorafgaand aan een in-situ partijkeuring moet een vooronderzoek uitgevoerd worden om na te gaan of de te bemonsteren partij homogeen van samenstelling is. Dit mag bestaan uit een verslag van enkele proefboringen. Als het ontgravingsplan niet bekend is mogen lagen van verschillende bodemkundige kwaliteit als één partij worden bemonsterd als op basis van verkennend bodemonderzoek vooraf is vastgesteld dat deze dezelfde milieuhygiënische kwaliteit hebben. Indien er geen kwaliteitsgegevens zijn dienen verschillende bodemkundige lagen separaat te worden bemonsterd! verplaatsen van de partij bemonstering niet verplaatst gedeelte systematisch met boringen, wel verplaatste gedeelte met laadschop of graafmachine monstername onder verhardingslagen (eventueel conform VKB 1003) en diepe bodemlagen (dieper dan 5 m-mv) Monstername: - vrijleggen greeplocaties mbv graafmachine tijdens verplaatsen (eventueel monster uit de graafmachinebak), of - systematische monstername uit de bakken op basis van aantal bakken of ladingen die nodig zijn voor de verplaatsing Het betreft duurzaam aaneengesloten verhardingslagen (zoals beton- of asfaltvloeren) of bodem dieper dan 5 m-mv Er mag bij monstername onder duurzaam gesloten verhardingslagen uitgegaan worden van methode 2 maal 6 grepen. Onder het Bbk kan indien met deze methode wordt vastgesteld dat de grond AW2000 grond betreft deze ook als zodanig ingezet worden. (De cat-1 restrictie zoals deze gold onder het Bsb is niet meer van toepassing) de laag onder de verhardingslaag is dikker dan 1 m Er mag volstaan worden met 6 gestratificeerd aselecte boringen waarbij er 2 grepen per boring genomen worden (de z-coördinaten worden aselect bepaald uit de trajecten <0-½d> en <½d-d> [d=totale diepte]; elk monster bevat 3 grepen uit traject <0-½d> en 3 grepen uit traject <½d-d>) Materiaalstromen (grond op lopende band) 2*50 grepen op basis van systematisch gekozen tijdstippen. Bij bemonstering van de transportband bij zowel mechanische als handmatige bemonstering is de insteek dat al het materiaal (zowel de fijne als de grove fracties) bemonsterd wordt. (Opmerking: bij verplaatsen van de partij worden de m.b.v. het systematische raster bepaalde greeplocaties vrijgelegd en bemonsterd, zie controlepunt 6.2.3) Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 8

9 en bijlage 1 D95, standaard 16 mm, indien vermoeden D95>16 mm: uitvoeren zeefproef, gevolgd door berekening van de minimale greepen monstergrootte en de minimale bekgrootte van D95<16 mm: standaardwaarden voor monster-, greep- en bekgrootte: resp. 9 kg, 180 g, 5 cm. D95>16 mm: berekenen conform bijlage 2 van VKB protocol Snelle methode [ let op de derde macht! ]: de bemonsteringsapparatuur 3 (zie ook controlepunt korrelgrootte ) D95inmm NB: onder de nieuwe definitie van grond in het Bbk is de bovengrens 63 mm. Hierboven betreft het een vormgegeven bouwstof. greep nieuw = en monster ( ) gram ( greep ) gram nieuw = nieuw 50 NB: door de derde macht in de formule loopt de greepgrootte extreem snel op bij toenemende D95! In monsternemingsverslag opnemen: T.b.v. het bepalen van de D95 zijn 12 grepen verdeeld over de buitenkant van de partij genomen met een bemonsteringsgereedschap waarvan de bekgrootte zeer ruim is t.o.v. de korrels (platte schop). Dit monster is tenminste 240*(de vooraf geschatte D95 in cm) 3 gram groot. D.m.v. zeven en wegen van de zeeffracties is de D95, m.b.v. lineaire regressie tussen twee zeefmaten, bepaald. Let op bij asbest: het asbesthoudende materiaal moet meegenomen worden bij de bepaling van de D Controle grootte monsternemingsgereedschap De bek(doorsnede) moet minimaal 3 keer groter zijn dan de D95 bekgrootte= 95 ( 3 D in cm ) cm Gewicht grepen Zie 6.2.6, Minimaal 0,18 kg in de standaardsituatie minimaal monstergewicht standaard: 9 kg. Afwijkingen naar boven zijn toegestaan. Bij afwijkingen naar beneden dient het monster te worden aangevuld door het nemen van meer grepen die gestratificeerd aselect over de gehele partij genomen dienen te worden materiaalverlies Materiaalverlies is niet toegestaan. Indien dit geconstateerd wordt moet de monsterneming in zijn geheel worden overgedaan houdbaarheid monsters Overdracht conform AP04 bepalingen: Behandel de monsters conform de volgende eisen: Zorg dat de monsters niet bevriezen en zorg dat ze zo min mogelijk opwarmen om vervluchtiging en afbraak tegen te gaan en dat ze luchtdicht en donker opgeslagen worden. Zet de monsters die geanalyseerd worden op vluchtige verbindingen (steekbussen) de rest van de veldwerkdag en het transport in een koelbox met koelelementen of een koelkast. Vervoer deze monsters zo snel mogelijk na monsterneming naar het laboratorium dat de analyse uitvoert en in elk geval binnen de termijnen die in het SIKB-protocol 3001 zijn vermeld wat betreft het aantal dagen waarbinnen het laboratorium de monsters in behandeling moet nemen. Bewaar alle grondmonsters, die niet op de dag van bemonstering naar het laboratorium gebracht zijn, in een koelruimte, koelkast of ander koelmiddel met een constante bewaartemperatuur tussen 1 en 5 Celsius. Asbestmonsters hoven niet gekoeld te worden opgeslagen, wel voorzien van asbeststickers Verplichting tot vermelden aanwezigheid asbest aan het laboratorium Registratie en vastlegging monsterneming Ten minste in de registratie: - vermelding volgens protocol 1001 (versie 2.0) - de gegevens uit het Monsternemingsplan - de gegevens uit het Monsternemingsverslag - de gegevens uit bijlage 6 Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 9

10 Duplomonsters (Y>2,5) Indien Y>2,5 tussen de duplomonsters: nagaan of er geen fouten zijn gemaakt in de uitgevoerde procedure, monsterneming, monstervoorbehandeling en analyse. Indien er sprake is van of vermoeden van fouten dan overdoen betreffende stap. Indien geen fouten of vermoeden van fouten dan mag worden gesteld dat er in de partij sprake is van een grote mate van heterogeniteit. 37 Bijlage 4 Monsternemigsplan Projectcode, opdrachtgever (telefoon), doel bemonstering, opzet monsterneming (motivatie van keuzes), monstercodering, kwalitering Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 10

11 37a Aanvullend Controle op asbest Bij de veldinspectie en tijdens de monstername wordt aandacht besteed aan het al dan niet voorkomen van asbest of asbesthoudend materiaal. BRL 1000 Voor aanvullende kwalificatie-eisen voor het personeel, beschikbare materialen en specifieke veiligheidseisen bij de monsterneming van asbest in partijen is van toepassing VKBprotocol 2018, Locatie-inspectie en monsterneming van asbest in bodem. Voor projectleiders zijn aanvullende kwaliteitseisen opgenomen in BRL5000. m.b.t. VKB-protocol 1001 Omschrijving/aanvulling: 1 Normen: Inspectie en monsterneming van asbest geschiedt overeenkomstig NEN 5707 en NTA Apparatuur voor monstername: Voor onderzoek naar asbest geldt een diameter van 12 cm voor steekguts of edelmanboor. Aanvullende apparatuur met betrekking tot asbestonderzoek en de volgende streepjes toevoegen: - schouwbak en/of plastic zeil - grove zeven (maaswijdte van 32 en 16 mm) - grove pincetten - hark (afstand tussen tanden maximaal 2 cm) 3 Greepgrootte: Voor asbestonderzoek dient het asbesthoudende materiaal ook meegenomen te worden bij de bepaling van de maximale korrelgrootte. Dit betekent niet alleen dat de grepen groter zijn, maar ook dat de bekgrootte van de gehanteerde apparatuur c.q. de opening van de gehanteerde boor in de regel groter dient te zijn dan voor de standaardsituatie. Met betrekking tot het asbestgerelateerde onderzoek wordt voor de bepaling van de greepgrootte en monstergrootte verwezen naar de NEN 5707: Bodem - Inspectie, monsterneming en analyse van asbest in bodem onder paragraaf : bepaling van de greepgrootte en monstergrootte. 4 Strategie: De monsterneming in het asbestgerelateerde onderzoek vergt een andere strategie en uitvoering dan in het reguliere depotonderzoek. De strategie en uitvoering van de monsterneming voor het asbestonderzoek staat uitgewerkt in de NEN 5707: Bodem - Inspectie, monsterneming en analyse van asbest in bodem onder hoofdstuk 9; partijkeuringen van depots. 5 Verpakking monsters: Asbesthoudende monsters dienen luchtdicht in kunststof emmers of zakken te worden verpakt. Alleen indien gebruik wordt gemaakt van kunststof zakken dient het asbesthoudende materiaal dubbel te worden verpakt. De emmers of zakken dienen te zijn voorzien van duidelijke etiketten met voorzichtig, bevat asbest. 6 Monsterconservering: De opslag van asbesthoudende monsters hoeft niet onder gekoelde condities plaats te vinden. Wel dienen de emmers of zakken te zijn voorzien van duidelijke etiketten met voorzichtig, bevat asbest en dienen ze gescheiden te worden opgeslagen in een ruimte die niet toegankelijk is voor onbevoegden. 7 Overdracht monsters: Indien bij de monsterneming op een asbestonverdachte locatie toch asbest wordt aangetroffen is het verplicht dit bij de monsteroverdracht te melden aan het laboratorium dat de monsters in ontvangst neemt. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 11

12 38 7 Monsternemigsverslag In het verslag moet een verwijzing opgenomen worden door de vermelding volgens VKB-protocol 1001 (versie 2.0) Bijzonderheden (ruimtelijke verschillen; bijmengingen etc.) worden op het monsternemingsformulier aangegeven. Aanvullend worden de zintuiglijke waarnemingen conform VKB protocol 2001 beschreven. E.e.a. wordt op een situatieschets ten opzichte van herkenbare punten in het veld weergegeven. Let bij schets op aanwezigheid van: Noordpijl, boorpuntlocaties, aantal grepen per boorpunt bij elk boorpunt, inhoudsberekening van de partij (grootte in m 3 ), berekening bemonsteringsribbe, foto s, indeling in deelpartijen, afwijkingen, eventuele van de partij uitgesloten delen etc. Let in verslag op: diameter monsternemingsinstrument, opgave gewichten en barcodes van de monsters, zeving (indien D95>16mm), binnen 24 uur in het lab, kwalitering etc. Het is thans voorgeschreven om in verband met de duidelijkheid, naast het maken van de voorgeschreven heldere situatieschets, altijd tenminste 2 foto s van de bemonsteringspartij (inclusief een herkenbaar referentiepunt) te nemen. 38a Aanvullend Bemonstering op asbest Indien bij de veldinspectie of tijdens de monstername asbest of asbesthoudend materiaal wordt aangetroffen kan besloten worden de partij tevens op asbest te bemonsteren conform NEN5707. De totale oppervlakte van de partij wordt geïnspecteerd, ingemeten en het aantal m 2 berekend. De in de oppervlaktelaag (bovenste schil van 2 a 3 cm dik) aangetroffen asbestmaterialen worden verzameld, gewogen en beschreven. Van de bulk van de partij wordt de uit te voeren bemonstering (bedoeld wordt de bemonstering conform VKB 1001 t.b.v. de keuring ihkv het Bsb) dubbel uitgevoerd. De greepgrootte voor de duplo-(asbest)bemonstering is afhankelijk van de grootte van de bij de oppervlakte-inspectie aangetroffen stukken. Elke duplogreep wordt gewogen en gezeefd over 16 mm. Van het gezeefde materiaal worden analoog aan de bemonstering VKB 1001 twee mengmonsters samengesteld. Stukken groter dan 16 mm worden verzameld (per mengmonster), gewogen en beschreven. Uit de grondmengmonsters van de fractie < 16 mm worden middels kwarteren / spleetverdelen twee nieuwe mengmonsters samengesteld met een gewicht van ca. 10 kg. (NB: op voorhand rekening houden met de kwarteereisen [zie controlepunt van VKB 1002]). In totaal worden maximaal 5 monsters verzameld: - stukjes verzameld in de toplaag; - stukjes uitgezeefd > 16 mm tbv duplomonster A - stukjes uitgezeefd > 16 mm tbv duplomonster B - ca. 10 kg fractie < 16 mm duplomonster A - ca. 10 kg fractie < 16 mm duplomonster B (de verzamelde stukjes uitgezeefd > 16 mm kunnen eventueel samengevoegd worden tot 1 monster) De in het laboratorium gemeten concentraties aan soorten asbest worden gecorrigeerd voor soort asbest en met behulp van de verzamelde massa s aan stukjes, toplaag (opp. in m 2 *0,02 m*1,6 ton/m 3 ) en de monstergewichten van voor de zeving over 16 mm omgerekend naar een gehalte in mg/kg en getoetst aan de eis van maximaal 100 mg/kg gewogen asbest. Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 12

13 39 Bijlage 6 Minimale onderdelen verslag conform protocol 1001 Zie bijlage 6 van VKB protocol 1001, versie 2.0: Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 13

14 Tabel 3: Controlepunten m.b.t. VKB protocol 1002 nr. par. controlepunt juiste beschrijving ja / nee 0 Voor versienummer Versie 2.0, vastgesteld op pagina 1 1 en 3.1 Bbk, art 1: Bouwstof: materiaal waarin de totaalgehalten aan silicium, calcium of aluminium tezamen meer dan 10 gewichtsprocent van dat materiaal bedragen, uitgezonderd vlakglas, metallisch aluminium, grond of baggerspecie, dat is bestemd om te worden toegepast; Bbk, art. 26: 1. Onze Ministers stellen regels met betrekking tot de wijze waarop het percentage van de totaalgehalten aan silicium, calcium of aluminium in een materiaal wordt vastgesteld. 2. Onze Ministers stellen regels met betrekking tot de wijze waarop het volume per kleinste eenheid van een materiaal, alsmede de duurzame vormvastheid daarvan, wordt vastgesteld. 3. Voor de toepassing van dit besluit wordt onder bouwstof mede verstaan, een bouwstof die is vermengd met ten hoogste 20 gewichtsprocenten grond of baggerspecie, voor zover deze grond of baggerspecie daar geen functioneel onderdeel van uitmaakt. Als het materiaal niet evident steenachtig is dient het materiaal te voldoen aan de definities van het Bbk. Protocol 1002 is bestemd voor bemonstering van nietvormgegeven bouwstoffen (bouwstoffen die niet voldoen aan de definitie van vormgegeven bouwstoffen Bbk, art. 1) Opmerking Bbk: een immobilisaat is een bouwstof ondanks dat dit op het eerste gezicht meer dan 20% grond kan bevatten. Deze grond maakt namelijk functioneel onderdeel uit van de bouwstof. 2 4 Monsterneming door erkend monsternemer Erkend monsternemer met naam, handtekening en datum in zowel monsternemingsplan als -verslag Monsternemingsplan is opgesteld nav a-priori gegevens van de partij Opm: onder het Bbk bestaat geen verschil meer tussen gebruikers- en handhavinsgprotocol (wel bij handhavingsonderzoek afkeurfactor van AF=1,4 toepassen) In het plan wordt het volgende vastgelegd: - het beoordelingskader - de definitie van de partij en type monsterneming - patroon en aantallen monsters - minimale greep- en monstergrootten - indien van toepassing: de monsternametijdstippen door gestratificeerd aselect te loten - de evt. noodzakelijkheid van monstervoorbehandeling op locatie - welke veiligheidsmaatregelen van toepassing zijn Beoordelingskader Welk kader: 1 - keuring tbv vaststelling van de kwalificatie bouwstof 2 - partijkeurin 3 - toelatingsonderzoek ihkv FEV, erkende kwaliteitsverklaring of BRL 4 - productcontrole ihkv FEV, erkende kwaliteitsverklaring of BRL Partijdefinitie Afhankelijk beoordelingskader partijgrootte en indeling definiëren. Opmerking: Een partij die is opgebouwd uit kleine partijen van verschillende oorsprong mag in principe niet als één partij worden gekeurd. Ook niet als de partij in één geheel wordt toegepast. De kleine partijen van verschillende oorsprong moeten individueel worden onderzocht volgens dit protocol. Is er sprake van kleine partijen met eenzelfde of vergelijkbare oorsprong en kan terecht worden verondersteld dat de samenstelling en het uitlooggedrag van de verschillende partijen niet sterk zal variëren, dan is het onder de voorwaarde dat de totale partij als één geheel wordt toegepast, wel mogelijk de uit kleine deelpartijen samengestelde partij als één geheel te toetsen type bemonstering - gestratificeerd aselecte handmatige bemonstering - gestratificeerd aselecte handmatige monsterneming na verplaatsen van de partij - mechanische of handmatige bemonsteringen van stortstromen en transportbanden Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 14

15 Monsternemingspatroon en aantal monsters Beoordelingskader 1: 3 x 4 Beoordelingskader 2 t/m 4: 2 x 6 Ad 1: of er sprake is van bouwstof (gehalte Si+Al+Ca > 10 massa-%) ZF bestaat niet meer bij de reguliere keuring. Rbk, art , onderzoek in het kader van handhaving: Afkeurfactor AF= 1,40 toepassen (=ZF 1/1,4 = 0,71) Monsternemingspatroon en aantal monsters BRL afhankelijk BRL (hier niet verder uitgewerkt) Greep- en monstergrootte te berekenen aan de hand van in het veld gemeten D95, korreldichtheid en stortdichtheid (onder aanname p=0,1 [1] en VC=0,1) of opzoeken in tabellen 2 en 3 van protocol 1002 aan de hand van in het veld gemeten D95, korreldichtheid en stortdichtheid. E.e.a. opgenomen in zowel de hoofdtekst als monsternemingsplan en -verslag. Uit de minimale greep- en monstergroottes worden de effectieve greep- en monstergroottes bepaald. - D95 te bepalen middels zeefproef (dekken 16 mm; 32 mm; 50 mm etc, en lineaire extrapolatie tussen die 2 zeefdekken waar D95 zich bevindt) - stortdichtheid bepalen uit gewicht per volume - korreldichtheid bepalen middels pyknometerproef (aan een bepaald volume water [bijv. 500 ml] wordt materiaal toegevoegd tot een nieuw bepaald volume [bijv 1000 ml]. De gewichtstoename per de volumetoename (i.c. 500 ml) is de korreldichtheid Opmerking: indien gebruik gemaakt wordt van monster voorbehandeling op locatie c.q. kwarteren / spleetverdelen dan dient bij het bepalen van de effectieve greepgrootten hier reeds op voorhand rekening mee gehouden te worden. [1]: voor mengsels van puin en grond dient een p-waarde van p=0,02 te worden gehanteerd inmeten en controle van de partij - komt de partij overeen met de opgegeven specificaties? - inmeten partij (X-max, Y-max, Z-max, m 3 ) en tov vast herkenningspunt - situatieschets met N-pijl en projectidentificatie - bijzonderheden noteren (plan evt aanpassen) E.e.a. opgenomen in monsternemingsplan en -verslag Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 15

16 monstervoorbehandeling monsters > 20 kg middels kwarteren terug brengen naar minimale monstergrootte of minimale eis monstergrootte lab indien minimale monstergrootte kleiner is dan deze labeis Zorgdragen dat bij kwarteren de korrelgrootte van het materiaal niet wordt verkleind. monsters < 20 kg middels spleetverdelen terug brengen naar minimale monstergrootte of minimale eis monstergrootte lab indien minimale monstergrootte kleiner is dan deze lab-eis Opmerking: aangezien bij kwarteren en spleetverdelen een hoeveelheid monstermateriaal wordt teruggebracht tot de helft (onnauwkeurigheid hierbij: ± 10% oorspronkelijk gewicht) dient hierbij bij de monstername reeds rekening gehouden te worden. Voorbeeld 2*6 grepen; D95=60mm; korreldichtheid 2 kg/dm 3 ;stortdichtheid 1,55 kg/dm 3 dan minimaal monster: 50,89 kg en minimale greep: 9,04 kg dus effectief monster: 90,40 kg en effectieve greep: 9,04 kg. Om van effectief monster naar minimaal monster terug te kwarteren gaat dit niet van 90,40 naar 50,89, maar wèl van 101,79 naar 50,89. Dus hiermee dient op voorhand rekening gehouden te worden door het nemen van grepen van 10,18 kg. De uitvoering van de monstervoorbehandeling moet in het monsternemingsformulier worden vast gelegd - in ieder geval moeten de begin- en eindgewichten in het monsternemingsformulier worden vastgelegd gestratificeerd aselecte monstername statische partij een toevalsgetal t ligt in het traject tussen 0 en 1 - definieer box om partij met X-max, Y-max en Z-max; - definieer zoveel strata c.q. vakken van gelijke grootte als er grepen zijn; - bepaal met behulp van toevalsgetallen binnen elk vak de greeplocatie (x,y)-coördinaat; x= t * X max vak i y= t * Y max vak i - bepaal aan de hand van de dikte ter plekke (Z max) mbv een toevalsgetal de diepte (d) waarop de greep genomen moet worden (z-coördinaat) z= t * Z max plek ( xi ; yi ) - leg de greeplocatie vrij met boor of graafmachine; - neem de greep met monsternameapparaat (waarbij diameter monsternameapparaat minimaal 3 maal D95 groot is) E.e.a. beschreven in het monsternemingsplan en verslag gestratificeerd aselecte monstername statische partij na het verplaatsen van de partij zelfde als voorgaande, echter de greeplocaties worden vrijgelegd tijdens het verplaatsen van de partij t/m gestratificeerd aselecte monstername uit een materiaalstroom E.e.a. beschreven in het monsternemingsplan en verslag. Deel de gehele verplaatstijd (constante materiaalstroom) of de gehele verplaatshoeveelheid in evenveel strata als grepen. Bepaal per stratum mbv een toevalsgetal een tijd of hoeveelheid en neem de greep met het voorgeschreven apparaat op de voorgeschreven wijze (hier niet verder uitgewerkt) houdbaarheid monsters Binnen 24 uur overdragen aan het laboratorium. Binnen 3 dagen inzetten tbv analyse. Monsters die vluchtige stoffen bevatten (steekbussen) dienen reeds in het veld geconditioneerd te worden opgeslagen. Overige monsters dienen indien niet direct overgedragen aan het laboratorium in een koelcel te worden opgeslagen tot overdracht (e.e.a. conform NVN 7311). Asbestmonsters hoven niet gekoeld te worden opgeslagen, wel voorzien van asbeststickers Verplichting tot vermelden aanwezigheid asbest aan het laboratorium 16 - Monsternemigsplan Dient aan dezelfde kwaliteitseisen te voldoen als protocol Monsternemigsverslag Dient aan dezelfde kwaliteitseisen te voldoen als protocol 1001 Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 16

17 18 Bijlage 7 Minimale onderdelen verslag conform protocol 1002 Zie bijlage 6 van VKB protocol 1001, versie 2.0: Controlepunten rapport BRL 1000 versie doc 17