Onbewust onveilig. Ir. Eric Luiijf TNO / CPNI.NL

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onbewust onveilig. Ir. Eric Luiijf TNO / CPNI.NL"

Transcriptie

1 Onbewust onveilig Ir. Eric Luiijf TNO / CPNI.NL

2 Wie zijn wij? TNO & informatiebeveiliging bescherming vitale infrastructuur, defensie, overheid & private organisaties nationale risicobeoordeling Int l cyber security strategieën trends & initiële aanpak CPNI.NL (voormalig NICC) vitale infrastructuur Process Control System Security per naar NCSC zie website cpni.nl voor PCS good practices

3 3 Septe mber 2010 Safecomp 2010

4 4 PCS kwetsbaarheden - organisatorisch 3 ber Management (nog) niet geïnteresseerd in beveiliging PCS 2009 gebrek aan kennis en bewustwording onderkenning technologieontwikkeling faalt geen investering in opleidingen economie wint het van informatiebeveiliging Investeringen in procesoptimalisatie; niet in beveiliging lange afschrijvingsperiode; KA max. 3 jaar Geen integrale risicoanalyse standaarden helpen (nog) niet (bijv. ISO/IEC-27001:2005) onbeperkt vertrouwen in medewerkers derde partijen Menselijke factor onderschat geïnfecteerde laptoppen en USB sticks gemak dient de mens: modems en internettunnels decem

5 Organisatorisch 5 Investeringstrajecten door bijv. facilitair manager, hoofd gemeentewerken, procesmanager. bestelt functie, geen beveiligde functie Procesautomatisering (PA) medewerkers geen cyber security bewustzijn / opleiding ICTers zien alleen motoren, kleppen,. vette vieze handen zijn we toch niet van?

6 Organisatorisch PA en KA: geheel gescheiden werelden echter technisch verbonden Verantwoordelijkheid? Wie opereert hier? ICT beveiliging PA (engineering)

7 Cultuurverschillen KA/ICT en PA 7 ICT C-I-A herstart tijdens lunch patchdinsdag 1 wachtwoord/gebruiker regelmatig verversen geen default accounts controlled remote access PCS A-I-C 24/7 geen garantie leverancier 1 wachtwoord/allen nooit niet te wijzigen / mag niet modem voor leverancier Hoe overbruggen we de cultuurverschillen?

8 8 Uitgangspunten veel PCS omgevingen PCS is volledig gebaseerd op proprietary code en standaarden Alleen leverancier weet hoe het systeem werkt PCS is volledig geïsoleerd van andere netwerken PCS draait in een vriendelijke, betrouwbare omgeving Aanvallers niet geïnteresseerd in PCS en in motoren, kleppen, instellingen HELAAS...

9 9 is de PCS-wereld veranderd Van automatisering naar (remote) ICT en webinterfaces, Septe mber 2010 Van gesloten naar open internationale standaarden hardware, programmatuur, protocollen (PC, Windows/Linux, TCP/IP) informatie vrijelijk op Internet Boven op commercial-off-the-shelf h/w & S/w met vele bekende kwetsbaarheden Koppelingen met KA & netwerken in publieke domein Koppeling met internet moet toch kunnen?

10 10 De verkeerde uitgangspunten geven kwetsbaarheden PCS beveiliging loopt minimaal 5-10 jaar achter bij KA Protocollen en -implementaties zwak; geen beveiligingsmechanismen uit te buiten fouten slechts één poort (Modbus port 502; IEC port 2404 en ICCP protocol port 102) zwakke implementaties een byte-je meer crash [bijv. Nessus test]

11 Geweldspectrum 11 Wie? staten terroristen irreguliere strijders (h)activisten bedrijven criminelen e-spionage Cyber criminaliteit Cyber activisme Hackerazzi Cyberoorlog e-spionage cybotage Cyber terreur vandalen hackers lol geld beperkt terreur& (staats)macht Doel? hobby controle doel revolutie

12 Actordreigingen voor PCS Ongerichte malware-schrijvers Hobbyisten Metasploit, toolkits Criminelen afpersen door ontregelen ontregelen ten gunste van concurrent Hactivisten, statelijke & niet-statelijke actoren verstoren van het fysieke proces

13 Shodan Google voor hackers 13 PCS gekoppeld aan het Internet

14 14 PCS security incidenten (publiek) Verstoring drinkwater- en rioleringssysteem Brisbane Elektriciteitsnetwerken EU, VS en Brazilië Worm beïnvloedt nucleaire centrale, treinen VS &AUS, lopende banden GM Airco computercentrum bank; HVAC ziekenhuis Manipulatie drinkwatersysteem via telewerk-laptop Manipulatie verkeerslichten L.A. (3 dagen chaos) Trams botsen - hackertje speelt met wissels

15 Nederland en België 15 Als hele volksstammen hun financiën via internet regelen, dan moet je op die manier een waterzuivering kunnen aansturen. In polders en waterwegen staan meetstations met ingebouwde webservers, ftp-servers en GSM-modems die via GPRS en internet draadloos meetgegevens versturen { } 1400 waterpeilregelende kunstwerken worden met internet- telemetrie en afstandbediening bewaakt en bedient. Dat gaat niet zonder problemen want de betrouwbaarheid en veiligheid van GPRS-netwerken zijn nog steeds niet groot. Rioleringen e.a. systemen aantal gemeenten in NL Zwembadpompen HVAC systemen in NL en BE

16 Waarom? 16 Gehele keten acteert onbewust onveilig eigenaar verwerft een functie - geen beveiliging airco, brug, afvalwaterzuivering, lopende band. installatiebureau - alleen de fysieke beveiliging systeemintegrator - regelt en test de functie usr=profi bus pwd=bus of geen pwd PCS leverancier - beveiliging ½ pagina (na pag.66) default: geen beveiliging onderhoud op afstand (internationaal) usr = opdrachtgever pwd = BE_geheim simpele wachtwoorden; eigenaar mag geen eisen stellen

17 17 Gehele keten acteert Onbewust Onveilig NIEMAND eist een veilig systeem NIEMAND voelt beveiligingsverantwoordelijkheid EIGENAAR krijgt DUS functie zonder beveiliging De hacker krijgt DUS een leuk speeltje vooral als er ook nog een te hacken webcam is

18 Dos en Don ts 18 Managementbewustzijn moet omhoog garandeer veiligheid in de keten PA en IT: leer elkaar kennen Er zijn good practices voor u beschikbaar or_the_drinking_water_sector.pdf SCADA en PCS Process Control Domain Security Requirements For Vendors Gebruik individuele passwords, wissel passwords regelmatig en patch tijdig

19 Dos en Don ts (2) 19 MP3/IPhone opladen - ook USB! Netwerken onder controle brengen van derden regelmatige controle netwerkscheidingen koppelen met de boze buitenwereld? Bezint eer ge begint! Onderhoud op afstand stel harde eisen en controleer, controleer,

20 20 Vragen?

IT Security in de industrie

IT Security in de industrie IT Security in de industrie Praktische ervaringen met cyber security in de Energiesector en Procesindustrie Henk Spelt Henk.Spelt@kema.com Experience you can trust. Onderwerpen Waarom is (cyber) security

Nadere informatie

IACS / ICS / PCS / SCADA: het speelveld, de dreigingen en de aanpak

IACS / ICS / PCS / SCADA: het speelveld, de dreigingen en de aanpak IACS / ICS / PCS / SCADA: het speelveld, de dreigingen en de aanpak 13 Maart 2012 - PVIB In samenwerking met Auke Huistra Projectmanager CPNI.NL Informatieknooppunt Cybercrime Nationale roadmap voor veilige

Nadere informatie

Building Automation Security The Cyber security landscape, current trends and developments

Building Automation Security The Cyber security landscape, current trends and developments Building Automation Security The Cyber security landscape, current trends and developments FHI 2018 1 KPN Managed Security Services : Openbaar Intro Wie ben ik Portfoliomanager Security @KPN 12Y ervaring

Nadere informatie

CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT

CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT CYBERSECURITY BIJ RIJKSWATERSTAAT Hoe worden we weerbaar op het gebied van cybersecurity en verbeteren we de betrouwbaarheid van onze industriële automatisering? Hellen Havinga, Enterprise Security Architect

Nadere informatie

Partners in Information Security. Partners in Information Security. Peter Rietveld. DDoS in perspectief

Partners in Information Security. Partners in Information Security. Peter Rietveld. DDoS in perspectief Partners in Information Security Partners in Information Security Peter Rietveld DDoS in perspectief Peter Rietveld Security Adviseur Traxion Even voorstellen Domein Manager Situational Awareness Competence

Nadere informatie

Je bent zichtbaarder dan je denkt Een programma over cyber security awareness. Informatie voor managers

Je bent zichtbaarder dan je denkt Een programma over cyber security awareness. Informatie voor managers Je bent zichtbaarder dan je denkt Een programma over cyber security awareness Informatie voor managers Je bent zichtbaarder dan je denkt Informatie voor managers 2 Voorwoord Het cybersecuritybeeld van

Nadere informatie

Stappen ze bij u ook gewoon door de achterdeur binnen? Bart de Wijs. IT Security in de Industrie. FHI 11 Mei 2006

Stappen ze bij u ook gewoon door de achterdeur binnen? Bart de Wijs. IT Security in de Industrie. FHI 11 Mei 2006 Bart de Wijs Stappen ze bij u ook gewoon door de achterdeur binnen? All rights reserved. 5/17/2006 IT Security in de Industrie FHI 11 Mei 2006 Achterdeuren? Heeft u ook: Slide 2 Van die handige USB memory

Nadere informatie

CompuDiode. Technical whitepaper 2015. ICS / SCADA Security. Nederlands

CompuDiode. Technical whitepaper 2015. ICS / SCADA Security. Nederlands CompuDiode Technical whitepaper 2015 ICS / SCADA Security Nederlands Hackers slagen er steeds vaker in om.gevoelige bedrijfsdata.te stelen, manipuleren.en te verwijderen // ICS / SCADA security Vitale

Nadere informatie

INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEERKRACHTIGE CYBERSPACE

INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEERKRACHTIGE CYBERSPACE INNOVEREN VOOR EEN VEILIGE EN VEER- KRACHTIGE CYBERSPACE ICT is overal, soms zelfs zonder dat we er ons van bewust zijn. Dat brengt ons veel positiefs, maar tegelijkertijd zorgt de groeiende afhankelijkheid

Nadere informatie

Wat is Cyber Security Management? 3 oktober 2014. ISA / Hudson Cybertec Arjan Meijer Security Consultant

Wat is Cyber Security Management? 3 oktober 2014. ISA / Hudson Cybertec Arjan Meijer Security Consultant Wat is Cyber Security Management? 3 oktober 2014 ISA / Hudson Cybertec Arjan Meijer Security Consultant 1 Agenda Introductie spreker / ISA 3 pijlers van security IT versus OT Cyber Security Management

Nadere informatie

Tetra Industriële Security

Tetra Industriële Security Tetra Industriële Security Gebruikersgroep 07 / 05 / 2015 Netwerkarchitectuur Remote Access Specifieke onderzoekspistes EST EST 0 2 4 1 3 5 H M I 0 1 2 3 4 5 P L C Productienetwerk IT-netwerk EST EST 0

Nadere informatie

Sr. Security Specialist bij SecureLabs

Sr. Security Specialist bij SecureLabs Wie ben ik? Ronald Kingma, CISSP ronald@securelabs.nl Sr. Security Specialist bij SecureLabs Introductie SecureLabs Voorheen ISSX Code of Conduct Real Penetration Testing Vulnerability Management Veiligheidsincidenten

Nadere informatie

Bewustwording en awareness TIPS EN HANDVATTEN OM HET RISICO OP EEN DATALEK TE VERKLEINEN

Bewustwording en awareness TIPS EN HANDVATTEN OM HET RISICO OP EEN DATALEK TE VERKLEINEN Bewustwording en awareness TIPS EN HANDVATTEN OM HET RISICO OP EEN DATALEK TE VERKLEINEN Helaas, 100% beveiliging bestaat niet. Kwetsbaarheden veranderen dagelijks en hackers zitten niet stil. Een datalek

Nadere informatie

VAN ZAKKENROLLER TOT CYBER CRIMINEEL

VAN ZAKKENROLLER TOT CYBER CRIMINEEL VAN ZAKKENROLLER TOT CYBER CRIMINEEL Inleiding; 1) Wie is Aratus 2) Wat is security 3) Wat kun je eraan doen Aratus; -) WMS implementaties -) A team services -) Voorraad applicaties -) WMS applicaties

Nadere informatie

Cybersecurity Is een doosje voldoende, 14-11-2013

Cybersecurity Is een doosje voldoende, 14-11-2013 Imtech N.V. Kampenringweg 45a P.O. Box 399 2800 AJ Gouda The Netherlands Tel. +31 182 54 35 43 Fax +31 182 54 35 00 www.imtech.com B.A. Moes Cybersecurity Is een doosje voldoende, 14-11-2013 Even voorstellen

Nadere informatie

Kennissessie Information Security

Kennissessie Information Security Kennissessie Information Security 3 oktober 2013 Bonnefantenmuseum De sleutel ligt onder de mat Wachtwoord: welkom1234 Focus op vertaling strategie in de organisatie Advies, programma, project en interim

Nadere informatie

InformatieBeveiligingrichtlijn (NIB)

InformatieBeveiligingrichtlijn (NIB) 1 NIB Netwerk- en InformatieBeveiligingrichtlijn (NIB) Ir. Eric Luiijf 2 NIB Agenda Relatie tussen verschillende programma s en wetten Doelstelling NIB NIB Richtlijn NIB in de EU en waar staat Nederland

Nadere informatie

Over Vest Pioniers in informatiebeveiliging

Over Vest Pioniers in informatiebeveiliging Over Vest Pioniers in informatiebeveiliging Vier vakgebieden: Sinds 2002 Gecertificeerde en ervaren specialisten; Onafhankelijk, effectief en pragmatisch; Een divers team waarin alle disciplines verenigd

Nadere informatie

Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR

Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR Informatiebeveiliging binnen de gemeente Delft COMMISSIE ECONOMIE, FINANCIËN EN BESTUUR 26 SEPTEMBER 2018 INLEIDING Onderzoeksvraag: Zijn de persoonsgegevens en andere gevoelige informatie bij de gemeente

Nadere informatie

Uw tandartspraktijk. Een goudmijn voor internetcriminelen

Uw tandartspraktijk. Een goudmijn voor internetcriminelen Uw tandartspraktijk Een goudmijn voor internetcriminelen Wat gaan we doen? De digitale data-explosie Nieuwe privacywetgeving (a giant leap for mankind) Wat wilt u onze hacker vragen? Help! Uw praktijk

Nadere informatie

Meldingen 2010-2014. Cijfers over meldingen aan CERT.be

Meldingen 2010-2014. Cijfers over meldingen aan CERT.be Meldingen 2010-2014 Cijfers over meldingen aan CERT.be OVERZICHT 2010 2014 1.1 Gemiddeld aantal meldingen en incidenten per maand: 12000 10000 8000 6000 4000 Meldingen/jaar Incidenten/jaar 2000 0 2010

Nadere informatie

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen. Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium

Nadere informatie

4Passief: n Afluisteren. n Geen gegevens gewijzigd of vernietigd. n Via de routers van WAN. n Via draadloze verbindingen. 4Fysieke afsluiting

4Passief: n Afluisteren. n Geen gegevens gewijzigd of vernietigd. n Via de routers van WAN. n Via draadloze verbindingen. 4Fysieke afsluiting Telematica Hoofdstuk 20 4Passief: n Afluisteren Bedreigingen n Alleen gegevens (inclusief passwords) opgenomen n Geen gegevens gewijzigd of vernietigd n Op LAN kan elk station alle boodschappen ontvangen

Nadere informatie

Cyber in zorginstellingen: een slecht beheerst risico. Ir. Eric Luiijf

Cyber in zorginstellingen: een slecht beheerst risico. Ir. Eric Luiijf Cyber in zorginstellingen: een slecht beheerst risico Ir. Eric Luiijf 2 Cyber in zorginstellingen Cyber Technologie: Informatietechnologie (IT) en Operationele Technologie (OT) Eigenschap cyber verstopt

Nadere informatie

Norm ICT-beveiligingsassessments DigiD

Norm ICT-beveiligingsassessments DigiD Norm ICT-beveiligingsassessments DigiD Versie 2.0 Datum 16 december 2016 Status Definitief Colofon Projectnaam DigiD Versienummer 2.0 Contactpersoon Servicecentrum Organisatie Logius Bezoekadres Wilhelmina

Nadere informatie

INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS. Better safe than sorry. vraag vandaag nog een Assessment aan. Think.Pink.

INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS. Better safe than sorry. vraag vandaag nog een Assessment aan. Think.Pink. INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS Better safe than sorry vraag vandaag nog een Assessment aan Think.Pink INFORMATIEBEVEILIGING GOED VERZEKERD De digitale revolutie heeft ieder onderdeel binnen de

Nadere informatie

Sebyde Security in een organisatie A3 Management Workshop. 7 Januari 2014

Sebyde Security in een organisatie A3 Management Workshop. 7 Januari 2014 Sebyde Security in een organisatie A3 Management Workshop 7 Januari 2014 Even voorstellen Sebyde BV is Certified IBM Business Partner voor security systems, gespecialiseerd in applicatie security en security

Nadere informatie

Beveiligingsmaatregelen voor een doeltreffende Cyber verdediging

Beveiligingsmaatregelen voor een doeltreffende Cyber verdediging Beveiligingsmaatregelen voor een doeltreffende Cyber verdediging ivo.depoorter@v-ict-or.be V-ICT-OR Vlaamse ICT organisatie Ons overkomt dit niet.of toch? Inschatting Risico Kans X Schade Zijn wij een

Nadere informatie

Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie

Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie Werken zonder zorgen met uw ICT bij u op locatie Naast de mogelijkheden om uw programmatuur en gegevens bij Drie-O via Evy 2.0 in de cloud te hosten hebt u ook de mogelijkheid om uw ICT omgeving bij u

Nadere informatie

Water en Cyber Security. Wiljan Vos -7 december 2015

Water en Cyber Security. Wiljan Vos -7 december 2015 Water en Cyber Security Wiljan Vos -7 december 2015 Waterschap Rivierenland Voorstellen Waterschap Rivierenland Proces automatisering bij WSRL Cyber security bij WSRL Waterschappen 24 waterschappen in

Nadere informatie

BEVEILIGINGSARCHITECTUUR

BEVEILIGINGSARCHITECTUUR BEVEILIGINGSARCHITECTUUR Risico s onder controle Versie 1.0 Door: drs. Ir. Maikel J. Mardjan MBM - Architect 2011 cc Organisatieontwerp.nl AGENDA Is een beveiligingsarchitectuur wel nodig? Oorzaken beveiligingsincidenten

Nadere informatie

Security Starts With Awareness

Security Starts With Awareness Security Starts With Awareness Think Secure Think Secure is in 2003 opgericht met het doel organisaties te ondersteunen met kennis en diensten die: 1.Het bewustzijn m.b.t. informatie- en ICT beveiliging

Nadere informatie

Beveiligingsbeleid Stichting Kennisnet

Beveiligingsbeleid Stichting Kennisnet Beveiligingsbeleid Stichting Kennisnet AAN VAN Jerry van de Leur (Security Officer) DATUM ONDERWERP Disclaimer: Kennisnet geeft geen enkele garantie, met betrekking tot de geschiktheid voor een specifiek

Nadere informatie

Is er een standaard oplossing voor Cyber Security?

Is er een standaard oplossing voor Cyber Security? Is er een standaard oplossing voor Cyber Security? Jaarcongres ECP 15 november 2012 Douwe Leguit Nationaal Cyber Security Centrum Wat staat u te wachten? Deagenda Trends Casuïstiek Uitdagingen Nationaal

Nadere informatie

ISSX, Experts in IT Security. Wat is een penetratietest?

ISSX, Experts in IT Security. Wat is een penetratietest? De Stuwdam 14/B, 3815 KM Amersfoort Tel: +31 33 4779529, Email: info@issx.nl Aanval- en penetratietest U heeft beveiligingstechnieken geïnstalleerd zoals Firewalls, Intrusion detection/protection, en encryptie

Nadere informatie

Een toekomst in de cloud? Stefan van der Wal - Security Consultant ON2IT

Een toekomst in de cloud? Stefan van der Wal - Security Consultant ON2IT Een toekomst in de cloud? Stefan van der Wal - Security Consultant ON2IT Even voorstellen Stefan van der Wal Information Security Management 7 jaar ervaring in Cybersecurity als beroep Focus op wet, threat

Nadere informatie

Het *is* niet veilig. Adrianus Warmenhoven

Het *is* niet veilig. Adrianus Warmenhoven Het *is* niet veilig. Adrianus Warmenhoven 'Hacken' volgens mij: Begrijpen van een systeem Begrijpen van de componenten die de werking van het systeem beïnvloeden Die componenten gebruiken, aanpassen of

Nadere informatie

INFORMATIEVEILIGHEID. een uitdaging van ons allemaal. ICT Noord, Harro Spanninga

INFORMATIEVEILIGHEID. een uitdaging van ons allemaal. ICT Noord, Harro Spanninga INFORMATIEVEILIGHEID een uitdaging van ons allemaal ICT Noord, Harro Spanninga Agenda Toelichting op de Taskforce BID Introductie thema Informatieveiligheid Technisch perspectief Perspectief van de overheid

Nadere informatie

WHITEPAPER. Security Awareness: Maak medewerkers tot een sterke schakel in de beveiliging van uw IT-omgeving

WHITEPAPER. Security Awareness: Maak medewerkers tot een sterke schakel in de beveiliging van uw IT-omgeving WHITEPAPER Security Awareness: Maak medewerkers tot een sterke schakel in de beveiliging van uw IT-omgeving 2 Security Awareness Medewerkers zijn in veel organisaties de zwakste schakel bij informatiebeveiliging.

Nadere informatie

Themadag Beveiliging & ICT Trends, dilemma s & toekomst

Themadag Beveiliging & ICT Trends, dilemma s & toekomst Themadag Beveiliging & ICT Trends, dilemma s & toekomst Zoetermeer, Erik de Vries CPP DutchRisk bv Programma Erik de Vries CPP Security trends, dilemma s, prakkjkcase DGC lid prakkjkcase Discussie 12.45

Nadere informatie

Inhoud. Dus u denkt dat internetbankieren veilig is? Informatiebeveiliging Cryptografie Internetbankieren. 26 september 2009 Harald Vranken

Inhoud. Dus u denkt dat internetbankieren veilig is? Informatiebeveiliging Cryptografie Internetbankieren. 26 september 2009 Harald Vranken Dus u denkt dat internetbankieren veilig is? 26 september 2009 Harald Vranken Inhoud Informatiebeveiliging 2 Informatiebeveiliging Introductie Informatie betekenisvolle gegevens waardevol (privacy, bedrijfsinformatie)

Nadere informatie

Cybersecurity en privacy zijn hot issues

Cybersecurity en privacy zijn hot issues Cybersecurity en privacy zijn hot issues De recente ransomware-aanval maakt alweer duidelijk dat veel bedrijven en systemen kwetsbaar zijn. Ver van ons bed? Hoe zit dat dan bij ons in de gebouwautomatisering

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek ICT 2014. 10 november 2014

Klanttevredenheidsonderzoek ICT 2014. 10 november 2014 Klanttevredenheidsonderzoek ICT 2014 10 november 2014 Eindcijfer 93 geldige respondenten (waarvan 15 van de afdeling ICT, 108 zijn gestart) Eindoordeel 7,0 (zonder medewerkers ICT) Oordeel van afdeling

Nadere informatie

0.1 Opzet Marijn van Schoote 4 januari 2016

0.1 Opzet Marijn van Schoote 4 januari 2016 Vragenlijst Cyber ISPS Versie Revisiebeschrijving Auteur Datum 0.1 Opzet Marijn van Schoote 4 januari 2016 0.99 Finale concept versie Marijn van Schoote 11 februari 2016 Doelstelling: De doelstelling van

Nadere informatie

NVTG VZI studie dag. Wim Bos. wbos@lumiad.nl

NVTG VZI studie dag. Wim Bos. wbos@lumiad.nl NVTG VZI studie dag Wim Bos wbos@lumiad.nl Oorsprong Lucent Agere Nieuwegein uitvinders Wlan 1/3 consultancy 1/3 systemen derden 1/3 Lumiad Aanwezig in aantal verticale markten voor Wlan en RTLS Dedicated

Nadere informatie

Wat is de Cyberdreiging in Nederland?

Wat is de Cyberdreiging in Nederland? Wat is de Cyberdreiging in Nederland? Wat is de rol van Defensie? DS/Directie Plannen Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber 11 april 2014 Digitale omgeving 2 De veranderende informatiemaatschappij

Nadere informatie

Bas Nieuwesteeg Teamcoördinator IBD. Kick-off bijeenkomst aansluiten Belastingsamenwerkingen en ISD s IBD,

Bas Nieuwesteeg Teamcoördinator IBD. Kick-off bijeenkomst aansluiten Belastingsamenwerkingen en ISD s IBD, Bas Nieuwesteeg Teamcoördinator IBD Kick-off bijeenkomst aansluiten Belastingsamenwerkingen en ISD s IBD, 11-1-2017 Agenda 1. De IBD? 2. Aansluiting belastingsamenwerkingen en intergemeentelijke sociale

Nadere informatie

HET CENTRALE SECURITY PLATFORM

HET CENTRALE SECURITY PLATFORM HET CENTRALE SECURITY PLATFORM Wat komt er vandaag de dag op bedrijven af? Meldplicht datalekken Malware Spam Ddos-aanvallen Phishing Zwakke wachtwoorden Auditdruk Meldplicht datalekken Ingegaan op 1 januari

Nadere informatie

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is

Beveiliging in Industriële netwerken. Waarom monitoring een goed idee is Beveiliging in Industriële netwerken Waarom monitoring een goed idee is Korte introductie / voorstellen: - Sinds 1951, Benelux - Monitoring, groeit naar security - ICT omgevingen, groeit naar Industrie

Nadere informatie

Meldplicht datalekken. ehealth Best Practice Day Juliette Citteur 18 mei 2016

Meldplicht datalekken. ehealth Best Practice Day Juliette Citteur 18 mei 2016 Meldplicht datalekken ehealth Best Practice Day Juliette Citteur 18 mei 2016 Onderwerpen I. Inleiding II. Cijfers datalekken III. Recente voorbeelden datalekken in de zorg IV. Beveiliging en meldplicht

Nadere informatie

Securityaspecten en veiligheidssystemen Rob Hulsebos, Enode

Securityaspecten en veiligheidssystemen Rob Hulsebos, Enode Securityaspecten en veiligheidssystemen Rob Hulsebos, Enode EVEN VOORSTELLEN... Rob Hulsebos, 1961 HTS Informatika, 1986 Werkzaam in embedded sw / realtime / machinebouw regio Eindhoven (Philips, ASML,

Nadere informatie

Praktijkgids voor medische systemen

Praktijkgids voor medische systemen Praktijkgids voor medische systemen Hoe borgen we de levenscyclus van medische ICT? Dagmar Rosenbrand, Klinisch Informaticus LUMC Werkgroep Medische Software; Initiatief Koepel Medische Technologie VZI

Nadere informatie

Wonderware overal! Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers software licenties

Wonderware overal! Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers software licenties Wonderware overal! 750.000+ software licenties 120.000+ plants & facilities 130 landen Wonderware wordt toegepast in één derde van de 335,000 plants wereldwijd met 20 of meer werknemers ERP Manufacturing

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 januari 2017 Beantwoording Kamervragen

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 23 januari 2017 Beantwoording Kamervragen > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Democratie en Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA

Nadere informatie

Voor je met de installatie begint controleer of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de verpakking dient aanwezig te zijn:

Voor je met de installatie begint controleer of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de verpakking dient aanwezig te zijn: H A N D L E I D I N G N I - 7 0 7 5 1 3 1 I N H O U D V A N D E V E R P A K K I N G 4 T E C H N I S C H E S P E C I F I C AT I E 4 T O E P A S S I N G M O G E L I J K H E D E N 4 H A R D W A R E I N S

Nadere informatie

Help, mijn datacenter is gehackt! KPN Security Services / Han Pieterse

Help, mijn datacenter is gehackt! KPN Security Services / Han Pieterse Help, mijn datacenter is gehackt! KPN Security Services / Han Pieterse Cyber Security betreft het reduceren van gevaar of schade veroorzaakt door introductie van nieuwe technologie, storing of uitval van

Nadere informatie

Process Control Netwerk Security bij Lyondell. Dave Chong European IT Project Manager Lyondell Chemie Nederland B.V.

Process Control Netwerk Security bij Lyondell. Dave Chong European IT Project Manager Lyondell Chemie Nederland B.V. Process Control Netwerk Security bij Lyondell Dave Chong European IT Project Manager Lyondell Chemie Nederland B.V. Agenda Introductie Korte feiten over Lyondell Chemie Wat doet Lyondell Chemie aan PCN

Nadere informatie

WHO NEEDS ENEMIES WAAR DIENT U OP TE LETTEN? De BrainCheck is o.a.

WHO NEEDS ENEMIES WAAR DIENT U OP TE LETTEN? De BrainCheck is o.a. WHO NEEDS ENEMIES Onze IT-omgeving staat bloot aan een groot aantal dreigingen. DDoS aanvallen zijn aan de orde van de dag en hackers proberen hun slag te slaan. Maar de grootste dreiging voor onze digitale

Nadere informatie

Werkplekbeveiliging in de praktijk

Werkplekbeveiliging in de praktijk Werkplekbeveiliging in de praktijk M.E.M. Spruit Geautomatiseerde werkplekken vormen een belangrijke schakel in de informatievoorziening van organisaties. Toch wordt aan de beveiliging van werkplekken

Nadere informatie

Technische QuickScan. JOMA secundair Merksem Pagina 1 van 28

Technische QuickScan. JOMA secundair Merksem Pagina 1 van 28 Technische QuickScan JOMA secundair Merksem Pagina 1 van 28 Technische QuickScan Technische Cybersecurity 1 Back up & Restore 1-1 Van welke systemen worden back-ups gemaakt? Indien geen back-ups gemaakt

Nadere informatie

6,2. Werkstuk door een scholier 1687 woorden 9 juni keer beoordeeld. Informatica

6,2. Werkstuk door een scholier 1687 woorden 9 juni keer beoordeeld. Informatica Werkstuk door een scholier 1687 woorden 9 juni 2011 6,2 101 keer beoordeeld Vak Informatica Inleiding in de gevaren van het internet In ons dagelijks leven gaat er tegenwoordig bijna geen dag voorbij zonder

Nadere informatie

Wie is leidend of lijdend?

Wie is leidend of lijdend? Organisatie Medische Technologie en ICT Wie is leidend of lijdend? Martijn Schasfoort Manager Zorg en Informatie Technologie Deze presentatie. Het betreft ervaringen uit Máxima Medisch Centrum Cultuur

Nadere informatie

Security: Laat je inspireren en neem actie! 1. Brecht Schamp Network & Security Specialist Phoenix Contact

Security: Laat je inspireren en neem actie! 1. Brecht Schamp Network & Security Specialist Phoenix Contact 1 Security: Laat je inspireren en neem actie! Brecht Schamp Network & Security Specialist Phoenix Contact 2 Security Auditor tijdens Blackhat 2006 Source: David Maynor & Robert Graham, Internet Security

Nadere informatie

IT Security Een keten is zo sterk als de zwakste schakel.

IT Security Een keten is zo sterk als de zwakste schakel. IT Security Een keten is zo sterk als de zwakste schakel. René Voortwist ICT Adviseur Leg het mij uit en ik vergeet het. Laat het me zien en ik onthoud het misschien, maar betrek mij erbij en ik begrijp

Nadere informatie

etouradres Postbus EA Den Haag Directie Democratie en Burgerschap oorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

etouradres Postbus EA Den Haag Directie Democratie en Burgerschap oorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Bij deze brief treft u, mede namens de minister van Veiligheid en Justitie, de antwoorden aan op de vragen die de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken op 22 december jl. heeft gesteld over het manipuleren

Nadere informatie

Innovatie in een veranderd risicolandschap

Innovatie in een veranderd risicolandschap Innovatie in een veranderd risicolandschap Kees Hintzbergen, adviseur IBD Het is toegestaan om voor eigen gebruik foto s te maken tijdens deze bijeenkomst. Foto s mogen niet zonder toestemming van de afgebeelde

Nadere informatie

Hoe gaat GGZ-instelling Emergis om met informatie beveiliging en de Europese privacy verordening?

Hoe gaat GGZ-instelling Emergis om met informatie beveiliging en de Europese privacy verordening? Hoe gaat GGZ-instelling Emergis om met informatie beveiliging en de Europese privacy verordening? Inhoud 1. Introductie 2. Informatieveiligheid en privacy van alle kanten bedreigd 3. Het belang van privacy

Nadere informatie

Technische architectuur Beschrijving

Technische architectuur Beschrijving A gemeente Eindhoven Technische architectuur Beschrijving Specificatiecriteria Versie 1.1 A. van Loenen Technisch Beleidsadviseur B&E 21-Sep-2011 avl/fd11027578 Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Realisatie

Nadere informatie

Checklist Beveiliging Persoonsgegevens

Checklist Beveiliging Persoonsgegevens Checklist Beveiliging Persoonsgegevens Beveiliging is een één van de belangrijkste vereisten binnen het privacyrecht. Iedere organisatie zal passende technische en organisatorische maatregelen moeten treffen

Nadere informatie

ICT Opleidingen, beroepen, bedrijven en verhalen. YoungWorks

ICT Opleidingen, beroepen, bedrijven en verhalen. YoungWorks ICT Opleidingen, beroepen, bedrijven en verhalen YoungWorks 1 2 1. Opleidingen Informatica Studie Websites en software ontwerpen en bouwen Omgaan met innovaties Beroep Interviewen gebruikers Software ontwikkelen

Nadere informatie

Inleiding op Extended Validation (EV) SSL / TLS

Inleiding op Extended Validation (EV) SSL / TLS Inleiding op Extended Validation (EV) SSL / TLS Het vertrouwen van bezoekers vergroten, merkidentiteit integreren en de legitimiteit van sites bewijzen Over GlobalSign VS: +1 603 750 7060 of sales@globalsign.com

Nadere informatie

Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer

Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer Installatierichtlijn routers, alarmering i.v.m. Pin verkeer Inhoud 1. Inleiding 3 2. Beveiliging in combinatie met ander gebruik van de router 4 3. Configureren van de router 4 3.1. Gecertificeerd netwerk

Nadere informatie

Informatiebeveiliging bij het Nederlandse Rode Kruis. Martijn Herrmann, Chief Financial Officer 24 november 2016

Informatiebeveiliging bij het Nederlandse Rode Kruis. Martijn Herrmann, Chief Financial Officer 24 november 2016 Informatiebeveiliging bij het Nederlandse Rode Kruis Martijn Herrmann, Chief Financial Officer 24 november 2016 Agenda Aanleiding Doelstellingen Scope en aanpak Stand van zaken november 2016 Aandachtspunten

Nadere informatie

ICT en Medische Technologie. Waar MT en ICT samen komen

ICT en Medische Technologie. Waar MT en ICT samen komen ICT en Medische Technologie Waar MT en ICT samen komen Wie ben ik? Bas Kraneveld Sinds 2002 werkzaam in Medische Technologie (Jeroen Bosch Ziekenhuis) 1 e contact met Medische ICT, echter nog zeer beperkt

Nadere informatie

Bijlage 2 Beveiligingsplan. Informatiebeveiliging

Bijlage 2 Beveiligingsplan. Informatiebeveiliging Bijlage 2 Beveiligingsplan Informatiebeveiliging De verantwoordelijkheid voor informatiebeveiliging ligt bij het dagelijks bestuur. In de DB-vergadering van 31 augustus 2015 is stilgestaan bij een aantal

Nadere informatie

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP]

Revisie geschiedenis. [XXTER & KNX via IP] Revisie geschiedenis [XXTER & KNX via IP] Auteur: Freddy Van Geel Verbinding maken met xxter via internet met de KNX bus, voor programmeren of visualiseren en sturen. Gemakkelijk, maar niet zo eenvoudig!

Nadere informatie

Hoe kan je geld verdienen met Fraude?

Hoe kan je geld verdienen met Fraude? Hoe kan je geld verdienen met Fraude? 1 Leendert van Duijn CIO Benelux John Hermans Partner KPMG 2 #1 Global Contact Center Provider 270 facilities 135,000+ employees present in 50 countries 2.6 billion

Nadere informatie

Agenda. De Cyberwereld. - Cybercrime en Cyber Security - Veilig Zakelijk Internetten. Allianz Cyber

Agenda. De Cyberwereld. - Cybercrime en Cyber Security - Veilig Zakelijk Internetten. Allianz Cyber Cyber Security Agenda De Cyberwereld - Cybercrime en Cyber Security - Veilig Zakelijk Internetten Allianz Cyber - Allianz Cyber Risicoscan - Allianz Cyberverzekering - Allianz Cyber Hulpdienst - Cyber

Nadere informatie

Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32

Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32 Webrelais IPIO-32I-M Met 32 ingangen potentiaal vrij Input 1 t/m Input 32 Algemene informatie Configuratie versie 8.0 DHCP/STATIC Wanneer u de 12V= en de Netwerkkabel heeft aangesloten zal het moduul een

Nadere informatie

Security Health Check

Security Health Check Factsheet Security Health Check De beveiligingsthermometer in uw organisatie DUIJNBORGH - FORTIVISION Stadionstraat 1a 4815NC Breda +31 (0) 88 16 1780 www.db-fortivision.nl info@db-fortivision.nl De Security

Nadere informatie

Hoe gaat u dit gemeentelijke varkentje wassen? Aansluiten bij de IBD Anita van Nieuwenborg

Hoe gaat u dit gemeentelijke varkentje wassen? Aansluiten bij de IBD Anita van Nieuwenborg Hoe gaat u dit gemeentelijke varkentje wassen? Aansluiten bij de IBD Anita van Nieuwenborg Programma 1. De IBD 2. stappenplan Aansluiten bij de IBD 3. VCIB-gesprek (plenair) 2 1.1 De IBD Gezamenlijk initiatief

Nadere informatie

4Problemen met zakendoen op Internet

4Problemen met zakendoen op Internet Intranet Telematica Toepassingen Hoofdstuk 18 4gebruik Internet toepassingen voor netwerk binnen een organisatie 4In plaats van gespecialiseerde netwerkprogramma's 4Vooral WWW en e-mail 4WWW browser toegang

Nadere informatie

Agenda 26-4-2009. Wat zijn de gevolgen van Cloud en Gridcomputing voor de gebruikersorganisatie en de beheersfunctie.

Agenda 26-4-2009. Wat zijn de gevolgen van Cloud en Gridcomputing voor de gebruikersorganisatie en de beheersfunctie. Wat zijn de gevolgen van Cloud en Gridcomputing voor de gebruikersorganisatie en de beheersfunctie. John Lieberwerth Agenda Even voorstellen Cloud Computing De tien Plagen Gebruikersorganisatie en ICT

Nadere informatie

Callvoip Technote: Acrobits app voor de iphone

Callvoip Technote: Acrobits app voor de iphone Koldingweg 19-1 9723 HL Groningen Callvoip Technote: Acrobits app voor de iphone Postbus 5236 9700 GE Groningen T (050) 820 00 00 F (050) 820 00 08 E mail@callvoiptelefonie.nl W www.callvoiptelefonie.nl

Nadere informatie

Installatie & Configuratiehandleiding. Socket Server. OpenAT applicatie

Installatie & Configuratiehandleiding. Socket Server. OpenAT applicatie Installatie & Configuratiehandleiding Socket Server OpenAT applicatie 2009 / 05 / 29 2 ! OPGEPAST! GEVAAR VOOR ELECTRISCHE SCHOKKEN BIJ VERWIJDERING BESCHERMEND DEKSEL VAN INDUBOX GSM IV ONDERHOUD ENKEL

Nadere informatie

Gemeente Alphen aan den Rijn

Gemeente Alphen aan den Rijn Informatiebeveiligingsbeleid (t.b.v. ICT Forum Lokale Overheid) Van een Informatiebeveiligingsbeleid naar de dagelijkse praktijk Maart 2016, afdeling I&A Informatiebeveiligingsbeleid Informatiebeveiligingsbeleid

Nadere informatie

Anton Ekker Kennisbijeenkomst EZDA 29 oktober 2013

Anton Ekker Kennisbijeenkomst EZDA 29 oktober 2013 Anton Ekker Kennisbijeenkomst EZDA 29 oktober 2013 - cloud computing: het via het internet op aanvraag beschikbaar stellen van hardware, software en gegevens. - cloud: een netwerk van computers, waarbij

Nadere informatie

ACTUEEL? http://copsincyberspace.wordpress.com/

ACTUEEL? http://copsincyberspace.wordpress.com/ ACTUEEL? http://copsincyberspace.wordpress.com/ ACTUEEL? Bron: deredactie.be ACTUEEL? ACTUEEL? Gerecht onderzoekt cyberspionage bij Belgische topbedrijven Bron: De Tijd 26/08/2014 Bron: De Standaard Actueel?

Nadere informatie

PROBEER HET ALLEMAAL UIT! PROGRAMMA OPEN DAG MBO COLLEGE ZUIDOOST

PROBEER HET ALLEMAAL UIT! PROGRAMMA OPEN DAG MBO COLLEGE ZUIDOOST PROBEER HET ALLEMAAL UIT! PROGRAMMA OPEN DAG MBO COLLEGE ZUIDOOST PROBEER HET ALLEMAAL UIT Try-out team Lokaal Tijden Activiteit Infocafé begane grond Informatie over: * studiefinanciering * passend onderwijs

Nadere informatie

Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL

Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL Privacy in de zorg Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL Audit & Advisory Security Assessments Training and Awareness

Nadere informatie

Dataprotectie op school

Dataprotectie op school Dataprotectie op school ook een taak van het management Jacques Verleijen Wat is informatieveiligheid? Mogelijke actoren Netwerkschijven Cloud Backup- en restoremogelijkheden Encryptie Servers Firewalls

Nadere informatie

CLOUDCOMPUTING (G)EEN W LKJE AAN DE LUCHT!

CLOUDCOMPUTING (G)EEN W LKJE AAN DE LUCHT! CLOUDCOMPUTING (G)EEN W LKJE AAN DE LUCHT! Vertrouwelijk: Informatieuitdezepresentatiemag nietgedeeldof gedistribueerd worden zonder toestemming van Unica Schutte ICT EVEN VOORSTELLEN Ed Staal Commercieel

Nadere informatie

CERTIFICERING DATASTORAGE ISO 27001:2013 EN NEN7510:2011

CERTIFICERING DATASTORAGE ISO 27001:2013 EN NEN7510:2011 CERTIFICERING DATASTORAGE ISO 27001:2013 EN NEN7510:2011 Henk Swaters Wim Olijslager LISA - DSM AANLEIDING CERTIFICERING De UT vindt het belangrijk om aan te tonen dat wij zorgvuldig omgaan met gegevens

Nadere informatie

Met 4 temperatuur meetingangen voor sensor DS18x20

Met 4 temperatuur meetingangen voor sensor DS18x20 Webrelais IPIO-4R4I4T Met 4 temperatuur meetingangen voor sensor DS18x20 Algemene informatie Configuratie versie 8.0 DHCP/STATIC Wanneer u de 12V= en de Netwerkkabel heeft aangesloten zal het moduul een

Nadere informatie

Een beetje beveiligen kan niet Op weg naar veiliger gemeenten Jaarplan 2015 en toekomst IBD Consulterend Overleg 22 september 2014 Boudien Glashouwer

Een beetje beveiligen kan niet Op weg naar veiliger gemeenten Jaarplan 2015 en toekomst IBD Consulterend Overleg 22 september 2014 Boudien Glashouwer Een beetje beveiligen kan niet Op weg naar veiliger gemeenten Jaarplan 2015 en toekomst IBD Consulterend Overleg 22 september 2014 Boudien Glashouwer Doelstellingen en scope IBD Het preventief en structureel

Nadere informatie

Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties. Informatiebeveiliging

Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties. Informatiebeveiliging Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties Informatiebeveiliging Agenda Rondje verwachtingen Even voorstellen.. Informatiebeveiliging waarom? Stand van zaken bij corporaties Informatiebeveiliging

Nadere informatie

VPN LAN-to-LAN IPSec Protocol

VPN LAN-to-LAN IPSec Protocol VPN LAN-to-LAN IPSec Protocol VPN LAN-to-LAN De DrayTek producten beschikken over een geïntegreerde VPN server. Hierdoor kan een VPN tunnel gemaakt worden naar uw netwerk, zonder dat hiervoor een VPN server

Nadere informatie

VPN LAN-to-LAN PPTP. Vigor 1000, 2130 en 2750 serie

VPN LAN-to-LAN PPTP. Vigor 1000, 2130 en 2750 serie VPN LAN-to-LAN PPTP Vigor 1000, 2130 en 2750 serie VPN LAN-to-LAN PPTP De DrayTek producten beschikken over een geïntegreerde VPN server. Hierdoor kan een VPN tunnel gemaakt worden naar uw netwerk, zonder

Nadere informatie