MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT. Jaarverslag 2009

Transcriptie

1 MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT Jaarverslag 2009

2 MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT Sinds april 2009 heten wij Mediq. Onder deze naam gaan we al onze bedrijfsactiviteiten voeren en een groot deel van de bedrijfsonderdelen heeft de overgang inmiddels gemaakt. Eén in bedrijf, één in uitstraling. Onze nieuwe naam en bijbehorende huisstijl zijn een logisch gevolg van de omschakeling naar een onderneming die de zorg voor mensen centraal stelt. De klant die actief op zoek is naar een betere gezondheid en vraagt om professionele zorg, service en toegankelijkheid. De klant die vanzelfsprekend veilige en direct beschikbare genees- en medische middelen verwacht, en daarnaast in toenemende mate op zoek is naar informatie, advies en begeleiding. Deze toenemende zorgvraag, die ook is ingegeven door vergrijzing en ontwikkelingen in medische techniek, leidt echter ook tot prijsdruk vanuit overheid en verzekeraars. Goede gezondheidszorg moet betaalbaar blijven. In de beeldpagina s van dit jaarverslag laten we een aantal voorbeelden zien van hoe Mediq inspeelt op de veranderingen in de zorg. Waar toegevoegde waarde in dienstverlening aan klanten, nieuwe samenwerkingsvormen met andere zorgaanbieders en verzekeraars en efficiënte processen bepalend zijn voor succes. KERNPUNTEN 2009 Verwachting van bedrijfsresultaat rond 110 miljoen ruimschoots gerealiseerd Toename bedrijfsresultaat en nettowinst, beide met meer dan 100%, onder invloed van bijzondere waardevermindering goodwill Apotheken Nederland in 2008 Bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering gedaald door preferentiebeleid bij Apotheken Nederland, ondanks toename bij Direct & Institutioneel en Apotheken Internationaal Balans verder versterkt door operationele kasstroom, verkoop Belgische farmaceutische activiteiten en sale & lease back Noorwegen Dividendvoorstel van 0,44 per aandeel, een toename met 47%; keuze tussen pay-out in cash of aandelen Groeistrategie Direct & Institutioneel succesvol: solide groei omzet en bedrijfsresultaat Leidende rol in Nederlandse apotheekmarkt versterkt: aanpassingen businessmodel op koers Rebranding van OPG Groep naar Mediq als logisch gevolg van onze strategie

3 MEDIQ IN ÉÉN OOGOPSLAG Mediq levert geneesmiddelen, medische middelen en de bijbehorende zorg. Wij bedienen mensen via drie distributie kanalen. Bij twee daarvan doen we dat rechtstreeks: we leveren direct bij mensen thuis, maar ook via onze apotheken. Daarnaast bedienen we ze indirect via de institutionele markt, zoals ziekenhuizen en andere zorginstellingen. DIRECT Bij klanten met een chronische aandoening bezorgen wij medische middelen en geneesmiddelen direct aan huis. Daarbij geven wij informatie, instructie en verpleegkundige begeleiding. Dat doen wij op het gebied van stoma, diabetes, wondverzorging, respiratoire ondersteuning, incontinentie, klinische voeding en biotechnologische geneesmiddelen. INSTITUTIONEEL Wij leveren een totaalassortiment medische middelen en geneesmiddelen aan zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen. Wij bieden daarnaast advies en ondersteuning op het gebied van voorraadbeheer, kostenbeheersing en standaardisatie. Het institutionele distributiekanaal is nauw verweven met het directe kanaal. APOTHEKEN Wij hebben in Nederland en Polen een keten van apotheken. Daarnaast hebben wij in beide landen een groothandel die ook zelfstandige apotheken als klant heeft. Het overgrote deel van onze apotheken opereert inmiddels onder onze Mediq Apotheekformule. Wij bieden onze groothandelsklanten de mogelijkheid franchisenemer te worden van deze formule. NOORWEGEN Direct Institutioneel DENEMARKEN Direct Institutioneel NEDERLAND Direct Institutioneel Apotheken BELGIË Institutioneel DUITSLAND Direct POLEN Apotheken HONGARIJE Direct ZWITSERLAND Institutioneel

4 Met circa medewerkers is Mediq werkzaam in negen landen: Nederland, Polen, de Verenigde Staten, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Hongarije, Zwitserland en België. Mediq is opgericht in 1899 en heette tot april 2009 OPG Groep. Het aandeel staat sinds 1992 genoteerd aan Euronext Amsterdam waar het deel uitmaakt van de Midcap Index. NETTO-OMZET PER KANAAL X DIRECT INSTITUTIONEEL APOTHEKEN* 354 * Inclusief de netto-omzet van de in 2009 verkochte Belgische farmaceutische activiteiten. VERENIGDE STATEN Direct NETTO-OMZET PER LAND X NEDERLAND POLEN VERENIGDE STATEN DENEMARKEN DUITSLAND BELGIË* OVERIG * Inclusief de netto-omzet van de in 2009 verkochte Belgische farmaceutische activiteiten.

5 JAARVERSLAG 2009 Mediq leidend in een veranderende zorgmarkt Bericht van de voorzitter 3 Kerncijfers 6 Missie, trends en strategie 9 Profiel per kanaal 12 Direct 12 Institutioneel 14 Apotheken 16 Organisatie 18 Personalia Groepsdirectie 19 Managementagenda per segment 20 Verslag van de Raad van Bestuur 23 Toelichting op de gang van zaken in Organisatie en medewerkers 33 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 37 Vergoedingssystematiek 40 Personalia Raad van Commissarissen 44 Verslag van de Raad van Commissarissen 45 Corporate governance 52 Remuneratiebeleid 56 Risicobeheersing 61 Bestuursverklaring 67 Jaarrekening 69 Aandeelhoudersinformatie 148 Groepsmaatschappijen 151 Tienjaarsoverzicht 156 Definities 160 Safe harbour statement Dit jaarverslag bevat toekomstgerichte uitlatingen. Toekomstgerichte uitlatingen zijn altijd afhankelijk van aannames en inschattingen over onzekere gebeurtenissen waarop Mediq NV geen beslissende invloed kan uitoefenen. Hierbij valt te denken aan overheidsmaatregelen in en buiten Nederland, koersontwikkelingen, prijsschommelingen, wijziging van wet- en regelgeving, jurisprudentie, marktontwikkelingen en beleid van zorgverzekeraars. Mediq NV hecht eraan erop te wijzen dat de tekst van dit jaarverslag gebaseerd is op de informatie zoals die op dit moment bekend is. De realiteit kan altijd afwijken van toekomstverwachtingen.

6 2 MEDIQ JAARVERSLAG 2009

7 BERICHT VAN DE VOORZITTER Zorgverlening centraal ONZE RESULTATEN OVER 2009 ZIJN BEPAALD DOOR TWEE UITEENLOPENDE TRENDS. DE AANHOUDENDE GROEI VAN ONZE DIRECTE LEVERINGEN AAN KLANTEN IN THUISZORGSITUATIES IS ESSENTIEEL VOOR ONS, NU DE DRUK OP DE VERDIENCAPACITEIT VAN DE NEDERLANDSE APOTHEEK IN 2009 VERDER IS OPGEVOERD. Het succes van het directe kanaal is onmiskenbaar een gevolg van de efficiënte manier waarop wij de klant van de juiste genees- en medische middelen voorzien, maar vooral ook van de zorg die wij leveren in de vorm van informatie, advies en begeleiding. Ook bij onze apotheekactiviteiten is onze toekomst gelegen in beloning voor geleverde basis- en aanvullende zorgdiensten en inkoop, in plaats van alleen de inkoopmarge op de geleverde producten. Naast de beschikbaarheid van de producten, staan de bijbehorende bewaking en begeleiding in toenemende mate centraal. Immers, als gevolg van de vergrijzing neemt het aantal mensen met meerdere en complexe chronische aandoeningen steeds verder toe en daarmee de meerwaarde van onze specialistische kennis en kunde. GROEISTRATEGIE DIRECT & INSTITUTIONEEL Marc van Gelder Voorzitter Raad van Bestuur De solide groei van de leveringen direct aan huis is gebaseerd op enkele belangrijke trends in de gezondheidszorg. Zo groeit het aantal mensen met een chronische ziekte en bepaalt de klant zijn keuze voor zorgaanbieders steeds meer op basis van het gemak en de service die worden geboden. Wij zien dit bijvoorbeeld terug in de keuze van reumapatiënten voor de toediening van medicatie in de thuissituatie. Mediq levert deze medicatie, samen met verpleegkundige ondersteuning, rechtstreeks bij mensen thuis. Zij waarderen onze dienstverlening met gemiddeld een 8,5. Het is een kansrijke nichemarkt die de potentie bevat om een deel van de medisch- specialistische patiëntenzorg beter en goedkoper te organiseren, daar waar het medisch verantwoord is om de behandeling thuis voort te zetten. Ook het institutionele kanaal, waar wij zorginstellingen en ziekenhuizen beleveren, groeide sterk. Daarmee creëren we volume en inkoopkracht voor de hele groep en een entree tot de markt voor directe leveringen. Zo zijn we dit jaar begonnen met directe leveringen in Noorwegen, waar we voorheen alleen actief waren op de instellingenmarkt. BERICHT VAN DE VOORZITTER MEDIQ JAARVERSLAG

8 Behalve de omzet, vertoonde ook het bedrijfsresultaat van het segment een gezonde groei. Met het centraliseren van de groepsbrede inkoop zijn wij in staat gebleken om aanhoudende prijsdruk te pareren. Inmiddels komt 76% van het bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering van de groep uit dit segment (ten opzichte van 66% een jaar geleden). van de meest efficiënte en doelmatige infrastructuren op dat gebied in Europa kent, te handhaven. Geneesmiddelen immers zijn een onlosmakelijk onderdeel van vrijwel elke therapie. Goede gezondheidszorg vergt dus adequate geneesmiddelenbewaking en therapietrouw. Als apotheken slechts worden beschouwd als kostenpost ontstaat het risico dat deze verworvenheid verloren gaat. Therapietrouw is niet alleen goed voor de klant, maar verlaagt ook de zorgkosten Door de voortgezette internationalisering wordt inmiddels 38% van de omzet van het segment behaald buiten Nederland. Om onze afhankelijkheid van de Nederlandse markt te verkleinen is internationale expansie al jaren een strategisch speerpunt. Het jaar 2009 heeft in het teken gestaan van de integratie van de vijf in 2008 geacquireerde ondernemingen. In 2010 blijven wij actief op zoek naar mogelijkheden voor verdere acquisities, bij voorkeur in de landen waar we al aanwezig zijn. We zien daarbij de meeste kansen in Duitsland, Scandinavië en de Verenigde Staten. NAAR EEN NIEUW BUSINESSMODEL BIJ APOTHEKEN NEDERLAND De structurele groei in het gebruik van geneesmiddelen en medische middelen door vergrijzing, veranderende levensstijl en snelle ontwikkelingen in medische techniek is wel de meest pregnante trend in onze markt. In het streven de zorg betaalbaar te houden, leidt deze volumegroei echter tevens tot prijsdruk vanuit overheid en verzekeraars. Sinds half 2008 voeren de zorgverzekeraars in Nederland het zogenaamde preferentiebeleid: van geneesmiddelen waarvan het patent is verlopen, worden alleen nog de laagst geprijsde vergoed. Dit beleid, dat tot enorme prijsdruk geleid heeft, is in 2009 verder uitgebreid. De inkoopmarge op generieke geneesmiddelen, sinds jaren de belangrijkste inkomstenbron voor apotheken, is daarmee nagenoeg tot het nulpunt gedaald. De andere belangrijke inkomenscomponent voor apotheken, de zogenaamde receptregelvergoeding, wordt van overheidswege vastgesteld en lag dit jaar, evenals voorgaande jaren, onder het kostendekkende niveau. Het is dan ook terecht dat deze vergoeding met ingang van 2010 is verhoogd. De verhoging was noodzakelijk om de toegankelijkheid van geneesmiddelen in Nederland, die één De hedendaagse klant is actief op zoek naar een betere gezondheid en vraagt om zorg op maat, service en toegankelijkheid, bijvoorbeeld in de vorm van veilige, direct beschikbare geneesmiddelen en optimale informatie over geneesmiddelen en eventuele bijwerkingen. Met onze onderscheidende en herkenbare Mediq Apotheekformule komen wij hieraan tegemoet. Wij geven advies over het juiste gebruik van medicijnen, maar ook over een gezonde stijl van leven. Wij bieden gezondheidstesten voor preventie en vaststelling van chronische ziekten, zoals diabetes en een te hoog cholesterolniveau. Daarnaast bieden wij therapietrouw ondersteunende programma s zoals het gratis mijnmedicijnkompas.nl, waarbij chronische patiënten online worden ondersteund bij hun geneesmiddelengebruik. Onze apotheken worden in toenemende mate centraal ondersteund bij administratie, inkoop, marketing en de ontwikkeling van farmaceutische zorg. Hierdoor heeft men lokaal de handen vrij om alle aandacht te geven aan de klant en samen te werken met andere apothekers en andere zorgverleners, onder meer in gezondheidscentra en zorggroepen. Wij leggen onszelf dus steeds meer toe op zorgverlening, omdat hier onze belangrijkste meerwaarde ligt. Ongeveer 40% van de geneesmiddelen wordt niet goed gebruikt. Het verhogen van de zogenaamde therapietrouw is niet alleen goed voor de patiënt, maar verlaagt ook de totale zorgkosten: van belang voor de gehele maatschappij. In 2009 is er voor het eerst ruimte gecreëerd voor decentrale contracten tussen verzekeraars en apotheken. Als grootste keten hebben wij als eerste meerjarige overeenkomsten, die een alternatief bieden voor het preferentiebeleid, gesloten met drie grote zorgverzekeraars, waar 50% van onze klanten bij is aangesloten. Mediq ontvangt een hogere receptregelvergoeding in ruil voor lagere geneesmiddelenprijzen. Waar bij het preferentiebeleid verzekeraars de inkoop overnemen, blijft Mediq hierbij verantwoordelijk voor de keuze van de fabrikant. Dit betekent dat de Mediq-apotheker op basis van het voorschrift van de huisarts lokaal bepaalt welk geneesmiddel wordt afgeleverd in plaats van dat een verzekeraar landelijk vaststelt welke als enige voor vergoeding in aanmerking komt. Er zijn tevens afspraken gemaakt over de ontwikkeling van aanvullende zorgdiensten. Dergelijke contracten doen, in tegenstelling tot het preferentiebeleid, recht aan de rol van de apotheker. We hebben hiermee invulling gegeven aan onze leidende positie in de Nederlandse farmaciemarkt, iets wat zich onder meer vertaald heeft in een aanzienlijk aantal nieuwe groothandelsklanten in de loop van het jaar. 4 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 BERICHT VAN DE VOORZITTER

9 Wij zetten niet alleen in op het stimuleren van de omzet uit additionele zorgdiensten, maar ook op het stimuleren van de omzet uit niet-receptgeneesmiddelen. Wij zullen daarnaast onze operationele kosten fors moeten terugbrengen. De medio 2008 ingezette reductie van het personeelsbestand met 250 fulltime-equivalenten is inmiddels afgerond. Met ingang van 2010 zullen we onze operationele kosten verder terugbrengen, onder meer door het centraal verwerken van herhaalmedicatie. Hiermee zullen we naar een verwachting nog eens 200 fulltime-equivalenten besparen. HERSTRUCTURERING APOTHEKEN INTERNATIONAAL In Polen hebben wij het herstructureringsprogramma, dat sinds begin 2008 liep, inmiddels afgerond. De economie daar blijft zich, ondanks de mondiale economische crisis, sterk ontwikkelen. Wel heeft de zloty onder sterke druk gestaan. Daardoor hebben we in 2009 weinig profijt kunnen trekken uit de herstructurering: de centralisatie van ondersteunende activiteiten in gemeenschappelijke servicecentra en de toegenomen marketingkracht van onze retailactiviteiten. Ook hebben we ons nieuwe nationale distributiecentrum in Warschau geopend. Allemaal investeringen die op de langere termijn zullen renderen en groei zullen opleveren in een markt waar nog voldoende mogelijkheden zijn. We zagen daarentegen niet voldoende groeipotentie voor onze apotheek- en groothandelsactiviteiten in België. Daarom hebben we deze in 2009 verkocht. De activiteiten misten de schaalgrootte om zelfstandig te kunnen blijven groeien. SOLIDE FINANCIËLE POSITIE Onze resultaten bij Apotheken Nederland staan duidelijk onder druk van regelgeving vanuit de overheid. De huidige moeilijke economische omstandigheden hebben daarentegen slechts in beperkte mate invloed op onze resultaten gehad. Wij besteden wel verhoogde aandacht aan het monitoren van onze debiteurenposities. huisstijl zijn immers een logisch gevolg van onze strategie waarbij de zorg voor mensen centraal staat. Toegankelijk is ook van toepassing op ons nieuwe hoofdkantoor dat we eind 2009 hebben betrokken. Het past bij het nieuwe beeld dat we willen uitstralen: open, transparant en in goede samenwerking met elkaar en met andere zorgverleners. Samen zijn we ook maatschappelijk actief, en wel specifiek voor jongeren met diabetes. Naarmate ze ouder worden, zetten veel jongeren zich af tegen de leefregels die diabetes met zich meebrengt door bijvoorbeeld niet tijdig hun bloedglucosewaarden te controleren. Dit kan leiden tot levensgevaarlijke situaties. Het contact met andere jongeren is erg waardevol vanuit de gedachte dat ze elkaar kunnen stimuleren door ervaringen te delen. Op de virtuele ontmoetingsplaats kunnen jongeren tussen de 12 en 18 zich uitleven over hoe ze zich voelen, maar ze kunnen er ook terecht met vragen die beantwoord worden door andere jongeren. Mediq zal in 2010 daarnaast een evenement organiseren zodat ze ook een kans krijgen elkaar in het echt te ontmoeten. PRIORITEITEN VOOR 2010 Direct & Institutioneel Organische groei Internationale acquisities Uitbreiding samenwerking met Mediq Apotheken in Nederland Inkoopsynergie, uitbreiding eigenmerkpakket institutionele markt en exclusieve distributieovereenkomsten Apotheken Nederland Organische groei; meer omzet uit additionele diensten en producten zonder recept Centralisatie en standaardisatie Apotheken Internationaal Organische groei Verdere uitrol Mediq Apotheekformule Verhoging efficiency Wij hebben een gezonde financieringspositie waaraan, naast een gezonde kasstroom, in 2009 ook de sale & lease back van een bedrijfspand in Noorwegen en de verkoop van onze Belgische farmaceutische groothandels- en apotheekactiviteiten hebben bijgedragen. EEN NIEUWE NAAM, EEN NIEUW KANTOOR, EEN NIEUW ELAN Mediq is leidend in de veranderende zorgmarkt. Toegevoegde waarde in dienstverlening aan klanten, nieuwe samenwerkingsvormen met zorgverzekeraars en eerstelijnszorgaanbieders en efficiënte processen zijn daarbij bepalend voor succes. We kunnen dit alleen waarmaken met de hulp van onze medewerkers. Ik wil iedereen bij Mediq dan ook bedanken voor hun enthousiasme, flexibiliteit en inzet in het afgelopen jaar. Sinds april 2009 heten wij Mediq. Onder deze naam gaan we al onze bedrijfsactiviteiten voeren en een groot deel van de bedrijfsonderdelen heeft de overgang inmiddels gemaakt. Er is alom met instemming gereageerd op deze stap, met name door onze klanten. Onze nieuwe naam en bijbehorende Marc van Gelder BERICHT VAN DE VOORZITTER MEDIQ JAARVERSLAG

10 KERNCIJFERS VERANDERING WINST-EN-VERLIESREKENING (X ) Netto-omzet 2.602, ,2 5% Bedrijfsresultaat 116,1 102,9 > 100% Bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering 97,0 102,3 5% Nettoresultaat 74,5 127,9 > 100% BALANS (X ) Werkkapitaal 151,2 180,6 16% Werkzaam vermogen 669,3 706,1 5% Nettoschuld 175,1 282,7 38% KASSTROOM (X ) Kasstroom uit operationele activiteiten 104,7 93,8 12% Investeringen vaste activa 33,0 44,6 26% Acquisities 0, % RATIO'S EN RENTABILITEIT Operationele marge 4,5% 3,8% Winst per aandeel (X 1) 1,27 2,19 Dividend per aandeel (X 1) 0,44 0,30 Aantal uitstaande aandelen 58,7 58,5 Rendement gemiddeld werkzaam vermogen 16,9% 13,1% Rendement gemiddeld eigen vermogen 18,6% 27,0% Rentedekking 8,9 7,6 Schuldratio 1,3 2,3 NETTO-OMZET EN NETTORESULTAAT NETTORESULTAAT EN DIVIDEND BEDRIJFSRESULTAAT X X PER AANDEEL X ,7 2, ,8 1, ,9 0, ,0 0, ,9 0, ,8 1, ,7 2, BEDRIJFSRESULTAAT NETTO-OMZET NETTORESULTAAT PER AANDEEL DIVIDEND PER AANDEEL 6 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 KERNCIJFERS

11 OPERATIONELE KENGETALLEN Aantal klanten via het directe distributiekanaal Nederland Verenigde Staten Duitsland Hongarije Denemarken Marktaandeel groothandelsmarkt Nederland 24% 24% Polen 7% 8% België 7% Marktaandeel retailmarkt Nederland 14% 14% Polen 2% 2% Aantal apotheken Nederland Polen België 5 PERSONEEL Gemiddeld aantal medewerkers (inclusief tijdelijk) Idem, in fulltime equivalenten RENDEMENT GEMIDDELD WERKZAAM VERMOGEN IN % KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN X KOERSVERLOOP AANDEEL 2009 X MEDIQ AANDEEL AEX* AMX* * Startpunt koers aandeel Mediq per KERNCIJFERS MEDIQ JAARVERSLAG

12 Trend: actief op zoek naar een betere gezondheid Groeiend assortiment eigenmerkproducten Met de opbouw van onze onderscheidende en herkenbare Mediq Apotheekformule spelen wij in op de toenemende aandacht voor gezondheid en preventie. Wij geven uiteraard advies over het juiste gebruik van medicijnen, maar dat niet alleen: als deskundigen adviseren wij ook over een gezonde stijl van leven. Daar hoort een verantwoord assortiment zelfzorgproducten bij. Ook bieden wij steeds meer eigenmerkproducten, zoals paracetamol en diverse vitaminesupplementen. MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT 8

13 MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE MISSIE Wij verbeteren de gezondheid van mensen met de beste en meest efficiënte levering van gezondheidszorg. We doen dat door het leveren van geneesmiddelen, medische middelen en daaraan gerelateerde diensten. TRENDS Volumegroei: er is sprake van een aanhoudende toename van het aantal mensen met chronische klachten. Dit wordt met name veroorzaakt door vergrijzing en een veranderende levensstijl. Daarnaast is er sprake van volumegroei door snelle ontwikkelingen in medische techniek, biotechnologie en farmacie. Om de gezondheidszorg betaalbaar te houden, is er sprake van een aanhoudende prijsdruk. Deze prijsdruk vanuit overheid en verzekeraars leidt tot lagere opbrengsten uit logistiek, distributie en inkoop voor onder meer groothandels en apotheken. Klanten moeten op hun beurt meer zelf betalen (bijvoorbeeld in de vorm van bijbetalingen of eigen risico) en hun keuzevrijheid wordt in toenemende mate ingeperkt door sturing door verzekeraars. De klant wordt steeds zelfbewuster en stelt in toenemende mate gemak, in de vorm van betere service en grotere keuze, op prijs. Patiënten worden klanten met veranderende eisen. Zij zijn steeds beter geïnformeerd, zelfbewuster en kritischer, vragen betere service en hebben behoefte aan een persoonlijke benadering. Ook worden de gevolgen van ziekten minder geaccepteerd. Verschuiving naar het directe kanaal: genees- en hulpmiddelen worden steeds vaker direct aan huis geleverd, eventueel vergezeld van advies en instructie. De grootste volumegroei doet zich voor bij gespecialiseerde geneesmiddelen voor kleinere patiëntgroepen, bijvoorbeeld biotechnologische geneesmiddelen, in plaats van bij geneesmiddelen met brede toepassing. KERNWAARDEN Het waarmaken van onze belofte aan de klant is een zaak van alle medewerkers. Onze kernwaarden zijn daarbij een belangrijke leidraad. WIJ ZIJN KLANTGERICHT Al onze inspanningen zijn erop gericht om te voorzien in de behoeften van de klanten. We verbeteren de zorg voor onze klanten door de efficiënte levering van de juiste geneesmiddelen en medische middelen, maar vooral door persoonlijk en deskundig advies. Informatie, begeleiding en instructie staan daarbij centraal. WIJ ZIJN GERICHT OP SAMENWERKING Om resultaten te boeken is onze gezamenlijke inspanning nodig. Daarvan is iedereen zich bewust. Het betreft zowel interne samenwerking als samenwerking met andere eerstelijnszorgverleners, verzekeraars en fabrikanten. WIJ ZIJN INTEGER EN OPEN Wij hechten grote waarde aan integriteit en transparantie in alle aspecten van de bedrijfsvoering. We verwachten dat ook van degenen met wie wij zaken doen. Het draait bij ons immers om de gezondheid van mensen. WIJ ZIJN GERICHT OP INNOVATIE Of het nu gaat om een serviceconcept voor een apotheek, service in thuiszorgsituaties of logistieke ondersteuning aan een zorginstelling, we kijken verder dan de gebruikelijke kaders. Innovatie betekent voor ons de bereidheid tot aanpassingen in de wijze waarop we de klant bedienen. MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE MEDIQ JAARVERSLAG

14 STRATEGIE DE BEHOEFTEN VAN DE KLANT BEPALEN DE KOERS De zorg voor mensen staat centraal bij alles wat wij doen. REGISSEUR VAN DE DISTRIBUTIEKETEN Wij willen een centrale rol spelen in onze kerntaken: De distributie van genees- en medische middelen van fabrikant tot klant. De hieraan verbonden advisering en diensten, waardoor wij toegevoegde waarde kunnen bieden. PARTNERSCHAP Wij streven naar samenwerking met fabrikanten, voorschrijvers en zorgverzekeraars om de klant zo goed mogelijk te kunnen bedienen, in de overtuiging dat alle betrokkenen daar baat bij hebben. MARKTLEIDERSCHAP Wij streven naar een top 3-positie in de productmarktcombinaties waarin wij actief zijn. DISTRIBUTIE EN DIENSTEN VIA MEERDERE KANALEN Wij bedienen de klant rechtstreeks via twee distributie kanalen. Dit zijn het directe kanaal, waarbij we de klant thuis beleveren, en apotheken. Daarnaast bedienen we de klant indirect via de institutionele markt, zoals ziekenhuizen, andere zorginstellingen en huisartsen. INNOVATIE Wij streven naar de beste oplossingen en nieuwe toepassingen om de kwaliteit van onze dienstverlening te verbeteren. SWOT-ANALYSE Voor Mediq geldt de volgende analyse van sterke en zwak(kere) punten, kansen en bedreigingen. Sterkten Marktleider in Nederlandse apotheekmarkt Sterke posities in aantrekkelijke directe en institutionele marktsegmenten Sterke balans en kasstroom Zwakten Afhankelijkheid van Nederlandse markt Geïntegreerde ICT-ondersteuning bij Apotheken Nederland nog in ontwikkeling Kansen Demografische ontwikkelingen, met name vergrijzing, leiden tot volume-/marktgroei Ontwikkeling leidend merk Gefragmenteerde markten bieden verdere internationale groeimogelijkheden voor directe en institutionele activiteiten Verdere uitbouw leidende marktpositie in Nederland via innovaties en kostenbesparing Bedreigingen Maatregelen, waaronder verdere structurele prijsverlagingen, door overheden of verzekeraars Businessmodel Nederlandse apotheek onder druk Toenemende concentratietendens bij zorgverzekeraars en fabrikanten MANAGEMENTAGENDA Onze strategie en de SWOT-analyse leiden tot de volgende managementagenda: Groei directe en institutionele activitieiten Bij het segment Direct & Institutioneel willen we verder groeien, zowel door organische groei als door acquisities. Door optimaal kennis en ervaringen tussen de diverse groepsmaatschappijen te delen, kunnen we profiteren van synergie, zowel op het gebied van omzet als op het gebied van kosten. Zo kunnen we in diverse landen onze dienstenportfolio nog verder uitbreiden met aanvullende product-marktcombinaties en zijn er mogelijkheden om ons klantenbestand verder uit te breiden. Ook externe samenwerking met andere zorgaanbieders, fabrikanten en verzekeraars is cruciaal om onderscheidend te blijven. Ten aanzien van acquisities richten we ons vooral op de landen waar we al aanwezig zijn. We zien daarbij de meeste kansen in Duitsland, Scandinavië en de Verenigde Staten. Door internationaal te groeien worden we minder afhankelijk van de Nederlandse markt en maken we optimaal gebruik van onze inkoopkracht. Opbouw leidende apotheekformule De Nederlandse apotheekmarkt is sinds half 2008 structureel veranderd: de inkoopmarge op geneesmiddelen is drastisch gedaald. Er zal een nieuw businessmodel tot 10 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE

15 stand moeten komen dat recht doet aan zowel de zorgverlenende taak als aan het ondernemerschap van de apotheker. Er is immers een groeiende behoefte aan persoonlijk en deskundig advies rondom geneesmiddelen en medische middelen. In dit kader staat het leveren van aanvullende zorgdiensten centraal. Het draait daarbij om persoonlijke en deskundige informatie over de werkzaamheid en veiligheid van medicatie zoals gestructureerde zorgprogramma s gerelateerd aan chronische condities als diabetes. Ook is er sprake van specifieke vormen van zorgverlening, zoals polyfarmacie projecten (begeleiden van patiënten die meerdere medicijnen gebruiken) en medicatie- en gezondheidschecks. Deze zorgdiensten worden in nauwe samenwerking met artsen en andere eerstelijnszorgverleners en zorgverzekeraars ontwikkeld en vervolgens ingebed binnen onze Mediq Apotheekformule. Een toename in de omzet aan niet-receptgeneesmiddelen staat eveneens centraal. Wij streven ernaar in Nederland te komen tot een landelijk dekkend netwerk via onze eigen apotheken in combinatie met franchiseapotheken. Ook in Polen gaan we verder met de uitrol van onze Mediq Apotheekformule. Deze ombouw is in volle gang; daarnaast wordt er vooral aandacht besteed aan het verder invulling geven aan de formule via klantenbindingprogramma s en uitbreiding van het eigenmerkassortiment. Efficiencyverhoging Door te denken vanuit geïntegreerde logistieke concepten trachten wij onze logistieke prestaties te verbeteren en marge-erosie door prijsverlagingen tegen te gaan. Door back-officeprocessen te centraliseren en te standaardiseren verlagen wij ons kostenniveau. Daarnaast pareren we margedruk door groepsbrede inkoop en de uitbreiding van het assortiment eigenmerkproducten. Gegeven haar schaalgrootte beschikt Mediq over een substantieel inkoopvolume. Er is een actief inkoopbeleid dat leidt tot procesverbetering, intensieve samenwerking met leveranciers en onderaannemers en verlaging van de kosten. We hebben deze managementagenda vervat in concrete actiepunten per segment in het hoofdstuk Managementagenda per segment. Daar rapporteren we over de voortgang die we in 2009 hebben gemaakt bij de realisatie van deze agenda, en over onze actiepunten voor Zie hoofdstuk Risicobeheersing voor een nader overzicht van de risico s die gepaard gaan met onze strategie. FINANCIËLE DOELSTELLINGEN Bij de uitvoering van onze strategie streven wij naar een structurele groei van het nettoresultaat per aandeel van gemiddeld 8% per jaar. In 2009 bedroeg het nettoresultaat per aandeel 1,27 ten opzichte van 2,19 in Wanneer de bijzondere waardevermindering van goodwill buiten beschouwing wordt gelaten, bedroeg de winst per aandeel in ,87, wat resulteert in een toename in 2009 van 47%. Daarnaast hanteren we als financiële randvoorwaarde een rendement op het gemiddeld werkzaam vermogen (gebaseerd op bedrijfsresultaat) van ten minste 15% vóór belastingen. In 2009 bedroeg dit 16,9% ten opzichte van 13,1% in 2008 (door de bijzondere waardevermindering van 198 miljoen). Wij streven ernaar circa 35% van het nettoresultaat als dividend uit te keren. Het dividendvoorstel voor 2009 bedraagt 0,44 per aandeel, ofwel een pay-out van 35%. ACQUISITIES Acquisities moeten passen in onze strategie. We maken eerst een analyse van de aantrekkelijkheid van de markt. Nationale wet- en regelgeving over onder meer het vergoedingenstelsel in de gezondheidszorg is daarbij vaak het belangrijkste. We letten erop hoe capabel het management is en of het bij de bedrijfscultuur van onze groep past. Daarnaast hanteren we strakke financiële criteria waarbij de algemene voorwaarde is dat de acquisitie binnen een beperkt aantal jaren een rendement op het gemiddeld werkzaam vermogen vóór belasting van ten minste 15% op moet leveren. Ten aanzien van toevoegingen aan bestaande platforms streven we ernaar dit rendement te bereiken na uiterlijk twee jaar. Bij het segment Direct & Institutioneel zijn we actief op zoek naar acquisitiemogelijkheden, bij voorkeur in de landen waar we al aanwezig zijn. We zien daarbij de meeste kansen in Duitsland, Scandinavië en de Verenigde Staten. Op de apotheekmarkt gaan we selectief met acquisitiemogelijkheden in Nederland en Polen om. Beoordeling van acquisitiemogelijkheden vindt plaats aan de hand van onze locatiestrategie. FINANCIERING Een randvoorwaarde in ons beleid is een gezonde financieringsstructuur, die het evenwicht bewaart tussen rendementsverhoging door vreemdvermogenfinanciering en voldoende vrije financieringsruimte. Wij streven daarbij naar behoud van erkenning door de markt als investment grade, omdat wij hiermee relatief lage financieringskosten bewerkstelligen en flexibiliteit bewaren voor de uitvoering van onze groeistrategie. Onze balans en kasstroom zijn solide. Dit stelt ons in staat verder te groeien door acquisities. De restricties op onze leningen en kredietfaciliteiten zijn een maximale nettoschuld/ebitda-ratio van 3,5 en een rentedekking van ten minste 5,0 (EBITDA/rentelast). Per eind 2009 bedroegen deze ratio s 1,3 respectievelijk 8,9. De gewogen gemiddelde looptijd van onze kredietfaciliteiten bedroeg per eind ,1 jaar. MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE MEDIQ JAARVERSLAG

16 PROFIEL PER KANAAL DIRECT Bij klanten met een chronische aandoening bezorgen wij medische middelen en genees middelen direct aan huis. Daarbij geven wij informatie, instructie en verpleegkundige begeleiding. Dat doen wij op het gebied van stoma, diabetes, wondverzorging, respiratoire ondersteuning, incontinentie, klinische voeding en biotechnologische geneesmiddelen. Mediq Direct wil de kwaliteit van leven voor haar klanten verhogen. Mediq Direct kan de oorzaak van het probleem niet wegnemen, maar zorgt ervoor dat het ongemak een zo klein mogelijke plaats inneemt in het leven van de klant. Betrokken en ervaren medewerkers bieden het gemak van specialistische zorg in de thuisomgeving, 24 uur per dag. Wij voeren een groot assortiment verbruiksartikelen, zijn merkonafhankelijk, expert op het gebied van de relevante aandoening en leveren informatie, begeleiding en instructie, bijvoorbeeld in de vorm van verpleegkundige hulp. Onze strategie is erop gericht voor iedere productmarktcombinatie een toonaangevende plaats, bij voorkeur in de top 3, te bekleden. Met de hieraan verbonden schaalgrootte en specialistische expertise bouwen wij een voorkeurspositie op bij klanten, voorschrijvers (specialisten en verpleegkundigen) en verzekeraars. Samenwerking met partners in de zorg is van het grootste belang. In Nederland zijn we actief op de markt van medische verbruiksartikelen voor mensen in thuiszorgsituaties. We voeren de merknamen Mediq Direct Diabetes, CombiCare, Red Swan, ZorgService NL en Tefa. We leveren een divers assortiment medische middelen aan intensieve gebruikers op het gebied van stoma, incontinentie, wondverzorging, diabetes, voeding, infuustherapie en ademhalingsondersteuning. Onze expertise zetten we ook in voor biotechnologische geneesmiddelen die we bij mensen thuis leveren. Begin 2010 hebben we Medisource geacquireerd, een detacheerder van verpleegkundig personeel, omdat advies, instructie en verpleegkundige hulp belangrijke onderdelen van onze dienstverlening vormen. In maart 2008 hebben wij Byram Healthcare, de op drie na grootste verkoop- en distributieonderneming voor medische middelen in de Verenigde Staten, overgenomen. Byram levert voornamelijk producten voor stomabehoeften, diabetes, wondverzorging en incontinentie. Byram verschaft een landelijk dekkend platform voor groei in s werelds grootste en meest gefragmenteerde directe markt. Het businessmodel en de gevoerde producten zijn nagenoeg gelijk aan die van Mediq s Europese activiteiten. In Denemarken zijn we actief sinds Mediq Danmark levert medische middelen voor onder andere incontinentie, stoma, diabetes, klinische voeding en wondverzorging. We zijn sinds 2006 actief in Duitsland met de grootste verkoop- en distributieonderneming voor diabetesmiddelen (voornamelijk teststrips en insulinepompen), Mediq Direkt Diabetes. In Hongarije hebben we als Mediq Direkt een leidende positie op het gebied van wondverzorging. 12 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 PROFIEL PER KANAAL DIRECT

17 Markt Marktpositie (gegevens per eind 2009) Nederland Nummer één of twee in ieder marktsegment. In totaal klanten Verenigde Staten Overall nummer vier met in totaal klanten Denemarken Marktleider met in totaal klanten Duitsland Nummer één op diabetesgebied. In totaal klanten Hongarije Sterke positie op wondverzorgingsmarkt met klanten NB De markten voor directe leveringen zijn sterk gefragmenteerd. Exacte marktaandeelgegevens zijn nauwelijks beschikbaar. De cijfers in de tabel geven dan ook slechts een indicatie. Voorschrijver RECEPT PRODUCTINFORMATIE FEEDBACK OVER THERAPIE MEDIQ DIRECT Leverancier Inkoop Order-intake Aflevering Advies & ondersteuning Klant FACTURERING BETALING Verzekeraar GEOGRAFISCHE VERDELING DIRECT ALS DEEL VAN MEDIQ OMZET X MEDEWERKERS IN FTE S, GEMIDDELD PROFIEL PER KANAAL DIRECT MEDIQ JAARVERSLAG

18 INSTITUTIONEEL We leveren een compleet assortiment geneesmiddelen en medische middelen aan zorginstellingen, zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen, en huisartsen. Wij bieden daarnaast advies en ondersteuning op het gebied van voorraadbeheer, kostenbeheersing en standaardisatie. Terwijl we via het institutionele kanaal niet rechtstreeks aan eindgebruikers leveren, zijn ook deze activiteiten voor ons van wezenlijk belang. Het institutionele kanaal biedt een entree tot de markt voor directe leveringen en is daarmee nauw verweven met het directe kanaal. Daarnaast creëren we via de instellingenmarkt inkoopkracht en een eigenmerkassortiment voor de hele groep. Wij leveren zowel medische middelen van A-merken als een uitgebreid eigenmerkassortiment onder merknamen als Klinion, Absorin en Curion. Wij bieden daarnaast advies en ondersteuning op het gebied van voorraadbeheer, kostenbeheersing en standaardisatie. In Nederland hebben we goede posities opgebouwd in de levering aan ziekenhuizen en verpleeghuizen van zowel geneesmiddelen (OPG Distrimed) als medische verbruiksartikelen (Medeco). OPG Distrimed levert medicatie aan ziekenhuizen. Waar OPG Distrimed gebruikmaakt van de inkoop en logistiek van OPG Groothandel, is de marktbewerking specifiek gericht op de gespecialiseerde farmaceutische zorg van de ziekenhuisapotheek. Dit bedrijfsonderdeel van Mediq biedt diensten die de dagelijkse bedrijfsvoering gericht ondersteunen en totaaloplossingen op het gebied van bijvoorbeeld voorraadbeheer en medicatieveiligheid. Medeco levert een groot assortiment aan producten op het gebied van incontinentie, wondverzorging en verbruiksartikelen voor intensieve zorg. Productverkoop wordt gekoppeld aan ondersteuning bij voorraadbeheer, kostenbeheersing en producttrainingen. Medeco levert behalve aan ziekenhuizen en verpleeghuizen ook aan apotheken, veelal via het groothandelskanaal. Medeco is tevens actief in België. In Denemarken levert Mediq Danmark, naast medische middelen in thuissituaties ( direct ), een breed assortiment aan zorginstellingen als verzorgings- en ziekenhuizen en aan huisartsen. Mediq Danmark levert daarnaast producten aan bandagisten en apotheken. Mediq Norge biedt in Noorwegen een vergelijkbaar producten- en dienstenpakket als Medeco in Nederland. Mediq Norge biedt tevens veldhospitalen aan internationale hulporganisaties en overheden. In Zwitserland zijn we actief met Absorin Schweiz. Absorin verkoopt onder het gelijknamige merk vooral incontinentieproducten aan verpleeg- en verzorgingshuizen. 14 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 PROFIEL PER KANAAL INSTITUTIONEEL

19 Markt Marktpositie (gegevens per eind 2009) Nederland Geneesmiddelen: marktleider in levering van geneesmiddelen aan ziekenhuizen Medische middelen: marktleider in levering van medische middelen aan zorginstellingen en apotheken Noorwegen Marktleider in levering medische middelen aan zorginstellingen en huisartsen Denemarken Marktleider in levering medische middelen aan ziekenhuizen en huisartsen Zwitserland Nichespeler op het gebied van incontinentieproducten MEDIQ INSTITUTIONEEL PRODUCT- VOORKEUR Leverancier Businessdevelopment Inkoop Marketing Klantenservice Verkoop Educatie ADVIES TRAINING BESTELLING Zorginstelling Eindgebruiker LEVERING GEOGRAFISCHE VERDELING INSTITUTIONEEL OMZET X MEDEWERKERS IN FTE S, GEMIDDELD ALS DEEL VAN MEDIQ PROFIEL PER KANAAL INSTITUTIONEEL MEDIQ JAARVERSLAG

20 APOTHEKEN Wij voeren in Nederland en Polen een keten van apotheken. Daarnaast hebben wij in beide landen een groothandel die ook zelfstandige apotheken als klant heeft. Het overgrote deel van onze apotheken opereert inmiddels onder onze Mediq Apotheekformule. Wij bieden onze groothandelsklanten de mogelijkheid franchisenemer te worden van deze formule. In Nederland hebben wij 225 apotheken. Daarnaast worden 16 apotheken beheerd door zelfstandige apothekers. 75 van onze apotheken maken deel uit van een gezondheidscentrum, waar doorgaans tevens een aantal huisartsen en soms nog andere zorgverleners zijn gevestigd. De Mediq Apotheekformule draait vooral om deskundig advies. Niet alleen als het gaat om receptgeneesmiddelen, maar ook als het andere gezondheidsproducten betreft die in de vrije verkoop verkrijgbaar zijn. Onze klanten hebben veel vertrouwen in de apotheek en dat koesteren we. Mediq Apotheek combineert de traditie van de apotheker als kennisen adviesvraagbaak op farmaceutisch gebied met aandacht voor de wensen van de moderne klant. Daar horen natuurlijk nauwkeurige begeleiding en bewaking van medicijngebruik bij. Daarnaast kan de klant gebruikmaken van onderscheidende zorgprogramma s voor chronische ziekten. Onze groothandel belevert naast onze eigen apotheken ook ongeveer 250 zelfstandige apotheken. In toenemende mate gaan wij samenwerkingsverbanden met deze zelfstandige apotheken aan, bijvoorbeeld in de vorm van franchises. We streven naar een landelijk dekkend netwerk van apotheken dat garant staat voor het leveren van uitstekende, eenduidige kwaliteit en zorgvernieuwing aan klant en zorgverzekeraar. Hierbij koppelen wij lokaal ondernemerschap aan centrale inkoopkracht en de centrale ontwikkeling van zorgconcepten. Via OPG Medico hebben wij een leidende positie bij de belevering van apotheekhoudende huisartsen. In Polen zijn we sinds 1999 actief als groothandel en apotheekketen. Gezien de grootte en het groeipotentieel hebben wij vertrouwen in de mogelijkheden op de Poolse markt. Daarnaast mogen ondernemingen er tevens apotheekketens bezitten, wat in verschillende andere landen niet is toegestaan. In 2008 zijn we ook in Polen begonnen met de uitrol van onze retailformule. Hier voeren inmiddels 126 van onze 192 apotheken de vlag Mediq Apteka. In 2009 heeft Mediq haar activiteiten op het gebied van geneesmiddelendistributie in België afgestoten wegens te geringe schaalgrootte. Per oktober zijn de groothandelsactiviteiten verkocht aan Celesio. Mediq bezat daarnaast een vijftal apotheken, eveneens in Oost-Vlaanderen. Deze zijn per augustus overgenomen door een dochteronderneming van Febelco. Markt Marktpositie (gegevens per eind 2009) Nederland Grootste apotheekketen met 225 apotheken en een gezamenlijk marktaandeel van 14% Grootste groothandel met 24% marktaandeel Polen Nr. 2 apotheekketen met 192 apotheken c.q. 2% marktaandeel Qua grootte 4e groothandel ofwel 7% marktaandeel 16 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 PROFIEL PER KANAAL APOTHEKEN

21 Arts RECEPT ADVIES MEDIQ APOTHEEK Leverancier Inkoop Distributie Advies & ondersteuning Klant FACTURERING BETALING Verzekeraar GEOGRAFISCHE VERDELING APOTHEKEN NEDERLAND OMZET X MEDEWERKERS IN FTE S, GEMIDDELD ALS DEEL VAN MEDIQ APOTHEKEN INTERNATIONAAL* ALS DEEL VAN MEDIQ * Inclusief de in 2009 verkochte Belgische farmaceutische activiteiten NEDERLAND 225 EIGEN APOTHEKEN 16 FRANCHISERS (JAAREINDE 2009) POLEN 192 EIGEN APOTHEKEN (JAAREINDE 2009) PROFIEL PER KANAAL APOTHEKEN MEDIQ JAARVERSLAG

22 ORGANISATIE SEGMENTINDELING Wij hebben de drie distributiekanalen georganiseerd in de volgende segmenten: Direct & Institutioneel, Apotheken Nederland en Apotheken Internationaal. In het segment Direct & Institutioneel zijn deze kanalen geclusterd omdat ze nauw met elkaar verweven zijn. Het institutionele kanaal biedt een entree tot de markt voor directe leveringen. Daarnaast bundelen de bedrijfsonderdelen binnen de twee kanalen hun inkoopkracht en ontwikkelen en benutten ze gezamenlijk een groeiend eigenmerkassortiment. De segmentindeling is de basis van onze interne managementrapportage en dus ook van onze financiële rapportage. ORGANOGRAM De leden van de Raad van Bestuur vormen samen met de groepsdirecteuren de Groepsdirectie, die in operationele zin de onderneming leidt. Marc van Gelder is de voorzitter van de Raad van Bestuur. Hans Janssen is lid van de Raad van Bestuur en chief financial officer. Gerben Klein Nulent is als groepsdirecteur verantwoordelijk voor de apotheekactiviteiten in Nederland en Polen. OPG Distrimed (farmaceutische groothandel voor instellingen) rapporteert daarnaast ook aan hem gezien de sterke afhankelijkheid van de infrastructuur van OPG Groothandel. Marcel van den Broek en Jesper Boysen zijn beiden groepsdirecteur Direct & Institutioneel. Marcel is verantwoordelijk voor de activiteiten in Nederland (alleen direct), Duitsland, Verenigde Staten en Hongarije. Jesper is verantwoordelijk voor de activiteiten in Denemarken, Noorwegen, Zwitserland en Nederland (alleen institutioneel). Groepsdirectie Marc van Gelder (ceo) Hans Janssen (cfo) Raad van Bestuur Marcel van den Broek Jesper Boysen Gerben Klein Nulent Groepsdirecteuren Direct & Institutioneel Apotheken Nederland NEDERLAND CombiCare Mediq Direct Diabetes ZorgService NL Red Swan Tefa Medisource (verworven op 4 januari 2010) NEDERLAND Apotheken Mediq Apotheken Systemfarma Mediq Central Filling Apotheek Groothandel voor apotheken OPG Groothandel DUITSLAND Mediq Direkt Diabetes HONGARIJE Mediq Direkt VERENIGDE STATEN Byram Healthcare Groothandel voor apotheekhoudende huisartsen OPG Medico Import spécialités Polyfarma NEDERLAND Medeco Apotheken Internationaal DENEMARKEN NOORWEGEN ZWITSERLAND Mediq Danmark Mediq Norge Absorin POLEN Apotheken Mediq Apteka Groothandel voor apotheken ACP Pharma NEDERLAND Groothandel voor instellingen OPG Distrimed 18 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 ORGANISATIE

23 PERSONALIA GROEPSDIRECTIE RAAD VAN BESTUUR Drs. M.C. van Gelder (Marc, 1961) is sinds 1 december 2005 voorzitter van de Raad van Bestuur. Voordat hij op 1 januari 2005 in dienst trad bij Mediq was hij onder meer werkzaam bij McKinsey & Company en Royal Ahold NV in functies op het gebied van logistiek, retailmarketing, strategie en lijnmanagement. Zijn laatste functie was chief executive officer van Peapod, de internetsupermarkt van Ahold in de Verenigde Staten. Hij heeft de Nederlandse nationaliteit. Commissariaten/nevenfuncties Commissaris Maxeda NV Adviseur 3i Benelux Lid van het dagelijks bestuur van GIRP (Europese koepelorganisatie van farmaceutische groothandels) Drs. J.G. Janssen RC (Hans, 1967) is sinds 1 mei 2008 chief financial officer en lid van de Raad van Bestuur. Voordat hij per genoemde datum in dienst trad werkte hij bij Unilever in tal van functies op het gebied van financiën, logistiek en fusies en overnames in Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Singapore, Maleisië en Duitsland. Hij heeft de Nederlandse nationaliteit. GROEPSDIRECTEUREN Drs. G.J. Klein Nulent (Gerben, 1955) is sinds 1995 directeur van Mediq Apotheken Beheer BV. Per 1 augustus 2005 is hij benoemd tot groepsdirecteur met verantwoordelijkheid voor Apotheken Nederland. Sinds 1 augustus 2009 is hij tevens verantwoordelijk voor Apotheken Internationaal. Vóór 1995 was hij zelfstandig apotheker in Rotterdam. Hij heeft de Nederlandse nationaliteit. Commissariaten/nevenfuncties Voorzitter van de Associatie van Ketenapotheken (ASKA) M.L.N. van den Broek (Marcel, 1954) is sinds 1996 als directeur van de directe activiteiten aan Mediq verbonden. Per 1 augustus 2005 is hij benoemd tot groepsdirecteur met verantwoordelijkheid voor Direct & Institutioneel. Hij was eerder werkzaam als onder meer general manager van Hoekloos Medische Technologie. Hij heeft de Nederlandse nationaliteit. Commissariaten/nevenfuncties Lid Hoofdbestuur MKB Nederland Commissaris Health Innovation Fund Lid algemeen bestuur VNO-NCW Van links naar rechts: Gerben Klein Nulent, Marcel van den Broek, Marc van Gelder, Jesper Boysen en Hans Janssen. J.B. Boysen (Jesper, 1960) is op 1 augustus 2009 benoemd tot groepsdirecteur met verantwoordelijkheid voor Direct & Institutioneel. Jesper Boysen was de directeur van Kirudan (inmiddels Mediq Danmark genoemd) ten tijde van de acquisitie van deze onderneming door Mediq in Vóór 2006 was Jesper werkzaam als directeur van diverse Scandinavische ondernemingen, waaronder Mölnlycke Health Care (Nordic markets). Hij heeft de Deense nationaliteit. PERSONALIA GROEPSDIRECTIE MEDIQ JAARVERSLAG

24 MANAGEMENTAGENDA PER SEGMENT We hebben de managementagenda van de groep (zie Missie, trends en strategie ) vervat in concrete actiepunten per segment. Zo rapporteren we over de voortgang die we in 2009 hebben gemaakt bij de realisatie van deze agenda, en over onze actiepunten voor DIRECT & INSTITUTIONEEL MANAGEMENTAGENDA REALISATIE 2009 ACTIEPUNTEN 2010 GROEI DIRECTE EN INSTITUTIONELE ACTIVITEITEN Verbreden portfolio en vergroten klantenbestand Succesvolle gezamenlijke propositie met Mediq Apotheek richting verzorgingshuizen in Nederland Start opbouw directe activiteiten in Noorwegen Exclusieve distributieovereenkomsten Gecoördineerde sourcing Introductie eigenmerkaccessoires voor eigenmerkpakket voor de groep diabetesklanten, onder meer als aanvulling op specialistisch in Duitsland A-merkassortiment Acquisities Integratie acquisities uit 2008; geen nieuwe acquisities Uitbouw samenwerking met Mediq Apotheek in Nederland Ontwikkelen strategie in het kader van functionele bekostiging in Nederland plus deelname aan lokale initiatieven Uitbreiding portfolio Duitsland Uitbreiding samenwerking met thuiszorgorganisaties in Verenigde Staten Opzetten specifieke marketingstrategie institutioneel richting huisartsen Uitbreiding portfolio Zwitserland Toename aantal distributieovereenkomsten Opzet Mediq sourcing center Verdere verbreding eigenmerkassortiment accessoires in geselecteerde productcategorieën Actief op zoek naar mogelijkheden, met name internationaal EFFICIENCYVERHOGING Inkoopsynergie door afsluiten internationale raamcontracten Centralisatie en standaardisatie backoffice-processen Realisatie verdere inkoopsynergie en vergroten assortiment A-merken Idem Herstructurering Medeco in Nederland: reductie 40 fte s Implementatie nieuw IT-systeem in Denemarken 20 MEDIQ JAARVERSLAG 2009 MANAGEMENTAGENDA PER SEGMENT