Uitputtend meten niet nodig

Transcriptie

1 monitoring Uitputtend meten niet nodig praktijk Futuristisch datacenter voor Decos dcw december 2011 in samenwerking met: advancing information transport systems coolwall pagina 20

2 Rittal - The System. Faster-better-worldwide. Rittal IT-producten zitten als gegoten. Rittal levert IT-producten in de breedste zin des woords. Of het nu gaat om wandbehuizingen, netwerk- en serverracks of een groot scala aan toebehoren: alle Rittal IT-producten ogen fraai en functioneren perfect. Rittal: ook voor IT-producten een goede keuze! RITTAL BV - Postbus AE Zevenaar - Tel. (0316)

3 dcw colofon datacenterworks is hét vakblad over de technische infrastruc tuur van datacenters. jaargang 4, december 2011, nummer 10 datacenterworks verschijnt tienmaal per jaar. toezending geschiedt op abonnement basis en controlled circulation. hoofdredacteur/uitgever robbert hoeffnagel telefoon +31 (6) eindredacteur Marjan van Hoorn postadres redactie maredijk 17, 2316 vr leiden telefoon advertentie-exploitatie bureau voor marketing media hans potharst Commercieel Directeur telefoon +31 (6) telefoon +31 (0) in dit nummer bijdragen van jeroen aijtink, michiel van blommestein, lex coors, peter gloudemans, frank de kruijf, valerie maguire, teus molenaar, erik de ruijter, hans vandam, jan wiersma vormgeving laura willemsen graf isch ontwerp druk 3l drukkerij bv, rotterdam kopij kan worden ingezonden in overleg met de redactie. geplaatste artikelen vertegenwoordigen niet noodzakelijk de mening van de redactie. de redactie noch de uitgever aanvaarden enige aansprakelijkheid voor de inhoud van artikelen van derden, ingezonden mededelingen, advertenties en de juistheid van genoemde data en prijzen. fotokopie en overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie en onder vermelding van: overgenomen uit datacenterworks, vakblad over de technische infrastructuur van datacenters, met vermelding van de jaargang en het nummer. datacenterworks is een uitgave van fenceworks bv Met dank aan de cloud Jaren geleden toen het mainframe nog de toon zette hadden we in het datacenter te maken met een opmerkelijke scheiding der geesten. Aan de ene kant hadden we de operators die continu met hun peperdure hardware in de weer waren. Met data tapes zetten zij softwareprogramma s op hun systemen, zodat administraties konden worden bijgehouden en rapporten konden worden gedraaid. De output van al die programma s was vaak verrassend ouderwets: papier. Manshoge lijnprinters stonden dag-in-dag-uit uitdraaien uit te spugen, die vervolgens met karretjes naar de business werden getransporteerd. Voor verder verwerking zeg maar. Het opmerkelijke aan die situatie was, dat al die apparatuur nodig was om de business aan informatie te helpen: computers én printers. De IT-afdeling zag dat anders. Voor hen waren al die zoemende mainframes en enorme storage-apparaten (kent iemand de 3380 disk drives nog, even groot als een wasmachine??) het centrum van de wereld. De printers die voor de business die cruciale uitdraaien voortbrachten, deden er voor hen totaal niet toe. Wat aan het einde van zo n kabeltje zat, was voor hen totaal niet interessant. Tot voor kort zagen we iets dergelijks als het gaat om de technische infrastructuur in computerruimtes en datacenters. IT ers hadden alleen maar interesse voor hun servers, storage en switches. Dat er een hele wereld onder die IT-apparaten ligt die van cruciaal belang is voor het functioneren van hun IT-systemen leek niet tot hen door te dringen. Met de opkomst van cloud computing komt daar nu verandering in. IT-afdelingen worden langzaam omgevormd van een club technici in een afdeling die IT-diensten inkoopt. Vaak cloud-diensten die weer moeten samenwerken met de langzaam slinkende hoeveelheid interne systemen. Dan komt een IT-afdeling natuurlijk niet meer weg met interne systemen die veel minder beschikbaar zijn dan een cloud-dienst. Want dat is wat steeds vaker gebeurt. Externe leveranciers van cloud services weten dat zij geen geld verdienen als hun dienst niet beschikbaar is. Dus lopen zij harder dan interne IT-afdelingen. Die hierdoor plotsklaps tot de ontdekking komen dat het werk dat zij jarenlang hebben verricht kwalitatief misschien helemaal niet zo hoogstaand was als zij altijd dachten. En dat zij hun aandacht wellicht wat eenzijdig op de IT-systemen en de applicaties in het datacenter hebben gericht. Want die Oracle-database en die SAP-applicatie die draaien prima. Maar de koeling van de computerzaal waar die Baan-implementatie draait is alles behalve optimaal. En van het redundant uitvoeren van de stroomvoorziening in zaal 7 is het ook nog steeds niet gekomen. Dat begint ineens op te vallen. Ook bij de business. Want die cloud services gaan nooit uit de lucht. Dus waarom die interne draaiende voorraadapplicatie dan wel? De technische infrastructuur in het datacenter wordt eindelijk op waarde geschat. Geen dag te vroeg. Want wie steeds meer de cloud in gaat, kan niet zonder een kwalitatief hoogwaardige interne computerruimte. Robbert Hoeffnagel dcw december redactioneel 3

4 dcw december inhoud 4 dcw monitoring 06 uitputtend meten is niet nodig Er wordt in de datacenterwereld veel aandacht besteed aan het in kaart brengen van het energieverbruik en de uitstoot van schadelijke stoffen als CO2. Maar wat doen we vervolgens met al die gegevens? En hoe meten we eigenlijk goed? APC heeft een whitepaper geschreven waarin het meet- en monitoringsystemen voorstelt die passen bij dit soort doelstellingen. In een volgend artikel wordt uitgewerkt hoe op basis van deze gegevens vervolgens tot een doorbelasting kan worden gekomen. dcw trend 10 cisci cloud index Wie nog mocht twijfelen aan de impact van cloud computing op het datacenter doet er goed aan de nieuwe Cisco Global Cloud Index ( ) eens te lezen. Hierin schat Cisco dat het jaarlijkse dataverkeer als gevolg van het gebruik van cloud-applicaties wereldwijd met een factor 12 zal groeien van 130 exabyte in 2010 tot 1,6 zettabyte in In 2014 zal de helft van de IT-belasting van een gemiddeld datacenter het gevolg zijn van het gebruik van de cloud. 12 maleisisch basis bay start in amsterdam Het Maleisische Basis Bay is onlangs neergestreken in Amsterdam. De onderneming wil adviezen geven over vergroening van datacenters. Een onderwerp dat, getuige de nadruk op energiebesparing bij nieuwe datahotels, in Nederland sterk leeft. Juist daarom hebben we Amsterdam uitgekozen, zegt topman Dato Praba Thiagarajah. Hier vinden we een gewillig oor. dcw praktijk 16 datacenter als kloppend hart Het Space Businesspark in Noordwijk is sinds enkele maanden een nieuw, opvallend gebouw rijker: het hoofdkantoor van de Decos Technology Group. Het bedrijf wil uitstralen dat het méér dan eigentijds is en graag investeert in een bijzondere werkomgeving. Dat is zeker geslaagd: Het futuristische gebouw laat zich nog het best vergelijken met een zojuist uit de lucht gevallen meteoriet. Middenin het gebouw op de tweede etage, letterlijk in het hart, bevindt zich een datacenter. De koeling daarvan was geen alledaagse opgave. Het systeem van een verrassende leverancier bracht uitkomst.

5 dcw koeling 21 compressieloos koelen Een groot deel van onze technologische vooruitgang vindt geleidelijk en vaak zelfs ongemerkt plaats - tot het moment komt dat de toegevoegde waarde van een innovatie door iedereen wordt onderkend. Zo ook in de wereld van de koeltechnologie, waar de wijze waarop koeltechnische processen worden benaderd verandert en producenten inspelen op de nieuwste ontwikkelingen in de informatieen communicatietechnologie. Als gevolg van deze ontwikkelingen zijn de meeste technische ruimtes tegenwoordig veel minder koud en luidruchtig dan tien jaar geleden en is het energieverbruik van koelapparatuur sterk teruggedrongen. 26 geotherm: koeling via bodem en buitenucht Geotherm Energy Systems heeft een oplossing ontwikkeld om onbeperkt koeling voor datacenters te leveren uit de bodem, zonder dat dit ten koste gaat van het rendement. Bodemenergie wordt hierbij gecombineerd met buitenlucht. dcw en verder 32 volg online bouw colt-datacenter in ijsland 33 dell bouwt datacenters 34 europa moet keurmerk voor cloud ontwikkelen 37 standaardisatie 40gb/s twisted pair van start 38 rittal investeert in demo/trainingscentra 39 it room infra: nieuw lid it bases 40 mazars en dhpa starten met hostingonderzoek bicsi: think you can install? dcw december inhoud 5

6 Grip op energieverbruik krijgen Uitputtend meten is niet nodig er wordt in de datacenterwereld veel aandacht besteed aan het in kaart brengen van het energieverbruik en de uitstoot van schadelijke stoffen als co 2. maar wat doen we vervolgens met al die gegevens? en hoe meten we eigenlijk goed? apc heeft een whitepaper geschreven waarin het meet- en monitoringsystemen voorstelt die passen bij dit soort doelstellingen. in een volgend artikel wordt uitgewerkt hoe op basis van deze gegevens vervolgens tot een doorbelasting kan worden gekomen. Robbert Hoeffnagel is hoofdredacteur van DatacenterWorks dcw december monitoring 6 Het datacenter zit al geruime tijd in de beklaagdenbank. Het wordt er van verdacht veel meer energie te verbruiken dan nodig is, wordt gezien als een vervuilend onderdeel van menig bedrijf en is bovendien een soort zwart gat waarin tal van investeringen verdwijnen zonder dat duidelijk is voor wie deze uitgaven nu precies gedaan worden. Het is dan ook logisch dat de industrie op zoek gaat naar methoden om grip op deze materie te krijgen. APC by Schneider Electric draagt aan deze discussie bij met een whitepaper van de hand van Neil Rasmussen, Chief Innovation Officer van het bedrijf. De titel van dit document: Allocating Data Center Energy Costs and Carbon to IT Users. Het in kaart brengen van de energie-efficiency van een datacenter dient in de regel een van de volgende doelen, meent Ramussen: een eenmalige of periodieke benchmark uivoeren om de prestaties van het eigen datacenter ten opzichte van andere datacenters in beeld te krijgen het kunnen doorbelasten van het verbruik van energie of de uitstoot van CO 2 aan klanten, andere afdelingen of business units het vergaren van informatie om tot het verlagen van het energieverbruik of de CO 2 - uitstoot van de technische infrastructuur van het datacenter te komen doelstelling 1: benchmarking Het benchmarken van de energie-efficiency is vooral interessant om een beeld te krijgen van de voortgang die gemaakt wordt bij een programma dat tot doel heeft het energieverbruik terug te dringen. De benchmarks hebben hier tot doel om de prestaties in beeld te brengen, zodat duidelijk wordt of het programma op schema ligt of dat extra maatregelen nodig zijn. doelstelling 2: doorbelasten Meer en meer datacenters opereren alsof zij een utiliteitsbedrijf zijn of hebben daar plannen toe. Dit wil zeggen dat zij zoveel mogelijk kosten willen doorberekenen aan individuele klanten. Dit kan zelfs de vorm van maandelijkse facturen aannemen. Het doel is veelal tweeledig. Allereerst: organiseer het datacenter zodanig dat tegenover de kosten (de investeringen in de technische infrastructuur) ook inkomsten staan voor het gebruik dat de business-organisatie maakt van deze infrastructuur. Daarnaast helpt het versturen van facturen of het anderszins doorbelasten van de kosten om de klant technische keuzes te laten maken waarbij ook wordt gekeken naar de kosten, het energieverbruik van de gekozen oplossing en de milieubelasting die deze met zich brengt. doelstelling 3: verlagen belasting infrastructuur Niet alleen de IT-apparatuur in een datacenter gebruikt energie, maar dit geldt uiteraard ook voor de technische infrastructuur (de systemen voor koeling, voeding, branddetectie en blussing enz). Dat meten we in de vorm van PUE ofwel power usage effectiveness. In veel datacenters verbruikt de infrastructuur meer energie dan de IT-laag. Logisch dus dat de technische infrastructuur bij het terugdringen van het energieverbruik flink in de belangstelling staat.

7 Welke doelstelling we ook hebben, vooraf zijn een aantal dingen al duidelijk: Er bestaan grote kansen om tot een lager energieverbruik en het terugdringen van de CO 2 -uitstoot te komen. Afhankelijk van de situatie kan dit 20 tot 90 procent zijn. Daartoe zal de infrastructuur aangepakt moeten worden, terwijl het doorbelasten van kosten en uitstoot tot een optimale prikkel aan de feitelijke gebruiker moeten leiden. Benchmarking op zich heeft geen enkel effect. Het schetst slechts een beeld van de feitelijke situatie op een bepaald moment. Besparingen zullen moeten komen uit de maatregelen die op basis van de benchmark-resultaten worden genomen. Het toewijzen van energie en CO 2 aan gebruikers geeft die afnemers de tools in handen om rationele beslissingen te nemen over de besparingen die zij op deze gebieden willen realiseren. Zowel het toewijzen van energie en CO 2 aan gebruikers als het beheren van het energieverbruik van de infrastructuur bieden substantiële besparingsmogelijkheden. De grootste winst zit m echter in een aanpak waarbij beide doelen tegelijkertijd worden nagestreefd. Bij energiebeheer gaat de discussie meestal over het doen van metingen. Daar zit een potentiële valkuil, aangezien de meetdata toch nog zal moeten worden geïnterpreteerd. Wat betekent een bepaalde meetwaarde nu precies? Bovendien zal vooraf een inschatting gemaakt moeten worden van het effect van bepaalde maatregelen op het verbruik. Daarom is het belangrijk dat we over een model beschikken dat duidelijk maakt hoe het datacenter functioneert en opereert. Voorbeeld: het meten van het energieverbruik van een koelwaterpomp levert een getal op, maar biedt verder geen enkele informatie over de vraag of deze pomp vanuit energie-oogpunt optimaal functioneert of de pomp opereert binnen het verwachte prestatiegebied en of de pomp juist gedimensioneerd is en ga zo maar door. model maken De enige manier om hier geen fouten te maken, is door of te steunen op de kennis van zeer ervaren deskundigen of door gebruik te maken van softwarematige modellen. Dat geldt ook voor het kunnen doorbelasten van gebruik en kosten naar IT-afnemers. Het energieverbruik van servers of storage-apparaten kan eenvoudig worden doorberekend, maar dat is veel lastiger bij het toerekenen van het energieverbruik van de technische infrastructuur. Die relaties zijn minder makkelijk te leggen. In figuur 1 is een generiek schema weergegeven van het proces van energiemanagement in een datacenter. Wie verbeteringen op het gebied van energie-efficiency wil aanbrengen, kan grofweg twee hoofdroutes volgen. Op basis van de meetgegevens over energieverbruik en CO 2 -uitstoot kunnen allereerst aanpassingen worden gemaakt in de IT-laag van het datacenter. Het is echter ook mogelijk om gebaseerd op de meetgegevens tot wijzigingen in de technische infrastructuur te komen. Op basis van dezelfde meetgegevens biedt dit proces de interpretatie voor beide routes. Hierbij maakt het overigens niet uit welke van de drie hiervoor genoemde doelstellingen worden nagestreefd. dcw december monitoring 7

8 Tabel 1. Kosten van een realtime energiemeetsysteem voor een 1 MW datacenter Wat wordt gemeten? aantal kosten per meeteenheid kosten - Input in datacenter 1 $ 9000,- $ 9000,- - Technische infrastructuur 80 $ 1500,- $ ,- - IT-branch-schakelingen 1000 $ 100,- $ ,- - IT-aansluitingen 4000 $ 40,- $ ,- - Onderhoud (tien jaar) $ ,- $ ,- - Software (licentie voor tien jaar) $ ,- $ ,- - Configuratie en onderhoud software $ ,- $ ,- Totale kosten $ ,- dcw december monitoring 8 Het is niet nodig om een honderd procent kloppend model van het datacenter te maken. Niet alleen is dat in de praktijk zo goed als onmogelijk tot stand te brengen, maar een grove inschatting van de technische specificaties van de componenten in de technische infrastructuur en van de in gebruik zijnde ITapparatuur leidt reeds tot een verrassend goed model, schrijft Rasmussen in zijn whitepaper. Hij heeft bovendien onderzocht hoe grof of nauwkeurig dit model mag zijn om toch tot een goede aanpak van het energieverbruik en de uitstoot te komen. aantal metingen De nauwkeurigheid van het model zal in de praktijk sterk afhangen van de mate waarin verbruiksgegevens over en specificaties van de diverse IT- en andere systemen zijn te verkrijgen. Zijn die eenmaal verzameld, dan komt de vraag wat we aan eventuele extra metingen nodig hebben. Heel belangrijk hierbij, zo stelt Rasmussen, is om te beseffen dat het geen zin heeft metingen te doen als vooraf niet duidelijk is waarvoor deze gegevens nu precies dienen. Een meting op een verkeerd tijdstip of met onvoldoende nauwkeurigheid levert in feite gegevens zonder waarde op. De combinatie van model en welgekozen metingen levert de basis voor een energiemanagementsysteem. Maar hoe eenvoudig of complex moet dit systeem nu precies zijn? Twee voorbeelden geven wat meer inzicht in deze vraag. voorbeeld 1: een zeer uitgebreid systeem van gegevensverzameling Stel, we willen een realtime meteringsysteem ontwikkelen dat het energieverbruik van ieder apparaat in een datacenter vastlegt met een nauwkeurigheid van plus of min twee procent. In een 1 MW datacenter moeten we dan rekening houden met de kosten als weergegeven in tabel 1, stelt Rasmussen. Hiermee kunnen we nauwkeurig alle apparatuur in een 1 MW datacenter meten. Zal deze oplossing veel gebruikt worden? Nee, want de kosten zullen door veel datacenters als te hoog worden gezien. Zeker als we bedenken dat de investering in deze meetoplossing al gauw de helft van het bedrag is dat het datacenter aan energiekosten kent. De te verwachten return on investment is dus simpelweg te gering om dit project daadwerkelijk uit te voeren. voorbeeld 2: gratis meetsysteem Het kan natuurlijk ook heel anders worden aangepakt en wel met een vrijwel niets kostend meetsysteem, meent Rasmussen. In dat geval wordt eigenlijk alleen maar gewerkt met een telling van het aantal servers in het datacenter. Op basis van dit gegeven kunnen we proberen een energieverbruik per server vast te stellen waarbij we het energieverbruik en CO 2 -uitstoot van storage, netwerkapparatuur, koeling en dergelijke omslaan over de servers. Met wat statistiek en de nodige educated guesses levert dat een ruw model van het datacenter op. Hoe betrouwbaar dit model zal zijn, kunnen we enigszins bepalen aan de hand van tabel 2. Daaruit blijkt dat uitsluitend werken op basis van servertellingen tot een forse foutmarge van plus of min 36 procent leidt. Type onderdeel van nauwkeurigheid effect op totale Totale verbruik van schatting nauwkeurigheid schatting - server 36% +/- 50% +/- 18% - storage 10% +/- 70% +/- 7% - networking 4 % +/- 50% +/- 2 % - voeding 8 % +/- 50 % +/- 4 % - koeling 38 % +/- 80 % +/- 30 % - verlichting 2 % +/- 60 % +/- 1 % - auxiliary 2 % +/- 80 % +/- 2 % Totale nauwkeurigheid +/- 36 % Tabel 2. De nauwkeurigheid van een zeer goedkoop systeem voor het meten van het energieverbruik en de CO 2 -uitstoot in een 1 MW datacenter.

9 Tabel 2. De nauwkeurigheid van een zeer goedkoop systeem voor het meten van het energieverbruik en de CO 2 -uitstoot in een 1 MW datacenter. Oplossing: het good enough meetsysteem Wie de hiervoor weergegeven extreme voorbeelden bekijkt, komt al gauw tot een tussenweg die good enough is. Hoe die er precies uitziet, hangt af van de specifieke kenmerken van het datacenter. Rasmussen heeft een aantal meetvoorzieningen onderzocht op kosten en nauwkeurigheid en de impact van het toevoegen van deze faciliteiten aan het extreem eenvoudige model dat we hiervoor hebben bekeken (tabel 3). De IT-toewijzigingsfout is hierbij overigens een maat voor het incorrect inschatten van het energieverbruik en de CO 2 -uitstoot per eenheid IT-capaciteit; veelal zal dat een server zijn. adviezen Rasmussen komt op basis van deze drie meetsystemen tot een aantal adviezen: Meetvoorziening PUE-fout IT- Systeemkosten toewijzingsfout per MW - alleen servers tellen 61 % 39 % 0 - UPS 55 % 33 % 0 - Grove serverinventarisatie 23 % 20 % 0 - Gedetailleerde serverinventarisatie 14 % 12 % $ 2000,- - Classificeren van servers 14 % 12 % $ 4000,- - Auditen subsystemen 8 % 7 % $ ,- - Metering belangrijkste subsystemen 6 % 4 % $ ,- - Metering alle subsystemen 3 % 2 % $ ,- - Metering alle IT-systemen 2 % 2 % $ ,- Het extreem goedkope en eenvoudige meetsysteem dat hierboven is beschreven en dat is gebaseerd op het tellen van servers, het uitlezen van UPS-gegevens en een grove inschatting van de infrastructuur van het datacenter is in veel gevallen good enough voor wie energiekosten wil kunnen doorberekenen aan IT-gebruikers. Na verloop van tijd kunnen extra meetfaciliteiten worden toegevoegd, zodat het systeem verder kan worden verbeterd. Hij denkt dan met name aan een gedetailleerde inventarisatie van de infrastructuur en het Tabel 3. Impact van het toevoegen extra meetvoorzieningen aan het extreem eenvoudige meetmodel. classificeren van servers. Ook denkt hij dan aan het starten met energie-audits en het meten van het energieverbruik en de CO 2 - uitstoot per subsysteem. Het uitputtend meten van alle infrastructurele subsystemen en alle IT-systemen voegt weinig waarde toe aan een systeem voor energiemanagement. Deze acties hebben bovendien een slechte ROI. advertentie All IT Rooms is een computerruimte System Integrator. Wij ontwerpen en bouwen nieuwe computerruimtes maar ook de herinrichting, verbouwing of verhuizing van uw huidige computerruimte is bij ons in goede handen. Onze dienstverlening op een rij: Consultancy Ontwerp Project management Realisatie Service Lange Kleiweg 50B 2288 GK Rijswijk Tel info@allitrooms.com A5 adv def.indd :05:47

10 Nieuwe Cisco Global Cloud Index wijst uit: Cloud vormt in 2014 helft belasting van datacenters wie nog mocht twijfelen aan de impact van cloud computing op het datacenter doet er goed aan de nieuwe cisco global cloud index ( ) eens te lezen. hierin schat cisco dat het jaarlijkse dataverkeer als gevolg van het gebruik van cloud-applicaties wereldwijd met een factor 12 zal groeien van 130 exabyte in 2010 tot 1,6 zettabyte in in 2014 zal de helft van de it-belasting van een gemiddeld datacenter het gevolg zijn van het gebruik van de cloud. Hans Vandam is journalist Voor de beeldvorming: een zettabyte komt overeen met een triljoen gigabyte. Anders gesteld: een 1,6 zettabyte is ongeveer het equivalent van 22 triljoen uur streaming muziek of 5 triljoen uur zakelijke webconferencing met een webcam of 1,6 triljoen uur online high definition (HD) videostreaming. Cloud computing is de snelst groeiende component van het datacenterverkeer, dat zal verviervoudigen en met een samengestelde jaarlijkse groei van 33 procent in 2015 een omvang zal hebben van 4,8 zettabyte. Naar schatting is cloud computing momenteel verantwoordelijk voor 11 procent van het datacenterverkeer en dat aandeel zal groeien tot meer dan 33 procent van het totaal in applicatie wordt aangeboden vanuit een private cloud, maar schakelt bij sterk groeiend gebruik een publieke cloud-omgeving bij), datareplicatie en updates. overzicht De Cisco Global Cloud Index ( ) is ontwikkeld om een schatting te maken van de trends en de groei van het wereldwijde datacenter- en cloud gebaseerd IP-verkeer. Netwerk en datacenter worden nauw gekoppeld voor het afleveren van cloud-diensten en dit onderzoek vult de bestaande onderzoeken naar netwerkverkeer aan om nieuwe inzichten te bieden in opkomende trends die van invloed zijn op datacenter- en cloud-architecturen. dcw december trend 10 Het overgrote deel van het datacenterverkeer wordt niet veroorzaakt door eindgebruikers, maar door activiteiten van de datacenters en cloud services die niet zichtbaar zijn voor eindgebruikers, zoals backup en replicatie. In 2015 zal 76 procent van het datacenterverkeer zich binnen het datacenter zelf afspelen. Het gaat dan om werklastverdeling tussen verschillende virtuele machines en allerlei achtergrondtaken. Van het totale verkeer verlaat 17 procent het datacenter om bij de eindgebruiker te worden afgeleverd. Nog eens 7 procent van het totale verkeer wordt gegenereerd tussen datacenters voor activiteiten zoals cloud bursting (een 'Cloud computing is de snelst groeiende component van het datacenterverkeer' De Cisco Global Cloud Index wordt samengesteld op basis van modellering en analyse van diverse primaire en secundaire bronnen, waaronder meer dan 30 terabyte aan gegevens die het afgelopen jaar elke maand werden gegenereerd door diverse datacenters overal ter wereld. Deze gegevens zijn het resultaat van metingen van meer dan 45 miljoen tests van breedbandsnelheid en marktprognoses van derde partijen. De Cisco Global Cloud Index omvat ook een workload transition prognose over de werklastverschuiving van traditionele datacenters naar de cloud, alsmede een Cloud Readiness -analyse van de belangrijkste geografische regio s, die de stand van zaken weergeeft ten aanzien van het vermogen van de netwerken in die regio s om verschillende typen clouddiensten voor bedrijven en consumenten te ondersteunen. bijzonderheden Cloud zal een derde gaan uitmaken van het totale datacenterverkeer:

11 Wereldwijd zal het cloud-verkeer groeien van 11 procent (11 exabyte per maand en 130 exabyte per jaar) van het totale dataverkeer in 2010 tot meer dan een derde van het totale dataverkeer (specifiek 34 procent 137 exabyte per maand en 1,6 zettabyte per jaar) in Meer virtualisatie en betere mogelijkheden om op te schalen zullen een belangrijke stimulans zijn voor de overgang naar de cloud. Wereldwijd cloud-verkeer groeit tweemaal zo snel als het wereldwijde datacenterverkeer: De overgang naar clouddiensten zorgt ervoor dat het wereldwijde cloud-verkeer tweemaal zo snel groeit als het wereldwijde datacenterverkeer. Het wereldwijde datacenterverkeer zal in de periode van 2010 tot 2015 verviervoudigen (33 procent samengestelde jaarlijkse groei), terwijl het wereldwijde cloud-verkeer in de zelfde periode met een factor 12 zal groeien (66 procent samengestelde jaarlijkse groei). Cloud-datacenters bieden betere prestaties, een hogere gebruiksgraad en eenvoudiger beheer dan traditionele datacenters. Virtualisatie dient als belangrijke katalysator voor hardware- en softwareconsolidatie, meer automatisering en een geïntegreerde beveiligingsbenadering. Groei wereldwijd datacenterverkeer: toegenomen met een factor vier in 2015: De prognose is dat het datacenterverkeer ruim zal verviervoudigen, van 1,1 zettabyte in 2010 tot 4,8 zettabyte in 2015, wat neerkomt op een samengestelde jaarlijkse groei van 33 procent. Bronnen van datacenterverkeer: het meeste blijft binnen het datacenter zelf: Van het totale datacenterverkeer in 2015 blijft 76 procent in het datacenter zelf, veroorzaakt door activiteiten zoals opslag en authenticatie tussen virtuele machines. 17 procent van het datacenterverkeer wordt afgeleverd bij eindgebruikers. 7 procent wordt gegenereerd tussen datacenters door activiteiten zoals backup en replicatie. Pieken in eindgebruikersactiviteiten in 2015 meer dan 2,5 het gemiddelde: Voornamelijk vanwege de toename van videogebaseerde consumentendiensten, vertoont het datacenter-naar-eindgebruikerverkeer enkele significante pieken. Naar verwachting zal het gemiddelde datacenterverkeer tijdens primetime piekuren met een factor 2,5 toenemen. Dat vereist planning van aanvullende capaciteit voor datacenters en de cloud, en voor het netwerk. Het on demand model van de cloud is prima geschikt om te voorzien in dit type variabele vraag. Verschuiving van de werklast: In 2010 werd 21 procent van de werklast verwerkt in een op de cloud gebaseerd datacenter en 79 procent in een traditioneel datacenter is het eerste jaar waarin de werklastbalans voor het eerst doorslaat in de richting van de cloud 51 procent van de totale werklast dcw december trend zal in een cloud-omgeving worden verwerkt, versus 49 procent in een traditionele IT-ruimte. In totaal zal de datacenterwerklast in de periode van groeien met een factor 2,7. De cloudwerklast zal in dezelfde periode met een factor 7 toenemen

12 Maleisisch Basis Bay opent vestiging in Amsterdam voor advies over vergroening datacenters Groen slaat hier aan het maleisische basis bay is onlangs neergestreken in amsterdam. de onderneming wil adviezen geven over vergroening van datacenters. een onderwerp dat, getuige de nadruk op energiebesparing bij nieuwe datahotels, in nederland sterk leeft. juist daarom hebben we amsterdam uitgekozen, zegt topman dato praba thiagarajah. hier vinden we een gewillig oor. Teus Molenaar is jorunalist dcw december trend 12 Wie Aziatische tijdschriften en corporate magazines opslaat, kan er niet omheen: de directies van bedrijven laten zich graag op de foto zetten met een of meer hoogwaardigheidsbekleders. Zo ook bij de presentatie van Basis Bay in het Amsterdamse Okura. Thiagarajah wist zich omringd door Paul Bekkers (ambasssadeur van Nederland in Maleisië), Dato' Dr Fauziah Mohd Taib (ambassadrice van Maleisië op overnamepad Om Basis Bay te laten groeien, speurt oprichter en ceo Dato Praba Thiagarajah de markt af naar interessante overnames. Ik hoef niet per se honderd procent eigenaar te zijn van de bedrijven die we overnemen, maar wel genoeg in de melk te brokkelen hebben om het beleid te bepalen. Daarmee verwijst hij eerdere geruchten van een beursgang naar de prullenbak. Thiagarajah is de belangrijkste aandeelhouder van Basis Bay. Hij vertelt dat het bedrijf vanaf de eerste dag winstgevend is geweest. De onderneming is tevens op zoek naar strategische samenwerkingsverbanden om zijn invloed in Maleisië, maar zeker ook daarbuiten te versterken. De firma beschikt over een ruime oorlogskas. Overigens sluit de topman niet uit dat in de toekomst (onderdelen van) de onderneming een beursgang maakt. in Nederland), Marco Winter (executive director van de Malaysian Dutch Business Councel) en tal van anderen. Dato is overigens een eretitel die een Maleisische koning mag verlenen. Thiagarajah is oprichter en directeur van Basis Bay. Aanvankelijk, in beginjaar 1996, handelde de onderneming in refurbished hardware: alle apparatuur die in een datacenter is te vinden in een nieuw, eigentijds jasje. Allengs is de onderneming uitgegroeid op het Aziatisch schiereiland Malakka (Maleisië bestaat ook nog uit een oosters deel op het noordelijke stuk van Borneo) tot een bedrijf dat diensten verleent aan andere, ook Westerse, organisaties, zoals het beheer van infrastructuur en applicaties. In Zuidoost-Azië bouwt en exploiteert het bedrijf tal van datacenters. Tegenwoordig heeft Basis Bay elf vestigingen in Pacific Azië, waaronder Singapore, de Filipijnen en Hong Kong. En nu dan een vestiging in Amsterdam, als springplank naar Europa. holistische visie Thiagarajah beseft dat het al erg druk is in Nederland met de bouw van nieuwe datacenters. Dat is dan ook niet ons doel: wij willen alleen diensten verlenen om anderen te helpen echt groene datacenters te ontwerpen, te bouwen en te exploiteren. Wij hebben Amsterdam gekozen vanwege de talenkennis, het hoog opgeleide arbeidspotentieel én het feit dat in Nederland de bewustwording aangaande duurzaamheid al vrij groot is. We zijn hier geen roepende in de woestijn; integendeel, men begrijpt welke diensten we verlenen. We hadden ook naar het Verenigd Koninkrijk kunnen gaan, maar dat zien wij toch niet als een integraal onderdeel van Europa. Bovendien heb ik al een aantal vrienden in Amsterdam, vertelt hij. De roadshow, onder de naam Langkawi-Amsterdam, is bedoeld om Basis Bay neer te zetten als een onderneming met een holistische visie op Green IT. Daarin speelt de ervaring die Basis Bay heeft opgedaan met het opknappen van tweedehands computerapparatuur een belangrijke rol. Ik heb zelf bij IBM gewerkt; wij zijn wederverkoper voor Cisco in een aantal Aziatische landen en we hebben goede contacten met HP en Sun Microsystems tegenwoordig Oracle, legt Thiagarajah uit. Als het om legacy gaat, weten wij van de hoed en de rand. We kennen de markt, de producten en de technologie. Het is zonde om op zich nog goede apparatuur naar de schroothoop te verwijzen, terwijl ze na een grondige opknapbeurt weer heel goed inzetbaar zijn in de hedendaagse datacenters. Uit ecologisch oogpunt valt hergebruik te

13 verkiezen boven consumptie van steeds weer nieuwe apparatuur. Deze eerste pijler van zijn holistische visie noemt hij smart procurement : slim inkopen. Dan gaat het om het nemen van de juiste beslissingen bij het aanpassen of upgraden van de IT-infrastructuur bij veranderende zakelijke vereisten. Het is belangrijk refurbished apparatuur te overwegen alvorens blindelings nieuwe apparatuur aan te schaffen. In veel gevallen is hergebruik mogelijk. verlenging levensduur Een tweede pijler van zijn visie noemt de Basis Bay-directeur Extending Product Life Cycle. Wij verlengen de levenscyclus van computerapparatuur. Als een leverancier geen ondersteuning meer biedt voor zijn producten, dan wil dat nog niet zeggen dat dat apparaat niet meer naar behoren functioneert en is te onderhouden. In plaats van zich gedwongen te voelen nieuwe apparatuur aan te schaffen, bestaat de mogelijkheid een onderhoudscontract bij ons af te sluiten. APC by Schneider Electric is in dit opzicht blij met onze komst naar Amsterdam, weet hij. Groene datacenters is de derde pijler. In de datacenters die wij in Zuidoost-Azië exploiteren zijn het mechanische en elektrotechnische ontwerp afgestemd op een flexibele vraag naar rekenkracht door onze klanten. Daarbij is het uitermate van belang dat kostenoptimalisatie en efficiënt energiegebruik nauw op elkaar zijn afgestemd. Het allerbelangrijkste om tot een groen datacenter te komen, is dan ook dat de CFO, de CIO en de Facility Manager serieus gezamenlijk rond de tafel gaan zitten om tot een optimale oplossing te komen. Dat is vaak het eerste wat er moet gebeuren. De vierde pijler is de optimalisatie van de bestaande IT-infrastructuur. Dan hebben we het niet alleen over serverconsolidatie en virtualisatie, maar ook over cloud computing en vooral over shared disaster recovery centers. Analoog aan cloud computing, hoef je niet een eigen disaster recovery center te hebben, maar 'Als een leverancier geen ondersteuning meer biedt voor zijn producten, dan wil dat nog niet zeggen dat dat apparaat niet meer naar behoren functioneert en is te onderhouden' kun je die functionaliteit inhuren bij een datahotel dat specifiek is gericht op besherming en herstel van informatie in geval van een calamiteit. Dit alles zorgt voor stroomlijning van het resourcegebruik, hetgeen uiteindelijk leidt tot een lagere Total Cost of Ownership. En daar hoort elke CIO toch naar te streven. negatieve klank De laatste pijler ten slotte omvat green best practices. Als je naar onze historie kijkt, dan dragen we al sinds de oprichting in 1996 duurzaamheidsbeginselen uit en passen we die in onze bedrijfsvoering toe. We hebben het toen niet van de daken geschreeuwd vrijwel niemand lag er toen ook nog wakker van maar duurzaamheid zit wel in onze genen, vertelt Thiagarajah. Om deze reden heeft de onderneming onlangs zijn motto aangepast naar Re-engineering IT for a greener world since Ik denk dat onze slogan voor zichzelf spreekt. Wij haken niet aan op een nieuwe beweging; dit is altijd al onderdeel geweest van onze groei, ons bedrijfsmodel en onze waarden. Het groen-concept is niet iets dat aan onze bedrijfsvoering is toegevoegd; het ís onze bedrijfsvoering. Wij zijn ons bedrijf begonnen met drie onderdelen: enterprise hardware solutions, tech services, en data center recovery. Wij onderdcwdecember trend 13

14 dcw december trend 14 scheidden ons toen van concurrenten door onze klanten te voorzien van uitstekende, refurbished apparatuur. Destijds en misschien nu ook nog wel een beetje had refurbished een negatieve klank in de markt. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is gebruikte apparatuur niet foutgevoelig en zijn ze heel goed inzetbaar binnen een bestaande omgeving door zet te configureren naar de behoeften van de klant. Op grond van onze ervaringen zijn wij van mening dat de meeste apparatuur dubbel zo lang mee kan als een leverancier opgeeft. Hij voegt eraan toe dat de refurbishment tak Interesse in groene datacenters? Kijk dan op een speciale website voor groene IT en opgezet door DatacenterWorks, All IT Rooms, Rittal en Stulz. van de onderneming nu nog zo n tien procent van de omzet voor zijn rekening neemt. best practices Als het over duurzame datacenters gaat, neemt Thiagarajah de term Green Data Center Beyond The Norm in de mond. De jongste datacenters die het bedrijf heeft ontworpen en exploiteert, zijn ontwikkeld om maximale energie-efficiëntie te koppelen aan minimale invloed op de ecologische omgeving. Wij gebruiken uiteraard een plattegrond met warme en koude gangen, passen kostenefficiënte elektriciteitsdistributie naar en tussen de racks, vloeistof gekoelde systemen, waterefficiëntie toe, en zorgen voor een gezond binnenklimaat. Hij wijst erop dat in de loop der jaren heel wat groene kennis is opgebouwd in de datahotels van Basis Bay. Die best IT practices passen we toe in onze advisering aan klanten. Het mag misschien zo zijn dat onze handelwijzen niet perfect zijn en nog steeds voor verbetering in aanmerking komen, we streven er in elk geval naar elke dag ons best te doen. Momenteel exploiteert Basis Bay vier datacenters in Maleisië (twee in Glenmarie Shah Alam). Op de vraag of Basis Bay van plan is ook in Nederland nieuwe datacenters te bouwen en te exploiteren, antwoord Thiagarajah ontkennend. Er zijn hier al heel veel partijen actief. Daar kunnen we niet veel aan toevoegen, zegt hij. Wel kunnen we de bedrijven die datacenters bouwen van advies voorzien over hoe ze dat duurzaam kunnen doen. Op raadgeving ligt in Nederland het accent, maar wie weet wat de rest van Europa voor ons in petto heeft? 'Op grond van onze ervaringen zijn wij van mening dat de meeste apparatuur dubbel zo lang mee kan als een leverancier opgeeft'

15 REINIGEN, RECONDITIONEREN EN CONSERVEREN VAN KLIMAATTECHNISCHE INSTALLATIES PROGREEN CONDENSORCOATING Duurzaam elastisch Wering vuilaangroei Goed geleidend Alu-membraam Titaandioxide Zeer goede hechting en bescherming Watergedragen GROEN! Kijk voor meer informatie op: Bunsenstraat GC Dordrecht T Conpro adv..indd :16:15 People are the basis for our success: clients, employees, partners and stakeholders. And many other people whose lives we want to improve through our work. That is what makes us a people s business. Close to the markets, in which our clients operate and close to their projects, in which we are personally involved. Worldwide, local Tebodin. Always close. Part of Royal BAM Group Tebodin always close Datacenter services Our ability to offer consulting and engineering services provides our clients with a single point of contact for all their needs. Our datacenter specialists are on hand with the experience and expertise necessary to assist in the selection, development, design, construction and maintenance of datacenters on both greenfield and brownfield sites. For further information please contact Bramske Dudok van Heel via j.dudokvanheel@tebodin.com

16 Decos betrekt futuristisch hoofdkantoor Datacenter als kloppend hart het space businesspark in noordwijk is sinds enkele maanden een nieuw, opvallend gebouw rijker: het hoofdkantoor van de decos technology group. het futuristische gebouw laat zich nog het best vergelijken met een zojuist uit de lucht gevallen meteoriet. middenin het gebouw op de tweede etage, letterlijk in het hart, bevindt zich een datacenter. de koeling daarvan was geen alledaagse opgave. het systeem van een verrassende leverancier bracht uitkomst. Hans Lamboo is journalist dcw december praktijk 16 De opvallende architectuur van de buitenkant dicteert de indeling aan de binnenzijde: de ruimten zijn onregelmatig van grootte en vorm. Het interieur is licht en de ruimten hebben veel glazen binnenwanden. Wij zijn een transparant bedrijf en iedereen mag zien wat er achter de wanden gebeurt, zegt Paul Veger CEO Decos Technology Group. Ik had natuurlijk kunnen kiezen voor een standaardkantoor ergens op een industrieterrein. Maar ik wil onze mensen graag een prettige, inspirerende werkomgeving bieden. Wij omarmen Het Nieuwe Werken en ik wil dat medewerkers hier graag naartoe komen. Het futuristische gebouw heeft drie lagen, met elkaar verbonden door witte trappen, zodat de medewerkers zich enige lichaamsbeweging moeten getroosten om op een andere vloer te komen. Er is wel een lift in het pand, maar die wordt amper gebruikt. Op enkele plaatsen zijn muurvullende afbeeldingen van ruimtetaferelen aangebracht, die het toch al spacy ogende gebouw verder verbindt met de nabije omgeving waar de European Space Agency en de Space Expo gevestigd zijn. Zelfs het terrein om het gebouw heen heeft nog het meest weg van het oppervlak van de planeet Mars. transparant In deze tijden van outsourcing, offshoring en cloud computing heeft Veger toch gekozen voor een inpandig datacenter, naast een groot eigen datacenter in Amsterdam dat wordt gebruikt voor de productieomgeving. Software is een ontastbaar, onzichtbaar goed. Het feit dat we de techniek in de buurt hebben, zorgt ervoor dat we er toch op een bepaalde manier contact mee hebben. Een softwareonderneming zonder techniek in huis, dat zou toch bijzonder zijn. Ik ben zelf een technicus in hart en nieren en ik heb er plezier in om de techniek dichtbij te hebben. Ik vind het gewoon mooi. Het datacenter in Noordwijk wordt gebruikt om het interne netwerk, inclusief mobiel, te faciliteren en als testomgeving. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om live demo-omgevingen te draaien. Tot de klanten van Decos behoren veel overheden. Daardoor ziet het bedrijf zich geconfronteerd met de hoge eisen die aan datasecurity worden gesteld. We kunnen niet zomaar elke vorm van cloudopslag gebruiken. Amazon is voor onze klanten niet geschikt omdat het onder Amerikaanse wet- en regelgeving valt. Wij moeten de zaken toch vaak heel anders inrichten, bijvoorbeeld met een private cloud, waarmee we een meer beheerste omgeving kunnen bieden. En de overheid heeft een eigen cloud waarmee we dingen doen, zegt Veger. decos Decos is een Nederlands softwarebedrijf, gespecialiseerd in oplossingen op het gebied van document- en informatiebeheer. Sinds de oprichting in 1987 heeft het bedrijf diverse succesvolle applicaties op de markt gebracht. Met de introductie van de complete en veelzijdige oplossing voor document- en recordmanagement Decos D5, geldt Decos als één van de belangrijkste spelers in Nederland op de markt van documentbeheer. Daarnaast biedt het het geavanceerde fleet-managementsysteem Decos Cartracker en heeft het een Software Development Center in India, waar zowel eigen producten als klantspecifiek maatwerk wordt ontwikkeld. Meer informatie:

17 Buitenzijde van het hoofdkantoor van Decos Technology Group in Noordwijk, een ontwerp van de architecten van Inbo Rijswijk. Ik geef de voorkeur aan een modern koudemiddel. dcw december praktijk 17

18 dcw december praktijk 18 Het koelsysteem is echt een apart systeem. Zijn eigen kantoor op de tweede etage met glazen binnenwand is slechts enkele meters verwijderd van de glazen deur naar het datacenter. Liever had hij de hele wand tussen het datacenter en de gang van glas gemaakt. Maar dan zouden we in de knoop komen met isolatiewaarden. We hebben dus gekozen voor glazen deuren. Daar is best wel strijd over geweest. Maar techniek is het hart van ons bedrijf. Onze missie is: we verbinden mensen met elkaar en met hun informatie. En dat is iets wat we ook in het gebouw tot uiting willen laten komen. modern koelmiddel Dick van der Lely, van installatiebedrijf Lobbezoo, is vanaf het begin betrokken geweest bij de opzet van het datacenter. De keuze voor deze ruimte vormde tegelijk de restricties voor de te installeren koelapparatuur. Ik kan hier geen grote luchtsystemen inbouwen en de architect stond niet toe dat er apparatuur op het dak werd geplaatst. De keuze was dus beperkt. Daar komt bij dat ik in deze ruimte beslist niet met water wilde koelen. Dat leek me erg onverstandig. Ik geef de voorkeur aan een modern koudemiddel. Tien jaar geleden kon de koeling met water preciezer worden ingeregeld dan met de toen beschikbare koudemiddelen. Dat is inmiddels achterhaald, stelt Van der Lely. We gebruiken bij Decos een installatie van Mitsubishi Electric met koelmiddel 410a. Daar kun je uiterst nauwkeurig mee regelen. Deze door Alklima op de markt gebrachte systemen zijn van grote kwaliteit met bewezen technologie, dus daar valt weinig tot geen uitval van te verwachten. Mochten zich toch voor mij onoplosbare problemen voordoen, dan kan ik altijd een beroep doen op mensen van Alklima of de fabrikant zelf. Het is van groot belang dat je je als installateur én als klant verzekerd weet van goede, betrouwbare back-up. Ook daarom is de keuze gevallen op dit bedrijf. Omdat de manier van werken gewoon heel prettig is. Daarbij weet je dat je kwaliteitsapparatuur binnenhaalt. Natuurlijk, het kan altijd goedkoper. Het kan ook veel duurder. Ik vind de prijs-kwaliteitsverhouding gewoonweg goed. gok wagen Van der Lely adviseerde Decos om voor een redundant systeem te kiezen. De twee units wisselen elkaar volgens een ingegeven schema af, zodat beide units evenveel worden gebruikt. Bovendien werkt de ene unit als fail-over voor de andere, en kan bijspringen met aanvullende koelcapaciteit, mocht dat nodig zijn. Dat zijn belangrijke keuzes. We hadden het ook geen redundant systeem kunnen neerzetten en kunnen kiezen voor één enkele unit en erop vertrouwen dat die units nooit storingen geven. Dan waag je de gok. Durf je dat? Dat mag de opdrachtgever zeggen, stelt Van der Lely. Ik vind het reëel om er rekening mee te houden dat je ooit een keer problemen krijgt. Maar met een A-merk zul je minder snel problemen krijgen dan met een goedkoper systeem. Bij Decos herbergt het datacenter de corebusiness en dan kun je beter voor deze oplossing kiezen. En dat is ook Vegers visie, zijn manier van werken. Hij wil gewoon dat het goed is. Het datacenter is uitgevoerd als een kamer in een kamer. Dit om aan alle eisen op het gebied van isolatie te kunnen voldoen. De toegang tot het datacenter is dan ook een sluis, met aan twee zijden een glazen deur. Vanaf de gang is de binnenzijde van het datacenter goed te zien maar absoluut niet te horen. Een wonder van isolatie, want het geluid in de serverruimte is oorverdovend. Vanuit in de vloer geplaatste roosters wordt gekoelde lucht in de ruimte geblazen. Onder de roosters zijn gekleurde tl-balken geplaatst die voor afwisselende kleuren zorgen. Dat is een overblijfsel uit ons vorige gebouw, vertelt Alain van Hanegem, beheerder van het datacenter. Daar hingen de tl-buizen in het dak. Ze pasten hier mooi onder de roosters in de vloer. Het is puur ter decoratie, maar het geeft wel een passende sfeer. onder water staan Bij de inrichting van het datacenter werd geïnvesteerd in nieuwe Juniper-apparatuur. Het center huisvest de virtuele clusters van de kantooromgeving, een OTA-omgeving, een productieomgeving en verschillende publicatiesystemen die onder meer webservices leveren. Er worden ook data opgeslagen, maar alleen voor eigen gebruik. In ons datacenter in Amsterdam zit echt de grote bulk aan data. Hier gaat het koelsysteem De serverruimte van Decos wordt gekoeld door twee PFD P 250 VM E-binnenunits met twee PUHY P 250-buitendelen uit de PFDdownflowserie van Mitsubishi Electric. Door de toepassing van de inverterregeling en een speciaal ontwikkelde verdamper is het aandeel van de voelbare warmte 0,93. Bij een binnenconditie van 22 C en 42 procent RV wordt zelfs een voelbare warmte van 100 procent gehaald. Dit houdt in dat er geen ontvochtiging plaatsheeft. De inverterregeling kan exact het gevraagde vermogen leveren waardoor er een nauwkeurig geregelde atmosfeer ontstaat met een temperatuurgradiënt van +/- 1 C. De toegepaste invertertechniek behoort tot de meest energiezuinige DX-systemen en is ook toegepast in de PFD-downflowserie, waardoor een koelsysteem ontstaat met een hoge COP. De buitenunits hebben een scrollcompressor en de twee PFD-units zijn standaard voorzien van een back-up en rotatiefunctie. De back-upfunctie faciliteert zowel fail-over als eventueel nodige additionele capaciteit. De ingebouwde rotatiefunctie zorgt ervoor dat de systemen automatisch van bedrijf wisselen volgens een ingegeven schema. Hierdoor zullen de units elk evenveel draaiuren maken en dus een gelijkmatige slijtage kennen. Meer informatie:

19 om enkele tientallen terabytes, zegt Van Hanegem. Het datacenter is echt op de groei gemaakt: we hebben zes racks ruimte waarvan we ongeveer een derde gebruiken. We kunnen voorlopig nog voort, want nieuwe technologie zorgt er voortdurend voor dat steeds meer data op steeds minder ruimte kunnen worden opgeslagen. Opvallend is dat het datacenter op de tweede etage gehuisvest is. De meeste bedrijven kiezen voor de kelder. Dat is logistiek misschien handiger, maar als die kelder bijvoorbeeld onder water komt te staan, heb je een enorm probleem, vindt Van der Lely. Ook dat risico hebben we willen uitsluiten. En geloof het of niet: tijdens de bouw heeft de kelder inderdaad onder water gestaan. De juistheid van de keuze werd bevestigd. Om er met een knipoog aan toe te voegen: Bovendien vindt Veger het prachtig dat het datacenter zich zo dicht bij zijn kantoor bevindt. met rust laten De klimaatbeheersing van het kantoorgebouw is een apart systeem in een aparte ruimte: recht boven het datacenter. De vloer is dan ook speciaal waterdicht en watervast gemaakt. Want er is altijd zoiets als condensafvoer. Stel dat daar ooit eens iets mee is, dan komt het datacenter niet in de problemen, zegt hij. Het koelsysteem van het datacenter is echt een apart systeem. We willen het volledig stand alone houden om zoveel mogelijk risico s op storingen uit te sluiten. Dat is ook de reden dat we bijvoorbeeld geen warmte hergebruiken. Als je het systeem zoveel mogelijk met rust laat en laat doen waar het voor is gemaakt, is de kans op storingen immers het kleinst. We kunnen niet zomaar elke vorm van cloud-opslag gebruiken. dcw december praktijk 19

20 Oplopende temperatuur stelt nieuwe eisen Schleifenbauer voegt vochtigheidssensor toe aan PDU's de grenzen voor temperatuur en vochtigheid in computerzalen staan ter discussie en hun bereik wordt steeds groter. maar is dit een reden om het niet meer zou nauw te nemen? schleifenbauer products denkt van niet en voegt daarom als optie een vochtigheidssensor toe aan zijn pdu s. Dominique Wilms os computerroom expert en adviseur van Schleifenbauer Products. dcw december trend 20 De noodzaak van een stabiele temperatuur wordt in het algemeen wel aanvaard, maar het controleren en opvolgen van de vochtigheid staat nogal eens ter discussie. Van oudsher stelt men dat lage vochtigheid aanleiding geeft tot statische elektriciteit (en de daarmee gepaard gaande ontladingen - ESD), terwijl hoge vochtigheid een risico geeft tot condensatie (het neerslaan van het water in de warme lucht op koude delen). Door het verhogen van de temperaturen in de zalen en de aanzienlijke temperatuurverschillen tussen de voorzijde en achterzijde van een IT-rack moeten we dus extra opletten met condensatie. Hoe warmer de lucht hoe meer water deze kan bevatten. We spreken immers over 'relatieve vochtigheid'. gekoelde lucht lekken Ook in computerruimtes geldt: meten is weten. De leveranciers van de gespecialiseerde koelsystemen voor de computerzalen gebruiken de metingen voor het aansturen van hun systemen. Een professioneel datacenter zal de informatie van deze systemen of enkele individuele sondes verspreid over de zaal inlezen via hun BMS (building management system). Vervolgens zal men er wat grafiekjes mee produceren om hun klanten te bewijzen dat ze netjes binnen de SLA blijven of om voor het geval van een storing - het verloop te documenteren. Deze aanpak geeft echter alleen zicht op de volledige zaal of op bepaalde zones. Het biedt weinig informatie over - zeg maar - 'plaatselijke' situaties. Laat staan dat het enige informatie geeft over de interne gesteldheid van een IT-rack. Het meten van temperatuur en vochtigheid in de IT-racks biedt dan ook een duidelijke toegevoegde waarde. Dit maakt het in de eerste plaats mogelijk om een beter inzicht te krijgen in de luchtstromingen, zodat de aanvoer van gekoelde lucht efficiënter te gebruiken of preventief op te treden. Ook is het door deze metingen mogelijk een inzicht krijgen in de veranderingen. Elke serieuze afwijking van de gemiddelde temperatuur en vochtigheid vereist dan ook een nader onderzoek en een eventuele tuning. Zo kan een een plotselinge wijziging van de vochtigheid een indicatie zijn dat een kabeldoorvoer naar de verhoogde vloer niet is teruggeplaatst en er dus gekoelde lucht 'lekt'. Of dat blanking panels zijn verwijderd en er een 'kortsluiting' is ontstaan van de luchtstroom binnen het rack. De meetresultaten kunnen ook gebruikt worden om de leverancier van IT-systemen te bewijzen dat de apparatuur wordt gebruikt binnen de toegelaten grenzen, hetgeen nuttig kan zijn bij geschillen oer garantieregelingen in het geval de producent een inbreuk op de gebruiksomstandigheden inroept. prijsdaling De meetapparatuur is de laatste jaren sterk in prijs gedaald en kan in veel gevallen via SNMP worden uitgelezen en gekoppeld aan de gebruikelijke IT-monitoringsystemen. Deze leveren op hun beurt grafische voorstellingen die het interpreteren van de meetresultaten eenvoudiger maakt. Zij beschikken veelal over een systeem om afwijkingen te rapporteren of alarmeringen te versturen of de gemeten waarden te gebruiken om een CFD ( computational flow diagram ) voorstelling te maken. Het meten van de vochtigheid en temperatuur op enkele niveaus op de voorzijde en achterzijde van het IT-rack is dus een haalbare kaart geworden om de complexe omgeving van een computerzaal efficiënter en betrouwbaar te beheren.