Het democratisch experiment van de Occupybeweging

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het democratisch experiment van de Occupybeweging"

Transcriptie

1 Het democratisch experiment van de Occupybeweging Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen lezen een tekst over Occupy Nederland. De tekst behandelt met name de manier waarop de kleine samenlevingen die onstaan in de tentenkampen van Occupy georganiseerd zijn. Vervolgens beantwoorden ze een aantal leesvragen. Daarna maken ze de verdiepingsopdracht waarbij de Occupy-samenleving wordt vergeleken met de samenleving volgens filosoof Thomas Hobbes. Leerdoelen: - Leerlingen leren over de doelen van de Occupy-beweging. - Leerlingen komen te weten hoe de Occupy-beweging in de praktijk werkt. - Leerlingen denken na over manieren om een samenleving te organiseren. Duur: Ca. 45 minuten Voorbereiding: - Print de tekst over Occupy voor alle leerlingen. - Print de tekst over Hobbes voor alle leerlingen. - Print de vragen + opdrachten voor alle leerlingen. - Licht eventueel moeilijke begrippen uit de tekst toe. De leerlingen kunnen deze opdrachten individueel maken. De antwoorden kunt u klassikaal bespreken of u kunt individueel feedback geven. Bronvermelding: Het artikel Occupy: een democratisch experiment is gebaseerd op drie andere artikelen. Klik op de links als u deze artikelen wilt lezen

2 Occupy: een democratisch experiment? Op meer dan twintig plaatsen in Nederland hebben demonstranten tentenkampen opgezet om namens Occupy te demonstreren tegen misstanden in de samenleving. De Occupybeweging op het Amsterdams Beursplein is het bekendste actieterrein. Wat wil Occupy eigenlijk en hoe gaat ze te werk? Wat wil Occupy? Occupy ziet zichzelf als 99% van de wereldbevolking. Ze voelen zich niet gehoord door de overige 1%: de elite van bankiers en politici die profiteert van de rest van de bevolking. Alle demonstranten zijn verontwaardigd over de huidige stand van zaken in de wereld. Verder heeft iedere demonstrant zijn eigen redenen om zich aan te sluiten bij Occupy. De een droomt van betere arbeidsomstandigheden, de ander verlangt naar directe democratie of een zelfvoorzienende gemeenschap. Sommigen maken zich zorgen over privacyschending, anderen over de kap van regenwouden, bankiersbonussen of het welzijn van mens en natuur. Wat ze allemaal willen is de huidige staat van de politiek en economie doorbreken. Kritiek op Occupy Het grootste kritiekpunt op de Occupybeweging is dat er geen boegbeeld, geen eenduidige boodschap en geen gemeenschappelijk doel is. Kranten schreven vooral over het gebrek aan een duidelijk programma. Dat schiet natuurlijk niet op, zeggen journalisten. Op de kritiek dat de beweging geen duidelijk doel heeft, wordt door Occupy een tegenvraag gesteld: Waarom zou je pas onvrede mogen voelen als er een alternatief is? Een ander veelgehoord kritiekpunt is dat de beweging voornamelijk bestaat uit krakers, daklozen of, in de woorden van reaguurders op de veelbezochte weblog Geen Stijl, een stelletje losers. Hoe is Occupy georganiseerd? Bijzonder is dat de betogingen van Occupy tot stand zijn gekomen zonder organisatie van bovenaf. Occupy heeft geen leiders. Iedereen mag zijn woordje doen en iedereen wordt gehoord. Het idee van een parlementaire democratie vinden de demonstranten achterhaald. Ze vinden dat politici geen goede vertegenwoordiging van het volk vormen. Occupy wil laten zien dat er geen vertegenwoordigers nodig zijn om de stem van het volk te laten horen. Alle besluiten worden genomen door met elkaar in gesprek te gaan. Iedereen moet het met een besluit eens zijn. Occupy noemt dit het consensusmodel. De betogers zijn niet te plaatsen in een linkse of rechtse politieke stroming. Ze keren zich tegen het gehele politieke systeem. Elke avond om half zeven verzamelen de demonstranten zich in een kring voor de General Assembly (de algemene vergadering). Deze verloopt naar voorbeeld van Occupy New York. Iedereen is vrij om te spreken op de vergadering. Alle aanwezigen herhalen de woorden van de spreker en er zijn gebaren afgesproken om de reacties in goede banen te leiden. Wie vindt dat een spreker haantjesgedrag vertoont, maakt een denkbeeldige hanenkam op het hoofd. De Occupysamenleving Het tentenkamp op het Beursplein is een mooi democratisch experiment: hoe verloopt de sociale interactie in een organisatie waar mensen structuurloos zijn begonnen? Ook hier blijken snel machtsverschillen te ontstaan. De Occupysamenleving kampt met dezelfde problemen als de

3 gewone samenleving. Verslaafden en daklozen kwamen op de gratis keuken af. In één van de tenten was zelfs een bordeel ontstaan. Ook zorgen dronken studenten die het kamp lastigvallen voor veel overlast. Om de orde te bewaken werden peacekeepers ingesteld. Maar al snel ontstond er onenigheid over de rol van deze politie. Mogen de peacekeepers bijvoorbeeld mensen uit het kamp zetten? Occupy komt toch juist op voor 99% van de samenleving, je kan dan toch niet mensen uitsluiten? Lijkt de Occupysamenleving niet verdacht veel op de echte samenleving? De Peacekeepers vormen een soort politie, de General Assembly (GA) heeft veel weg van de Tweede Kamer. Soms worden besluiten genomen in een vergadering waarbij niet iedereen aanwezig is. Zo worden besluiten niet altijd gesteund door het hele kamp. Ook heeft de spreker in de GA veel invoed op het verkrijgen van consensus. Hoe beter iemand zijn voorstel kan verwoorden, des te sneller er voor het voorstel gestemd wordt. Net zoals in de normale politiek. Bovendien zorgt het consensusmodel ervoor dat vergaderingen uren duren en de wereldproblematiek nauwelijks aan bod komt in de vergaderingen, doordat iedereen zijn zegje mag doen. Ondanks alle kritiek willen de actievoerders het zo lang mogelijk volhouden om geen eisenpakket te formuleren. Zodra er concrete eisen komen, kan het huidige systeem daarmee aan de slag gaan. Voor je het weet maakt Occupy dan weer deel uit van het oude systeem. Occupy wil daarom ook geen inmenging van politieke partijen. Het gaat erom zo lang mogelijk met elkaar in gesprek te blijven. Discussie is de belangrijkste boodschap van deze beweging.

4 Bron 1: Thomas Hobbes Thomas Hobbes heeft een theorie bedacht over hoe de natuurlijke samenleving eruit zou zien als een maatschappij vanuit het niets opgebouwd moet worden. Hij gaat uit van een natuurtoestand waarin iedereen totaal vrij is omdat er geen wetten zijn. Door geweld toe te passen, kunnen mensen zich verrijken zonder zelf arbeid te hoeven verrichten. Zelf sterker zijn dan je vijanden is de enige manier om overheersing door anderen te voorkomen. Maar volgens Hobbes verschillen mensen weinig in fysieke kracht. Bovendien kunnen ook zwakkere mensen door list en bedrog van sterke mensen winnen. Zo ontstaat de natuurlijke toestand van de mens: een ononderbroken oorlog van allen tegen allen. In een natuurstaat handelen mensen als machines, waarbij zij gedreven worden door angst om te sterven en de wil om te leven. Deze twee mechanismen leiden ertoe dat mensen puur uit eigenbelang handelen. Zij worden gedreven door egoïstische beweegredenen. Deze toestand wordt beëindigd doordat de mens streeft naar zelfbehoud. Hobbes geloofde dat mensen uit zelfbehoud bereid zijn om af te zien van het recht op gebruik van geweld, als de anderen dit ook doen. De enige manier om een eind te maken aan de permanente toestand van oorlog is dat iedereen zijn vrijheden (bijvoorbeeld het gebruik van geweld) moet overdragen op één persoon of groep. In ruil hiervoor zorgt de machthebber voor het handhaven van de orde en bescherming van zijn onderdanen en hun bezit. Hij mag voortaan als enige legitiem geweld gebruiken (het geweldsmonopolie), mag belasting heffen en kan mensen dwingen zich aan de wet te houden door ze bij overtreding te straffen. We noemen deze afspraak tussen machthebber en samenleving een sociaal contract. Thomas Hobbes was een Engelse filosoof. Hij leefde van

5 Leesvragen: 1. Wat houdt het consensusmodel in? 2. Noem twee belangrijke kritiekpunten op de Occupybeweging 3. Schrijf in je eigen woorden op wat volgens jou het gezamenlijke standpunt van alle Occupydemonstranten is. 4. Noem twee verschillen tussen de General Assembly en de Tweede Kamer. 5. Waarom wil Occupy niet dat politieke partijen meestrijden voor hun standpunten? 6. Vind jij de Occupysamenleving een democratische samenleving? Leg je antwoord uit. Verdiepingsopdracht 1 Het tentenkamp op het Beursplein in Amsterdam wordt gezien als een kans om de theorie van de filosoof Thomas Hobbes in de praktijk te testen. Thomas Hobbes bedacht een theorie over hoe een samenleving eruit zou zien zonder regels, wetten en structuur. Iedere nieuwe samenleving loopt tegen problemen aan en moet een manier vinden om daarmee om te gaan. Lees de tekst over Occupy en bron 1 over Thomas Hobbes. a. Tegen welke maatschappelijke problemen loopt de Occupysamenleving aan? b. Hoe probeert Occupy deze maatschappelijke problemen op te lossen? c. Lees in bron 1 de theorie van Thomas Hobbes. Hoe worden problemen in de samenleving volgens Hobbes opgelost? d. Komt de theorie van Hobbes overeen met de de situatie die ontstaat bij Occupy?Leg je antwoord uit. e. Heeft Hobbes een negatief of een positief mensbeeld? Leg je antwoord uit. f. Hebben de betogers van Occupy een negatief of positief mensbeeld? Leg je antwoord uit. Verdiepingsopdracht 2 Stel je voor, je begint een nieuw Occupykamp in jouw woonplaats. Binnen een week staan er al vijftig tentjes met allemaal mensen die je niet kent. Hoe ga je het protestkamp inrichten? Omschrijf jouw ideale Occupykamp in minimaal een half A4 en maximaal een heel A4. Geef een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van de manier waarop jij de Occupysamenleving zou inrichten. Besteed in ieder geval aandacht aan de volgende punten: - Hoe ziet jouw ideale Occupysamenleving eruit? - Welke vormen van protest gebruiken jullie? - Zijn er regels op het kamp? - Zo ja, welke regels? - Wie bepaalt deze regels? - Hoe ga je om met problemen die ontstaan? Bijvoorbeeld daklozen die afkomen op gratis eten. - Welke doelen wil je bereiken? Je mag natuurlijk meer informatie geven.

6 Antwoordmodel Leesvragen: 1. Wat houdt het consensusmodel in? Er wordt net zo lang onderhandeld tot er een oplossing is gevonden die voor iedereen aanvaardbaar is.er hoeft niet meer gestemd te worden omdat niemand meer bezwaar wil maken. Dit is een verschil met unanieme instemming, daar moet iedereen vóór een oplossing stemmen. 2. Noem twee belangrijke kritiekpunten op de Occupybeweging De Occupybeweging lijkt geen eenduidige boodschap of gemeenschappelijk doel te hebben. De Occupybeweging bestaat vooral uit krakers en daklozen. 3. Schrijf in je eigen woorden op wat volgens jou het gezamenlijke standpunt van alle Occupydemonstranten is. Eigen antwoord met als grote lijn: alle demonstranten willen de huidige status van politiek en economie doorbreken. 4. Noem twee verschillen tussen de General Assembly en de Tweede Kamer. Aan de GA mag iedereen deelnemen, in de Tweede Kamer zitten volksvertegenwoordigers. In de GA geldt het consensusmodel, een besluit wordt alleen genomen met algemene instemming. In de Tweede Kamer hoeft alleen een meerderheid het met een voorstel eens te zijn om het tot uitvoering te brengen. 5. Waarom wil Occupy niet dat politieke partijen meestrijden voor hun standpunten? Ze keren zich juist tegen het huidige systeem van een parlementaire democratie. Ze geloven niet in volksvertegenwoordigers. Ze zijn bang dat de politiek aan de haal gaat met hun ideeën. 6. Vind jij de Occupysamenleving een democratische samenleving? Leg je antwoord uit. Eigen antwoord. Verdiepingsopdracht 1 Het tentenkamp op het Beursplein in Amsterdam wordt gezien als een kans om de theorie van de filosoof Thomas Hobbes in de praktijk te testen. Thomas Hobbes bedacht een theorie over hoe een samenleving eruit zou zien zonder regels, wetten en structuur. Iedere nieuwe samenleving loopt tegen problemen aan en moet een manier vinden om daarmee om te gaan. Lees de tekst over Occupy en bron 1 over Thomas Hobbes. a. Tegen welke maatschappelijke problemen loopt de Occupysamenleving aan? Daklozen, verslaafden en dronken studenten zorgen voor overlast. b. Hoe probeert Occupy deze maatschappelijke problemen op te lossen? Ze hebben peacekeepers ingesteld, dit zijn vrijwilligers die de orde proberen te bewaken. In de GA wordt vergaderd over hoe ze om moeten gaan met problemen. c. Lees in bron 1 de theorie van Thomas Hobbes. Hoe worden problemen in de samenleving volgens Hobbes opgelost? In eerst instantie gebruikt iedereen geweld om zijn eigen hachje te redden. Uiteindelijk gaan

7 de mensen akkoord met een sociaal contract waarin ze iemand (of een groep) de macht toekennen, in ruil voor bescherming. d. Komt de theorie van Hobbes overeen met de de situatie die ontstaat bij Occupy?Leg je antwoord uit. Nee, in de samenleving van Occupy willen ze juist door middel van overleg en discussie de maatschappij draaiende houden. Ze willen niet een leider aanstellen, iedereen is gelijk. Deze consensus wordt niet bereikt door gebruik van geweld, maar juist door te praten. e. Heeft Hobbes een negatief of een positief mensbeeld? Leg je antwoord uit. Hobbes heeft een negatief mensbeeld. Hij gelooft dat de mens in eerst instantie uit is op eigenbelang. Dat is ook de reden om akkoord te gaan met het sociaal contract. f. Hebben de betogers van Occupy een negatief of positief mensbeeld? Leg je antwoord uit. Deze vraag is wat lastiger te beantwoorden. Occupy is een jonge beweging, met veel verschillende mensen en vooralsnog zonder duidelijke ideologie. Het lijkt erop dat binnen de protestbeweging een positief mensbeeld bestaat. Iedereen is gelijk en men gelooft in de kracht van consensus en samenwerking. Tegenover de overige 1% bestaat echter een negatief mensbeeld. Verdiepingsopdracht 2 Stel je voor, je begint een nieuw Occupykamp in jouw woonplaats. Binnen een week staan er al vijftig tentjes met allemaal mensen die je niet kent. Hoe ga je het protestkamp inrichten? Omschrijf jouw ideale Occupykamp in minimaal een half A4 en maximaal een heel A4. Geef een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving van de manier waarop jij de occupy-samenleving zou inrichten. Besteed in ieder geval aandacht aan de volgende punten: - Hoe ziet jouw ideale Occupysamenleving eruit? - Welke vormen van protest gebruiken jullie? - Zijn er regels op het kamp? - Zo ja, welke regels? - Wie bepaalt deze regels? - Hoe ga je om met problemen die ontstaan? Bijvoorbeeld daklozen die afkomen op gratis eten. - Welke doelen wil je bereiken? Je mag natuurlijk meer informatie geven. Bij deze opdracht hoort geen antwoordmodel.

Kijktip: Beeldvorming in de media

Kijktip: Beeldvorming in de media Kijktip: Beeldvorming in de media Korte beschrijving werkvorm Aan de hand van drie filmpjes bekijken de leerlingen de Occupy-beweging. In twee van de drie filmpjes wordt een duidelijke boodschap verkondigd.

Nadere informatie

DEMOCRATIE OF DICTATUUR?

DEMOCRATIE OF DICTATUUR? JUNI 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #4 WAT HEB JE NODIG (Kleuren)prints van de leestekst en werkbladen A en B. Elke leerling een pen of potlood. DE WERKVORM IN HET KORT Aan de hand van twee korte verhaaltjes

Nadere informatie

Instructie: Landenspel light

Instructie: Landenspel light Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)

Nadere informatie

Leerlingen weten dat er in een democratische rechtsstaat verschillende manieren zijn om conflicten op te lossen en dat rechtspraak daar één van is.

Leerlingen weten dat er in een democratische rechtsstaat verschillende manieren zijn om conflicten op te lossen en dat rechtspraak daar één van is. HOE LOSSEN WE DIT OP? DE WERKVORM IN HET KORT Wat doe je als je een probleem of ruzie hebt? In het ergste geval moet je naar een rechter. Die bepaalt dan wie er gelijk heeft. Maar meestal kun je problemen

Nadere informatie

In Beeld: Spotprentenopdracht

In Beeld: Spotprentenopdracht In Beeld: Spotprentenopdracht Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen analyseren aan de hand van een stappenplan vier spotprenten over Occupy. Leerdoel: - Het leren analyseren van spotprenten - Leren zorgvuldig

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT

AAN DE SLAG MET DE RECHTSSTAAT OKTOBER 2018 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? PowerPoint Per groepje twee werkbladen met opdrachten van verschillende landen DE WERKVORM IN HET KORT Eerst leg je aan de hand van een PowerPointdia uit

Nadere informatie

Belangen: het dilemma van de burgemeester

Belangen: het dilemma van de burgemeester Belangen: het dilemma van de burgemeester In deze werkvorm wordt een vergadering nagespeeld, waarbij de burgemeester van Amsterdam (rol 1) en zijn persoonlijk medewerker (rol 2) aan tafel zitten met de

Nadere informatie

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.

Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming. Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.

Nadere informatie

Wat kan ik zelf doen?

Wat kan ik zelf doen? Wat kan ik zelf doen? Korte omschrijving werkvorm : In vier groepjes voeren de leerlingen een opdracht uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op

Nadere informatie

Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag.

Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag. Feedbackvragen Overtuigen en presenteren Vraag 1 Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag. Geef per doel aan of je die al beheerst, waarbij N = nee, O = om verder te ontwikkelen

Nadere informatie

2 keer beoordeeld 22 maart Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe je een goede samenleving kan hebben.

2 keer beoordeeld 22 maart Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe je een goede samenleving kan hebben. 7,8 Aantekening door Sara 1516 woorden 2 keer beoordeeld 22 maart 2017 Vak Filosofie Methode Durf te denken Hoofdstuk 7 Sociale filosofie. Sociale filosofie gaat over de maatschappij, het gaat over hoe

Nadere informatie

HOE LOSSEN WE DIT OP?

HOE LOSSEN WE DIT OP? HOE LOSSEN WE DIT OP? DECEMBER 2014 AAN DE SLAG MET #7 WAT HEB JE NODIG? 7 posters met de antwoordmogelijkheden. De posters kunt u hier downloaden: http://prodemos.nl/content/downl oad/15656/73148/file/prodemos_

Nadere informatie

Belangen: Democraten versus Republikeinen

Belangen: Democraten versus Republikeinen Belangen: Democraten versus Republikeinen Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen lezen de tekst en proberen daarna met de opgedane kennis het standpunt te bepalen van de Democratische en de Republikeinse

Nadere informatie

WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?

WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? 1 WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? Je moet proberen te overleven op het eiland. Er moeten veel beslissingen worden genomen. Waar slaapt iedereen: op het zachte zand of in het hoger

Nadere informatie

De lijn van links naar rechts

De lijn van links naar rechts De lijn van links naar rechts Korte omschrijving werkvorm Met deze werkvorm gaat u met de leerlingen in gesprek over liberale en sociale standpunten. Aan de hand van standpunten wordt een lijn gevormd

Nadere informatie

Wat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel)

Wat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel) Wat is realiteit? De realiteit is de wereld waarin we verblijven met alles wat er is. Deze realiteit is perfect. Iedere mogelijkheid die we als mens hebben wordt door de realiteit bepaald. Is het er, dan

Nadere informatie

Puzzel: het parlementaire jaar

Puzzel: het parlementaire jaar Puzzel: het parlementaire jaar Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten de gebeurtenissen van het parlementaire jaar in de juiste volgorde plaatsen. Leerdoel: Leerlingen leren hoe het verloop van

Nadere informatie

Verdieping: Positie van het slachtoffer

Verdieping: Positie van het slachtoffer Verdieping: Positie van het slachtoffer Korte omschrijving werkvorm: In de afgelopen jaren is de positie van het slachtoffer in het strafrecht almaar versterkt, maar in de huidige wetgeving is er geen

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen. Vrijdag 27 maart 2015 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: - De leerlingen leren artikelen analyseren. - De leerlingen leren hoe een interview eruit ziet. - De leerlingen leren zelf interviewen.

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET DICTATUUR

AAN DE SLAG MET DICTATUUR AAN DE SLAG MET DICTATUUR JULI 2014 AAN DE SLAG MET #2 WAT HEB JE NODIG? Werkblad A, B, C en D. Schaar Pen en papier DE WERKVORM IN HET KORT LEERDOEL Aan de hand van twee korte verhaaltjes leren de leerlingen

Nadere informatie

Leerlingen ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.

Leerlingen ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden. ROLLENSPEL: EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De leerlingen gaan in verschillende groepjes de route van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen.

Nadere informatie

Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord.

Ik heb dit woord wel eens gezien of gehoord. Tekst lezen en moeilijke woorden bespreken 1. Hoe goed ken je de woorden in het schema? Je hoeft alleen een kruisje te zetten bij hoe goed je het woord kent. 2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Onderstreep

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD FOCUS OP DE MAATSCHAPPIJ

LEERLINGENBLAD FOCUS OP DE MAATSCHAPPIJ LEERLINGENBLAD FOCUS OP DE MAATSCHAPPIJ AFLEVERING 26 Wie heeft de macht in Nederland? KIJKVRAGEN 1a. Dit programma gaat over macht. Omschrijf in eigen woorden dit begrip. b. Wat is een ander woord voor

Nadere informatie

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013

> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 > NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.

Nadere informatie

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.

LESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen. Vrijdag 24 april 2015 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: Leerlingen leren om kritisch te kijken naar de actuele artikelen in 7Days. Leerlingen leren vragen te stellen over een bepaald onderwerp.

Nadere informatie

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van het krachtenveld De macht in de provincie herhaalt u kennis over onze staatsinrichting: de Eerste Kamer wordt gekozen door

Nadere informatie

OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN.

OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN. ASSERTIVITEIT OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN. 1 Doel Doel is aan de hand van de methode van Glick en Gibbes

Nadere informatie

werkbladen, telefoons en opnametoestel

werkbladen, telefoons en opnametoestel DE BAAN OP! De jongeren organiseren zelf één of meerdere bedrijfsbezoeken. Ze verzamelen informatie over verschillende bedrijven en op basis hiervan kiezen ze met de hele klas het meest interessante bedrijf

Nadere informatie

HOE LOSSEN WE DIT OP

HOE LOSSEN WE DIT OP HOE LOSSEN WE DIT OP APRIL 2014 - POLITIEK IN PRAKTIJK DE WERKVORM IN HET KORT U beschrijft aan de leerlingen een conflictsituatie. Daarna vraagt u hoe zij dit probleem zouden oplossen. Zouden ze naar

Nadere informatie

Wetten maken. Benodigdheden: Het werkblad Wetten maken óf De losse bladen van wetten maken. Duur 20 minuten. Handleiding:

Wetten maken. Benodigdheden: Het werkblad Wetten maken óf De losse bladen van wetten maken. Duur 20 minuten. Handleiding: Wetten maken Korte omschrijving werkvorm In Nederland zijn er regels waar iedereen zich aan moet houden. Deze regels noemen we ook wel wetten. Deze werkvorm gaat over hoe deze wetten gemaakt worden. De

Nadere informatie

Jaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015

Jaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015 Jaarplan ASVZ 2015 Met Elkaar in 2015 Jaarplan ASVZ 2015 eenvoudige versie Met elkaar in 2015! Dit is het jaarplan van ASVZ. Hierin schrijft ASVZ op wat we in 2015 gaan doen, en wat beter of anders kan

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com

Leerdoelen. Voorafgaand aan de film. Jaar: 2005. Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Living Rights Toti Opdrachtenblad Regie: Duco Tellegen Jaar: 2005 Duur: 26 minuten Filmkeuring: Alle leeftijden Website: www.livingrights.com Leerdoelen Je kunt Kenia aanwijzen op een kaart. Je kunt beschrijven

Nadere informatie

Workshop Tweede Kamerverkiezingen

Workshop Tweede Kamerverkiezingen Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat

Nadere informatie

7 posters met de opties. U kunt de posters downloaden op https://www.prodemos.nl/leren/hoelossen-we-op-rechtsstaat/

7 posters met de opties. U kunt de posters downloaden op https://www.prodemos.nl/leren/hoelossen-we-op-rechtsstaat/ HOE LOSSEN WE DIT OP? KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM U beschrijft steeds een conflictsituatie. Daarna vraagt u hoe de leerlingen dit probleem zouden oplossen. Zouden ze naar de politie stappen? Een advocaat

Nadere informatie

Belangen: Macht van de Eerste Kamer

Belangen: Macht van de Eerste Kamer Belangen: Macht van de Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm: Aan de hand van een werkblad ontdekken leerlingen dat de plannen van het kabinet waarschijnlijk wel door de Tweede Kamer komen, maar niet

Nadere informatie

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië?

Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Belangen: Wel of niet ingrijpen in Syrië? Korte omschrijving werkvorm: Leerlingen moeten zich inleven in een permanent lid van de Veiligheidsraad van de VN. Ze gaan aan de slag met het vraagstuk of de

Nadere informatie

1. (DIA 2) Wie weet welke politieke partijen meedoen?

1. (DIA 2) Wie weet welke politieke partijen meedoen? HOE KIES JE OP WIE JE STEMT? (DIA 1) De deelnemers ontdekken waarom de Europese Parlementsverkiezingen voor hen belangrijk zijn. Aan de hand van actuele thema s die spelen in de EU geven deelnemers hun

Nadere informatie

Wie ben jij? Ik ben... Introductie VMBO

Wie ben jij? Ik ben... Introductie VMBO VMBO onderbouw Introductie Wie jij bent is niet in één zin te beantwoorden. Of je man of vrouw bent. Uit welk land je komt. Wanneer je geboren bent. Welke dingen (muziek, kleding, sport etc.) je leuk vindt.

Nadere informatie

Studenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.

Studenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden. ROLLENSPEL EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING De studenten gaan in verschillende groepjes de weg van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen. Als(gast)docent

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

filosofie havo 2016-II

filosofie havo 2016-II Opgave 3 2025: een ruimte-utopie 11 maximumscore 3 een uitleg dat een maatschappelijk verdrag een oplossing is voor een onhoudbare/onwenselijke natuurtoestand 1 een uitleg dat de kolonisten zich wel in

Nadere informatie

Stemmen met je voeten in de gemeente Vierweg (niveau 1 en 2)

Stemmen met je voeten in de gemeente Vierweg (niveau 1 en 2) Stemmen met je voeten in de gemeente Vierweg (niveau 1 en 2) Korte omschrijving In de verzonnen gemeente Vierweg zijn 4 politieke partijen actief. Er worden 3 situaties geschetst. De studenten geven per

Nadere informatie

Kom in actie! (niveau 3 en 4)

Kom in actie! (niveau 3 en 4) Kom in actie! (niveau 3 en 4) Korte omschrijving De studenten voeren in 4 groepjes opdrachten uit. Alle opdrachten gaan over een methode om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Op een groot

Nadere informatie

Macht van pressiegroepen

Macht van pressiegroepen Opgave 3 Macht van pressiegroepen Bij deze opgave horen de teksten 6 tot en met 8 uit het bronnenboekje. Inleiding Deze opgave heeft betrekking op twee pressiegroepen: de werkgeversorganisatie VNO-NCW

Nadere informatie

Leven met een dictator

Leven met een dictator Leven met een dictator Burgerschap voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Roos Jans Inhoudsopgave Inhoud.....3 Verantwoording.....3 Leerdoelen.....4 Lesopbouw.....4 Benodigdheden...5 De les...5 Inleiding.....5

Nadere informatie

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8

LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie. 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA. LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB Project 2 Politiek-Juridische dimensie 2 e schooljaar periode 8 voor AA en DA LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015 / 1 van 8 LB 2 e jaar periode 8 cohort 2013 voor AA, DA maart 2015

Nadere informatie

Kijktip: Waar gáát dit over?

Kijktip: Waar gáát dit over? Kijktip: Waar gáát dit over? Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van twee fragmenten beantwoorden leerlingen een aantal kijkvragen en krijgen ze inzicht in de inhoud van het referendum en de motieven

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

Het bestuur. Thema 5 Emancipatie. Les 5.1 Op wie stem jij?(nodig woordenboeken) WOORDVELD : het bestuur.

Het bestuur. Thema 5 Emancipatie. Les 5.1 Op wie stem jij?(nodig woordenboeken) WOORDVELD : het bestuur. Les 5.1 Op wie stem jij?(nodig woordenboeken) WOORDVELD : het bestuur. 1.Stemmen( stemde heeft gestemd): een stem uitbrengen op de persoon die jij het beste vindt. 12. Het gezag: het gezag heeft de macht,

Nadere informatie

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012

Dag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor

Nadere informatie

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK

WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK WAARDIG LEVEN IN BELGIË HISTORISCH ONDERZOEK 1. TOELICHTING Tijdens het bezoek aan de Democratiefabriek hebben jullie kunnen vaststellen dat bepaalde elementen essentieel zijn om tot democratie te komen.

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 10 tot 12 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan

Nadere informatie

Examen VMBO-GL en TL 2006

Examen VMBO-GL en TL 2006 Examen VMBO-GL en TL 2006 tijdvak 1 woensdag 31 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE GL EN TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 37 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%

Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP

Nadere informatie

Leve de democratie? HAVO / VWO

Leve de democratie? HAVO / VWO Leve de democratie? HAVO / VWO Korte omschrijving van de werkvorm Leerlingen doen een test: Welke democratie past bij mij? In de test staan vragen over hoe ze zouden willen dat het democratische systeem

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3

Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

Nadere informatie

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14

Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Werkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het

Werkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015

Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Maatschappijleer Parlementaire Democratie 10 VWO 2014-2015 Mensbeelden, ideologieën, politieke partijen Politieke partijen Welke politieke partijen zijn er eigenlijk in Nederland en wat willen ze? Om antwoord

Nadere informatie

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32

WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd :32 WIJ DENKEN OVER DE MENS EN HET GOEDE Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON Boekstal, vwb WD denken mens en goede.indd 1 02-08-11 11:32 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat een aantal teksten en opdrachten

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.

Tijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie. Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke

Nadere informatie

Debat: afschaffing referendum

Debat: afschaffing referendum Debat: afschaffing Inleiding Sinds 2015 kan in Nederland een raadgevend georganiseerd worden. Dat gebeurt als mensen minstens 300.000 handtekeningen weten te verzamelen voor een over een wet die net is

Nadere informatie

Verdieping: welke staat past bij jou?

Verdieping: welke staat past bij jou? Verdieping: welke staat past bij jou? Korte omschrijving werkvorm Op 6 april houdt Nederland een raadgevend niet-bindend referendum over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Nederland

Nadere informatie

Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa

Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in

Nadere informatie

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 1 Lees onderstaande tekst. Daarna ga je zelf een soortgelijke tekst schrijven.

Nadere informatie

Verbindingsactietraining

Verbindingsactietraining Verbindingsactietraining Vaardigheden Open vragen stellen Luisteren Samenvatten Doorvragen Herformuleren Lichaamstaal laten zien Afkoelen Stappen Werkafspraken Vertellen Voelen Willen Samen Oplossen Afspraken

Nadere informatie

MODULE V. Ben jij nou Europees?

MODULE V. Ben jij nou Europees? MODULE V Ben jij nou Europees? V.I Wat is Europees? Wat vind jij typisch Europees? En wie vind jij typisch Europees? Dat zijn moeilijke vragen, waarop de meeste mensen niet gelijk een antwoord hebben.

Nadere informatie

HANDLEIDING Leerkracht

HANDLEIDING Leerkracht Lesbrief Onderwerp: verkiezingen maart 2017 HANDLEIDING Leerkracht Tijd Doelgroep Doelen 60 minuten VO Uw leerlingen leren: - Wat verkiezingen inhouden. - Wat een democratie is. - Wat stemmen is. Introductie

Nadere informatie

De kinderen ontdekken het proces van onderhandeling en vrede. De kinderen bespreken gelijke rechten. De kinderen onderzoeken systemen van armoede.

De kinderen ontdekken het proces van onderhandeling en vrede. De kinderen bespreken gelijke rechten. De kinderen onderzoeken systemen van armoede. Koekiemonster Uit: Compasito (Raad van Europa) Leeftijd: 9-12 jaar Duur: 45 tot 60 min. Doelen Kinderrechten De kinderen ontdekken het proces van onderhandeling en vrede. De kinderen bespreken gelijke

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

Quiz: welke staat past bij jou?

Quiz: welke staat past bij jou? Quiz: welke staat past bij jou? Korte omschrijving werkvorm Op 21 maart 2018 houdt Nederland een raadgevend, niet-bindend referendum over de Wiv. Als het aan het kabinet ligt wordt dit het laatste nationale

Nadere informatie

Lestips & werkvormen over de Amerikaanse

Lestips & werkvormen over de Amerikaanse Verkiezingen in de VS, verkiezingen in Nederland OMSCHRIJVING De Verenigde Staten en Nederland zijn beide een democratie; toch zijn er grote verschillen tussen deze twee landen. In deze werkvorm gaan leerlingen

Nadere informatie

Samenvatting Filosofie Mensbeelden

Samenvatting Filosofie Mensbeelden Samenvatting Filosofie Mensbeelden Samenvatting door Sophie 819 woorden 27 oktober 2015 8,9 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Plato (427 347 v.chr.) Als we ons op individuele katten richten, komen we nooit

Nadere informatie

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo

WERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.

Nadere informatie

Wat wil jij? Wat wil ik?

Wat wil jij? Wat wil ik? Alle formulieren bij het boek Wat wil jij? Wat wil ik? ALLE PAGINACIJFERS KOMEN OVEREEN MET DE PAGINANUMMERS IN HET BOEK UITGEVERIJ BOEKENCENTRUM ZOETERMEER eens oneens 1 Ik vind mijzelf aantrekkelijk

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Samengesteld door: Willemijn Lau. Deel 1:

Samengesteld door: Willemijn Lau. Deel 1: Gratis workshop Samengesteld door: Willemijn Lau Deel 1: Hoe je met een ondernemende houding je zwakke positie op de arbeidsmarkt transformeert naar een krachtige en gemakkelijker het werk realiseert dat

Nadere informatie

DE NO BLAME-METHODE VOORAF

DE NO BLAME-METHODE VOORAF DE NO BLAME-METHODE VOORAF Omdat mijn school probeert te werken met de No Blame-Methode heb ik deze hier in kaart gebracht. Het is een manier om met kinderen in gesprek te gaan en zo ook de waarheid te

Nadere informatie

Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad?

Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Workshop A Hoe werkt de gemeenteraad? Korte omschrijving workshop De workshop begint met een kort filmpje over de gemeenteraad. De workshopleider doet vervolgens met

Nadere informatie

Deze vraag gaat over je eigen ervaring. Je krijgt op deze vraag geen feedback.

Deze vraag gaat over je eigen ervaring. Je krijgt op deze vraag geen feedback. Feedbackvragen Verantwoordelijkheid en bevoegdheid Vraag 1 Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag. Geef per doel aan of je dit al beheerst, waarbij N = nee, O = om verder

Nadere informatie

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN

ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN ZOEKPLAAT GRONDRECHTEN FEBRUARI 2016 AAN DE SLAG MET #2 WAT HEB JE NODIG? De zoekplaat staat op de volgende pagina en is in kleur te downloaden op www.prodemos.nl/popolitiek. DE WERKVORM IN HET KORT Nederland

Nadere informatie

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan 08540 LerenLoopbaanBurgerschap 10-04-2008 08:28 Pagina 1 ontwikkelingsproces 1+2 1 2 3 4 5 6 7 Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan Leren, Loopbaan en Burgerschap Wat laat

Nadere informatie

Nederlands CSE GL en TL

Nederlands CSE GL en TL Examen VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 dinsdag 19 mei 9.00-11.00 uur Nederlands CSE GL en TL Bij dit examen horen een bijlage en een uitwerkbijlage. Beantwoord alle vragen en maak alle opdrachten in de uitwerkbijlage.

Nadere informatie

Transactionele Analyse

Transactionele Analyse TransactioneleAnalyse Detransactioneleanalysekunjegebruikenomjemaniervanomgaanmetmenseneffectiever temaken. Drieposities Transactioneleanalyse(vanE.Berne)gaatervanuitdatwevanuitdriepositiesof zijnswijzen

Nadere informatie

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2)

Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Beslissingen nemen (niveau 1 en 2) Korte omschrijving In deze opdracht bespreekt u met studenten verschillende manieren om een beslissing te nemen. U doet dit aan de hand van een voorbeeld. De studenten

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek

Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Docentenhandleiding Rollenspel Politiek Voorbereiding 1. Bepaal hoeveel tijd er is: kies voor 45, 60 of 90 uten versie 2. Deel tijdschema uit en bespreek dit met de leerlingen 3. Verdeel de rollen, zie

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie

DONOR IN HART EN NIEREN

DONOR IN HART EN NIEREN DONOR IN HART EN NIEREN havo/vwo MODULE: blz Inleiding Dit boekje gaat over orgaandonatie Het maakt deel uit van de lessenserie Donor in hart en nieren De lessenserie is uitgegeven door NIGZ-Donorvoorlichting

Nadere informatie

DE WERKVORM IN HET KORT

DE WERKVORM IN HET KORT BESLISSINGEN NEMEN AUGUSTUS 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #2 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling beide werkbladen 3 briefjes met op elk één tvzender geschreven. DE WERKVORM IN HET KORT Leerlingen maken

Nadere informatie

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model

Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Om, tijdens en rond. Een gids bij het voorbereiden van een studentengesprek in het COBRA-model Studenten en COBRA Diest Onderwijsprofessionalisering & Onderwijsondersteuning (KU Leuven) Studentenraad KU

Nadere informatie