Expertbrief ICT-Sourcing in de Publieke Sector

Transcriptie

1 Expertbrief ICT-Sourcig i de Publieke Sector Het make va de juiste keuze(s) i de jugle die sourcig heet i collaboratio with Isert parter logo

2 Ihoudsopgave Ileidig 1 Treds e otwikkelige Treds Otwikkelige 03 2 Visie, wat beteket dit voor de publieke sector 05 3 De uitgagspute e doelstellige va ee sourcigstrategie 06 4 Toelichtig op verschillede sourcigsceario s Ileidig Uitbestedigsmodelle Aavullige op de bovestaade sourcigmodelle Regiemodelle 14 5 Sourcigstrategie aapak 17 6 Slotopmerkige Gee kat-e-klare sourcigstrategie 18

3 Ileidig Body-Sectio-Itro; Helvetica 75 bold; 13/19pt; Cotet ca cotiue for 3 lies; arsimoia cre lorem ipsolum arisimoia cotetdere. Sourcig is het verplaatse va (ee gedeelte va ee) diestverleig e, idie va toepassig, de daarbij horede middele e medewerkers, aa ee gespecialiseerde itere of extere diesteleveracier e vervolges het gedurede de looptijd va het cotract terug otvage va deze diestverleig tege ee overeegekome vergoedigsstructuur e kwaliteitsiveau. Dit documet is opgesteld te behoeve va beslissers e beleidsmakers bie de (cetrale) overheid op het gebied va ICT, welke belast zij met besluitvoorbereidig of het eme va besluite te aazie va strategische sourcig va ICT. Me deke aa Chief Iformatio Officers, bestuurders e directeure met ICT i de portefeuille e iformatiemaagers als adviseur va de directie. Publieke orgaisaties staa voor de afwegig of ICT tot hu core busiess behoort é of zij i staat zij om de keisopbouw bij te houde bie de stroomversellig va de techologische otwikkelige. De keuze va de juiste optie voor strategische ICT-sourcig i de publieke sector speelt da ook, meer da ooit tevore, ee cruciale rol. Hierbij diet zich ee fudametele vraag aa: zij de sturede factore achter veraderig i de publieke sector aders da i de particuliere sector? E zo ja, zij hiervoor da adere oplossige vereist? Het atwoord op deze vraag is waarschijlijk bevestiged. I dit artikel beschrijve we de opvattige zoals Capgemii die heeft te aazie va het sourcigvraagstuk 1. De fiaciële wereld heeft al eerder stappe gezet i de wereld va sourcig. Vaak gig het daarbij om sourcig va ee applicatie, e mider vaak was ee afdelig of de gehele ICT-orgaisatie het oderwerp voor sourcig. I tegestellig tot het bedrijfsleve is bie de publieke sector de vraag voor sourcig va de (gedeeltelijke of) gehele ICT-afdelig meer toepasselijk da de vraag voor sourcig va ee applicatie. De wijze va beaderig bie de overheid vereist ee adere aapak, vauit de Europese aabestedigswetgevig, vauit de maatschappelijke veratwoordelijkheid, door het verschil i omvag va het sourcigvraagstuk e door het verschil va ervarig met sourcig bie de publieke sector. Door middel va deze expertbrief 2 zette we achtereevolges de treds e otwikkelige, oze visie, de uitgagspute e doelstellige, de sourcigmodelle e oze sourcigaapak i de spotlights. Door dit documet levert Capgemii ee positieve bijdrage aa de totstadkomig va ee duidelijk beeld te aazie va uitbestedigstrategieë bie de publieke sector. 1 De defiitie sourcig is.. is otleed aa het rapport Taxoomie Outsourcig va het Platform Outsourcig Nederlad. Dit rapport is i boekvorm verschee bij uitgeverij Va Hare Publishig. 2 Deze expertbrief is ee verdere doorotwikkelig va het documet Strategic Sourcig of IT Services opgesteld door Ia Pretty (2006, Capgemii) e toegespitst op de Nederladse markt. Ileidig 1 #

4 1 Treds e otwikkelige Body-Sectio-Itro; Helvetica 75 bold; 13/19pt; Cotet ca cotiue for 3 lies; arsimoia cre lorem ipsolum arisimoia cotetdere. De adruk ligt imiddels veel meer op factore die ee meerwaarde oplevere. 1.1 Treds Uit oderzoek i de markt blijkt dat extere sourcig, door publieke e particuliere orgaisaties, aavakelijk werd beschouwd als ee maier om de ICT-koste te beïvloede c.q. verlage. Er is sidsdie echter sprake geweest va ee aazielijke verschuivig i de overwegige va orgaisaties om ee bepaalde keuze te make rodom sourcig. Naast de meest i het oog sprigede factor: zuivere kostebesparig; ligt de adruk imiddels veel meer op factore die ee meerwaarde oplevere, zoals: de mogelijkheid om te profitere va ee bedrijfszekere toegag tot techologie; kue voldoe aa selle veraderige i de markt of het publieke domei (wetswijzigige); blijvede beschikbaarheid over persoele keis, vaardighede e competeties; verbetere va kwaliteit va product of diestverleig; efficiecyverbeterige door het dele va broe/shared capacity; iformatiebeveiligigsaspecte, bijvoorbeeld het voldoe aa orme va ISO 27001; sture op resultaat i plaats va ispaigsverplichtige. We zie i de markt bewegige plaatsvide waarbij elke overheidsistellig, die op het put staat wezelijke veraderige te implemetere, zichzelf serieus afvraagt of de juiste vaardighede e competeties aawezig zij om de trasformatie aar de ieuwe situatie tot ee goed eide te brege. Hierbij moete verschillede vrage worde beatwoord: Welke vaardighede e competeties zij vereist? Zij deze beschikbaar bie de eige orgaisatie? Is het oderhoude e verbetere va ICT-competeties og te hadhave door izet va itere medewerkers, u de orgaisatie altijd toegag heeft tot de juiste vaardighede e competeties tege de beste prijs? Zo ee, da moet er worde gezocht aar parters voor samewerkig: hetzij adere overheidsorgaisaties, hetzij leveraciers uit de particuliere sector. Ee groot aatal overheidsistellige i de zorg, het oderwijs, de rechtskete, miisteries e verschillede uitvoerigsorgaisaties zij steeds meer afhakelijk va ICT om hu activiteite uit te voere e hu dieste te levere aa hu klate. Daarom moet bie deze orgaisaties ee juiste afwegig bie het beleid worde gemaakt i de keuze voor de beste sourcigstrategie voor ICTservices. Door de discussie rodom sourcig op strategisch iveau te voere zij het aar oze meig juist ook deze istellige die het iitiatief diee te eme bij het debat over sourcig i de Nederladse publieke sector. 2

5 Otwikkelige: Efficiëtie Beschikbaarheid Competeties Keismaagemet Kwaliteitsverbeterig Redudatie vermiderig Resultaatverplichtig. 1.2 Otwikkelige Op grod va bovestaade ziet Capgemii ee aatal cruciale otwikkelige: Efficiëtie: Istellige staa oder druk om meer ICT te levere voor mider geld, aarmate de overheid streeft aar elimiatie va koste e aar meer efficiëtie; Beschikbaarheid: De eise die worde gesteld aa de beschikbaarheid va systeme wordt groter aarmate deze istaties hu diestverleig uitbreide, door bijvoorbeeld webapplicaties e avodopestellige; Competetiemedewerker: Het wordt steeds moeilijker om de vaardighede va ICT-medewerkers op peil te houde, gelet op de selheid waarmee de techologie zich otwikkelt; Keismaagemet: Het verloop bie de ICT-sector is relatief geome groot. Bij het vertrek va ee medewerker verliest de afdelig e het bedrijfsoderdeel ook ee (belagrijk) deel va de opgebouwde keis va de i gebruik zijde systeme. Ook de verlegde opestellig(e) zij ee rede dat meer persoeel beodigd is da voorhee; Kwaliteitsverbeterig: Orgaisaties bie de publieke sector krijge steeds Graphic-Title; meer de behoefte Helvetica om betere 75 Bold producte 8/11pt text e ca dieste ru for 3 te lies. levere. Deze kwaliteitsverbeterig height is is 15mm. iet altijd Rule is eevoudig.5pt. te realisere gezie het aatal Cell oplossige dat i de markt beschikbaar is. Overhede zoeke hiervoor veelal aar oplossige door gebruik te make va extere adviseurs. Ook voor oplossige op het gebied va iformatiebeveiligig wordt vaak deze isteek gekoze; Redudatie vermiderig: Ook overhede zie overeekomste i de diverse vorme va diesteverleig. Zij zoeke daarbij steeds meer aar mogelijkhede om deze This krachte box te is budele for the e placemet ee efficiecyverbeterig of a graphic. te realisere, bijvoorbeeld Right-click i de vorm va o ee this shared box service ad chage ceter; cotet Resultaat(-verplichtig) ICT: Daar waar i het verlede vaak ee ispaigsverplichtig to werd picture gevraagd ad va place de ICT-afdelig the appropriate e de medewerker artwork. i het bijzoder zie we tegewoordig meer ee verschuivig va deze ispaigsverplichtig aar het levere va ee goed resultaat. Dit vraagt ee adere istellig va de ICT-leveracier e dus ook va de medewerker. Ee adere arbeidsistellig e werkhoudig va het persoeel zij va cruciaal belag i het realisere va deze doelstellig. Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt Wereldwijd zij overheidsistellige bezig met het oderbrege va competeties i gedeelde (shared) services. Ee voorbeeld hierva is het itroducere va het vraag- e aabodmodel. Hierdoor kue de ICT-services door éé cetrale orgaisatie (ee zelfstadige eeheid of ee oderdeel va ee bestaade orgaisatie) worde aagebode e door meerdere overheidsistellige worde afgeome. I hoeverre het complete scala aa sourcigoplossige ka worde beut, is sterk afhakelijk va de politieke cotext waari de publieke sector opereert. I Nederlad zij bepaalde overheidsdieste geprivatiseerd terwijl voor adere, zoals de utsbedrijve, de moopoliepositie is opgeheve. Voor ee aatal uitvoerigsistaties hateert de overheid het uitgagsput de markt, tezij. Dit geeft duidelijke richtig aa ee sourcigstrategie. De izet va particuliere serviceproviders om dieste te levere die traditioeel als overheidsdieste worde beschouwd, is derhalve iet ieuw e extere sourcig wordt steeds algemeer. Nederlad is bie de Europese Uie mometeel waarschijlijk koploper als het gaat om uitbestedig va diverse ICT-activiteite. Treds e otwikkelige 3

6 Voor ee aatal uitvoerigsistaties hateert de overheid het uitgagsput de markt, tezij. Dit geeft duidelijke richtig aa ee sourcigstrategie. Uiteidelijk blijft de mate waari sourcigstrategieë kue worde otwikkeld om tegemoet te kome aa de uitdagige waarmee de Nederladse publieke sector gecofroteerd wordt, afhakelijk va de otwikkelige i het politieke debat omtret de izet va particuliere serviceproviders om overheidsdieste te levere. Dit geldt zowel voor activiteite uit het primaire proces als activiteite i secudaire processe. Duidelijk waareembaar is de toeemede vraag aar keis e expertise i het bepale va de juiste keuzes. Ee vraag waarbij de jarelage expertise va Capgemii de orgaisaties ka odersteue i het make va die keuzes. # 4

7 2 Visie, wat beteket dit voor de publieke sector Sourcig biedt ee gelegeheid om de beste dieste e oplossige te selectere, maar vereist teves ee zware ivesterig i het maagemet va de iteractie e de oderlige afhakelijkheid tusse de leveraciers. Capgemii is va meig dat overheidsistellige hu sourcigstrategie diee te herzie (of dat ze ee dergelijke strategie moete otwikkele idie dit og iet gebeurd is). I de opvattig va Garter operere alle (zowel publieke, als private) orgaisaties i ee steeds complexere omgevig, waardoor elke orgaisatie ee sourcigstrategie moet otwikkele die sterk relatiegeoriëteerd is. Garter Graphic-Title; costateert Helvetica ee tred 75 Bold i 8/11pt de richtig text ca va ru best for for 3 lies. eed -leveraciers, de serviceproviders Cell height is 15mm. die ee Rule combiatie is.5pt. va vaardighede e competeties aabiede die het best aasluit op de behoefte va de orgaisatie. Om ee omgevig met meerdere sourcigmodelle succesvol te kue behere, moet echter ee aatal uitdagige op orgaisatorisch gebied worde overwoe, met ame te aazie va de volgede aspecte: De processe This die moete box is worde for the uitgevoerd, placemet welke of zij a graphic. keractiviteite va de klatorgaisatie Right-click e welke o iet? this box ad chage cotet Waar ka de veratwoordelijkheid het best eergelegd worde e welke veratwoordelijkhede to picture ka ee ad overheidsistellig place the appropriate omogelijk overdrage artwork. aa parters i de particuliere sector? Welke vaardighede e competeties zij beodigd om ee gemegde ecoomie te behere? Welke keis is aawezig, die iter bewaart, oderhoude e otwikkeld moet worde, e welke ieuwe keis, vaardighede e competeties moete Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt worde otwikkeld? Waar bevide de risico s zich bie de sourcigoplossig? Bedrijfsrisico s kue iet worde overgedrage e ee oduidelijke risicoverdelig leidt er uiteidelijk toe dat het risico terugvalt aar de klatorgaisatie. De resultate va oderzoeke door Capgemii bevestige deze opvattige e oderstrepe dat het de uitdagig is om te beslisse welke dieste bie het gehele pakket ICT-services voor de klatorgaisatie het meeste belag vertegewoordige. Istellige moete wete wat de keractiviteite va hu orgaisatie zij e welke activiteite ze daarop kue ikope. Sourcig biedt ee gelegeheid om de beste dieste e oplossige te selectere, maar vereist teves ee zware ivesterig i het maagemet va de iteractie e de oderlige afhakelijkheid tusse de leveraciers. Uit recete cases blijkt dat de kwaliteit va de vraagarticulatie va groot belag is i de besturig va leveraciers. Hierdoor wordt het cruciaal om mese met de juiste competeties aa te trekke e te behoude te behoeve va ee effectief maagemet va prestaties, competeties e cotracte, alsmede om ee goed izicht te verkrijge i de itegratie va grootschalige systeme e processe. Visie, wat beteket dit voor de publieke sector 5

8 3 De uitgagspute e doelstellige va ee sourcigstrategie Mometeel is er gee duidelijke markttred die wijst op ee voorkeur voor ee specifiek sourcigmodel. E dat is ook zoals het behoort te zij. Wel bestaat de voorkeur om ee omvagrijke regiefuctie - met veel persoeel - i te richte, waardoor het persoeel behoude ka blijve voor de bestaade orgaisatie. Verschillede overheidsorgaisaties worde gecofroteerd met geheel verschillede uitdagige e sturede factore. I oze opvattig is het belagrijk dat topmaagers: zorgvuldig aalysere met welke uitdagige e beperkige ze te make hebbe; uieke, op maat gemaakte sourcigoplossige otwikkele; iet zomaar ee specifiek model overeme dat voor ee adere orgaisatie goed gefuctioeerd heeft. Als vooraastaad leveracier va outsourcigoplossige voor ICT-services heeft Capgemii og ooit twee keer dezelfde oplossig geleverd. Oplossige zij elke keer aders. Iedere klat wordt met adere uitdagige gecofroteerd. Daarom ligt het ook voor de had dat iedere klat kiest voor ee adere sourcigoplossig, waarbij atuurlijk wel gebruik wordt gemaakt va de Capgemii-aapak middels de sourcig levescyclus. Nadeked over de beste maier om te profitere va de beschikbare itere e extere keis e kude diee beleidsmakers rekeig te houde met de volgede aspecte: Faserig va ee sourcig levescyclus Aalysis Aalyse ad e Defiitio strategie Delivery or Operatie Operatios Sceario Sourcigsceario Plaig ad & Busiess Case Busiess Case Trasitio or Trasitie & trasformatie Migratio Selectio Selectie e ad voorbereidig Preparatio (Voor toelichtig zie hoofdstuk 5) # 6

9 De competeties die worde igezet om same met de overheidsistellig techische oplossige voor zakelijke probleme te otwikkele (e daarmee de zakelijke trasformatie te odersteue) moet voorhade zij. Het ka hierbij gaa om ee mix va itere e extere competeties welke odig zij om de capaciteit, keis e vaardighede te vergrote. Hoewel de strategische cotrole uiteidelijk iter moet blijve, diet er bij de sourcigstrategie e het sourcigmodel rekeig te worde gehoude met de beperkte middele die de orgaisatie ter beschikkig staa. Hierbij moet gezocht worde aar maiere om de flexibiliteit e alertheid te vergrote teeide op het juiste momet over de juiste competeties te beschikke. De izet va extere medewerkers maakt daardoor itegraal deel uit va ee sourcigstrategie die is otwikkeld om ee maximale capaciteit te realisere met behulp va itere e extere competeties. De iter aawezige medewerkers moete zich met de kritieke aspecte va de totale orgaisatiearchitectuur bezighoude e ee plaig make voor de verdere evolutie hierva. Deze plaig ka evetueel beschikbaar worde gesteld aa extere serviceproviders, die vervolges de gespecificeerde ifrastructuur Graphic-Title; diee te implemetere. Helvetica 75 Bold 8/11pt text ca ru for 3 lies. Cell Ee height orgaisatie 15mm. moet Rule beoordele is.5pt. of de activiteite op het gebied va itegratie, otwikkelig e de eigelijke diestverleig blijved i huis worde uitgevoerd. Wordt deze vraag egatief beatwoord, da moet de orgaisatie op zoek gaa aar adere mogelijkhede om deze services te levere, terwijl de itere medewerkers worde igezet voor het behoud va de regiefuctie i de eige orgaisatie. This box is for the placemet of a graphic. Right-click o this box ad chage cotet to picture ad place the appropriate artwork. Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt De uitgagspute e doelstellige va ee sourcigstrategie 7

10 4 Toelichtig op verschillede sourcigsceario s 4.1 Ileidig De meeste bedrijve, e ook overhede, eme ee besluit over sourcig (veelal uitbestedig) per project of geval. Zelde gebeurt dit vauit ee bedrijfsvisie 3. Capgemii oderschrijft dit e bepleit het formulere va sourcigsceario s welke logisch volge op de bedrijfsstrategie, maar deze diee teves aa te sluite op de besturigsmogelijkhede va de uitbesteder. Volges Forrester is het sourcigvraagstuk te beschouwe vauit ee 6-tal modelle 4. Elk model oderscheidt zich door specifieke kemerke. Capgemii is va meig dat de kemerke zeker karakteristiek zij voor het betreffede model. Ee keuze voor ee model beteket iet automatisch dat adere, goed toepasbare kemerke uit ee ader model iet kue worde gebruikt voor het meest geschikte model i de huidige situatie. Om de verschillede modelle uit te kue legge, wordt gebruik gemaakt va ee zogeaamde Sourcig Stack. Forrester oemt deze i haar rapport Outsourcig Stack, maar volges Capgemii bepale diverse factore welke vorm va sourcig de meest geschikte is, e daar is outsourcig er slechts éé va. The outsourcig stack Applicatios OS ad middleware Servers, Ifrastructure storage, ad PCs} WAN LAN VoIP Network Source: Forrester Research, Ic. I de Sourcig Stack worde globaal de ICT-compoete beoemd e weergegeve i ee schematisch model. De Sourcig Stack vormt daarmee het techische uitgagsput voor de zes geformuleerde sourcigmodelle. De zes modelle worde i dit hoofdstuk toegelicht. I de otwikkelig va ee sourcigsceario geldt primair het oderzoeke e vaststelle welke vorm va sourcig het best past i de toekomstige situatie va 3 Computable 01 jui 2007, ieuwsitem Stappepla voor strategische sourcig 4 Forrester 13 april 2007, Eterprise IT Outsourcig Models # 8

11 ee orgaisatie, gebaseerd op de sourcigstrategie. Dit krijgt vorm i ee sourcigsceario. Daaraast is het va belag om rekeig te houde met ee besturigsvraagstuk, als gevolg va ee sourcigsceario. Het betreft hier de keuze voor de regiefuctie. Elk sourcigsceario vereist va ee bedrijf ee specifieke irichtig va dit regiemodel. Natuurlijk moet de regiefuctie passed zij voor de orgaisatie qua aasturig va partije (iter e/of exter), e ook diet het maagemet vertrouwe te hebbe i de gekoze regiefuctie. Bijvoorbeeld i het geval va outsourcig va (ee deel va) de bedrijfsapplicaties ka het beter zij om het fuctioeel applicatiebeheer te behoude bie het eige bedrijf. Ee sourcigmodel is iet ee blauwdruk dat ka worde toegepast op willekeurig welke orgaisatie. Het is ee keuze die wordt gebaseerd op de wese va de orgaisatie e die wordt gecombieerd met de expertise va Capgemii op gebied va sourcig; ( de schoe moet iet allee passe, maar hij moet lekker zitte zodat je de Nijmeegse vierdaagse er op ka lope.) Graphic-Title; Helvetica 75 Bold 8/11pt text ca ru for 3 lies. 4.2 Cell Uitbestedigsmodelle height is 15mm. Rule is.5pt. I deze paragraaf worde de zes modelle uit het rapport gepreseteerd. Per model worde specifieke kemerke aagegeve 5. Model 1: Global outsourcig Model 2: Uitbestedig va ifrastructuur Model 3: Verticale uitbestedig Model 4: Best-of-breed This box selectieve is for the outsourcig placemet of a graphic. Model 5: Gecombieerde Right-click o ifrastructuur this box e ad verticale chage applicaties cotet Model 6: Horizotale uitbestedig to picture ad place the appropriate artwork. Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt Model 1: Global outsourcig IT Departmet Applicatios OS ad middleware Servers, storage, ad PCs WAN LAN VoIP Network Source: Forrester Research, Ic. Model 1: Global outsourcig Dit is het meest brede uitbestedigsmodel, waari de uitbesteder zij gehele ICTafdelig uitbesteedt aa éé ekele diestverleer. Dit sceario is tamelijk ogewoo. De strategie heeft zi als ee orgaisatie eevoudige diestverleig grootschalig uitbesteed e zich wil cocetrere op keractiviteite, zoder daarbij hider te odervide va besturigsproblematiek. Het model komt soms voor bij uitbesteders die al veelvuldig adere bedrijfsvoerig uitbestede. Het ka de keuze va de uitbesteder zij om de diestverleer 5 De beschrijvig is deels otleed aa het Forrester-rapport Eterprise IT Outsourcig Models va 13 april Toelichtig op verschillede sourcigsceario s 9

12 de mogelijkheid te biede de oderliggede diestverleig i dele weer verder uit te bestede i oderaaemig, waardoor de voordele dat ee best-of-breed model ket wel kue worde beut, zoder daarbij zelf hider te odervide va meer gecompliceerde regie op meerdere diestverleers. Model 2: Uitbestede va ifrastructuur Bij dit model kieze uitbesteders ervoor om iet de gehele ICT-divisie bij de diestverleer oder te brege, maar allee hu ICT-ifrastructuur. De ICTifrastructuur wordt vaker gezie als ee diestverleig uit het stopcotact, hoewel me wel degelijk beseft dat ee professioele diestverleig i ruime mate keis e competeties vereist. Veel (overheids-) bedrijve kieze voor dit model, e houde daarbij de applicatieve e fuctioele applicatiebeheer vooralsog bieshuis. Ook hier geldt dat het de keuze va de uitbesteder is om de Model 2: Ifrastructure outsourcig Applicatios OS ad middleware Desktop/Laptop maagemet Servers storage ad PCs Network Source: Forrester Research, Ic. diestverleer de mogelijkheid te biede de oderliggede diestverleig i dele weer verder uit te bestede i oderaaemig, waardoor de voordele dat ee best-of-breed model ket wel kue worde beut, zoder daarbij zelf hider te odervide va de meer gecompliceerde regie op meerdere diestverleers. Model 3: Verticale uitbestedig Hierbij wordt ee verticaal deel va de techologie, de kolom die veratwoordelijk is voor éé bepaalde activiteit of bedrijfsproces bij de klat, odergebracht bij Model 3: Vertical outsourcig BPO Applicatios OS ad middleware Servers Network Source: Forrester Research, Ic. # 10

13 de diestverleer. Ee voordeel va ee dergelijk model is de vereevoudigde besturig vauit de opdrachtgever. Orgaisaties welke kieze voor ee dergelijk sceario hebbe de mogelijkheid ook ee bijbehored busiess proces, als i Busiess Process Outsourcig, uit te bestede. Ee dergelijk sceario odersteut da ook de overame va persoeel door de diestverleer. I die gevalle waarbij eevoudige mutatieactiviteite uitbesteed kue worde aar adere lade zij juist hier ook grote kostevoordele te behale. Met ame fiaciële markte make gebruik va dit sceario. Het ka echter ook zeer goed toepasbaar zij voor overhede. Model 4: Best-of-breed selectieve outsourcig Dit model domieert mometeel de markt. Veel bedrijve verwachte betere resultate waeer ze de beste diestverleer selectere voor iedere specifieke categorie waari ze wille uitbestede. Model 4: Best-of-breed selectieve outsourcig Graphic-Title; Helvetica 75 Bold 8/11pt text ca ru for 3 lies. Cell height is 15mm. Rule is.5pt. IT Departmet Applicatios This box is for the placemet of a graphic. OS ad middleware Right-click o this box ad chage cotet Servers to picture ad place the appropriate artwork. Network Source: Forrester Research, Ic. Diestverleers die ee atwoord biede op deze vraag hebbe zich vaak verre- Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt gaad gespecialiseerd. De diestverleer richt zich da zeer specifiek op bijvoorbeeld maiframediestverleig, of etwerkdiestverleig, of iformatiebeveiligig, middleware, tools e verder. Orgaisaties die optere voor ee dergelijk model moete beschikke over de juiste evaluatiecriteria om effectief ee diestverleer te selectere e te besture. Het stelt daarmee hoge eise aa zowel de keis te aazie va de uitbestede dieste als aa de competetie deze partije i samehag te besture. Met adere woorde: de regiefuctie is hier ee zeer belagrijke factor, e met ame de professioaliteit e kwaliteit erva, voor het succes va ee uitbestedig. Model 5: Gecombieerde ifrastructuur e verticale applicaties I dit model selecteert de klat ee ekele diestverleer voor het overeme va het beheer va de ifrastructuur e verschillede specialistische aabieders voor het beheer va applicaties, waarbij sommige programma s i iter beheer blijve. Toelichtig op verschillede sourcigsceario s 11

14 Model 5: Combied ifrastructure ad vertical applicatios IT Departmet Applicatios OS ad middleware Desktop/Laptop maagemet Servers Network Source: Forrester Research, Ic. Zoder de adele va de complexiteit va ee best-of-breed sceario, kieze orgaisaties de beste leveracier voor applicatieve diestverleig. Orgaisaties welke kieze voor dit model houde sommige strategische applicaties i eige beheer, bijvoorbeeld R&D e CAD/CAM- systeme i de idustrie, complexe rekemodelle i de fiaciële sector e dergelijke. I dit model blijft het vermoge tot samewerke met itere e extere leveraciers ee uitdagig. Model 6: Horizotale uitbestedig Klate selectere ee ekele diestverleer voor het beheer va applicaties (otwikkelig, beheer e operatioeel) e ee adere diestverleer voor het beheer va de ifrastructuur, of twee als desktops separaat zij uitbesteed. Deze situatie komt voor als eerst de ifrastructuur is uitbesteed. De grootste uitdagig va dit model is het vermoge tot samewerke va de twee diestverleers, met ee beperkte besturig vauit de opdrachtgever. Model 6: Horizotal outsourcig IT Departmet Applicatios OS ad middleware Desktop/Laptop maagemet Servers Network Source: Forrester Research, Ic. Uiteidelijk moet ee sourcigstrategie afgestemd zij op de bedrijfsstrategie, de competeties, de cultuur e de marktopties va de orgaisatie. Garter heeft verschillede sourcigmodelle uitgezet tegeover twee parameters: Bouwe of ikope, de bereidheid om gebruik te make va sourcig (ikope) da wel zelf ee oplossig te bouwe, afhakelijk va de mate waari de markt aa de ICT-behoefte tegemoet ka kome. # 12

15 Cocurretieiveau: de bereidheid om te kieze voor éé cetrale hoofdleveracier (waardoor de maagemetoverhead afeemt maar het afhakelijkheidsrisico toeeemt) da wel de voordele va vrije cocurretie volledig te beutte (met ee aazielijk toegeome maagemetoverhead e beperkte mogelijkhede voor risico-overdracht). Het door Capgemii otwikkelde sourcigsceario voor uw orgaisatie geeft hierop ee atwoord. 4.3 Aavullige op de bovestaade sourcigmodelle We zie i de praktijk dat ee potetiële uitbesteder meestal ee proces va otwikkelig doorloopt, waari deze groeit i zij ervarig met uitbestedige. I de uitwerkig va de sceario s ka dit worde meegeome. Hieroder wordt ee beeld geschetst va de otwikkelfase: Aavullige op de bovestaade sourcigmodelle Graphic-Title; Helvetica 75 Bold 8/11pt text ca ru for 3 lies. Cell height is 15mm. Rule is.5pt. 3 e otwikkelfase: maaged services 2 e otwikkelfase: outsourcig Applicatios OS ad This box is for the placemet of a graphic. middleware 1 storage, ad PCs} e otwikkelfase: outtaskig OS ad VoIP Servers, Ifrastructure storage, ad OS ad PCs} WANmiddleware LAN Network VoIP Servers, Ifrastructure storage, ad PCs} Applicatios Servers, Ifrastructure Right-click o this box ad chage cotet WANmiddleware LAN Network to picture ad place Applicatios the appropriate artwork. WAN LAN VoIP Network Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt Source: Forrester Research, Ic. De eerste otwikkelfase va uitbestedige is vooramelijk gericht op outtaskig: de werkzaamhede va persoeel worde da uitbesteed aa ee leveracier. Het betreft hier i feite ee vervolg op het detacherigsmodel (ihure va expertise) waarbij activiteite worde igehuurd vauit raamovereekomste. Het werk wordt veelal uitgevoerd op de locatie waar de uitbesteder zelf ook de werkzaamhede verricht. De uitbesteder ziet dus dagelijks mese werke voor de afgesproke vergoedig, de mate va cotrol lijkt tamelijk groot. Er zij gee of beperkte resultaatafsprake, de ispaigsverplichtig domieert. De uitbesteder domieert i grote mate de prioriterig va de door de leveracier uitgevoerde werkzaamhede. Eigedomsrecht e gebruiksrecht va middele blijve veelal bij de opdrachtgever. I de tweede otwikkelfase va uitbestedig verplaatst de arbeid aar ee voor de leveracier gustige locatie e wordt gewerkt volges service level agreemets (outsourcig). De klat wordt og wel bedied vauit specifiek igerichte teams met specifiek voor deze klat igerichte ifrastructure e omgevige. Het resultaat (output) e ee optimale prijsstellig begie voorop te staa. De opdrachtgever acteert als systeemitegrator. Eigedomsrechte kome terecht bij de leveracier, de klat eemt af volges bijvoorbeeld leasevergoedige. Ook het otstaa va shared service ceters is ee otwikkelig die plaatsvidt i deze fase. Toelichtig op verschillede sourcigsceario s 13

16 I de derde otwikkelfase uitbestedige worde klate bedied vauit, ee met vele klate gedeelde, ifrastructure die allee virtueel gescheide zij per klat. Bijvoorbeeld WAN, huisvestig, servers, gegevesopslag e etwerke worde vauit ee beperkt aatal cetrale dataceters gedeeld met vele adere afemers. Vauit maaged services krijge klate dieste aagebode volges ee blokkedoosmodel, waarbij elke klat vauit de eige bedrijfsbehoefte ee op zij situatie toegeschreve set va dieste afeemt. Ook de leveracier ka vauit de gedeelde dieste kieze voor ee hoge mate va stadaardisatie, wat eerzijds te goede komt aa de kwaliteit, aderzijds ee verdere verlagig va koste oplevert. De klat ziet gee oderliggede processe e structure meer, ekel het resultaat als uitkomst daarva. Hierdoor ka de leveracier ook kieze voor verdere optimalisatie e take late uitvoere door verder gespecialiseerde partije via oderaaemig e/of kieze voor verdere geografische spreidig e take late uitvoere vauit Chia, Idia of adere lade. 4.4 Regiemodelle Oderzoek door Capgemii laat zie dat de afwegig va risico s voor ee orgaisatie de belagrijkste factor is bij het kieze voor ee strategie. Het risico va ee ovoldoede cocurrerede omgevig ( kosterisico ) moet worde afgewoge tege de risico s va het behere va de itegratie ( competetierisico ). Uit oderzoek blijkt teves dat sourcig moet worde beoordeeld op basis va eerzijds zakelijke behoefte met hoge risico s e ee beperkt broeaabod (strategische sourcig) e aderzijds zakelijke behoefte met lage risico s e meerdere broe (commodity-sourcig). Dit heeft teves gevolge voor de overdracht e het beheer va risico s, eveals voor de mate waari de overheidsistellig bereid is de cotrole uit hade te geve i ruil voor de overdracht va risico. Ee e ader vereist echter ee zorgvuldig iter debat. Ee orgaisatie die de cotrole slechts beperkt uit hade wil geve, diet uiteidelijk de meest essetiële ICT-rol zelf te behoude: het verzamele e itegrere va de ICT-services. Bij de evaluatie va mogelijke sourcigmodelle diet daarom het volgede te worde overwoge: Welke ICT-services behore tot de keractiviteite va de orgaisatie e welke iet? I welke mate is de orgaisatie bereid de cotrole uit hade te geve? Welk risicoprofiel wordt er gegeereerd e waar wordt het risico odergebracht? Welke vaardighede e competeties zij iter aawezig, wat moet va buiteaf worde aageleverd e wat diet er iter te worde otwikkeld? Vauit dit perspectief kue vier algemee modelle worde oderscheide: Regiemodel 1: de orgaisatie als systeem itegrator. Regiemodel 1: de orgaisatie als systeem itegrator Orgaisatie Werkpakket A Werkpakket B Werkpakket C # 14

17 I dit model kiest de uitbesteder er voor de uitbestede diestverleig (vaak aa verschillede partije) zelf te besture. Ee dergelijk model wordt vaak gezie bij orgaisaties die de eerste stappe zette op het gebied va uitbestedig. De uitbesteder blijft hier zelf veratwoordelijk voor de itegratie va diestverleig aar de eige orgaisatie. Als gevolg hierva is/blijft ee regieorgaisatie va redelijke omvag odig, die beschikt over ee actuele keis va de ihoudelijke diestverleig e beschikt over de juiste competeties. Het trasitie-risico is op zichzelf beperkt, omdat afgebakede werkpakkette steeds volgtijdelijk i trasitie kue worde gebracht. Regiemodel 2: de orgaisatie met ee hoofdleveracier als systeem itegrator. Regiemodel 2: de orgaisatie met ee hoofdleveracier als systeem itegrator Orgaisatie Systeemitegrator Werkpakket A Werkpakket B Werkpakket C I dit model kiest de uitbesteder voor éé of ee beperkt aatal hoofdaaemers, die op zichzelf ook de (operatioele) aasturig va oderleveraciers verzorge. Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt De cotractrelatie met leveraciers va werkpakkette A e C blijft bij de orgaisatie zelf. Dit model zorgt ervoor dat eerzijds de itegratieproblematiek bij ee hoofdaaemer wordt eergelegd, aderzijds dat de uitbesteder over mider ihoudelijk keis va de diestverleig hoeft te beschikke. De regie-orgaisatie ka als gevolg hierva mider omvagrijk maar ook mider volwasse zij, waardoor de uitbesteder zich daadwerkelijk ka richte op de keractiviteite. Tijdes trasitie moet meer aadacht besteed worde aa de complexiteit va irichtig va de diestverleig bij de hoofdaaemer. Regiemodel 3: de orgaisatie met ee strategische parter Dit model is mider gebruikelijk, maar zie we steeds meer toegepast worde. I Nederlad zij er hierva, zowel i de profit als o-profit, aasprekede voorbeelde beked. I dit model kiest de uitbesteder of ee groep samewerkede uitbesteders voor éé strategische parter als hoofdaaemer. De hoofdaaemer ka zelf uitvoerig geve aa werkpakkette, maar besteed deze ook uit aar oderaaemers. De strategische parter ka zowel ee marktpartij zij als ee door de orgaisatie of samewerkede orgaisaties opgerichte B.V. of stichtig. De werkpakkette worde volges ee best-of-breed model uitbesteed aa partije i de markt die daar het best voor zij geëquipeerd. Veel bedrijve verwachte betere resultate waeer ze de beste diestverleer selectere voor iedere specifieke categorie waari ze wille uitbestede. Diestverleers die ee atwoord biede op deze vraag hebbe zich vaak verregaad gespecialiseerd. Het complexe besturigsvraagstuk va het best-of-breed sceario is i dit model uitbesteed aa de strategische parter. Toelichtig op verschillede sourcigsceario s 15

18 Regiemodel 3: de orgaisatie met ee strategische parter Orgaisatie Strategische Parter Dit regiemodel vereist va de uitbesteder ee verregaade mate va volwasseheid te opzichte va de strategische parter, met ee trasparate besturig aar de co-parters e aar de opdrachtgevede orgaisatie. Regiemodel 4: de orgaisatie met ee tijdelijke parter als regievoerder Ee variat op model 2 e 3 is het model waarbij ee regievoerder tijdelijk de regie voert over de systeemitegrator. Dit model wordt toegepast als tijdelijk cocept, bijvoorbeeld bij grootschalige uitbestedige, waarbij de uitbesteder zelf og iet gereed is de complexe regie te voere op de ieuwe leveracier(s). Tijdes de moeilijke trasitieperiode stuurt de regievoerder de verschillede leveraciers aa e draagt tegelijkertijd geleidelijk keis over de wijze va regievoere over aar de uitbesteder. Dit model verzacht ook de moeizame veraderprocesse va de zogeaamde retaied orgaisatie die zich qua take e competeties om moet vorme aar ee adequate regievoerder. De regievoerder is bij voorkeur ook de partij die de uitbesteder heeft geadviseerd (de mediator) tijdes het selectieproces, waardoor deze al over veel itrisieke keis beschikt over proces e cotract, e dus de uitbesteder optimaal terzijde ka staa. Regiemodel 4: de orgaisatie met ee tijdelijke parter als regievoerder Orgaisatie Regie Systeemitegrator Werkpakket A Werkpakket B Werkpakket C # 16

19 5 Sourcigstrategie aapak Bie het model is ee scala aa methode, submodelle e activiteite gepositioeerd: strategisch boardroom advies met behulp va ee sourcig awareess sca e het global sourcig of services tool uitvoere va ader oderzoek door middel va ee health check te behoeve va het otwikkele va sceario s opstelle va ee busiess case e risico aalyses herijke va de uitbestede diestverleig tege de opgestelde busiess case applicatieratioalisatie iterim maagemet te behoeve va ee huis op orde strategie leide of begeleid-e va trasitie/trasformatie irichte va demad-e supplymaagemetfuctie irichte regie-orgaisatie audits procesoptimalisatie De behoefte tot kostebesparig, verhoogde efficiecy of strategische oriëtatie kue aaleidige zij ee sourcigstrategie te (her-)overwege. De sourcig levescyclus kemerkt zich door ee procesmatig verloop va activiteite, waarbij i de aalysefase ee sourcigstrategie wordt otwikkeld, gebaseerd op de bedrijfsstrategie. Vaaf de sourcigstrategie wordt direct ee aatal realistische sceario s oderket, i samehag met ee visie op de regie orgaisatie e ee aalyse Graphic-Title; op risico s. Helvetica Vauit 75 de Bold sceario s 8/11pt text wordt ca ee ru for busiess 3 lies. case otwikkeld. De busiess Cell height case is e 15mm. daaraa Rule gekoppelde is.5pt. risicoaalyse odersteut de besluitvormigsfase, waar ee leveraciersselectie ka plaatsvide coform de vigerede Europese aabestedigsregels. De sourcig levescyclus is otwikkeld als model voor de faserig va sourcigactiviteite, volged uit ee gedefiieerde sourcigstrategie. Op elke fase i het model zij service This offerigs box is gepositioeerd for the placemet waarbij Capgemii of a graphic. als adviseur of als ibesteder ee Right-click orgaisatie i o dit this proces box ka ad begeleide. chage De cotet fase zij achtereevolges: Aalyse e to strategie picture ad place the appropriate artwork. Sourcigsceario & busiess case Selectie e voorbereidig Trasitie & Trasformatie Operatie Graphics-Source; Helvetica 45 light 6pt Kemerked voor het model is dat het cyclisch is, sourcigsvraagstukke kome op deze wijze regelmatig opieuw aa de orde, waardoor ee orgaisatie de koers steeds ka validere aa de gekoze strategie. Sourcig levescyclus Aalysis Aalyse ad e Defiitio strategie Delivery or Operatie Operatios Sceario Sourcigsceario Plaig ad & Busiess Case Busiess Case Trasitio or Trasitie & trasformatie Migratio Selectio Selectie e ad voorbereidig Preparatio Sourcigstrategie aapak 17

20 6 Slotopmerkige 6.1 Gee kat-e-klare sourcigstrategie Er bestaat gee specifieke oplossig die altijd het juiste atwoord biedt. I tegestellig tot de algemee ICT-tred i de richtig va commerciële, kat-e-klare softwareoplossige, bestaat er gee kat-e-klare sourcigstrategie. Overheidsistellige die worde gedreve door de oodzaak om hu orgaisatie te trasformere of door de oodzaak om efficiëter te worde (of beide), moete zich afvrage of ze beschikke over de juiste competeties. Tijdes het otwikkele va hu sourcigstrategie diee deze orgaisaties zich de volgede vrage te stelle: wat zij ambities, vastgelegd i missie e visie; welke uitdagige ligge er de komede jare op het pad va de orgaisatie; wat zij kercompeteties e welke iet; welke kaders gelde er (toezichthouder, overheid, wettelijke beperkige); welke besturigsfilosofie geldt er, e hoe past sourcig daari; wat is de kwaliteit va de vraagarticulatie; is persoele keis e kude voorhade. Het advies va Capgemii wordt gekemerkt door ee praktische isteek, met ee duidelijke e oderbouwde boodschap. Albert va Dijk, IT Sourcig Cosultat Ad Welte, IT Sourcig Cosultat # 18