Lesplan Conflicten en natuurlijke rijkdommen in Afrika Werkbladen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lesplan Conflicten en natuurlijke rijkdommen in Afrika Werkbladen"

Transcriptie

1 Lesplan Conflicten en natuurlijke rijkdommen in Afrika Werkbladen Introductie: GIS zijn handige instrumenten om de verbanden te onderzoeken tussen verschillende ruimtelijke fenomenen. Deze les laat je kennismaken met de verdeling van de natuurlijke rijkdommen, zoals olie- en gasreserves en diamanten over het Afrikaanse continent. Tegelijkertijd zal je ook de locaties op de kaart plaatsen waar er gewapende conflicten plaatsvonden tussen 1946 en De beschikbare dataset laat toe om mogelijke verbanden tussen de verdeling van natuurlijke rijkdommen en het voorkomen van gewapende conflicten te onderzoeken. Deze les richt zich tot leerkrachten aardrijkskunde en geschiedenis. Met deze oefening zal je met layer property en selection tools leren werken waarmee je punt- en regio-objecten kan onderzoeken. Beschrijving van de oefening: Tijdens deze oefening zal je eerst de olie- en gasreserves op de kaart van Afrika weergeven en de verdeling ervan over het Afrikaanse continent onderzoeken. Vervolgens zal je de dataset over diamanten raadplegen en deze vergelijken met het voorkomen van olie- en gasreserves. In een volgende stap kan je aan de hand van de dataset over gewapende conflicten nagaan in welke mate deze voorkomen in de buurt van de bronnen van natuurlijke rijkdommen. De uiteindelijke bedoeling van de oefening is om te zoeken naar aanwijzingen die je kan gebruiken om een verband aan te tonen tussen gewapende conflicten en het voorkomen van natuurlijke rijkdommen in Afrika. nummer instructie inotes leerkracht / leerling/ trainer student 1 Open ArcMap via het windows startmenu. 2 Voeg de gegevenslaag Africa_combined_region.shp toe in ArcMap: 1 Wanneer de kaart van Afrika geopend is, kan je met de leerlingen/studenten, op basis van hun voorkennis, de soorten natuurlijke rijkdommen die voorkomen in Afrika, en hun verdeling, bespreken. Indien nodig kan de leerkracht hints geven over het voorkomen van natuurlijke rijkdommen. Vraag de leerlingen om op de kaart aan te duiden waar ze denken dat de meeste gas- en oliereserves voorkomen in Afrika. Nadien kan je dan de gegevenslaag toevoegen om de werkelijke verdeling te laten zien en te bespreken. iguess_lessonplan_worksheet_africa_conflicts_final_nl

2 3 Voeg de gegevenslaag Africa_oil_gas_region.shp toe in ArcMap. 4 Open de attributentabel van de gegevenslaag Africa_oil_gas_region en onderzoek welke gegevens de dataset bevat. Let op de kolom DISK. Deze kolom bevat informatie over wanneer de natuurlijke rijkdommen op de plaats in kwestie werden ontdekt Sluit de attributentabel. 5 Voeg de gegevenslaag diamonds_africa_point.shp toe in ArcMap. Bestudeer de verdeling van de diamantmijnen en vergelijk of die overeenkomt met de verdeling van de gasen oliereserves. Komt de verdeling overeen met de voorkennis van de leerlingen? Bespreek ruimtelijke patronen die je kan herkennen op de kaart. 1 Je kan eventueel de symbolen veranderen zodat je ze makkelijker kan herkennen/onderscheiden op de kaart. 6 Voeg de gegevenslaag Conflict_Site_Africa_point.shp toe in ArcMap en bestudeer waar en wanneer er gewapende conflicten voorkwamen in Africa. Op dit moment worden er al veel verschillende objecten voorgesteld op de kaart. Om de verschillende objecten (oliereserves, conflicten,

3 diamantmijnen ) te onderzoeken kan je in de inhoudstafel de overeenkomstige lagen aan- en afvinken. Om de visuele analyse te vergemakkelijken en beter de verbanden te herkennen kan je de tools gebruiken van de Effects toolbar, zoals bijvoorbeeld het Swiper tool. Met deze tools kan je als het ware de bovenste laag van de onderliggende laag afschrapen, de bovenliggende laag transparant maken of een laag laten aan en uit flikkeren In deze stap bestudeer je eerst waar er gewapende conflicten waren in de jaren 60. Bouw hiervoor een query met volgende voorwaarden: "YEAR" >= 1960 AND "YEAR" <= 1969 Dubbelklik op de naam van het gegevensveld ( YEAR ) en gebruik de knop Get Unique Values om de jaartallen te selecteren. De tekens, zoals >=, AND, <= selecteer je door één keer met de linkermuisknop op de overeenkomstige knop te klikken. Klik tenslotte op Verify om te testen of de query-uitdrukking correct is. Als alles OK is, klik je op de Apply -knop. Nu ga je onderzoeken of er gas- en/of oliereserves voorkomen in de nabijheid van plaatsen waar er gewapende conflicten voorkwamen in de jaren 60. Je kan hiervoor de gegevenslaag diamond_africa_point uitzetten

4 Merk op dat er dankzij de query nu enkel de gewapende conflicten van de jaren 60 op de kaart staan, maar dat er nog steeds gas- en oliereserves op de kaart getekend staan die ontdekt werden na de jaren 60. Deze reserves kunnen nooit aanleiding gegeven hebben tot de gewapende conflicten uit de jaren 60, dus deze moeten voor je analyse buiten beschouwing gelaten worden. 7 Herhaal nu stap 5 voor de gegevenslaag 6 X Africa_oil_gas_region en bouw een query met de uitdrukking "DISC" >= 1960 AND "DISC" <= Bestudeer de kaarten en zoek naar ruimtelijke verbanden tussen het voorkomen van gewapende conflicten en de gasen oliereserves die weerhouden bleven nadat je de query s hebt gebouwd. Je zou het Swiper tool hier ook kunnen gebruiken. 43 Merk op dat gewapende conflicten niet precies op de locatie voorkomen die op de kaart wordt getoond, maar zich uitstrekken over een groter gebied rondom de locatie die op de map wordt getoond. Daarom moet je ook rekening houden met de ruimtelijke omvang van het conflict. De gegevenslaag "Conflict_Site_Africa_point.shp bevat informatie over de RADIUS van het conflict, uitgedrukt in kilometers, die het gebied weergeeft waarbinnen het conflict voor problemen heeft gezorgd

5 Je zal nu deze gegevens, van de ware omvang van de conflicten, gebruiken om te onderzoeken waar er overlappingen zijn met het voorkomen van gas- en oliereserves. 8 In deze stap zal je de symbolen van de gegevenslaag categoriseren via het tabblad Symbology van het Layer Properties -venster. 34 Selecteer Quantities> Proportional symbols uit de linkerkolom. Bij Fields kies je voor RADIUS en als Units kies je Kilometers. Tenslotte mag je nog een kleur kiezen voor het symbool, bij Symbol kies voor No Color bij Outline. Wanneer je nu op de Apply-knop drukt, verschijnt de ruimtelijke omvang van de conflicten uit de jaren 60 op de kaart. Zoek nu naar verbanden tussen conflicten en olie- en gasreserves. Gebruik het Identify tool (inote 33) om meer informatie te weten te komen over de gegevens die op de kaart staan

6 Uiteindelijk kan je stap 5 herhalen voor de gegevenslaag diamond_africa_point, en onderzoeken welke diamantreserves binnen de conflictzones vallen die je hebt geselecteerd bij stap 7. Je kan ook andere periodes onderzoeken, zoals de jaren 70. Het is tenslotte heel belangrijk om achteraf met de leerlingen de oefening en de conclusies te bespreken, en ook te motiveren waarom het moeilijk is om een sterk verband te vinden tussen het voorkomen van natuurlijke rijkdommen en gewapende conflicten aan de hand van de gegevens uit deze gegevenslagen. Om een mogelijk verband te kunnen aantonen moeten de gegevens in de eerste plaats al in de tijd overeenstemmen. Zelfs wanneer aan dit criterium voldaan is, zou het nog kunnen dat andere verklarende factoren (andere dan het voorkomen van natuurlijke rijkdommen) gezocht moeten worden als oorzaak van het gewapend conflict. 9 Eporteer je kaart die de conflicten en natuurlijke rijkdommen weergeeft als ConflictsinAfricayourname.pdf en bewaar het bestand in je portfolio op Moodle. 42 Referenties: Basiskaart van Afrika: Diamanten: Olie en gas: Dataset-v-12/ Gewapende conflicten: Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat

Lesplan Aardbevingen in Griekenland Werkbladen

Lesplan Aardbevingen in Griekenland Werkbladen Introductie: Lesplan Aardbevingen in Griekenland Werkbladen Griekenland is wereldwijd gezien een van de landen met de hoogste seismische activiteit en het is het land met de hoogste seismische activiteit

Nadere informatie

Lesplan Vulkanen in Griekenland Werkbladen

Lesplan Vulkanen in Griekenland Werkbladen Introductie: In het Hellenische Gebied kon er continu recente vulkanische activiteit (in geologische termen) waargenomen worden, van ongeveer 40 miljoen jaar geleden tot nu. Sporen van oudere vulkanische

Nadere informatie

Lesplan Duurzame schoolmobiliteit Werkbladen

Lesplan Duurzame schoolmobiliteit Werkbladen Lesplan Duurzame schoolmobiliteit Werkbladen Introductie De laatste jaren is gebleken dat steeds meer leerlingen met de auto naar school worden gebracht en afgehaald. Sterker nog, een studie ("L'état des

Nadere informatie

Lesson plan GM Maïs Werkbladen

Lesson plan GM Maïs Werkbladen Lesson plan GM Maïs Werkbladen Inleiding: Enkele jaren geleden deed het Centrum voor Landbouw- en Voedseleconomie van de faculteit Industriële- en Biowetenschappen van de Katholieke Universiteit Leuven,

Nadere informatie

iguess cursus syllabus

iguess cursus syllabus iguess cursus syllabus Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet

Nadere informatie

iguess course inotes v10.1

iguess course inotes v10.1 iguess course inotes v10.1 This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible

Nadere informatie

Lesplan Wateranalyse Werkbladen

Lesplan Wateranalyse Werkbladen Introductie Je zou kunnen denken dat watertekort nooit een probleem zou kunnen zijn, wetende dat 71% van de oppervlakte van deze planeet bedekt is met water. Het tegendeel is echter waar! Zo heeft één

Nadere informatie

How-to: Firefly-kaart (Nederland) maken in ArcGIS Pro

How-to: Firefly-kaart (Nederland) maken in ArcGIS Pro How-to: Firefly-kaart (Nederland) maken in ArcGIS Pro Soms is het nodig om kaarten te maken die er echt uitspringen! De kaart met het Firefly-effect is daar een goed voorbeeld van. Het bevat een speciaal

Nadere informatie

Een grafiek maken in Excel

Een grafiek maken in Excel Een grafiek maken in Excel [Paul De Meyer] 1 Microsoft Excel starten Ga naar start en kies in Alle programma s voor Microsoft Excel of Dubbelklik op het bureaublad het icoontje Microsoft Excel Automatisch

Nadere informatie

///Opsplitsen testbestand Gebouwenregister (QGIS)

///Opsplitsen testbestand Gebouwenregister (QGIS) /// Memo ///Opsplitsen testbestand Gebouwenregister (QGIS) Inhoud 1 QGIS downloaden en installeren... 2 1.1 Homepagina QGIS... 2 1.2 Downloadpagina QGIS... 2 1.3 Installatiehandleiding QGIS... 2 2 GRB-basiskaart

Nadere informatie

Economische Kaart in GIS

Economische Kaart in GIS Handleiding Economische Kaart in GIS ter ondersteuning aangeboden door de POM West-Vlaanderen en de Provincie West-Vlaanderen Versie 29/10/2014 Deze handleiding werd opgesteld door de POM West-Vlaanderen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Basishandelingen

Hoofdstuk 2 Basishandelingen Hoofdstuk 2 Basishandelingen Overzicht van de vereiste voorkennis Kennismaking met Windows Basishandelingen in Windows Hoofdstuk 1: Inleiding Je leert in dit hoofdstuk Studietaak 1: De celaanwijzer verplaatsen......................................................207

Nadere informatie

Quick Reference Card. Activiteiten

Quick Reference Card. Activiteiten Quick Reference Card Activiteiten 1) Een bestaande pagina bewerken 2) Voeg een vertaling toe 3) Het toevoegen van een afbeelding 4) Het hergebruiken van content 5) Het maken van een nieuws- of agenda-item

Nadere informatie

Inleiding. Momenteel is er nog geen koppeling tussen Inschrijven en de Agenda of de Roostermodule in Magister.

Inleiding. Momenteel is er nog geen koppeling tussen Inschrijven en de Agenda of de Roostermodule in Magister. Inleiding In Magister 5.6.6 is binnen de ELO een nieuwe module 'Inschrijven' beschikbaar waarmee leerlingen of personeelsleden zich kunnen inschrijven voor activiteiten, excursies, of deelname aan specifieke

Nadere informatie

Verkeersbordendatabank Handleiding WMS service. Verkeersbordendatabank

Verkeersbordendatabank Handleiding WMS service. Verkeersbordendatabank Inhoudstabel 1. Inleiding... 3 2. Structuur aangeboden WMS service... 4 2.1. Inhoud... 4 2.2. Beveiliging... 5 2.3. Bereikbaarheid... 5 3. Aansluiten op de WMS service... 6 3.1. Opzetten VPN tunnel...

Nadere informatie

Deel 3: geavanceerde functies

Deel 3: geavanceerde functies Opdracht 17 In dit deel komen de functies van het beheerdersgedeelte aan de orde. In het beheerdersgedeelte kunnen leerlingen, groepen en leerkrachten worden aangemaakt en ingedeeld. Deze taak zal de ICT-coördinator

Nadere informatie

Installatie van sqlserver

Installatie van sqlserver Installatie van sqlserver Download SQLserver 2005 Express basis van de website van 2work: www.2work.nl, tabblad downloads; beveiligde zone. De inlog gegevens kunnen via de helpdesk aangevraagd worden.

Nadere informatie

Gebruik van raadpleeg- en downloadservices in GIS desktop software

Gebruik van raadpleeg- en downloadservices in GIS desktop software Gebruik van raadpleeg- en downloadservices in GIS desktop software Inhoud ArcGIS... 2 Gebruik WMS in ArcGIS... 2 GetFeatureInfo request... 6 Gebruik WFS in ArcGIS... 7 WFS service toevoegen... 7 Enkel

Nadere informatie

Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC

Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC Technische nota AbiFire5 Rapporten maken via ODBC Laatste revisie: 29 juli 2009 Inhoudsopgave Inleiding... 2 1 Installatie ODBC driver... 2 2 Systeeminstellingen in AbiFire5... 3 2.1 Aanmaken extern profiel...

Nadere informatie

KLIKSTART 4. Project flexibel en adaptief gebruik van leerobjecten. Introductie september 2007 AB-ZHW. Klikstart 4 introductie pagina 1 van 14

KLIKSTART 4. Project flexibel en adaptief gebruik van leerobjecten. Introductie september 2007 AB-ZHW. Klikstart 4 introductie pagina 1 van 14 KLIKSTART 4 Project flexibel en adaptief gebruik van leerobjecten Introductie september 2007 AB-ZHW Klikstart 4 introductie pagina 1 van 14 Klikstart 4 1. Zoeken, vinden en arrangeren Binnen de klassenomgeving

Nadere informatie

Beknopte handleiding LE/KB en draaitabellen 3 november 2015

Beknopte handleiding LE/KB en draaitabellen 3 november 2015 Deel 1: gegevens uit de ledenadministratie naar Excel halen. Open in Navision de ledenadministratie. Kies segmenten. Maak vervolgens een segment aan. Klik rechtsonder op functies, segment, contactpersonen

Nadere informatie

Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken

Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken Asta Powerdraw voor de afdrukkaders gebruiken Powerdraw is een Asta hulpprogramma dat bedoeld is voor het bewerken van kaderbestanden. Kaderbestanden zijn bestanden waarin bepaald wordt wat er op en rondom

Nadere informatie

Excel opdracht: ICT cijferlijst. Stap 1: De eerste inhoud. Stap 2: Een beetje opmaak

Excel opdracht: ICT cijferlijst. Stap 1: De eerste inhoud. Stap 2: Een beetje opmaak Excel opdracht: ICT cijferlijst Het leven van een ICT leraar is zwaar. Hij moet niet alleen hard werken om leuke en nuttige Excelopdrachten te verzinnen voor zijn leerlingen. Hij moet ook nog een cijferadministratie

Nadere informatie

Central Station. CS website

Central Station. CS website Central Station CS website Versie 1.0 18-05-2007 Inhoud Inleiding...3 1 De website...4 2 Het content management systeem...5 2.1 Inloggen in het CMS... 5 2.2 Boomstructuur... 5 2.3 Maptypen... 6 2.4 Aanmaken

Nadere informatie

Kalenders gebruiken Asta Powerproject

Kalenders gebruiken Asta Powerproject Kalenders gebruiken Asta Powerproject Deze Tips en Trucs gaat over Kalenders. Het kan daarbij gaan om het maken van een nieuwe kalender, het toewijzen ervan aan taken, en het instellen van de kalender

Nadere informatie

ASBAK in ALIBRE DESIGN

ASBAK in ALIBRE DESIGN ASBAK in ALIBRE DESIGN door Bert Eding en Bas Boetekees september 2010 Klik op Create new part om het werkblad te openen. We laten nu eerst zien hoe we de verschillende zaken op scherm benoemen. Bestudeer

Nadere informatie

Week 2 Cursus Photoshop

Week 2 Cursus Photoshop Week 2 Cursus Photoshop Werken met lagen Maak kennis met de werking van lagen en de toepassingen. 1 Week 2 Cursus Photoshop Inleiding Waarom werken met lagen Leer werken met lagen Oefeningen werken met

Nadere informatie

ZOEKHULPEN EN SELECTIEVARIANTEN

ZOEKHULPEN EN SELECTIEVARIANTEN SAP/SLM Tips & Trucs SAP ALGEMEEN 1) Transactiecodes tonen in menu 2 2) Drop down lijstjes op alfabet en met code 3 3) Standaardtabblad instellen Studiedossier / Stamgegevens 4 4) Alle schermen in één

Nadere informatie

Gebruikershandleiding NAPinfo 3.4.0. Datum 11 april 2013 Status Definitief versie 1.3

Gebruikershandleiding NAPinfo 3.4.0. Datum 11 april 2013 Status Definitief versie 1.3 Datum 11 april 2013 Status Definitief versie 1.3 Inhoud 1 1.1 Introductie NAPinfo 3 Website 3 1.2 Inloggen 3 2 2.1 NAPinfo starten en basisfuncties 4 NAPinfo algemeen 4 2.2 NAPinfo kaartlaag toevoegen

Nadere informatie

AAN DE SLAG VERSIE 3.3.0.8

AAN DE SLAG VERSIE 3.3.0.8 AAN DE SLAG VERSIE 3.3.0.8 First Keys 3 maakt gebruik van Clevy Dyscover, klanken software en toetsenbord layout. www.clevy.nl AAN DE SLAG First Keys software is een introductie voor het werken met het

Nadere informatie

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding

Looproute Microsoft OneNote 2010 versie 1.0. Looproute Microsoft OneNote 2010. Inleiding 1 Looproute Microsoft OneNote 2010 Inleiding Dit document beschrijft de werking van het computerprogramma Microsoft OneNote (versie 2010) en is bedoeld voor docenten en leerlingen van het basis- en voortgezet

Nadere informatie

Open Google Chrome en ga naar www.scoodle.be. Meld je aan met je persoonlijke Knooppunt-account.

Open Google Chrome en ga naar www.scoodle.be. Meld je aan met je persoonlijke Knooppunt-account. Scoodle is een gratis platform, ontwikkeld door Plantyn. Met Scoodle vermindert de planlast aanzienlijk en krijg je als leerkracht alles in handen om het digitale materiaal bij een Plantynmethode naar

Nadere informatie

Handleiding: Smartschool

Handleiding: Smartschool Instituut Sint-Vincentius à Paulo Pachthofstraat 3 9308 Gijzegem www.svi-gijzegem.be Handleiding: Smartschool De Smartschool website is te bereiken via de website van de school: www.svi-gijzegem.be of

Nadere informatie

Werken met bordboeken in Knooppunt

Werken met bordboeken in Knooppunt Werken met bordboeken in Knooppunt Inhoudstafel 1. Een overzicht... 3 2. Antwoordenmenu... 4 a. Antwoorden selecteren om te tonen... 5 b. Alle antwoorden tonen... 5 c. Antwoorden regel voor regel tonen...

Nadere informatie

HANDLEIDING DIENSTEN IN GIS DESKTOP

HANDLEIDING DIENSTEN IN GIS DESKTOP //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ////////////// HANDLEIDING GEBRUIK VAN DIENSTEN IN GIS

Nadere informatie

Week 3 Cursus Photoshop

Week 3 Cursus Photoshop Week 3 Cursus Photoshop Blenden / Mengen Lagen met elkaar mengen. 1 Week 3 Cursus Photoshop Inleiding Wat is het effect van mengen Hoe is het toe te passen? Oefening met mengen en effecten Blenden = Mengen

Nadere informatie

EN MET OUTLOOK AAN DE SLAG MET DIGITALE VAARDIGHEDEN TRAINING: BASISVAARDIGHEDEN

EN MET OUTLOOK AAN DE SLAG MET DIGITALE VAARDIGHEDEN TRAINING: BASISVAARDIGHEDEN E-MAILEN MET OUTLOOK Emailen met Outlook Op www.seniorenweb.nl vind je tips en trics over het werken met Outlook. Op http://www.gratiscursus.be/outlook_2010/ staat een gratis cursus Outlook. Beiden zijn

Nadere informatie

Instructie Instellen Citrix (thuis)werkplek Detron-Online

Instructie Instellen Citrix (thuis)werkplek Detron-Online Instructie Instellen Citrix (thuis)werkplek Detron-Online Pagina: 1/ 26 Inhoudsopgave Algemeen...3 Microsoft Windows...4 Instellen Internet Explorer...4 Certificaten installeren:...4 Weergave aanpassen:...6

Nadere informatie

Snelstartgids voor de Oefen- en Toetssoftware

Snelstartgids voor de Oefen- en Toetssoftware Snelstartgids voor de Oefen- en Toetssoftware Snel-start gids voor de oefenmodule software 1. Voor het eerst werken met de oefensoftware (groepenbeheer) 3 2. Delen van een groep met een andere leerkracht

Nadere informatie

MA!N Rapportages en Analyses

MA!N Rapportages en Analyses MA!N Rapportages en Analyses Auteur Versie CE-iT 1.2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Microsoft Excel Pivot analyses... 4 2.1 Verbinding met database... 4 2.2 Data analyseren... 5 2.3 Analyses verversen... 6

Nadere informatie

Allereerst moet u de gewenste Intramed PLUS verslagleggingsrichtlijn(en) downloaden van de website.

Allereerst moet u de gewenste Intramed PLUS verslagleggingsrichtlijn(en) downloaden van de website. Hoofdstuk 1 Intramed PLUS in gebruik nemen (fysiotherapie) Als u een Intramed PLUS licentie heeft, kunt u gebruik maken van specifieke verslagleggingsrichtlijnen. Dit zijn onder andere verslagleggingsrichtlijnen

Nadere informatie

Deel 5: PowerPoint Scannend

Deel 5: PowerPoint Scannend Deel 5: PowerPoint Scannend De mogelijkheden van PowerPoint als ondersteunend middel voor een gedifferentieerde begeleiding van leerlingen met beperkingen. CNO Universiteit Antwerpen 1 Deel 5 PowerPoint

Nadere informatie

OpenVPN Client Installatie

OpenVPN Client Installatie OpenVPN Client Installatie Windows Vista, Windows 7 Auteurs: Sven Dohmen Laatste wijziging: 23-09-2013 Laatst gewijzigd door: Sven Dohmen Versie: 2.4 Inhoud Ondersteuning... 3 Troubleshooting... 4 Windows

Nadere informatie

Een document importeren

Een document importeren Een document importeren U kunt allerlei documenten vanaf uw werkstation naar Kleos importeren. De maximale bestandsgrootte is 25 MB. Om de opslagcapaciteit niet onnodig te beperken, vraagt Kleos u eerst

Nadere informatie

Basis Module ArcGIS. Inhoud. 1 ArcMap, kennismaking met de werkomgeving... 2 1.1 De ArcMap werkomgeving... 2 1.2 De werkbalken...

Basis Module ArcGIS. Inhoud. 1 ArcMap, kennismaking met de werkomgeving... 2 1.1 De ArcMap werkomgeving... 2 1.2 De werkbalken... Basis Module ArcGIS Inhoud 1 ArcMap, kennismaking met de werkomgeving... 2 1.1 De ArcMap werkomgeving... 2 1.2 De werkbalken... 4 2 Een project maken: een kaart met de geboortecijfers... 5 2.1 Data toevoegen...

Nadere informatie

Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013

Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013 Symbolen in AutoCad Het maken, plaatsen en beheren van symbolen (blocks) In deze beschrijving zijn de afbeeldingen uit de windows versie van AutoCad 2013 Introductie In AutoCad is het mogelijk om veelgebruikte

Nadere informatie

Microsoft Word 365. Kennismaken AAN DE SLAG MET DIGITALE VAARDIGHEDEN TRAINING: MICROSOFT WORD 365

Microsoft Word 365. Kennismaken AAN DE SLAG MET DIGITALE VAARDIGHEDEN TRAINING: MICROSOFT WORD 365 Microsoft Word 365 Kennismaken Inleiding Microsoft Word is het meest gebruikte tekstverwerkingsprogramma ter wereld. De mogelijkheden die Word biedt zijn talrijk, maar als je nog nooit met Word gewerkt

Nadere informatie

8.8 Records selecteren

8.8 Records selecteren 8.8 Records selecteren Voor het maken van een uittreksel van één of meerdere records die aan een bepaald criterium voldoen, maakt u gebruik van het 'Filter'. 8.8.1 Automatisch filter Klik in het gebied

Nadere informatie

Handleiding Meetplan GR. Questmanager

Handleiding Meetplan GR. Questmanager Handleiding Meetplan GR Questmanager 1 Documentgegevens Historie Datum Auteur Versie Beschrijving 28-11-2016 GdB 0.1 Initiële versie 1-8-2016 GdB 1.0 Pilotversie 24-10-2018 LM 1.1 Tekstuele aanpassingen

Nadere informatie

Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden.

Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden. 1 Installatie van SecureW2 Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden. Het is natuurlijk mogelijk dat de Secure W2 Client reeds op uw

Nadere informatie

Makkelijk Publiceren

Makkelijk Publiceren Met Makkelijk Publiceren is het mogelijk overzichten te maken van bijvoorbeeld de actuele uitgeleende materialen of het aantal uitleningen per leerling. Deze overzichten worden getoond in Microsoft Office

Nadere informatie

Stappenplan Oudermodule I-School

Stappenplan Oudermodule I-School Stappenplan Oudermodule I-School Ga naar: www.i-school.be/login Geef je persoonlijke gebruikersnaam en paswoord in. Klik nadien op de knop Login. U komt op de beginpagina. Vanboven of links kan je via

Nadere informatie

TOOL. Dataportal JUL 14 / VERSIE

TOOL. Dataportal JUL 14 / VERSIE TOOL Dataportal JUL 14 / VERSIE 20140710 INHOUDSOPGAVE 1 OPENINGSPAGINA... 3 2 MAP TOOLS... 4 3 LAYERS... 6 4 SEARCH... 9 DATAPORTAL 2 1 OPENINGSPAGINA 1. Open deze help tekst. 2. Colofon. 3. Open de map

Nadere informatie

Samenvoegen bestanden via gedcom

Samenvoegen bestanden via gedcom Begin met vast te stellen met welke versie die bestanden gemaakt zijn. Zie http://www.deruiter.ch/aldfaer/helpdesk/aldfaer%20versie.pdf Je hebt nu alle bestanden op een gelijk versie niveau en nu kunnen

Nadere informatie

Module QGIS Overstromingsrisico

Module QGIS Overstromingsrisico Module QGIS Overstromingsrisico Doel van de module In het Maasdal bij Venlo is de Maas onbedijkt. Dit houdt in dat er geen dijken zijn die het land beschermen tegen overstromingen door de Maas. Rijkswaterstaat

Nadere informatie

Surf naar en vul jouw gebruikersnaam en wachtwoord in.

Surf naar  en vul jouw gebruikersnaam en wachtwoord in. Surf naar www.sgrein.be en vul jouw gebruikersnaam en wachtwoord in. Hier zie je de cursussen waartoe jij toegang hebt. Voorlopig zijn dit cursussen die door Tuur zijn aangemaakt en die toegankelijk zijn

Nadere informatie

U logt in op huizenmarkt.nl en gaat naar Mijn Huizenmarkt waar u het tabblad Mijn afbeeldingen kiest.

U logt in op huizenmarkt.nl en gaat naar Mijn Huizenmarkt waar u het tabblad Mijn afbeeldingen kiest. Foto s toevoegen aan Mijn huizenmarkt Om de aan- of verkoop of verhuur van uw object zo goed mogelijk en duidelijk te presenteren op huizenmarkt.nl zijn kwalitatieve en mooie foto s essentieel. Gebruik

Nadere informatie

stappenplan irekeningen: Afpunten van rekeningen

stappenplan irekeningen: Afpunten van rekeningen g e b r u i k e r s jan. 2015 Het afpunten van een rekening kan enkel indien de rekening doorgeboekt werd. Kies in het menu Rekeningen het menu-item Afpunten. 1 Manueel afpunten van uittreksels Om een

Nadere informatie

Het Gegevensmodel en draaitabellen in Excel 2013 (tip 193)

Het Gegevensmodel en draaitabellen in Excel 2013 (tip 193) Het Gegevensmodel en draaitabellen in Excel 2013 (tip 193) In vorige versies van Excel moest men om data te analyseren van verschillende bronnen deze data eerst ingeven of importeren in Excel, en om deze

Nadere informatie

Bescherm je tegen onveilige websites

Bescherm je tegen onveilige websites Bescherm je tegen onveilige websites Het is bekend dat niet alle websites even veilig zijn. Internet Explorer biedt de mogelijkheid om, de als onveilig bekend staande, websites toe te voegen aan de zone

Nadere informatie

Technische nota AbiFire Rapporten maken via ODBC

Technische nota AbiFire Rapporten maken via ODBC Technische nota AbiFire Rapporten maken via ODBC Laatste revisie: 23 januari 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Systeeminstellingen in AbiFire... 3 2.1 Aanmaken extern profiel... 3 2.2 Toewijzing extern

Nadere informatie

Stappenplan Oudermodule I-school

Stappenplan Oudermodule I-school 1 Stappenplan Oudermodule I-school Ga naar: www.i-school.be/login Geef je persoonlijke gebruikersnaam en paswoord in. Er zijn 3 manieren om een reservatie te maken, afhankelijk van wat je precies wil doen

Nadere informatie

Hoe schermafdrukken op het forum plaatsen?

Hoe schermafdrukken op het forum plaatsen? Hoe schermafdrukken op het forum plaatsen? Hiervoor moeten twee taken uitgevoerd worden. De schermafdruk maken De schermafdruk op het forum plaatsen. I. Een schermafdruk maken: Om een schermafdruk te maken

Nadere informatie

2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen?

2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen? Appendix B. Beeldmateriaal en Blackboard 1. Inleiding...1 2. Wanneer moet ik een afbeelding verkleinen?...1 3. Het formaat van een afbeelding wijzigen...2 4. Een afbeelding comprimeren...4 5. Een uitsnede

Nadere informatie

U moet natuurlijk wel als zodanig op de NBF-site in de verenigingsgegevens zijn opgenomen.

U moet natuurlijk wel als zodanig op de NBF-site in de verenigingsgegevens zijn opgenomen. 2.5. Download leden door bestuur. 2.5.0. Algemeen. Bij de werkzaamheden van diverse bestuursleden is vaak het hebben van een overzicht van de leden van de vereniging gewenst. Op verzoek van vele verenigingen

Nadere informatie

Gebruikershandleiding PictogendaPrinter. Bohn Stafleu van Loghum

Gebruikershandleiding PictogendaPrinter. Bohn Stafleu van Loghum Gebruikershandleiding PictogendaPrinter Bohn Stafleu van Loghum Inhoudsopgave 1. Opstarten cd rom na installatie 3 2. Werken met het programma 5 3. Menu Bestand 6 4. Menu Bibliotheken 8 5. Menu Opties

Nadere informatie

Deel 7: PowerPoint. Presentaties gemakkelijker maken

Deel 7: PowerPoint. Presentaties gemakkelijker maken Deel 7: PowerPoint Presentaties gemakkelijker maken De mogelijkheden van PowerPoint als ondersteunend middel voor een gedifferentieerde begeleiding van leerlingen met beperkingen. CNO Universiteit Antwerpen

Nadere informatie

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop.

Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Lijnen/randen en passe-partouts maken met Photoshop. Les 1: Witte rand om de foto m.b.v. canvasgrootte. 1. Open de foto in Photoshop. 2. Klik in menu AFBEELDING op CANVASGROOTTE 3. Zorg dat in het vakje

Nadere informatie

Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden.

Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden. 1 Installatie van SecureW2 in Windows 7 Om gebruik te maken van het draadloze netwerk Eduroam, zal het programma SecureW2 geïnstalleerd moeten worden. Het is natuurlijk mogelijk dat de Secure W2 Client

Nadere informatie

Microsoft Office 365 voor leerlingen

Microsoft Office 365 voor leerlingen Microsoft Office 365 voor leerlingen Titel: Microsoft Office 365 voor leerlingen Auteur: IT-support Datum: 22 juni 2017 Versie: 1.0 Inhoudsopgave Wat is Office 365 en wat kun je ermee?... 3 Office 365

Nadere informatie

INSTRUCT Samenvatting Praktijk Access 2010, H2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2

INSTRUCT Samenvatting Praktijk Access 2010, H2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 SAMENVATTING HOOFDSTUK 2 Sorteren en filteren in een tabel Sorteren kun je met de knoppen (Oplopend) en (Aflopend). Hiermee zet je records in alfabetische of numerieke volgorde. Er wordt gesorteerd op

Nadere informatie

VERENIGING INNER WHEEL NEDERLAND Lid I.I.W. www.innerwheel.nl Het Inner Wheel moet in beweging blijven

VERENIGING INNER WHEEL NEDERLAND Lid I.I.W. www.innerwheel.nl Het Inner Wheel moet in beweging blijven Handleiding Mac Os X Open Mail Navigeer vervolgens naar Mail Voorkeuren Open het tabblad Handtekeningen Selecteer in de kolom het gewenste account en klik vervolgens op het plus-icon. Automatisch wordt

Nadere informatie

GPS Instructie MC de Kraats. Mapsource gebruik

GPS Instructie MC de Kraats. Mapsource gebruik GPS Instructie MC de Kraats Mapsource gebruik Mapsource en City Navigator Doel programma: Maken van routes op je computer Bestaat uit: Programma waar je in werkt: Mapsource Kaartmateriaal wat je gebruikt:

Nadere informatie

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek

Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Installatiehandleiding EndNote Hogeschool Rotterdam Mediatheek Auteur: Brenda Lems Datum: januari 2017 Inleiding EndNote is bibliografische software die je kunt gebruiken voor het opbouwen, beheren en

Nadere informatie

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP)

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP) Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows XP) Werk je met Windows XP? Hoewel Windows 7 dan geen upgrade-installatie ondersteunt, kun je toch eenvoudig van Windows XP naar Windows 7 overstappen

Nadere informatie

WERKEN MET GOOGLE ADMINISTRATIEF WERK MAART 2017

WERKEN MET GOOGLE ADMINISTRATIEF WERK MAART 2017 WERKEN MET GOOGLE ADMINISTRATIEF WERK MAART 2017 Agenda My Drive en Gedeeld met mij Favoriete mappen en bestanden - Met ster Kleur van een map wijzigen Kopie maken van een bestand in Google Drive Bestanden

Nadere informatie

Zalendatabank Installatie- en gebruikershandleiding

Zalendatabank Installatie- en gebruikershandleiding Zalendatabank Installatie- en gebruikershandleiding de8 vzw Van Daelstraat 35-2140 Borgerhout T 03 270 33 33 F 03 235 89 78 info@de8.be Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw Breughelstraat 31-33 - 2018

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

AutoArchive. Via File -> Archive kun je voortwee2 manieren archiveren kiezen.

AutoArchive. Via File -> Archive kun je voortwee2 manieren archiveren kiezen. AutoArchive. Archiveren is het opslaan van e-mails naar een bestand, zodat deze items geen ruimte meer innemen in de mailbox op de server. De e-mails blijven visueel in dezelfde mappen of submappen staan.

Nadere informatie

via de taakbalk en typ Uitvoeren en open de gelijknamige app

via de taakbalk en typ Uitvoeren en open de gelijknamige app Schermafdruk maken: o Win10-logotoets + PrtSc o Knipprogramma (bij accessoires) Hoe Windows 10 in veilige modus opstarten? o Druk op de Windowslogo-toets + R om het uitvoeren dialoogvenster te openen.

Nadere informatie

Inhoudstafel. 1. Pictoselector installeren en updaten. 2. Een nieuw pictoblad maken. 3. Geef het blad een titel. 4. Zoek picto s

Inhoudstafel. 1. Pictoselector installeren en updaten. 2. Een nieuw pictoblad maken. 3. Geef het blad een titel. 4. Zoek picto s Inhoudstafel 1. Pictoselector installeren en updaten 2. Een nieuw pictoblad maken 3. Geef het blad een titel 4. Zoek picto s 4.1 Selecteer pictogrammendatabanken 4.2 Voeg een picto in 4.3 Omschrijving

Nadere informatie

Instructie voor een mail-merge VZVZ toestemmingsformulier in Word.

Instructie voor een mail-merge VZVZ toestemmingsformulier in Word. Instructie voor een mail-merge VZVZ toestemmingsformulier in Word. NB: Voor deze instructie is gebruik gemaakt van Office 2016 op een Windows 7 computer; de taal staat ingesteld op Nederlands. In grote

Nadere informatie

Kostenplaatsen instellen en gebruiken v3. Hoofdstuk 1 Kostenplaatsen instellen en gebruiken

Kostenplaatsen instellen en gebruiken v3. Hoofdstuk 1 Kostenplaatsen instellen en gebruiken Hoofdstuk 1 Kostenplaatsen instellen en gebruiken Bijvoorbeeld voor praktijken met meerdere locaties is het handig om omzet en kosten te verdelen over de verschillende locaties. Dit kan door middel van

Nadere informatie

Handleiding Portfolio

Handleiding Portfolio Handleiding Portfolio Het maken van een Portfolio in Blackboard gaat in een 4 stappen 1. Content plaatsen (bijv. een Word document) 2. Portfolio maken 3. Leesrechten toekennen op jouw map(pen) 4. Portfolio

Nadere informatie

Inlogprocedure Surf naar janitor.be en kies bovenaan voor LEEROMGEVING

Inlogprocedure Surf naar janitor.be en kies bovenaan voor LEEROMGEVING Werken met MOODLE 1 Inlogprocedure Surf naar janitor.be en kies bovenaan voor LEEROMGEVING Werkwijze om je de eerste keer aan te melden: De procedure staat rechts op het inlogscherm uitgelegd. Maak zelf

Nadere informatie

Draadloze verbinding beveiligen Zyxel Prestige 2602HW-61C/63C

Draadloze verbinding beveiligen Zyxel Prestige 2602HW-61C/63C Draadloze verbinding beveiligen Zyxel Prestige 2602HW-61C/63C 1. Draadloze netwerkverbinding beveiligen 2. Wanneer je gebruik maakt van een onbeveiligde netwerkverbinding is het voor een buitenstaander

Nadere informatie

Installatie PlanCare Dossier educatief

Installatie PlanCare Dossier educatief Installatie PlanCare Dossier educatief Verwijder eerst de voorgaande versie(s) van PlanCare educatief met behulp van het Windows Configuratiescherm. De nieuwe software wordt aan licentiehouders ter beschikking

Nadere informatie

QUESTI OPSTARTGIDS ALGEMENE INSTELLINGEN EN LVS

QUESTI OPSTARTGIDS ALGEMENE INSTELLINGEN EN LVS 01 - WELKOM BIJ QUESTI Welkom bij Questi. Alvorens je opstart, willen we je graag attent maken op enkele zaken. Voor je op de knop inloggen klikt, bekijk je best even de algemene filmpjes onder de knop

Nadere informatie

1. Installatie DCElektro Studentversie 2008.05

1. Installatie DCElektro Studentversie 2008.05 1. Installatie DCElektro Studentversie 2008.05 DesignCAD versie 18 en Studentversie DCElektro downloaden. ------------------------------------------------------------------------------------- Volgende

Nadere informatie

Doelstellingen: module 3 beeldmateriaal. 3.1 Invoer Scannen Digitale camera Internet en fotocd-roms

Doelstellingen: module 3 beeldmateriaal. 3.1 Invoer Scannen Digitale camera Internet en fotocd-roms Doelstellingen: module 3 beeldmateriaal Met een scanner papier afbeeldingen en foto s omzetten in digitale bestanden. Werken met digitale camera, Internet en fotocd-roms. Afbeeldingen bewerken en invoegen

Nadere informatie

Automatisering voor Financiële Dienstverleners. Werken met Queries en Merge Documenten. For more information visit our website at www.pyrrho.

Automatisering voor Financiële Dienstverleners. Werken met Queries en Merge Documenten. For more information visit our website at www.pyrrho. Automatisering voor Financiële Dienstverleners Werken met Queries en Merge Documenten For more information visit our website at www.pyrrho.com Date: Document Nr: 30 maart, 2007 UBizzMerge, Versie 4.0 Status:

Nadere informatie

Om een leveranciersbestand in te lezen kunnen de volgende stappen aangehouden worden:

Om een leveranciersbestand in te lezen kunnen de volgende stappen aangehouden worden: MATRIXKOZIJN VERSIE 3.17.0 IMPORTMODULE Om een leveranciersbestand in te lezen kunnen de volgende stappen aangehouden worden: Selecteer de Leverancier 1) Selecteer de gewenste leverancier en kies voor

Nadere informatie

Symbol for Windows Planner Versie 0.8

Symbol for Windows Planner Versie 0.8 Symbol for Windows Planner Versie 0.8 Inhoud Inleiding... 3 1. Weergaven... 4 2. RealTime modus (de agenda raadplegen)... 6 2.1. Wat is een modus... 6 2.2. Eenvoudigste weergave... 6 2.3. Uitgebreidere

Nadere informatie

Workshop Office365-basis: opdracht Word-bestanden plaatsen en delen

Workshop Office365-basis: opdracht Word-bestanden plaatsen en delen Workshop Office365-basis: opdracht Word-bestanden plaatsen en delen OneDrive, Word Online, Word Stap 1. Open je OneDrive. Maak een nieuwe map aan met de naam Tijdelijk. (Klik op Nieuw, klik op Map). Stap

Nadere informatie

TimeRime: uitleg voor de leerling

TimeRime: uitleg voor de leerling TimeRime: uitleg voor de leerling Lesdoel: je leert een tijdlijn maken met het programma Timerime. TimeRime is een website waar je je eigen tijdlijn kunt maken. Dat kan de tijdlijn van je eigen leven zijn,

Nadere informatie

Geert Kraeye. Pas de grootte van de kolommen aan aan de plaats die men nodig zal hebben voor de vragen, de antwoorden, de evaluatie en de punten.

Geert Kraeye. Pas de grootte van de kolommen aan aan de plaats die men nodig zal hebben voor de vragen, de antwoorden, de evaluatie en de punten. Geert Kraeye 1. Doel van deze methode van werken: Door deze methode van werken kan men zelf werkbladen maken die op interactieve basis samenwerken met de leerling. De leerling krijgt onmiddellijk respons

Nadere informatie

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows Vista)

Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows Vista) Eenvoudig overstappen naar Windows 7 (ik heb Windows Vista) Werk je met Windows Vista? Je kunt eenvoudig een upgrade naar Windows 7 uitvoeren. Bij een upgrade blijven de bestaande gegevens en programma

Nadere informatie

1. De website www.energiejacht.be

1. De website www.energiejacht.be 1. De website www.energiejacht.be Op de site krijg je als energiemeester een overzicht van alle gegevens van jouw deelnemers: meterstanden, besparingscijfers, algemene data. Energiemeesters hebben de eindverantwoordelijkheid

Nadere informatie

Inleidende Module Maak je eigen kaarten met ArcGIS Online

Inleidende Module Maak je eigen kaarten met ArcGIS Online Inleidende Module Maak je eigen kaarten met ArcGIS Online Inhoudsopgave 1 Beginnen met ArcGIS Online... 2 2 Kaarten maken I (gebruikmakend van beschikbare kaarten of kaart diensten in Arc-GIS Online)...

Nadere informatie

Een toekomst voor ieder kind. www.altra.nl

Een toekomst voor ieder kind. www.altra.nl Een toekomst voor ieder kind www.altra.nl Excel Tips en trucs Knippen/kopiëren Kolommen verplaatsen Het is handig om de kolommen met de module en locatie als eerste twee in het overzicht te hebben. Selecteer

Nadere informatie