Observationeel onderzoek. Mark Koelemay Frank Bloemers

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Observationeel onderzoek. Mark Koelemay Frank Bloemers"

Cornelia Eilander
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Observationeel onderzoek Mark Koelemay Frank Bloemers

2 Een clinical trial (N = 2) Laat 18e eeuw, King Gustav III van Zweden besloot dat koffie vergif was. Hij beval dat een onderzoek werd gestart. Ann Intern Med 1992;117:30

3 Study design - De koning beval een veroordeelde moordenaar tot iedere dag koffie drinken. - Controle groep: een andere gevangene moordenaar moest iedere dag thee drinken. - Outcome: dood. - Twee onderzoekers starten een onderzoek

- Controle groep: een andere gevangene moordenaar moest

4 Results - De twee onderzoekers overleden eerst. - de koning werd vermoord - de twee gevangenen overleefden ruimschoots het onderzoek. De thee drinker werd 83. De koffee drinker overleed op onbekende leeftijd..

5 Discussie Men moet niet al te kleine groepen onderzoeken. Wellicht eindpunt wat hard gesteld.. De uitkomst van het onderzoek had geen effect op de beleidmakers. Koffie werd verboden in Zweden in 1794 en later nog eens in 1822.

. De uitkomst van het onderzoek had geen effect op de

6 Conclusies Niet mogelijk. Externe factoren en confounders speelde waarschijnlijke een rol. Koningen moeten zich niet met onderzoek bezighouden.

7 Observationele studies Domineren de literatuur Funai et al. Distribution of study designs in four major US journals... Gynecol Obstet Invest 2001;51:8-11

10 THE LANCET 2002;359:57-61 Algorithm for classification of types of clinical research

11 Hierarchy of Evidence 1. Meta-analysis with original data 2. Confirmed RCTs including meta-analysis 3. Simple randomized control trials (RCT) 4. Series based on historical control groups 5. Case control observational studies 6. Analyses using computer databases 7. Series with literature controls 8. Case series without controls 9. Anecdotal case reports J Clin Epidemiol 1995; 48:135

Series based on historical control groups 5. Case control observational studies 6.

12 De praktijk

14 EBM in 4 stappen 1. Vertaal probleem in beantwoordbare vraag 2. Zoek efficiënt beste bewijs 3. Kritische beoordeling kwaliteit en resultaten 4. Pas toe in praktijk

15 PICO Wat is bij bypass chirurgie met PTFE P het effect van een Miller cuff I vergeleken met geen Miller cuff C op de doorgankelijkheid bypass? O

16 EBM in 4 stappen 1. Vertaal probleem in beantwoordbare vraag 2. Zoek efficiënt beste bewijs 3. Kritische beoordeling kwaliteit en resultaten 4. Pas toe in praktijk

18 EBM in 4 stappen 1. Vertaal probleem in beantwoordbare vraag 2. Zoek efficiënt beste bewijs 3. Kritische beoordeling kwaliteit en resultaten 4. Pas toe in praktijk

19 De praktijk Journal summaries of the latest research related to a subject are the most useful resources in clinical practice above clinical practice guidelines.

20 Distal vein cuff increases patency of infra-inguinal polytetrafluoroethylene bypass grafts. Background: An interposition vein cuff may improve outcome of infra-inguinal bypass grafting. The aim of this study was to examine the effects of a Miller vein cuff at the distal anastomosis on patency rates of femoral to above-knee and femoral below-knee popliteal artery PTFE bypasses. Methods: Of 611 patients with IC and CLI, 189 underwent PTFE grafting alone and 422 PTFE grafting with a Miller cuff. Results: 18 percent of PTFE grafts were patent after a mean (s.d.) follow-up period of 4.7 (1.2) years compared to 32 percent of PTFE plus vein cuff grafts at 4.1 (3.2) years (p=0.006). Conclusion: An interposition vein cuff improves the long term patency rates of infra-inguinal PTFE bypass grafts.

Methods: Of 611 patients with IC and CLI, 189 underwent PTFE grafting alone and 422 PTFE grafting with a Miller cuff. Results: 18 percent of PTFE grafts were patent after a mean (s.d.) follow-up period of 4.

21 Distal vein cuff increases patency of infra-inguinal polytetrafluoroethylene bypass grafts. Background: An interposition vein cuff may improve outcome of infra-inguinal bypass grafting. The aim of this study was to examine the effects of a Miller vein cuff at the distal anastomosis on patency rates of femoral to above-knee and femoral below-knee popliteal artery PTFE bypasses. Methods: Of 611 patients with IC and CLI, 189 underwent PTFE grafting alone and 422 PTFE grafting with a Miller cuff. Results: 18 percent of PTFE grafts were patent after a mean (s.d.) follow-up period of 4.7 (1.2) years compared to 32 percent of PTFE plus vein cuff grafts at 4.1 (3.2) years (p=0.006). Conclusion: An interposition vein cuff improves the long term patency rates of infra-inguinal PTFE bypass grafts.

22 Kans op bias

23 Waarom RCT? Randomisatie verdeelt bias en confounders

25 Waarom observationeel onderzoek? Soms lange follow up nodig Zeldzame ziektes of uitkomsten Randomisatie niet ethisch Randomisatie niet mogelijk Waardevolle informatie maar gevoelig voor bias

26 Het ideale observationeel onderzoek?

27 Designs observationeel onderzoek Cohort studie Case control studie Cross sectioneel Case series

28 Cohort studie Stel cohort samen (prospectief/retrospectief) Interventie (exposure) Follow up Uitkomst Exposure Outcome No exposure Outcome

29 Bias in cohort studies Selectie bias Prognostische factoren voor uitkomst vergelijkbaar? Informatie bias Beoordelen van de uitkomst vergelijkbaar? Beoordelaar van de uitkomst onafhankelijk? Follow up Lang genoeg? Compleet?

30 Case control studie Selecteer cases Selecteer(gematchte) controles Bepaal vroegere blootstelling aan determinant Exposure? Outcome + Exposure? Outcome -

31 Case- control Duitsers gaan graag met cruise schepen op vakantie. Op zo n schip weten we dat iedere Duitser at risk is. Een mooi gesloten cohort. Degene met overgeven en diarree werden gevraagd wat ze hadden gegeten,net als de duitsers die niet ziek waren. Als een grotere proportie van zieken een bepaald voedsel heeft gehad wordt dit voedsel verdacht. Op deze manier werd de kartoffel salade aan boord ontmaskerd als de veroorzaker van de multiresistente Shigella uitbraak. Am J Epidemiol 1991;134:

32 Bias in case control studies Selectie bias Cases en controles uit dezelfde populaties? Informatie bias Vaststellen van de exposure adequaat? Recall bias?

33 Cross-sectional Study Exposure Outcome Op het zelfde tijdstip. 300 mannen MI de buurman S-cholesterol 256 mg/dl 202 mg/dl

34 Case series Beschrijving van een serie patiënten zonder een controlegroep

35 Bias in case series Selectie bias Representatieve populatie? Wie werden NIET behandeld? Informatie bias Beoordeling uitkomst robuust? Beoordelaar uitkomst onafhankelijk?

37 Effect modificatie Effect van de interventie kan verschillen in subgroepen Subgroep analyse?

38 But there are also unknown unknowns. There are things we don't know we don't know.

39 Confounding Exercise -? AMI - + Smoking Gender Hypertension

40 Correctie voor confounding Multivariate analyse Logistische regressie Cox regressie (survival analyse)

41 Interpreteer resultaten Cohort studies Absolute risico reductie (ARR + 95% CI) Relatief risico (RR + 95% CI) Relatieve risico reductie (RRR + 95% CI) Odds ratio (OR + 95% CI) P value Case control studies Odds ratio (+95% CI)

42 Odds Ratio (OR) Odds Kans op gebeurtenis / (1 kans op gebeurtenis) Kansverhouding Odds 0.75 / (1 0.75) = 3 Odds ratio Ratio van 2 kansverhoudingen Bij lage waarde vergelijkbaar met RR Gebruiken om NNT / NNH te schatten afhankelijk van achtergrondrisico

43 Dood Nee Ja Totaal Interventie 70 (a) 30 (b) 100 Controle 20 (c) 80 (d) 100 Totaal Risico op overlijden is 110/200 = 55% RR = 30/100 / 80/100 = 0.38 OR = 30/70 / 80/20 = 0.10 (formule: b x c / a x d)

44 Dood Nee Ja Totaal Interventie 470 (a) 30 (b) 500 Controle 420 (c) 80 (d) 500 Totaal Risico op overlijden is 110/1000 = 11% RR = 30/500 / 80/500 = 0.38 OR = 30/470 / 80/420 = 0.34 (formule: b x c / a x d)

45 EBM in 4 stappen 1. Vertaal probleem in beantwoordbare vraag 2. Zoek efficiënt beste bewijs 3. Kritische beoordeling kwaliteit en resultaten 4. Pas toe in praktijk

46 Toepasbaar? Klinisch relevante uitkomsten? Toepasbaar op mijn patiënt? Vergelijkbare patiënt, setting Heb ik de skills? Wegen benefits op tegen harm?

47 Samenvatting Observationeel onderzoek waardevol Bias Selectie Informatie Confounders Multivariate analyse OR RR bij laag achtergrond risico

Vergelijkbare documenten

17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi

17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Katia Verhamme, MD, PhD Epidemioloog OLV Ziekenhuis-Aalst Erasmus MC Rotterdam 20 april 2013