Ik ben oud en.

Transcriptie

1 Ik ben oud en ik wil ook wat

2 Inhoud Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 2

3 Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 3

4 Gevolgen van het ouder worden Fysiologische veranderingen van het lichaam bij het ouder worden De vetmassa neemt toe en spiermassa neemt af Longfunctie neemt af met ouder worden, gemiddeld met 30ml per jaar Verminderde nierfunctie Zicht en gehoor vermindert Veranderingen in sensorische perceptie (smaak en geur) Metabolisme van Ca en Vit D Tandproblematiek / kunstgebit Dehydratatie Diëten zelf voorgeschreven page 4

5 Gevolgen van het ouder worden Veranderingen in maagdarmstelsel: Vermindering in absorptievermogen Verandering zuurtegraad in maag Constipatie en spastisch colon Verminderde glucosetolerantie Risico op ondervoeding page 5

6 Gevolgen van het ouder worden Veranderingen in sensorische perceptie Verminderde smaak en geur Verandering van voorkeuren : zoete aanleg Moeilijkere identificatie van voedingsmiddelen page 6

7 Gevolgen van het ouder worden Constipatie en spastisch colon Oorzaken: Malnutritie Voeding arm aan vezels Achteruitgang van de algemene gezondheid Medicatie Depressie Verminderde fysieke activiteit Moeilijke toegang tot toiletten page 7

8 Gevolgen van het ouder worden Verminderde glucosetolerantie Ouderdom Genetisch Verandering lichaamssamenstelling Medicatie Verminderde fysieke activiteit page 8

9 Gevolgen van het ouder worden Verminderde spiermassa Spieren = bouwsteen van eiwitten Indien onvoldoende opname van eiwitten => reserve aan eiwitten in lichaam aanspreken Een man van 30 jaar = 45% spiermassa 70 jaar = 27% spiermassa page 9

10 Gevolgen van het ouder worden Dehydratatie Problematiek: Daling dorstgevoel bij senioren. Hoeveelheid water in het lichaam neemt af MAAR nieren scheiden ook meer uit. Behoefte vocht bejaarde = volwassene Verhoogde kans op dehydratatie Gevolgen van tekort: Constipatie Vermoeidheid Verminderd prestatievermogen Reactietijd en geheugen vertraagd Hoofdpijn, depressie page 10

11 Gevolgen van het ouder worden Ca en Vit D metabolisme Oorzaken: Ouderdom Verminderde blootstelling aan de zon (Vit D) Verminderde opname van Vit D door voeding Productie van oestrogenen Bepaalde medicatie Verminderde fysieke activiteit page 11

12 Gevolgen van het ouder worden Psychologische veranderingen van het lichaam bij het ouder worden Isolement door : Verlies van partner Familiale band die minder wordt Het verlies van vrienden en kennissen Economisch niet meer functioneren, page 12

13 Gevolgen van het ouder worden Foutieve interpretaties Senioren moeten niet zoveel eten als jongere persoon op mijn leeftijd heb ik niet meer zoveel maaltijden nodig dan vroeger Als ik s avonds eet, ga ik s nachts niet kunnen slapen Rood vlees is voor mannen die veel krachtarbeid verrichten Orgaanvlees is toxisch Melk is nodig om kinderen te laten groeien Melk veroorzaakt diarree Brood doet me opzwellen Zetmeelproducten veroorzaken diarree Rauw fruit en groenten veroorzaken buikpijn Chocolade is gevaarlijk en veroorzaakt constipatie page 13

14 Inhoud Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 14

15 Ondervoeding Definitie ondervoeding Ondervoeding (betere term = malnutritie ) is die voedingstoestand waarbij zulk een tekort aan energiesubstraat, eiwit of andere specifieke nutriënten (bvb. sporenelementen, vitamines,...) aanwezig is dat het een negatieve impact heeft op orgaanfuncties en de definitieve genezingstoestand van de patient (is bv de definitie van het elia, clinical nutrition 2000) dit is de definitie die de Vlaamse vereniging voor klinische voeding en metabolisme gebruikt. Een lichamelijke toestand, voortkomend uit een tekort aan voedingsstoffen, waarbij sprake is van verminderde biologische functie. (Nutricia 2007) Onbedoeld gewichtsverlies en/of een te laag gewicht door ziekte. (Nutricia2007) Malnutrition is een voedingstoestand waarbij sprake is van een tekort (ondervoeding) of overmaat (overvoeding) aan energie, eiwit, en andere voedingsstoffen die meetbare ongunstige gevolgen heeft op de lichaamssamenstelling (lichaamsvorm, grootte en compositie), functie en klinische gevolgen. (Disease-related malnutrition: an Evidencebased approach to treatment. R.J. Stratton, C.J. Green, M. Elia, Cambridge, 2003) page 15

16 Ondervoeding Rechts Kwasiorkor beeld: acute ondervoeding Vochtopstapeling Geen gewichtsverlies Oorzaak : ernstig eiwittekort Links Marasmus beeld : Chronische ondervoeding Gewichtsverlies Oorzaak: vooral energietekort page 16

17 Ondervoeding page 17

18 Ondervoeding Prevalentie ondervoeding Ondervoeding op basis van MNA-schaal (Defloor & Grypdonck, 2007) Ondervoed (MNA < 17 punten) 35,9% Risico op ondervoeding (17 MNA 23,5) 41,9% Geen ondervoeding (Screeningsscore 12 of MNA 24) 22,2% page 18

19 Ondervoeding Oorzaken ondervoeding Omgevingsfactoren / sociaal aspect Persoonlijke beperkingen Voedingsprofiel Ziekte Medicatie Gevolgen van ouder worden (zie vroeger) - groenten en fruit vermeden want moeilijk kauwbaar - minder vezels in voeding > constipatie page 19

20 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Klinische blik Ingevallen gelaat Apathisch, moe Dof haar Droge huid, bleek Slappe handdruk page 20

21 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Bloedparameters Albumine en pre-albumine Transferrine Cholesterol CRP Totaal eiwit. Deze parameters niet afzonderlijk beoordelen!! page 21

22 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Gewichtsverlies Normale gewicht huidig gewicht % gewichtsverlies = Normale gewicht X 100% Indien het lichaamsgewicht op 3 maanden verminderd is met: - 5% tot 10% - 10% tot 15% - 15% tot 20% - hoger dan 20% Verhoogt het risico op ondervoeding aanzienlijk page 22

23 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding Nutritionele parameters Eetlust page 23

24 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding BMI?? Gewicht(kg)/ lengtexlengte(m) < 18,5 ondervoeding 18,5 20,5 ondergewicht 20,5 25 gezond gewicht overgewicht 30 obesitas page 24

25 Ondervoeding Kenmerken van ondervoeding BMI?? Ideale BMI bij bejaarden : Mannen : > 70 jaar: 20,7-25,7 > 80 jaar: 21,4-26,4 Vrouwen: > 70 jaar: 21,6 26,6 > 80 jaar: 22,6 27,6 page 25

26 Ondervoeding Gevolgen van ondervoeding Gewichtsverlies Gestoorde wondheling Mentaal Immuunsysteem Spierfunctie Gastro-intestinale functie Respiratoire functie Cardiovasculaire- en nierfunctie Ondervoeding is een negatieve factor op de kwaliteit van leven en de gezondheid van de senioren. page 26

27 Ondervoeding Screenen van ondervoeding Bepalen van nutritioneel risico = routine Screening naar ondervoeding gevolgd door nutritioneel behandelingsplan voor bewoners die een risico vertonen. Wekelijkse aanpassing van behandelingsplan adhv voedselinname, gewichtsverlies en andere nutritionele en klinische gegevens Screeningsmethode bv. MNA page 27

28 Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 28

29 Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 29

30 Ondervoeding voorkomen : tendensen in de voeding EEN SYSTEMATISCHE AANPAK > Teamwork > Multidisciplinaire aanpak page 30

31 Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 1. Aantrekkelijke, evenwichtige voeding Aanbieden van aantrekkelijke en evenwichtige maaltijden aangepast aan de behoefte van elke bejaarde volgens de aanbevelingen van NVGP-B. Coördinatie van voedingsteam door diëtistenteam Maaltijden aanbieden in aangepaste textuur bv. Home Made Soft Maaltijden rekening houdend met de smaakbeleving Maaltijden rekening houdend met voorkeuren en mogelijkheden van de bewoners (menucommissie) bv. Smoothies <-> vers fruit page 31

32 Ondervoeding voorkomen : tendensen in de voeding 1. Aantrekkelijke, evenwichtige voeding Maaltijden rekening houdend met regio Aandacht voor presentatie van de maaltijden Aandacht voor aangename omgeving Sensibilisatie door opleidingen, animaties, newsletters De senioren van vandaag, senioren van morgen?? Vegetarisme, page 32

33 Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding Gezonde voeding bij senioren = kcal Eiwitten : 13 En % Vetten : Max 35 En % Koolhydraten : 55 En % page 33

34 Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 2. Dieetmaaltijden Steeds afvragen of een dieet zinvol is Medisch voorschrift Ondervoede bejaarde met hartfalen: zoutbeperking of medicatie? Bejaarde man van 85 jaar met diabetes- en cholesterolarm dieet? page 34

35 Ondervoeding voorkomen: tendensen in de voeding 3. Aangepaste voeding bij problematiek Oplossingen aanbieden naargelang de problematiek/vraag van morgen Maaltijden aanbieden in aangepaste textuur bij slikproblematiek bv. Home Made Soft page 35

36 Home Made Soft : SSSS of voor elk eetmoment een aangepaste maaltijd volgens de smaakbeleving Shake, een aangepast antwoord voor het ontbijt en/of het avondmaal voor zij die houden van ZOET Soft Meals, een aangepast antwoord voor het middagmaal Sweet, een aangepast antwoord voor bij de koffie Slix, een aangepast antwoord voor het avondmaal voor zij die houden van HARTIG page 36

37 Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 37

38 1 EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN HOME SERVICE page 38

39 Home Service De maaltijd is voor de bewoner één van de belangrijkste aspecten in zijn dagelijkse bezigheid ( +/- 30 % van de daginvulling ) De maaltijd is voor de bewoner een onderdeel van zijn sociale omgang page 39

40 Home Service OPLEIDING Kwaliteit van het maaltijdgebeuren / begeleiding verbeteren Theoretische gedeelte Praktische gedeelte rollenspel Basiscriteria v/d zaaltechnieken aangepast aan de zorg Op maat van de klant Kwaliteit project page 40

41 Home Service SCHIKKEN VAN DE TAFELS Hoe dekken wij onze tafels? Gebruiken we de correcte materialen? Is er een aangename tafelsfeer aanwezig? Wat met decoratie? page 41

42 Home Service PERSOONLIJKE HYGIËNE & HACCP Dragen van een proper uniform! Correct wassen van de handen! Behouden van de juiste temperaturen! page 42

43 Home Service ZAALTECHNIEK Communicatie Schenken dranken Serveer & afruimtechnieken Presentatie bord Orde & netheid page 43

44 Home Service ZORGAFHANKELIJKE BEWONERS Comfortabel Gebruik hulpmiddelen om zelfstandig te kunnen eten Assistentie bij de maaltijd Presentatie & communicatie Home Made soft page 44

45 Home Service ROOM SERVICE Communicatie Serveer & afruimtechnieken individueel Presentatie Orde & netheid page 45

46 Home Service OMGAAN MET BEWONERS page 46

47 Home Service ROLLENSPEL Actieve deelname cursisten bewoners & personeel Volledig middagmaal / broodmaaltijd Opdrachten Inleving wereld van bewoner Gezamelijke evaluatie page 47

48 2 EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN ANIMATIE page 48

49 Animatie BIER ANIMATIE CHOCOLADE ANIMATIE FEESTDAGEN THEMADAGEN page 49

50 3 EVOLUTIE IN ONZE DIENSTEN SPEKTAKEL KEUKEN page 50

51 Spektakelkeuken WOK PAËLLA DEMONSTRATIE KEUKEN KOKEN MET BEWONERS page 51

52 Gevolgen van ouder worden Ondervoeding 1. Definitie van ondervoeding 2. Prevalentie ondervoeding 3. Oorzaken van ondervoeding 4. Kenmerken van ondervoeding 5. Gevolgen van ondervoeding 6. Screenen van ondervoeding Ondervoeding voorkomen 1. Tendensen in de voeding 2. Tendensen in de service Ondervoeding behandelen page 52

53 Ondervoeding behandelen Op vraag van de klant medisch voorschrift Aanrijking van de maaltijden Bijvoedingen Bewoner en familie inlichten over belang van bijvoeding Bewoner motiveren Nagaan of bewoner bijvoedding effectief opdrinkt In meerdere keren, langzaam leegdrinken page 53

54 Ik Ik ben oud en ik ik wil ook wat En wat wilt u? page 54

55 Dank voor uw aandacht