LESMAP DE TITEL DE SCHRIJVER EN REGISSEUR COMPAGNIE CECILIA !! OPGELET!!

Transcriptie

1 1

2 LESMAP!! OPGELET!! Deze lesbrief is geen handleiding die van a tot z moet gevolgd worden. Het is eerder een reeks mogelijke opdrachten waaruit de leerkracht kan kiezen in functie van zijn/haar eigen werkmethode en van de groep leerlingen die voorbereid moet worden. De lesbrief laat de vrijheid om de soort opdrachten en het aantal vragen per opdracht te kiezen of om aan de hand hiervan eigen spel- en denkopdrachten te maken. DE TITEL De theatervoorstelling die jullie gaan zien heet Angelena. Wat roept deze titel bij jullie op? Is het een titel die je aanspreekt of benieuwd maakt naar de voorstelling? Aan wat voor een personage denken jullie bij het horen van zo n naam? Kennen jullie liedjes waarin deze naam voorkomt? DE SCHRIJVER EN REGISSEUR Angelena is een monoloog geschreven en gespeeld door Mieke Dobbels. Hebben jullie al eens gehoord van haar? Op het internet kan je foto s en informatie over haar vinden. Heb je haar ooit al eens op het podium zien spelen? Of heb je haar al eens op televisie gezien? Heb je een idee van haar speelstijl? COMPAGNIE CECILIA Angelena is een productie van Compagnie Cecilia. Ken je dit theatergezelschap? Leg jullie kennis samen. Je kan het gezelschap ook eens opzoeken op internet. Wie heeft al eerder theatervoorstellingen gezien van dit gezelschap? Welke? Wat vond je ervan? 2

3 VERWACHTINGEN VOORAF Surf alvast eens naar volgende websites/links: Op de website van Compagnie Cecilia staat volgende tekst bij de voorstelling: Hoe is dat, het leven in de bak, vraagt mijn ma. Gelijk ze zeggen è, Make. Ge moogt hele dagen op uw bedde liggen. D r wordt voor u gewassen en gekookt en ge hebt TV op uw kamer. Het gevang, dat is een luxehotel. ZOT. Angelena is geïnterneerd. Al 4 jaar zit ze vast in de gevangenis. Wanneer ze vrij komt? Geen f***ing idee. Ze probeert het leven in den bak dragelijk te maken met humor, donkerte, kwetsbaarheid en brutaliteit. Al verschillende keren werd België door Europa veroordeeld voor het schenden van de Rechten van de mens. En toch zitten er nog altijd talloze geesteszieke mannen en vrouwen in de gevangenis. Zonder zicht op hulp of vrijlating. Na The Broken Circle Breakdown featuring the Cover-Ups of Alabama gaat Mieke Dobbels opnieuw voor een verhaal dat recht naar de ziel gaat. Een verhaal zonder franjes, om te lachen en om te bleiten. En om content te zijn dat je straks gewoon terug naar uw eigen huis moogt. Ik zou liever veroordeeld worden voor moord. 5 jaar 10 jaar 20 jaar. Dan kunde tenminste dagen beginnen afstrepen. Dit is de moderne vergeetput. Maakt die je al duidelijk wat je te zien zal krijgen of blijft er nog veel geheim? Zijn er woorden die je niet begrijpt? Waar denk je dat het verhaal zal over gaan? Je ziet er ook de affiche van het stuk: de kop van een kat. Welke associaties heb je als je aan katten denkt? Welke positieve of negatieve gevoelens roept het bij je op? Maakt het je benieuwd naar de voorstelling? 3

4 HET VERHAAL EN DE THEMATIEK Angelena is het verhaal van een geïnterneerde vrouw die in de gevangenis vastzit en geen idee heeft wanneer ze vrijkomt. De voorstelling probeert de ingewikkelde problematiek van internering aan te kaarten. Weet er iemand wat internering is? Heeft er iemand al over gehoord op het nieuws? Volgens de wet zijn geïnterneerden mensen die een misdaad hebben gepleegd en door de rechter ontoerekeningsvatbaar werden verklaard door een staat van krankzinnigheid, ernstige geestesstoornis of zwakzinnigheid. Deze mensen worden daarom opgesloten in een penitentiaire of psychiatrische inrichting. Het doel van deze internering is dubbel: 1. Om de maatschappij te beschermen. 2. Om de geïnterneerde de nodige zorg te bieden om terug een plaats te kunnen innemen in de maatschappij. Elke 6 maanden kan de geïnterneerde verschijnen voor het CBM: de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij. Het CBM beslist of de geïnterneerde klaar is om terug vrijgelaten te worden, of op een andere manier moet worden opgevangen. Het probleem is echter dat er in België te weinig plaatsen zijn in psychiatrische instellingen. En dat er in dit land geen instellingen zijn die zo sterk beveiligd zijn als de gevangenissen. Zo komt het dat heel wat Belgische geïnterneerden in de gevangenis zitten. Maar deze mensen hebben veel psychiatrische hulp nodig, en hier zijn de gevangenissen niet op voorzien. Ze zitten met andere woorden niet op hun plek in de gevangenis. Bovendien is België is al verschillende keren op de vingers getikt door internationale mensenrechtencommissies. Zij klagen de mensonwaardige behandeling van psychiatrische patiënten in de gevangenissen aan. Daarom pleiten heel wat mensen voor een betere behandeling van geïnterneerden. Deze voorstelling wil die problematiek in de aandacht brengen. In de bijlagen vind je meer info over internering. 4

5 NAVERWERKING Wij gaan er steeds van uit dat er geen vaststaande antwoorden zijn op onderstaande vragen. De associaties van de leerlingen zijn dus steeds correct, hoe verschillend ze ook zijn van de mogelijk bedoelde betekenis of van de persoonlijke kijkervaring van de leerkracht (!). Elke persoonlijke associatie is steeds rijker dan de som van uitbeelding en (mogelijk bedoelde) betekenis. Wat overigens voor elke toeschouwer geldt. HET DECOR Beschrijf het decor zo gedetailleerd mogelijk. Probeer een betekenis aan het decor te linken, uiteraard in verband met de voorstelling. Vond je dat het decor een grote functie had? Voegde het decor een meerwaarde toe aan de voorstelling voor jou? HET LICHT Probeer je het licht te herinneren. Kan je bepaalde lichtstanden beschrijven? Waarom zijn ze je bijgebleven? Welke sfeer kreeg je door deze lichtstanden? Welke symbolische betekenis kun je aan het lichtgebruik geven? DE KOSTUUMS Beschrijf zo gedetailleerd mogelijk het kostuum van het personage. Was het een opvallende of onopvallende kostumering? Wat zegt deze kleding over het personage? Kan je er een betekenis aan koppelen binnen het verhaal? DE MUZIEK In de voorstelling wordt muziek gebruikt. Welke muziek herkende je en is je bijgebleven? Hoe zou je de muziek kunnen beschrijven? 5

6 Welke emoties haalde je uit de muziek, wat voelde je bij de muziek? Komt dit overeen met de thema s in de voorstelling? Heb je geluisterd naar de teksten van de muziek, en wat herkende je van het verhaal hierin? Wat is het belang van de muziek voor het personage denk je? MIMIEK Kan iemand uitleggen wat mimiek is? Zoek de term op indien nodig en pas het toe op deze voorstelling. Gebruikte de actrice een bijzondere mimiek? Was er veel of weinig variatie in haar mimiek? Is er een scène waarin de mimiek overduidelijk te zien was en je is bijgebleven? Kan je beschrijven waarom? GESTIEK Wie weet wat de term gestiek betekent? Kies een fragment uit waarin de gestiek voor jou zeer bepalend of zeer opvallend was. Welke betekenis zat volgens jou achter die geste/handeling? REKWISIETEN Weet iedereen wat rekwisieten zijn? Probeer er zoveel mogelijk op te noemen. Duid nu aan welke een belangrijke rol hadden in het verhaal, welke bijdroegen aan de sfeer van de voorstelling. In welke scènes gebruikten de actrice deze rekwisieten? PERSONAGES Er is maar 1 personage op scene: Angelena. Kan je dit personage proberen te beschrijven? Vind je haar eerder sympathiek of vervelend? Wat herkende je van jezelf in haar? Vond je haar grappig, saai, dom, slim,? Leek ze je eerder gelukkig of ongelukkig? Voelde je met haar mee? Herinner je je een woord dat ze veel gebruikte? Angelena lijdt aan een psychiatrische stoornis, meer bepaald aan het borderlinesyndroom. Typisch voor mensen met de borderline stoornis is dat hun stemmingen hevig zijn en 6

7 extreem snel kunnen wisselen. Heb je dit erg gemerkt tijdens de voorstelling? Wat hoop je dat er met dit personage zal gebeuren? Waar denk je dat Angelena thuishoort? VERWACHTINGEN Zijn de verwachtingen die je vooraf had over het stuk ingevuld na het zien van de voorstelling? In welke mate verschilden je verwachtingen met wat je uiteindelijk gezien hebt? Wat had je helemaal niet verwacht? Wat had je wel verwacht maar is niet aan bod gekomen? EMOTIES Welke emoties zijn bij je losgekomen tijdens het zien van deze voorstelling? Ben je ontroerd geweest? Zo ja, kan je een moment beschrijven dat de voorstelling je raakte? Met welk gevoel kijk je terug op de voorstelling? Heb je ervan genoten? Vond je het saai? Vond je het een zwaar stuk? Vond je het te moeilijk? Heb je alles begrepen denk je? Met welke vragen blijf je achter? 7

8 BIJLAGE 1 Manifest Internering: een betere behandeling voor geïnterneerden 28/07/2011 Theorie... Het Belgische systeem van internering voorziet in een dubbel opzet. Ten eerste beschermt ze de maatschappij tegen gevaarlijk gedrag van psychiatrisch gestoorde patiënten. Door 'verwijdering' van de geïnterneerde uit de maatschappij wil men voorkomen dat hij nog verdere schade veroorzaakt en slachtoffers maakt. Ten tweede staat ze garant voor de medisch-psychiatrische behandeling van de geesteszieke. Deze behandeling moet afgestemd zijn op de behoeften van het betrokken individu....versus praktijk In realiteit start een groot gedeelte van de geïnterneerden hun interneringtraject in de gevangenis. Daar wachten ze het moment af waarop een geschikte instelling bereid is hen op te nemen. Ze blijven daar dan jaren zitten. Er is een bijna compleet gebrek aan behandeling. Het gevolg hiervan is dat de vooruitstrevende ideeën en gedachten omtrent de behandeling van geïnterneerden tot op heden dode letter gebleven zijn. Het gebrek aan zorgverlening leidde meermaals tot zware kritieken door het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT). De opsluiting van geïnterneerden in de gevangenis zonder enige vorm van therapie is geen neutrale periode. Ze verliezen hun zelfredzaamheid, worden agressiever, wanhopig, gefrustreerd, depressief en verbitterd. Het ziektebeeld verergert en de genezingskansen verminderen. Manifest Internering Geïnterneerden blijven, verstoken van een goede behandeling, in gevangenissen opgesloten. De Liga voor Mensenrechten wil deze situatie drastisch veranderd zien. We hebben een manifest opgesteld met volgende standpunten: 1. Geïnterneerden hebben recht op behandeling 2. Geïnterneerden horen niet thuis in de gevangenis 3. Geïnterneerden vallen onder de gedeelde bevoegdheid van Justitie en Volksgezondheid 4. Behandeling binnen de voorzieningen van Volksgezondheid 5. Forensisch psychiatrisch zorgcircuit: een traject 6. Mentaal gehandicapten horen thuis bij voorzieningen gehandicaptenzorg 7. Aanpassingen aan de nieuwe wet van 21 april 2007 betreffende de internering van personen met een geestesstoornis 8

9 BIJLAGE henri-heimans/article-normal html 'Toestand geïnterneerden erger dan ooit' (Henri Heimans) Chris De Stoop - 23/04/2013 De Gentse topmagistraat Henri Heimans slaat alarm: 'België is op dit vlak een onderontwikkeld land.' Het aantal geïnterneerden in de Belgische gevangenissen is de laatste jaren gestegen tot ongeveer 'Hun toestand is nog nooit zo schrijnend geweest', zegt Henri Heimans, magistraat bij het Gentse hof van beroep en voorzitter van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij. 'De lineaire besparingen op het zorgpersoneel in gevangenissen zorgen voor een onhoudbare situatie, die gepaard gaat met grove schendingen van de mensenrechten. Ik krijg voortdurend signalen van middeleeuwse toestanden: geïnterneerden die weken in het cachot vliegen; anderen die moeten gehospitaliseerd worden omdat ze langdurig vastgebonden zijn en doorligwonden hebben; nog anderen die ongewoon zware tuchtstraffen oplopen wegens wangedrag dat het gevolg is van hun ziekte. Een onmenselijke behandeling. Het klimaat in bepaalde gevangenissen is ronduit slecht. Personeelsleden, die zich nog inzetten voor de zwaksten, zien het niet meer zitten en lijden aan burn-out.' Door de huidige afbouw van bedden in de psychiatrie komen nog meer gestoorde mensen in gevangenissen terecht. In Gent wordt nu wel een Forensisch Psychiatrisch Centrum gebouwd, maar ook daar maakt Heimans zich grote zorgen over: 'Straks hebben we wel een gebouw maar geen geld voor de werking. Als men ook hier geen ruimte laat voor voldoende zorgverstrekkers, riskeert dit project te worden herleid tot een getto voor gestoorde geesten. Het is een beschamende toestand die de hele samenleving aanbelangt. België is op dit vlak een onderontwikkeld land.' 9

10 BIJLAGE 3 België opnieuw veroordeeld voor slechte behandeling geïnterneerden Alexander Verstraete - 29/01/2014 De Belgische staat is opnieuw veroordeeld voor de slechte behandeling van geïnterneerden. Deze keer gaat het om een man die al ruim 30 jaar is geïnterneerd, maar al die tijd nauwelijks psychiatrische hulp heeft gekregen. De man is sinds 1982 geïnterneerd in de gevangenis van Turnhout. Omdat hij zich slecht behandeld voelde, spande hij een rechtszaak aan tegen de Belgische staat. Hij claimde dat hij doorheen de jaren nauwelijks psychiatrische hulp heeft gekregen. De rechter geeft hem nu gelijk en kent hem een voorlopige schadevergoeding van euro toe. "De rechter heeft voorlopig alleen een schadevergoeding toegekend voor de periode tussen 2008 en het vonnis", zegt zijn advocaat Peter Verpoorten. "Er is nog discussie over de vraag of de eerste jaren van zijn internering intussen zijn verjaard of niet. In september wordt de rechtszaak voortgezet. Als dan wordt beslist dat er geen sprake is van verjaring, kan de schadevergoeding nog oplopen." België is al verschillende keren veroordeeld omdat de meeste geïnterneerden niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. Zo is ons land onder meer door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op de vingers getikt. 10