Jaarverslag collegejaar Dichtbij

Transcriptie

1 Jaarverslag collegejaar Dichtbij

2

3

4 Jaarverslag Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van Hogeschool INHOLLAND Tekst Hogeschool INHOLLAND Redactie: Jos Arts, Amsterdam Grafisch ontwerp Aestron Fotografie Joost Trines Drukwerk OBT, Den Haag Contactgegevens: Hogeschool INHOLLAND College van Bestuur Drs. M.W. Knoester (secretaris) Bezoekadres: Theresiastraat AN Den Haag Tel: (070) Fax: (070) Maarten.Knoester@INHOLLAND.nl Postadres: Postbus CN Den Haag 2

5 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Deel D Deel A 1. Missie & Strategie Missie Strategie Doelstellingen Resultaten Toekomst Summary of the annual report Mission Strategy Objectives Results The Future 42 Bijlagen Deel B 2. Nieuwe organisatie Schools Implementatie Schools ASAR Marktaandeel Een onderwijsconcept dicht bij de student en het beroepenveld BaMa-model Dicht bij de student Dicht bij beroepenveld en maatschappij Kenniscreatie Algemeen 1.1 Organogram 1.2 Overzicht management, RvT en HMR 1.3 Overzicht vestigingen 1.4 Overzicht vloeroppervlakte huisvesting 2. Onderwijs 2.1 Overzicht opleidingen 2.2 Aantal ingeschreven studenten per jaar 2.3 Aantal gediplomeerden per jaar 2.4 Instroom per vooropleiding 3. Personeel 3.1 Leeftijdsopbouw 3.2 Gemiddeld ziekteverzuim 3.3 Schaalverdeling 6. Grenzeloos onderwijs Contractactiviteiten 28 4 Verkorte jaarrekening 4.1 Verkorte balans 4.2 Exploitatie rekening Deel C 8. Kwaliteits- en kostenbeheersing Kwaliteitsbeheersing Kostenbeheersing Financieel Beheersing Bedrijfsprocessen Medezeggenschap en governance Verslag Raad van Toezicht Rekenschap HMR 37 3

6 4

7 Voorwoord Globalisering is een niet te stuiten ontwikkeling. Het heeft niet alleen invloed op ons politieke en economische leven, het grijpt ook in op sociale en culturele verhoudingen, en heeft zelfs een niet te onderschatten effect op vooral het hoger onderwijs. Instellingen voor hoger onderwijs worden geconfronteerd met concurrentie van buitenlandse instellingen, en door de verdergaande Europese integratie zal dat alleen maar toenemen. De internationale harmonisatie van de opleidingsstructuur zal die concurrentie nog verder versterken. Ook het perspectief van studenten is door de globalisering ingrijpend veranderd. Waar vroeger studenten en afgestudeerden vooral waren gericht op de regionale en nationale arbeidsmarkt, liggen er voor hen nu volop kansen op de internationale arbeidsmarkt. Om die kansen te kunnen benutten zullen studenten hun talenten maximaal moeten kunnen ontplooien en zal hun opleiding moeten aansluiten op de vragen vanuit die arbeidsmarkt. In onze snel veranderende samenleving is het verwerven van kennis alleen allang niet meer voldoende. Het gaat veel meer om het verwerven van competenties. Om het vermogen om op intelligente en creatieve manieren in te kunnen spelen op telkens veranderende omstandigheden, telkens veranderende technologieën en kennistoepassingen. Dat vraagt om studenten die bereid zijn om hun kennis permanent te verdiepen, maar zich tegelijkertijd niet willen beperken tot één enkel kennisdomein. En dat vraagt dus om een onderwijsinstelling die gekenmerkt wordt door diversiteit en pluriformiteit, door een breed opleidingenaanbod dat uitgaat van de wensen en talenten van de individuele student en die inspeelt op de vragen vanuit de markt en de bedrijven en instellingen waarvoor INHOLLAND opleidt. Als grote instelling voor hoger onderwijs, met studenten en medewerkers, kan Hogeschool INHOLLAND dat gewenste scala aan opleidingen verspreid over de Randstad aanbieden, met ruime mogelijkheden voor variatie en eigen keuzes. Toch betekent de schaalgrootte niet dat INHOLLAND moet worden gezien als een grote, anonieme onderwijsinstelling. Integendeel zelfs. INHOLLAND kiest er nadrukkelijk voor om dicht bij de student, dicht bij de medewerkers, en dicht bij markt en maatschappij te staan. INHOLLAND wil, met andere woorden, groot zijn in kleinschaligheid. Vanuit een grote, krachtige organisatie vernieuwend en persoonlijk gericht onderwijs aanbieden aan haar studenten, zodat hun talenten naar voren komen en ze optimaal worden voorbereid op hun toekomstige rol in de maatschappij. Jos Elbers Voorzitter College van Bestuur Dit jaarverslag bestaat uit vijf delen. In deel A worden de algemene ontwikkelingen geschetst over het collegejaar Een Engelstalige samenvatting hiervan is te vinden in deel D. De algemene ontwikkelingen worden in deel B nader uitgewerkt en toegelicht met concrete resultaten. Deel C vervolgens gaat over beheersing van kwaliteit en kosten. Tevens wordt hierin bestuurlijke verantwoording afgelegd. Het jaarverslag sluit af met de verschillende bijlagen. 5

8 6

9 Deel A 1. Missie & strategie 1.1 Missie INHOLLAND is een nog jonge, maar ambitieuze instelling voor hoger onderwijs met vestigingen in de regio s Alkmaar, Amsterdam, Delft, Den Haag, Haarlem en Rotterdam. Ontstaan uit een fusie van vier hogescholen ontwikkelt INHOLLAND in hoog tempo een eigen en onderscheidend gezicht. Net als de Randstad waarin zij is geworteld vormt INHOLLAND een dynamische, internationaal georiënteerde omgeving die streeft naar een binnen Nederland leidende rol. INHOLLAND wil zich de komende jaren gaan ontwikkelen tot een topmerk in onderwijsland. Tot een plek die alom wordt gezien als een van de beste instellingen om zich voor te bereiden op een rol in de maatschappij. Tot een plek ook waar mensen graag willen werken. Leidend bij dat streven zijn de vier kernwaarden van INHOLLAND: open, sociaal, vooruitstrevend en ambitieus. Open betekent voor INHOLLAND dat zij een voor iedereen toegankelijke en inspirerende leer- en werkomgeving wil zijn. Sociaal staat bij INHOLLAND voor maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Vooruitstrevend is INHOLLAND onder andere door de voortdurende innovatie van het onderwijs en het aangaan van allianties en samenwerkingsverbanden met het bedrijfsleven en andere instellingen. Ambitieus betekent voor INHOLLAND dat alles binnen de organisatie erop is gericht om de talenten en mogelijkheden van studenten en medewerkers maximaal tot hun recht te laten komen. Vanuit deze vier kernwaarden creëert INHOLLAND een energieke, flexibele en innovatieve onderwijsinstelling die tegemoet komt aan de behoeften van zowel de student als het beroepenveld. In dit proces ontstaat een steeds sterkere eigen identiteit, die kernachtig wordt samengevat door de missie: INHOLLAND staat dichtbij student, markt en maatschappij en speelt gericht in op de vraag naar grenzeloos hoger onderwijs en toegepaste kennis. 1.2 Strategie Uitgangspunten Bij INHOLLAND is de vraag van de student leidend. Op basis van competentie-eisen die worden bepaald door de arbeidsmarkt wordt hem passend onderwijs aangeboden, zodat hij maximaal zijn talenten kan ontplooien, en zich daarmee een goede positie kan verwerven op die markt. Studenten worden binnen INHOLLAND nadrukkelijk opgeleid om te kunnen functioneren in een dynamische, internationaal georiënteerde omgeving. Iedere student moet op een efficiënte wijze kunnen doorstromen naar een hbo- of wo-masteropleiding waarbij studenten de gelegenheid krijgen hun talenten te ontplooien. INHOLLAND biedt een breed, maar overzichtelijk en flexibel stelsel van opleidingen met veel keuzemogelijkheden. Hierbij staat niet het verwerven van kennis voorop, maar het verwerven van competenties. Docenten zijn in die opzet meer begeleiders en coaches van studenten, dan docenten in de klassieke zin van het woord. Bij een dergelijk vernieuwend onderwijsconcept horen vanzelfsprekend ook moderne leermiddelen. Binnen INHOLLAND vervult de elektronische leeromgeving dan ook een grote rol, als spil in het streven naar tijd- en plaatsonafhankelijk leren en als nieuwe, eigentijdse vorm 7

10 van leren. Tevens vergroot deze manier van leren de internationale dimensie van de opleiding, doordat het meer en intensievere contacten met buitenlandse studenten en instellingen mogelijk maakt. Om het contact met de markt te onderhouden worden strategische allianties aangegaan, niet alleen met ROC s en universiteiten, maar ook met bedrijven en instellingen. Deze worden overigens ook vaak betrokken bij toegepast onderzoek, dat onder andere wordt verricht om het onderwijs verder te ontwikkelen en te verrijken. Ook het contractonderwijs levert een bijdrage aan de versterking van de relatie met de markt. De meeste studenten van INHOLLAND stromen in vanuit het voortgezet onderwijs. INHOLLAND wil deze stroom zeker behouden, maar streeft er ook naar om de instroom vanuit het mbo te vergroten. Voor INHOLLAND staat de beroepskolom vmbo-mbo-hbo centraal en wordt er waarde gehecht aan kansen voor nieuwe doelgroepen aan het onderwijs (widening participation). Daarin past ook een ruimer aanbod van onderwijs aan volwassenen. INHOLLAND geeft hiermee nadrukkelijk invulling aan de maatschappelijke verantwoordelijkheden die de hogeschool heeft. 1.3 Doelstellingen INHOLLAND wil de komende jaren niet alleen uitgroeien tot een inspirerende leer- en werkomgeving voor studenten en medewerkers, maar zich nadrukkelijk gaan ontwikkelen tot één van de beste hogescholen van Nederland. Interne audits, (inter)nationale accreditaties en benchmarking moeten de school gaan opstuwen naar die positie. Deze ambitie kan echter alleen worden verwezenlijkt als wordt voldaan aan een groot aantal voorwaarden. Deze hebben in algemene zin te maken met zaken als kwaliteit en financiën, met samenwerking en groei, maar vooral ook met de inrichting van het onderwijs. Voor de verdere ontwikkeling en inrichting van dat onderwijs heeft INHOLLAND gekozen voor drie focuspunten. Dit zijn: 1. de ontwikkeling en implementatie van een onderwijsconcept gericht op de individuele student en de markt; 2. kenniscreatie; 3. grenzeloos onderwijs. In het collegejaar zijn de eerste stappen gezet om deze focuspunten in te vullen. In 2006 moeten ze volledig zijn geïmplementeerd. Hieronder staan de focuspunten in grote lijnen beschreven, in deel B worden ze verder uitgewerkt. Focuspunt 1 Een onderwijsconcept dicht bij de student en het beroepenveld De toegenomen individualisering laat ook de onderwijswereld niet onberoerd. Studenten zijn steeds meer op zoek naar variatie in hun opleiding en naar mogelijkheden om deze aan te laten sluiten op hun persoonlijke interesses en capaciteiten. Ook is er een groeiende voorkeur voor plaatsen tijdonafhankelijk leren. Aan de andere kant is er de markt, in de vorm van bedrijfsleven, overheden en instellingen, die vraagt om een overzichtelijk onderwijsaanbod, dat bovendien nauw aansluit op haar behoeften. Tegen deze achtergrond, en met de hierboven geformuleerde missie in het achterhoofd, is het onderwijsconcept van INHOLLAND ontwikkeld. Dat concept steunt om te beginnen op het bachelormastermodel, waarin brede bacheloropleidingen naadloos aansluiten op meer gespecialiseerde masters. Om studenten maximale keuzevrijheid te geven heeft INHOLLAND bovendien gekozen voor het major/minormodel. Door het volgen van een major ontwikkelt de student een aantal belangrijke basiscompetenties. Door het volgen van minors kunnen deze competenties worden verdiept of verbreed. Belangrijk ook in het onderwijsconcept is de nadrukkelijke keuze voor competenties in plaats van alleen voor kennis. INHOLLAND is van mening dat kennis op zich snel veroudert en studenten onvoldoende instrumenten geeft om te kunnen (blijven) functioneren in een snel veranderende werkomgeving. Competenties daarentegen stellen de studenten en afgestudeerden in staat om flexibel en creatief te reageren op nieuwe ontwikkelingen. Het verwerven van kennis is in deze filosofie dan ook geen doel op zich, maar een instrument om competenties te kunnen ontwikkelen. Blended learning, een mix van contactonderwijs en e-learning, is een ander speerpunt van het nieuwe onderwijsconcept. Blended learning komt niet alleen tegemoet aan de vraag van studenten naar plaats- en tijdonafhankelijk leren, maar laat ook zien dat INHOLLAND het belangrijk vindt dat studenten vertrouwd raken met ICT in leer- en werkomgevingen. Focuspunt 2 Kenniscreatie INHOLLAND beschouwt het zelf ontwikkelen van onderwijs en kennis als essentieel voor het sterke merk 8

11 Kennis is geen doel op zich, maar een instrument om competenties te ontwikkelen dat de instelling wil zijn. Daarom is in 2003 gestart met de ontwikkeling van kenniskringen. In kenniskringen, die bestaan uit studenten, docenten en externe deskundigen, wordt onderzoek verricht rond actuele maatschappelijke kennisdomeinen. De resultaten en andere bevindingen van het onderzoek worden gebruikt voor de continue vernieuwing van de bacheloropleidingen, maar ook voor de ontwikkeling van eigen masteropleidingen. Kenniskringen zijn nadrukkelijk multidisciplinair van karakter en overstijgen dus de traditionele indeling in kennisgebieden en opleidingen. Vaak hebben ze raakvlakken met de expertisegebieden van meerdere kennisgebieden. Een kenniskring staat onder leiding van een lector. Lectoren beschikken niet alleen over veel kennis en ervaring op hun terrein, maar vooral ook over een uitgebreid netwerk in de markt. In het collegejaar zijn lectoren aangesteld en businessplannen gemaakt. Focuspunt 3 Grenzeloos onderwijs Afgestudeerden zullen steeds vaker terecht komen in een werkomgeving met internationale dimensies. Om studenten gedegen hierop voor te bereiden moeten ze al tijdens hun studie worden geconfronteerd met andere culturen en werkomgevingen. INHOLLAND kiest dan ook nadrukkelijk voor internationalisering en heeft hiervoor verschillende sporen uitgezet. Stages in het buitenland, internationale casuïstiek en uitwisselingsprogramma s en samenwerkingsverbanden met buitenlandse universiteiten en hogescholen dragen bij aan het internationale karakter van het onderwijs. Het spreekt hier welhaast vanzelf dat naast het Nederlandse curriculum ook in toenemende mate onderwijs wordt aangeboden in het Engels. Het INHOLLAND Institute of Advanced Studies and Applied Research (ASAR) zal worden ingericht voor de verdere ontwikkeling van het beleid ten aanzien van internationalisering. Gedecentraliseerde bureaus ondersteunen de activiteiten binnen de verschillende opleidingen en geven informatie en advies aan studenten. 1.4 Resultaten Het verslagjaar heeft vooral in het teken gestaan van de inrichting van de organisatie INHOLLAND. De nieuwe organisatiestructuur van INHOLLAND kent een indeling in 9

12 Diensten (operationeel per 1 september 2002) en Schools (operationeel per 1 januari 2003) die de voormalige units vervangen. Daarnaast is in het verslagjaar de meerjarenstrategie van INHOLLAND uitgestippeld. INHOLLAND heeft haar ambities samengevat in drie focuspunten, zoals genoemd in hoofdstuk 1.3. In het verslagjaar zijn de eerste stappen gezet om deze focuspunten in te vullen. Groei Door de fusie van de vier oorspronkelijke hogescholen werd INHOLLAND meteen de grootste hogeschool van Nederland, met een marktaandeel van 11,9 % ( ). Onderwijs Conform het Akkoord van Bologna wordt onderwijs aangeboden volgens het bachelor-mastermodel, dat bij INHOLLAND verder wordt vormgegeven middels het major/ minormodel. Dit major/minormodel garandeert studenten een maximale keuzevrijheid en een optimale afstemming van het studieprogramma op de eigen interesses en capaciteiten. Om het onderwijsaanbod blijvend te laten aansluiten bij de wensen van student en arbeidsmarkt heeft INHOLLAND ervoor gekozen zelf kennis te gaan ontwikkelen. Hiervoor zijn in kenniskringen in het leven geroepen, waarvoor inmiddels 15 lectoren zijn aangesteld. Internationalisering Internationalisering van het onderwijs had in het verslagjaar een hoge prioriteit. Dit uitte zich in planvorming en de oprichting van het Institute of Advanced Studies en Applied Research (ASAR). Een van de doelstellingen van ASAR is de internationalisering van INHOLLAND een belangrijke impuls te geven. Kwaliteit Ter bewaking en verbetering van de onderwijskwaliteit werden voorbereidingen getroffen voor een INHOLLANDbreed student tevredenheidsonderzoek (STO) op basis van het STO wat in het verslagjaar al werd uitgevoerd op de locaties Rotterdam, Den Haag en Delft. In het verslagjaar vond een aantal visitaties plaats. Hoewel de resultaten van de visitaties over het algemeen goed zijn (Leraar Basisonderwijs, School of Education Rotterdam), worden ze toch aangegrepen voor verdere kwaliteitsverbetering. dan begroot, wat vooral werd veroorzaakt door hogere personeelskosten. In dit collegejaar werd beleid ontwikkeld om deze overformatie op sommige locaties het hoofd te bieden. 1.5 Toekomst Het collegejaar is vooral het jaar geweest waarin een begin is gemaakt met allerlei grote veranderingen binnen INHOLLAND. De nieuwe organisatiestructuur werd stapsgewijs ingericht en de omslag naar een innovatief onderwijsconcept werd ingezet. Verder is hard gewerkt aan de profilering van INHOLLAND als aanbieder van kwalitatief hoogstaand onderwijs, zowel naar de studenten als naar het beroepenveld. Bestaande relaties met onderwijsinstellingen en beroepenveld in binnen- en buitenland werden goed onderhouden, nieuwe samenwerkingsverbanden werden geïnitieerd. De komende jaren zullen deze ontwikkelingen verder worden doorgevoerd. Het onderwijs binnen INHOLLAND zal de komende jaren verder worden vormgegeven volgens het bachelormastermodel, waarbij veel aandacht zal worden besteed aan de ontwikkeling van het major/minorprogramma en aan eigen masters. Om reeds bestaande opleidingen blijvend te laten aansluiten op de markt wordt het beroepenveld regelmatig ingeschakeld bij de actualisering. Toegepast onderzoek, zoals dat wordt verricht binnen kenniskringen, zal in toenemende mate worden ingebed in het reguliere onderwijs en ook worden gebruikt voor innovatie en actualisering. Ter versterking van het internationale karakter van de Hogeschool zullen meer Engels- en eventueel ook Spaanstalige curricula worden ontwikkeld. Aan de scholing van de docenten zal extra aandacht worden besteed, dit vanwege de omslag naar competentiegericht onderwijs. Het merk INHOLLAND zal zich sterk gaan profileren naar studenten, zakelijke doelgroepen en de overheid. Hierbij zullen aspecten als regionale verankering en internationale oriëntatie leidend zijn. Belangrijk voor de interne communicatie is de omvorming van diverse intranetten naar één intranet voor de hele hogeschool. Op dit nieuwe platform zal veel aandacht worden besteed aan het onderwijsconcept. Financiën De totale omzet van INHOLLAND over bedroeg 238 miljoen. Dit was 13 miljoen meer dan begroot. Het resultaat uit gewone bedrijfsvoering echter was lager 10

13 INHOLLAND zal zich sterk gaan profileren naar studenten, zakelijke doelgroepen en de overheid 11

14 12

15 Deel B 2. Nieuwe organisatie disciplines en op korte termijn minimaal 2000 studenten bevatten of een gelijkwaardige omzet voor initieel onderwijs. Het verslagjaar werd gekarakteriseerd door de implementatie van een aantal belangrijke organisatie veranderingen, die overigens al waren aangekondigd in het fusiedocument van oktober De Diensten waren al per 1 september 2002 ingericht volgens de nieuwe structuur, de Schools volgden in Aanvankelijk was besloten om voor de vormgeving van de nieuwe organisatiestructuur een periode van maximaal twee jaar uit te trekken. In de loop van 2002 bleek echter zowel bij het management als bij de Hogeschool Medezeggenschapsraad (HMR) een duidelijke behoefte te bestaan om dit proces te versnellen. In juni 2002 is daarom besloten hiervoor stappen te ondernemen. Door deze versnelling is de nieuwe organisatiestructuur al per 1 januari 2003 operationeel geworden. Bij het ontwerpen van de organisatiestructuur heeft INHOLLAND zich laten leiden door de kernwaarden en de missie zoals deze tijdens het fusieproces steeds voorop hebben gestaan. INHOLLAND staat voor sociaal, open, vooruitstrevend en ambitieus en wil vanuit deze waarden hoger onderwijs leveren dat dichtbij student, markt en maatschappij staat. De brede maatschappelijke disciplines waar de Schools hun onderwijsaanbod op afstemmen kunnen ook worden gedefinieerd als kennisdomeinen. Voorbeelden hiervan zijn onder andere Economie, Techniek, Agricultuur, Communicatie, Kunst, Educatie, Sociaal Werk, Gezondheidszorg. Deze kennisdomeinen kunnen worden aangeboden door verschillende Schools. Economie bijvoorbeeld is binnen INHOLLAND te vinden op vijf Schools, Sociaal Werk op twee. Binnen bepaalde disciplines profileren Schools zich door middel van een thema. Hiermee wordt bedoeld een relevante maatschappelijke ontwikkeling of aandachtsgebied binnen dat thema. Zo is het onderwijs aan de School of Economics in Amsterdam / Diemen geconcentreerd rond het thema Leisure & Management, in Rotterdam rond International Business en in Den Haag rond ICT & Economics. Door de keuze voor een bepaald thema kan de student zijn opleiding nog nauwkeuriger afstemmen op zijn eigen ambities en interesses. 2.2 Implementatie Schools 2.1 Schools Als organisatorische onderwijseenheid is gekozen voor het begrip School, wat in het Engels wordt uitgesproken. Een School kan in organisatorische zin worden gezien als een businessunit van Hogeschool INHOLLAND, en heeft dus ook een aantal eigen verantwoordelijkheden. Zo moet iedere School haar eigen overheadkosten kunnen dragen, moet zij qua onderwijsaanbod aansluiten op brede maatschappelijke Per 1 januari 2003 zijn alle Directeuren van de Schools benoemd in hun functie, waarmee de nieuwe organisatiestructuur met de indeling in Schools een feit was. Om het overgangsproces van de vroegere units naar de huidige Schools soepel te laten verlopen heeft het College van Bestuur een procesmanager aangesteld. Deze voerde in de overgangsperiode tot 1 september 2003 op basis van een intensief transitieprogramma regelmatig overleg met de verschillende Directeuren van de Schools. 13

16 Vanaf 1 september 2003 omvat INHOLLAND vijftien Schools: School Leslocatie School of Technology Alkmaar School of Agriculture & Technology Delft School of Economics Alkmaar School of Economics Haarlem School of Economics Amsterdam / Diemen School of Economics Rotterdam School of Economics Den Haag School of Communication, Media & Art Amsterdam / Diemen School of Communication & Media Rotterdam School of Health Amsterdam / Diemen School of Education Haarlem School of Education Rotterdam School of Law Den Haag School of Social Work Rotterdam School of Social Work Haarlem Alkmaar, Haarlem Delft Alkmaar, Zaanstad Haarlem Amsterdam / Diemen Rotterdam Den Haag, Delft Amsterdam / Diemen, Alkmaar, Haarlem Rotterdam, Den Haag Amsterdam / Diemen, Alkmaar, Haarlem Amsterdam / Diemen, Alkmaar, Haarlem Den Haag, Dordrecht, Oegstgeest, Rotterdam Den Haag, Rotterdam Den Haag, Rotterdam, Vlissingen Alkmaar, Amsterdam, Haarlem, Groningen, Utrecht, Zwolle Een School kan op meerdere locaties aanwezig zijn. Communication & Media bijvoorbeeld wordt geregisseerd vanuit Rotterdam, maar wordt ook aangeboden op de locatie Den Haag. Hierdoor kan een student altijd kiezen voor een opleiding dicht bij de plaats waar hij woont. Concurrentievergelijking (aantallen zittende studenten) Hogeschool Hs INHOLLAND Haagse Hs Hs IPABO Amsterdam/Alkmaar Hs Leiden Hs Rotterdam Hs van Amsterdam Hs van Utrecht Hs voor Ec. Studies Amsterdam NHTV int. Hs. Breda Bron: HBO-raad 14

17 In februari 2003 hebben alle Directeuren een plan van aanpak voor de inrichting en verdere ontwikkeling van de Schools gepresenteerd aan het CvB. In het eerste kwartaal van dat jaar verschenen ook de eerste contouren van de verschillende businessplannen. Het managementteam van een School wordt voorgezeten door de Directeur en bestaat verder uit de Programmadirecteur en Opleidingsmanagers. De Programmadirecteur treedt bij afwezigheid op als plaatsvervanger van de Directeur. De Directeuren van de Schools en de Directeuren Ondersteunende Diensten vormen samen het eerstelijnsmanagement van de hogeschool. 2.3 ASAR In het afgelopen collegejaar zijn de eerste aanzetten gegeven voor het INHOLLAND Institute of Advanced Studies and Applied Research (ASAR). ASAR is per 1 september 2003 operationeel en wordt in het leven geroepen om het ontwikkelen, delen en toepassen van kennis door zowel studenten als medewerkers te bevorderen. Deze taakstelling vloeit regelrecht voort uit de door INHOLLAND gemaakte keuzes voor internationalisering en het zelf ontwikkelen van toegepast onderzoek en masteropleidingen. ASAR wordt onderverdeeld in drie verschillende entiteiten, te weten Lectoren en kenniskringen, Graduate School en Internationalisering. 3. Marktaandeel Met in totaal HBO inschrijvingen op de gezamenlijke locaties was INHOLLAND in het collegejaar de grootste hogeschool van Nederland, gevolgd door Fontys Hogescholen (gezamenlijk aantal aanmeldingen 8.660) en Hogeschool van Utrecht. Daarmee had INHOLLAND een marktaandeel van 11,9% (peildatum ). Een student kan altijd kiezen voor een opleiding dicht bij de plaats waar hij woont 15

18 4. Een onderwijsconcept dicht bij de student en het beroepenveld 4.1 BaMa-model Door het in 1999 ondertekende Bologna-akkoord is de structuur van het hoger onderwijs ingrijpend veranderd. Bedoeling van het akkoord was om binnen Europa te komen tot een meer uniform systeem van hoger onderwijs. Hiervoor is het bachelor-mastermodel gekozen, waardoor vanaf september 2002 alle hbo-opleidingen zullen worden omgezet naar een bacheloropleiding, en de woopleidingen aan de universiteiten zullen worden gesplitst in een driejarige bacheloropleiding en één- of tweejarige masteropleidingen. De doorstroom van hbo naar universiteit wordt hierdoor bevorderd. Een student met een afgeronde hbo-bacheloropleiding kan in principe zo doorstromen naar een wo-masteropleiding. Bacheloropleiding De bacheloropleiding wordt bij INHOLLAND vormgegeven volgens het major/minormodel. Het uitgangsprincipe van dit model is dat de brede major, die 50% van de opleiding beslaat, alle benodigde kennis verschaft in een bepaalde discipline. Door het volgen van een of meerdere minors kan de student zich verder specialiseren en verdiepen, of zijn kennis juist verbreden. Een goede studieloopbaanbegeleiding is hierbij onontbeerlijk. Het major/minormodel vergroot dus de keuzemogelijkheden van de student, die als het ware zelf zijn opleiding samenstelt op basis van zijn eigen interesses en ambities. Daarnaast komt het model tegemoet aan de zowel binnen de onderwijswereld als binnen het beroepenveld gevoelde behoefte aan een overzichtelijk aanbod van opleidingen. Een aanbod bovendien dat breed opgeleide, en dus voor veel beroepen competente, studenten oplevert. De flexibele invulling van het onderwijsprogramma wordt vooral mogelijk gemaakt door de vele keuzemogelijkheden voor minorprogramma s. Zo kunnen studenten kiezen voor bijvoorbeeld differentiatieminors die voorbereiden op een specialistisch beroep, voor minors die helemaal zijn toegesneden op de context van een bepaald beroep, of voor een minor die voorbereidt op een wetenschappelijke masteropleiding. Ook kan de student zelf een zogenaamd vrij programma samenstellen, uiteraard met goedkeuring van de examencommissie. Door de organisatiestructuur van INHOLLAND kunnen minors behalve op de eigen School ook worden gevolgd op een andere School. De majors voor een bepaalde bacheloropleiding zijn voor alle Schools binnen INHOLLAND hetzelfde. Een student die een brede bachelor volgt aan de School of Economics in Den Haag krijgt dus dezelfde major als een student die deze opleiding volgt in Alkmaar. De standaardisering van de major heeft niet alleen als voordeel dat schaalvoordelen kunnen worden behaald, maar ook dat de student gemakkelijker een minor zal kunnen volgen bij een andere opleiding of School. Ook dit principe staat dus in dienst van het vergroten van kansen en keuzemogelijkheden van de individuele student. Masteropleidingen Hogescholen worden in het BaMa model in staat gesteld om ook zelf masteropleidingen aan te bieden. Deze zullen soms worden bekostigd door het ministerie, maar meestal zal de hogeschool hiervoor van de overheid geen financiering ontvangen. Dergelijke niet door de overheid gefinancierde masters zullen geheel moeten worden bekostigd door collegegelden en contractactiviteiten. Binnen INHOLLAND worden deze masters geëxploiteerd via INHOLLAND Graduate School. INHOLLAND probeert samen met Nyenrode, Erasmus Universiteit, Technische Universiteit Delft, Vrije Universiteit, Open Universiteit en Universiteit Wageningen doorstroomcontracten te realiseren om de overgang van bachelor naar master optimaal te laten verlopen. INHOLLAND Graduate School opereert vanuit ASAR en streeft naar het aanbieden van een compleet studiepakket tot aan het hoogste niveau (Master, PhD). Masterprogramma s moeten hiervan de basis gaan vormen. Na een inventarisatie in 2003 van aanbod en organisatie van de verschillende masters is besloten dat kwaliteit en inhoud de onderscheidende kenmerken moeten worden. In samenwerking met Onderwijs, Kwaliteit, Research & Development (OKR) begeleidt en adviseert ASAR het management van de verschillende programma s. Daarnaast is ASAR betrokken bij het maken van verbindingen met lectoren en kenniskringen. De Holding is verantwoordelijk voor het bestaansrecht en de economische levensvatbaarheid van de programma s. 16

19 4.2 Dicht bij de student De student centraal De student met zijn mogelijkheden en ambities staat centraal bij INHOLLAND. Om die mogelijkheden en ambities optimaal tot hun recht te laten komen biedt INHOLLAND een rijkgeschakeerd palet van opleidingen en keuzemogelijkheden. Studenten kunnen binnen INHOLLAND kiezen uit brede, internationaal erkende bacheloropleidingen. Curricula bestaande uit majors en minors staan garant voor een opleiding die zowel in de breedte gaat als in de diepte (zie ook paragraaf 4.1). Een aanbod dat breed opgeleide, en dus voor veel beroepen competente, studenten oplevert Backbone Op 20 juni 2003 is door het College van Bestuur de definitieve versie van het nieuwe onderwijsconcept vastgesteld. Dit concept kan worden gezien als het gemeenschappelijk kader waarbinnen INHOLLAND het onderwijs verder zal ontwikkelen. Het document dient tevens als onderwijskundige onderbouwing en als inspiratiebron. Omdat dit concept de komende jaren de ruggengraat vormt van het onderwijs, heeft het de naam Backbone gekregen. Backbone heeft als ultieme doelstelling het bij elkaar brengen van de individuele student en de markt. De opleiding van de student moet daarom niet alleen aansluiten bij de capaciteiten van de student, dus flexibel kunnen worden ingevuld, maar ook bij de behoeften van de markt. Als leidend principe voor alle opleidingen is dan ook gekozen voor competentiegericht onderwijs. De student vergaart hierdoor niet alleen kennis, maar ook allerlei andere vaardigheden en inzichten die hem in staat stellen een beroep uit te oefenen. Nu, maar ook later, wanneer de eisen aan dat beroep veranderen. Blended learning, een mix van contactonderwijs en e- learning, speelt een belangrijke rol bij het aanbieden van flexibel en op maximale keuzevrijheid gericht onderwijs. In 2002 werd gekozen voor Blackboard als het enige digitale leerplatform voor de gehele hogeschool. In september 2003 wordt gestart met de implementatie van dit platform. Om het gebruik hiervan te stimuleren en de vaardigheden te vergroten zijn voor studenten voorlichtingsdagen georganiseerd en is voor docenten een scholingsprogramma ontwikkeld. Het afgelopen collegejaar hebben zeven studenten vanuit Hogeschool INHOLLAND Delft meegedaan aan de e-business training van de North Carolina State University. Via een eigen Blackboard-site kregen ze begeleiding van twee docenten. 17

20 Competentiegerichte studies, die grotendeels door de studenten zelf worden geregisseerd, vragen om speciale vaardigheden van de student, zoals zelfstandig leren en het kunnen beoordelen van de eigen mogelijkheden. Een goede keuzebegeleiding, studieloopbaanbegeleiding (SLB) en een op competenties toegesneden toetsing zijn dan ook onontbeerlijk. In Backbone is daarom expliciet vastgelegd dat SLB een integraal onderdeel vormt van elke opleiding. Verder is in Backbone het beleid vastgesteld ten aanzien van stage/praktijk en het afstuderen. Een dergelijke grootschalige onderwijsvernieuwing zal geleidelijk en in de dagelijkse onderwijspraktijk moeten worden doorgevoerd en ingevuld. Als ondersteuning en als bron van inspiratie voor management en docenten heeft CentrE CGO (Centre of Excellence CompetentieGericht Onderwijs) in 2003 het boek Backbone INbeeld uitgegeven. Hierin worden alle uitgangspunten uitgebreid omschreven en is tevens een eerste overzicht van good practices opgenomen. De implementatie van het traject wordt verder begeleid via intranet. Op een hieraan gewijde site zijn onder andere links te vinden naar voorbeelden en interessante projecten zowel binnen als buiten INHOLLAND. 4.3 Dicht bij beroepenveld en maatschappij Aansluiten bij het beroepenveld De inhoud van de opleidingen van INHOLLAND wordt voortdurend geactualiseerd en vernieuwd onder andere door de betrokkenheid van beroepenveldcommissies. Deze beroepenveldcommissies, die bestaan uit bedrijven en instellingen op een bepaald vakgebied, zorgen er onder andere voor dat de opleiding blijft aansluiten op de wensen en behoeften van het beroepenveld. Daarnaast bieden ook de kenniskringen nieuwe impulsen uit de markt. INHOLLAND hecht zeer aan deze aansluiting en heeft daarom in mei 2003 het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van Universiteit Maastricht opdracht gegeven een enquête te ontwikkelen waarmee de tevredenheid van het beroepenveld over de opleidingen kan worden getoetst. De enquête is in de periode augustus tot oktober 2003 afgenomen bij werkgevers van oud-studenten van elf te accrediteren opleidingen. Relatie met het beroepenveld INHOLLAND hecht veel waarde aan een goede relatie met het beroepenveld, dat wil zeggen met het bedrijfsleven en de (plaatselijke) overheid. Deze worden dan ook regelmatig betrokken bij onderwijsprojecten en bij overleg over de vormgeving van het onderwijs. Trends binnen bepaalde vakgebieden kunnen daardoor snel worden doorvertaald naar de verschillende opleidingen. De School of Economics in Haarlem ontwikkelde in 2003 verschillende onderwijsprojecten met het bedrijfsleven, onder andere met Kia en met Asics. Ook werd er een project ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse Orde van Uitvinders. De School of Technology in Alkmaar zal in september 2003 beginnen met het vormgeven van een leer-werkbedrijf voor de opleiding Informatica. Het is de bedoeling dat studenten binnen dit bedrijf opdrachten verwerven uit het bedrijfsleven en op die manier kennis en ervaring opdoen. Het Conservatorium Alkmaar (School of Communication, Media & Art) is in opdracht van de gemeente Alkmaar bezig met de realisatie van een musical in het kader van Alkmaar 750 jaar. De musical zal in het najaar van 2004 in première gaan. Arbeidsmarktsucces Afgestudeerde INHOLLAND-studenten doen het in het algemeen goed op de arbeidsmarkt. Dit blijkt uit de HBOmonitor, het landelijk onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het hoger beroepsonderwijs, dat jaarlijks in opdracht van de HBO-raad wordt uitgevoerd. De HBO-monitor 2002 laat bijvoorbeeld zien dat het percentage alumni van INHOLLAND, dat 1,5 jaar na afstuderen werkzaam is, boven het landelijk gemiddelde ligt. Niet werkzaam zijn betekent overigens niet hetzelfde als (onvrijwillig) werkloos zijn. Een aantal HBO-alumni is bijvoorbeeld bezig met een vervolgstudie of heeft om een andere reden ervoor gekozen (nog) niet tot de arbeidsmarkt toe te treden. Landelijk gezien blijkt dat 1,5 jaar na afstuderen 87% van de alumni beschikbaar is voor de arbeidsmarkt. Midden in de maatschappij Een hogeschool die dichtbij de student en het beroepenveld wil staan heeft vanzelfsprekend veel oog voor de directe omgeving. INHOLLAND voelt zich niet alleen verbonden met de samenleving waarin hij is geworteld, hij voelt zich ook verantwoordelijk en wil een rol spelen in het proces van voortdurende verandering. Vandaar ook dat maatschappelijk relevante thema s als veiligheid, integratie, grotestedenproblematiek en arbeid in alle opleidingen zijn geïntegreerd. De School of Health werkte samen met Verpleeghuis Hogeweyen de Hogeschool Amsterdam in het najaar van 2002 mee aan de conferentie Van babyboom tot ouderenbeleid. 18