Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Informatief gedeelte Zwalm April 2012

Transcriptie

1 Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Informatief gedeelte Zwalm April 2012 Studiebureau Adoplan Ruimtelijke Planning en Stedenbouw Milieu en Mobiliteit

2 Opdrachtgever: Gemeentebestuur Zwalm Zuidlaan Zwalm Opdrachthouder: Adoplan bvba Vaartlaan 28/ Deinze Tel: 09/ Fax: 09/ Studiebureau Adoplan Ruimtelijke Planning en Stedenbouw Milieu en Mobiliteit

3 GEZIEN EN VOORLOPIG VASTGESTELD DOOR DE GEMEENTERAAD IN ZITTING VAN OP BEVEL:... DE VOORZITTER DE SECRETARIS ZEGEL DER GEMEENTE ROGER VANDENMEERSSCHAUT LUC VAN DER BEKEN HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN SCHEPENEN BEVESTIGT DAT ONDERHAVIG PLAN TER INZAGE VAN HET PUBLIEK OP HET GEMEENTEHUIS WERD NEERGELEGD VAN: TOT:. OP BEVEL:... DE BURGEMEESTER DE SECRETARIS ZEGEL DER GEMEENTE BRUNO TUYBENS LUC VAN DER BEKEN GEZIEN EN DEFINITIEF VASTGESTELD DOOR DE GEMEENTERAAD IN ZITTING VAN.. OP BEVEL:... DE VOORZITTER DE SECRETARIS ZEGEL DER GEMEENTE ROGER VANDENMEERSSCHAUT LUC VAN DER BEKEN GEZIEN EN GOEDGEKEURD DOOR DE DEPUTATIE VAN DE PROVINCIE OOST-VLAANDEREN OP.. DE GEDEPUTEERDE, VERANTWOORDELIJK VOOR RUIMTELIJKE ORDENING VOOR STUDIEBUREAU ADOPLAN BVBA... SANNE VERVALLE RUIMTELIJK PLANNER

4

5 0 INHOUD 0 Inhoud Inleiding Situering van de gemeente Planningscontext Ruimtelijk beleid en de planningsinitiatieven op Vlaams niveau Zwalm binnen het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos regio Vlaamse Ardennen Het gewestplan Beschermde monumenten en landschappen Natura 2000 en VEN-gebieden Bijzonder oppervlaktedelfstoffenplan Vlaamse Leemstreek Landinrichtingsproject Leie en Schelde Ruilverkavelingen Bovenlokaal functioneel fietsnetwerk Plannen op provinciaal niveau Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen Streefbeeld N Het Scheldevalleiproject Provinciaal fietsroutenetwerk Goedgekeurde ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP s) Plannen op gemeentelijk niveau Mobiliteitsplan GNOP Gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen van buurgemeenten Aanzet tot categorisering van de zonevreemde bedrijven in de gemeente Zwalm De gemeente binnen haar ruimere omgeving Situering op macro-niveau Zwalm in de regio Kortrijk-Gent-Brussel: bovenregionaal niveau Situering op meso-niveau

6 4.2.1 Zwalm in de regio Gent-Ronse-Geraardsbergen Bestaande ruimtelijke structuur van de gemeente Basisstructuur van de gemeente Fysisch-geografisch basisweefsel Cultuurhistorische evolutie Structuurbepalende elementen van de gemeente Uitwerking van de bestaande structuur aan de hand van deelstructuren Bestaande natuurlijke structuur Bestaande agrarische structuur Bestaande nederzettingsstructuur Bestaande ruimtelijk-economische structuur Bestaande verkeers- en vervoersstructuur Bestaande toeristisch-recreatieve structuur De landschappelijke structuur Uitwerking van de bestaande structuur aan de hand van deelruimten De deelruimte Munkzwalm-Hundelgem De deelruimte Zuidelijk Zwalm De deelruimte vallei van de Bovenschelde De deelruimte vallei van de Munkbosbeek Kwaliteiten, knelpunten en kansen Kwaliteiten, knelpunten en kansen per deelstructuur Behoeften en prognoses Demografische ontwikkelingen Algemeen Leeftijdsstructuur Gezinsgrootte Bevolkings- en gezinsprognoses Bepaling van het woonaanbod Sociale woningen Rusthuizen en service-flats Potentiële woningvoorraad Inschatting van de reële bouwmogelijkheden Confrontatie behoefte en aanbod Behoefte voor bedrijven

7 6.3.1 Vraag naar bijkomende ruimte voor bedrijvigheid Aanbod aan bedrijventerreinen Confrontatie van vraag en aanbod aan bedrijventerreinen Behoefte voor voorzieningen Potentieel zonevreemde voorzieningen Woon- en zorgcentrum Behoeftebepaling zorgvoorzieningen voor ouderen Behoefte aan ruimte voor sport en jeugd

8

9 1 INLEIDING Begin 2010 werd tussen het gemeentebestuur van Zwalm en studiebureau Adoplan een overeenkomst gesloten met het oog op de opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Dit plan zal kaderen binnen de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening en latere wijzigingen. De opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan is een gezamenlijke taak van de gemeente, haar bevolking, de ontwerper, de sectoren en de bovengemeentelijke overheden. Het structuurplan, dat de basis zal vormen voor het gemeentelijk ruimtelijk beleid van de komende jaren, wordt voorbereid door een extern ontwerper, studiebureau Adoplan, in nauwe samenwerking met de werkgroep GRS (Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan) en het gemeentebestuur. Zij worden hierbij bijgestaan door de Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening (GECORO 1 ). DE OPGAVE VAN STRUCTUURPLANNING In het zeer dicht bebouwd Vlaanderen, draagt de ruimte duidelijk de sporen van het menselijk ingrijpen vanuit de verschillende maatschappelijke behoeften. Tijdens de laatste decennia is de schaal van het menselijk ingrijpen danig vergroot en is het veranderingsproces van onze bebouwde en nietbebouwde omgeving in een stroomversnelling terecht gekomen. Om dit proces controleerbaar en beheersbaar te houden en er op die manier voor te zorgen dat de behoeften van de toekomstige generaties niet in het gedrang komen, is het noodzakelijk een goed gestructureerd ruimtelijk beleid te voeren. Dit veronderstelt een rationele en planmatige aanpak. Planners en stedenbouwkundigen hebben gezocht naar een aantal instrumenten en methodes om aan een planningsproces gestalte te geven, m.a.w. om tot een efficiënte planning te komen. Aldus ontstond het begrip structuurplanning. Kern van stuctuurplanning is het op elkaar afstemmen van sectorale aanspraken op de ruimte en hier een gewenste en evenwichtige samenhang in te vinden. Het is een planningsmethodiek die het mogelijk maakt om de hoofdlijnen van sectorale belangen in een samenhangend toekomstperspectief te zetten. Structuurplanning draagt volgende karakteristieken: Een integrale vorm van planning: het louter analytisch en pragmatisch niveau (FRAGMENTEN) dient overstegen te worden om te zoeken naar de samenhang (STRUCTUREN) tussen de dingen. Dit dient zich te vertalen in een geïntegreerd in plaats van een gefragmenteerd ruimtelijk beleid. Een procesmatige vorm van planning: structuurplanning komt stap voor stap tot stand. Een continu en cyclisch proces: het kan niet de bedoeling zijn van structuurplanning om de toekomstige ruimtelijke structuur concreet vast te leggen. Structuurplanning is dan ook nooit af, dit in tegenstelling tot de klassieke eindtoestandsplannen (BPA, gewestplannen). Een actiegerichte vorm van planning: structuurplanning is geen luchtledig begrip, het moet realiseerbaar zijn. Een vorm van planning op lange termijn. 1 De GECORO is een officiële adviesraad ingesteld bij art van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. 4

10 Een flexibele vorm van planning: het dient in zich het vermogen te dragen om verschillende interpretaties op te nemen zonder dat daarvoor het proces dreigt te ontsporen. Door deze flexibiliteit is structuurplanning beter in staat om te kunnen inspelen op de maatschappelijke dynamiek. Hoe verhoudt een structuurplan zich nu ten aanzien van dit proces? Het tot stand komen van een structuurplan vormt in feite een moment in dit proces waarop belangrijke uitspraken gedaan worden. Een structuurplan is immers tijd- en plaatsgebonden. Het geeft namelijk voor een bepaalde periode en voor een bepaald gebied (in dit geval de gemeente) de ruimtelijke visie weer, een concept over de gewenste structuur en de maatregelen om deze te realiseren. Daarmee waarborgt dit plan de inhoud, de doelgerichtheid, doorzichtigheid en controleerbaarheid van het ruimtelijk beleid. Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Zwalm vormt dus voor de gemeente een zeer belangrijke leidraad voor het voeren van een goed ruimtelijk beleid. Het structuurplan geeft het bestuur een lange termijn-visie op de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. Een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan wordt geconcipieerd vanuit een dubbel referentiekader: enerzijds vanuit de eigen gemeentelijke visievorming inzake ruimtelijk beleid die een soort synthese vormt van de diverse sectorale aanspraken op de ruimte (landbouw, wonen, natuur, werken, verkeer en vervoer en recreatie). Het vormt een beleidsplan van en voor de gemeente; anderzijds vanuit de inhoudelijke doorwerking van structuurplannen op hogere schaalniveaus (in casu het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen en het provinciaal ruimtelijk structuurplan). STRUCTUURPLANNING OP DRIE NIVEAUS Om het centralistisch karakter van het ruimtelijk beleid uit het verleden tegen te gaan, moeten er volgens de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) zowel op het gewestelijk, provinciaal als het gemeentelijk niveau structuurplannen worden gemaakt. Art bepaalt dit expliciet: het Vlaams Gewest stelt voor het Vlaams grondgebied het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen op; een provincie voor haar grondgebied het provinciaal ruimtelijk structuurplan; de gemeente voor haar grondgebied het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. Daarbij wordt het subsidiariteitsbeginsel volwaardig toegepast. In een structuurplanningsproces worden regelmatig momenten van intens overleg en mechanismen voor terugkoppeling binnen en tussen de verschillende beleidsniveaus voorzien. De VCRO legt tevens een coördinatie tussen de verschillende niveaus over het eindresultaat op. De bindende bepalingen van het provinciaal ruimtelijk structuurplan mogen niet afwijken van die van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Het richtinggevend gedeelte ervan mag enkel na uitvoerige motivering afwijken van dat van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Op dezelfde manier moet een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan zich richten naar het provinciaal ruimtelijk structuurplan of bij ontstentenis ervan, naar het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. 5

11 EEN RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN BESTAAT UIT DRIE DELEN Conform de VCRO wordt het structuurplan vertaald naar de drie delen waaruit het structuurplan moet bestaan, namelijk een informatief gedeelte, een richtinggevend gedeelte en een bindend gedeelte. Informatief gedeelte: brengt de bestaande toestand van de gemeente in kaart. Hierin worden tevens prognoses gemaakt en wordt de relatie aangegeven met bestaande plannen en projecten (planningscontext). Richtinggevend gedeelte: is het belangrijkste deel: het geeft aan waar de gemeentelijke overheid naartoe wil en welke (ruimtelijke) keuzes ze maakt. Het geeft bijvoorbeeld aan waar de gemeente een lokaal bedrijventerrein wil inplanten, in welke zones ze het wonen wil stimuleren en hoe ze eenzelfde beekvallei anders gaat inrichten binnen een woongebied, een landbouwgebied of een natuurgebied. Concrete overheidsbeslissingen mogen niet tegen dit richtingegevend gedeelte ingaan, tenzij daar een grondige motivering wordt voor gegeven. Bindend gedeelte: geeft de taakverdelingen en concrete engagementen waarvan de desbetreffende overheid niet mag afwijken. Hier geeft de gemeente bijvoorbeeld aan voor welke gebieden of knelpunten ze in de eerste plaats een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) zal opmaken. Het ruimtelijk structuurplan is geen basis voor het verlenen of weigeren van vergunningen. Het heeft geen verordenende kracht ten aanzien van de burgers. Uitvoeringsinstrumenten hebben wel verordenende kracht. De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening geeft de ruimtelijke uitvoeringsplannen van de drie overheidsniveaus een juridische basis. STRUCTUURPLANNINGSPROCES Een helder planproces is van belang voor de juiste inbreng van informatie en kennis, creativiteit, communicatie en middelen in het plan. Het planvormingsproces is het geheel van initiatieven dat wordt opgezet en uitgevoerd om te komen tot een deskundig onderbouwd en afgewerkt structuurplan. In dit overleg vinden een aantal overlegmomenten plaats met de GECORO, het projectteam, overheidsinstanties, bevolking, deskundigen, OVERLEG EN COMMUNICATIE In een goed proces van structuurplanning is een goede communicatie en voorlichting van grote waarde. Enerzijds om belanghebbenden te laten meedenken, participeren in het planproces, anderzijds om draagvlak te creëren voor het toekomstig ruimtelijk beleid dat in de gemeente zal gevoerd worden. Communicatie verhoogt het bestuurlijk, ambtelijk en maatschappelijk draagvlak voor structuurplanning. Het is evenwel van belang aan te geven dat de communicatie geen doel op zich is, maar dat ze een bijdrage moet leveren tot een kwaliteitsvol en gedragen eindproduct. 6

12 ORGANISATIE VAN HET PLANNINGSPROCES IN DE GEMEENTE In een structuurplanningsproces is een geslaagde combinatie van drie afzonderlijke processen inzake deskundigheid, betrokkenheid en besluitvorming van essentieel belang. Zowel de deskundige, als de bevolking en het beleid hebben op bepaalde momenten hun eigen logica, ritme, gevoeligheden en finaliteiten in een plan. Zo vragen zij alle drie op bepaalde momenten tijd voor zich en die momenten liggen ten dele verschillend: voor de ontwerper: wanneer er onderzoek moet gebeuren en inzichten op papier gezet voor de bevolking : wanneer er ervaringen moeten worden ingebracht en wanneer voorstellen moeten bezinken en worden afgewogen; voor de beleidsmensen : wanneer er aan de hand van soms uiteenlopende conclusies van de bevolkingsinbreng, samenhangende keuzes moeten worden vastgelegd in beslissingen. SAMENWERKINGSVERBAND EN OVERLEGSTRUCTUREN De ervaring leert dat het aangewezen is om in het kader van een ruimtelijk structuurplan nieuwe instanties zoals een werkgroep op te richten. Het structuurplan wordt opgemaakt in nauwe samenwerking met de werkgroep en het gemeentebestuur. Elke partner heeft een eigen rol en bevoegdheid in het structuurplanningsproces. Tijdens het proces varieert ook de wijze waarop en de intensiteit waarmee de betrokken partners betrokken worden. Onderstaand worden de taken van de verschillende instanties toegelicht: Werkgroep GRS: De werkgroep GRS bestaat uit personen die beroepshalve bij de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan betrokken zijn. Ze maakt afspraken en doet voorstellen voor de procedure en de concrete aanpak van het hele proces. Daarnaast bespreekt ze de verschillende voorstellen en brengt extra informatie aan. De werkgroep is als volgt samengesteld: - de schepen voor ruimtelijke ordening en leefmilieu - de gemeentesecretaris - de gemeentelijk stedenbouwkundige ambtenaar - het hoofd van de technische dienst - twee vertegenwoordigers van de ontwerper - al naargelang het onderwerp kan de werkgroep tijdelijk versterkt worden met een externe deskundige en/of schepen bevoegd voor het desbetreffende beleidsdomein GECORO: Met de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordeningwordt elke gemeente met meer dan inwoners verplicht een GECORO te installeren. Gemeenten met minder dan inwoners kunnen door middel van een gemotiveerd verzoekschrift vanuit de gemeenteraad een verzoek richten aan de Vlaamse Regering om vrijgesteld te worden van de verplichting om een gemeentelijke commissie voor 7

13 ruimtelijke ordening op te richten. Zonder de vrijstelling is de gemeente ertoe gehouden een GECORO op te richten en de leden hiervan te benoemen. De samenstelling is decretaal bepaald, doch de gemeente beschikt over een zekere vrijheid om de mandaten in te vullen. In de GECORO zetelen de vertegenwoordigers van de voornaamste maatschappelijke geledingen binnen de gemeente: de economische sector, de socio-culturele sector, landbouworganisaties en milieuverenigingen en deskundigen op het vlak van de ruimtelijke ordening. Opdrachten en taken: - De commissie speelt een belangrijke rol bij de totstandkoming van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. - Ze geeft voorafgaandelijk advies aan de gemeenteraad voor de voorlopige vaststelling van het plan. - Zij bundelt en coördineert de reacties van het openbaar onderzoek en van de adviesronde over het ontwerp. - Zij geeft gemotiveerd advies aan de gemeenteraad die het plan definitief vaststeld op basis van al die gegevens. - De GECORO zorgt voor inhoudelijke adviezen over de planvoorstellen naar het beleid toe. - De commissie kan ook zelf door de gemeenteraad om advies gevraagd worden over alle vraagstukken i.v.m. ruimtelijke ordening binnen de gemeente. De Gecoro verkreeg toelichting van het informatief gedeelte op 23 juni Het eerste voorontwerp is toegelicht aan de Gecoro op 23 maart Hierop formuleerde de Gecoro op 20 en 27 april 2011 een advies dat verwerkt is in het tweede voorontwerp. Daarnaast heeft de Gecoro enkele beleidsopties uitgewerkt die eveneens in het tweede voorontwerp zijn opgenomen. Deze beleidsopties zijn voorgesteld op de Gecorovergadering van 9 juni De aangepaste versie is vervolgens doornomen door het College die in juli-augustus haar opmerkingen heeft geformuleerd waarop het uiteindelijke document is vastgesteld. Op basis van de adviezen van de plenaire vergadering is het voorontwerp aangepast in samenspraak met de Gecoro en het College. Structureel overleg tussen de verschillende planniveau s Op belangrijke momenten in het planningsproces wordt een structureel overleg georganiseerd met het Vlaams Gewest en de provincie. Een eerste structureel overleg vindt plaats wanneer het informatief gedeelte is afgewerkt. Dit overleg ging door op 8 juli Het richtinggevend en bindend gedeelte is voorgelegd voor structureel overleg op 8 februari De plenair vergadering van een definitief voorontwerp heeft plaatsgevonden op 22 november Informatie en inspraak voor de hele bevolking In dit punt wordt ingegaan op hanteerbare formules voor het betrekken van de hele bevolking bij het structuurplanningsproces, ruimer dan de groep van belangstellenden die intensief meewerkt. Het betreft informatiedoorstroming, ruimere inspraak, alsook vorming en sensibilisering. Een goed georganiseerde ruimere inspraak bezorgt de structuurplanning en het ruimtelijk beleid zijn grootste maatschappelijk draagvlak. 8

14 Besluitvormingsproces In het besluitvormingsproces worden de momenten aangegeven waarbij de gemeenteraad en de provinciale of gewestelijke overheid hun formele goedkeuring geven aan bepaalde documenten in het structuurplanningsproces. Deze zijn: - Beslissing van de gemeenteraad tot de opmaak van een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. - Beslissing van het college tot aanstellen van een ontwerper. - Toelichting van het eerste voorontwerp aan het college op 8 januari Bespreking van het voorontwerp aangepast aan de opmerkingen van de Gecoro door het College op 25 augustus Vaststelling van het voorontwerp in de zitting van het College van 3 oktober

15 2 SITUERING VAN DE GEMEENTE De gemeente is gelegen in het zuiden van de provincie Oost-Vlaanderen. De buurgemeenten van Zwalm zijn Brakel, Gavere, Horebeke, Oudenaarde, Zingem en Zottegem. De gemeente maakt deel uit van het arrondissement Oudenaarde. Zwalm vormt het centrum van de Zwalmstreek, met een lagere bebouwingsgraad en een sterk golvend landschap. De bedrijvigheid en voorzieningen hebben een voornamelijk lokale uitstraling. Via de N46 is Zwalm verbonden met de stedelijke kernen van Zottegem en Oudenaarde. Via Zottegem en via Gavere sluit de gemeente aan op de hoofdwegen E40 en E17. De gemeente Zwalm is een conglomeraat van 12 kleinere dorpen, namelijk Beerlegem, Dikkele, Hundelgem, Meilegem, Munkzwalm, Nederzwalm-Hermelgem, Paulatem, Roborst, Rozebeke, Sint- Blasius-Boekel, Sint-Denijs-Boekel en Sint-Maria-Latem. De deelgemeente Munkzwalm is het grootste dorp en bevat het gemeentehuis. De fusiegemeente ontstond in 1977 uit de samenvoeging van Groot-Munkzwalm en Nederzwalm-Hermelgem. De deelgemeente Nederzwalm-Hermelgem ontstond halverwege de 19de eeuw toen Nederzwalm en het kleinere Hermelgem samensmolten. In Sint- Denijs-Boekel ligt nog het kleine gehucht Wijlegem. De gemeente heeft een oppervlakte van ha en telt inwoners wat resulteert in een bevolkingsdichtheid van 238inw/km². Dit is iets lager dan de bevolkingsdichtheid in het arrondissement Oudenaarde (282 inw/km²), maar heel wat lager dan in de provincie (472 inw/km²) en het Vlaams Gewest (472 inw/km²). 2 2 Bron: NIS, toestand op 01/01/

16 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Zwalm - Administratief Deinze Sint-Martens-Latem De Pinte Gent Melle Wetteren Wichelen Legende Gewest Zulte Nazareth Merelbeke Lede Provincie Arrondissement Gemeente Zwalm Oosterzele Gavere Sint-Lievens-Houtem Kruishoutem Zingem Erpe-Mere Zwalm Zottegem Herzele Haaltert Wortegem-Petegem Oudenaarde Horebeke Ninove Anzegem Avelgem Kluisbergen Ronse Maarkedal Ronse Ellezelles Brakel Flobecq Lierde Geraardsbergen Galmaarden ± datum: mei 2010 schaal: 1: Meter (Bron: AGIV)

17 3 PLANNINGSCONTEXT 3.1 RUIMTELIJK BELEID EN DE PLANNINGSINITIATIEVEN OP VLAAMS NIVEAU Zwalm binnen het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is herzien in De Vlaamse Regering heeft op 17 december 2010 een tweede herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen definitief vastgesteld. De bindende bepalingen zijn op 25 februari bij decreet bekrachtigd door het Vlaams Parlement. De vaststelling en de bekrachtiging zijn gepubliceerd in het Staatsblad op 18 april Artikel van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening geeft aan dat het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS) zich moet richten naar het RSV en het provinciaal ruimtelijk structuurplan(prs). Het GRS kan enkel in het richtinggevend gedeelte afwijken van de hogere planniveaus op grond van een aantal motieven, nl. tenzij omwille van onvoorziene ontwikkelingen van de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten of van dringende sociale, economische of budgettaire redenen. Van onderdelen in het bindend gedeelte kan niet worden afgeweken. De gewenste ruimtelijke structuur uit een structuurplan (Vlaams, provinciaal of gemeentelijk) kan enkel worden gerealiseerd door ruimtelijke uitvoeringsplannen op Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau evenals door het opstellen van verordeningen op de verschillende niveaus. Het is dus aangewezen bij de opmaak van een GRS de bepalingen (vooral de bindende bepalingen) die opgenomen zijn in het RSV en het PRS niet uit het oog te verliezen. Elementen uit het RSV die richtinggevend of bindend zijn voor de gemeente Zwalm: Zwalm behoort tot een groot aaneengesloten gebied van het buitengebied. Dit is een gebied waar op Vlaams niveau de open (onbebouwde) ruimte overweegt. Zwalm is niet opgenomen als economisch knooppunt, noch bevinden er zich enige delen van het hoofdwegennet zich op het Zwalmse grondgebied. De Bovenschelde, evenals de hoofdspoorlijn tussen Brussel en Kortrijk zijn structuurbepalende elementen op Vlaams niveau. Hieronder wordt verder ingegaan op de visie met betrekking tot de regio van Zwalm, evenals de taakstelling die o.a. betrekking heeft op Zwalm Het buitengebied In het RSV formuleert men volgende doelstellingen voor het buitengebied. Het is van belang deze in gedachten te houden, daar gemeenten van het buitengebied hun beleid dienen af te stemmen op deze doelstellingen. Het buitengebied vrijwaren voor de essentiële functies; Tegengaan van versnippering van het buitengebied; 11

18 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Zwalm in RSV Legende Gemeentegrens van Zwalm Grootstedelijk gebied Gent Hoofdweg Primaire weg I Primaire weg II Spoorweg Waterweg Kleinstedelijk gebied Tielt Stedelijk gebied Kleinstedelijk gebied Deinze Kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau Wetteren Economisch knooppunt buiten stedelijke gebieden en buiten economisch netwerk Buitengebied Regionaalstedelijk gebied Aalst Economisch knooppunt Meulebeke Economisch knooppunt Nazareth Economisch knooppunt Wielsbeke Kleinstedelijk gebied Waregem Economisch knooppunt Anzegem Kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau Zottegem Kleinstedelijk gebied Oudenaarde Regionaalstedelijk gebied Kortrijk Kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau Ninove Economisch knooppunt Kluisbergen Economisch knooppunt Avelgem Kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau Geraardsbergen Kleinstedelijk gebied Ronse

19 Het bundelen van ontwikkeling in kernen van het buitengebied; Landbouw-, natuur- en bosfunctie in goed gestructureerde gehelen; Het bereiken van gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit; Het afstemmen van het ruimtelijk beleid met het milieubeleid op basis van het fysische systeem; De bufferfunctie van het buitengebied. De gewenste visie en ontwikkelingen van de open ruimte functies in het buitengebied zijn in latere fase vormgegeven in de ruimtelijke visie landbouw, natuur en bos en de afbakening van de VENgebieden. Het wonen en het werken moet worden geconcentreerd in de kernen van het buitengebied. De behoefte aan bijkomende woningen moet in de bestaande kernen worden opgevangen, gezien de huidige aanlegplannen zoals het gewestplan en BPA s voldoende ruimte bieden. Het is de bedoeling om zo de open ruimte te beschermen en tegelijkertijd de centrumfunctie en de leefbaarheid van de kernen te versterken. Om de reële woonbehoeften van diverse doelgroepen op te vangen in een context van de demografische trends van migratie, vergrijzing en gezinsverdunning zal voldoende differentiatie in de kwantitatieve taakstelling voor wonen noodzakelijk zijn. De lokale bedrijventerreinen mogen enkel worden opgericht in de kernen van het buitengebied, meer specifiek aansluitend op de hoofddorpen, woonkernen of aansluitend bij bestaande bedrijventerreinen. Het bereikbaar houden van voorzieningen. Om kernen van het buitengebied en in het bijzonder de kleinere kernen leefbaar te houden zonder disproportionele groei en onverantwoord ruimtebeslag op nieuwe gebieden voor wonen en werken, moet een specifiek sociaal-cultureel en economisch beleid worden uitgestippeld. De bereikbaarheid, zeker voor de minst mobielen, is voor die voorzieningen het belangrijkst. Het aanbieden van een vorm van collectief vervoer aangepast aan het niet geconcentreerd voorkomen van de vervoersvraag is daarbij een mogelijk instrument. Behoud en verhogen van de kwaliteit van de kleine kernen betekent dat niet zomaar nieuwe bouwlocaties mogen worden aangesneden, maar dat in de eerste plaats bestaande huisvestingsmogelijkheden in de kern via inbreiding, renovatie en vernieuwbouw moeten worden gebruikt. De verdere groei van linten en verspreide bewoning wordt stopgezet. In het RSV wordt de nederzettingsstructuur van het buitengebied in volgende beleidscategorieën onderverdeeld: kernen (hoofddorpen en woonkernen), de linten, de bebouwde perifere landschappen en verspreide bebouwing. Het is de taak van de provincie in haar structuurplan de hoofddorpen en woonkernen te selecteren Economische structuur In de gemeenten die niet als economisch knooppunt geselecteerd werden zoals Zwalm, blijven voor de bestaande economische activiteiten zoals KMO s en/of familiale bedrijven, ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden gegarandeerd ondermeer door de volgende maatregelen. Voor lokale bedrijven kan een lokaal bedrijventerrein worden voorzien: Voorgaande principes van lokalisatie en inrichting voor nieuwe lokale bedrijventerreinen, worden als volgt geoperationaliseerd: 12

20 o o o o o De oppervlaktemaat dient geïnterpreteerd op basis van de terreinconfiguratie en de aangetoondelokale behoefte. Om voor voldoende aanbod te zorgen, kunnen gemeenten in het buitengebied meer dan vijf hectare ontwikkelen. De bijkomende bestemming van lokale bedrijventerreinen zal op Vlaams niveau worden gemonitord om de ruimtebalans te bewaken. Er is een goede ontsluiting, bij voorkeur ook ten aanzien van het openbaar vervoer. Bij voorkeur sluit de zone aan bij een hoofddorp. Het kan ook aansluiten bij een woonkern, zo mogelijk bij een bestaande kmo-zone of bij een bestaande grote harde ontsluitingsinfrastructuur in de mate dat dit verzoenbaar is met de zorg voor het behoud van de open ruimte. Om ruimtelijke spreiding tegen te gaan, wordt intergemeentelijke samenwerking gestimuleerd om meerdere lokale bedrijventerreinen samen te voegen op één locatie die voldoet aan de lokalisatieprincipes. De opmaak van een sectoraal BPA of RUP s voor de ontwikkeling en uitbreiding ter plaatse van bestaande zonevreemde bedrijven Lijninfrastructuur Hier worden enkel de lijninfrastructuren aangegeven die te Zwalm aanwezig zijn en waarvoor er een uitspraak wordt gedaan in het RSV. a) Wegeninfrastructuur Het Vlaams Gewest selecteert de hoofdwegen en primaire wegen in het RSV. Binnen het grondgebied van Zwalm bevinden zich geen hoofdwegen of primaire wegen. b) Spoorinfrastructuur Het Vlaams Gewest selecteert het hoofdspoorwegennet voor personenvervoer en goederenvervoer. De lijn Kortrijk-Brussel die over het grondgebied van de gemeente Zwalm loopt, behoort tot het hoofdspoorwegennet voor personenvervoer. De halten te Zwalm worden echter wel enkel gebruikt voor lokaal verkeer. c) Waterwegeninfrastructuur Het Vlaams Gewest selecteert de bestaande waterwegen die als hoofdwaterwegennet in aanmerking komen. De Bovenschelde die een gedeelte van de gemeentegrens van Zwalm vormt, behoort tot het hoofdwaterwegennet Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos regio Vlaamse Ardennen In uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen stelde de Vlaamse overheid in 2008 een ruimtelijke visie op landbouw, natuur en bos op voor de regio Vlaamse Ardennen. Hierbij is een gebiedsgerichte en geïntegreerde ruimtelijke visie op de natuurlijke én agrarische structuur uitgewerkt in overleg met de gemeenten en de provincies. Uit de algemene doelstellingen en ontwikkelingsperspectieven uit het RSV worden volgende ruimtelijke beleidsdoelstellingen voor de open ruimte in de buitengebiedregio Vlaamse Ardennen geformuleerd: Vrijwaren van samenhangende landbouwgebieden voor de beroepslandbouw; Behoud en versterking van de bestaande natuurcomplexen binnen een netwerk; Behoud en versterking van de bestaande bosstructuur; Behoud en versterken van valleistructuren voor het natuurlijk overstromingsregime; 13

21 Behoud van gave cultuurlandschappen en structurerende landschapselementen; Toeristisch-recreatieve ontsluiting van de open ruimte. Binnen de gewenste ruimtelijke structuur wordt de gemeente Zwalm nagenoeg volledig opgenomen in de deelruimte Zwalm. Visie Globaal genomen heeft de vallei van de Zwalm met haar steile valleiflanken een hoge ecologische waarde. Ze is structuurbepalend voor de natuurlijke structuur op Vlaams niveau. Het volledige stroomgebied van de Zwalm is van belang voor de migratie en behoud van populaties van Europees en gewestelijk beschermde soorten in brongebieden die als habitatrichtlijngebied beschermd zijn. Een aantal beekvalleien zoals de Perlinckbeek en de Munkbosbeek met hun valleiflanken zijn structuurbepalend voor de natuurlijke structuur van deze deelregio. In de valleien heeft natuur meestal de hoofdfunctie. Soms is natuur een nevengeschikte functie naast landbouw. Deze valleien slingeren zich als groene linten door een landschap van grote aaneengesloten samenhangende landbouwgebieden met karakteristieke open kouters. Landbouw speelt een cruciale rol voor het behoud van de open ruimte op de kouters en kan plaatselijk via verwevingsgebieden aangespoord worden om de waardevolle graslanden in de beekvalleien te behouden. Op deze wijze wordt het gemengd landbouwsysteem dat kenmerkend is voor de Vlaamse Ardennen ook in de toekomst behouden. De zeer waardevolle oud-boscomplexen met karakteristieke flora en fauna worden behouden, versterkt en ingebed in een samenhangend geheel. Gewenste ruimtelijke structuur De gewenste ruimtelijke structuur van de deelruimte Zwalm wordt weergegeven door middel van een structuurschets. Deze is opgebouwd uit een aantal ruimtelijke concepten. Volgende concepten zijn van toepassing op de gemeente Zwalm: Ruimtelijk-functioneel samenhangende gebieden vrijwaren voor de land- en tuinbouw met grondgebonden landbouw als drager van de open ruimte; Gebieden 1.1 en 1.2 Behoud en versterking van het (kleinschalige-halfopen) agrarische landschap; Behoud en versterking van uitgesproken natuurwaarden in beekvalleien en op valleiflanken met ruimte voor herstel van het natuurlijke systeem; Gebieden 2.1, 2.2, 2.3, 2.5 en 2.11 Behoud en versterking van gevarieerde (open/halfopen) valleien inclusief hun flanken met ruimte voor een natuurlijk overstromingsregime; Gebieden 3.2, 3.3 en 3.10 Behoud en versterking van gevarieerde valleien met ruimte voor een natuurlijk overstromingsregime Gebieden 4.1, 4.2 en 4.3 Samenhangende complexen van zéér waardevol historisch bos behouden, verbinden en versterken als structuurbepalende natuur- en/of landschapselementen Gebieden 5.2 en 5.3 Ontwikkeling van landschappelijk en ecologisch waardevolle lineaire elementen; Vrijwaren en versterken van waardevolle landschappen en erfgoedwaarden; Gebieden: 9.1, 9.2, 9.3 en

22 Vrijwaren van markante plateauranden/steilranden; Gebieden 10.1 en 10.2 Behoud en versterken van parken en kasteeldomeinen; Gebieden 11.1 en 11.2 Het noordwesten van de gemeente, met name de rechteroever van de Schelde ter hoogte van Nederzwalm-Hermelgem, maakt geen deel uit van de ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos van de regio Vlaamse Ardennen, maar van deze van de regio Leiestreek. Deze zone is echter eveneens behandeld in de visie voor de Vlaamse Ardennen. Dit in de deelruimte Vallei van de Bovenschelde met relatie tot Leiestreek. Visie De vallei van de Bovenschelde is structuurbepalend voor de natuurlijke structuur op Vlaams niveau. Binnen dit natuurcomplex wordt gestreefd naar een afwisseling van meersen, verspreide moerassige delen en kleine landschapselementen en bos, die in bepaalde delen verweven voorkomen met de landbouw. De hoger gelegen delen van de deelruimte worden erkend en gevrijwaard voor de landen tuinbouw. Gewenste ruimtelijke structuur De gewenste ruimtelijke structuur van de deelruimte Vallei van de Bovenschelde met relatie tot Leiestreek wordt weergegeven door middel van een structuurschets. Deze is opgebouwd uit een aantal ruimtelijke concepten. Volgende concepten zijn van toepassing op de gemeente Zwalm: Behoud en versterken van uitgesproken natuurwaarden in valleien met ruimte voor waterberging; Gebieden 1.4 Behoud en versterken van gevarieerde (open/halfopen) valleilandschappen met ruimte voor waterberging; Gebieden 2.3 Ruimtelijk-functioneel samenhangende gebieden vrijwaren voor de land- en tuinbouw als drager van de open ruimte; Gebieden 3.3 Herbevestigde agrarische gebieden Bovendien zijn verschillende agrarische gebieden te Zwalm herbevestigd, met name de gebieden met nrs. 1 Landbouwgebied van Meilegem-Beerlegem, 2 Landbouwgebied tussen Nederzwalm en Balegem, 5 Landbouwgebied van Horebeke, 6 Landbouwgebied van Sint-Denijs- Boekel Roborst - Michelbeke en 7 Landbouwgebied van Strijpen. Planningsinitiatieven naar aanleiding van de ruimtelijke visie landbouw, natuur en bos Het Vlaams Gewest wenst op termijn volgende uitvoeringsacties op te starten binnen de visie op de regio Vlaamse Ardennen te Zwalm: 15

23 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Herbevestigde agrarische gebieden Legende herbevestigde agrarische gebieden datum: mei 2010 schaal: 1:55, ,200 1,800 2,400 3,000 Meter± (Bron: AGIV)

24 - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Stampkotbeek- Munkbosbeek-Schaapsveldbeek, Munkbos en Bos van Beerlegem-Paulatem-Meilegem met volgende doelstellingen: o Het versterken van de bos- en natuurlijke structuur in de vallei en de valleisteilrand van de Stampkotbeek-Munkbosbeek, het nader uitwerken van de verweving van landbouw, natuur en bos in deze valleien met hun valleisteilrand, de mogelijkheden voor het versterken van de bosstructuur nabij het Munkbos en het Bos van Beerlegem- Paulatem-Meilegem en aanduiding als erfgoedlandschap in samenhang met de erfgoedwaarden na definitieve vaststelling van de ankerplaats Vallei van de Munkbosbeek met het kasteeldomein van Beerlegem. o Het hernemen van de agrarische bestemming op de gewestplannen. - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Middenloop Zwalm en zijbeken tussen de Passemarebeek en Michelbeke (Berendries) met volgende doelstellingen: o Versterken van de natuurlijke structuur in de vallei en de valleisteilrand van de Zwalm inclusief de zijlopen tussen de Passemarebeek en Michelbeke (Berendries) en de zijlopen Passemarebeek, Strijmeersbeek, Molen en Bettelhovebeek, mondingsgebied van de Traveinsbeek en versterken van de bosstructuur ter hoogte van het Bertelbos en het bronbos Nieuwwege. o Het hernemen van de agrarische bestemming op de gewestplannen. Na bijkomend onderzoek voorziet het Vlaamse Gewest nog volgende uitvoeringsacties: - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Benedenloop Zwalm tussen Nederzwalm en de Passemarebeek en zijlopen met volgende doelstellingen: o Versterken van de natuurlijke structuur in de vallei en de valleisteilrand van de Zwalm inclusief de zijlopen tussen Nederzwalm (ter Biestmolen) en de Passemarebeek, versterken van de bosstructuur van het Gaverbos en het Vijverbos, het nader uitwerken van delen ervan en de vallei van de Meesterbazenloop met de verweving landbouw, natuur en bos. o Het hernemen van de agrarische bestemming op de gewestplannen ondermeer voor het behoud van de landbouwbedrijfszetels aan de Steenstraat en voor behoud van de landbouwkouters. - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Benedenloop van de Perlinckbeek tot Krombeek en Hoge Berg-Mattenbos met volgende doelstellingen: o Het differentiëren van de vallei en de valleisteilrand van de Perlinckbeek- Moldergembeek-Peerdestokbeek met de Calderberg-Molenberg en de Krombeek met agrarisch gebied, natuur, bos en natuurverweving. o Het differentiëren van de omgeving van Hoge Berg Mattenbos als ruimtelijk verweven agrarisch gebied, natuurverwevingsgebied, natuurverwevingsgebied, natuur-, groen- of bosgebied. - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Wijlegemsebeek en zijloop met volgende doelstelling: o Het differentiëren van de vallei en de valleisteilrand van de Wijlegemsebeek met agrarisch gebied, natuur, bos en/of natuurverweving. 16

25 - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Bovenloop van de Perlinckbeek en zijlopen met volgende doelstellingen: o Versterken van de natuurlijke structuur in de vallei en de valleisteilrand van de Perlinckbeek tussen Zegelsem en Sint-Blasius-Boekel en zijlopen. o Het differentiëren van de valleien en valleisteilranden van de bovenloop van de Perlinckbeek en de Roebeek met agrarisch gebied, natuur, bos en/of natuurverweving; o Het hernemen van de agrarische bestemming op de gewestplannen. - Het opmaken van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het gebied Scheldevallei tussen Nederzwalm en Gavere met volgende doelstelling: o Het differentiëren van de Scheldevallei tussen Gavere en Zwalm met agrarisch gebied, natuur en natuurverweving Het gewestplan De wet van 1962 voorzag in het opmaken van plannen op nationaal, regionaal, gewestelijk en gemeentelijk niveau. Uiteindelijk is er nooit een nationaal plan opgemaakt, noch enige streekplannen. Enkel door de opmaak van gewestplannen heef het ganse grondgebied van België een bodembestemming gekregen. Deze gewestplannen dateren van het eind van de jaren 70. Het gewestplan Oudenaarde, waarvan Zwalm een deel van uitmaakt, werd goedgekeurd op 24 februari De meeste gewestplannen zijn nadien (meermaals) gewijzigd. Het gewestplan Oudenaarde is gewijzigd in Tot op heden is het gewestplan juridisch-planologisch bepalend voor de gemeente Zwalm. Volgens het gewestplan beschikt de gemeente Zwalm over een zeer groot agrarisch areaal, al dan niet met wetenschappelijke waarde. Naast deze agrarische gebieden hebben de meeste beekvalleien of gedeelten ervan als bestemming natuurgebied of valleigebied gekregen. Een derde belangrijke bestemming die voorkomt op dit gedeelte van het gewestplan zijn de woongebieden met landelijk karakter. Bijna alle dorpen van Zwalm zijn duidelijke woonlinten met uitzondering van het centrale dorp, Munkzwalm, dat trouwens gedeeltelijk woongebied is. Buiten deze drie functies komen er amper nieuwe bestemmingen voor: drie kleine gebieden voor ambachtelijke bedrijven of KMO s (te Munkzwalm, Sint-Blasius-Boekel en Hundelgem); twee ontginningsgebieden (te Beerlegem en te Roborst) en drie gebieden voor dag- of verblijfsrecreatie. Te Nederzwalm-Hermelgem en te Munkzwalm zijn er nog een aantal woonuitbreidingsgebieden niet aangesneden, maar ingenomen door de landbouw; dit geldt eveneens voor de gemeente Rozebeke. Onderstaande tabel geeft de verdeling naar gewestplanbestemmingen te Zwalm weer. Indien we deze verder opdelen naar bestemmingscategorieën, valt op dat het grondgebied Zwalm voornamelijk een agrarische bestemming heeft (79%). Dit wordt gevolgd door de bestemming wonen (12%) en groen (8%). 17

26 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Gewestplan Legende gemeentegrens datum: mei 2010 schaal: 1: Meter± (Bron: AGIV)

27 Opdeling Zwalm in gewestplanbestemmingen: Gewestplanbestemming Oppervlakte (in ha) Woongebied 33,74 Woongebied met cultureel, historische en/of esthetische waarde 2,77 Woongebied met landelijk karakter 315,25 Woonuitbreidingsgebied 50,05 Gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut 15,78 Gebieden voor dagrecreatie 2,60 Gebieden voor verblijfsrecreatie 8,51 Parkgebieden 13,13 Bufferzones 1,59 Natuurgebied 239,05 Gebied met natuureducatieve infrastructuur 4,35 Bosgebieden 15,83 Agrarische gebieden 1.812,22 Landschappelijk waardevolle agrarische gebieden 707,88 Agrarisch gebied met landschappelijke waarde (vallei- of brongebieden) 138,26 Ambachtelijke bedrijven en kmo's 4,91 Ontginningsgebieden 16,49 Bestaande waterwegen 7,14 Totaal 3.389,55 Totaal zonder de Schelde 3.382,41 Tabel 1: opdeling Zwalm in gewestplanbestemmingen (Bron: eigen bewerking, op basis gegevens AGIV) Opdeling Zwalm in bestemmingscategorieën: Oppervlakte (in Gewestplancategorie ha) Wonen 401,81 Openbaar nut 15,78 Recreatie 11,11 Groen 273,95 Landbouw 2.658,36 Bedrijvigheid 4,91 Ontginningsgebied 16,49 Tabel 2: opdeling Zwalm in bestemmingscategorieën (Bron: eigen bewerking, op basis gegevens AGIV) 18

28 Bestemmingscategorie - verdeling naar oppervlakte in ha 4.91; 0% 16.49; 1% 15.78; 0% ; 79% ; 12% ; 8% 11.11; 0% Wonen Openbaar nut Recreatie Groen Landbouw Bedrijvigheid Ontginningsgebied Grafiek 1: bestemmingscategorie (Bron: eigen bewerking, op basis gegevens AGIV) Beschermde monumenten en landschappen Zwalm heeft meerdere beschermde monumenten en landschappen op haar grondgebied. Deze zijn belangrijk om na te gaan of bepaalde initiatieven inzake nieuw- of vernieuwbouw mogelijk zijn. De beschermde monumenten, landschappen en dorpsgezichten in de gemeente zijn: Landschappen: Omschrijving Deelgemeente Besluit Saxenboom Meilegem KB 25/07/1942 Kerkhofmuur Kerkhof Onze- Rozebeke KB 12/04/1974 Lieve Vrouwekerk Kapel Wijlegem en omgeving Munkzwalm KB 22/10/1974 Paddestraat Roborst KB 02/04/1981 Tabel 3: beschermde landschappen Dorpsgezichten: Omschrijving Deelgemeente Besluit Dorpskom Dikkele Dikkele KB 24/12/1980 Kerkhof Onze-Lieve-Vrouwekerk Munkzwalm KB 12/04/1974 Pede s molen en omgeving Hundelgem KB 23/10/1981 Ter Biest molen en omgeving Nederzwalm-Hermelgem KB 28/07/1983 Vanderlindens molen en Nederzwalm-Hermelgem KB 14/06/1985 omgeving Molderghem molen en Sint-Denijs-Boekel MB 17/02/1994 omgeving Ijzerkotmolen Sint-Maria-Latem KB 14/06/

29 Omschrijving Deelgemeente Besluit Bostmolen en omgeving Roborst MB 17/07/2000 Zwalmmolen Munkzwalm MB 07/03/1994 Sint-Amanduskerk en omgeving Hundelgem MB 30/07/1998 Kasteeldomein Roborst Roborst MB 19/11/1996 Dorpskom Roborst Roborst MB 19/11/1996 Biestmolenstraat 5: hoeve Nederzwalm-Hermelgem KB 25/11/1985 Molenberg (kasseiweg) Sint-Denijs-Boekel MB 03/07/1995 Brouwerijstraat (kasseiweg) Dikkele MB 03/07/1995 Voormalige pastorie Sint-Blasius-Boekel MB 09/11/1994 Omgeving Alle Heiligenkerk Nederzwalm-Hermelgem MB 12/10/1994 Tabel 4: beschermde dorpsgezichten Monumenten: Omschrijving Deelgemeente Besluit Sint-Gangullfuskerk Paulatem KB 28/12/1936 Onze-Lieve-Vrouwekerk Rozebeke KB 16/07/1938 Saxenboom Meilegem KB 25/07/1942 (gerooid in 2003 wegens ouderdom) Onze-Lieve-Vrouwekerk Sint-Maria-Latem KB 20/07/1943 Sint-Andreaskerk (toren) Beerlegem KB 04/11/1943 Sint-Denijskerk Roborst KB 13/07/1945 Orgel in de kerk Alle Heiligen Nederzwalm-Hermelgem KB 20/12/1974 Kapel Wijlegem Sint-Blasius-Boekel KB 22/10/1975 Orgel in de Sint-Amanduskerk Hundelgem KB 04/03/1980 Orgel in de Sint-Martinuskerk Meilegem KB 04/03/1980 Orgel in de Sint-Blasiuskerk Sint-Blasius-Boekel KB 04/03/1980 Alle Heiligen kerk Nederzwalm-Hermelgem MB 12/10/1994 Pastorie (Paalweg 1) Sint-Blasius-Boekel MB 09/11/1994 Molenberg (kasseiweg) Sint-Denijs-Boekel MB 30/ Brouwerijstraat (kasseiweg) Dikkele MB 30/03/1995 Pastorie Munkzwalm MB 12/12/2002 Pastorie Meilegem MB 12/12/2002 Pastorie Paulatem MB 12/12/2002 Pastorie Sint-Denijs-Boekel MB 12/12/2002 Pastorie Beerlegem MB 12/12/2002 Pastorie Sint-Maria-Latem MB 12/12/2002 Pastorie Nederzwalm-Hermelgem MB 12/12/2002 Pastorie Sint-Blasius-Boekel MB 12/12/2002 Sint-Amanduskerk Hundelgem MB 30/07/1998 Ruïne vroegere kasteel Roborst MB 19/11/1996 Koetshuis Roborst MB 19/11/1996 Voormalige dienstgebouwen Roborst MB 19/11/1996 Kasteel van Roborst Roborst MB 19/11/1996 Inkompartij Roborst MB 19/11/1996 Motte nabij kasteeldomein Roborst MB 19/11/1996 Kerkhofmuur met pijlers Roborst MB 19/11/1996 Pede s molen Munkzwalm KB 23/10/1981 Kerkhof en kerkhofmuur Sint-Denijs-Boekel MB 10/06/1999 Schandpaal Sint-Denijs-Boekel MB 10/06/1999 Wijlegemhoeve Sint-Denijs-Boekel MB 10/06/

30 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Juridisch vastgesteld erfgoed Legende gemeentegrens beschermde monumenten! inventaris bouwkundig erfgoed definitef vastgestelde ankerplaats beschermd dorpsgezicht beschermd landschap beschermd stadsgezicht datum: mei 2010 schaal: 1:55,000 0 (Bron: AGIV) ,200 1,800 2,400 ± 3,000 Meter

31 Omschrijving Deelgemeente Besluit Hof te Wijlegem Sint-Denijs-Boekel MB 10/06/1999 Tweelaags woonhuis Roborst MB 17/07/2000 Zwalmmolen Munkzwalm MB 07/03/1994 Vanderlindensmolen Nederzwalm-Hermelgem KB 30/10/1985 Watermolen Ter Biest Nederzwalm-Hermelgem KB 28/07/1983 Biestmolenstraat 5 (hoeve) Nederzwalm-Hermelgem KB 25/11/1985 Sint-Denijskerk Sint-Blasius-Boekel KB 13/07/1945 Moldergemmolen Sint-Denijs-Boekel MB 17/02/1994 Ijzerkotmolen Sint-Maria-Latem KB 14/06/1984 Voormalige smidse Dikkele MB 11/06/2004 Borstekouterstraat Roborst MB 27/04/2001 Kerkplein met 4 linden Roborst MB 27/04/2001 Bostmolen Roborst MB 04/12/2003 Tabel 5: beschermde monumenten Bovendien is de Vallei van de Munkbosbeek met het kasteeldomein van Beerlegem aangeduid tot definitieve ankerplaats bij MB van 25/07/ Natura 2000 en VEN-gebieden Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden op het grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie. Dit netwerk vormt de hoeksteen van het beleid van de EU voor behoud en herstel van biodiversiteit. Natura 2000 is niet enkel ter bescherming van gebieden (habitats), maar draagt ook bij aan soortenbescherming. Het netwerk omvat alle gebieden die zijn beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Binnen het grondgebied van Zwalm bevindt zich één habitatrichtlijngebied, de Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuid-Vlaamse bossen. De natuurlijke structuur in Vlaanderen bestaat in de eerste plaats uit de gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en de natuurverwevingsgebieden en natuurverbindingsgebieden van het Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON). Het VEN vormt met haar grote aaneengesloten gebieden de ruggengraat van de toekomstige natuurlijke structuur (netwerken) in Vlaanderen. Het bestaat uit de Grote Eenheden Natuur (GEN) en Grote Eenheden Natuur in Ontwikkeling (GENO). Er zijn twee procedures voor de aanduiding van het VEN en het IVON: eentje volgens het Natuurdecreet en eentje volgens de regels van de ruimtelijke ordening. Op dit moment wordt enkel nog de procedure volgens de ruimtelijke ordening toegepast. De procedure volgens het Natuurdecreet werd éénmaal toegepast in de periode voor de bulk van de afbakening van het VEN, waarvoor geen wijziging van de onderliggende bestemming nodig was. De totale oppervlakte VEN en IVON bedraagt op 1 januari ha, respectievelijk ha. De afbakening en invulling van de natuurverbindingsgebieden (= het IVON) is de verantwoordelijkheid van de provincies. Binnen Zwalm zijn volgende VEN-gebieden aangeduid: GEN: Midden- en Benedenloop van de Zwalm, Vallei van de Perlinkbeek GENO: Midden- en Benedenloop van de Zwalm, Vallei van de Perlinkbeek 21

32 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Zwalm Natura VEN - natuurverbindingsgebied Legende gemeentegrens natuurverbindinsgebied provincie Habitatrichtlijngebieden Vogelrichtlijngebieden Grote eenheid natuur Grote eenheid natuur in ontwikkeling Natuurverwevingsgebied datum: mei 2010 schaal: 1:55,000 0 (Bron: AGIV) ,200 1,800 2,400 ± 3,000 Meter