Aansluitingsmonitor havisten en mbo ers in Noordoost Nederland. Vragenlijst december 2005

Transcriptie

1 Aansluitingsmonitor havisten en mbo ers in Noordoost Nederland Vragenlijst december 2005 Hanze Groningen/Windesheim Groningen/Zwolle Jan Kamphorst en Pieter Jansen 6 juni

2 Inhoud Samenvatting Inleiding Doel van de aansluitingsmonitor Opzet van de aansluitingsmonitor Rapportage per opleiding Respons Trends en vergelijking van hogescholen op een aantal benchmarks Werkvormen Studielast Tevredenheid over de overstap, voorlichting en studeerbaarheid Dezelfde keuze weer? Tevredenheid over pedagogisch-didactische aspecten van de aansluiting Tijdbesteding per werkvorm naar sector Tevredenheid over de overstap naar het hbo (rapportcijfer) Tevredenheid over de aansluiting voor vier pedagogisch-didactische aspecten naar sectoren Vier groepen pedagogisch-didactische aspecten nader bekeken Discrepanties tussen vooropleiding en hbo Gemiddelde tevredenheid van vier discrepantiegroepen over werken in groepen, zelfstandig werken, basisvaardigheden en leerstof Inleiding Leerstof (havisten) Basisvaardigheden (havisten) Zelfstandig werken (havisten) Werken in groepen (havisten) Leerstof (mbo ers) Basisvaardigheden (mbo ers) Zelfstandig werken (mbo ers) Werken in groepen (mbo ers) De vakinhoudelijke aansluiting Inleiding Waardering van vakken Nut en waardering Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen... 2 Bijlage 1. Vragenlijst Aansluitingsonderzoek hbo-vooropleiding Bijlage 2. Waardering 18 aansluitingsaspecten naar vooropleiding en sector Bijlage 3. Discrepanties voor 22 aansluitingsaspecten, havisten en mbo ers Bijlage. Responstabel aansluitingsmonitor voltijd instroom september alle vooropleidingen per opleiding per

3 Samenvatting De aansluitingsmonitor Noordoost-Nederland is afgenomen in december 2005 januari 2006 onder eerstejaarsstudenten van negen hogescholen in de regio Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en Gelderland. De studenten is gevraagd naar hun tevredenheid over de aansluiting tussen vooropleiding en hbo. De monitor is dit jaar voor de zesde keer afgenomen. De eerste drie jaar is gefocust op de aansluiting havo-hbo maar sinds drie jaar is ook de aansluiting mbo-hbo onderdeel van het onderzoek. De respons was dit jaar met 35% weer redelijk hoog, zij het iets lager dan in het cursusjaar (was toen 38%). De resultaten kunnen beschouwd worden als representatief voor de eerstejaars populatie van havisten en mbo ers. Net zoals vorig jaar was ook nu de afnameperiode december/januari. Dit omdat in maart veel eerstejaarsuitvallers al verdwenen zijn en omdat studenten de aansluiting vooral in de eerste maanden van hun studie ervaren. In hoofdstuk 2 van deze rapportage zijn de resultaten van de negen hogescholen gepresenteerd over de afgelopen zes jaren (of de periode waarin is deelgenomen aan de monitor). In de hoofdstukken 3 tot en met 7 zijn de resultaten van het cursusjaar gepresenteerd voor de zeven hbo-sectoren. In hoofdstuk 8 volgen enkele conclusies en aanbevelingen. De resultaten van deze algemene rapportage kunnen opleidingen naast de resultaten van de instellingsrapportages leggen. Opleidingen kunnen, enkele weken na het verschijnen van deze rapportage, een beknopt en tekstarm overzicht van de eigen resultaten ontvangen. Dat overzicht stelt opleidingen in staat om, onder andere in de kaders van interne kwaliteitszorg en accreditatie, de eigen kwaliteit van de aansluiting te beoordelen en te vergelijken met andere opleidingen van de eigen of andere hogescholen en sectoren. De studenten zijn bevraagd over vier aspecten van aansluiting: 1. het voortbouwen op gehanteerde methodes; 2. het voortbouwen op kennis en vaardigheden; 3. het voortbouwen op loopbaanoriëntatie;. de studeerbaarheid. Ad. 1. Over de overstap naar het hbo zijn eerstejaarsstudenten voldoende tevreden (gemiddeld een 6.0). In vergelijking met vorig jaar zijn er geen verschillen op dit punt. Er is geen verschil tussen havisten en mbo ers. Havisten in sector kunst zijn meer tevreden over de overstap en de studeerbaarheid. Havisten in de sector landbouw en mbo ers in de sector gezondheidszorg zijn in minder tevreden dan in Eerstejaarsstudenten besteden per week 7 à 8 uur aan zelfstudie, 8 à 9 uur aan hoor- en werkcolleges en practica, 6 uur aan schrijven van verslagen of werkstukken en 9 uur aan projecten en opdrachten. Ad. 2. Zowel havisten als mbo ers zijn meestal redelijk tot goed te spreken over de aansluiting van leerstof naar vakken. Naar sectoren en profielen zijn er soms verschillen. Havisten in alle sectoren zijn iets minder tevreden over de aansluiting wat betreft ictvaardigheden dan mbo ers; havisten in de sectoren en gedrag en maatschappij zijn iets meer tevreden over het vak m&o dan mbo ers. Mbo ers zijn minder tevreden over de aansluiting van het vak Nederlands (lezen, schrijven, grammatica en spelling). Ad 3. In het kader van loopbaanoriëntatie zijn er verschillen naar vooropleiding. Havisten hebben voor de voorlichting een waardering van gemiddeld 5.9, mbo ers geven hieraan een 5.3. Er zijn geen verschillen naar, met uitzondering van het vhi. Havisten van vhi scoren vrij laag, ook vergeleken met vorig jaar. De waardering van de voorlichting is, zowel bij de havisten als bij de mbo ers, bij de andere hogescholen gelijk aan de voorgaande jaren. 3

4 Havisten en mbo ers in de sector (20%) en havisten in de sector landbouw (27%) zouden nu een andere opleiding en/of kiezen als zij daartoe de mogelijkheid hadden. Ad. De tevredenheid over de studeerbaarheid ligt rond de 6.5 Havisten van de hd zijn iets minder tevreden dan hun collega s van chn, chw, sdev, sens en art. En art-havisten zijn iets meer tevreden op dit punt dan hun collega s van hg en nhl. In de bijlagen van dit rapport is het instrument waarmee de gegevens zijn verzameld opgenomen, alsmede een tabel met de respons per opleiding per, aan de hand waarvan opleidingen kunnen bepalen of het aanvragen van een opleidingspecifieke rapportage zinvol is.

5 1 Inleiding 1.1 Doel van de aansluitingsmonitor De aansluitingsmonitor is opgezet met als doel hbo-opleidingen en scholen voor voortgezet onderwijs in staat te stellen de kwaliteit van de aansluiting van havo en mbo met het hbo te bewaken en te verbeteren. Op verzoek kunnen hbo-opleidingen van de negen deelnemende hogescholen in het kader van interne kwaliteitszorg en accreditatie een specificatie van de resultaten krijgen. De deelnemende hogescholen zijn: Hanze Groningen (verder afgekort met HG) Hogeschool Drenthe (HD) Van Hall Instituut (VHI) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) Christelijke Hogeschool Nederland (CHN) Christelijke Hogeschool Windesheim (CHW) Saxion Hogescholen Deventer (Sdev) Saxion Hogescholen Enschede (Sens) ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten (Art) In de monitor wordt de kwaliteit van de aansluiting tussen voortgezet onderwijs (havo en mbo) en hbo jaarlijks aan de hand van de volgende definities bestudeerd: 1. Aansluiting opgevat als het voortbouwen in het hbo op de methodes (werkvormen) die in het voortgezet onderwijs worden ingezet om leerlingen voor te bereiden op hun vervolgstudies. 2. Aansluiting opgevat als het voortbouwen op de kennis (programma-inhouden) die eerstejaars studenten hebben verworven in het voortgezet onderwijs. 3. Aansluiting opgevat als het voortbouwen op programmaonderdelen als loopbaanoriëntatie.. Aansluiting in termen van de door studenten gerapporteerde hoeveelheid studielast. De aansluiting tussen vooropleiding en hbo is in de monitor beschreven vanuit de optiek van studenten. Evenals in de voorgaande jaren zijn in het cursusjaar havisten en mbo ers die voor de eerste maal begonnen met een hbo-opleiding benaderd met een digitale of schriftelijke vragenlijst (bijlage 1). In de grafieken en tabellen worden de resultaten van de monitor aangegeven met het jaartal Opzet van de aansluitingsmonitor In hoofdstuk 2 zijn de resultaten per over een reeks van jaren gepresenteerd. De benchmarks die zijn onderscheiden en waarop over havisten en mbo ers per is gerapporteerd zijn: Benchmark 1: Benchmark 2a-c: Benchmark 2d: Benchmark -7: Tijdbesteding per werkvorm. Tevredenheid overstap, voorlichting en/studeerbaarheid. Dezelfde studiekeuze achteraf weer. Waardering van de nieuwe opleiding op vier pedagogisch-didactische aspecten (werken in groepen, zelfstandig werken, basisvaardigheden, leerstof). 5

6 In de hoofdstukken 3 tot en met 7 zijn de resultaten van de monitor nader gespecificeerd. Anders dan in de voorgaande jaren zijn de resultaten niet uitgesplitst naar hogescholen maar naar hbo-sectoren (onderwijs, techniek, landbouw, kunst, gezondheidszorg, gedrag en maatschappij en ). De onderwerpen die aan bod komen zijn: Tijdbesteding per werkvorm naar sector (hoofdstuk 3) Rapportcijfer tevredenheid over de overstap naar het hbo (hoofdstuk ) Rapportcijfer tevredenheid voorlichting naar sector (hoofdstuk ) Rapportcijfer tevredenheid over de studeerbaarheid naar sector (hoofdstuk ) Tevredenheid over de aansluiting voor vier pedagogisch-didactische aspecten naar sector (hoofdstuk 5) Overeenkomsten tussen vo en hbo in ervaring met pedagogisch-didactische aspecten naar sector (hoofdstuk 6) Gemiddelde tevredenheid over werken in groepen, zelfstandig werken, basisvaardigheden en leerstof, voor vier discrepantiegroepen en naar sectoren (hoofdstuk 6) De vakinhoudelijke aansluiting ofwel de mate waarin wordt voortgebouwd op de kennis die eerstejaars studenten hebben verworven in het voortgezet onderwijs (hoofdstuk 7) De vakinhoudelijke aansluiting ofwel de mate waarin wordt voortgebouwd op de kennis die eerstejaars studenten hebben verworven in het voortgezet onderwijs naar profielen (hoofdstuk 7) Alle gerapporteerde verschillen zijn significant: p <.05 en zijn minimaal: 1.0 (uren); 0.3 (rapportcijfers); 0.3 (discrepanties) 0.3 (scores pedagogisch-didactische aspecten) De rapportage wordt besloten met enkele conclusies en aanbevelingen (hoofdstuk 8). 1. Gebruiksmogelijkheden De gegevens van de monitor kunnen worden gebruikt binnen de verschillende beleidsterreinen van de hogescholen. A. PR en voorlichting naar scholen voor voortgezet onderwijs (decanen, leerlingen) Voorlichters in het hbo zouden de monitorresultaten kunnen benutten bij hun informatievoorziening naar aspirant-studenten. De resultaten kunnen aanleiding geven tot bijstellen van de informatie van hogescholen naar het voortgezet onderwijs. Het voortgezet onderwijs zou de resultaten kunnen benutten voor voorlichting aan leerlingen over het hbo. Aspirant-studenten zouden de uitkomsten van dit onderzoek kunnen betrekken bij hun overwegingen om al dan niet voor een bepaalde vervolgopleiding op hbo-niveau te kiezen. B. Informatievoorziening, mentoraat en studieloopbaanbegeleiding van hbo-opleidingen Eerstejaars studenten kunnen door studiegidsen of digitale varianten daarop en in studiehandleidingen gericht worden geïnformeerd over aanpak en inhoud van het onderwijs, bijvoorbeeld met gebruikmaking van resultaten uit de monitor. Resultaten zouden benut kunnen worden door mentoren en studieloopbaanbegeleiders. 6

7 C. Onderwijsontwikkelaars en coördinatoren in scholen voor vo en hbo Het onderzoek geeft informatie over de mate waarin werkvormen in beide onderwijstypen voorkomen en de waardering die studenten hieraan geven. Het onderzoek geeft ook indicaties voor het bestaan van deficiënties wat betreft vakken maar ook wat betreft ervaringen met bepaalde werkvormen. Uit de resultaten beschreven in de hoofdstukken 6 en 7 blijkt dat mbo ers en havisten op deze onderwerpen nogal van elkaar verschillen. D. Kwaliteitszorg en evaluatie De aansluitingsmonitor geeft antwoord op eisen die vanuit het accreditatiekader (NVAO, februari 2003) aan de aansluiting worden gesteld. In verband met de kwaliteit van het programma worden als criteria genoemd: Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten Het didactisch concept is in lijn met de doelstelling De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept De aansluitingsmonitor sluit ook aan op aandachtspunten die het EFQM-model 1 (Expertgroep HBO, april 1999) noemt in verband met het onderwijs. Bij het curriculum (aandachtsgebied 5.2) staat bij Fase 3 als kenmerken genoemd: Het curriculum is afgeleid van een visie op (beroep en) onderwijs. De monitor besteedt aan dit aspect aandacht met vragen over de tevredenheid van studenten over pedagogisch-didactische aspecten. Bij het ontwerpen van de leeromgeving staat bij Fase 3 als kenmerk genoemd: Uitvoerbaarheid van het curriculum voor (docenten en) studenten wordt bij de planning betrokken. In de monitor is aandacht voor studielast en de werkvormen in de propedeuse. Op basis van de resultaten kunnen opleidingen vaststellen of hun studenten relatief veel of weinig studielast hebben en hoe de studielast is verdeeld over de werkvormen. Bij de studentactiviteiten (aandachtsgebied 5.6) staat bij Fase 3 als kenmerk genoemd: De studentactiviteiten vinden plaats op basis van een visie op beroep en leerprocessen. In de monitor is aandacht voor overeenkomsten en verschillen van leerprocessen op havo/mbo en hbo. De categorieën waarnaar is gekeken (werken in groepen, basisvaardigheden, zelfstandig werken en omgaan met niveau/omvang van de studielast) zijn relevant in beroepen waarvoor het hbo opleidt. De resultaten van de monitor vormen een aanvulling op gegevens die opleidingen zelf verzamelen in de loop van een cursusjaar. Opleidingen kunnen door vergelijking met resultaten, resultaten van dezelfde opleidingen of vergelijkbare opleidingen uit dezelfde sector nagaan of hun aansluitingsbeleid in de propedeuse op alle aspecten van dit onderzoek voldoet of dat het in aanmerking komt voor verbetering. 1 EFQM staat voor European Foundation for Quality Management. Het EFQM-model is een methode voor kwaliteitsverbetering, afgeleid van het INK-model en door de Expertgroep HBO bewerkt voor instellingen in het HBO. 7

8 1. Rapportage per opleiding Opleidingen die dit hebben aangegeven ontvangen enkele weken na het verschijnen van deze rapportage een beknopt en tekstarm overzicht van de eigen resultaten. De opzet van dit overzicht is gelijk aan de rapportage over het totaal. Het overzicht stelt opleidingen in staat om de eigen kwaliteit van de aansluiting (zoals waargenomen door de eerstejaars studenten) te vergelijken met: Het resultaat, Het gemiddelde van alle andere opleidingen van de andere deelnemende hogescholen. Dezelfde opleidingen van de andere deelnemende hogescholen en Min of meer vergelijkbare opleidingen uit dezelfde sector. Een voorwaarde voor opleidingspecifieke rapportages is dat de respons op dat niveau voldoende is (minimaal 10 respondenten, hangt ook af van de grootte van de opleiding.) De opleidingsspecifieke rapportages bevatten dezelfde onderwerpen als deze rapportage, de presentatievorm kan afwijken: respons naar vooropleiding tijdbesteding in dagdelen per werkvorm cijfermatige beoordeling van overstap (opvang, studiebegeleiding, werkvormen) gemiddeld cijfer voor voorlichting gemiddelde beoordeling aansluitingsaspecten discrepantie tussen vooropleiding en hbo in mate van ervaring per aspect gemiddelde beoordeling vakinhoudelijke aansluiting profiel van de opleiding op basis van significante verschillen tussen opleiding en de rest van de 8

9 1.5 Respons Van de 1587 studenten die een verzoek om medewerking aan het onderzoek ontvingen hebben 550 positief gereageerd. De bruto respons van de monitor bedraagt 35%, variërend van 23% (NHL) tot 70% (Art). De netto respons valt iets lager uit. In de netto respons zijn alleen studenten die voor de eerste keer begonnen met een voltijd of duale hbo-opleiding en die in het eerste jaar instroomden met een havo of mbo diploma geselecteerd. Het gaat dan om 2799 havisten en om 151 mbo ers. Op deze selectie zijn de analyses voor de monitor uitgevoerd. Tabel 1a: Respons steekproef respons schriftelijk online totaal schriftelijk resp% online resp% totaal resp% HG % % HD % 158 3% VHI % 93 23% NHL % % CHN % 26% CHW % % % Sdev % % 653 5% Sens % % % Art % % totaal % % % De bruto respons per vooropleiding en per sector is als volgt: Tabel 1b: Bruto respons per vooropleiding vooropleiding N % havo vwo mbo anders 195 totaal onbekend 52 Tabel1c: Bruto respons per sector sector N % gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst 3 8 landbouw 92 2 techniek onderwijs totaal onbekend 17 9

10 2 Trends en vergelijking van hogescholen op een aantal benchmarks 2.1 Werkvormen In het onderzoek zijn vier soorten werkvormen onderscheiden: 1. zelfstudie 2. hoor- en werkcolleges en practica 3. projecten/groepswerk e.d.. maken van verslagen en werkstukken. Studenten konden aangeven hoe vaak deze werkvormen voorkwamen in de vooropleiding en voorkomen in de hbo-opleiding (1-5, 6-10, of 16 of meer uur) en hoe de uren in het vo zich verhouden tot de hbo-opleiding (minder, evenveel of meer). Gewijzigde vraagstelling en correctie Voorgaande jaren konden studenten aangeven hoeveel uren zij gemiddeld besteden aan hoor- /werkcollege samen. Dit jaar konden zij per aspect (hoor-/werkcolleges/practica) apart aangeven hoeveel uren zij hieraan besteden. De aanname bij de veranderde vraagstelling was, dat studenten het onderscheid tussen de drie aspecten van deze werkvorm goed zouden kennen. Het resultaat doet echter vermoeden dat zij uren dubbel hebben geteld. Voorgaande jaren schommelde het aantal uren aan de werkvorm hoor-/werkcolleges rond de 8 à 9 uur. Dit jaar werd een stijging van bijna 100% gevonden voor het totaal van hoor-/werkcolleges/practica bij alle hogescholen. Omdat deze stijging samenvalt met een gewijzigde vraagstelling en geen andere verklaring voor de schijnbare toename in tijdbesteding bij deze werkvorm gegeven kan worden, is besloten om bij alle resultaten van de monitor van bij de werkvorm hoor/werkcollege/practica een correctie toe te passen van 50%. Bij deze werkvorm wordt geen vergelijking met voorgaande jaren uitgevoerd, evenmin als bij de beoordeling van de studielast waarin deze werkvorm eveneens opgenomen. Grafiek 1 geeft de resultaten op deze vragen voor havisten en mbo ers weer. In hoofdstuk 3 worden dezelfde resultaten, maar dan uitgesplitst naar sectoren, gepresenteerd. Per is af te lezen hoeveel uren havisten en mbo ers gemiddeld besteden aan de verschillende werkvormen. De voornaamste resultaten zijn als volgt. Havisten besteden gemiddeld ongeveer 7 uur, mbo ers ongeveer 8 uur per week aan zelfstudie. De verschillen tussen hogescholen zijn gering. Havisten van Art besteden iets meer tijd aan zelfstudie dan hun collega s van de overige hogescholen. Havisten bij sdev en sens doen minder aan zelfstudie dan bij hg, chn en chw en bij de hg doen havisten iets meer aan deze werkvorm dan bij de nhl. Bij mbo ers zijn minder verschillen (hg > sdev en sens; art > nhl; chn > sdev). Vergeleken met zijn havisten en mbo ers van de hg iets meer aan zelfstudie gaan doen. Mbo ers van de chn besteden in meer tijd aan zelfstudie dan in Havisten en mbo ers besteden gemiddeld ongeveer zes uren per week aan het schrijven van verslagen of werkstukken. Studenten van chn en de laatste jaren ook steeds meer van vhi besteden iets meer tijd aan deze werkvorm dan hun collega s van andere hogescholen. Studenten van sens en art besteden relatief weinig tijd aan deze werkvorm. De verschillen tussen mbo ers en havisten zijn gering. Mbo ers van de chn besteden minder tijd aan deze werkvorm in De tijd die eerstejaarsstudenten besteden aan projecten en opdrachten is de laatste vier jaren gedaald van gemiddeld 9 naar 7 uur per week. Hogescholen waar deze werkvorm iets vaker dan gemiddeld voorkomt (havisten en mbo ers) zijn hg, nhl en chn. Bij de chw, sdev, sens en art komt deze werkvorm minder vaak voor (geldt voor studenten van zowel havo als mbo). Mbo ers besteden gemiddeld 1 uur meer aan deze werkvorm. 10

11 Grafiek 1: Tijdbesteding per werkvorm, vergelijking hogescholen (zelfstudie, hoor- werkcollege/practica *, projecten,verslagen/werkstukken) havo zelfstudie mbo zelfstudie uren/week 8 6 uren/week HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde havo hoor-/werkcolleges/practica mbo hoor-/werkcolleges/practica uren/week uren/week HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde havo projecten/opdrachten mbo projecten/opdrachten uren/week uren/week HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde havo maken verslagen/werkstukken mbo maken verslagen/werkstukken uren/week uren/week HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde * bij de resultaten van de monitor is een gecorrigeerd resultaat weergegeven. 11

12 2.2 Studielast Aansluitingsmonitor havisten en mbo ers in noordoost Nederland Na correctie (zie voorgaande paragraaf) geldt dat er geen sprake is van een stijging van de gemiddelde studielast in De gemiddelde studielast voor havisten schommelt rond 30 uur per week; voor mbo ers is deze met 33 uren 10% hoger. Grafiek 2: Studielast havo studielast mbo studielast uren/week uren/week HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde Tevredenheid over de overstap, voorlichting en studeerbaarheid De resultaten voor deze drie benchmarks kunnen als volgt getypeerd worden: Zowel havisten als mbo ers zijn met ongeveer een 6.0 (schaal 1-10) voldoende tevreden over de overstap van vo naar hbo. Havisten bij de hg zijn hierover iets minder tevreden dan bij sdev, sens en art. Havisten bij art zijn iets meer tevreden over de overstap dan bij hd en chn. Vergeleken met het vorige jaar zijn havisten van hd nu een driekwartpunt minder tevreden. Bij havisten van vhi is de daling ten opzichte van vorig jaar bijna een punt. Havisten zijn met ongeveer een 5.9 (schaal 1-10) iets meer tevreden over de voorlichting vanuit de vooropleiding dan mbo ers, die hiervoor gemiddeld een 5.3 geven. Deze scores en de verschillen tussen havisten en mbo ers zijn over de afgelopen jaren vrij stabiel. Havisten van de vhi zijn dit jaar minder tevreden (van 6.3 naar 5.3).Er zijn vrijwel geen verschillen tussen hogescholen. De tevredenheid over de studeerbaarheid ligt rond de 6.5 (schaal 1-10). Havisten van hd zijn iets minder tevreden dan hun collega s van chw, sdev, sens en art. Havisten van art zijn iets meer tevreden dan havisten van andere hogescholen. De mbo ers van art zijn iets meer tevreden dan hun collega s van de hg. Vergeleken met het vorige jaar zijn havisten van hd nu bijna een punt (0.9) minder tevreden. 12

13 Grafiek 3: Tevredenheid overstap/voorlichting/studeerbaarheid tevredenheid over overstap havisten 7,0 6,5 tevredenheid over overstap mbo-ers 7,0 6,5 cijfer 6,0 5,5 5,0 cijfer 6,0 5,5 5,0,5,5 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde beoordeling voorlichting havisten 7,0 6,5 beoordeling voorlichting mbo-ers 7,0 6,5 cijfer 6,0 5,5 5,0 cijfer 6,0 5,5 5,0,5,5 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde beoordeling studeerbaarheid havisten 7,5 7,0 beoordeling studeerbaarheid mbo-ers 7,5 7,0 cijfer 6,5 6,0 5,5 cijfer 6,5 6,0 5,5 5,0 5,0 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art gemiddelde

14 HG Aansluitingsmonitor havisten en mbo ers in noordoost Nederland 2. Dezelfde keuze weer Van de havisten zou 82%, als zij ruim drie maanden na de start met hun hbo-opleiding opnieuw konden kiezen, weer naar dezelfde opleiding gaan. Maar er zijn enkele verschillen: Iets minder dan gemiddeld geldt dat voor havisten van hd, vhi, nhl en chn. Iets meer geldt dat voor havisten van chw, sdev, sens en sart. Voor mbo ers geldt het volgende patroon. Van deze groep zou 83% weer dezelfde opleiding kiezen. Maar: Bij mbo ers van hd, nhl en chn is dit percentage iets lager (maximaal 10% bij hd). Bij mbo ers van chw en art is dit percentage hoger (6 en 1%). Gemiddeld ligt het percentage spijtoptanten, dat zijn studenten die drie maanden na de start van het hbo-jaar een andere opleiding en/of een andere zouden kiezen, op 17%. De grootste groep van de spijtoptanten zou nu dezelfde opleiding elders kiezen. Deze groep is relatief het grootst bij hd, nhl en chn (respectievelijk 25%, 12% en 1%. De volgende uitkomsten zijn, hoewel het gaat om kleine percentages, interessant vanuit het perspectief van streven naar maximale aantallen studenten: Bij hg, vhi, nhl en sens is het percentage dat een andere opleiding binnen de eigen zou kiezen relatief groot (rond de 6% tegen % gemiddeld. Bij vhi valt op dat van de mbo ers 7% nu niet meer zou gaan studeren, dat is 6% meer dan gemiddeld. Grafiek : Dezelfde keuze weer? dezelfde keuze weer- havisten? dezelfde keuze weer-mbo'ers? 100% 90% nee, ik zou niet zijn gaan studeren 100% 90% 80% 70% 60% 50% 0% 30% 20% nee, ik zou een opleiding buiten het hbo kiezen nee, een andere opleiding bij een andere nee, een andere opleiding bij dezelfde ja, dezelfde opleiding bij een andere SDev 80% 70% 60% 50% 0% 30% 20% 10% 0% HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art totaal ja, dezelfde opleiding bij dezelfde 10% 0% HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art totaal 1

15 2.5 Tevredenheid over pedagogisch-didactische aspecten van de aansluiting De resultaten voor de vier onderscheiden groepen van pedagogisch-didactische aspecten (leerstof, basisvaardigheden, zelfstandig werken en werken in groepen) zijn als volgt: De gemiddelde tevredenheid over de aansluiting wat betreft leerstof (niveau en hoeveelheid) ligt tussen voldoende en onvoldoende (3.5 op een schaal 1-6). Mbo ers zijn gemiddeld iets minder tevreden over de aansluiting wat betreft het aspect leerstof dan havisten. Het verschil is echter kleiner dan in de voorgaande twee jaren: bij mbo ers is de tevredenheid over dit aspect iets toegenomen, bij havisten juist iets gedaald. Er zijn nauwelijks verschillen tussen hogescholen. De havisten van hg en havisten en mbo ers van chw zijn iets minder tevreden dan hun collega s van art. Over basisvaardigheden heerst voldoende tevredenheid. Na twee jaren van lichte stijging is deze score voor zowel havisten als mbo ers blijven staan op een score van.1. De verschillen tussen hogescholen naar vooropleiding zijn op dit aspect gering. De gemiddelde tevredenheid over aspecten van werken in groepen is bij ligt bij havisten met een score van 3. (schaal 1-6) dichter bij onvoldoende dan voldoende. Mbo ers zijn over dit aspect met een score van 3.9 voldoende tevreden, iets meer (0.1 punt) tevreden dan in het vorige jaar. De verschillen tussen havisten en mbo ers in het voordeel van de laatste groep zijn zonder uitzondering terug te vinden bij de negen hogescholen. De gemiddelde tevredenheid over aspecten in verband met zelfstandig werken is voldoende. Havisten zijn iets meer tevreden over dit aspect dan mbo ers, maar beide groepen liggen gemiddeld dichter bij elkaar dan in de voorgaande jaren (havisten iets lagere, mbo ers iets hogere score). Havisten van hd, nhl en art hebben gemiddeld een iets hogere waardering dan hun collega s van de andere hogescholen. Bij de mbo ers valt de iets hogere score van art op. Voor het overige zijn verschillen tussen hogescholen zeer gering. 15

16 Grafiek 5: Vergelijking hogescholen vier pedagogisch-didactische aspecten leerstof havisten leerstof mbo'ers beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art havo totaal mbo totaal beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art mbo totaal havo totaal basivaardigheden havisten basisvaardigheden mbo'ers beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art havo totaal mbo totaal beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art mbo totaal havo totaal zelfstandig werken havisten zelfstandig werken mbo'ers beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art havo totaal mbo totaal beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art mbo totaal havo totaal werken in groepen havisten werken in groepen mbo'ers beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art havo totaal mbo totaal beoordeling aansluiting,5 3,5 3 HG HD VHI NHL CHN CHW SDev SEns Art mbo totaal havo totaal beoordeling aansluiting: 1=zeer slecht 2=slecht 3=onvoldoende =voldoende 5=goed 6=zeer goed 16

17 3 Tijdbesteding per werkvorm naar sector In deze en volgende hoofdstukken worden de uitkomsten van de monitor gepresenteerd naar sector. Allereerst komt de tijdbesteding aan de orde. Ook hier geldt weer dat bij de werkvorm hoor-/werkcolleges/practica en bij de totale studielast bij de monitor een correctie is toegepast (zie paragraaf 2.1). Grafiek 6: Percentage tijdbesteding aan studie en werk (havisten) havisten studielast en overige activiteiten onderwijs techniek landbouw kunst gezondheidszorg gedrag en m'ij 0% 20% 0% 60% 80% 100% studielast overig Grafiek 7: Percentage tijdbesteding aan studie en werk (mbo ers) mbo'ers studielast en overige activiteiten onderwijs techniek landbouw kunst gezondheidszorg gedrag en m'ij 0% 20% 0% 60% 80% 100% studielast overig Gemiddeld besteden studenten in de eerste maanden van hun hbo-opleiding ruim 80% aan hun studie. Bijna 20% van hun studiewerktijd besteden zij aan werk. Er zijn bij havisten enkele verschillen naar sector: Studenten kunst studeren gemiddeld 3-6% meer dan studenten, gedrag en maatschappij en gezondheidszorg en onderwijs. Studenten gedrag en maatschappij studeren ongeveer 3% minder dan studenten onderwijs. Studenten gezondheidszorg studeren ongeveer 3% minder dan studenten landbouw. Voor mbo ers gelden ongeveer dezelfde verschillen: Studenten kunst studeren gemiddeld 5-6% meer dan studenten en gedrag en maatschappij. 17

18 Studenten studeren ongeveer 3% minder dan studenten techniek. Studenten gedrag en maatschappij studeren ongeveer % minder dan studenten techniek. In de volgende twee grafieken is voor sectoren het aantal uren studie per week weergegeven. Grafiek 8: Aantal uren besteed aan studie (havisten) studielast - havisten uren/week gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs totaal sector Grafiek 9: Aantal uren besteed aan studie (mbo ers) studielast - mbo'ers uren/week gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs totaal sector Afgaand op de resultaten voor havisten kan worden vastgesteld dat: Studenten gezondheidszorg en gedrag en maatschappij relatief weinig studeren, per week -7 uur minder dan studenten, kunst, landbouw en techniek. Studenten kunst relatief veel studeren, per week tussen 5-10 uur meer dan studenten, gedrag en maatschappij en gezondheidszorg. Studenten techniek, onderwijs en kunst per week meer uren aan de studie besteden. Afgaand op de resultaten voor mbo ers kan worden vastgesteld dat: Studenten, gedrag en maatschappij en gezondheidszorg 5-6 uur per week minder studeren dan studenten techniek. 18

19 Tevredenheid over overstap, voorlichting en studeerbaarheid In grafiek 10 zijn de tevredenheidscores (op een cijferschaal van 1-10) van havisten en mbo ers naar sectoren gepresenteerd. Grafiek 10: Tevredenheid over de overstap, voorlichting en studeerbaarheid havisten/mbo ers per sector tevredenheid over overstap havisten tevredenheid over overstap mbo-ers 7,0 6,5 7,0 6,5 cijfer 6,0 5,5 5,0,5 cijfer 6,0 5,5 5,0,5 gedrag en m'ij sector beoordeling voorlichting havisten beoordeling voorlichting mbo-ers 7,0 7,0 6,5 6,5 cijfer 6,0 5,5 5,0,5 6,0 5,5 5,0,5 beoordeling studeerbaarheid havisten beoordeling studeerbaarheid mbo-ers 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 cijfer 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 5,0 5,0 gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde gedrag en m'ij sector gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddelde cijfer sector sector cijfer sector sector

20 Uit deze grafieken blijkt opnieuw dat havisten en mbo ers globaal niet van elkaar verschillen wat betreft hun tevredenheid over de overstap. In detail op sectorniveau vallen wel enkele verschillen op: Studenten in de sector kunst zijn meer tevreden ( punt) dan hun collega s in de sectoren, gedrag en maatschappij, gezondheidszorg en techniek (havisten en mbo ers). Studenten onderwijs zijn meer tevreden dan studenten gedrag en maatschappij (havisten). Wat betreft tevredenheid over de voorlichting springt het al in hoofdstuk 2 gesignaleerde verschil tussen mbo ers en havisten in het oog. Verder valt op dat: Havisten in de sector onderwijs meer (0,3-0.9 punt) tevreden zijn dan hun collega s in de sectoren, gedrag en maatschappij en landbouw. Er tussen mbo ers naar sector geen verschillen zijn. Het beeld in ongeveer gelijk is aan dat van het vorige jaar. Alleen de tevredenheid bij havisten in de sector landbouw gedaald is met bijna 1.0 punt. De tevredenheid bij mbo ers in de sector gezondheidszorg is afgenomen. De tevredenheid over de studeerbaarheid is met een waardering van 6.6 door havisten en een 6.5 door mbo ers ruim voldoende. De opvallendste resultaten zijn: Studenten in de kunstsector zijn meer tevreden dan hun collega s in de anderen sectoren. Het gaat om verschillen tussen 0.5 en 0.8 punt (schaal 1-10). Het beeld in ongeveer gelijk is aan dat van het vorige jaar. Tabel 2a. Dezelfde keuze weer, naar sector (havisten) Dezelfde keuze weer? havisten sector gedrag en m'ij gezondheidszorg kunst landbouw techniek onderwijs gemiddeld % % % % % % % % ja, dezelfde opleiding bij dezelfde ja, dezelfde opleiding bij een andere nee, een andere opleiding bij dezelfde nee, een andere opleiding bij een andere nee, ik zou een opleiding buiten het hbo kiezen nee, ik zou niet zijn gaan studeren totaal In vergelijking met de andere sectoren zouden wat meer havisten in de sector onderwijs dezelfde opleiding bij een andere willen volgen. Bij de sector landbouw geven relatief veel (11%) studenten aan een andere opleiding bij een andere te willen volgen bij een hernieuwde keuze of een andere opleiding bij dezelfde (9% t.o.v. % gemiddeld). Havisten die in de sector kunst studeren zijn zeker van hun keuze. 20