Medische indicatie: PIH + sectio in VG 16+3 AD

Transcriptie

1 PTSS na de bevalling Claire Stramrood Arts onderzoeker Obstetrie/Gynaecologie UMC Groningen

2 Casus 33 jaar, G2P1 Medische indicatie: PIH + sectio in VG 16+3 AD Patiënte: Ik zie die bevalling echt niet zitten, ik heb er slapeloze nachten van. Ik wil een keizersnede!

3 U vraagt verder. Algemene VG: blanco Obstetrische VG: 1 e zwangerschap (2005): vaak hoofdpijn en slaapproblemen Inleiding bij 37+4 ivm PIH (met klachten) Trage ontsluiting, bijstimulatie, epiduraal analgesie Bij VO: deceleratief CTG en ongunstig MBO Vacuum: mislukt Spoed sectio Kind met goede start (Apgar 8/9)

4 Over de bevalling Die eerste bevalling was een blauwe plek, een steen om mijn nek. Tijdens de bevalling voelde ik me in de steek gelaten door de artsen en verpleging. Ik drukte op de bel maar die was kapot, en er kwam maar niemand. Ik wist niet wat er gebeurde en niemand vertelde mij wat. Ik was heel bang dat mijn kindje het niet ging redden toen we ineens naar de operatiekamer moesten rennen

5 De traumatische bevalling Bevalling traumatisch ervaren 9 21 % 2 e /3 e lijn >> 1 e lijn Kijkt negatief op bevalling terug: 16 % Primipara (20 % vs. 11%) Ziekenhuisbevalling (OR 1.4; CI ) Overplaatsing durante partu (OR 2.4; CI ) Vacuüm / spoedsectio (OR 2.6; CI ) Geen keuze in pijnstilling (OR 2.9; CI ) Niet goed met de pijn kunnen omgaan (OR 4.9; CI ) Negatief gevoel over zorgverleners (OR 2.9; CI ) Angst voor eigen leven of dat van de baby (OR 2.3; CI ) Stramrood CAI. Posttraumatic stress following childbirth in homelike and hospital settings. J Psychosom Obstet Gynecol 2011 June 32(2) Olde E. Peritraumatic dissociation and emotions as predictors of PTSD symptoms following childbirth. J Trauma Dissociation 2005;6: Rijnders M. Perinatal factors related to negative or positive recall of birth experience in women 3 years postpartum in the Netherlands. Birth 2008;35:

6 Nu. Ik denk nog steeds heel vaak aan de bevalling terug, soms heb ik er nare dromen over. Als ik langs het ziekenhuis fiets dan begin ik te zweten en moet ik huilen. Ik ben ook nog steeds boos over hoe het toen gegaan is. Als iemand anders vertelt over haar bevalling dan word ik emotioneel. Zelf wil ik er niet over praten, en de foto s van de geboorte van mijn zoontje wil ik ook niet zien. Ik heb heel lang getwijfeld of ik een tweede kindje wel aandurfde. Voor de bevalling ben ik doodsbang, ik zie het echt niet zitten. s Nachts kan ik niet slapen omdat ik denk aan wat er allemaal fout kan gaan

7 Bij deze patiënte lijkt er sprake te zijn van een Posttraumatische stress stoornis (PTSS) na de bevalling

8 DSM IV criteria voor PTSS Gebeurtenis als traumatisch ervaren (subjectief!) Bedreiging van fysieke integriteit, of gevaar voor leven van zelf of ander Emoties: angst, hulpeloosheid, afschuw Herbeleving Vermijding Overprikkelbaarheid Tijd: > 1 maand Ernst: effect op functioneren American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 4th ed. Washington, DC: Author; 1994.

9 Cijfers Psychiatrische aandoeningen in de zwangerschap en postpartum PTSS 1 3 % Depressie 7 12 % Angst voor de bevalling 6 10 % Psychose 0.2 % Stramrood et al. Posttraumatic stress following childbirth in homelike and hospital settings. J Psychosom Obstet Gynecol 2011 June 32(2) Klompenhouwer JL et al. Psychiatrische stoornissen bij kraamvrouwen. NTvG 1994;136: Ross et al. Anxiety Disorders during pregnancy and the postpartum period.: A systematic review. J Clin Psychiatry 2006:67; Bennett HA et al. Prevalence of depression during pregnancy: systematic review. Obstet Gynecol. 2004;103: Kendell RE et al. Epidemiology of puerperal psychosis. Br J Psychiatry. 1987;150:

10 Meestal geen spontaan herstel 50 % ook postpartum depressie Volgende zwangerschap Niet Verzoek primaire sectio Angst /stress vaker secundaire sectio Söderquist J. The longitudinal course of post traumatic stress after childbirth. J Psychosom Obstet Gynaecol 2006;27: White T. Postnatal depression and post traumatic stress after childbirth: prevalence, course and cooccurrence. J Reprod Infant Psychol. 2006;24(2): Gottvall K. Does a traumatic birth experience have an impact on future reproduction? BJOG 2002 March;109(3): Ryding EL. Fear of childbirth during pregnancy may increase the risk of emergency cesarean section. Acta Obstet Gynecol Scand 1998; 77:

11 Problemen in partnerrelatie Verstoorde moeder kind binding Kind met eet /slaapproblemen (na prematuriteit) Ayers S. The effects of childbirth related post traumatic stress disorder on women and their relationships: a qualitative study. Psychology, Health and Medicine 2006;11(4): Nicholls K. Childbirth related post traumatic stress disorder in couples: A qualitative study. British Journal of Health Psychology 2007;21(4): Pierrehumbert B. Parental post traumatic reactions after premature birth: implications for sleeping and eating problems in the infant. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2003

12 Obstetrisch Psychologisch Situationeel

13 Complicaties zwangerschap Preterme bevalling agv PE/PPROM (14%) Interventies bevalling Spoedsectio Vacuüm Neonaat Perinatale sterfte (42%) NICU opname Stramrood. Posttraumatic Stress Disorder Following Preeclampsia and PPROM A Prospective Study With 15 Months Follow Up. Reprod Sci 2011;18(7): Hoedjes M. Symptoms of post traumatic stress after preeclampsia. J Psychosom Obstet Gynaecol 2011 September;32(3): Ryding EL. Psychological impact of emergency cesarean section in comparison with elective cesarean section, instrumental and normal vaginal delivery. J Psychosom Obstet Gynaecol 1998 September;19(3): Soderquist J. Traumatic stress after childbirth: the role of obstetric variables. J Psychosom Obstet Gynaecol 2002 March;23(1):31 9.

14 Voorgeschiedenis Psychische problemen Negatieve seksuele ervaring Zwangerschap Depressie Angst voor de bevalling Slechte coping vaardigheden Soderquist J. Risk factors in pregnancy for post traumatic stress and depression after childbirth. BJOG 2009 April;116(5): Wijma K. Posttraumatic stress disorder after childbirth: a cross sectional study. J Anxiety Disord 1997 November;11(6): Soderquist J. The longitudinal course of post traumatic stress after childbirth. J Psychosom Obstet Gynaecol 2006 June;27(2):113 9 Soet JE. Prevalence and predictors of women's experience of psychological trauma during childbirth. Birth 2003 March;30(1): Lev R. Childhood sexual abuse as a predictor of birth related posttraumatic stress and postpartum posttraumatic stress. Child Abuse Negl 2009;33(12): Tham V. Sense of coherence and symptoms of post traumatic stress after emergency caesarean section. Acta Obstet Gynecol Scand 2007;86(9):

15 Tijdens de bevalling Verlies van controle / machteloosheid Weinig (ervaren) steun/empathie van partner & zorgverleners Bevalling als negatief ervaren Czarnocka J. Prevalence and predictors of post traumatic stress symptoms following childbirth. Br J Clin Psychol 2000 March;39 ( Pt 1): Soet JE. Prevalence and predictors of women's experience of psychological trauma during childbirth. Birth 2003 March;30(1): Stramrood et al. Posttraumatic stress following childbirth in homelike and hospital settings. J Psychosom Obstet Gynecol 2011 June 32(2) Soderquist J. Risk factors in pregnancy for post traumatic stress and depression after childbirth. BJOG 2009 April;116(5): Wijma K. Posttraumatic stress disorder after childbirth: a cross sectional study. J Anxiety Disord 1997 November;11(6):587 97

16 Hoe heeft u de bevalling ervaren? Vragenlijsten Verwijzing psycholoog / psychiater Vragenlijsten PTSS TES B Traumatic Event Scale B Depressie EPDS Edinburgh Postnatal Depression Scale Angst voor de bevalling WDEQ Wijma Delivery Expectations/Experiences Questionnaire Wijma K. Posttraumatic stress disorder after childbirth: a cross sectional study. J Anxiety Disord 1997 November;11(6): Cox JL. Detection of postnatal depression. Development of the 10 item Edinburgh Postnatal Depression Scale. Br J Psychiatry Jun;150: Wijma K. Psychometric aspects of the W DEQ; a new questionnaire for the measurement of fear of childbirth. J Psychosom Obstet Gynaecol 1998 ;19(2):84 97

17

18 TES B (PTSS)

19 Obstetrisch zorgverleners (h)erkenning alert zijn en blijven op psychische klachten voorlichting / psycho educatie doorverwijzing naar psycholoog/ psychiater

20 Cognitieve gedragstherapie Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) Lapp LK. Management of post traumatic stress disorder after childbirth: a review. J Psychosom Obstet Gynaecol 2010 September;31(3): Stramrood CAI. The Patient Observer: Eye movement desensitization and reprocessing for the treatment of posttraumatic stress following childbirth. Birth 2012 (in press) Gamble J. Effectiveness of a Counseling Intervention after a Traumatic Childbirth: A Randomized Controlled Trial. Birth 2005 Ayers S. Cognitive behaviour therapy for postnatal post traumatic stress disorder: case studies. J Psychosom Obset Gynecol 2007; 28(3): Sandström A pilot study of eye movement desensitisation and reprocessing treatment (EMDR) for post traumatic stress after childbirth. Midwifery 2008 March;24(1):62 73

21 ? Identificatie vrouwen met verhoogd risico Tijdens zwangerschap Postpartum Aandacht voor partner(relatie) Zorg gericht op Realistische verwachtingen van zwangere vrouwen Empathische benadering Goede samenwerking & communicatie

22 ? Adequate en tijdige doorverwijzing Toekomstig onderzoek Verbeteren Coping Gebruik Geboorteplan. Escott D. The range of coping strategies women use to manage pain ande anxiety prior to and during first experience of labour. Midwifery 2004;20: Niven CA. Coping with labor pain. J Pain Symptom Managem 1996; 11: Kuo SC. Evaluation of the effects of a birth plan on Taiwanese women's childbirth experiences, control and expectations fulfilment: a randomised controlled trial. Int J Nurs Stud Jul;47(7): Moore M. Do birth plans empower women? Evaluation of a hospital birth plan. Birth Mar;22(1):29 36

23 Conclusies Traumatische bevalling: 9 21 % PTSS na de bevalling 1 3 % Moeder, kind, partnerrelatie Toekomstige zwangerschappen: niet of sectio verzoek Obstetrisch Psychologisch Situationeel Doorvragen, tijdige identificatie, verwijzing & behandeling zijn essentieel

24 Hartelijk dank voor uw aandacht