Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS"

Transcriptie

1 DE AANLEG EN GESCHIEDENIS VAN DE TRANSSIBERIË EXPRESS De eerste plannen voor de Transsiberie Express kwamen van Luitenant-generaal Nicholas Muravjev. Maar zijn plan werd afgewezen vanwege de slechte verhouding met China. Nog dertig jaar lang werden de autoriteiten overstelpt met plannen voor een spoorlijn door Siberië, maar alle plannen verdwenen in de prullenmand. In 1869 legden de Amerikanen de Union Pacific aan, die dwars door het Amerikaanse continent liep en de ene kust met de andere verbond. De Russische regering realiseerde zich dat het onvermijdelijk was een Transsiberische spoorlijn aan te leggen. Bovendien was een goede verbinding met Vladivostok noodzakelijk, want in 1872 werd deze stad een belangrijke haven en marinebasis. In 1885 kwam de eerste spoorlijn op Siberische bodem gereed. De trein liep tussen Jekaterinenburg en Tjoemen. Om de aanleg van een spoorlijn te bespoedigen, zond tsaar Alexander op 17 maart 1891 een keizerlijk decreet aan zijn zoon Nicolaas, die op dat moment een rondreis maakte door het Verre Oosten van Rusland. Toen Nicolaas op 24 mei van dat jaar in Vladivostok het decreet ontving, las hij dat hij moest beginnen met de aanleg van het eerste gedeelte van de Siberische spoorlijn, de Oessoeri-lijn tussen Vladivostok en Chabarovsk; deze maakt tegenwoordig deel uit van de Transsiberische spoorlijn. In 1892 begon men tevens aan de West- Siberische spoorlijn bij Tsjeljabinsk, die in 1895 Omsk bereikte en in 1896 het dorp Novonikolajevsk (Novosibirsk), aan de rivier de Ob. In 1897 was de Oessoeri-lijn gereed, het daaropvolgend jaar het gedeelte van Novosibirsk naar Krasnojarsk. Het stuk van Krasnojarsk naar Irkoetsk aan het Baikal-meer kon in 1898 in gebruik worden genomen. Omdat er gebrek aan mankracht was, werd er hoofdzakelijk met gastarbeiders gewerkt; later werden gevangenen ingezet. In 1895 begon men met de aanleg van de spoorlijn van Baboesjkin aan het Baikalmeer naar Srtensk aan de rivier de Sjilka, waar men de boot nam naar Khabarovsk. Doordat de rivier grote delen van het jaar dichtgevroren was en de aanleg van een spoorlijn over Russisch grondgebied naar Khabarovsk op technische problemen stuitte, werd een verdrag met China gesloten. Pagina 1

2 Het resultaat was de aanleg van de Oost-Chineese spoorlijn tussen Tsjita en Vladivostok. Deze kwam in 1901 gereedhet Baikal-meer onderbrak de Transsiberische spoorlijn. In 1895 werd besloten dat het Baikalmeer zou worden overgestoken per schip. De order voor dit schip ging naar een Engelse firma. Het schip werd in Engeland gebouwd is toen naar St-Petersburg gevaren, daar is het schip uit elkaar geha ald en is in onderdelen per trein naar het Baikalmeer vervoerd (dit alles nam 12 maanden in beslag). Er werden Britse technici aangesteld om de lading met onderdelen te ordenen en met hulp van Russische collega s weer in elkaar te zetten. In 1900 was het schip compleet en kon er een veerboot verbinding onderhouden worden. Het schip de Baikal kon met een snelheid van 22 km per uur 28 goederenwagons vervoeren er was plaats voor 650 passagiers in de derde klasse en er waren coupes voor 150 personen in de eerste en tweede klasse. In 1898 kwam er een order voor een tweede, kleiner schip, bij de zelfde Britse firma die de Baikal bouwde. De Angara was kleiner, maar kon toch nog 150 passagiers en een paar 1000 kilogram vracht vervoeren. Hoewel de Angara speciaal gemaakt was om als ijsbreker te dienen, kon het dikke ijs in de winter en het voorjaar niet gebroken worden. Als de schepen dan in het ijs vastgevroren waren, werden de passagiers in schapenvellen gewikkeld en in grote korven gepakt die door paardensleden getrokken werden. Soms staken er ongeveer 2000 sleden het ijs over. De reis van 50 km, werd in minder dan 5 uur uitgevoerd. Passagiers die verder naar het oosten of het westen wilden reizen, moesten na de overtocht van Irkoetsk naar Baboesjkin, weer op de trein stappen. De overtocht zorgde voor heel wat oponthoud. Pagina 2

3 Geschiedenis van de Trans Siberië Express Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS De eerste man die het idee had voor een stoomtrein traject door Siberië was de Amerikaan Perry Mc. Donough Collins. Hij diende een voorstel in bij de Russische regering maar het werd afgewezen. Daarna kwam de Engelse ingenieur Dull op het idee een tramtraject tussen Nizhni Novgorod (het huidige Gorki) en Perm aan te leggen. Hij wilde de trams door paarden laten trekken (totdat de financiële situatie het toe zou laten stoomlocomotieven in te zetten). Dit voorstel werd ook afgewezen, net als de variant van een andere Rus die paarden, over een lengte van km, door houten tunnels wilde laten galopperen. De volgenden die zich aan dit project waagden waren drie Engelsen: Morison, Sleigh en Horn. Maar ook zij faalden. Het duurde ongeveer 30 jaar tot een ingenieur, een stadhouder, een schatbewaarder en een minister overeenkwamen een plan te maken, en nog eens drie jaar tot er een goed uitvoerbaar plan was. Op 24 februari 1891 werd, met toestemming van het ministerie, het plan ondertekend die de bouw van de Trans Siberië spoorlijn vastlegde. Tsaar Alexander III was zeer tevreden over dit plan. Hij besloot rond 1884 dat er een verbinding moest komen tussen het westen van Rusland en het uitgestorven maar grondstofrijke oosten van de Siberische laaglanden. Na lang discussiëren werd een route uitgestippeld die begon in Moskou en de reiziger vervolgens langs Perm, Yekaterinburg, Omsk, Novosibirsk, Krasnojarsk, Irkutsk en Chita bracht om uiteindelijk in Vladiwostok, aan de uiterste oostkust van het continent, te eindigen. In 1886 werd begonnen met de aanleg van het traject. Onder de arbeiders waren soldaten en veroordeelden. Het duurde 25 jaar om de volle kilometer rails aan te leggen. Uiteindelijk hebben ruim arbeiders hun steentje bijgedragen; velen lieten het leven tijdens de werkzaamheden. Pagina 3

4 Het West Siberische traject De verbinding tussen Perin en Sverdlovsk die reeds in 1878 was aangelegd werd zeven jaar later verlengd naar Tyumen. De verbinding tussen het oorspronkelijke vertrekpunt van de Trans Siberië Express, Chelyabinsk en het huidige vertrekpunt Sverdlovsk kwam tot stand in Het traject was in twee gedeeltes op te delen, van Chelyabinsk tot Omsk en van Omsk tot de rivier de Ob. In de zomer werd er per dag meer dan 3 km traject aangelegd. Het eerste gedeelte kwam in 1894 klaar, het tweede gedeelte in Omdat op het traject veel ongelukken gebeurden en men de bruggen op dit traject wilde zegenen ging dit traject pas een jaar later open. Het Ussuri traject Hoewel tsaar Alexander al in 1891 de eerste spade in de grond stak, duurde het 6 jaar om het 767 km lange traject naar Khabarov sk te bouwen. Ook hier was er een tekort aan arbeidskrachten. Om de situatie te verbeteren werden er arbeiders uit Sakhalin geworven. De aanlevering van bouwmateriaal duurde vaak maanden. Talloze muggenzwermen verspreidden ziektes, rivieren stegen tot enorme hoogten en daardoor overstroomde het gebied waarin het traject lag en Mansjoerische tijgers vielen steeds weer de arbeiderskampen aan. In 1897 reed de eerste officiële trein over dit traject naar Wladiwostok met 16 km per uur. Het Midden Siberië traject De aanleg van het deeltraject van Novonikolayevsk (het huidige Novosibirsk) naar Irkutsk begon in Dit traject werd aangelegd in twee delen. Het eerste gedeelte, dat liep van de rivier de Ob naar Krasnoyarsk, langs de westoever van de rivier de Yenisei, was klaar in Het tweede gedeelte, dat liep van Krasnoyarsk naar Irkutsk, was klaar in In Engeland werden er een keer spoorstaven besteld die via het Karameer over de Poolcirkel naar de Yenisei rivier getransporteerd moesten worden. Tegelijkertijd werd het traject tussen Irkutsk en de havenplaats Baikal aan het meer van Baikal met enorme kosten aangelegd. Het traject moest hieren daar op de rotsen gemaakt worden waarvoor er rotsen opgeblazen moesten worden. Daardoor ontstonden over de lengte van 65 km, 50 bruggen. De aankomst van de eerste trein in Irkutsk op 16 augustus 1898 werd uitbundig gevierd. Pagina 4

5 De Baikalmeer overtocht Tussen 1898 en 1905 reikte de spoorlijn slechts tot de haven van Baikal. Het spoorlijn comité werd gedwongen om het plan voor een zuidelijke omweg om het meer op te geven, vanwege de steile bergen die oprezen vanuit het meer. In 1895 werd besloten dat het Baikalmeer zou worden overgestoken per schip. De order voor dit schip ging naar een Engelse firma. Het schip werd in Engeland gebouwd is toen naar St. Petersburg gevaren, daar is het schip uit elkaar gehaald en is in onderdelen per trein naar het Baikalmeer vervoerd (dit alles nam 12 maanden in beslag). Er werden Britse technici aangesteld om de lading met onderdelen te ordenen en met hulp van de Russische collega's weer in elkaar te zetten. Kenmerken Het Baikalmeer: het diepste (1637 meter) en het oudste (ruim 25 miljoen jaar) meer ter wereld. Andere meren zijn hooguit een paar miljoen jaar. Het meer bevat 20% van de totale zoetwatermassa ter wereld, namelijk km 3, het pool- en gletsjerijs niet meegerekend. Met een lengte van 636 km lang en gemiddelde breedte van 40 km is het de op vijf na de grootste wateroppervlakte. Bijna alle 544 beken en rivieren brengen kraakhelder en koel water het meer in. De rivier de Selenga voert daarentegen zand en slib aan dat op de meerbodem terechtkomt. Toch raakt het meer nooit vol. Dat komt omdat het Baikalmeer geologisch gezien in een aardscheur ligt, waarlangs Azië uiteen splijt. Dat splijten gaat snel genoeg om te voorkomen dat het meer dichtslibt. Het sediment zakt dus steeds dieper weg in de scheur. Daardoor heeft zich een laag van niet minder dan 7000 meter sediment opgehoopt. Verbazingwekkend hebben de belangrijkste onderdelen de lange reis onbeschadigd overleefd. In april 1900 was het schip compleet en kon er een reguliere veerboot verbinding onderhouden worden. Het schip de "Baikal" kon met een snelheid van 22 km per uur 28 goederenwagons of een gehele exprestrein transporteren. Op het hoofddek waren er daarom rails aangebracht. Aan boord bevond zich onder andere een kapel (hier trouwen was een waar genoegen voor de bevolking), een luxe lounge, een buffet en er was plaats Pagina 5

6 voor 650 passagiers in de derde klasse en er waren coupes voor 150 personen in de eerste en tweede klasse. In 1898 kwam er een order voor een tweede, kleiner schip, bij dezelfde Britse firma die de "Baikal" bouwde. De "Angara" was kleiner dan de "Baikal", maar kon toch nog 150 passagiers en enige tonnen vracht vervoeren. Hoewel de "Angara" speciaal gemaakt was om als ijsbreker te dienen, kon het schip het dikke ijs in de winter en het voorjaar niet breken. Als de schepen dan in het ijs vastgevroren waren, werden de passagiers in schapenvellen gewikkeld en in grote korven gepakt die door paardensleden getrokken werden. Soms staken er ongeveer sleden het ijs over. De reis van 50 km, werd in minder dan 5 uur uitgevoerd. De Baikalmeer-omleiding Het traject liep van de haven van Baikal naar Mysovsk, langs de oever van het Baikalmeer, het bergrijkste gebied van de hele reis. De boot was vaak de enige mogelijkheid om materiaal en gereedschap op de steile bergwanden te bevestigen en om tunnels te boren. Uiteindelijk kwamen er 33 tunnels en 200 bruggen. In dit gedeelte bevindt zich het hoogste punt van de Trans Siberië spoorlijn (1025m). Het Trans-Baikal traject Dit gedeelte begon aan de Oostoever van het Baikalmeer in Mysovsk (het huidige Babushkin, ter nagedachtenis aan de Irkutskerse revolutionair) en liep langs Verkheudinsk (het huidige Ulan Ude) en Chita naar Sretensk. Totdat het Amur traject in 1916 klaar was, gebruikten de reizigers vanaf Sretensk de boot en voeren de Shilka en Amur rivieren af tot Khabarovsk en van daaruit ging men verder over het, reeds in 1897 gereed gekomen, Ussuri traject. De allergrootste catastrofe bij het aanleggen van het Trans Siberië Express traject deed zich voor bij het Yablonovy gebergte. Een vier meter hoge vloedgolf verwoeste binnen 24 uur alle bouwwerken, overspoelde honderden dorpjes en duizenden runderen langs de Ingoda, Onon, Schilka en de Amur rivier. Dit ongeluk vertraagde de bouw van het Trans Siberië Express traject meerdere jaren. Pagina 6

7 De Oost Chinese spoorlijn Het spoorlijn comité was tegen een spoorlijn langs de Amur rivier in verband met het overstromingsgevaar en stelde daarom voor met de Chinezen te gaan onderhandelen over de bouw van een kort trajec t door Mantsjoerije. De hoofdreden voor de Russen was natuurlijk de doorgang naar zee, naar een ijsvrije haven en heersschap over Korea en Mantsjoerije. De bouw van twee deeltrajecten welke de Oost Chinese spoorlijn in het oosten met het Ussuri traject en in het westen met het Trans Baikal traject verbind, begon in Het oostelijke deeltraject werd in 1899 geopend en liep van Ussuriysk tot de Mants- Joerische grens. Het westelijke deeltraject werd in 1901 geopend en begon in de buurt van Kaidolovo (het huidige Tarskaya), ca. 10 km ten zuiden van Chita en liep verder tot het Mantsjoerische treinstation (het huidige Manzhouli). Het Amur traject Toen de Japanners in 1904 op een overwinning aandrongen, was de Mantsjoerische route een perfect doel om aan te vallen. Daarom besloot het spoorlijn comité om een spoorlijn langs de Amurrivier aan te leggen. Met de bouw werd in 1908 in Kuenga begonnen en het liep verder, met uitzondering van de rivierlinie, in een wijde boog via Skovorodino naar Khabarovsk. De arbeidskrachten versloegen de Taiga en vochten tegen de aanhoudende koude en de talloze insecten. Met de opening van het Amur traject was de Trans Siberië spoorlijn klaar. Dat was in Pagina 7

8 Dienstregeling De Nr. 4 is de trein van Moskou naar Peking. De tijden zijn tot en met Naushki in Moskouse tijd. Daarna betreft het lokale tijd (5 uur later dan in Moskou.). De totale reistijd bedraagt 5 dagen, 11 uren en 59 minuten. Station Aankomst Vertrek Km. Moskva - 21:32 0 Moskva Iaroslavskaia - 21:32 0 Vladimir Pass 00:35 00: Gorkii 04:03 04: Kirov Pass 10:05 10: Balezino 13:41 14: Perm 2 17:23 17: Sverdlovsk 23:20 23: Tiumen 03:59 04: Ishim 07:38 07: Omsk 11:22 11: Barabinsk 15:25 15: Novosibirsk 19:15 19: Novosibirsk Gl 19:15 19: Taiga 22:49 22: Mariinsk 00:42 01: Bogotol 02:55 02: Achinsk 03:56 03: Krasnoyarsk 06:53 07: Krasnoiarsk Pass 06:53 07: Ilanskaia 11:21 11: Taishet 13:58 14: Nijneudins 16:34 16: Zima 20:16 20: Angarsk 23:37 23: Irkutsk Sort 00:15 00: Irkutsk 00:41 01: Irkutsk Pas 00:41 01: Sliudianka 1 03:12 03: Ulan-Ude 08:03 08: Ulan-Ude Pass 08:03 08: Zagustai 10:52 10: Gusin Ozer 11:27 11: Djida 12:17 12: Naushki 13:08 16: Suche Bator 22:35 00: Darhan 01:53 02: Dzun-Hara 04:15 04: Ulan-Bator 07:35 08: Choyr 12:15 12: Sain-Shanda 15:43 16: Dzamyn Ude 19:26 20: Erlian 21:00 00: Pagina 8

9 Czininnan 05:15 05: Datun 07:14 07: Chjancziakounan 09:49 09: Peking 14: Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS Pagina 9

TRANS-SIBERIE, THE ULTIEME TREINREIS

TRANS-SIBERIE, THE ULTIEME TREINREIS TRANS-SIBERIE, THE ULTIEME TREINREIS Dag 01 Aankomst in Moskou Welkom in Moskou, de hoofdstad van Rusland en haar grootste en meest levendige stad. Je chauffeur staat op je te wachten bij de uitgang van

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

Coupés. Standaard Economy Budgetklasse, 3-4 personen per coupé

Coupés. Standaard Economy Budgetklasse, 3-4 personen per coupé Coupés Budgetklasse, 3-4 personen per coupé Deze categorie is de goedkoopste optie, voornamelijk in trek bij gezinnen met kinderen en vriendengroepen. Deze wagons zijn uitgerust met 2 lage bedden en 2

Nadere informatie

TRANSSIBERISCHE SPOORLIJN

TRANSSIBERISCHE SPOORLIJN TRANSSIBERISCHE SPOORLIJN 19 mei Inleiding Aan het einde van de 19 e eeuw is Siberië door Rusland gekoloniseerd. Grote delen van het land zijn moeilijk bereikbaar omdat er weinig wegen en spoorlijnen zijn.

Nadere informatie

Stedelijke armoede in Rusland

Stedelijke armoede in Rusland Stedelijke armoede in Rusland Jan Limbeek De sociologische afdeling van de Financiële Universiteit, verbonden aan de Russische regering, heeft in januari de gegevens gepubliceerd van een studie naar het

Nadere informatie

Dampfbahn Furka-Bergstrecke Historie van de Dampfbahn Furka-Bergstrecke

Dampfbahn Furka-Bergstrecke Historie van de Dampfbahn Furka-Bergstrecke Dampfbahn Furka-Bergstrecke Historie van de Dampfbahn Furka-Bergstrecke Tekst: J. Wolff Foto's: Archief FO/MGB, C. Keizer, D. van Nimwegen, K. Scholtes & M. Schuring Copyright VFB Sectie Nederland 2009-2010

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2012

DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2012 DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2012 Van 11 tot 25 augustus Beleef de legendarische Transsiberische en Transmongoolse spoorweg aan boord van uw private trein!!! U hoeft niet telkens in en uit te pakken,

Nadere informatie

17 september 1944 1 juni 1975 Goederenvervoer: 1 februari 1905 2 maart 1970

17 september 1944 1 juni 1975 Goederenvervoer: 1 februari 1905 2 maart 1970 pagina 1 van 5 Halte Bergentheim Gewijzigd: e:10-07-2010 Inhoud: Gegevens halte Exploitatie Gebouwen Emplacement Spoorweghaven Personeel Gegevens plaats Links: Fabrieksaansluitingen: Turfstrooiselfabriek

Nadere informatie

Volg het spoor van de Transsiberië Express

Volg het spoor van de Transsiberië Express Volg het spoor van de Transsiberië Express 34 daagse reis per eigen classic car, 4x4 of motor van Amsterdam naar Peking Profiel Met uw eigen classic, 4x4 of motorfiets van Nederland naar China Vooral over

Nadere informatie

Desert Foxx gaat op avontuur naar Mongolië!

Desert Foxx gaat op avontuur naar Mongolië! Desert Foxx gaat op avontuur naar Mongolië! Ook dit jaar werken Wouter en Sigi van Desert Foxx en Jan Willem van weer samen. Jan Willem heeft zeker 7 keer zowel Rusland als Mongolië bezocht en heeft daadwerkelijk

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2013

DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2013 DE GROTE TRANS SIBERIE EXPRESS 2013 Van 10 tot 24 augustus Beleef de legendarische Transsiberische en Transmongoolse spoorweg aan boord van uw private trein!!! U hoeft niet telkens in en uit te pakken,

Nadere informatie

De Transsiberische Express. een koude geschiedenis

De Transsiberische Express. een koude geschiedenis De Transsiberische Express een koude geschiedenis Trans-Siberian Express Mobiliteit in Rusland Spoorwegen: totaal 87.157 km, waarvan ongeveer de helft elektrisch (naast ca. 30.000 km verbindingen louter

Nadere informatie

1. Wat weet ik er al van. Ik doe mijn werkstuk over "Tunnels en Bruggen". Ik weet er nog niet veel van, daarom wil ik er meer over weten.

1. Wat weet ik er al van. Ik doe mijn werkstuk over Tunnels en Bruggen. Ik weet er nog niet veel van, daarom wil ik er meer over weten. Edwin van Tienen TUNNELS EN BRUGGEN Inhoud. 1. Wat weet ik er al van. 2. Tunnels. 2.1 Boren. 2.2 Tunnels in de bergen. 3. De kanaaltunnel. 3.1 Tunnel onder de zee. 3.2 De TGV. 4. Bruggen. 4.1 Onderzoeken

Nadere informatie

Mongolia CarChallenge. start 8 juli in antwerpen, finish 6 augustus in antwerpen. CarChallenge

Mongolia CarChallenge. start 8 juli in antwerpen, finish 6 augustus in antwerpen. CarChallenge Mongolia 2017 Na Amazonas 2016 nu op avontuur richting het oosten. Ongeveer 7.000 kilometer van ons vandaan ligt Mongolië, een van de laatste wildernissen in de wereld. Een wildernis die wel toegankelijk

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

KNIPSELKRANT BOIJL DEEL 15 PERIODE BLAD

KNIPSELKRANT BOIJL DEEL 15 PERIODE BLAD 12-04-1961 De Rus Joeri Gagarin was de eerste mens in de ruimte. De Russische luchtmachtofficier Gagarin maakte aan boord van het ruimteschip Vostok 1 als eerste mens een reis in de ruimte. De historische

Nadere informatie

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN

ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW ANTWOORDEN ZAND BOVEN WATER LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS BOVENBOUW Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 is de haven uitgebreid met Maasvlakte 2. Zodat

Nadere informatie

Vraag 1b. Wat was de oorzaak van deze ramp? Vraag 1a. In welke provincie was de Watersnoodramp van 1953? ...

Vraag 1b. Wat was de oorzaak van deze ramp? Vraag 1a. In welke provincie was de Watersnoodramp van 1953? ... Naam: DE WATERSNOOD- RAMP Het is 31 januari 1953. Het stormde vreselijk In Zeeland. Toch waren de meeste mensen gewoon rustig naar bed gegaan. Zij werden in hun slaap overvallen door een zware stormvloed.

Nadere informatie

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in

Nadere informatie

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export

Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?

Lesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID? Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

S I B E R I Ë Wie wekt de Slapende Reus?

S I B E R I Ë Wie wekt de Slapende Reus? S I B E R I Ë Wie wekt de Slapende Reus? Wie wekt de Slapende Reus? Reus : ca. 13.120.000 km² = 435 x België Slapend : Sibir (Tat.) = Slapend land enorme economische mogelijkheden in de Siberische ondergrond

Nadere informatie

Golden Eagle Trans-Siberian Express (westwaarts)

Golden Eagle Trans-Siberian Express (westwaarts) Golden Eagle Trans-Siberian Express (westwaarts) Route - De Trans-Siberië spoorlijn is zonder twijfel s werelds meest beroemde en aansprekende treintraject. Het spoor slingert als een ijzeren lint van

Nadere informatie

Moskou Siberië Baikalmeer Mongolië Beijing

Moskou Siberië Baikalmeer Mongolië Beijing Transsiberië Express Moskou Siberië Baikalmeer Mongolië Beijing 02 Transsiberië Express Moskou Siberië Baikalmeer Mongolië Beijing Niet alleen voor uitgesproken treinfreaks is een reis met de Transsiberië

Nadere informatie

Inhoud blz. 1. Op reis 2. De trekschuit 3. De postkoets 4. De stoomtrein 5. De auto 6. Het vliegtuig 7. Filmpjes Pluskaarten Bronnen en foto s

Inhoud blz. 1. Op reis 2. De trekschuit 3. De postkoets 4. De stoomtrein 5. De auto 6. Het vliegtuig 7. Filmpjes Pluskaarten Bronnen en foto s Op reis Inhoud blz. 1. Op reis 3 2. De trekschuit 4 3. De postkoets 6 4. De stoomtrein 8 5. De auto 10 6. Het vliegtuig 12 7. Filmpjes 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18 1.Op

Nadere informatie

De Harderwijker Botterstichting zet HARDERWIJK. op de kaart. Harderwijk - New York Sponsert u ook?

De Harderwijker Botterstichting zet HARDERWIJK. op de kaart. Harderwijk - New York Sponsert u ook? De Harderwijker zet HARDERWIJK op de kaart Ter ere van Henry Hudson 400 jaar Harderwijk - New York Sponsert u ook? Met oud Hollandse schepen naar Amerika Voor deze happening wordt er één vloot samen gesteld

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW

Lesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW ZAND BOVEN WATER Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 wordt hard gewerkt om de haven uit te breiden.

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

Trans-Siberie Express in de Winter

Trans-Siberie Express in de Winter Trans-Siberie Express in de Winter Route - TRANS-SIBERIË EXPRESS IN DE WINTER! Onze reizen langs de Trans-Siberische route in de winter zijn een uitzonderlijke en unieke ervaring. Reis mee met 's werelds

Nadere informatie

De Molukse Emigranten

De Molukse Emigranten De Molukse Emigranten Daar het voor de Molukse militairen na de onafhankelijksoorlog van het toenmalige Nederlands-Indië erg moeilijk werd om zich daar te handhaven [zij hadden immers trouw meegestreden

Nadere informatie

Ten noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond.

Ten noorden van de evenaar ligt het noordelijk halfrond. Ten zuiden daarvan het zuidelijk halfrond. Rekenen aan de aarde Introductie Bij het vak aardrijkskunde wordt de aarde bestudeerd. De aarde is een bol. Om te bepalen waar je je op deze bol bevindt zijn denkbeeldige lijnen over de aarde getrokken,

Nadere informatie

Tekst: Deborah Bremmer Foto s: Marius Bremmer

Tekst: Deborah Bremmer Foto s: Marius Bremmer Een trip naar New York kan momenteel eigenlijk niet meer zonder een bezoek aan de High Line; een oude spoorlijn veranderde in een groen park! Jaarlijks genieten al meer dan twee miljoen bezoekers er van

Nadere informatie

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.

Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Examen VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-15.30 uur wiskunde CSE GL en TL Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift

Nadere informatie

Hier vielen de eendjes van het schip. Bereken hoeveel procent van de eendjes in zuidelijke richting dreef. Schrijf je berekening op.

Hier vielen de eendjes van het schip. Bereken hoeveel procent van de eendjes in zuidelijke richting dreef. Schrijf je berekening op. Eendjes In 1992 vielen 29 000 plastic badeendjes van een schip af. In onderstaande kaart zie je waar dat gebeurde. De eendjes dreven door de wind en de zeestromingen in allerlei richtingen. Nog steeds

Nadere informatie

VAN WEST NAAR OOST IN DE TREIN DER TSAREN, HANDELAARS EN AVONTURIERS!

VAN WEST NAAR OOST IN DE TREIN DER TSAREN, HANDELAARS EN AVONTURIERS! VAN WEST NAAR OOST IN DE TREIN DER TSAREN, HANDELAARS EN AVONTURIERS! De Trans-Siberische tour 2014: een unieke reis voor ondernemers met een zakelijke belangstelling voor Rusland in grotendeelse onontgonnen

Nadere informatie

Reizen met de klok mee

Reizen met de klok mee Reizen met de klok mee Tijdsduur Het maken van de opdracht: Het bespreken van de opdracht: 50 minuten 25 minuten Inleiding Australië is in allerlei opzichten een zeer divers land. Een rondreis langs de

Nadere informatie

Lesbrief. watersnoodramp. 1 februari Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta

Lesbrief. watersnoodramp. 1 februari Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Lesbrief watersnoodramp 1 februari 1953 www.wshd.nl/1953 Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta 1 februari 1953 Op zaterdagmiddag 31 januari 1953 stak een hevige wind op. Die wind groeide s nachts

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking -

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking - Pagina 1 Groep 8 Colofon China - De geschiedenis en cultuur van Peking - Leerling - informatie Inleiding In deze les gaan wij het hebben over de Chinese stad Peking. We kijken met elkaar naar een stukje

Nadere informatie

Kustlijn van de Noordzee

Kustlijn van de Noordzee International Wadden Sea School www.iwss.org 150.000 jaar geleden - 150.000 jaar geleden was het hele Noordzeebekken bedekt met een dikke ijslaag: dit was de Saale ijstijd. - Alle zeewater was in gletsjers

Nadere informatie

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht

SO 1. Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014. Historisch Overzicht SO 1 Tijdvak II AVONDMAVO 2013-2014 Historisch Overzicht 1. Welke doelstelling had Wilhelm II bij zijn aantreden als Keizer van Duitsland? 2. Welk land behoorde niet tot de Centralen tijdens de Eerste

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De Klaagmuur 2. De Grote Muur 3. De Berlijnse Muur 4. De Muur van Hadrianus 5. De Atlantische Muur 6. Filmpjes Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De Klaagmuur 2. De Grote Muur 3. De Berlijnse Muur 4. De Muur van Hadrianus 5. De Atlantische Muur 6. Filmpjes Pluskaarten Beroemde muren inhoud blz. Inleiding 3 1. De Klaagmuur 4 2. De Grote Muur 6 3. De Berlijnse Muur 9 4. De Muur van Hadrianus 12 5. De Atlantische Muur 14 6. Filmpjes 17 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s

Nadere informatie

Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express

Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express Inclusief: Ontbijt (O) Lunch (L) Diner (D) Transfer (TR) Excursie (EX) Dag 1: Aankomst in Moskou & stadstour (TR, D) Intercontinental Tverskaya

Nadere informatie

Winterspelen in Vancouver, Canada

Winterspelen in Vancouver, Canada Winterspelen in Vancouver, Canada Van 12 tot en met 28 februari vinden de 21 e Olympische Winterspelen in Canada plaats. Nederland doet met verschillende sporten mee en maakt vooral kans op medailles bij

Nadere informatie

Great Wall Skating Challenge 2015

Great Wall Skating Challenge 2015 Great Wall Skating Challenge 2015 Schaatsen op de Gele Rivier in China: Na het grote succes van de Great Wall Skating Challenge 2014 organiseren wij wederom dit unieke schaats-event. Where the Great Wall

Nadere informatie

BOX 53/54/55. Deze 3dvd-box verschijnt in juni en neemt de kijker mee op een treinreis door o.a. Zwitserland, Groot-Brittannië en Duitsland.

BOX 53/54/55. Deze 3dvd-box verschijnt in juni en neemt de kijker mee op een treinreis door o.a. Zwitserland, Groot-Brittannië en Duitsland. RAIL AWAY Al meer dan 20 jaar is de serie Rail Away een begrip onder treinliefhebbers. De eerste uitzending vond plaats op 6 januari 1996 en sindsdien zijn er 25 seizoenen met meer dan 180 afleveringen

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Peter de Grote. Dit werkboekje is van:

Peter de Grote. Dit werkboekje is van: Peter de Grote Dit werkboekje is van: Hallo! Je gaat binnenkort op bezoek in het museum Hermitage Amsterdam. Het woord Hermitage spreek je uit als hermitaasje. Een museum is een gebouw waarin je allerlei

Nadere informatie

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle

WERKBLAD. De Hanze. Naam: Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle WERKBLAD De Hanze Figuur 1 Afbeelding uit Stedelijk Museum Zwolle Naam: 1 1. Wat was de Hanze Een Hanze was een naam voor de samenwerking van handelaren en steden tijdens de middeleeuwen. De mensen werkten

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654)

Inleiding. Wat is het Vasa schip? Koningshuis Vasa (1523-1654) Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Inleiding... 3 Wat is het vasa schip?... 3 Koningshuis Vasa (1523-1654)... 3 De bouw van het schip (waarom, wanneer, door wie en hoe)... 4 Waarom, met welk doel?... 4

Nadere informatie

De ramp met de Titanic

De ramp met de Titanic Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 De ramp met de Titanic De Titanic was het grootste schip ter wereld. Het was 250 meter lang. Er waren 2.223 mensen aan boord. "Dit schip

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Praktische opdracht Aardrijkskunde Betuweroute

Praktische opdracht Aardrijkskunde Betuweroute Praktische opdracht Aardrijkskunde Betuwerou Praktische-opdracht door een scholier 1407 woorden 21 maart 2005 5,7 34 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave - Wel of niet aanleggen? - Waarom word

Nadere informatie

Reisverslag Berlijn 2015 Deel 7 [1]

Reisverslag Berlijn 2015 Deel 7 [1] Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Berlijn 2015 Deel 7 Reisverslag Berlijn 2015 Deel 7 [1] Door wjvanderzanden[2]op zo, 07/26/2015-13:43 Tags:reizen

Nadere informatie

AFGESCHEEPT! Hoe een zeewaardige traditionele zeilvloot door een falende overheid wordt afgedaan. Een samenvatting van het boek.

AFGESCHEEPT! Hoe een zeewaardige traditionele zeilvloot door een falende overheid wordt afgedaan. Een samenvatting van het boek. AFGESCHEEPT! Hoe een zeewaardige traditionele zeilvloot door een falende overheid wordt afgedaan. Een samenvatting van het boek. Dit voorjaar vertrekt de grootste professionele en zeegaande zeilvloot van

Nadere informatie

Hier vielen de eendjes van het schip. Bereken hoeveel procent van de eendjes in zuidelijke richting dreef. Schrijf je berekening op.

Hier vielen de eendjes van het schip. Bereken hoeveel procent van de eendjes in zuidelijke richting dreef. Schrijf je berekening op. Eendjes In 1992 vielen 29 000 plastic badeendjes van een schip af. In onderstaande kaart zie je waar dat gebeurde. De eendjes dreven door de wind en de zeestromingen in allerlei richtingen. Nog steeds

Nadere informatie

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6 Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs

Nadere informatie

GRONDJEKROEPEN IN NERO

GRONDJEKROEPEN IN NERO GRONDJEKROEPEN IN NERO ZWEMBADVERHALEN UIT DE GEMEENTE HOOGEZAND SAPPEMEER Mijn eerste zwemles in Nero Toen ik de leeftijd van 12 jaar had leek het me mooi om te kunnen zwemmen. Wij woonden sinds kort

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel

Geschiedenis van Suriname : de slavenhandel Geschiedenis van Suriname 1502-1808: de slavenhandel 1502: het begin van de Europese slavenhandel Na de ontdekking van Amerika werden er door de Spanjaarden en Portugezen al snel plantages aangelegd. Op

Nadere informatie

Bron: De Oosterhoutse tijdmachine

Bron: De Oosterhoutse tijdmachine 1813 Aanleg Napoleonsbaan De grote weg Parijs-Amsterdam liep door Oosterhout. Hij werd aangelegd in de jaren 1813-1816. Napoleon begon met de aanleg, koning Willem I maakte hem af. Het traject maakte in

Nadere informatie

Hoe probeerde Jakob Ezau gunstig te stemmen en waarom deed hij dat?

Hoe probeerde Jakob Ezau gunstig te stemmen en waarom deed hij dat? De ontmoeting tussen Jakob en Ezau. Hoe probeerde Jakob Ezau gunstig te stemmen en waarom deed hij dat? Genesis 32:3-5 3 En Jakob stuurde boden voor zich uit naar zijn broer Ezau, 4 Hij gebood hun: Dit

Nadere informatie

Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk.

Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk. Hoe het begon. Even voorstellen. Wij zijn Yvonne en Koen. Yvonne van Daal 67, opgegroeid in Sint Anthonis en getrouwd met Koen Geurts 62, geboren en getogen in Cuijk. Ik (Koen) zeil al sinds mijn 12 e

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

VAKANTIE NOVEMBER 2015 MADEIRA

VAKANTIE NOVEMBER 2015 MADEIRA VAKANTIE NOVEMBER 2015 MADEIRA Madeira (Portugees voor hout) is een eiland in de Atlantische Oceaan, ongeveer 700 kilometer ten westen van Afrika en 1000 kilometer ten zuidwesten van de Portugese kust.

Nadere informatie

Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express

Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express Tsarengoud: de luxe Transsiberië en Transmongolië Express Inclusief: Ontbijt (O) Lunch (L) Diner (D) Transfer (TR) Excursie (EX) Dag 1: Vlucht Amsterdam Beijing Vlucht van Amsterdam naar Beijing met KLM.

Nadere informatie

De Geo 2 TH Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 5

De Geo 2 TH Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 5 De Geo 2 TH Aardrijkskunde voor de onderbouw Antwoorden hoofdstuk 5 www.degeo-online.nl 1ste druk De Geo, aardrijkskunde voor de onderbouw van th - Docentenhandleiding 2 TH 1 ThiemeMeulenhoff Utrecht/Zutphen,

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7.

inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. Piramides inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. De bouw van de piramide 10 8. Beroemde piramides 13

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1

Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Werkblad van RJ Tarr www.activehistory.co.uk / 1 Oorzaken van de Eerste Wereldoorlog: invuloefening Werkblad bij het simulatiespel www.activehistory.co.uk Instructie: Vul het witte veld in terwijl je het

Nadere informatie

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee

Inhoud 1. De zee is groot 2. Zonder zee geen leven 3. Golven 4. De zee is zout 5. De zee en rivieren 6. De kleur van de zee De zee Inhoud. 1. De zee is groot 3 2. Zonder zee geen leven 4 3. Golven 5 4. De zee is zout 6 5. De zee en rivieren 7 6. De kleur van de zee 8 7. De kust en de branding 9 8. Sporten op zee 10 9. Werken

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1917 woorden 28 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,3. Werkstuk door een scholier 1917 woorden 28 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1917 woorden 28 maart 2001 6,3 232 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Onderzoeksopzet De hoofdvraag in dit werkstuk is: Ø Hoe moet het verder met de uitbreiding van Schiphol?

Nadere informatie

Kennismaking met de Russische cultuur in Sint-Petersburg tijdens de witte nachten 11-17 mei 2015

Kennismaking met de Russische cultuur in Sint-Petersburg tijdens de witte nachten 11-17 mei 2015 Serge Bulatov Jolanda Denekamp Van Wassenaersheuvel 39 Hertespoor 46 6862XT Oosterbeek 3772 SG Barneveld tel.: +31 645677181 tel.: +31 620045274 email: sergereizen@gmail.com email: jolanda@denekamptaalenteken.nl

Nadere informatie

Golden Eagle Trans-Siberian Express

Golden Eagle Trans-Siberian Express Golden Eagle Trans-Siberian Express Route - De Trans-Siberië spoorlijn is zonder twijfel s werelds meest beroemde en aansprekende treintraject. Het spoor slingert als een ijzeren lint van Moskou, door

Nadere informatie

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA INHOUD 1 WAAR LIGT HET? Hoe ziet de aarde eruit? 6-7 Hoe vind je de weg op aarde? 8-9 Afstanden 10-11 De zes continenten 12-13 Oceanen en zeeën 14-15 Waar leven walvissen en haaien? 16-17 De grootste rivieren

Nadere informatie

DE OMNIBUSDIENST TUSSEN RHENEN EN VEENENDAAL-DE KLOMP

DE OMNIBUSDIENST TUSSEN RHENEN EN VEENENDAAL-DE KLOMP DE OMNIBUSDIENST TUSSEN RHENEN EN VEENENDAAL-DE KLOMP Onder OUD(heidkundig) NIEUWS elders in dit nummer van Oud Rhenen kwam reeds de omnibusdienst ter sprake, die er eind 19e eeuw bestond tussen Rhenen

Nadere informatie

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad

Waar gebeurde het? Korte omschrijving. Lesdoel. Lesbeschrijving. Materiaal. Docentenblad Docentenblad Waar gebeurde het? Korte omschrijving In de strip worden vaak plaatsen genoemd. Er zijn drie kaartjes (Nederland, Europa en de wereld) en een aantal stripplaatjes waarin plaatsen genoemd worden.

Nadere informatie

Russische papiergeld in WW-I (1914 1917) Door John Laureijsen

Russische papiergeld in WW-I (1914 1917) Door John Laureijsen Russische papiergeld in WW-I (1914 1917) Door Inleiding Op 1 augustus 1914 vielen Russische troepen Oost Pruisen binnen en was de eerste wereldoorlog niet meer tegen te houden. De tsaren hadden de kosten

Nadere informatie

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij? Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een

Nadere informatie

Herdenking Capitulaties Wageningen

Herdenking Capitulaties Wageningen SPEECH SYMPOSIUM 5 MEI 2009 60 jaar NAVO Clemens Cornielje Voorzitter Nationaal Comité Herdenking Capitulaties Wageningen Dames en heren, De détente tussen oost en west was ook in Gelderland voelbaar.

Nadere informatie

Men heeft mij gezegd dat er hier in rotsspleten de vuurwerkplant groeit en aan de oevers van de beek zou ik slangenwortel, anemoon en cyclamen moeten

Men heeft mij gezegd dat er hier in rotsspleten de vuurwerkplant groeit en aan de oevers van de beek zou ik slangenwortel, anemoon en cyclamen moeten Men heeft mij gezegd dat er hier in rotsspleten de vuurwerkplant groeit en aan de oevers van de beek zou ik slangenwortel, anemoon en cyclamen moeten zien. Cyclamen en anemonen ken ik maar de rest niet.

Nadere informatie

Canonvensters Michiel de Ruyter

Canonvensters Michiel de Ruyter ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout

Nadere informatie

TASTBARE TIJD, LEIDSCHE RIJN

TASTBARE TIJD, LEIDSCHE RIJN TASTBARE TIJD, LEIDSCHE RIJN WERKBLAD Tijdlaag tot 1000 Thema: verdwenen rivieren en de Limes 1. Ligt landgoed De Haar binnen het projectgebied? o ja o nee 2. Wat is zavel? 3. Zet de woorden zand, zavel

Nadere informatie

In 1996 werd de baan officieel geopend en in oktober 1997 werd met negen volwaardige greens de begeerde B-status verkregen.

In 1996 werd de baan officieel geopend en in oktober 1997 werd met negen volwaardige greens de begeerde B-status verkregen. Historie In den beginne... Al vóór de Tweede Wereldoorlog werden er demonstraties van het golfspel gehouden op het vliegkamp De Kooy. Het zou echter nog twintig jaar duren voordat er daadwerkelijk een

Nadere informatie

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen VMBO-KB. wiskunde CSE KB. tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-15.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen VMBO-KB 2012 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-15.30 uur wiskunde CSE KB Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 75 punten te behalen.

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde.

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, Viering Bevrijdingsdag, 5 mei 2013, Ter Apel, gemeente Vlagtwedde. Dames en heren, Het is een mooie gewoonte om een boom te planten om een ingrijpende

Nadere informatie

Verre veetransporten in de Europese Unie

Verre veetransporten in de Europese Unie Verre veetransporten in de Europese Unie Presentatie voor Studium Generale Hogeschool van Hall Larenstein Geert Laugs, CIWF Nederland 14 maart 2012 Verdrag van Lissabon: Peter Roberts (+2006) richtte in

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie