De crisis heeft de groei van uitbestedingen vertraagd

Transcriptie

1 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision Magazine for executives & decision makers oct nov 2013 issue general management Futurocité ou l intelligence urbaine finance & Legal Business Intelligence: data wordt kennis wordt winst? human resources Flexibel talent versus flexibele organisatie sales & marketing Marketing automation ict Big data hoeft geen tsunami te zijn LOGISTICS & MANUFACTURING Debat: de toekomst van de logistiek in België FACILITY MANAGEMENT Verpakking als een bron van hergebruik 120 Jean-Paul Van Avermaet, Managing Director, G4S Secure Solutions: De crisis heeft de groei van uitbestedingen vertraagd p.22 Editorial partners

2 190 jaar ervaring in Private Banking KLANTEN met een beheerd vermogen van 27 mia euro Top 3 Private Bankers in België DANKZIJ 205 LOKALE PRIVATE BANKERS DIE beroep doen op een team van 50 experts verspreid zijn over alle Belfius Bank-kantoren een certificaat van de Belfius Private Banking Academy behaald hebben en deze kennis elke 3 maanden updaten. Belfius Private Banking Een rijkere kijk op uw vermogen dankzij onze expertise Ontdek wat wij voor u kunnen doen, en maak een afspraak met uw lokale Private Banker, bel of ga naar ww w.belfius.be/private. Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel IBAN BE BIC GKCCBEBB RPR Brussel BTW BE FSMA nr A.

3 Wilt u het juiste doelpubliek bereiken Contacteer ons! Tel: sylvie.scherrens@cxonet.be en uw business doen groeien? BUSIN ESS MAGAZ LEADER SHIP, INE GENERAL HUMAN RESO ENT MANAGEM if ict créat GENERAL un distr onie devie SALES & Stress word nt s Facility Energie-e Man & LEGAL continuité etafel: Big LOGISTICS & FACILITIE LOGISTICS agement? FINANCE aangepak t ICT CXO Rond vereist t Big Dataen flexibilitei Opslag heid schaalbaar S ive à la La loi relats entreprise URCES reactief KETING E-commerc marketing e: logistiek instrumen als t entiek ICT Quo Vadi t nog te SALES & MAR NG MARKETI : een auth Duivels De Rodevan interactie gevoel & FACILITIE fficiëntie: FINANCE De ande re kant des data meten = & LEGAL van risk S weten manageme nt URCES HUMAN RESO Compensa tion & Benefits Ivan De Witt e, CEO Huds en voorzitte Maak r KAA GENT tegen henooit één fout t vertro uwen :, Karel Vinck at the EU Commission r Coordinato on België GENE RAL MA N S ITIE CIL FA SALES & MARKET ING FINANCE & LEG AL SOURCES N RE MA HU ENT EM AG diensten ucten en k je prod eld Vergelijbeste ter wer met de LOGI STIC S& p.50 EDITORIAL PARTNERS PARTNERS Magazine Print Editie 30 September, November, January, 2014 S URCE ESO NR MA GENERA L MA NA GE NT ME & MARKETING SALES ES ITI FINANCE & LEGAL HU 31 March, 2014 ICT LOGIST ICS & FAC IL EDITORIAL ICT La Wall MAN AGEMENT Lancering Waardeon Nationaal derzoek for Magazine & executivesmakers decision ON INNOV ATION, STRAT EGY Digital AND VISION for execumagazine SEPT ISSUE decision tives & makers, ON INNOV ATION MAGAZ INE EGY AND VISION BUSIN ESS STRAT ISSUE LEADE RSHIP, JUN - JUL Magazine Digital 31 october, December, February, & 3 DECEMBER BRUSSELS PROGRAM RUNNING FROM DECEMBER 2013 UNTIL MAY 2014 SMART ORGANISATIONS

4 Evalueer de solvabiliteit van uw handelspartners samen met mij Annyck, Account Manager Betalen al uw klanten uw facturen jdig? Zijn uw strategische leveranciers wel solvabel? Hoe evolueren uw concurrenten? Hoe uw exportrisico s verlagen? Hee u uw wanbetalers onder controle? 360 KENNIS VAN ZAKEN IN HANDELSINFORMATIE Bel ons : on.be info@b-informa on.be

5 5 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision editoriaal / editorial Waarom alleen slimme organisaties zullen overleven uitgever / éditeur & directeur Dirk Vermant Pourquoi seules les organisations intelligentes survivront NL Zondagavond, negentien uur twintig. Dinsdagochtend gaat deze editie in druk en ik schrijf mijn edito. Als dat maar goed komt. Waarom het er nog niet ligt? Work-life balance: een mens probeert ook wat tijd vrij te maken voor andere zaken dan werk, werk, werk. Versta me niet verkeerd. CxO Magazine is een geweldig project. Een redactie met tweehonderd personen dit managementtijdschrift zien samenstellen is fantastisch. Het creëert een ongelooflijke dynamiek. Onze visie op het maken van managementmedia is de afgelopen tien jaar drastisch veranderd. In de positieve zin. Journalisten en uitgevers moeten het dringend anders aanpakken. Sorry jongens. Maar het is de visie en creativiteit van tweehonderd experts in een redactie die de gepubliceerde kennis veel waardevoller maken. Zij maken de inhoud van dit tijdschrift veel relevanter. Die zij dat zijn de leden van de onafhankelijke CxO Expert Groups. Hun lessons learned maken de inhoud van CxO Magazine veel interessanter voor andere managers en ondernemers. Voeg daarbij projecten zoals B2A (Business to Academy, met link naar de KU Leuven) en je hebt een wetenschappelijke dimensie die de inhoud nog beter onderbouwt. De tijden zijn veranderd. Als we willen dat managementliteratuur opnieuw voor duurzame kennisoverdracht zorgt, dan moeten mediahuizen een andere koers varen. Kennis is de belangrijkste grondstof om onze lokale economie te redden. Laat ons de opgedane kennis delen. Want dan zal ze zich vermenigvuldigen. Daarom nodig ik iedere organisatie uit om op 2 en 3 december iemand van jullie management af te vaardigen op het CxO Leadership Forum. Château Du Lac in Genval zal twee namiddagen en avonden een lichtpunt zijn van en voor smart organisations. Dit thema vormt de rode draad van een multimediale cyclus van 6 maand in CxO Magazine PRINT en CxO Magazine DIGITAL (december 2013 tot mei 2014). Indien u er meer wil over weten, stuur dan een mail naar we.listen@cxonet.be Ontdek samen met ons waarom alleen slimme organisaties zullen overleven. Het is tijd om van hen te leren en elkaar nog beter te maken. Veel leesplezier! FR Dimanche soir, dix-neuf heures vingt. Cette édition passe à l impression mardi matin et j en suis encore à rédiger mon éditorial. Pourvu que ça marche. Comment se fait-il que je n ai pas pu finir plus tôt? L équilibre travail-vie privée sans doute: on essaie malgré tout de prendre un peu de temps libre pour autre chose que le travail, le travail, toujours le travail. Ne me comprenez pas mal. CxO Magazine est un projet fantastique. Voir une rédaction de deux-cents personnes réaliser cette revue de management est une chose merveilleuse. Cela crée une dynamique extraordinaire. Notre vision à propos de la réalisation d un média sur le management a profondément changé au cours des dix années écoulées. Dans le bon sens. Journalistes et éditeurs doivent d urgence adopter une approche différente. Pardon, mais c est la vision et la créativité de deux-cents experts au sein d une rédaction qui rendent la connaissance publiée plus précieuse. Ils donnent au contenu de cette revue plus de pertinence. Ils, ce sont les membres indépendants des CxO Expert Groups. Les expériences qu ils ont vécues rendent le contenu de CxO Magazine beaucoup plus intéressant pour les autres managers et entrepreneurs. Ajoutez à cela des projets tels que B2A (Business to Academy, lié à la KU Leuven) et vous obtenez une dimension scientifique qui étaye encore davantage le contenu. Les temps changent. Si nous voulons que la littérature de management assure à nouveau un transfert durable de la connaissance, dans ce cas, les entreprises de médias doivent changer de cap. La connaissance est la matière première principale pour sauver notre économie locale. Partageons les connaissances acquises. Ainsi elles pourront se multiplier. C est pourquoi aussi j invite toute organisation à déléguer un membre de sa direction afin de participer les 2 et 3 décembre prochains au CxO Leadership Forum. Le Château Du Lac à Genval sera, l espace de deux après-midi et soirées, le point de ralliement des smart organisations. Ce thème forme le fil rouge d un cycle multimédia de 6 mois dans CxO Magazine PRINT et CxO Magazine DIGITAL (décembre 2013 à mai 2014). Si vous désirez en savoir plus, adressez un courriel à we.listen@cxonet.be Découvrez ensemble avec nous pourquoi seules les organisations intelligentes survivront. Il est temps d en prendre de la graine et de se rendre mutuellement encore meilleurs. Bonne lecture! Adverteerderslijst Accel (advertorial) p. 16 Alphabet p. 27 Antwerp DC p. 57 Baloise p. 45 BDO (advertorial) p. 35 Belfius p. 2 B-Information p. 4 Bulo p. 30 CIMCIL p. 51 CxO p. 82 easyfairs p. 69 Garage p. 80 Fost Plus p. 76 G4S p. 84 Gosselin p. 1 Kluwer (advertorial) p. 40 NMBS p. 29 Propaganda p. 38 Recupel p. 72 Skelia p. 80 U&I p. 15 Val-i-Pac p. 78 ViCre p. 1, 12, 75 ViCre (advertorial) p. 22 Volkswagen p. 25

6 6 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision Magazine for executives & decision makers business magazine on innovation, leadership, strategy and vision general management Bi-Monthly Headlines Thema-artikel: Management Services De crisis heeft de groei van uitbestedingen vertraagd Een uniforme taal als basis voor visie & implementatie CEO Eddy Helsen over de kracht van taal Made in Belgium (5) Textielindustrie FuturoCité ou l intelligence urbaine AUTO & LIFESTYLE Op de boekenplank Het succes van internal branding No Way: pleidooi voor verandering Thema-artikel: Autolease Leasing is meer dan enkel personenwagens Thema-artikel: Autolease VAA en CO 2 bepalen keuze bedrijfswagen Auto: Nieuwe Golf GTD is ultrasnelle lange afstandsvreter 31 finance & Legal Expert Group Finance & Legal Thema-artikel: Private Banking Bedreigen lakse bedrijven de financiën van kmo en particulier? Het Belgische pandrecht hervormd Thema-artikel: Business Intelligence for Finance Data wordt kennis wordt winst? Bi-Monthly Headlines 41 HUMAN RESOURCES Expert Group Human Resources Thema-artikel: Het Nieuwe Werken Flexibel talent versus flexibele organisatie Trust, ethics and values: critical foundations for organisational success PMI Belgium welcomes Gregory Balestrero Bi-Monthly Headlines The impossible we do immediately, miracles take a little longer october-november 2013

7 7 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision 49 sales & marketing Bi-Monthly Headlines Expert Group Sales & Marketing Thema-artikel: Marketing Automation De hoge vlucht van marketing automation Corporate branding in 20 modellen (9) Identiteitsdenken als perspectief Big is not always beautiful What your large customers really want 59 ict Expert Group ICT Thema-artikel: Big Data (data searching) Informatie delen opent perspectieven Innovatie binnen multimedia Case study: UZ Leuven: gevirtualiseerde dataopslag Bi-Monthly Headlines 61 LOGISTICS & MANUFACTURING Expert Group Logistics & Manufacturing Thema-artikel: CxO debat: Wat is de toekomst van de logistiek in België? Thema-artikel: Factory Automation Hoe zien bedrijven productie-automatisering Return on investment of business software Het voortschrijdend belang van retourlogistiek Newsletter OTM Bi-Monthly Headlines 79 FACILITY MANAGEMENT Expert Group Facilities Thema-artikel: Packaging Verpakking als een bron voor hergebruik Bi-Monthly Headlines Thema-artikel: Security & Safety Investeren in security, noodzakelijk maar niet altijd meetbaar october-november

8 8 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision raad der wijzen conseil des sages board of the wise The Board of the Wise is a group of entrepreneurs, general managers and directors of SME s, multinationals and non-profit organisations who decided to join the CxO community. In both CxO Magazine Print and CxO Magazine Digital the members of the Board of the Wize are sharing their knowledge and inspiring vision through interviews and articles. erelid recent toegetreden lid bestuurders communities Eddy Bruyninckx Afgevaardigd bestuurder Havenbedrijf Antwerpen Antoon De Proft Voorzitter raad van bestuur IMEC Prof. dr. Marc De Vos Directeur Itinera Institute Dirk Fransaer Afgevaardig bestuurder Vito Philippe Haspeslagh Decaan Vlerick Business School Ingrid Lieten Viceministerpresident van de Vlaamse Regering Paul Matthyssens Decaan Antwerp Management School Claire Tillekaerts Algemeen directeur Flanders Investment & Trade Frank Van Massenhove Directeur FOD Sociale Zekerheid bestuurders grote ondernemingen Wouter De Geest Gedelegeerd bestuurder BASF Antwerpen Noë Denecker Bestuurder Honda Europe Jannie Haek Gedelegeerd bestuurder NMBS- Holding Marc Lambotte VP & GM Benelux & Nordics Unisys Karel Plasman Gedelegeerd bestuurder Acerta Luc Van den Brande Voorzitter Raad van Bestuur VRT Eric Verrept Administrateurgeneraal Vlaamse Gemeenschapscommissie CXO EDITORIAL EXPERTS ondernemers KMO s Arn Borstlap Erwin De Weerdt Gabriël Fehervari Ondervoorzitter Raad Van Bestuur Alfacam Group Nicolas Saverys Gedelegeerd bestuurder Exmar october-november 2013

9 9 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision algemene directie grote ondernemingen Frédérique Bruggeman Managing director Robert Half België en Luxemburg Kris Cloots Country Manager ISS Luc Deflem CEO Securex Chantal De Vrieze CEO Econocom Jean-Claude Delen General manager DHL Global Forwarding Alexander Dewulf Managing director Cebeo Ron Embrechts Algemeen directeur Care Ingrid Gonnissen General manager Xerox Ronnie Leten President & CEO Atlas Copco Hedwig Maes President EMEA Rockwell Automation Dirk Momont Managing Partner Auxo Herman Nijns Algemeen directeur Randstad Philippe Rogge General Manager Microsoft Belux Arnaud Spirlet Managing Director Belux Siemens Enterprise Communications Jean-Paul Van Avermaet Managing director G4S Secure Solutions Belux Alain Vandenbrande CEO Facilicom Services Group Rik Vanpeteghem CEO Deloitte België Eric Van Zele CEO Barco Xavier Verhaeghe Managing Director Belgium & Luxembourg Oracle Belgium algemene directie Communities Cathy Berx Gouverneur Provincie Antwerpen Bernard Caprasse Gouverneur Provincie Luxemburg Lodewijk De Witte Gouverneur Provincie Vlaams- Brabant Herman Reynders Gouverneur Provincie Limburg Koen Valgaeren Algemeen directeur Vlaams Instituut voor Mobiliteit Karel Vinck Coordinator at the EU Commission Bruno van Pottelsberghe Dean Solvay Brussels School algemene directie kmo s Eugène Beckers Chairman Zenitel Eddy Bonne Managing director Hasenkamp Christophe Cherry Country director Atradius Belux Alexandre Cleven CEO Partena, Cluster Ondernemingen en Ondernemers Jonas Dhaenens CEO Combell Astrid De Lathauwer Directeur Acerta Consult Viv Hermans President Belgian Relocation Center Jan Heiremans Managing director StepStone Eddy Helsen CEO ViCre Wim Hoeckman CEO Victor Buyck Steel Construction Carine Huysveld Gedelegeerd bestuurder Attentia Francis Jespers CEO Euler Hermes Belgium Inge Plancke General Manager USG People Belgium Burt Riské Managing Director B-information Peter Ryckaert Director Cegeka Chairman Feweb Marleen Smekens Managing Partner Mentorprise Gonzales Stubbe CEO Groep S Ann Vancoillie Gedelegeerd bestuurder Creaplan Paul Van de Perre CEO Caesar Real Estate Fund Pascale Van Damme General manager Dell Luc Van den Bossche Voorzitter Directiecomité Optima Willy Van Overschée CEO CIMCIL Saskia Van Uffelen CEO Bull Bruno Verhofstede Onafhankelijk bestuurder en Consultant in Bedrijfsstrategie Walter Vermeeren Managing Director Nova Group Hans Wilmots CEO BDO october-november

10 10 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision recent toegetreden lid CxO EXPERT GROUPs human resources sales & marketing ict Sandra De Bock HR Manager Chep Benelux Tina Dedecker HR Manager Alfacam Group Prof. dr. Peggy De Prins Docent en academisch verantwoordelijke HRM AMS Grit Adriaenssens Nathalie Arteel Customer Service & Commercieel directeur Communications Director Arteel Recognition DHL Express Belux Solutions Piet De Grauwe Marketing manager Cofely Services Peter Bal CIO Wabco Vehicle Control Systems Chris Borremans General manager European IT Komatsu Europe Jan Buys IT Manager Accor Hotels Belgium Koen Dewettinck Ass. Prof. of HRM Director part-time MBA programme Vlerick Business School Els Druyts HR Manager Shell Belgium Walter Engels HR Manager Aveve Véronique Fauconnier Business Development Director Nova Relocation Dirk Hendrickx Vice President EMEA Barco Christian Luyten Corporate Communications Officer Isabel Geert Christiaens Manager IT Services and Business Processes Tiense Suikerraffinaderij Christiaan De Backer CIO Tom Tom Group Prof. dr. Steven De Haes Director Knowledge & Research AMS Raymond Evens HR manager DHL Global Forwarding (Belgium) Denise Laros Bert Lyssens Corporate HR manager Agfa-Gevaert Lise Mulpas Communicatie Elia System Operator Steve Muylle Professor of Marketing Partner of Vlerick Business School Ursula Quadpeers Marketing manager Mazda Motors Belux Jan Dobbenie CIO ENI Catherine Hellebaut Regional Business Service, ERP & IT Leader Benelux 3M Benelux Christiaan Peeters Verantwoordelijke Systemen en Netwerken, Karel de Grote Hogeschool Patrick Muylle Directeur personeel en organisatie Campina Belgium Wim Roef HR Director Benelux Tech Data Kristian Vandenhoudt HR Manager Atlas Copco Stéphane Thiery Directeur du Marketing de la Mobilité durable TEC Johan Vanden Bergh Marketing manager KIA Motors Belgium Patrick Van der Avert Manager Corporate Communications & Marketing Belux Atradius Credit Insurance Wim Schollaert ICT Manager Gates Europe Prof. dr. Bart Sijnave CIO UZ Gent Kalman Tiboldi CIO TVH - Thermote & Vanhalst Sven Everaert Jos Verhoogen Marc Van Hoecke HR Director KPMG Geert Van Hootegem Hoogleraar KULeuven Linda Verdonck Director Human Resources Ricoh Belgium Peter Van Eycken Sales Director BeLux Siemens Enterprise Communications Arnold Van Garsse Marketing & Sales Manager Bulo Office Furniture Anne Van Gils Marketing manager Gosselin Group Freddy Stijn Viaene Van den Wyngaert Ass. Prof. of Management CIO Information Systems Agfa-Gevaert Group Partner of Vlerick Business School Romain Verdurmen Manager HR & Legal 3M Belgium Vicky Welvaert HR Director Asco Industries Joris Vanholme Marketing manager Attentia Ward Van Rijckeghem Area marketing manager Volvo Cars Europe Steven Vansnick Sales manager Ricoh Belgium Sven Veressen Communicatie manager Think Media Jan Vroemans Marketing manager Jaguar Land Rover Belux october-november 2013

11 11 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision LOGISTICS & MANUFACTURING FACILITY MANAGEMENT finance & Legal Jos Verhoogen Dave Bellekens Logistiek directeur Multipharma Jürgen Berckmans Supply Chain Director Danone Robert Boute Ass. Prof. of Operations Management Vlerick Business School Erik Aerts Exploitatieverantwoordelijke Decathlon Benelux Sébastien Berlanger Facilities manager Coca-Cola Enterprises Belgium Jeroen Boon Facilities-Projects-Risks Floré Group Johan Blauwblomme Credit Control, Risk and Tax manager Balta Industries Erik Boone CFO Gosselin Group Ann Cools Finance & Administration Director G4S Security Services Mike Callens Vice Persident sourcing Atlas Copco Airpower nv Erik Chabot Business Unit Manager Logistics Honda Europe Olivier Corluy President PICS Belgium Steve Calmein Facility manager Johnson Controls Stephane De Klerck Building Infrastructure Manager The Brussels Airport Company Frank Geets Administrateur-generaal Agentschap voor Facilitair Management Kris Coppens Finance Director Bosal Benelux Sylvain dal Vecchio Finance Director Belgium & Luxemburg Fujitsu Technology Solutions Patrick Descamps CFO EOC Belgium Suzy Costers VP Vlaanderen PICS Nik Delmeire Nationaal voorzitter O.T.M. Liesbet De Munck Demand Planning Coordinator WEZ AB-Inbev Mieke Loncke Directeur IFMA Claude Pintens Facility & Security Domain manager Loterie Nationale Ann Troch Facility manager D.E. MASTER BLENDERS 1753 Rudi De Winter CFO Van Laere Luc Janssens Financieel directeur Aveve Paul Lievens CFO Ondernemingen Jan De Nul Sonja De Wolf Logistiek manager Eternit Jan Heylen Logistiek Manager Sanoma Magazines Belgium Jos Marinus President VIB Koen Van Haelst Directeur facilitaire diensten Provinciebestuur Antwerpen Koen Vergauwen Afdelingsverantwoordelijke facilities Delta Lloyd Bank Philippe Maeckelberghe CFO Deceuninck Johan Maes Directeur Financieren Aquafin Jan-Willem Ruinemans CFO Hansen Transmissions International Luc Peeters Supply Chain Director Nutricia-Milupa Belgium Maarten Peeters Logistiek manager Hansen Transmissions International Marc Slegers VP Telenet Procurement & Supply Chain Regine Slagmulder Ass. Prof. of Accounting & Control Partner of Vlerick Business School Geert Stienen CFO Egemin Marc Van Gastel Head of Department Invest FIT Geert Swinnen Alex Van Breedam Prof. KU Leuven en Universiteit Antwerpen Nico Vandaele Prof. dr. KU Leuven Pieter van Oijen Finance Director Belgium & Luxemburg Randstad Johan Van Den Broeck Head of Supply Chain and Procurement bij Ineos ChlorVinyls LVM Tom Van Dijck Purchase manager BASF Paul Vermeylen Commercial Manager Marsh october-november

12 Committed to Change Vision Focus Knowledge Contribution Results Veranderingen worden nog te vaak van bovenuit opgelegd aan de rest van de organisatie. Hierbij wordt teruggegrepen naar vertrouwde methodes, die vaak onvoldoende effectief zijn. Daardoor komen veranderingen en innovaties moeilijk van de grond. Veranderbereidheid is er wel, maar de de manier waarop neemt de aanwezige gedrevenheid in de organisatie weg. De uitdaging voor menig CXO is dan ook om het geheel slagvaardiger te maken en alle medewerkers betrokken en enthousiast te krijgen en te houden. ViCre is de uitgelezen partner indien u de betrokkenheid van uw medewerkers in uw organisatie wil verhogen. Onze unieke aanpak resulteert in een heldere visie, doorgedreven focus, betere samenwerking en grotere waardecreatie. En uiteindelijk in een perfect geolied geheel waar innovatie ingebed is in de bedrijfscultuur. Benieuwd of ViCre iets kan betekenen voor u en uw bedrijf? Wij willen alleszins graag eens vrijblijvend komen luisteren naar uw ambities en plannen. U kan ons mailen op info@vicre.eu, en wij nemen met u contact op voor een verkennend gesprek. Innovation implemented. Enterprise wide. vicre.eu

13 13 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision general management Arn Borstlap Bi-Monthly Headlines gegaan. Er verdwijnen vooral arbeidersjobs in industriële kmo s en vooral jonge werknemers verliezen hun job. Onderzoek geeft aan dat fileleed meer stress veroorzaakt op de werkvloer. Eerste vrouwelijke VBO-voorzitter Michèle Sioen, die sinds 2005 aan het hoofd staat van textielbedrijf Sioen Industries, wordt vanaf mei volgend jaar de eerste vrouwelijke voorzitter van het VBO. Michèle Sioen kent het VBO goed en kent de wereld van de bedrijfsfederaties door en door, klinkt het bij de werkgeversfederatie. Zij is sinds 2011 vicevoorzitter van het VBO en was tussen 2007 en 2010 voorzitter van Fedustria, de Belgische federatie van de textiel-, de hout- en meubelindustrie. Ik kijk uit naar de samenwerking met Michèle Sioen, zegt Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO. Met haar trackrecord is ze een Belgische topmanager en topondernemer. Als dé overkoepelende werkgeversorganisatie van het land zijn we dan ook trots dat zij voor de volgende periode van drie jaar onze voorzitter wordt. Meer dan kmo-jobs verloren sedert begin 2013 Er lijkt maar geen einde te komen aan het slechte nieuws over de tewerkstelling in Belgische kmo s. Uit de jobindex van SD Worx blijkt dat de structurele tewerkstelling in Belgische kmo s ook in het tweede kwartaal van 2013 is gedaald. Sedert het begin van dit jaar bedraagt het verlies maar liefst 0,64%, wat betekent dat er sinds 1 januari 2013 al meer dan kmo-banen verloren zijn Fileleed ook op kantoor Belastend woon-werkverkeer is niet alleen onaangenaam op de baan, het veroorzaakt ook meer stress op de werkvloer. Dat blijkt uit onderzoek van HR-dienstverlener Securex. Bijna een derde van de Belgische werknemers ervaart het woon-werkverkeer als belastend. In Brussel is dit zelfs bijna de helft. 34% van de Belgische werknemers vindt het woonwerkverkeer belastend. Voor werknemers die in Brussel werken loopt dit zelfs op tot 43%. De hoogste percentages vinden we terug in de provincies Namen (45%) en Luxemburg (53%). De laagste in Limburg en Oost-Vlaanderen (beide 27%), Vlaams Brabant (28%) en Luik (29%). Van de werknemers die het woon-werkverkeer belastend vinden, ervaart 72% stress op het werk, tegenover 60% bij diegenen die geen hinder ondervinden. Dezelfde trend geldt voor het vermoeidheidsgevoel. Werknemers die last ervaren van hun woon-werkverkeer voelen zich meer uitgeput na een werkdag (71%) dan zij die geen hinder ervaren (61%). Later wil ik data miner worden Van veel beroepen die vandaag gegeerd zijn, was tien jaar geleden nog geen sprake. Dat zegt het Canadese sociaal secretariaat Wagepoint. Jobs als duurzaamheidsexpert, app-ontwikkelaar, technicus cloud computing, community manager en data miner (specialist e-commerce) bestonden nog niet in Twee derden van de kleuters zullen later een beroep uitoefenen dat vandaag nog niet bestaat. Hoe kun je dan kiezen voor de juiste opleiding als je niet weet welke job je gaat doen? In de Human Age waar het talentisme domineert evolueert de economie almaar sneller en veroudert de kennis nog terwijl je aan het studeren bent. In het hoger onderwijs zal de helft van de verworven kennis twee jaar later al gedateerd zijn. ManpowerGroup blikt alvast vooruit op de toekomst: anticipatievermogen, flexibiliteit en soft skills worden doorslaggevend voor een loopbaan die almaar minder lineair zal verlopen. Technologische innovaties en maatschappelijke veranderingen (milieubewustzijn en ethiek in het bijzonder) vereisen nieuwe vaardigheden en doen nieuwe functies ontstaan. october-november

14 14 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision Thema - artikel Managed Services De crisis heeft de groei van uitbestedingen vertraagd Managed services of outsourcing geldt als het overhevelen van enkele bedrijfsprocessen naar een externe partij met als voornaamste drijfveren enerzijds een hogere efficiëntie CxO Redactie door focus op de core business en anderzijds lagere kosten. Welke invloed heeft de turbulente economische en financiële situatie? Welke trends ontwaart onze Raad der Wijzen? We vroegen het aan Jean-Paul Van Avermaet, Managing Director van G4S Secure Solutions België & Luxemburg en aan Alain Vandenbrande, CEO Facilicom Services Group. De crisis heeft niet geresulteerd in één of andere beweging in de uitbestedingen. Die pendelbeweging tussen outsourcing of insourcing is er altijd geweest, onafgezien van de crisis, zegt Jean-Paul Van Avermaet van G4S Secure Solutions dat bewakingsdiensten en beveiligings- en safety-oplossingen aanbiedt. Soms is de beweging naar deze of gene zijde wel afhankelijk van specifieke gevallen. Het Europees parlement bijvoorbeeld heeft beslist om de bewaking te insourcen maar dat heeft te maken met een Europees werknemersstatuut waardoor het financieel voordeliger is om de diensten intern te organiseren. Dit is een apart geval, ik zou zeker niet zeggen dat de crisis een beweging naar in sourcing in gang heeft gezet. Crisis vertraagt We merken wel dat de crisis de groei van het uitbestedingen vertraagt, aldus Jean-Paul. Onze bedrijven kúnnen meer uitbesteden, maar in moeilijke economische tijden is die reflex geen top of mind. Ook de rol van de sociale partners werkt niet bevorderend. Met andere woorden, als een bedrijf onder druk van economische omstandigheden mensen moet laten afvloeien omdat het niet anders kan, dan zal men zich eerder concentreren op de core business volgens het principe You have to fight the battles that are worth for. Wanneer we terug in een situatie van krapte op de arbeidsmarkt zullen komen, denk ik dat er terug meer zal worden uit- besteed. Dan zal men in bedrijven en overheidsinstellingen de medewerkers bij voorkeur inzetten voor de core activiteiten. Vandaag zitten we echter niet met een dergelijke krapte. Sowieso zal op lange termijn uitbesteding van non core diensten de standaard worden. Jean-Paul haakt nog drie bedenkingen aan. Ten eerste zijn onze diensten anders dan de klassieke outsourcingdiensten zoals IT, catering of cleaning. Onze beveiligingsdiensten zijn wettelijk bepaald. Wij nemen bij bedrijven een stuk risico weg door terreinen of magazijnen te bewaken. Bedrijven die bewaking willen inhuren moeten dus een afweging van dat risico maken, dat is een andere afweging dan in de cleaning- of cateringsector. Ten tweede merk ik dat onze mensen steeds meer aan multitasking doen. Onze bewakingsagenten doen onder andere ook soms het onthaal bij bedrijven, verifiëren documenten en/of ladingen of voeren kwaliteitscontroles uit. Een derde element dat zeker meespeelt bij uitbesteding is flexibiliteit. Er zijn nog enkele grote bedrijven die een interne bewakingsdienst hebben, maar dan toch beroep op ons doen voor het invullen van kortetermijnopdrachten en vakanties van medewerkers. Overheid blijft achter Ook de overheid blijft achter in het uitbesteden van diensten. Feit is dat in vergelijking met onze buurlanden we kunnen vaststellen dat de Nederlandse, Luxemburgse en Britse overheid meer diensten uitbesteden. Een verantwoordelijke in Luxemburg gaf me onlangs october-november 2013

15 15 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision general management de drie redenen waarom hij uitbesteden een goede zaak vond vanuit de overheid. Eén, het is goedkoper wanneer je het totale kostenplaatje juist vergelijkt. Twee, de flexibiliteit verhoogt want je kan extra personeel sneller inzetten of sneller afbouwen. Drie, er wordt een gezonde concurrentie gecreëerd bij de ambtenaren in vaste dienst, waardoor ze beter presteren, minder ziek zijn, enzovoort. Een winwin-win dus. Bedrijven zien in outsourcing een stuk bedreiging Meer flexibiliteit, minder kosten en meer focus op de core business, verwoordt Alain Vandenbrande, CEO van Facilicom Services Group, de voordelen van outsourcing. Wij besteden zelf onze IT, leasing en verloning uit aan externe specialisten. Uiteraard hoop ik dat meer bedrijven zich met hun core business zullen bezighouden en de rest zullen uitbesteden. Maar dat is een utopie. Ik merk dat managed services veel meer ingeburgerd is bij onze Noorderburen en in de Scandinavische landen. Daar wordt veel meer uitbesteed, tot en met managementdiensten. Dat België vrij schuchter outsourcet, Jean-Paul Van Avermaet, Managing Director van G4S Security Services: Het uitbesteden van diensten is in tijden van crisis geen top of mind. Alain Vandenbrande, CEO van Facilicom Services Group: Managed services betekent meer flexibiliteit, minder kosten en meer focus op de core business. heeft volgens Alain Vandenbrande met de structuur van bedrijven te maken die vaak over eigen facilitaire diensten, een eigen inkoopafdeling en dergelijke beschikken. Het heeft daarnaast ook met een behoudende reflex te maken, vult Alain aan. Voor een bedrijfsleider is het uitgeven van een stuk van zijn activiteiten ook het uit handen geven van een deel van zijn bedrijf. Het is drempelvrees die zich uit in het afschermen van de eigenheid van het bedrijf voor een vreemde groep, al moet ik zeggen dat grotere organisaties wel sneller de stap zetten. Ook het bestaan van vakorganisaties zou een factor kunnen zijn die remmend werkt op outsourcing. Als je outsourcet, ondergraaf je het belang van de aangesloten leden en heb je daar als vakbondsorganisatie minder vat op. Externe makelaars Tot slot, Alain ziet ook een tussenlaag ontstaan in het uitbesteden. Tussen de multiproviders, zoals wij, en de single providers, duiken steeds vaker externe makelaars op die managed services aanbieden maar die die diensten op hun beurt voor hun klanten inkopen. Welke zijn de strategische overwegingen achter de keuze tot uitbesteding? De zorg voor voldoende gekwalificeerde medewerkers kan verlegd worden naar een dienstverlener. De flexibiliteit van de eigen organisatie wordt vergroot voor het uitvoeren van de kerntaken. De kwaliteit kan een impuls krijgen door een dienstverlener of toeleverancier in te schakelen. Door uitbesteding komt vaak een behoorlijke som geïnvesteerd vermogen vrij omdat bedrijfsmiddelen (machines, gebouwen, transportmiddelen) kunnen worden afgestoten. october-november

16 16 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision Advertorial ICT als steunpilaar, niet als achilleshiel Meer en meer kmo s kiezen voor een betrouwbare partner die hun ICT-infrastructuur ondersteunt. Marc De Swaef staat aan het hoofd van zo n Managed Services Provider (MSP): Accel Computer Service. Doorgedreven automatisering en proactief ingrijpen zijn key factoren. Marc De Swaef: Er is nood aan Mobile device management in bedrijven. Accel ondersteunt kmo s die hun IT-beheer intern moeilijk rond krijgen. De Swaef: Ongeveer honderdvijftig kmo s kiezen voor onze Managed Services. Voor hen monitoren we vanop afstand de ICT-processen en de werking van alle hardware. Zodat we al kunnen ingrijpen vóór het misloopt. Het is voor een interne IT er onmogelijk om alle trends te volgen én altijd bereikbaar te zijn. Voor een Managed Services Provider is dat net zijn core business. We slagen erin om onze klanten te beheren met een ploeg van ruim 40 mensen. We beschikken over een projectafdeling en een serviceafdeling, met servicedesks in Edegem en Herentals. Proactief werken vermijdt brandjes blussen Marc De Swaef: Proactiviteit is de grote troef van Managed Services. Door proactief te werken en te automatiseren kunnen we veel klanten ondersteunen. Waar je vroeger een IT er moest inschakelen om plotse brandjes te blussen, vermijd je die problemen nu. Voor een vast maandelijks bedrag bescherm je zo de voortdurende werking van je bedrijfsprocessen. Bovendien maakt deze formule het heel gemakkelijk om je ICT-investeringen jaarlijks te budgetteren. Bovendien is Accel een lerende organisatie, ook in onze dagelijkse werking. Wij leren uit dingen die we opmerken in de markt en passen die toe bij al onze andere klanten. Nog voor de hardware van onze klanten het echt begeeft, staat Accel al aan de deur met een verslag van kleine foutmeldingen. En met een wisselstuk. En als er alsnog iets misloopt, dan staat de service desk paraat. Een oproep via eender welk kanaal beantwoorden we tijdens kantooruren altijd binnen de twintig minuten. Die belofte verankerden we in onze Service Level Agreements. Win-win Managed Services dwingt je ook om naar een win-winsituatie te streven. Want hoe beter een MSP zijn werk doet, hoe minder oproepen van een klant hij moet verwerken. Waar vind je een betere incentive om als partner elke dag tot het uiterste te gaan? Trends: cloud en security De keuze voor Managed Services gaat vaak gepaard met een overstap naar werken in de cloud. Marc De Swaef: Accel werkt daarvoor samen met Belgacom. Zo hang je als kmo niet meer af van een verouderde, interne server. Of van een medewerker die af en toe een back-up maakt. Alle gegevens worden bewaard op moderne servers in België. De lokale ondersteuning van de gebruikers kan nu rendabeler gebeuren. Daarnaast vormen security en databeveiliging nog altijd een grote bedreiging. Daar is nog een grote weg te gaan. Neem de paswoordpolitiek in sommige bedrijven, die is vaak te doorzichtig. Ook het op afstand werken en trend naar Bring your own device zijn issues als het om de toegang tot bedrijfsdata gaat. Er is nood aan Mobile device management in bedrijven, dat wordt nog te weinig toegepast. Gratis financiële IT-audit En wat met het kostenplaatje van Managed Services, vergeleken met een interne IT er en eigen servers? Accel maakt het rekensommetje tijdens een gratis financiële IT-audit. Alle kosten komen aan bod: hardware, software, lonen, noem maar op. Dankzij de audit maakt een kmo de meest rendabele keuzes in zijn ICT-beleid. Aarzel niet ons te contacteren Marc De Swaef contact@accel.be october-november 2013

17 17 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision general management CEO Eddy Helsen over de kracht van taal een uniforme taal als basis voor visie & implementatie Taal is de basis van connectie en communicatie, het begin van creatie, vertelt Eddy Helsen, CEO van ViCre en lid van de CxO Raad der Wijzen. Zonder een gemeenschappelijke taal is er verwarring. Door de juiste taal te gebruiken gaan bedrijven in lightspeed vooruit, worden innovaties versneld en omzetten verhoogd. Eddy Helsen, CEO ViCre: Taal biedt structuur en houvast en daardoor ook rust. Een uniforme taal is de basis voor structuur, houvast en daardoor ook rust. ViCre heeft een taal ontwikkeld die wij en onze klanten begrijpen. Een eenvoudige taal die universeel is, en tegelijk uniek. Met een alfabet dat generiek is en toch afzonderlijk toepasbaar. Deze taal zien wij als een essentieel ding, als een toevoeging aan de mens waardoor hij kan structureren, kan ínrichten. Want in onze samenwerking met klanten zijn drie stappen belangrijk: richting, verrichting en inrichting. Ten eerste moet een klant een richting hebben, een visie, waar gaan we heen met z n allen. Dan is er de verrichting, uitgevoerd door elk individu, elke medewerker, afzonderlijk, met zijn eigen kwaliteiten en gebreken, met zijn eigen regenboog zoals wij dat noemen, die altijd voldoende is. Aan die regenboog voegt ViCre een extra laagje toe, haar taal met name, eenvoudig en uniek. Op basis van die taal volgt de derde fase, de inrichting, die onafhankelijk gebeurt van product, niveau, afdeling, cultuur. 5-sporen In essentie komt het model van ViCre neer op een 5-sporenbeleid. Eerst en vooral werken we aan de visie. Die wordt verduidelijkt en vertaald naar de dagdagelijkse realiteit van elke medewerker. Daarna wordt de focus bepaald en de processen die moeten gevolgd worden, aan de hand van een eenvoudig denkmodel en actieplan. In een volgende stap komt de individuele bijdrage van elke medewerker aan bod. Is deze voldoende duidelijk, ligt die binnen de vastgelegde visie en focus? Kortom, de medewerker weet hoe, wanneer en aan wie hij toegevoegde waarde kan leveren. Tenslotte worden ook hulpmiddelen aangereikt om de continuïteit te verzekeren. Dit 5-sporenbeleid is een iteratief proces en de stappen hoeven niet door elk bedrijf in dezelfde volgorde te worden genomen. Een bedrijf zoals adidas Group Benelux begon met alignment en individuele contributie. Productiebedrijf Stork Food & Dairy Systems begon met BPM, Business Process Management. Autogrill begon dan weer met visie. From prose to poetry Taal zie ik dus als een middel om structuur te krijgen, zegt Eddy Helsen. From prose to poetry. Want onze aanpak begint met de creatie, de creatie van chaos. Dan is het een kwestie van de juiste structuur in de chaos te vinden. Voorbeeld: adidas Group Benelux zag in dat haar basis lag in het meedenken met de adidas Groep, in plaats van op eigen houtje binnen die groep te opereren. Door de samenwerking met ViCre ging adidas Benelux van te veel communicatie naar de essentie. Van een massa aan processen naar de drie basisprocessen. Iedereen dezelfde taal Wij passen dit model toe, nee beter, wij laten onze klanten dat model toepassen. Van belang is dat iedere betrokkene dit volgens dezelfde taal doet. Vergelijk het met de piloot in het vliegtuig en de man in de verkeerstoren. Stel dat deze niet dezelfde taal gebruiken, dan gebeuren er ongelukken. De afspraken met onze klanten gebeuren aan de hand van deze taal. De ballast gooien we weg, we gebruiken enkel de letters van ons alfabet. Anders ontstaat er verwarring. Arn Borstlap october-november

18 18 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision MADE IN BELGIUM (5) (Powered by B-information*) TEXTIELINDUSTRIE Met uiteenlopende activiteiten zoals het bewerken en spinnen van textielvezels en textielveredeling, staat de textielindustrie in België nog steeds op de kaart. De Belgische textielindustrie bevat actieve ondernemingen. Meest uitgevoerde activiteit is de vervaardiging van bovenkleding. 1. AANTAL BEDRIJVEN PER PROVINCIE Provincie Aantal Waarvan actieve Gemiddelde score antwerpen ,87/20 limburg ,59/20 oost-vlaanderen ,43/20 west-vlaanderen ,27/20 vlaams-brabant ,77/20 namen ,35/20 luxemburg ,85/20 luik ,97/20 henegouwen ,31/20 waals-brabant ,83/20 brussel ,74/20 Totaal (78%) 9.28/20 De textielindustrie is vooral actief in de Vlaamse regio. Met actieve ondernemingen, is 41% van de sector gevestigd in Oost- en West-Vlaanderen. Brussel is nog steeds een belangrijke place to be, maar is niet zonder gevaar (zie lagere overlevingsgraad en zwakke gemiddelde score). 2. Nieuwe bedrijven was een moeilijk jaar voor de textielindustrie en 2013 tonen een stevige herneming aan en 2013 lijkt belovend te zijn. 123 ondernemingen zijn gestart, 35 onder hen in de vervaardiging van bovenkleding reeks1 3.1 Bvba s /2013 Tewerkstelling Aantal Actieve Dubieuze % dubieuze Gemiddelde score v/d actieve 0 of onbekend % 5.71/20 1 tem % 8,31/20 5 tem % 8,87/20 10 tem % 9,24/20 20 tem % 9,29/20 50 tem % 14,00/ tem % 18,00/ tem % 14,00/ tem % 17,00/20 > ,84% 7,03/20 Totaal % 8.1/20 De bvba s vertegenwoordigen ondernemingen, dus 31% van het geheel. Op enkele grote bvba s na, is de toestand van deze vennootschappen zorgwekkend. De 539 ondernemingen zonder tewerkstelling zitten (gemiddeld gezien) in slechte papieren (minder dan 6/20 gemiddelde score). october-november 2013

19 19 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision general management 3.2. Zelfstandigen Tewerkstelling Aantal Actieve Dubieuze % dubieuze Gemiddelde score v/d actieve 0 of onbekend ,99% 11,21/20 1 tem ,15% 11,90/20 5 tem ,25/20 10 tem ,00/20 Totaal % 11,25/20 De zelfstandigen zijn goed voor 42% van de activiteit Nv s Tewerkstelling Aantal Waarvan actieve Waarvan dubieuze % dubieuze Gemiddelde score v/d actieve 0 of onbekende ,22% 6,81/20 1 tem ,61% 10,67/20 5 tem ,22% 11,63/20 10 tem ,20% 11,13/20 20 tem ,30% 11,69/20 50 tem % 12,32/ tem % 12,91/ tem % 12,53/ tem % 10,00/20 > ,00/20 Totaal ,04% 10,09/20 4. Topbedrijven en omzet Top 12 van bedrijven (meer dan 500 werknemers) Oprichting Omzet (in euro) De nv s zonder tewerkstelling tonen een bijzondere zwakheid die niet te vergelijken is met wat we zien in andere sectoren. Hun gemiddelde score is zeker in de rode zone, en hun overlevingsgraad is merkwaardig laag. Toegevoegde waarde (in euro) Netto winst (in euro) Balta Industries Utexbel VF Europe Entraide Par Le Travail Wase Werkplaats Van De Velde Lano B.I.G. Floorcoverings Levi Strauss & co. Europe Associated Weavers-Europe Bonar Beaulieu Real Balta Oudenaarde Aangepaste Arbeid Regio Oudenaarde, vlaamse ardennen Mc Three conclusie Kleine structuren zonder tewerkstelling overleven moeilijk, een conclusie die we al eerder maakten. Made in Belgium lijkt, bij kleine ondernemingen, meer een zaak voor zelfstandigen te zijn dan voor vennootschappen. Dat is een primeur. Ook te noteren: 3 van de grootste werkgevers van de sector zijn vzw s. Onder de merknaam B-information biedt Euro DB up-todate bedrijfsinformatie op maat. Euro DB, met een jaarlijkse omzet van circa 6 miljoen euro, is al 25 jaar een belangrijke speler op de markt van handelsinformatie. B-information heeft 4 informatiediensten : B-marketing, B-finance, B-legal en B-collection. Info : october-november

20 20 business magazine on innovation, leadership, strategy and vision Business Innovation Jean-Luc Manise FuturoCite ou l intelligence urbaine Nouveau nom, nouvelle direction et recentrage des projets. Exit Euro Green IT, bonjour FuturoCité. Sur base du même partenariat public-privé, Frank Butstraen joue la carte des villes intelligentes avec un groupe cible: le top 40 des communes wallonnes avec un horizon à 3 ans. Executive summary C est le 28 janvier 2010 qu a été lancé l Euro Green IT Innovation Center. L idée? Animer un centre d expertise se situant au croisement des tic et du développement durable. Concept trop vague, frilosité budgétaire, Euro Green IT s enlisera dans l immobilisme. Le nouveau partenariat, rebaptisé FuturoCité, se concentre sur le concept des villes intelligentes et cible un marché de 1,7 millions d habitants à travers le prisme du top 40 des villes et communes wallonnes, sur un horizon de 3 ans. Son périmètre d action est axé sur 5 thématiques: le bien être, la mobilité, la gestion de l énergie, la sécurité et la gestion des bâtiments et infrastructures. we.listen@cxonet.be Avec le top 40 des communes, FutoroCité cible une population de 1,7 millions d habitants et un marché de plus de 100 millions. Qui donc mieux qu une ville ou qu une commune pourrait être intéressé par les Smart Cities? C est sur base de ce constat, et avec comme interlocuteur privilégié l Union des Villes et Communes de Wallonie que Frank Butstraen a pris son bâton de pélerin. La Région wallonne a lancé via son ministre Furlan des appels d offres pour la mise en place d un plan stratégique communal qui réponde de façon centralisée aux besoins de développement d une commune. Dans ce contexte, explique Frank Butstraen, le concept de ville intelligente mérite beaucoup d attention. Les processus administratifs de la mise en place du plan stratégique communal en sont à leur début. Il existe ainsi en Région wallonne une fenêtre d opportunité pour passer des idées à l acte, avec une fourchette de retour sur investissement appréciable et mesurable. Des plans réalistes et réalisables Cet ex de Philips et d IBM visite une ville ou une commune par semaine. C est un peu interpellant. En matière de ville intelligente, on trouve une pléthore de workshops, de séminaires, mais on y parle surtout de la Chine, des Etats Unis ou du Japon. Vous reconnaîtrez que l éco-système wallon est radicalement différent! Ce que nous proposons aux communes, c est de définir avec elles des plans réalistes et réalisables. En Wallonie, la majorité des villes et communes sont déficitaires mais ce n est pas parce qu on n a pas de budget qu il faut s interdire de réfléchir. Nous avons défini 5 thématiques tournant autour du citoyen dans lesquelles chaque commune peut choisir une priorité. A partir de là et lorsqu un plan est arrêté est établi, on peut commencer à chercher des subsides, à la Région, au Fédéral, à l Europe ou auprès d investisseurs privés. Ce ne sont pas les pistes qui manquent et avec des idées concrètes, tout est possible! Frank Butstraen Il existe ainsi en Région wallonne une fenêtre d opportunité pour passer des idées à l acte, avec une fourchette de retour sur investissement appréciable et mesurable Exit Euro green IT Quel bilan tirer de l expérience précédente? Avec Euro Green IT, l ambition était de faire prendre conscience aux administrations mais aussi aux organisations privées de l importance de la gestion énergétique des bâtiments et en parallèle de trouver des solutions pour réduire l émission de CO 2. Il s agissait d utiliser l argent public pour monter des october-november 2013