Brain-Computer Interfaces. ir. Pieter-Jan Kindermans, Vakgroep Elektronica en Informatiesystemen, Universiteit Gent
|
|
- Diana Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Brain-Computer Interfaces ir. Pieter-Jan Kindermans, Vakgroep Elektronica en Informatiesystemen, Universiteit Gent 1
2 Een robot besturen met gedachten? Bron: M. Velliste, et al. Cortical control of a prosthetic arm for self-feeding, Nature, 28 bron: website Velliste 2
3 Wat is een Brain-Computer Interface? Citaat uit: TOWARD DIRECT BRAIN-COMPUTER COMMUNICATION - Jacques J. Vidal, UCLA, CYBERSPACE BIONICS, The Brain Computer Interface project, described later in this chapter, was meant to be a first attempt to evaluate the feasibility and practicality of utilizing the brain signals in a man-computer dialogue while at the same time developing a novel tool for the study of the neurophysiological phenomena that govern the production and the control of observable neuroelectric events. - Oorsprong van de term Brain-Computer Interface (BCI) bron:site vidal 3
4 Toepassingen van BCI - Communicatie met pc verlamde personen laten praten, surfen, tekenen,... games, virtual reality,... controle rolstoel, wagen, robotarm,... bron: openvibe bron: UPMC, Pittsburg 4
5 Waaruit bestaat een BCI bron: kuka Hersensignalen Magie Applicatie 5
6 Meten van hersensignalen 6
7 Wat is FMRI? - Meet zuurstof in het brein (BOLD signal) - slechte schatting van tijd - goede locatie bepaling bron: fmrib.ox.ac.uk bron:wikipedia 7
8 Wat is EEG? 4 2 signaal tijd 4 2 signaal tijd 4 2 signaal tijd 4 2 signaal tijd 8
9 Herkennen van hersensignalen 9
10 Hoe raak ik van de Zebrastraat naar station Gent Sint-Pieters? 1
11 Oplossing 11
12 Leg uit aan de telefoon hoe ik herken bron: wikipedia 12
13 Oplossing bron: wikipedia 13
14 Oplossing We moeten de computer aanleren hoe hij met EEG kan werken 4 2 signaal tijd 4 = signaal signaal tijd tijd 4 signaal 2 2 bron: wikipedia tijd 14
15 Computer laten leren is Machine Learning Supervised Learning Unsupervised Learning bron: wikipedia Reinforcement Learning bron: wikipedia bron: wikipedia 15
16 Reservoir Lab, ELIS, FEA, UGent Machine Learning Onderzoeksgroep - prof. dr. ir. Benjamin Schrauwen - Theoretisch onderzoek - Toepassen van ML op BCI, Epilepsie Muziek Robotica 16
17 Gebruik van hersensignalen 17
18 Hoe werkt een BCI? We bekijken de volgende onderdelen - Wat is het doel van de BCI Videoreconstructie Tekst typen/communiceren - Hoe is de data opgenomen? - Wat doet de machine learning (of magie)? 18
19 FMRI gebaseerde video reconstructie Bron: Reconstructing visual experiences from brain activity evoked by natural movies, S. Nishimoto, et al., Current Biology, 211 bron: gallantlab.org,wikipedia Het dichtste bij echt gedachten lezen tot nu toe 19
20 FMRI gebaseerde video reconstructie bron: gallantlab.org 2
21 FMRI gebaseerde video reconstructie bron: wikipedia Computer leert FMRI te voorspellen met model bron: wikipedia bron: gallantlab.org,wikipedia 21
22 FMRI gebaseerde video reconstructie bron: wikipedia,gallantlab.org 22
23 FMRI gebaseerde video reconstructie bron: gallantlab.org 23
24 FMRI gebaseerde video reconstructie FMRI is een zeer krachtige methode om informatie uit het brein te halen - kolossaal - onbetaalbaar (voor mij) - traag - niet draagbaar - veel rekenkracht bron: wikipedia 24
25 Onderzoekers aan de UGent ontwikkelen eerste zelflerende Brain-Computer Interface 25
26 P3 Speller Idee bestaat sinds 1988 (Farwell & Donchin) 26
27 P3 Speller 27
28 Welke informatie zit er in het EEG P3 NON P time (s) 28
29 Werkwijze standaard P3 speller bron: wikipedia - Zet een EEG muts op en voeg gel toe Smeerboel 3-45 min - Staar naar vooraf gekozen letters trainen van de computer 1-2 min - Indien nog wakker, spel tekst 29
30 Kunnen we iets aan die EEG muts doen? 3
31 Emotiv EPOC of droge elektroden bron: emotiv.com, gtec 31
32 Kunnen we iets aan de training doen? 32
33 Welke kolom is speciaal (hoort er niet thuis)? A B C D E F 33
34 Jullie zijn een zelflerende BCI! 34
35 Hoe vertalen we dit naar de P3 BCI? P3 NON P time (s) 35
36 Een beetje moeilijker. De speciale kolom is... A B C D E F 36
37 En de speciale kolom is? A B C D E F 37
38 In een P3 BCI P3 NON P time (s) 38
39 Kunnen we het ook met echt EEG? A B C D E F tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd tijd 39
40 Ik niet, dus tijd voor Machine Learning 4
41 Herhaling: Wat moeten we herkennen? P3 NON P time (s) 41
42 Hoe leggen we dat uit aan de computer? 42
43 Ingredienten voor zelflerende BCI - Zoek een eenvoudige oplossing: - We kijken maar naar 1 letter tegelijk: - EEG met P3 is anders dan EEG zonder P3 - We zeggen niet hoe het EEG er uit ziet! 43
44 Ingredienten voor zelflerende BCI - Zoek een eenvoudige oplossing: p (w) = N (w, I), - We kijken maar naar 1 letter tegelijk: - EEG met P3 is anders dan EEG zonder P3 - We zeggen niet hoe het EEG er uit ziet! 44
45 Ingredienten voor zelflerende BCI - Zoek een eenvoudige oplossing: p (w) = N (w, I), - We kijken maar naar 1 letter tegelijk: p (c t )= 1 C, - EEG met P3 is anders dan EEG zonder P3 - We zeggen niet hoe het EEG er uit ziet! 45
46 Ingredienten voor zelflerende BCI - Zoek een eenvoudige oplossing: p (w) = N (w, I), - We kijken maar naar 1 letter tegelijk: p (c t )= 1 C, - EEG met P3 is anders dan EEG zonder P3 p (x t,i c t, w, ) = N x t,i w y t,i (c t,, - We zeggen niet hoe het EEG er uit ziet! 46
47 Op zoek naar de beste manier om de P3 te detecteren w = X c p c X, w old, old X 1 T X + old old I X T y (c) bron: wikipedia 47
48 P3 Speller Demo 48
49 Zelflerende Brain-Computer Interface voor P3 Uniek systeem, enige ter wereld Niet meer nodeloos naar het scherm staren Het werkt vanzelf 49
50 Onderzoek mogelijk gemaakt door Onderzoek gsteund door het Bijzoner Onderzoeksfonds van de Universiteit Gent onder het BOF-GOA project Home-MATE prof. dr. Santens voor het beschikbaar stellen van EEG apparatuur - Hannes Verschore, David Verstraeten, Benjamin Schrauwen - mensen van reservoir lab - proefkonijnen 5
51 Enkele opmerkingen Deze presentatie bevatte slechts een deelverzameling van het BCI onderzoek - Verschillende paradigma s/applicaties zijn niet behandeld o.m. SSVEP, Auditory P3, Motor Imagery,... - Vooral hoe werkt een BCI en wat zijn de onderdelen kwam aan bod onderzoek met patienten is essentieel onderzoek naar verbeteringen in acquisitie (NIRS ipv FMRI) ontdekken van nieuwe herkenbare signalen 51
52 Conclusie Brain-Computer Interfaces bestaan reeds, met fenomenale resultaten - We lezen geen gedachten, maar herkennen hersenactiviteit P3 NON P time (s) 52
53 Conclusie - Wees creatief, BCI kan overal gebruikt worden kwaliteit audio signaal meten Noodstop bij auto versnellen Virtuele helikopter besturen Detecteren van slecht werkende verdoving... 53
54 Conclusie Brain-Computer Interfaces bestaan reeds, met fenomenale resultaten - BCI wordt reeds toegepast om mensen te helpen bron: UPMC, Pittsburg 54
55 Conclusie - Machine Learning is essentieel (signalen meten ook natuurlijk) 55
Japanse hersenonderzoekers leren van robots
Japanse hersenonderzoekers leren van robots Daan Archer - 4-6-2009 Samenvatting Eind maart 2009 presenteerden Japanse onderzoekers een sterk staaltje breinmachine interacties. Enkel met zijn gedachten
Nadere informatieMSc HUMAN COMPUTER INTERACTION Dirk Heylen Maart 2015
MSc HUMAN COMPUTER INTERACTION 2015-2016 Dirk Heylen Maart 2015 Het MSc HMI (inclusief het HCID) programma bestaat uit vakken die in een zestal categorieen te groeperen zijn. 1. Algoritmen, methoden en
Nadere informatieDVD Ondertitel tutorial
1 DVD Ondertitel tutorial Deze tutorial bestaat uit 4 delen. Deze tutorial is enkel bestemd voor de leden van De delen: Deel 1 Ondertitels rippen Deel 2 Ondertitels vertalen Deel 3 Ondertitels terugplaatsen
Nadere informatieKansen van nieuwe technologie voor inclusie
Overzicht nieuwe technologie voor inclusie Kansen van nieuwe technologie voor inclusie Deze acht onderzochte nieuwe technologieën bieden diverse mogelijkheden voor inclusie. Nieuwe technologie heeft de
Nadere informatieE-trainingstools. Trainings-App & Bladder Monitor. Jorien de Jonge Lottie Peerdeman
E-trainingstools Trainings-App & Bladder Monitor Jorien de Jonge Lottie Peerdeman E-Health Het toepassen van informatie- en communicatietechnologie ten dienste van de gezondheidszorg Voorbeelden: Elektronisch
Nadere informatieLes 2 Docentenhandleiding van de presentatie
Les 2 Docentenhandleiding van de presentatie Leg de leerlingen uit dat jullie meer gaan leren over de universiteit. Bij elke dia over een lab kun je aan de leerlingen vragen: wat onderzoeken ze in dit
Nadere informatieSpiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum
Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig
Nadere informatieMachinaal leren, neurale netwerken, en deep learning
Machinaal leren, neurale netwerken, en deep learning Prof. dr. Tom Heskes KNAW-symposium Go en machinale intelligentie 11 oktober, 2016 Inhoud Inleiding - Supervised, reinforcement, unsupervised leren
Nadere informatieLiving Labs : NFI & RvdK Samen onderweg naar meer grip op data. JenV I-tour presentatie 24 april 2018
Living Labs : NFI & RvdK Samen onderweg naar meer grip op data JenV I-tour presentatie 24 april 2018 1 Agenda Deel I - door Jannie RvdK Intermezzo filmpje I-plan JenV Deel II door Femke en Xandra NFI KInD
Nadere informatieNeuromarketing: opening the black box. Walter Limpens
Neuromarketing: opening the black box Walter Limpens Buzzmaster vraag 1 1) Welke stelling is het meest op jou van toepassing: A: Reclame heeft op mij geen invloed. B: Ik zie mijzelf als een rationeel persoon,
Nadere informatieHandleiding Uzelf profileren op Facebook (Hoofdstuk IV: Uw Fan-pagina verfraaien)
Handleiding Uzelf profileren op Facebook (Hoofdstuk IV: Uw Fan-pagina verfraaien) De volgorde van deze handleidingen laat ik vooral ook tot stand komen via de input & vragen die ik krijg via de Fan-pagina
Nadere informatieIn de door ons gebruikte demo verloopt het herkennen van beelden in feite in 2 fasen:
Practicum: deel 1 Hond zoekt Bal In het practicum Hond zoekt Bal laten we je kennis maken met de werking van supercomputers. We gebruiken daarvoor een applicatie waarmee met een webcam objecten herkend
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 11 Introductie Visual Steps 12 Nieuwsbrief 12 Wat heeft u nodig? 13 Hoe werkt u met dit boek? 13 Website 15 Toets uw kennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Introductie Visual Steps... 12 Nieuwsbrief... 12 Wat heeft u nodig?... 13 Hoe werkt u met dit boek?... 13 Website... 15 Toets uw kennis... 15 Voor docenten... 15 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieF A B S C H O L K I D S
F A B S C O H O L K I D S Over FabSchool Kids In Fabschool Kids staat zelf dingen maken, creativiteit en samenwerken centraal. In hands-on workshops in het Fablab Amsterdam leren kinderen alles over digitale
Nadere informatieRISK ASSESSMENTS. A Must Do, or.
RISK ASSESSMENTS A Must Do, or. NCSC LIAISON CSA Waar gaan we naar toe Mobile Social Cloud Big Data By 2016 smartphones and tablets will put power In the pockets of a billion global consumers Millennials
Nadere informatieINNOVATIES & FUNCTIONEEL BEHEER. Bij welke innovaties heeft Functioneel Beheer een rol?
INNOVATIES & FUNCTIONEEL BEHEER Bij welke innovaties heeft Functioneel Beheer een rol? ROBOTICA Robotica is de tak van de mechatronica die zich bezighoudt met theoretische implicaties en praktische toepassingen
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieMACHINE LEARNING. Een egocentrische presentatie door een data scientist van Axians. Michel van Gelder Data Scientist bij Axians
MACHINE LEARNING Een egocentrische presentatie door een data scientist van Axians Michel van Gelder Data Scientist bij Axians 1 MICHEL VAN GELDER Data Scientist Axians 2 A day in the life of.. 3 MACHINE
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 11 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 13 Hoe werkt u met dit boek? 13 Website 15 Toets uw kennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Nieuwsbrief... 11 Introductie Visual Steps... 12 Wat heeft u nodig?... 13 Hoe werkt u met dit boek?... 13 Website... 15 Toets uw kennis... 15 Voor docenten... 15 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieKan niet bestaat niet. Workshop Slotdag Project Van Hinderpaal naar Mijlpaal Stichting Perspectief 31 mei 2014
Kan niet bestaat niet Workshop Slotdag Project Van Hinderpaal naar Mijlpaal Stichting Perspectief 31 mei 2014 Agenda Workshop Invullen Vragenlijst met stellingen Opdracht Kruip in de huid van Tim Wat is
Nadere informatieThe Kentalis Reading House
The Kentalis Reading House Technology-facilitated enhancement of parent involvement Annet de Klerk, Loes Wauters Overview A first impression Motivation The importance of emergent literacy at home Kentalis
Nadere informatieTECHNOLOGIE IN DE FORENSISCHE ZORG: CROSSING BORDERS
TECHNOLOGIE IN DE FORENSISCHE ZORG: CROSSING BORDERS HANNEKE KIP BIANCA ROELOFSEN SASKIA KELDERS KIRA OBERSCHMIDT h.kip@transfore.nl b.roelofsen@ggz-nhn.nl s.m.kelders@utwente.nl k.oberschmidt@ student.utwente.nl
Nadere informatieEen beklijvende bedrijfspitch brengen. 6 tips. 1. Praat zonder slides. 2. Hou het kort. 3. Start met een basis verhaal
Een beklijvende bedrijfspitch brengen Stefaan Maes 0495 288803 stefaan.maes@thehouseofchange.be 1 Waarom dit webinar? 2 2 6 tips 1. Praat zonder slides 2. Hou het kort 3. Start met een basis verhaal 4.
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Introductie Visual Steps 8 Nieuwsbrief 8 Wat heeft u nodig? 9 Hoe werkt u met dit boek? 10 Website 11 Toets uw kennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Introductie Visual Steps... 8 Nieuwsbrief... 8 Wat heeft u nodig?... 9 Hoe werkt u met dit boek?... 10 Website... 11 Toets uw kennis... 11 Voor docenten... 11 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieHet realiseren van een rechtstreekse verbinding tussen hersenen en computer.
Het realiseren van een rechtstreekse verbinding tussen hersenen en computer. De Radboud Universiteit Nijmegen, de universiteiten van Maastricht en Twente, TNO en een aantal bedrijven en patientengroeperingen
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 9 Hoe werkt u met dit boek? 10 Website 11 Voor docenten
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 9 Hoe werkt u met dit boek?... 10 Website... 11 Voor docenten... 11 De schermafbeeldingen... 12 1. De Samsung
Nadere informatieOok een beetje uitgekeken op al;jd weer dezelfde standvloer? Picture via flickr.com by Michael Coghlan
Ook een beetje uitgekeken op al;jd weer dezelfde standvloer? Picture via flickr.com by Michael Coghlan Hoe zou het zijn als we samen bouwen aan een levendige playground waar mensen iets kunnen beleven?
Nadere informatieHoe help je eenzame senioren? Door mensen te laten langskomen (dankzij technologie)
Editie april 2019 imec Ghent, imec.livinglabs, Application prototyping, Smart Health Hoe help je eenzame senioren? Door mensen te laten langskomen (dankzij technologie) Imec Gent ontwikkelde, samen met
Nadere informatieISAAC-NF SYMPOSIUM LANDGOED ZONHEUVEL DOORN 3 OKTOBER 2017 ERASMUS PLUS PROJECT ES01-KA EC+ ENHANCED COMMUNICATION APPLICATIE
VAKGROEP ONDERZOEKSGROEP ISAAC-NF SYMPOSIUM LANDGOED ZONHEUVEL DOORN 3 OKTOBER 2017 ERASMUS PLUS PROJECT 2015-1-ES01-KA203-015625 EC+ ENHANCED COMMUNICATION APPLICATIE Hildegard Vermeiren
Nadere informatieEr wordt door veel mensen opgezien tegen de overstap
With a little Help from Wennen aan Office 2010 John Spronk Er wordt door veel mensen opgezien tegen de overstap naar Office 2010 omdat het er zo anders uitziet dan het vertrouwde Office 97. Degenen die
Nadere informatieNeurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme?
Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme? Mirjam Kouijzer, MSc Radboud Universiteit Nijmegen Het programma Controversiële behandelingen Wat is biofeedback? Mijn onderzoek naar de effecten
Nadere informatieNederlandse versie. Inleiding. Installatie Windows 2000 en XP. LW058 Sweex Wireless LAN USB 2.0 Adapter 54 Mbps
LW058 Sweex Wireless LAN USB 2.0 Adapter 54 Mbps Inleiding Stel de Sweex Wireless LAN USB 2.0 Adapter 54 Mbps niet bloot aan extreme temperaturen. Plaats het apparaat niet in direct zonlicht of in de dichte
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 9 De website bij het boek 9 Hoe werkt u met dit boek?
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 9 De website bij het boek... 9 Hoe werkt u met dit boek?... 10 Toets uw kennis... 11 Voor docenten... 11
Nadere informatieNaam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14)
Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Reflectieverslag Maandag hebben we gebrainstormd en we hebben voor mijn
Nadere informatieEen EEG-onderzoek naar de verwerking van gesproken taal bij volwassenen met ASS
Inhoudsopgave p. Een EEG-onderzoek naar de verwerking van gesproken taal bij volwassenen met ASS Inleiding 2 Wie kunnen er mee doen? 2 Achtergrond 3 Het verloop van het EEG-onderzoek 4 Studiedoel 5 Wat
Nadere informatieOntsluiten van gesproken documenten. Arjan van Hessen
SpraakTech Ontsluiten van gesproken documenten Arjan van Hessen spraak tekst spraak verslag emotiedetectie emotiedetectie geeft GEEN antwoord op vragen herkennen van sprekers groeperen van verschillende
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 11 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 13 De website bij het boek 13 Hoe werkt u met dit boek?
Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Nieuwsbrief... 11 Introductie Visual Steps... 12 Wat heeft u nodig?... 13 De website bij het boek... 13 Hoe werkt u met dit boek?... 14 Toets uw kennis... 15 Voor docenten...
Nadere informatieINFORMATIE OVER NIRS versie 1.2
INFORMATIE OVER NIRS versie 1.2 Algemeen Bij informatieoverdracht in de hersenen wordt extra zuurstofrijk bloed aangevoerd in die hersengebieden die actief zijn bij een specifieke taak. De zuurstofrijkheid
Nadere informatieINFORMATIE OVER EEG versie 1.2
INFORMATIE OVER EEG versie 1.2 Algemeen De informatieoverdracht in het centrale zenuwstelsel vindt onder andere plaats door middel van elektrische activiteit van de zenuwcellen. Deze zeer geringe continue
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 8 Hoe werkt u met dit boek? 9 Website 10 Toets uw kennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 8 Hoe werkt u met dit boek?... 9 Website... 10 Toets uw kennis... 10 Voor docenten... 10 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieHOOFDSTUK 3. 1. Introductie video. 2.Noten in muziek
HOOFDSTUK 3 1. Introductie video 2.Noten in muziek Muziek bestaat uit tonen. Een toon is een een geluid wat een bepaalde (klank) hoogte heeft. We hebben lage tonen en hoge tonen. In de westerse muziek,
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 6 Hoe werkt u met dit boek? 7 Website 7 Voor docenten
Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Nieuwsbrief... 5 Introductie Visual Steps... 6 Wat heeft u nodig?... 6 Hoe werkt u met dit boek?... 7 Website... 7 Voor docenten... 8 De schermafbeeldingen... 8 1. Starten
Nadere informatieInhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 9 Hoe werkt u met dit boek? 9 Website 10 Toets uw kennis
Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 9 Hoe werkt u met dit boek?... 9 Website... 10 Toets uw kennis... 10 Voor docenten... 11 De schermafbeeldingen...
Nadere informatieTaal op niveau Luisteren Op weg naar niveau
Taal op niveau Luisteren Op weg naar niveau 1F Naam: Groep: Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Annemieke Struijk Redactie: Edu Actief b.v. Meppel Vormgeving: Edu Actief b.v. Meppel Illustraties:
Nadere informatieHYDRATIESTATION leerling-sectie
Missie X: Train als een astronaut HYDRATIESTATION leerling-sectie Naam leerling Deze les zal je helpen verschillende hydratieniveaus te identificeren en je eigen hydratieniveaus waar te nemen. Tijdens
Nadere informatieCreatief onderzoekend leren
Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?
Nadere informatieCOGMED / NA HERSENLETSEL. Hoe zorg ik ervoor dat mijn brein ook weer meedoet?
COGMED / NA HERSENLETSEL Hoe zorg ik ervoor dat mijn brein ook weer meedoet? Na traumatisch hersenletsel, een hersenbloeding of een herseninfarct hebben sommige patiënten naast de lichamelijke gevolgen
Nadere informatieGEËVOCEERDE POTENTIALEN & ELEKTROMYOGRAFIE (EMG)
GEËVOCEERDE POTENTIALEN & ELEKTROMYOGRAFIE (EMG) GEËVOCEERDE POTENTIALEN & ELEKTROMYOGRAFIE (EMG) Voorwoord Uw arts heeft beslist om bij u dit onderzoek uit te voeren. In deze brochure vindt u hierover
Nadere informatie2-1-2014. De jongerenbox. Creatief en op maat communiceren met de AYA. Kwalitatief onderzoek. Inhoud. Inleiding
De jongerenbox Creatief en op maat communiceren met de AYA Medewerkers: UZ Gent: E. Decoene, M. Quaghebeur, A. Raes, N. Nolf, V. Van De Velde, L. Dillen Universiteit Gent, afdeling verplegingswetenschappen
Nadere informatieInstallatie-instructies
Installatie-instructies Inhoud Software installeren 2 Hoe installeer ik Coach Junior voor het VMBO? Software instellen 4 Wat moet ik instellen zodat de software goed werkt? Hardware aansluiten 6 Mogelijke
Nadere informatiehoge stroming Fase Ontdek en onderzoek
Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje
Nadere informatieDutch ACD, 02-10-2010. Behavioural Science Institute. Motorische planning en controle bij. De rol van motorische inbeelding bij de revalidatie
Dutch ACD, 02-10-2010 Behavioural Science Institute Motorische planning en controle bij Cerebrale eb e Parese: De rol van motorische inbeelding bij de revalidatie Bert Steenbergen Motorische inbeelding
Nadere informatieMINDSTORM LEGO ROBOTS
MINDSTORM LEGO ROBOTS Les 1: Robot basis, en programma aanpassen Les 2 & 3 & 4 : Eigen robot bouwen Les 5 & 6 : Robot programmeren Les 7: Geschiedenis opzoeken robots Les 8 & 9 & 10 : Film maken en op
Nadere informatieJaargang 3 nummer 5-22 mei 2015
Jaargang 3 nummer 5-22 mei 2015 Algemeen nieuws In deze nieuwsbrief kunt u informatie lezen over diverse activiteiten die de komende weken plaatsvinden. Houdt u ook de website en onze Facebook pagina in
Nadere informatieKunstmatige intelligentie
Zullen computers ooit de menselijke taal begrijpen? Kunstmatige intelligentie 2014 Menno Mafait (http://mafait.org) 1 Al zo n zestig jaar zijn wetenschappers bezig met kunstmatige intelligentie, ook wel
Nadere informatieBeste leerlingen van klas 2,
Beste leerlingen van klas 2, In de mentorles zijn jullie geïnformeerd over het masterclassprogramma van periode 2. Hier kun je nog eens rustig nalezen waar de masterclasses over gaan en hoe en wanneer
Nadere informatievisuele communicatie Auteur: Raoul Postel
visuele communicatie Auteur: Raoul Postel het idee het concept het doel: een logisch proces naar een verrassend concept / idee het concept / idee vertalen naar vormgeving en medium het idee het concept
Nadere informatieonderzoek ontwerp realisatie implementatie
Usability testing onderzoek ontwerp realisatie implementatie onderzoek concept ontwerpen prototype realisatie & specificatie onderzoek ontwerp realisatie implementatie vandaag onderzoek ontwerp realisatie
Nadere informatieWie kiest er eigenlijk: wij of onze hersenen?
Wie kiest er eigenlijk: wij of onze hersenen? Stan Gielen Afd. Biofysica Radboud Universiteit Nijmegen Contents Supervised en unsupervised leren? Wat is een neuron en hoe werkt het Hoe maken wij keuzes?
Nadere informatieKennismaking met Process Mining in de zorg. 1 december 2014
Kennismaking met Process Mining in de zorg 1 december 2014 Rob van de Coevering -> 2009 Business (BPM) Consultant 2009 2011 IT Manager KWF Kankerbestrijding 2011 2013 Project leider www.kanker.nl 2013
Nadere informatieDag van de Trainer. Gaat online leren ten koste van verbinding?
Dag van de Trainer Gaat online leren ten koste van verbinding? Marion Reijerink 10 jaar ABN AMRO Trainer sinds 2005 Online trainer sinds 2010 Opleidingen in VS Nu: directeur atsync Trainer van het jaar
Nadere informatieEen kijkje in je hersenen
Brein in beeld Een kijkje in je hersenen Je brein ziet eruit als een uit de kluiten gewassen walnoot, niet veel groter dan twee gebalde vuisten tegen elkaar. Wat de hersenen doen, het is teveel om op te
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieMINDSTORM LEGO ROBOTS
MINDSTORM LEGO ROBOTS Les 1: Robot basis, en programma aanpassen Les 2: Eigen robot maken & programmeren Les 3: Eigen robot maken & geschiedenis robot opzoeken Les 4: Eigen robot maken & start film maken
Nadere informatieDit werkt voor Mac, Windows en sommige versies van Linux. In de filmpjes gebruiken wij de versie in de browser.
Hoi! Wat leuk dat je je hebt opgegeven om gastdocent te zijn bij het Wereldrecord Programmeren!! Zonder gastdocenten zou het ons nooit lukken. In deze handleiding vind je uitleg in twee verschillende categorieen:
Nadere informatieGezond door design? Annet Bruil Social Designer. Hoe een ontwerper gedrag kan sturen
Gezond door design? Hoe een ontwerper gedrag kan sturen Annet Bruil Social Designer mail@annetbruil.com 06 1825 4166 Wat is Design? Is het de Chest of Drawers van Droog Design? Wat is Design? Is het de
Nadere informatie3/26/2012. Innovatiekracht. Igor Byttebier voor Planetree. www.newshoestoday.com
3/26/2012 Innovatiekracht Igor Byttebier voor Planetree 2 Cankay 3 Picture from Flickr by Camkay - lightbulb Ons brein is een jungle Denkpatronen zijn de snelwegen van het brein 1000 + 40 + 1000 + 30
Nadere informatieINFORMATIE OVER MRI versie 1.2
INFORMATIE OVER MRI versie 1.2 Algemeen De afkorting MRI staat voor het Engelse begrip "Magnetic Resonance Imaging". Het is een methode waarmee beelden van het inwendige van de mens kunnen worden gemaakt.
Nadere informatieAI introductie voor testers
AI introductie voor testers De basis van deep learning TestNet werkgroep Testen met AI Martin van Helden Sander Mol Introductie Artificial Intelligence (AI) is anders dan traditioneel programmeren. Traditioneel
Nadere informatie@gheijkoop Gerrit Heijkoop
@gheijkoop of @triqle Gerrit Heijkoop Twitter op jouw congres of evenement in 10 stappen Twitter op jouw congres of evenement in 10 stappen 6 vragen 1. Wat is Twitter? En hoe werkt het? 2. Wat vraagt het
Nadere informatieWindows 8.1. Wat brengt Windows 8.1 ons voor nieuws. Hoe zit het nu met de Startknop. En nog iets meer. HCC-Haaglanden Tim Woldring
Windows 8.1 Wat brengt Windows 8.1 ons voor nieuws. Hoe zit het nu met de Startknop. En nog iets meer. HCC-Haaglanden Tim Woldring Het is ondoenlijk om alle verschillen en/of vernieuwingen in Windows 8.1
Nadere informatieAI & Big Data bij Defensie
AI & Big Data bij Defensie Max Welling Universiteit van Amsterdam, AMLAB, QUVA Canadian Institute for Advanced Research (CIFAR) Co-founder Scyfer Overzicht Machine Learning & Deep Learning 101 Toepassingen
Nadere informatieZelfbeeld. Basisonderwijs
Basisonderwijs 2 Wist je dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar zelfbeeld? Wereldwijd zijn wetenschappers daarmee bezig, ook bij de Universiteit Leiden. Bij het Brain & Development Onderzoekscentrum
Nadere informatieTRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN
TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN INHOUD De training is gebaseerd op 7 hoofdonderwerpen. De 7 sleutels tot positieve verandering: 1. Bevorder je positieve emoties 2. Denk positiever 3. Waardeer
Nadere informatieSpraaktherapie in e-health: spraaktechnologie en gaming
Spraaktherapie in e-health: spraaktechnologie en gaming Helmer Strik Centre for Language and Speech Technology (CLST) Department of Linguistics Radboud University Nijmegen 1 Inleiding Toenemende belangstelling
Nadere informatieIntelligentie: hoe gaan we hier intelligent mee om in de neuropsychologie?
Intelligentie: hoe gaan we hier intelligent mee om in de neuropsychologie? een kritische noot... Martine J.E. van Zandvoort Wat kunt u verwachten? In de MEDIA. Wat betekent intelligentie eigenlijk? Historisch
Nadere informatieKLINISCHE NEUROFYSIOLOGIE. EEG bij kinderen KINDEREN
KLINISCHE NEUROFYSIOLOGIE EEG bij kinderen KINDEREN U wordt op dag om uur verwacht op de poli/afdeling. Als u verhinderd bent, wilt u dit dan tijdig melden en een nieuwe afspraak maken? Wij verzoeken u
Nadere informatieHoofdstuk 7. Iedereen gelijk? Tips om positieve discriminatie te hanteren in de klas
Hoofdstuk Iedereen gelijk? Tips om positieve discriminatie te hanteren in de klas 159 . Iedereen gelijk? - Tips om positieve discriminatie te hanteren Wat als je van de olifant in de muziekles verwacht
Nadere informatieWat leuk dat je wilt werken met Glogster (http://www.glogster.com)! Maar wat is het?
Inhoudsopgave Inleiding! 1 TIP: Inlognamen op de basisschool! 2 Gereedschap - Graphics! 6 Gereedschap - Wall! 6 Gereedschap - Video! 8 Publiceren en/of Opslaan! 9 Inleiding Wat leuk dat je wilt werken
Nadere informatieSocial Media. Presentatie verzorgd door de ouderraad, leerlingenraad, het team en een ouder
Social Media Presentatie verzorgd door de ouderraad, leerlingenraad, het team en een ouder DOEL VAN VANAVOND: Een kennismaking met sociale/nieuwe media welke sociale media gebruiken leerlingen veel en
Nadere informatieHoe is het revalidatie zorggebied op dit moment vormgegeven. Innovaties in de revalidatiezorg. Nieuwe vormen van revalidatie.
Inleiding in de revalidatiegeneeskunde 2011. Hoe is het revalidatie zorggebied op dit moment vormgegeven. De rol van de zorgverzekeraars. Innovaties in de revalidatiezorg. Wat is multidisciplinair. Pijnrevalidatie.
Nadere informatieWC053 - Foldable Hi-Def 1.3M Trackcam USB 2.0
WC053 - Foldable Hi-Def 1.3M Trackcam USB 2.0 Inleiding Stel de Sweex Foldable Hi-Def 1.3M Trackcam USB 2.0 niet bloot aan extreme temperaturen. Plaats het apparaat niet in direct zonlicht of in de dichte
Nadere informatieLesbrief. Traverse (6+) Cie. Arcosm Frankrijk
Lesbrief Traverse (6+) Cie. Arcosm Frankrijk In de geborgenheid van een overvol huis zien we een man, alleen en geheel in beslag genomen door de dagelijkse beslommeringen. Identieke handelingen die hij
Nadere informatieSURFACE BESCHRIJVING. Wat is het? Voor wie is het? Hoe werkt het? De Surface in het onderwijs
BESCHRIJVING SURFACE Wat is het? De Surface is een liggend 30 inch beeldscherm op een tafel waaraan meerdere kinderen tegelijk kunnen werken. Zij bedienen de Surface met hun handen. Het apparaat kan 52
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieTestNet voorjaarsevent 15 mei Testen met AI. Op weg naar een zelflerende testrobot. TestNet werkgroep Testen met AI. Sander Mol Marco Verhoeven
TestNet voorjaarsevent 15 mei 2018 Testen met AI Op weg naar een zelflerende testrobot TestNet werkgroep Testen met AI Sander Mol Marco Verhoeven De aanleiding: AI tool speelt breakout Tool ziet alleen
Nadere informatieINZET VAN MACHINE LEARNING
INZET VAN MACHINE LEARNING VOORSTELLEN INHOUD Context wat is de staat van de verzekeringsindustrie? Machine Learning - wat is het eigenlijk en is het nieuw? Toepassingen waar wordt ML met succes toegepast?
Nadere informatie9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie
9 Communicatie-tools voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie Maar één persoon Je hebt maar een persoon nodig om nieuwe ervaringen te introduceren VOORWOORD Geen enkel
Nadere informatieTo refer to or to cite this work, please use the citation to the published version:
biblio.ugent.be The UGent Institutional Repository is the electronic archiving and dissemination platform for all UGent research publications. Ghent University has implemented a mandate stipulating that
Nadere informatie40 e jaargang nr 1 Programma 2015
40 e jaargang nr 1 Programma 2015 Het programma van de basisgroep De Vier Handen moet nog nader worden ingevuld. Wel staan de data grotendeels vast. Het bestuur doet bij dezen een dringend beroep om je
Nadere informatieICT Lyceum. Voor havo en vwo. ICT Lyceum op het Hondsrug College... een slimme start voor je toekomst!
ICT Lyceum Voor havo en vwo Het ICT Lyceum: Dé voorbereiding op de baan die nog niet bestaat (of wel) Informatietechnologie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Sterker ze dringt steeds verder
Nadere informatieLW057 SWEEX WIRELESS LAN PCI CARD 54 MBPS. Windows zal het apparaat automatisch detecteren en het volgende venster weergeven.
Installatie Windows 2000 en XP LW057 SWEEX WIRELESS LAN PCI CARD 54 MBPS Windows zal het apparaat automatisch detecteren en het volgende venster weergeven. Selecteer Deze keer niet ( No, not this time
Nadere informatieMindfulness Training. Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust.
Mindfulness Training Leer binnen acht weken anders om te gaan met stress, ontwikkel aandacht voor het nu en ervaar meer rust. Mindfulness training Per dag schieten er duizenden, vaak stressvolle, gedachten
Nadere informatieFable Robotica Lesgids
Fable Robotica Lesgids Sandy Bansal 0 Over Fable Robotica Fable is een modulaire constructie set die door iedereen gebruikt kan worden om binnen een paar minuten een robot te bouwen. De verschillende modules
Nadere informatieWerkblad 3: Gravenfeest China
1. Lees onderstaande mails en noteer op een apart blad wat je leert over Qing Ming Jie. 2. Bedenk een verhaal over het gravenfeest dat je kan vertellen aan de andere kinderen van je klas. Welke prenten
Nadere informatieElektrofysiologische onderzoeken
HHZH_INF_103.01(0315) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Patiënteninformatie Elektrofysiologische onderzoeken Voorwoord U heeft met uw
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatie