MSM in Paramaribo. Een onderzoek naar karakteristieken van mannen die seks hebben met mannen

Transcriptie

1 Instituut voor Maatschappij Wetenschappelijk Onderzoek (IMWO) Anton de Kom Universiteit van Suriname MSM in Paramaribo Een onderzoek naar karakteristieken van mannen die seks hebben met mannen Een onderzoek van het Instituut voor Maatschappij Wetenschappelijk Onderzoek (IMWO) samensteller: i.o.v.: drs. A. Ramsoekh-Kisoensingh K. van Emden, directeur stichting Suriname Men United Paramaribo, april 2008

2 Inhoudsopgave Figuren en tabellen... 4 Lijst van figuren... 4 Lijst van tabellen... 4 Hoofdstuk 1 Introductie Inleiding Achtergrond en doelstelling Probleemstelling en onderzoeksvragen Onderzoekseenheden en gebiedsafbakening Begripsomschrijvingen Opbouw van het rapport Inleiding Onderzoeksopzet Datacollectie en dataverwerking Hoofdstuk 3 Onderzoeksresultaten Inleiding Demografische kenmerken Leeftijd Opleidingsniveau Etniciteit Geloofsovertuiging Burgerlijke staat en kinderen Wijze van samenwoning Overig MSM categorieën Relatie met een vrouw Ontmoetingsplaats mannelijke sekspartners MSM in de vriendenkring Hiv test ondergaan De eerste keer Opvattingen Msm over de eigen geaardheid Msm over een vaste mannelijke sekspartner Msm over Hiv/Aids Msm over het risico op infectie Kennis Kennis ten aanzien van HIV/AIDS Kennis ten aanzien van Hiv-infectie Kennis ten aanzien van seksvormen en infectiegevaar Kennis over preventie Verkrijgen van informatie Attitude Eigen geaardheid Gemoedstoestand Acceptatie van Msm Seksueel gedrag Eén of meerdere vaste mannelijk sekspartners Vrouwelijke sekspartners Aantal sekspartners

3 Gebruik van condooms en glijmiddel Seksueel gedrag afgelopen 12 maanden Hoofdstuk 4 Conclusies Demografische kenmerken Opvattingen Kennis Attitude Seksueel gedrag Bijlage Enquêteformulier

4 Figuren en tabellen Lijst van figuren Figuur 1: Leeftijd (n=100) Figuur 2: Opleidingsniveau Figuur 3: Etnische afkomst Figuur 4: Geloofsovertuiging Figuur 5: Burgerlijke staat en kinderen Figuur 6: Wijze van samenwonen Figuur 7: Categorieën MSM Figuur 8: Hiv test ondergaan onder subgroepen Figuur 9: Leeftijd bewust seks. gevoelens v. mannen Figuur 10: leeftijd eerste keer seks m.man Figuur 11: leeftijd partners bij eerste keer seks Figuur 12: contact met de eerste sekspartner door: Lijst van tabellen Tabel 1: Opleidingsniveau Tabel 2: Etnische afkomst Tabel 3: Geloofsovertuiging Tabel 4: Burgerlijke staat en kinderen Tabel 5 : Wijze van samenwonen per subgroep Tabel 6: MSM categorieën Tabel 7: Respondenten in club: categorieën naar seks. relatie met een vrouw Tabel 8: Respondenten via inform.: categorieën naar seks. relatie met een vrouw Tabel 9: Ontmoetingsplaatsen mannelijke sekspartners Tabel 10: Msm in de vriendenkring Tabel 11: overige manieren contact 1e keer Tabel 12: Opvatting seks tussen mannen Tabel 13: Opvatting msm over seks tussen mannen naar etniciteit Tabel 14: Opvatting msm over seks tussen mannen naar geloofsovertuiging Tabel 15: Mening over het hebben van een vaste mannelijk partner Tabel 16: Het hebben van een vaste mnl. partner naar etniciteit Tabel 17: Het hebben van een vaste mnl.partner naar geloofsovertuiging Tabel 18: Redenen vóór een vaste mnl. sekspartner Tabel 19: Redenen voor géén vaste mnl. sekspartner Tabel 20: Mening over Hiv geïnfecteerde personen Tabel 21: Mening over Hiv-geïnfecteerde personen naar etniciteit Tabel 22: Mening over Hiv-geïnfecteerde personen naar geloofsovertuiging Tabel 23: Risico op infectie Tabel 24: Risico op infectie naar etniciteit

5 Tabel 25: Risico op infectie naar geloofsovertuiging Tabel 26: Redenen voor risico op infectie a.g.v Tabel 27 : Redenen géén risico op infectie a.g.v Tabel 28: Kennis Hiv/Aids Tabel 29: Kennis HIV/AIDS naar etniciteit Tabel 30: Kennis HIV/AIDS naar geloofsovertuiging Tabel 31: Redenen voor het doen van een HIV test Tabel 32: Redenen voor het doen van een HIV test naar etniciteit Tabel 33: Redenen voor het doen van een HIV test naar geloofsovertuiging Tabel 34: Kennis verkrijgen Hiv-infectie Tabel 35: Kennis verkrijgen Hiv-infectie naar etniciteit Tabel 36: Kennis verkrijgen Hiv-infectie naar geloofsovertuiging Tabel 37: Seksvormen en infectiegevaar Tabel 38: Seksvormen en infectiegevaar naar etniciteit Tabel 39: Seksvormen en infectiegevaar naar geloofsovertuiging Tabel 40: Kennis over Preventiemethoden Tabel 41: Kennis over preventiemethoden naar etniciteit Tabel 42: Kennis over preventiemethoden naar geloofsovertuiging Tabel 43: Verkrijgt info via Tabel 44: Verkrijgt info via naar etniciteit Tabel 45: Verkrijgt info via naar geloofsovertuiging Tabel 46: Specifieke informatie over Tabel 47: Specifieke informatie naar etniciteit Tabel 48: Specifieke informatie naar geloofsovertuiging Tabel 49: Open over gevoelens Tabel 50: Schuldig over gevoelens Tabel 51: Gevoelens naar etniciteit Tabel 52: Gevoelens naar geloofsovertuiging Tabel 53: Redenen schuldgevoel Tabel 54: Redenen schuldgevoel naar etniciteit Tabel 55: Redenen schuldgevoel naar geloofsovertuiging Tabel 56: Gemoedstoestand Tabel 57: Gemoedstoestand naar etniciteit Tabel 58: Gemoedstoestand naar geloofsovertuiging Tabel 59: Vragen en problemen t.a.v. de geaardheid Tabel 60: Vragen en problemen naar etniciteit Tabel 61: Vragen en problemen naar geloofsovertuiging Tabel 62: Aantal keren hulpvraag aan personen of instanties Tabel 63: Familieleden die op de hoogte zijn Tabel 64: Familieleden die op de hoogte zijn naar etniciteit Tabel 65: Familieleden die op de hoogte zijn naar geloofsovertuiging Tabel 66: Overige personen die op de hoogte zijn Tabel 67: Overige personen die op de hoogte zijn naar etniciteit Tabel 68: Overige personen die op de hoogte zijn naar geloofsovertuiging Tabel 69: Reactie van familie en anderen Tabel 70: Reactie van familie naar etniciteit Tabel 71: Reactie van familie naar geloofsovertuiging Tabel 72: Reactie van de omgeving naar etniciteit Tabel 73: Reactie van de omgeving naar geloofsovertuiging Tabel 74: Soort reacties uit de omgeving

6 Tabel 75: Eén vaste mannelijke sekspartner Tabel 76: Eén vaste mannelijk sekspartner naar etniciteit Tabel 77: Eén vaste mannelijke sekspartner naar geloofsovertuiging Tabel 78: Duur relatie met 1 (één) vaste mannelijke sekspartner Tabel 79: Meerdere vaste mannelijke sekspartner Tabel 80: Meerdere vaste mannelijk sekspartner naar etniciteit Tabel 81 : Meerdere vaste mannelijke sekspartner naar geloofsovertuiging Tabel 82: Heeft ook een seksuele relatie met een vrouw Tabel 83: Heeft ook een seksuele relatie met een vrouw naar etniciteit Tabel 84: Heeft ook een seksuele relatie met een vrouw naar geloofsovertuiging Tabel 85: Aantal mannelijke en vrouwelijke sekspartners afgelopen 6 mnd Tabel 86: Aantal mannelijke en vrouwelijke sekspartners afgelopen mnd Tabel 87: Condoomgebruik respondenten Tabel 88: Redenen nooit of soms condoomgebruik bij mannelijke sekspartner naar etniciteit Tabel 89: Redenen nooit of soms condoomgebruik bij mannelijke sekspartner naar geloofsovertuiging Tabel 90: Redenen nooit of soms condoomgebruik bij vrouwelijke sekspartner naar etniciteit Tabel 91: Redenen nooit of soms condoomgebruik bij vrouwelijke sekspartner naar geloofsovertuiging Tabel 92: Condoomgebruik sekspartners van respondenten Tabel 93: Redenen nooit of soms condoomgebruik door sekspartners naar etniciteit Tabel 94: Redenen nooit of soms condoomgebruik door sekspartners naar geloofsovertuiging Tabel 95: Eraf schuiven en kapot gaan van condooms bij respondent Tabel 96: Eraf schuiven en kapot gaan van condooms bij sekspartners Tabel 97 Gebruik van glijmiddel bij anale seks Tabel 98: Redenen nooit of soms gebruik glijmiddel naar etniciteit Tabel 99: Redenen nooit of soms gebruik glijmiddel naar geloofsovertuiging Tabel 100: Redenen niet gebruiken van een condoom afgelopen 12 maanden naar etniciteit. 74 Tabel 101: Redenen niet gebruiken van een condoom afgelopen 12 maanden naar geloofsovertuiging Tabel 102: Seksuele handelingen in de afgelopen 12 maanden naar etniciteit Tabel 103: Seksuele handelingen in afgelopen 12 maanden naar geloofsovertuiging Tabel 104: Gewijzigd seksueel gedrag naar etniciteit Tabel 105: Gewijzigd seksueel gedrag naar geloofsovertuiging

7 Hoofdstuk 1 Introductie 1.1 Inleiding In opdracht van de stichting Suriname Men United (SMU) heeft het Instituut voor Maatschappij Wetenschappelijk Onderzoek (IMWO) een onderzoek verricht onder mannen die seks hebben met mannen in Paramaribo. In dit eerste hoofdstuk van het onderzoeksrapport wordt ingegaan op de relevantie van het onderzoek. In de tweede paragraaf worden de achtergrond en de doelstelling uiteengezet. Vervolgens wordt in de derde paragraaf ingegaan op de probleemstelling en de onderzoeksvragen van het onderzoek. In de vierde paragraaf worden de onderzoekseenheden en de begrippen beschreven. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een overzicht van de opbouw van het gehele onderzoeksrapport. 1.2 Achtergrond en doelstelling Sinds de constatering van de eerste Aids slachtoffers begin jaren 80 van de vorige eeuw, krijgt de ziekte Hiv-Aids de nodige aandacht van nationale en internationale gezondheids- en belangenorganisaties. Aids (Acquiered immuno-deficiency syndrome) is een dodelijke ziekte die wordt veroorzaakt door het virus Hiv (Human immuno-deficiency virus). Hiv/Aids is tot op heden niet te genezen maar medicatie met Hiv -remmers kan de ontwikkeling van Aids voorkomen of uitstellen. In het conceptrapport Situatie en Respons Analyse van HIV/AIDS is aangegeven dat er in Suriname sprake is van een gegeneraliseerde Hiv epedimie. Hiv is in de algemene bevolking verspreidt en komt voor onder alle lagen en groepen van de samenleving. Jaarlijks neemt het aantal Hiv/Aids gevallen toe. Data van het jaar 2005 geven aan dat in dat jaar 602 nieuwe Hiv gevallen zijn bijgekomen waarmee het totaal aantal geregistreerde Hiv/Aids gevallen kwam op Mannen die seks hebben met mannen (msm) blijken een grote risicogroep voor Hiv-infectie te vormen. Dit omdat de kans op besmetting bij anale seks relatief groter is. Bovendien kan overdracht naar grotere delen van de samenleving plaatsvinden via biseksuele mannen en hetero mannen die wel eens seks hebben met mannen. Uit een in 1998 gedaan onderzoek aan de Universiteit van Suriname 2 blijkt dat onder de onderzochte msm een Hiv sero-prevalentie van 18% voorkwam. Van de respondenten had 38% onbeschermde actieve anale seks en 29% onbeschermde passieve anale seks met een man. Van de onderzochte msm hield 30% ook een seksuele relatie met een vrouw erop na. Een in 2005 uitgevoerd onderzoek van CAREC/PAHO en Maxi Linder Foundation 3 geeft een HIV sero-prevalentie van 7% onder de onderzochte msm aan. MSM in Suriname vormen dus een risicogroep voor overdracht van Hiv. In Suriname wordt niet openlijk aanvaard dat msm in de samenleving voorkomen en over hen is niet veel informatie beschikbaar. Informatie over demografische kenmerken en over 1 MVG/NAP/ProHealth, Concept HIV Situatie en Respons Analyse (SARA) , Paramaribo, november Del Prado, R. et. al., Aids and Behavior Change, A population survey, A KAPB survey and an HIV Seroprevalence study in Paramaribo, Suriname, CAREC/PAHO and Maxi Linder Foundation, An HIV sero-prevelance and behavioral study among men who have sex with men (MSM) in Suriname,

8 het seksueel gedrag, de kennis, de attitude en de opvattingen met betrekking tot Hiv/Aids zijn noodzakelijk om strategieën en beleid te ontwikkelen voor deze risico groep, ten einde overdracht van Hiv te voorkomen. De stichting Suriname Men United richt zich op homomannen en andere mannen die seks hebben met mannen. De stichting heeft tot doel meer inzicht te verkrijgen in de verschillende maatschappelijke, economische en gezondheidsgebieden waarin haar doelgroep leeft. Daarnaast streeft ze ook naar het stimuleren van de eigen identiteit, het vergroten van de maatschappelijke acceptatie en de sociaal-economische onafhankelijkheid van haar doelgroep 4. Ter verwezenlijking van haar doelen onderneemt de stichting diverse activiteiten. Eén daarvan is de initiatie van onderhavig onderzoek naar demografische en overige kenmerken met betrekking tot Hiv/Aids van haar doelgroep. De doelstelling van het onderzoek is het opzetten van een effectief Hiv preventieproject voor MSM in Suriname op basis van verkregen inzichten over msm. 1.3 Probleemstelling en onderzoeksvragen Ten behoeve van het formuleren van een HIV preventieproject is het noodzakelijk informatie te hebben betreffende demografische kenmerken, kennis, attitude, seksueel gedrag en opvattingen met betrekking tot Hiv/Aids, van msm in Suriname. De probleemstelling die naar aanleiding hiervan is geformuleerd, luidt als volgt: Welke karakteristieken zijn te onderscheiden bij msm in Paramaribo? Aan de hand van de volgende onderzoeksvragen zal een antwoord op de probleemstelling worden gegeven: 1. Welke demografische kenmerken vertonen de onderzochte msm? 2. Welke kennis hebben msm met betrekking tot Hiv/Aids, infectie en preventie? 3. Welke attitude hebben msm ten opzichte van het gebruik van preventiemiddelen en preventie initiatieven? 4. Welke attitude hebben msm ten opzichte van discriminatie en stigma? 5. Welk seksueel gedrag vertonen MSM? 6. Welke opvattingen heersen onder msm ten aanzien van HIV/AIDS? 1.4 Onderzoekseenheden en gebiedsafbakening Dit onderzoek is uitgevoerd onder mannen die seks hebben met mannen (msm) en woonachtig zijn in Paramaribo. Bij de begripsomschrijvingen in de volgende paragraaf is aangegeven welke mannen tot de categorie msm worden gerekend. 1.5 Begripsomschrijvingen Karakteristieken: de kenmerkende eigenschappen van mannen die seks hebben met mannen; Mannen die seks hebben met mannen: -gaymannen/ homomannen (mannen die uitsluitend seks hebben met mannen); -travestieten (mannen die als vrouw gekleed gaan en seks hebben met mannen); 4 Suriname Men United, informatiefolder, december

9 -transgenders (mannen die zich deels vrouw voelen en seks hebben met mannen); -transseksuelen (mannen die voor hun gevoel vrouw zijn en een geslachtsverandering verlangen of die ondergaan hebben en seks hebben met mannen); -biseksuelen (mannen die seks hebben met zowel een vrouw als een man); -hetero s (mannen die aangeven dat ze hetero zijn maar ondanks dat seks hebben met mannen); Hiv preventiemiddelen: middelen die gebruikt kunnen worden ter voorkoming van infectie met Hiv; Hiv preventie-initiatieven: instanties die zich met voorlichting ter voorkoming van Hiv infectie bezighouden, alsook voorlichtingscampagnes die op het voorkomen van Hiv infectie gericht zijn; Kennis: betreft de informatie waarover msm beschikken met betrekking tot Hiv/Aids, infectie en preventie; Attitude: betreft de houding van msm met betrekking tot Hiv/Aids, infectie en preventie Gedrag: betreft de wijze waarop msm zich seksueel gedragen; Opvattingen: betreffen heersende denkbeelden en/of meningen ten aanzien van Hiv/Aids, infectie en preventie. 1.6 Opbouw van het rapport Het tweede hoofdstuk heeft als titel Methodologie. Daar wordt de aanpak van het onderzoek uiteengezet. De onderzoeksresultaten komen in het derde hoofdstuk aan de orde en tenslotte worden in het vierde hoofdstuk conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. 9

10 Hoofdstuk 2 Methodologie 2.1 Inleiding De wijze waarop bij dit onderzoek te werk is gegaan komt in dit hoofdstuk aan de orde. In de tweede paragraaf wordt de onderzoeksopzet beschreven en in de derde paragraaf komen de datacollectie en dataverwerking aan de orde. 2.2 Onderzoeksopzet Het onderzoek naar de karakteristieken van msm in Paramaribo is beschrijvend van aard, waarbij gebruik is gemaakt van de KABB-survey methode. De KABB-survey is de engelse benaming voor onderzoek naar kennis (Knowledge), attitude/houding (Attitude), gedrag (Behaviour) en opvattingen (Beliefs). Er zal een beschrijving worden gegeven van demografische kenmerken en van kennis, attitude, gedrag en opvattingen met betrekking tot Hiv/Aids bij msm in Paramaribo. Het onderzoek is uitgevoerd onder 100 respondenten in Paramaribo. Het aantal van 100 te interviewen msm werd door de opdrachtgever aangegeven op basis van een schatting naar het verwachtte aantal msm die bereikt zouden kunnen worden. Er heeft een selectie van 70 respondenten in de Gayclub Kekemba plaatsgevonden via de convenience steekproef 5 en een selectie van 30 mannen die via de sneeuwbalsteekproef 6 door informanten zijn benaderd. 2.3 Datacollectie en dataverwerking Het onderzoek is uitgevoerd middels het afnemen van 100 face-to-face enquêtes door 7 enquêteurs. De enquêteurs werden gerekruteerd door de opdrachtgever en hebben van het IMWO een tweedaagse training in interviewtechnieken gehad alvorens zij het veld ingingen. De enquêtes zijn afgenomen in de periode van 22 december 2007 tot 14 januari In de club zijn de enquêtes in de weekenden tijdens de openingstijden (22:00 05:30 uur) afgenomen Met de respondenten die via informanten zijn benaderd, maakten de enquêteurs zelf afspraken omtrent het tijdstip en de locatie voor afname van de enquêtes. De ingevoerde data is hoofdzakelijk verwerkt in frequentietabellen, staafdiagrammen en enkele kruistabellen, met behulp van het statistisch programma SPSS De convenience steekproef is een steekproef op basis van simpele/ makkelijke overwegingen (gemakkelijkheidsteekproef). Respondenten zijn gevonden door op bezoekers van de gayclub Kekemba af te stappen, hen te vragen of ze tot de doelgroep behoren en vervolgens te vragen mee te doen aan het onderzoek. 6 De sneeuwbal steekproef is een steekproef waarbij respondenten met behulp van de inzet van informanten worden verzameld. Dit omdat de doelgroep moeilijk te bereiken is omdat die niet bekend/ niet geregistreerd is. Met behulp van de informanten wordt met 1 respondent begonnen en via hem worden andere respondenten gevonden. 10

11 Hoofdstuk 3 Onderzoeksresultaten 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk komen de resultaten van het onderzoek onder msm aan de orde. Allereerst worden in de tweede paragraaf de demografische kenmerken van de onderzoeksgroep gegeven. In derde paragraaf komen overige relevante kenmerken aan de orde. In paragraaf vier wordt ingegaan op de opvattingen die heersen onder de msm. Hun kennis met betrekking tot Hiv/Aids wordt in de vijfde paragraaf behandeld, gevolgd door hun attitude in de zesde paragraaf. In de laatste paragraaf wordt ingegaan op het seksueel gedrag. 3.2 Demografische kenmerken Leeftijd De leeftijd van de onderzochte groep msm varieert vanaf 17 tot en met 58 jaar. Van de respondenten valt meer dan de helft n.l. 53% (n=100) in de leeftijdsklasse jaar, gevolgd door een kwart in de leeftijdsklasse jaar. 9% Van de respondenten is 20 jaar of jonger, 10% valt in de leeftijdscategorie jaar en 3% is ouder dan 51. Wanneer de subgroepen van dit onderzoek apart genomen worden dan blijkt dat de leeftijd van de respondenten die in de club benaderd werden (n=70) varieert vanaf 18 tot en met 58 jaar. In de groep die via informanten benaderd werd (n=30) varieert de leeftijd vanaf 17 tot en met 43 jaar. Figuur 1: Leeftijd (n=100) % via informant club en jonger en ouder bron:imwo 11

12 Opleidingsniveau Tabel 1: Opleidingsniveau Resp. in club % (n=70) Resp. via informant % (n= 30) Totaal % (n=100) 1. lo voj vos hbo/uni anders totaal Van het totaal aantal respondenten hebben de meesten, 38% (n=100), een VOJ opleiding genoten terwijl 30% een middelbare opleiding genoot. Een kwart van de respondenten heeft een HBO/Universitaire opleiding genoten. Slechts 3% van de respondenten heeft de lagere school als hoogste opleidingsniveau en 4% heeft een andere opleiding genoten. Uit nadere analyse komt naar voren dat van de respondenten die in de club benaderd werden slechts 3% (n=70) de lagere school heeft doorlopen. Van de respondenten heeft 31% een VOJ opleiding, 31% een VOS opleiding en 31% een HBO/Universitaire opleiding genoten. De overige 3% bestond uit 2 respondenten waar van de één een casino-opleiding en de andere een kappersopleiding heeft genoten. Van de respondenten die via de informanten benaderd werden heeft 3% (n=30) de lagere school doorlopen. Iets meer dan de helft van de respondenten nl. 53% heeft een VOJ opleiding genoten, 27% heeft een VOS opleiding en 10% heeft een HBO/Universitaire opleiding genoten. De resterende 7% bestond uit 2 respondenten waarvan de één een technische vakschool en de ander een niet nader bij naam genoemde vakopleiding heeft genoten. In figuur 2 is het opleidingsniveau van de subgroepen naast elkaar gezet. Figuur 2: Opleidingsniveau % club informant lo voj vos hbo/uni anders Bron:IMWO 12

13 Etniciteit Tabel 2: Etnische afkomst Resp. in club % (n=70) Resp. via inform. % (n=30) Totaal % (n=100) 1. Marron Indiaan Creool Hindoestaan Javaan Mix Anders Totaal Met 39%, 39 respondenten van de totale onderzoeksgroep (n=100), zijn msm van Creoolse afkomst het meest vertegenwoordigd in het onderzoek. Zij worden direct gevolgd door 36 respondenten die zichzelf tot de mix rekenen (36%). 12 Msm van Hindoestaanse afkomst vormen 12% van deze onderzoeksgroep, terwijl de groepen die zich rekenen tot Marron (5 respondenten), Indiaan (4 respondenten) of Javaan (3 respondenten) te samen ook een percentage van 12% uitmaakt. Eén respondent (1%) rekent zich tot een andere bevolkingsgroep. Van de respondenten die in de club zijn benaderd (n=70) vormen die van Mix -afkomst de grootste deel n.l. 26 respondenten oftewel 37% van deze subgroep.met 24 respondenten (34%) volgen de respondenten van Creoolse afkomst. 10 Respondenten van Hindoestaanse afkomst vormen 14% van de subgroep. De overige etnische groepen binnen deze subgroep worden gevormd door 3 Marron respondenten (4%), 3 Indiaanse respondenten (4%), 3 Javaanse respondenten (4%) en 1 Blanke respondent (1%). Voor wat betreft de respondenten die via informanten zijn benaderd is de helft van Creoolse afkomst (50%, n=30), gevolgd door 10 respondenten van Mix-afkomst (33%). Respondenten van Marron en Hindoestaanse afkomst vormen een even grote groep van elk 2 respondenten oftewel 7%. Eén respondent was van indiaanse afkomst (3%). In deze subgroep kwamen geen respondenten van Javaanse of andere etnische afkomst voor. In figuur 3 is de etnische afkomst per subgroep weergegeven. 13

14 Figuur 3: Etnische afkomst % club informant marron indiaan creool hindostaan javaans mix anders Bron:IMWO Geloofsovertuiging Tabel 3: Geloofsovertuiging Resp. in club % (n=63) Resp. via inform.% (n=27) Totaal % (n=90) 1. Christen Hindoe Islam Overig Totaal Van alle respondenten hangen 73 (81%, n=90) het Christelijk geloof aan. Het Hindoeïsme wordt door 13 respondenten (14%) aangehangen en de Islam door slechts 1 respondent (1%). Van de overige respondenten geven 3 respondenten (3%) aan een andere geloofsovertuiging te hebben. 10 Respondenten hebben aangegeven geen geloof te hebben. In de subgroep die benaderd werd in de club hangen 49 respondenten (78%, n=63) het Christelijk geloof aan. Het Hindoeïsme wordt door 11 respondenten aangehangen (18%) en de Islam door 1 respondent (2%). De overige 3% van de respondenten bestond uit 2 respondenten waarvan één aangaf Boedhist te zijn en de andere aangaf Javanist te zijn. In deze subgroep gaven 7 respondenten aan geen geloof te hebben. In de subgroep die via informanten werd benaderd gaven 3 respondenten aan geen geloof te hebben. In deze subgroep hangen 24 respondenten het Christelijk geloof aan (89%, n=27), 2 respondenten (7%) hangen het hindoeïsme aan, terwijl 1 respondent (4%) een andere geloofsovertuiging heeft; hij gelooft in een universele God. In figuur 4 is de geloofsovertuiging per subgroep weergegeven 14

15 Figuur 4: Geloofsovertuiging % club informant christen hindoe islam anders Bron:IMWO Burgerlijke staat en kinderen Tabel 4: Burgerlijke staat en kinderen Resp. in club % (n=70) Resp. via inform.% (n=30) Totaal % (n=100) Gehuwd Kinderen Uit tabel 4 is af te lezen dat slechts 5% van alle respondenten (n=100) is gehuwd en 26% kinderen heeft. Van de respondenten die in de club werden benaderd is slechts 1 respondent gehuwd (1%, n=70) en hebben 13 respondenten kinderen (19%). Onder de respondenten die via informanten werden benaderd zijn 4 gehuwd (13%, n=30) en hebben 13 respondenten kinderen (43%). In figuur 5 is de burgerlijke staat en het hebben van kinderen per subgroep weergegeven. 15

16 Figuur 5: Burgerlijke staat en kinderen % club informant gehuwd ongehuwd kinderen geen kinderen bron:imwo Wijze van samenwoning Tabel 5 : Wijze van samenwonen per subgroep Resp. in club % (n=70) Resp. via inform.% (n=30) Totaal % (n=100) 1. Aleen Met de ouders Vrouweljike partner Mannelijke partner Anderen Totaal Het grootste deel van de respondenten, 40% (n=100) woont nog bij de ouders. 27% Woont alleen, 8% woont met een vrouwelijke en 11% met een mannelijke partner. Van de overige 14% gaven 10 respondenten aan met overige familieleden te wonen (oma, peetmoeder, broer, neef etc.) en 4 gaven aan met een vriend samen te wonen. Ook in de subgroep die benaderd werd in de club woont het grootste deel van de respondenten nog met de ouders (39%, n=70), gevolgd door 34% dat alleen woont. 16% Woont met een mannelijke partner en 3% woont met een vrouwelijke partner. Van de resterende 9% wonen 4 respondenten met overige familieleden en 2 met een vriend. In de subgroep die via informanten werd benaderd woont ook het grootste deel van de respondenten nog met de ouders (47%, n= 30), 20% woont met een vrouwelijke partner, 10% woont alleen. Geen van de respondenten woont met een mannelijke partner. Van de resterende 24% wonen 4 respondenten met overige familieleden en 2 met vrienden. 16

17 Figuur 6: Wijze van samenwonen % club informant Bron:IMWO alleen met ouders met vrl.partner met mnl.partner anders 3.3 Overig MSM categorieën Tabel 6: MSM categorieën Resp. in club % (n=69) Resp. via inform.% (n=29) Totaal % (n=98) 1. Homo Biseksueel Hetero Anders Totaal Aan de respondenten is gevraagd tot welke categorie msm zij zichzelf rekenen. Iets meer dan de helft, 55% (n=98), geeft aan homo te zijn en 38% geeft aan biseksueel te zijn. Een kleine groep van 5% rekent zich tot de categorie hetero ondanks dat zij wel eens seks met mannen heeft. 2% Van de respondenten plaats zichzelf in een andere categorie. Nadere analyse op basis van de subgroepen geeft aan dat van de groep die in de club werd benaderd bijna driekwart (74%, n=69) van de respondenten zichzelf als homo ziet en een kwart ziet zichzelf als biseksueel (25%). De resterende 1% bestaat uit 1 respondent die zichzelf als transgender ziet. In de subgroep die via informanten werd benaderd ziet 10% (n=29) van de respondenten zich als homo, 69% geeft aan biseksueel te zijn en 17% ziet zich als hetero. De resterende 4% bestaat uit 1 respondent die zichzelf als avonturist aanmerkt. In figuur 7 is per subgroep aangegeven tot welke categorie msm de respondenten per subgroep zichzelf rekenen. 17

18 Figuur 7: Categorieën MSM % 40 club informant Bron:IMWO 10.3 homo biseksueel hetero anders Relatie met een vrouw Tabel 7: Respondenten in club: categorieën naar seks. relatie met een vrouw Categorie msm % Homo (n=50) Biseksueel (n=17) Hetero Anders (n=1) Totaal (n=68) Relatie met vrouw Geen relatie met vrouw Totaal Van de respondenten die in de club werden benaderd heeft 16% (n=68) ook en relatie met een vrouw. Van de respondenten die zich als homo zien geeft 4% (n=50) aan ook een relatie met een vrouw te hebben en 53% (n=17) van de biseksuele mannen heeft ook een relatie met een vrouw. Tabel 8: Respondenten via inform.: categorieën naar seks. relatie met een vrouw Categorie msm % Homo (n=3) Biseksueel (n=20) Hetero (n=5) Anders (n=1) Totaal (n=29) Relatie met vrouw Geen relatie met vrouw Totaal In de subgroep die door informanten benaderd werd gaf 69% (n=29) van de respondenten aan ook een seksuele relatie met een vrouw te hebben. Onder de homo s heeft 33% (n=3) een relatie met een vrouw en onder de biseksuelen 75% (n=20). 60% (n=5) Van de hetero mannen geeft aan ook een relatie met een vrouw te hebben. De categorie anders bestond uit 1 respondent die als avonturist ook een seksuele relatie met een vrouw heeft. 18

19 Ontmoetingsplaats mannelijke sekspartners Tabel 9: Ontmoetingsplaatsen mannelijke sekspartners Ontmoetingsplaats Resp.in club (n=70) Aantal keer genoemd Resp. via inform. (n=30) Totaal (n=100) Op straat Thuis Op feesten In clubs/ disco s/casino s In het buitenland Op internet Anders Bron:IMWO Aan de respondenten is gevraagd waar zij hun mannelijke sekspartners tegenkomen. Uit de antwoordmogelijkheden mochten zij meerdere kiezen. In tabel 9 is aangegeven dat de straat de populairste plaats is voor het vinden van mannelijke sekspartners (70 keer genoemd), gevolgd door clubs, disco s of casino s (64 keer genoemd). In de categorie overig werden de volgende ontmoetingsplaatsen of ontmoetingswijzen genoemd: school/werk, padvinderij, via sms of telefoon, in de kerk, via anderen, overal. Uit nadere analyse van de subgroepen blijkt dat de respondenten die in de clubs benaderd werden hun mannelijke sekspartners vooral in clubs, disco s of casino s tegenkwamen (53 keer genoemd), daarna was de straat de meest voorkomende ontmoetingsplek (45 keer genoemd). In de subgroep die via de informanten werd benaderd is de straat de populairste plaats voor het vinden van mannelijke sekspartners (25 keer genoemd). Daarnaast vinden deze respondenten hun sekspartners op feesten (10x genoemd)en in clubs/ disco s/ casino s (10x genoemd). MSM in de vriendenkring Tabel 10: Msm in de vriendenkring Resp. in club % (n=66) Resp. via inform.% (n=29) Totaal % (n=95) aantal % aantal % aantal % en meer Totaal Aan de respondenten is gevraagd hoeveel vrienden zij hebben die ook seks hebben met mannen (deze vrienden hoeven niet een sekspartner van de respondenten zijn). Van het totaal aantal respondenten heeft het grootste deel 60% (n=95), 1-10 msm in de vriendenkring. Een kleine groep van 6 respondenten (6%) geeft aan geen msm in de vriendenkring te hebben. 19

20 Ook in de subgroepen is ongeveer hetzelfde beeld te zien. 53% (n=66) Van de respondenten die in de clubs benaderd werden zegt 1-10 msm vrienden te hebben en 76 % van de respondenten die via de informanten (n=29) werden benaderd hebben 1-10 msm vrienden. Slecht 2% (1 respondent) die via de club werd benaderd heeft geen msm vrienden in zijn vriendenkring terwijl dat in de subgroep die via de informanten werd benaderd 17 % is (5 respondenten). In deze subgroep is verder opvallend dat de respondenten niet meer dan 20 msm vrienden in hun vriendenkring hebben. Hiv test ondergaan Van de 100 respondenten geven 81 (81%) aan ooit een Hiv test gedaan te hebben en 19 respondenten (19%) geven aan nog nooit zo n test ondergaan te hebben. Binnen de subgroepen is te zien dat ook hier steeds meer dan de helft van de respondenten wel een hiv test hebben ondergaan. Onder de respondenten die in de club werden benaderd heeft 87% (n=70) een hiv test ondergaan. Onder de respondenten die via de informanten werden benaderd is dit bij 67% (n=30) van de respondenten het geval Figuur 8: Hiv test ondergaan onder subgroepen % club informant Bron:IMWO ja nee De eerste keer In het onderzoek is nagegaan op welke leeftijd de respondenten bewust werden van hun seksuele gevoelens voor andere mannen, de leeftijd waarop zij voor de eerste keer seks hadden met een mannelijke partner en de leeftijd van de mannelijke partner bij die eerste keer. Ook is gevraagd op welke wijze de respondenten in contact zijn gekomen met hun eerste mannelijke sekspartner. De leeftijden waarop de respondenten zich voor het eerst seksueel aangetrokken voelden tot een man varieert vanaf 5 tot en met 40 jaar. In de leeftijdsklasse jaar, de leeftijdsperiode waarin de puberteit zijn intrede doet, werd het grootste gedeelte van het totaal aantal respondenten zich bewust van de gevoelens ( 69%, n=96). Worden de subgroepen apart bekeken dan blijkt dat 20% (n=66) van de respondenten die in de club werden benaderd op zeer jonge leeftijd, 0-10 jaar, bewust was van hun gevoelens 20

21 voor mannen. 71% Van de respondenten bevond zich in de leeftijdscategorie jaar, 6% in de leeftijdscategorie jaar en 3% in de leeftijdscategorie jaar. In de subgroep die via de informanten werd benaderd bevond 63% (n=30) zich in de leeftijdscategorie jaar, 33% bevond zich in de leeftijdscategorie jaar terwijl 3% zich bevond in de leeftijdscategorie jaar. Figuur 9: Leeftijd bewust seks. gevoelens v. mannen % club informant De leeftijd waarop de respondenten voor de eerste keer seks hebben gehad met een mannelijke partner varieert van 12 tot en met 47 jaar. Meer dan de helft (66%, n=100) valt in de leeftijdcategorie jaar. In de leeftijdsklasse jaar zit 30% van het totaal aantal onderzochte msm. De overige 4% was 31 jaar of ouder toen ze voor het eerst seks hadden met een man. In de subgroep die in de club werd benaderd was 71% (n=70) van de respondenten tussen de 11 en 20 jaar bij de eerste keer seks met een man, 24% was tussen de 21 en 30 jaar, 1% tussen de 31 en 40 jaar en 3% was 40 jaar of ouder. In de subgroep die via informanten werd benaderd waren 53% (n=30) van de respondenten tussen de 11 en 20 jaar en 43% waren tussen de 21 en 30 jaar bij de eerste keer seks met een man. 21

22 Figuur 10: leeftijd eerste keer seks m.man % club informant en ouder Van de partners waarmee de respondenten voor de eerste keer seks hebben gehad, waren 13 partners 5 tot 10 jaar jonger dan de respondenten (13%, n=100) terwijl 24 partners van ongeveer dezelfde leeftijd waren (24%). De meeste partners waren ouder dan de respondenten: 29 partners (29%) waren 5 tot 10 jaar ouder en 22 (22%) waren meer dan 10 jaar ouder. Van 12 partners kon de leeftijd niet worden aangegeven. In de subgroep die in de club werd benaderd was van 33% van de respondenten (n=61) de mannelijke partner bij de eerste keer seks, van ongeveer dezelfde leeftijd als de respondent. Bij 15% van de respondenten was de partner 5-10 jaar jonger, bij 25% was de partner 5-10 jaar ouder. Bij 28% van de respondenten was de mannelijke partner meer dan 10 jaar ouder dan de respondent. In de subgroep die via de informanten werd benaderd was de mannelijke partner bij 52% (n=27) van de respondenten 5-10 jaar ouder dan de respondent, 15% was van ongeveer dezelfde leeftijd, 15% was 5-10 jaar jonger en 19% was meer dan 10 jaar ouder. Figuur 11: leeftijd partners bij eerste keer seks % club informant ong. zelfde leeftijd 5-10 jr. jonger 5-10 jr. ouder meer dan 10 jr. ouder 22

23 Bij de eerste keer seks met een mannelijke partner werd iets meer dan de helft van de respondenten door de partner benaderd (56%, n=99), terwijl 20% van de respondenten zelf de partner benaderden. Ook bij de subgroepen is min of meer hetzelfde beeld te zien. Van de respondenten in de club werd 57% (n=69) door de sekspartner benaderd bij de eerste keer seks, terwijl dat bij de respondenten die via de informanten werden benaderd dat 53% was (n=30). 22% Van de respondenten in de club benaderden hun partner zelf, terwijl 17% van de respondenten die via de informanten benaderd werden hun partner zelf benaderd hadden. Figuur 12: contact met de eerste sekspartner door: % club informant bron: Imwo zelf benaderd door de sekspartner benaderd anders In tabel 11 zijn per subcategorie de overige manieren waarop de respondenten in contact kwamen met hun eerste mannelijke sekspartner weergeven. Tabel 11: overige manieren contact 1e keer Aantal keer genoemd Overige manieren Resp.in Resp. via totaal club inform. voorgesteld door anderen 5-5 voelden zich tot elkaar aangetrokken Waren bekenden van elkaar op school via internet Telefonisch

24 3.4 Opvattingen Msm over de eigen geaardheid Tabel 12: Opvatting seks tussen mannen Seks tussen mannen algemeen Resp. in club % (n=70) Resp. via inform.% (n=30) Totaal % (n=100) Seks tussen respondent en mannen Resp. in Resp. via Totaal club % inform.% % (n=70) (n=30) (n=100) Normaal Abnormaal Andere mening Totaal Bron:IMWO Aan de respondenten is gevraagd wat zij vinden van seks tussen mannen in het algemeen en van seks tussen henzelf en andere mannen specifiek (tabel 12). Op deze 2 vragen is haast hetzelfde gereageerd. 80% Van alle respondenten (n=100) vindt seks tussen mannen normaal en 81% vindt seks tussen zichzelf en andere mannen normaal. Van de respondenten die in de club werden benaderd vond 86% (n=70) seks tussen mannen normaal en 87% vind seks tussen henzelf en andere mannen normaal. In de subgroep die via de informanten benaderd werd vielen de percentages lager uit: 67% van hen (n=30) vindt seks tussen mannen normaal en een even hoog percentage vindt seks tussen henzelf en mannen normaal. In het onderzoek is ook nagegaan welke opvattingen heersen onder respondenten van verschillende etnische groepen en geloofsovertuigingen. Tabel 13: Opvatting msm over seks tussen mannen naar etniciteit Seks tussen mannen algemeen % Marron (n=5) Indiaan (n=4) Creool (n=39) Hindostaan (n=12) Javaan (n=3) Mix (n=36) Anders (n=1) Totaal (n=100) Normaal Abnormaal Andere mening Totaal Seks tussen respondent en mannen % Normaal Abnormaal Andere mening Totaal Met uitzondering van 1 respondent die zich tot de blanke groep rekent, vindt steeds het grootste deel van de respondenten van verschillende etnische afkomst dat zowel seks tussen mannen in het algemeen als seks tussen henzelf en mannen normaal is. 24

25 Tabel 14: Opvatting msm over seks tussen mannen naar geloofsovertuiging Seks tussen mannen algemeen % Christen (n=73) Hindoe (n=13) Islam (n=1) Anders (n=3) Totaal (n=90) Normaal Abnormaal Andere mening Totaal Seks tussen respondent en mannen % Normaal Abnormaal Andere mening Totaal Voor wat de geloofsovertuiging betreft vindt ook steeds het grootste gedeelte van de respondenten met verschillende geloofsovertuiging dat zowel seks tussen mannen in het algemeen als seks tussen henzelf en mannen normaal is. Msm over een vaste mannelijke sekspartner Tabel 15: Mening over het hebben van een vaste mannelijk partner Resp. in club% (n=69) Resp. via inform.% (n=29) Totaal% (n=98) Belangrijk Niet belangrijk Bron:IMWO Op de vraag of de respondenten het hebben van een vaste mannelijke partner belangrijk vinden geeft 69 % (n=100) ja als antwoord en 31% nee als antwoord. Van de respondenten die in de club werden benaderd vond 78% (n=69) van de respondenten het belangrijk een vaste mannelijke sekspartner te hebben en van de respondenten die via informanten werden benaderd was dat percentage 48% (n=29). In tabel 16 en 17 wordt de mening over het hebben van een vaste mannelijke sekspartner naar etniciteit en geloofsovertuiging weergegeven. Tabel 16: Het hebben van een vaste mnl. partner naar etniciteit % Marron (n=5) Indiaan (n=4) Creool (n=38) Hindostaan (n=12) Javaan (n=3) Mix (n=35) Anders (n=1) Totaal (n=98) Vaste mnl.partn. belangrijk Vaste mnl partn. niet belangrijk Totaal Bron:IMWO 25

26 Onder de respondenten van Marron afkomst vindt 60% (n=5) het hebben van een vaste mannelijke partner niet van belang. Onder de respondenten van Indiaanse afkomst is dit percentage 50% (n=4). Onder de respondenten van overige etnische afkomst vinden steeds de meesten het hebben van een vaste mannelijke partner wel van belang: 79% van Creoolse afkomst, 67% van Javaanse afkomst, 63% van mix afkomst en 100% van andere afkomst. Tabel 17: Het hebben van een vaste mnl.partner naar geloofsovertuiging % Christen (n=71) Hindoe (n=13) Islam (n=1) Anders (n=3) Totaal (n=88) Vaste mnl.partn belangrijk Vaste mnl. partn niet belangrijk Totaal Respondenten van alle geloofsovertuigingen vinden het hebben van een vaste mannelijke partner belangrijk: 68% van de Christenen, 69% van de Hindoes, 100% van de Islamieten en 100% van de anders gelovigen. De redenen die de respondenten voor hun antwoord hebben zijn in tabel 18 en 19 opgenomen. Msm die aangeven een vaste mannelijke sekspartner belangrijk te vinden doen dit voornamelijk uit gezondheidsoverwegingen, maar ook om de liefde, het vertrouwen en de zekerheid die een vaste relatie biedt. Msm die géén vaste mannelijke sekspartner hoeven zien seks met een man als een avontuur dat geheim moet blijven en hebben hun vrijheid lief. Tabel 18: Redenen vóór een vaste mnl. sekspartner Aantal keer genoemd Resp.in Resp. via Totaal club inform. Voorkomen van ziektes Vertrouwen, liefde en emotie in een vaste relatie Zekerheid m.b.t. de persoon die 5-5 eventueel besmet Vaste partner is levenspartner 6-6 Wil geen losbandig leven (meer) leiden Vaste relatie is beter voor het imago

27 Tabel 19: Redenen voor géén vaste mnl. sekspartner Aantal keer genoemd Resp.in Resp. via Totaal club inform. Seks met een man is slechts een avontuur/ moet geheim blijven Wil vrij zijn/ ziet het belang van een vaste partner niet in Vertrouwd niemand 2-2 Heeft weinig seks 1-1 Wil persé meerdere mannen hebben 1-1 Is gewoon hetero/ heeft vrl. Partner Het mag niet in Gods ogen Kan niet gelukkig worden met een man Msm over Hiv/Aids De opvattingen over Hiv/Aids die onder de respondenten heersen zijn gemeten aan de hand van stellingen. De respondenten gaven aan in hoeverre zij het eens of oneens waren met de stellingen. Tabel 20: Mening over Hiv geïnfecteerde personen Resp. in club% (n=70) Resp. via inform.% (n=30) Totaal% (n=100) Eens Oneens Eens Oneens Eens Oneens Iemand met Hiv/Aids is gevaarlijk en moet afgezonderd worden Iemand met Hiv moet geen seks hebben Iemand met HIV moet dit altijd vertellen aan zijn/haar sekspartners Iemand die besmet is met HIV hoeft dit niet aan anderen te vertellen Iemand met HIV mag niet werken Het blijkt dat de meerderheid van het totaal aantal respondenten (n=100) niet eens is met de stellingen betreffende het gevaarlijk zijn van een Hiv/Aids geïnfecteerde persoon ((81%), het zich onthouden van seks (69%) en het feit dat een geïnfecteerde persoon niet zou mogen werken (89%). Van de respondenten die in de club werden benaderd (n=70) is 84% van de respondenten het niet eens met de stelling betreffende het gevaarlijk zijn van geïnfecteerde personen, 74% is het niet eens met de stelling over het zich onthouden van seks door geïnfecteerde personen en 90% is het niet eens met de stelling dat een geïnfecteerde persoon niet mag werken. Van de respondenten die via informanten werden benaderd (n=30) is 73% van de respondenten het niet eens met de stelling betreffende het gevaarlijk zijn van geïnfecteerde personen, 57% is het oneens met de stelling over het zich onthouden van seks door 27

28 geïnfecteerde personen en 87% is het oneens met de stelling dat een geïnfecteerde persoon niet mag werken. Van het totaal aantal respondenten vindt 80% van de respondenten het belangrijk dat een geïnfecteerde persoon altijd aan zijn sekspartner verteld dat hij besmet is, maar dit vertellen aan anderen die niet persé hun sekspartner zijn, is voor 56% van de respondenten niet nodig. Van de respondenten die in de club werden benaderd is 74% de mening toegedaan dat de sekspartner van zijn status op de hoogte moet zijn terwijl 63% van deze respondenten vindt dat anderen daar niet van op de hoogte hoeven te zijn. Van de respondenten die via informanten werden benaderd is 93% de mening toegedaan dat de sekspartner van zijn status op de hoogte moet zijn terwijl 40% van deze respondenten vindt dat anderen daar niet van op de hoogte hoeven te zijn. In tabel 21 en 22 is de mening over HIV-geïnfecteerde personen naar etniciteit en geloofsovertuiging weergegeven. Tabel 21: Mening over Hiv-geïnfecteerde personen naar etniciteit % eens met de stelling Marron (n=5) Indiaan (n=4) Creool (n=38) Hindostaan (n=12) Javaan (n=3) Mix (n=35) Anders (n=1) Totaal (n=98) Iemand met Hiv/Aids is gevaarlijk en moet afgezonderd worden Iemand met Hiv moet geen seks hebben Iemand met HIV moet dit altijd vertellen aan zijn/haar sekspartner Iemand die besmet is met HIV hoeft dit niet aan anderen te vertellen Iemand met HIV mag niet werken Bron:IMWO Het blijkt de respondenten van Indiaanse en andere afkomst de stelling betreffende het gevaarlijk zijn van geïnfecteerde personen niet delen. 67% van de respondenten van Javaanse afkomst delen deze stelling wel, terwijl steeds een minderheid van de respondenten met overige etnische afkomsten het eens zijn met de stelling. 60% van de Marron respondenten was het eens met de stelling dat een geïnfecteerde geen seks mag hebben. In de overige categorieën was steeds een minderheid van de het eens met deze stelling. Van de Javaanse respondenten was slechts 1 het ermee eens dat een besmette persoon dit altijd aan de partner moet vertellen. In alle andere gevallen was 75% of meer van de respondenten het eens met de stelling. Met uitzondering van de respondenten van Hindoestaanse komaf (42% eens met de stelling) vindt steeds meer dan de helft van de respondenten van overige etnische afkomst dat een geïnfecteerde persoon zijn status niet aan derden hoeft te vertellen. Met de stelling dat een geïnfecteerde persoon niet mag werken was slechts 10% van de respondenten van Creoolse afkomst, 8% van de respondenten van Hindoestaanse afkomst en 11% van de respondenten van mix afkomst het mee eens. In de overige categorieën deelde niemand deze stelling. 28

29 Tabel 22: Mening over Hiv-geïnfecteerde personen naar geloofsovertuiging % eens met de stelling Christen (n=73) Hindoe (n=13) Islam (n=1) Anders (n=3) Totaal (n=90) Iemand met Hiv/Aids is gevaarlijk en moet afgezonderd worden Iemand met Hiv moet geen seks hebben Iemand met HIV moet dit altijd vertellen aan zijn/haar sekspartner Iemand die besmet is met HIV hoeft dit niet aan anderen te vertellen Iemand met HIV mag niet werken Bron:IMWO Respondenten van alle geloofsovertuigingen zijn het er niet mee eens dat een geïnfecteerde persoon gevaarlijk is, geen seks mag hebbenen niet zou mogen werken. Dat een geïnfecteerde persoon zijn status altijd aan zijn sekspartner moet vertellen daar is slechts de respondent die de Islam belijdt het niet een eens. Van de respondenten met overige geloofsovertuigingen is steeds de grootste deel het wel eens met de stelling. De status aan anderen vertellen hoeft niet voor 58% (n=73) van de respondenten die het Christelijk geloof aanhangen, 46% van de respondenten die het Hindoe geloof aanhangen, 33% van de respondenten die een ander geloof aanhangen en de ene respondenten die de Islam aanhangt. Msm over het risico op infectie Tabel 23: Risico op infectie Resp. in club % (n=68) Resp. via inform. % (n=29) Totaal % (n= 97) Lopen risico Lopen geen risico Totaal Bon: IMWO Op de vraag of de respondenten denken risico te lopen om geïnfecteerd te raken gaven 31 respondenten (32%, n=97)) een positief antwoord. 66 Respondenten (68%) denken geen risico te lopen op infectie. Uit de groep respondenten die in de club werd benaderd (n=68) geeft 37% aan risico te lopen op infectie en van de groep die via informanten werd benaderd is dit percentage 21%. In tabel 24 en 25 is het al dan lopen van risico op infectie naar etniciteit en geloofsovertuiging weergegeven. Tabel 24: Risico op infectie naar etniciteit % Marron (n=4) Indiaan (n=4) Creool (n=39) Hindostaan (n=12) Javaan (n=3) Mix (n=34) Anders (n=1) Totaal (n=97) Risico op infectie Geen risico op infectie Totaal Bron:IMWO 29