12 augustus e jaargang no. 32

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "12 augustus 2005-56 e jaargang no. 32"

Transcriptie

1 12 augustus e jaargang no. 32 Sinds kort staat voor de afdeling Precipitation een nieuw bord, een visual display van in totaal 200 tanks. Het gaat om precipitators, primaries/pump tanks, secondaries en trays. Aan de kleuren valt af te lezen hoeveel tanks teveel settle solids hebben en hoe het staat met de residual life (dat is de tijd tussen het in bedrijf nemen van een tank en de periode waarbinnen hij schoongemaakt moet worden). Normaliter moeten de cirkels groen gekleurd zijn. Afwijkingen worden volgens een legenda gekleurd. Het bord is een Best Practice Transfer. John Sibly, President Global Manufacturing AWAC, zag zo een visual display bij Jamalco op Jamaica en vroeg de overige plants van de business unit het voorbeeld te volgen. Suralco heeft het aangepast aan haar situatie. Soekimin Pawirodinomo en Andro Loods waren belast met de implementatie van het bord in de precipitation area. Onze visual display is ontworpen en in eigen beheer gemaakt door Andy Kromodihardjo, Anil Jhari, Andy Conraad, Perdiepkoemar Koendjbiharie, Soekimin Pawirodinomo en Henri Bhoepsing, allen leden van het ABS Implementation Team Refining. Dit team heeft onder meer tot taak ABSconcepten te ontwikkelen en implementeren en learnings en best practices te sharen. 1

2 Suralco s Managing Director Warren Pedersen overhandigt een presentje aan Dave Bell van het AWA Atlantic EBS Lead Team. Een uiteenzetting van de stand van zaken sinds de implementatie van Enterprise Business Solution, EBS, hebben leden van het Suralco implementatieteam gegeven aan leidinggevenden van ons bedrijf. Ze deden dat op donderdag 4 augustus j.l. in aanwezigheid van Dave Bell en Tim Chilvers van het AWA Atlantic EBS Lead Team en Prag Ratra en Andrew Heiliger, de consultants van Oracle, het bedrijf dat in opdracht van Alcoa de gestandaardiseerde computerapplicatie ontwikkelde. De vier gasten hebben in de twee weken voor de Go Live van het nieuwe systeem bij Suralco op 1 augustus j.l. assistentie verleend. Hun medewerking werd beloond met houten plaquettes waarop een afbeelding van Paranam Operations en de datum van de EBS Go Live. Tijdens het operationeel worden van het systeem zijn kinderziekten geconstateerd. Bepaalde functionaliteiten die het in de testperiode wel deden, lieten het op het tijdstip van productie, de production instance, afweten. Dit euvel zal met patches worden hersteld. In de tussentijd zullen work arounds worden toegepast, waarbij de processen langs een omweg zullen worden uitgevoerd.,,een beetje ongerief voor users, maar dat zal gauw tot het verleden behoren, zegt Glenn Elshot, de Single Point Accountable (SPA) person voor de implementatie van EBS. Bij de bulk load in Pittsburgh is er ook iets misgegaan, waardoor sommige Suralco - medewerkers die toegang moesten krijgen tot het systeem, niet konden worden aangesloten. Voor hen zijn de responsibilities weer aangevraagd, maar in de realisatie is wat tijdverlies opgetreden. Maurice Tjon Soei Len, SPA voor RtP (Requisition to Pay), zegt dat de consultants veel steun hebben verleend bij het linken van bijna 3000 purchase orders aan work orders, wat manuaal moest gebeuren. Er moeten nu nog ongeveer 500 PO s worden gelinkt. Suralco s Managing Director Warren Pedersen zei te weten dat de overschakeling van het ene systeem naar het andere nooit vlekkeloos gaat. Hij is ervan overtuigd dat ons implementatieteam samen met de teams in de andere AWA Atlantic bedrijfslocaties en het Lead Team de issues adequaat zal oplossen. De Oracle consultants blijven tot eind september remote beschikbaar voor de oplossing van problemen bij werkzaamheden van Suralconiërs in EBS ondersteunen. Daarna kunnen we ons wenden naar de Oracle Helpdesk in Pittsburgh. Suralco zelf heeft een helpchain. Eventuele problemen in de areas moeten aan de planners worden voorgelegd, die dan contact opnemen met Maurice Tjon Soei Len en Astrid Groenewoud (voor RtP) en met Glenn Elshot en Ricardo Kasandikromo (voor eam = enterprise Asset Management). Als zij het nodig achten, worden de consultants ingeschakeld. 2

3 Meredith Mac Arthur, Senior Staff Human Resources Officer, is per 1 augustus 2005 betrokken bij het Refinery Restructuring Project. Ze rapporteert aan Production Manager Michel Pengel. Het Refinery Restructuring Project richt zich op het implementeren van het nieuwe concept van Team Leaders en Group Leaders. Ook worden huidige administratieve activiteiten gereorganiseerd. Het doel van dit project is de efficiëntie te verhogen en een more learning organisatie te worden waarin continuous improvement geïntegreerd wordt in de organisatiestructuur. In een bekendmaking wordt Meredith door Managing Director Warren Pedersen bedankt voor het uitstekende werk dat ze heeft verricht als interim Human Resources Manager. We are convinced that she will approach her new assignment with the same drive, tenacity and innovation she has shown in her previous assignment. Warren Pedersen heet ook Caroline Ramdin, die terug is in ons bedrijf, welkom. Ze heeft haar taken als Human Resources Manager hervat. Ongeveer 25 leraren van het Mr. Dr. J.C. de Miranda Lyceum hebben op vrijdag 5 augustus j.l. op eigen verzoek een bezoek gebracht aan Paranam Operations. Enkele weken geleden was een groep studenten van deze instelling bij ons te gast. Human Resources Officer Jan van Dijk, Refining Technician Anil Jhari, Training Supervisor Harold Kromopawiro, Senior Environmental Engineer Moedio Tirtotaroeno en Senior EHS Engineer Veena Ramtahalsing hebben op hun vakgebied presentaties verzorgd. De leraren toonden bijzondere belangstelling voor het bedrijfsproces. Na een lunch en een plant tour hebben ze zich verpoosd in het Redi Doti Zwembad. 3

4 Voorbeelden van de talrijke pompen die worden gebruikt in het proces van verwerking van bauxiet tot aluinaarde. Pump sleeves zijn metalen bussen die assen van pompen beschermen tegen slijtage als gevolg van de wrijving met de aspakking. Om deze wrijving zo laag mogelijk te houden, wordt de pakking met water gesmeerd en gekoeld. Het materiaal van de pakking bevat ook bestanddelen die bevorderen dat de wrijving zo laag mogelijk blijft. Het loopoppervlak van de sleeves moet zo glad mogelijk zijn afgewerkt en het moet bestand zijn tegen hitte en slijtage. Sleeves voor de talrijke slurry- en liquor-pompen in de refinery worden grotendeels in de Mechanical Het opspannen van een voorgedraaide sleeve. Electrical/Instrument Shop vervaardigd uit dikwandige stalen tubing. Het prefabriceren gebeurt op één van de computergestuurde CNC draaibanken. De slijtvaste laag wordt verkregen door onder hoge temperatuur metaalpoeder op het werkoppervlak te spuiten. Dit gebeurt in de Sleeve Metallizing Station. Na deze stap worden de sleeves op maat gedraaid. De opgespoten laag wordt op een slijpbank afgewerkt.,,het is het vermelden waard dat ons bedrijf binnen de business unit AWA Atlantic de enige locatie is die pump sleeves vervaardigt, zegt Supervisor Joor Soerowirjo. De kwaliteit van de opgespoten laag is nog niet geheel naar wens, maar met adviezen van deskundigen wordt getracht verbetering hierin te brengen. Het zelf vervaardigen van de sleeves is financieel ook aantrekkelijk; onze sleeves kosten ongeveer een kwart tot een derde van materiaal dat door een fabriek geleverd wordt. In de Mechanical E/I Shop staat verschillend equipment dat voor het gemak met de naam van de fabrikant wordt aangeduid. Zo is er de Lodge & Shipley Engine Lathe, een draaibank voor metaalbewerking. Hij wordt voornamelijk ingezet voor het opspuiten van de pump sleeves en wordt nu Sleeve Metallizing Station genoemd. Hier wordt gebruik gemaakt van powder metal spray, poedermetaal dat de slijtvaste stalen laag op de sleeves moet vormen. Het spuiten gebeurt met een speciale brander. 4

5 Sadiwirjo Legiman bezig met het voorverwarmen van de sleeve. In de rechter bovenhoek de afzuigkap. Ruud Inderson (links) en Sanjay Ramadhin kijken toe. De Lodge & Shipley Engine Lathe werd van een eigen zuigkap voorzien om de vrijgekomen gassen, die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, af te zuigen en te filteren. Dit is een vereiste van EHS en ISO. Eerder werd een mobiele afzuig/filterinstallatie ingezet. Het mondstuk van de inlaat was echter niet geschikt om alle gassen af te zuigen. De zuigkap die er nu is, werd vorig jaar ontworpen door Natin - student J. Ronoredjo, als onderdeel van zijn afstudeerwerkstukken. De sleeve na een afkoelingsproces in een bak met fiberfrax-poeder. Het opspuiten van metaalpoeder om een slijtvaste laag te krijgen. Het eindproduct, op maat gedraaid en geslepen. Het verwijderen van de sleeve na het opspuiten van metaalpoeder. Een zgn. rotating assembly van een liquor pomp, voorzien van sleeves. 5

6 De Alcoa Self-Assessment Tool, ASAT, waarmee processen getoetst worden, verkeert in een overgangsfase. In de vorige editie schreven we dat ASAT zal worden opgenomen in OpEx, Operational Excellence. Beide tools hebben alles te maken met het Alcoa Business System, ABS. Standaardisatie is de rode draad, alles moet volgens zichtbare standaardmethoden worden gedaan.,,op weg naar operationele uitmuntendheid heet een document dat Alcoa Chairman en Chief Executive Officer Alain Belda publiceerde. Om de beste onderneming te worden, moeten we consistent te werk gaan in al onze bedrijven, met duidelijke normen, verwachtingen, maatstaven en taken. Normen hebben ons succes helpen boeken in EHS en financiële rapportage, want waar je ook bij Alcoa kijkt: deze processen zijn altijd consistent. Maar in onze operaties voert inconsistentie nog steeds de boventoon. Hier moet wat aan gedaan worden om ervoor te zorgen dat onze operaties voldoen aan dezelfde strenge vereisten en prestaties die in onze andere activiteiten haalbaar bleken. Het Alcoa Business System (ABS) dient om onze strategieën en processen te verbeteren en ons fantastische bedrijfspotentieel te ontsluiten. We hebben fraaie successen gezien op gebieden waar ABS als alomvattend systeem is ingezet en gebruikt is om strategie te definiëren, te laten zien waar beperkingen golden en waar kansen voor verbetering lagen. Ik heb met u echter ook mijn frustratie gedeeld over het feit dat deze successen niet overal geboekt worden en dat dit vaak ook niet snel genoeg gebeurt. Wij schatten dat gebrek aan stabiliteit in uitrusting, processen en personeel elk jaar resulteert in ten minste US$ 400 miljoen aan gemiste kansen. Dat kunnen we ons niet veroorloven. De ABS Operational Excellence Alcoa Self-Assessment Tool (ABS OpEx ASAT) die onlangs gelanceerd werd, dient ter institutionalisatie van het ABS-proces en om ons fantastische bedrijfspotentieel te ontsluiten door duidelijke verwachtingen, doelstellingen, activiteiten en controles te formuleren zodat we overal binnen de onderneming die kansen aangrijpen waar momenteel alleen onze best presterende bedrijven van profiteren. Bedrijfscasussen bepalen wat de juiste doelstellingen voor rendement van kapitaal, groeikansen en bedrijfsmaatregelen zijn. Strategieën maken duidelijk waar we moeten beginnen en waarop we moeten focussen. De ABS OpEx ASAT brengt ons een stap verder en laat ons zien hoe we strategieën overal binnen de organisatie effectief kunnen inzetten door ons te concentreren op personeelscapaciteiten, procesoptimalisatie en betrouwbaarheid van uitrusting. Dit nieuwe hulpmiddel stelt aan onze operaties dezelfde strenge eisen (en levert hopelijk dezelfde fantastische resultaten) als we gezien hebben voor veiligheid (doelstelling van nul incidenten), financiën (doelstelling van nul zwakke plekken in controle) en milieu (doelstelling van nul milieuovertredingen). Het gaat in dit geval om het uitroeien van operationele verspilling. De ABS OpEx ASAT is intern ontwikkeld door de mensen die ABS en onze bedrijven het beste kennen. Hij zal een duidelijke basislijn trekken van uw operationele positie wat betreft A3- inzet en processtabiliteit. En hij geeft duidelijke binaire feedback over de dingen die gedaan moeten worden om onze bedrijven te verbeteren, met duidelijke maatstaven voor succes. U hebt gevraagd om duidelijkheid over de verwachtingen aangaande ABS en Kwaliteit, en de Executive Council en ikzelf zijn het ermee eens dat die duidelijkheid nodig is. De ABS OpEx ASAT valideert wat u doet en laat duidelijk zien wat er van ABSimplementatie verwacht wordt. In het streven om verspilling te elimineren voegt de nieuwe ASAT normen voor ABS, procesmanagement, onderhoud en productintegriteit samen zonder het netto aantal vereisten te verhogen. ASAT s voor onderhoud en EHShuishouding worden geëlimineerd om te voorkomen dat er dingen dubbel gedaan worden. Het team heeft in laatste instantie een document gecreëerd dat veel korter is dan als u alle dingen zou samenvoegen die de ABS OpEx ASAT vervangt. De ABS OpEx ASAT is geen checklist. Hij schrijft niet voor welke tools onze technische teams moeten gebruiken. In plaats daarvan is het een wegenkaart naar ABS, om ervoor te zorgen dat we consistent produceren waartoe we in staat zijn en om een structuur te creëren waarmee we aan de verwachtingen van de klant kunnen voldoen en de capaciteiten van de concurrentie kunnen overtreffen. Wat zal hiervan het resultaat zijn? Door een duidelijk antwoord te verkrijgen op de vraag Hoe goed doen we het? en een route voor verbetering uit te stippelen, zal de ABS OpEx ASAT de inzet van ABS versnellen. Dat levert reële bedrijfsresultaten op en geeft uw vestiging in laatste instantie het recht om te groeien. Het is een reis die ik in de toekomst graag met u zal ondernemen. Alain Belda 6

7 DODELIJKE SUIKER Een hoge bloedsuikerspiegel beschermt het ernstig zieke lichaam, dacht de medische wereld tot voor kort. Fout, toonden Belgische onderzoekers eind 2001 aan. De sterfte op de intensive care halveert als je de suiker streng onder controle houdt met insuline. Nu, na bijna vier jaar speurwerk, snappen ze ook waaróm insuline zo levensreddend werkt. Een kleine vier jaar geleden kwam Greet van den Berghe, hoogleraar intensieve geneeskunde in Leuven, met schokkend nieuws. Met een vrij eenvoudige maatregel had ze de sterfte bijna gehalveerd onder patiënten die na een zware operatie op de intensive care lagen. Daarvoor had ze geen revolutionair nieuw geneesmiddel nodig, maar iets heel gewoons: insuline. Meer insuline betekent minder suiker in het bloed, en dat bleek de overleving enorm ten goede te komen. Waarom dit zo levensreddend werkte, was toen nog niet goed duidelijk. Een vervolgartikel in het Journal of Clinical Investigation werpt er meer licht op. Van den Berghe:,,Dit type patiënten heeft van nature een verhoogde bloedsuikerspiegel en is niet erg gevoelig voor de werking van insuline, waarmee je de suikerspiegel weer omlaag kunt brengen. De medische wereld ging er tot voor kort van uit dat die hoge suikerspiegel een soort natuurlijk beschermingsmechanisme was, waaraan je dus niets moest doen - zonder dat daar wetenschappelijk bewijs voor was. IC-patiënten kregen daarom alleen insuline als hun bloed zoveel suiker bevatte, dat het boven de zogenaamde nierdrempel kwam, ongeveer 12 millimol per liter. Boven die concentratie gaan de nieren extra urine maken om van de suiker af te komen.,,wij toonden aan dat dit een ernstige misvatting was. We zorgden door extra insuline te geven dat patiënten na een zware operatie niet méér suiker in hun bloed hadden dan je bij gezonde mensen vindt, namelijk tussen de 4.4 en 6.1 millimol per liter. Van die patiënten gingen er veel minder dood dan van de controlegroep: 4.6 in plaats van 8 procent. Bovendien kwamen infecties, nierproblemen en zenuwschade minder voor, hoefden we minder bloedtransfusies te geven én waren deze patiënten veel sneller genoeg hersteld om naar een gewoon ziekenhuisbed te verhuizen. Tot 2002 zijn er in ziekenhuizen overal in de wereld dus vele duizenden ICpatiënten meer overleden dan nodig was geweest? Van den Berghe:,,Ja, daar komt het wel op neer. Maar niemand wist dat het zo eenvoudig was om de sterfte omlaag te brengen. Het onderzoek werd destijds uiteraard zo snel mogelijk gepubliceerd, in het New England Journal of Medicine.,,Bij ons artikel verscheen een commentaar van collega Timothy Edwards, vertelt de Leuvense hoogleraar,,,waarin hij Insuline werd in 1922 voor het eerst geïsoleerd door de Canadese chirurg Frederick Banting. schreef dat onze conclusies alleen golden voor chirurgiepatiënten. Voor andere IC-patiënten was nog niet bewezen dat intensieve behandeling met insuline heilzaam was. Wetenschappelijk gezien had hij gelijk, maar vergeet niet dat de bestaande praktijk ook allerminst op hard bewijs was gebaseerd! Eigenlijk vindt ze het een gemiste kans. Volgens Jozef Kesecioglu, hoofd van de intensive care van het Universitair Medisch Centrum in Utrecht, was het artikel van Van den Berghe een belangrijke stap vooruit.,,het zal weinigen in het vak zijn ontgaan. Hier waren we altijd al voorzichtig om de glucosewaarden (het bloedsuikergehalte) niet zover te laten stijgen als ze in de controlegroep van dit onderzoek deden. En niet lang na deze publicatie hebben we de streefwaarden verder verlaagd, tot iets boven het niveau die Van den Berghe aanraadt. Bij een klein deel van de patiënten is dat nog niet goed mogelijk, omdat hun glucosewaarde snel omlaag kan schieten. En dat kan ook ernstige schade aanrichten. Hoe is het in andere ziekenhuizen? Kesecioglu:,,Iedereen kent dit onderzoek, maar dat wil niet zeggen dat overal meteen de werkwijze is aangepast. Tegenstanders wijzen erop dat dit maar één onderzoek was, in één ziekenhuis, bij één type patiënt, waarbij de controlegroep wel erg hoge glucosewaarden had. Ik denk wel dat ze meer overtuigd zullen zijn nu de groep van Van den Berghe in het Journal of Clinical Investigation helder uitlegt waaróm glucose zo schadelijk is en via welke mechanismen insuline de patiënt beschermt. Dat verhaal staat bol van de signaalmoleculen van allerlei pluimage, die elkaars effecten op verschillende manieren beïnvloeden. De voornaamste conclusies zijn desondanks niet zo ingewikkeld, zegt Van den Berghe. Een hoge concentratie glucose in het bloed lijkt vooral zo gevaarlijk te zijn vanwege het effect op het endotheel, de binnenbekleding van de bloedvaatjes. Als dat niet goed functioneert, stroomt er niet genoeg bloed naar de organen, zodat die te weinig zuurstof krijgen. Veel IC-patiënten gaan daaraan dood. Insuline beschermt het endotheel door de glucoseconcentratie te verlagen en ook nog door de aanmaak van stikstofmonoxide in ontstekingscellen te remmen. Stikstofmonoxide heeft in hoge concentratie allerlei schadelijke effecten. Ja, het is nog best ingewikkeld, maar toch een stuk minder complex dan we altijd dachten. Naast dit onderzoek heeft de Leuvense hoogleraar een tweede studie uitgevoerd, waaruit blijkt dat de sterfte inderdaad bij álle IC-patiënten sterk kan worden teruggedrongen met een streng insulineregime. Elmar Veerman, Noorderlicht Nieuws 7

8 EPILEPSIE 8 Epilepsie (vallende ziekte) is een veelvoorkomende aandoening waarbij herhaaldelijk aanvallen (toevallen) optreden als gevolg van een plaatselijke verstoring van de elektrische activiteit in de hersenen. Bij de meeste epilepsiepatiënten is de aandoening met medicijnen goed in de hand te houden. Er is niet altijd een duidelijke oorzaak van epilepsie aan te geven. Mogelijke oorzaken zijn: erfelijke aanleg, ontstekingen (bijvoorbeeld hersenvliesontsteking, hersenontsteking), hersenbeschadiging door een ongeluk, hersenbloeding, hersentumor, medicijnvergiftiging en reflexepilepsie. Wat zijn de verschijnselen van epilepsie? We zeggen dat iemand aan epilepsie lijdt, wanneer hij regelmatig epileptische aanvallen heeft. Het komt ook heel vaak voor dat iemand eenmalig een epileptische aanval krijgt. Het verloop van een epileptische aanval kan uiteenlopen. Er kunnen verschijnselen optreden als spiertrekkingen, plukken aan kleding, smakken met de lippen, ongewone zintuiglijke gewaarwordingen of déjà-vu-ervaringen, maar ook bewustzijnsverlies met ritmische schokbewegingen en stuipen in de armen en benen, in combinatie met onregelmatige ademhaling. Afhankelijk van het type duurt een aanval meestal tussen een paar seconden en enkele minuten lang. In uitzonderlijke gevallen duurt een aanval urenlang. In dat geval is er sprake van een status epilepticus. Soms wordt een aanval voorafgegaan door een waarschuwingssignaal. Verschillende soorten aanvallen Er wordt onderscheid gemaakt tussen gegeneraliseerde en partiële epileptische aanvallen. Bij een gegeneraliseerde aanval vinden de abnormale elektrische ontladingen overal in de hersenen plaats. In dit geval treedt ook bewustzijnsverlies of bewustzijnsverandering op. Bij een partiële of focale aanval is slechts een bepaald gedeelte (focus) van de hersenen betrokken bij de abnormale elektrische ontladingen. Gegeneraliseerde aanvallen kunnen de volgende vormen aannemen: Absence (afwezigheid) of petit mal (kleine aanval): de patiënt is vijf tot vijftien seconden afwezig en staart voor zich uit; vervolgens gaat hij weer gewoon door met zijn bezigheden. Myoclone aanval, ook wel impulsief petit mal : een zeldzame vorm van epileptische aanval waarbij het lichaam ritmisch begint te schokken als gevolg van elkaar opvolgende spiersamentrekkingen. Meestal gaat het daarbij om de bovenste ledematen. Er treedt geen bewustzijnsverlies op. Tonisch-clonische aanval of grand mal: het lichaam verstijft eerst, waarna er ritmische spiertrekkingen volgen, meestal in alle vier ledematen. Tonische aanval: er is alleen sprake van spiercontractie, zonder ritmische spiertrekkingen. Atonische of akinetische aanval: een plotseling wegvallen van de spierspanning in het hele lichaam; dit kan leiden tot bewustzijnsverlies en neervallen van de patiënt. Bij een partiële aanval worden twee typen onderscheiden: Eenvoudige partiële aanval: een deel van het lichaam begint te schokken waarna de spiertrekkingen zich ook naar andere delen van het lichaam uitbreiden. Welke verschijnselen optreden bij een partiële epileptische aanval hangt af van welk gebied van de hersenen erbij betrokken is. De verschijnselen kunnen variëren van spiertrekkingen, verdoofdheid, zweten, duizeligheid en misselijkheid tot veranderingen in het gehoor, de reuk en de smaak. Deze verschijnselen duren enkele seconden en kunnen daarna volledig overgaan. Er is geen bewustzijnsverlies. Complexe partiële aanval: hierbij komen dezelfde verschijnselen voor als bij de eenvoudige partiële aanval, maar deze vorm gaat gepaard met bewustzijnsverlies. Deze vorm van epilepsie gaat uit van de temporale hersenkwab, die onder het slaapbeen ligt, en kenmerkt zich door aanvallen op het gebied van de psychomotorische processen (neurologische activiteit die psychische ervaringen en spierbewegingen veroorzaakt). De patiënt herhaalt steeds bepaalde bewegingen, zogenaamde automatismen. Voorbeelden hiervan zijn: smakken, aan de kleren plukken, rondlopen alsof de persoon dronken is. Andere verschijnselen zijn dat de patiënt de omgeving als een onwerkelijkheid ervaart of juist denkt wat er gebeurt al eerder te hebben meegemaakt. De patiënt is zich tijdens de aanval niet bewust van zijn eigen handelen of van de omgeving. CZ Medisch AZ - Medische encyclopedie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie

7 Epilepsie. 1 Inleiding. In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie. 4 Epilepsie-aanvallen. SAW DC 7 Epilepsie DC 7 Epilepsie 1 Inleiding In dit thema komen aan de orde: 2 Wat is epilepsie? 3 Leven met epilepsie 4 Epilepsie-aanvallen 1 1 2 Wat is epilepsie? Een epileptische aanval is een plotselinge kortsluiting

Nadere informatie

Epilepsie. Wat de docent moet weten.

Epilepsie. Wat de docent moet weten. Epilepsie Wat de docent moet weten. Sommige epileptische aandoeningen zijn moeilijker onder controle te brengen dan andere, maar de kans is groot dat de voorgeschreven medicijnen goed werken. Epilepsie

Nadere informatie

Epilepsie. bij 60-plussers

Epilepsie. bij 60-plussers Epilepsie bij 60-plussers Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende

Nadere informatie

Epilepsie. bij adolescenten

Epilepsie. bij adolescenten Epilepsie bij adolescenten Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende

Nadere informatie

Epilepsie. bij kinderen

Epilepsie. bij kinderen Epilepsie bij kinderen Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende vormen

Nadere informatie

Epilepsie. bij vrouwen

Epilepsie. bij vrouwen Epilepsie bij vrouwen Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende vormen

Nadere informatie

Belangrijke veiligheidsinformatie over dapagliflozine alleen voor diabetes type 1

Belangrijke veiligheidsinformatie over dapagliflozine alleen voor diabetes type 1 Belangrijke veiligheidsinformatie over dapagliflozine alleen voor diabetes type 1 Let op bij het gebruik van dapagliflozine. Dapagliflozine is het werkzame bestanddeel in het medicijn. Uw medicijn kan

Nadere informatie

Ha lo! Ik ben dokter Jesse 1 Toen ik op de basisschool zat, kreeg ik zomaar opeens epilepsie. Ik wist toen helemaal niet dat dat bestond. Bij mij is het overgegaan. Ik ben dokter geworden en leg nu aan

Nadere informatie

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Hersentumoren en rijbewijs Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Gezondheidsproblemen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Het vermogen om

Nadere informatie

Alles over de bloedziekten PNH & AA. Wat is bloed?

Alles over de bloedziekten PNH & AA. Wat is bloed? Alles over de bloedziekten PNH & AA Wat is bloed? Binnenin je lichaam zit een rode vloeistof. Dat is je bloed. Bloed is erg belangrijk voor je lichaam, het zorgt voor vervoer van stoffen, voor de warmte

Nadere informatie

Globaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie:

Globaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie: Epilepsie bij honden Epilepsie bij de hond is een redelijk vaak voorkomend neurologisch probleem bij de hond. De aandoening gaat gepaard met min of meer heftige epileptiforme aanvallen. Deze aanvallen

Nadere informatie

Training Within Industry - Job Instruction

Training Within Industry - Job Instruction Training Within Industry - Job Instruction Inleiding In veel bedrijven worden problemen opgelost door doelgericht aan die problemen te werken. Achteraf hadden deze problemen voorkomen kunnen worden, door

Nadere informatie

Koortsstuipen bij kinderen

Koortsstuipen bij kinderen Koortsstuipen bij kinderen Jonge kinderen krijgen bij koorts gemakkelijker een stuip dan volwassenen. Twee tot vijf op de honderd kinderen heeft wel eens een koortsstuip. Meestal is een koortsstuip onschuldig.

Nadere informatie

Hoe handelen bij een epileptische aanval

Hoe handelen bij een epileptische aanval Hoe handelen bij een epileptische aanval Wat is epilepsie? Epilepsie is een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Epilepsie is een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch

Nadere informatie

Epilepsie. C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte. Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling

Epilepsie. C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte. Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling Epilepsie Epilepsie C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling Wat is epilepsie? Bij epilepsie is er sprake van

Nadere informatie

Wat u moet weten. over koortsstuipen

Wat u moet weten. over koortsstuipen Wat u moet weten over koortsstuipen Beste ouders Kinderen die ziek zijn, maken soms één of meer koortsstuipen door. In deze brochure vindt u algemene informatie over de symptomen, oorzaken en behandeling

Nadere informatie

Hoe vaak komen koortsstuipen voor bij kinderen? Eén op de twintig tot vijftig kinderen maakt ooit één of meerdere koortsstuipen door.

Hoe vaak komen koortsstuipen voor bij kinderen? Eén op de twintig tot vijftig kinderen maakt ooit één of meerdere koortsstuipen door. Koortsstuip Wat is een koortsstuip? Een koortsstuip is een aanval waarbij de hersenen tijdens koorts niet goed functioneren. Een koortsstuip ziet er hetzelfde uit als een epileptische aanval. Bij een epilepsieaanval

Nadere informatie

MES geïntegreerd binnen ERP in productie is de sleutel tot betaalbare flexibiliteit

MES geïntegreerd binnen ERP in productie is de sleutel tot betaalbare flexibiliteit MES geïntegreerd binnen ERP in productie is de sleutel tot betaalbare flexibiliteit VRAAG: Hoe implementeer je betaalbare en uitvoerbare Real-time-business-optimized-flexibility in uw productiebedrijf?

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

Rotor doet meer met minder mensen en met minder kopzorgen

Rotor doet meer met minder mensen en met minder kopzorgen Rotor doet meer met minder mensen en met minder kopzorgen Met de komst van een nieuw management nam Rotor een ingrijpende beslissing: ITmaatwerk vervangen door standaardsoftware. Onder het motto Follow

Nadere informatie

Maximale inspanningstest

Maximale inspanningstest Maximale inspanningstest Je komt bij ons in het ziekenhuis voor een test. Die test heet maximale inspanningstest. Het is een onderzoek waarbij de dokter onderzoekt: Hoe jouw conditie is. Hoe je longen,

Nadere informatie

vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50

vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50 vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50 Eén van de hoogtepunten in de viering van 90 jaar Suralco is een expositie, die in het Congresgebouw bij het Onafhankelijkheidsplein wordt gehouden. Minister

Nadere informatie

Het zieke brein. Het epileptische brein & PNEA

Het zieke brein. Het epileptische brein & PNEA Het zieke brein Het epileptische brein & PNEA Geen Disclosures Epilepsie Wat is epilepsie? Epileptische aanvallen ontstaan door een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de

Nadere informatie

Kindergeneeskunde. Koortsstuipen. www.catharinaziekenhuis.nl

Kindergeneeskunde. Koortsstuipen. www.catharinaziekenhuis.nl Kindergeneeskunde Koortsstuipen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN031 / Koortsstuipen / 11-07-2013 2 Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

Checklist voor Succesvol Ondernemen

Checklist voor Succesvol Ondernemen Kruis aan wat voor jou van toepassing is om een overzicht te hebben van waar je mee aan de slag kunt om meer klanten te krijgen en meer geld te verdienen. SuccesHoek 1: Actiegerichte Focus Ik besteed meestal

Nadere informatie

Kempenhaeghe. Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022. Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige

Kempenhaeghe. Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022. Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige Kempenhaeghe Epilepsiecentrum Sterkselseweg 65 5591 VE Heeze 040-2279022 Presentatie: Maria Stijnen Epilepsieverpleegkundige Wat is epilepsie: Verschijnselen die optreden bij plotseling overmatige ontlading

Nadere informatie

Onderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie

Onderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie TELSTAR: Treatment of ELectroencephalographic STatus epilepticus After cardiopulmonary Resuscitation (ABR 46296) Onderzoek naar de beste behandeling van epilepsie-achtige hersenactiviteit na reanimatie

Nadere informatie

Koortsstuipen bij kinderen

Koortsstuipen bij kinderen Koortsstuipen bij kinderen Afdeling kindergeneeskunde Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer twee tot vijf procent van de kinderen tussen de drie maanden en vijf jaar heeft wel

Nadere informatie

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer

Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke

Nadere informatie

'JOBODF BMT CVTJOFTT QBSUOFS CJK $FMHFOF

'JOBODF BMT CVTJOFTT QBSUOFS CJK $FMHFOF 'JOBODF BMT CVTJOFTT QBSUOFS CJK $FMHFOF FINANCE ALS BUSINESS PARTNER BIJ CELGENE Bij Celgene, een snelgroeiend Amerikaans biotechnisch bedrijf, ondersteunt finance als business partner de commerciële

Nadere informatie

WHERE SUCCESS MEETS QUALITY

WHERE SUCCESS MEETS QUALITY WHERE SUCCESS MEETS QUALITY EXECUTIVE SEARCH INTERIM SOLUTIONS WIJ ZIJN PPM Select is een bureau gespecialiseerd in Executive Search, Interim Solutions en complexe management en engineering functies voor

Nadere informatie

Projectmatig veranderen in de bank

Projectmatig veranderen in de bank Projectmatig veranderen in de bank Maandag 21 september 2009 Ronald Janssen Implementatiemanager Even geen Prince2... of toch?! Aanpak LPM Materie Houding & Vaardigheden Lokale bankenkennis Project- management

Nadere informatie

Epilepsie. en koortsstuipen bij kinderen

Epilepsie. en koortsstuipen bij kinderen Epilepsie en koortsstuipen bij kinderen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoeliger voor stuipjes dan volwassenen. Ongeveer vijf procent van de kinderen tussen de zes maanden en vier jaar heeft wel eens

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1645 woorden 31 mei keer beoordeeld

Werkstuk door een scholier 1645 woorden 31 mei keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1645 woorden 31 mei 2005 5 31 keer beoordeeld Vak Biologie Hallo, mijn werkstuk gaat over epilepsie. Epilepsie is allen volgens mij wel bekend. Als ik aan epilepsie denk, denk

Nadere informatie

OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS

OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst

Nadere informatie

Copyright Stork N.V. 1

Copyright Stork N.V. 1 Management, een praktisch framework Taking up the challenge of optimizing your asset performance Stork Management Solutions Global Expertise Partner Complete, end-to-end solution Dedicated professionals

Nadere informatie

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent

Nadere informatie

NIERTRANSPLANTATIE Patrick Boon Groep 6 13 mei 2009

NIERTRANSPLANTATIE Patrick Boon Groep 6 13 mei 2009 NIERTRANSPLANTATIE Patrick Boon Groep 6 13 mei 2009 1 Voorwoord Ik heb het onderwerp niertransplantatie gekozen omdat me opa een transplantatie krijgt. Mijn opa is al heel lang ziek en doet nu buikdialyse.

Nadere informatie

Domino-effect. Gevolgen van diabetes

Domino-effect. Gevolgen van diabetes Domino-effect Het gevaar van complicaties is dat ze pas na jaren optreden. Bovendien heeft diabetes een domino-effect. Vanaf dat je één aandoening hebt, zijn deze een trigger voor meerdere aandoeningen.

Nadere informatie

de nieren Tessa van de Weijer April 2015

de nieren Tessa van de Weijer April 2015 de nieren Tessa van de Weijer April 2015 0 Inhoudsopgave hoofdstuk: bladzijde: Inleiding 2 1. Wat zijn je nieren en hoe werken ze? 3 2. Nierziekte of nierfalen 5 3. Niertransplantatie 7 4. Nierdialyse

Nadere informatie

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS

RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS RAPPORTAGE WACHTKAMERINTERVIEWS Huisartsenpraktijk Dalfsen ARGO BV 2014 Rapportage wachtkamerinterview Inleiding Onder de cliënten van huisartsenpraktijk Dalfsen zijn de afgelopen 2 jaren tevredenheidsonderzoeken

Nadere informatie

CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN

CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN Klanten verwachten tegenwoordig een grotere leverbetrouwbaarheid, tegen lagere kosten, met betere kwaliteit en dat allemaal tegelijk. Diegenen

Nadere informatie

Verbeteren door benchmarking

Verbeteren door benchmarking Nekovri, 28-06-2012 Verbeteren door benchmarking Prof. dr. Kees Jan Roodbergen Rijksuniversiteit Groningen Even voorstellen Stad Groningen 2 Even voorstellen Rijksuniversiteit Groningen Opgericht in 1614

Nadere informatie

Food Solution & Heemskerk OBUG 2014

Food Solution & Heemskerk OBUG 2014 Food Solution & Heemskerk OBUG 2014 Agenda - Introductie - W. Heemskerk BV - Wat is de Ordina Food Solution? - Waarom de Ordina Food Solution? - Aanpak - Resultaten 2 3 Historie W. Heemskerk BV 1960: Opgericht

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42

Inhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer

Nadere informatie

Alle ins and outs over Lucette & Nazorg Borstkanker

Alle ins and outs over Lucette & Nazorg Borstkanker Alle ins and outs over Lucette & Nazorg Borstkanker Alle ins and outs over Lucette & Nazorg Borstkanker Naam: Lucette Vermeijden Leeftijd: 28 jaar Mobiel nummer: E-mail: lucette@nazorgborstkanker.nl Blog:

Nadere informatie

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c Bedrijven safari Daphne Meijer 0821393 CMD 1c TamTam Korte historie van het bedrijf Tam Tam is in 1996 opgericht door Paul en Bart Manuel. Paul en Bart zijn als partners aan Tam Tam verbonden en spelen

Nadere informatie

Koortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers

Koortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers Koortsstuipen Informatie voor ouders en verzorgers Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Kindergeneeskunde januari 2015 pavo 0189 Inleiding Uw kind heeft een koortsstuip gehad en is nu opgenomen in het

Nadere informatie

Epilepsie. Algemeen. Oorzaken

Epilepsie. Algemeen. Oorzaken Epilepsie Algemeen We spreken van epilepsie als er herhaald toevallen optreden. Tijdens een toeval is er sprake van abnormaal gedrag. Dit abnormale gedrag kan gegeneraliseerd zijn, dat wil zeggen dat er

Nadere informatie

Klachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam

Klachten en Symptomen. Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Klachten en Symptomen Dr. Jacoline Bromberg Neuroloog / neuro-oncoloog Erasmus MC Kanker Instituut Rotterdam Voorbeeld 1 Een voorheen gezonde man van 48 jaar krijgt plots een epileptische aanval. Deze

Nadere informatie

HET ZELFSTANDIG UITVOEREN VAN EEN ONDERZOEK

HET ZELFSTANDIG UITVOEREN VAN EEN ONDERZOEK HET ZELFSTANDIG UITVOEREN VAN EEN ONDERZOEK Inleiding In de beroepspraktijk zal het geregeld voorkomen dat u een beslissing moet nemen ( moet ik dit nu wel of niet doen? ) of dat u inzicht moet krijgen

Nadere informatie

Wij testen..maar....wat test jij?

Wij testen..maar....wat test jij? Wij testen..maar....wat test jij? Wij testen maar wat test jij? Harm Pul, Busineslinemanager Functioneel Beheer TMAP dag 2015, 29 september 2015 Bussum 2 Herkent u dit? De gebruikers testen dit straks

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

DIGITAAL DICTEREN, SPRAAKHERKENNING & WORKFLOW MANAGEMENT VOOR ZORGPROFESSIONALS

DIGITAAL DICTEREN, SPRAAKHERKENNING & WORKFLOW MANAGEMENT VOOR ZORGPROFESSIONALS DIGITAAL DICTEREN, SPRAAKHERKENNING & WORKFLOW MANAGEMENT VOOR ZORGPROFESSIONALS IMAGE SPEECH PROCESSING SOLUTIONS DOING MORE WITH SPEECH DÉ SOLUTION PROVIDER Kostenefficiëntie in de zorg is nog steeds

Nadere informatie

DE CIO VAN DE TOEKOMST

DE CIO VAN DE TOEKOMST MIC 2015 DE CIO VAN DE TOEKOMST 30 oktober 2015 Mark van der Velden principal adviseur, interim manager EVEN VOORSTELLEN ONDERWERPEN De complexiteit van ICT in de zorg ICT ontwikkeling in drie stappen

Nadere informatie

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioen krant augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioenheld Nieuws Ik vind het leuk om iets nieuws te leren

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Compensatie eigen risico is nog onbekend

Compensatie eigen risico is nog onbekend Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (M. Reitsma-van Rooijen, J. de Jong. Compensatie eigen risico is nog onbekend Utrecht: NIVEL, 2009) worden gebruikt. U

Nadere informatie

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)

Nadere informatie

BIJSLUITER. Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. GLUCOTRACE 185 MBq/ml, oplossing voor injectie Fludeoxyglucose ( 18 F)

BIJSLUITER. Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. GLUCOTRACE 185 MBq/ml, oplossing voor injectie Fludeoxyglucose ( 18 F) BIJSLUITER Bijsluiter: informatie voor de gebruiker GLUCOTRACE 185 MBq/ml, oplossing voor injectie Fludeoxyglucose ( 18 F) Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er

Nadere informatie

Process & IT: eerst KIEZEN maakt het DOEN daarna zoveel makkelijker

Process & IT: eerst KIEZEN maakt het DOEN daarna zoveel makkelijker Process & IT: eerst KIEZEN maakt het DOEN daarna zoveel makkelijker Wim Tindemans Manager Business Applications Business and Automation Solutions Egemin NV Agenda Probleemstelling Tegenstelling tussen

Nadere informatie

TIJDSTUDIES IN DE PRAKTIJK

TIJDSTUDIES IN DE PRAKTIJK NUT VAN TIJDSTUDIES VOOR HET METEN VAN VERSPILLINGEN Good enough never is TIJDSTUDIES IN DE PRAKTIJK Het nut van tijdstudies voor het meten van verspillingen Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA is managing

Nadere informatie

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN KINDERGENEESKUNDE Koortsstuipen KINDEREN Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip gehad. Voor de meeste mensen is het meemaken van zo n aanval een angstige ervaring die veel vragen oproept. In deze

Nadere informatie

STOP voor Leidinggevenden

STOP voor Leidinggevenden STOP voor Leidinggevenden Al 30 jaar ervaring in het voorkomen van ongevallen, door het werken aan vaardigheden op het gebied van observatie en communicatie Al meer dan 30 jaar helpt DuPont andere organisaties

Nadere informatie

Functietesten afdeling Inwendige Geneeskunde, Endocrinologie

Functietesten afdeling Inwendige Geneeskunde, Endocrinologie Uw behandelend arts of verpleegkundig specialist heeft als aanvullend onderzoek een functietest voor u aangevraagd. Welke test voor u is aangevraagd is afhankelijk van uw aandoening. In deze folder leest

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Koortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Koortsstuipen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Koortsstuipen Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer 5 procent van de kinderen tussen de drie maanden en zes jaar heeft weleens een koortsstuip. In deze folder leest u over de achtergrond

Nadere informatie

Epilepsie bij de hond

Epilepsie bij de hond Epilepsie bij de hond Epilepsie, simpel gezegd kortsluiting in de hersenen, komt net als bij mensen ook bij honden voor. Deze adviesbrief biedt u de juiste diergeneeskundige informatie over onder andere

Nadere informatie

Epilepsie in cijfers.

Epilepsie in cijfers. Acute aanpak van een epileptische aanval. Dr. A. Meurs Neurologie Referentiecentrum voor Refractaire Epilepsie (RCRE) UZ Gent Epilepsie in cijfers. prevalentie in Vlaanderen: 5 / 1000 aantal patiënten

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Best Practice Teleperformance stuurt op TOPprestaties

Best Practice Teleperformance stuurt op TOPprestaties Best Practice Teleperformance stuurt op TOPprestaties Maart 2014 Teleperformance stuurt op TOPprestaties Klantcontact heeft een directe impact op zowel commerciële resultaten als customer experience. Het

Nadere informatie

1Wat is examenvrees eigenlijk?

1Wat is examenvrees eigenlijk? 8 1Wat is examenvrees eigenlijk? Lars is bang voor spinnen. Toen hij de foto op dit werkboek zag, kreeg hij kippenvel en ging hij anders ademhalen. Toen we Lars vroegen of de spin hem kon bijten, riep

Nadere informatie

MANAGING DIRECTOR GENERAL MANAGEMENT #VACATURE

MANAGING DIRECTOR GENERAL MANAGEMENT #VACATURE #VACATURE GENERAL MANAGEMENT MANAGING DIRECTOR De energietransitie is hot in binnen- en buitenland. In Nederland zal het energieverbruik van 7 miljoen woningen aangepast moeten worden. Veel woningeigenaren

Nadere informatie

Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten

Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten Intensive Care Unit (ICU) Nierfunctievervangende therapie op de ICU: informatie voor naasten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw naaste is opgenomen op de Intensive Care Unit. De nieren

Nadere informatie

bedrijfsfunctie Harm Cammel

bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als geïntegreerde bedrijfsfunctie Harm Cammel Legal als Business functie Observatie 1. Door veranderende klantbehoefte verandert (een deel van) de Legal functie van ad hoc en vak gedreven naar continu

Nadere informatie

Behandeling met Epoëtine bij gewrichtsvervangende knie- en heupoperaties

Behandeling met Epoëtine bij gewrichtsvervangende knie- en heupoperaties Behandeling met Epoëtine bij gewrichtsvervangende knie- en heupoperaties Albert Schweitzer ziekenhuis november 2014 pavo 0868 Inleiding De anesthesioloog heeft met u besproken dat u vóór uw operatie aan

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

1. Wat houden je hart en bloedvaten nou eigenlijk in?

1. Wat houden je hart en bloedvaten nou eigenlijk in? Hart- en vaatziekten Inleiding Ik ga mijn spreekbeurt houden over hart- en vaatziekten. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat er aan hart- en vaatziekten nog steeds veel, vooral oudere mensen overlijden.

Nadere informatie

Whitepaper. Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten. ..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK. www.implementatie-erp.

Whitepaper. Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten. ..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK. www.implementatie-erp. Whitepaper Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie te vergroten..het effect van vreemde ogen.. VERTROUWELIJK W E www.implementatie-erp.nl info@opdic.nl Hoe de kans op een succesvolle ERP-implementatie

Nadere informatie

MRI-onderzoek enteroclyse

MRI-onderzoek enteroclyse MRI-onderzoek enteroclyse Afspraak Datum: Tijd: U wordt voor dit onderzoek verwacht op de afdeling radiologie van het TweeSteden ziekenhuis vestiging Tilburg. U volgt de borden richting nr. 77. U meldt

Nadere informatie

Programmaboek Seminar. Vrijdag 11 mei 2012 te slot Zeist

Programmaboek Seminar. Vrijdag 11 mei 2012 te slot Zeist Programmaboek Seminar Vrijdag 11 mei 2012 te slot Zeist Welkom Dit seminar is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen: DataManagement Professionals Of het nu gaat om uw Data & Informatie Management,

Nadere informatie

Is er toekomst voor hoogwaardige productie in Nederland?

Is er toekomst voor hoogwaardige productie in Nederland? API 8 oktober 2009 Vraagstelling Is er toekomst voor hoogwaardige productie in Nederland? Geloven we hierin?? Wat is de rol van LEAN asset management? Agenda Korte introductie MSD Haarlem Burning Platform

Nadere informatie

Auteur Helen van Meeuwen de Jong Datum 6 juni 2016. Introductie in Lean management Apotheek Partners Congres 2016

Auteur Helen van Meeuwen de Jong Datum 6 juni 2016. Introductie in Lean management Apotheek Partners Congres 2016 Auteur Helen van Meeuwen de Jong Datum 6 juni 2016 Introductie in Lean management Apotheek Partners Congres 2016 Programma 5 principes van Lean Huis van Lean Implementatie Lean is een manier om processen

Nadere informatie

HOE WERKEN ONZE HERSENEN IN HET KOOPPROCES?

HOE WERKEN ONZE HERSENEN IN HET KOOPPROCES? HOE WERKEN ONZE HERSENEN IN HET KOOPPROCES? EN WAT KUNNEN WE DAARVAN LEREN? Algemene inleiding (deel 1 uit een serie van 6) NIEUWE ONTDEKKINGEN IN DE NEUROLOGIE NIEUWE KANSEN IN HET VERKOOPGESPREK We are

Nadere informatie

Werkblad voor groep 5 en 6 van het basisonderwijs. Epilepsie. Kortsluiting in je hersenen. Dit werkblad is van:

Werkblad voor groep 5 en 6 van het basisonderwijs. Epilepsie. Kortsluiting in je hersenen. Dit werkblad is van: Werkblad voor groep 5 en 6 van het basisonderwijs Epilepsie Kortsluiting in je hersenen Dit werkblad is van: Zoefff... Zoefff Hoi! Leuk dat je er bent! Laat ik me even voorstellen. Ik ben Neuro, de Transmitter.

Nadere informatie

CMM 3: levert het wat op?

CMM 3: levert het wat op? CMM 3: levert het wat op? Philips Analytical De noodzaak en voordelen van Software Process Improvement Wie is Philips Analytical? Waarom is voor ons software proces verbetering zo essentieel? Hoe hebben

Nadere informatie

- Nederlands; moedertaal - Engels; zeer goed - Duits; redelijk CURRICULUM VITAE. Personalia

- Nederlands; moedertaal - Engels; zeer goed - Duits; redelijk CURRICULUM VITAE. Personalia Personalia Naam Rogier van Zon Geboortedatum 02-10-1967 Nationaliteit Dutch Adres Paalspoor 12, 5629 TG Eindhoven Mobiel +31 (0)6-13074306 E-mail r.van.zon@logexma.com Profielschets Rogier is een ervaren

Nadere informatie

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Als je iets verkeerd doet, verdien je straf. Ja toch? Dat is eerlijk. Er is niemand die nooit iets

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN

KINDERGENEESKUNDE. Koortsstuipen KINDEREN KINDERGENEESKUNDE Koortsstuipen KINDEREN Koortsstuipen Uw kind heeft een koortsstuip gehad. Voor de meeste mensen is het meemaken van zo n aanval een angstige ervaring die veel vragen oproept. In deze

Nadere informatie

11 juni 2004-55 e jaargang no. 23

11 juni 2004-55 e jaargang no. 23 11 juni 2004-55 e jaargang no. 23 Port Operations noteerde eind mei zijn tweede record in een maand. Er werd vanuit Coermotibo 207.577.00 metrieke ton bauxiet aangevoerd voor de verwerking tot aluinaarde

Nadere informatie

Overheid & ICT. Bezoek onze stand D015 in de Jaarbeurs in Utrecht van 24-26 april 2012.

Overheid & ICT. Bezoek onze stand D015 in de Jaarbeurs in Utrecht van 24-26 april 2012. home introductie easyconference easycomfort scheduling over ons contact Overheid & ICT. Bezoek onze stand D015 in de Jaarbeurs in Utrecht van 24-26 april 2012. Met één klik brengt u iedereen die u wilt

Nadere informatie

Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg. Dirk Gils 21/03/2013

Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg. Dirk Gils 21/03/2013 Inspiratiesessie: Clinical Leadership Project (CLP): leiding geven voor betere patiëntenzorg Dirk Gils 21/03/2013 2 sinds 1/09/ 2009 is AZ Turnhout één regionaal ziekenhuis. ruim 1700 medewerkers 160 artsen

Nadere informatie

Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper Infobrochure Epilepsie

Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper Infobrochure Epilepsie Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper www.yperman.net/neurologie secneuro@yperman.net 057 35 74 40 Infobrochure Epilepsie Inhoudstabel 1. Wat is epilepsie?... 3 1.1. Een aanval van epilepsie...

Nadere informatie

De ziekte van Wilson voor jongeren

De ziekte van Wilson voor jongeren De ziekte van Wilson voor jongeren 1 / 23 Waarom heeft het zo'n rare naam? Omdat de doktor die de ziekte voor het eerst herkende in 1905 Wilson heette. VRAAG : What did these people discover? ANTWOORD

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

LEAN ISO 9001. Mede mogelijk gemaakt door ISO 9001:2015

LEAN ISO 9001. Mede mogelijk gemaakt door ISO 9001:2015 LEAN ISO 9001 Mede mogelijk gemaakt door ISO 9001:2015 Wie is er bekend met: ISO 9001 ISO 9001:2015 LEAN 2 LEAN ISO 9001 ISO 9001 Algemeen toepasbaar bedrijfskundig model om je organisatie adequaat in

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

Contacten die het verschil maken

Contacten die het verschil maken n ie u w s b r ie f Spotlight on Anke Van Der Heijden, Case Manager FOCUS VAN DE MAAND: Contacten die het verschil maken de best doctors stichting: in Mei 2014 Ik hoor regelmatig van patiënten dat ze het

Nadere informatie