Welke duurzaamheidthema s zijn hot? Duurzaamheidkompas # oktober 2009

Transcriptie

1 Welke duurzaamheidthema s zijn hot? Duurzaamheidkompas # oktober 2009

2 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische crises is het bepalen van de juiste strategische richting en het nemen van de daarbij horende beslissingen essentieel. Is duurzaam kansrijk of niet? Moet de voet op de rem of geven we gas? Besparen of investeren? Consuminderen of juist meer? Leiden of volgen? Dit zijn slechts enkele duurzaamheiddilemma s waar vrijwel elke producent, retailer, beleidsmaker of maatschappelijke organisatie mee te maken krijgt. Snelle en goede besluiten Het Duurzaamheidkompas geeft aan welke kant het opgaat met de publieke opinie inzake duurzaamheid. Het levert de benodigde inzichten voor het ontwikkelen, implementeren of evalueren van duurzame beleidsalternatieven. Inzicht in mening Nederlander MarketResponse voert het onderzoek online uit onder een representatieve steekproef van Nederlanders. Schuttelaar & Partners is verantwoordelijk voor een gedegen inhoudelijke inbreng in de vragenlijst en analyse. Met regelmaat Het Duurzaamheidkompas is een initiatief van Schuttelaar & Partners en MarketResponse. Driemaal per jaar bieden wij u inzicht en nieuwe inspiratie om effectieve en vooral duurzame beleidskeuzes te maken. Met steeds wisselende actuele thema's. Met dit keer: Welke thema s zijn hot? Onderzoeksopzet Het onderzoek is gehouden onder n= 512 respondenten in de periode van 3 tot 31 augustus Daarvan waren er 70 Cultureel Creatieven en 144 potentieel Cultureel Creatieven. De Onderzoek Groep, het consumentenpanel van MarketResponse, levert de deelnemers aan het onderzoek. Cultureel Creatieven Cultureel Creatieven (ca. 15% van de volwassen Nederlanders) maken zich nadrukkelijk hard voor duurzaamheid. Een bijna even groot percentage is potentieel Cultureel Creatief. Wilt u meer weten over deze Nederlanders? Kijk op Definitie van duurzaamheid - Duurzaamheid is een breed begrip. Respondenten wordt gevraagd om spontaan aan te geven wat men onder duurzaamheid verstaat. Daarna wordt hen de volgende definitie meegegeven: Duurzaamheid is: Zorgen voor een balans tussen de economische, sociale en milieuaspecten. Het doel daarvan is te voorzien in de behoeften van nu, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Uw eigen positie in kaart MarketResponse en Schuttelaar & Partners bieden bedrijven en organisaties de gelegenheid om de eigen duurzaamheidpositie en beleidsalternatieven te evalueren door mee te lopen in onze reguliere monitor. De volgende meting start half november. U kunt zich tot begin november aanmelden als participant. Meer informatie? Neem contact op met: Pauline Bron MarketResponse Jacqueline Rempt Schuttelaar & Partners Duurzaamheidkompas #

3 Leeswijzer Aandachtspunten, goede scores en trends In dit rapport maken we gebruik van pictogrammen die de lezer attent maken op een aantal punten. Prima score, met deze pictogram leggen we de nadruk op onderzoeksresultaten die goed zijn. Aandachtspunt, met deze pictogram leggen we nadruk op onderzoeksresultaten die aandacht behoeven.. Quote, met deze pictogram leggen we de nadruk op quotes uit onderzoek Nederlanders versus (potentieel) Cultureel Creatieven De uitkomsten van Nederland zijn vaak in het blauw weergegeven. Wanneer in de tekst of grafieken gesproken wordt over Nederland of Nederlanders is de basis alle n= 512 respondenten van dit onderzoek. De uitkomsten van de (potentieel) Cultureel Creatieven zijn in het groen weergegeven. Wanneer wordt gesproken over (potentieel) Cultureel Creatieven is de basis n= 144 respondenten. Duurzaamheidkompas #

4 Samenvatting van de resultaten (1) Nederlander maakt zich zorgen om de planeet en de verminderde zorg en aandacht voor de medemens De Nederlander maakt zich grote zorgen over hoe we met onze planeet en de mensen die daarop leven omgaan. Vooral lager opgeleiden en de (potentieel) Cultureel Creatieven, die zich nadrukkelijk hard maken voor een meer duurzame samenleving, spreken hun zorg daarover uit. Hoewel de Nederlander erkent dat er voor bedrijven en consumenten een schone taak ligt, wordt vooral van de overheid verwacht dat zij aan de slag gaat. Het regenwoud en de mens in de buurt hebben prioriteit Planet thema s domineren de top-10 van de duurzaamheid issues. Nederlanders maken zich het meest zorgen over het verdwijnen van het regenwoud. Maar ook het leegvissen van de zeeën, de vervuiling van bodem en oceanen en het uitsterven van planten en dieren vinden zij zorgwekkend. Laag opgeleide Nederlanders maken zich het meest zorgen over de vermindering van zorg en aandacht voor de medemens in de buurt. Samen met het verdwijnen van het regenwoud heeft dit thema topprioriteit in de ogen van de Nederlanders. Vooral omdat zij vinden dat de situatie van deze thema s de laatste tijd verslechterd is. Ondanks het feit dat de Nederlander het korte-termijn-winstbejag ook één van de meest zorgwekkende thema s vindt, wordt dit als minder urgent ervaren dan eerder genoemde thema's. De overheid aan zet, bedrijven moeten mee De Nederlander verwacht vooral van de overheid dat zij de verantwoordelijkheid op zich neemt voor duurzame oplossingen. Dit geldt in nog sterkere mate voor de (potentieel) Cultureel Creatieven. Deze groep is echter ook veeleisend richting bedrijfsleven. Ruim de helft van hen legt een belangrijke verantwoordelijkheid bij bedrijven neer. 85% van de Nederlanders geeft aan het belangrijk te vinden dat bedrijven duurzaam ondernemen. Duurzaamheidkompas #

5 Samenvatting van de resultaten (2) Voldoende kansen voor duurzaam ondernemen en profileren Duurzame merken hebben een streepje voor. Zij worden eerder aanbevolen en eerder gekocht. Tweederde van de consumenten leeft minder duurzaam dan ze eigenlijk zouden willen. 60% van de consumenten is niet in staat om een duurzaam merk te noemen. Gebrek aan vertrouwen in bedrijven en merken speelt hier een rol. Ondanks zorgen vertoont slechts een derde duurzaam gedrag Slechts een derde van de Nederlanders zegt bewust bezig te zijn met duurzaam consumptiegedrag. Onder (potentieel) Cultureel Creatieven is de motivatie groter. Ruim de helft van hen zegt naar duurzaam consumptiegedrag te streven. Duurzame merken hebben voordeel Duurzame merken worden eerder aanbevolen en eerder gekocht. Ook zegt de helft van de Nederlanders meer voor duurzame merken te willen betalen. Laag opgeleiden, die zich over de hele linie meer zorgen maken over duurzaamheid, zijn minder geneigd om duurzame merken eerder aan te schaffen. Duurzaamheid is ook goed voor het imago. De helft van de Nederlanders krijgt een goed gevoel bij een duurzaam merk. En een duurzame werkgever heeft de voorkeur. Bijna alle Nederlanders geven aan het belangrijk te vinden dat bedrijven duurzaam ondernemen. Kwaliteit, lange levensduur en eerlijke handel wint Spontaan worden merken die geassocieerd worden met kwaliteit, lange levensduur en eerlijke handel het meest duurzaam gevonden. Merken die van origine een duurzame positionering hebben, scoren het hoogst. Keurmerken zoals Max Havelaar en FSC hout vervullen steeds meer de rol van merk voor de consument. Niet duurzame merken Een kwart van de Nederlanders is overigens in staat spontaan een merk te noemen dat niet duurzaam is. Zij noemen met name Shell en Hummer als niet duurzame merken. Wantrouwen, gebrek aan communicatie en transparantie speelt grote rol bij oordeel over duurzaam Van bedrijven en merken die niet uitdragen dat zij duurzaam zijn en die niet transparant zijn over de wijze waarop ze dit bereiken, wordt al snel aangenomen dat ze niet duurzaam zijn. Duurzaamheidkompas #

6 Welke duurzaamheidthema s zijn hot? Duurzaamheidkompas #

7 Waar maakt de Nederlander zich zorgen over? Vervuiling van de aarde, uitputting van natuurlijke bronnen en energieverbruik 22% bodemvervuiling 13% uitputting van natuurlijke bronnen 11% stijging energieverbruik 5% consumptiemaatschappij 9% stijgende hoeveelheid afval Duurzaamheidkompas #

8 Waar maakt de Cultureel Creatief zich zorgen over? Cultureel Creatief: meer bezorgd, ook over eerlijke beloning van werknemer in ontwikkelingslanden Bijna een derde van de Nederlandse volwassen bevolking is inmiddels (potentieel) Cultureel Creatief. Deze groep maakt zich nadrukkelijk hard voor een meer duurzame samenleving. Zij maken zich over de hele linie meer zorgen en zijn meer begaan met de medemens in andere delen van de wereld. 22% uitputting van natuurlijke bronnen 29% bodemvervuiling 18% stijgende hoeveelheid afval 10% eerlijke beloning werknemers ontwikkelingslanden 15% stijging energieverbruik Duurzaamheidkompas #

9 Welke duurzaamheidthema s zijn hot? Zorgen om de planeet en verminderde zorg en aandacht voor medemens in de buurt domineren top-10 Planet thema s domineren de top-10 van duurzaamheidissues. Nederlanders maken zich het meest zorgen over het verdwijnen van het regenwoud. Maar ook het leegvissen van de zeeën, vervuiling, uitsterven van planten en dieren en stijging energieverbruik vindt men erg zorgwekkend. De hot People issues zijn in de eerst plaats verminderde zorg en aandacht voor de medemens in de buurt, maar ook kinderarbeid en gebrek aan vrijheid van meningsuiting. Profit. Opvallend is dat het thema korte-termijn-winstbejag, ondanks een 10 e plaats in de overall top-10, op een gedeelde 1 e plaats staat als het gaat om zaken die de laatste tijd sterk verslechterd zijn. Ondanks de roep om aandacht voor het warmer worden van de aarde door klimaatverandering, maakt slechts 12% zich daar veel zorgen over. De Nederlander legt niet direct de relatie tussen het warmer worden van de aarde en de stijging in energieverbruik waar men zich veel meer zorgen over maakt. Duurzaamheidkompas #

10 Top 10 Welke duurzaamheid thema s zijn hot? Nederlander maakt zich zorgen om de planeet en verminderde zorg en aandacht voor medemens in de buurt In hoeverre maakt u zich persoonlijk zorgen over onderstaande thema s? Verdwijnen regenwoud 36% 46% 14% 3% Vermindering zorg en aandacht voor medemens in buurt 36% 43% 16% 3% 2% Leegvissen zeeën 25% 53% 17% 4% Vervuiling oceanen 27% 51% 18% 3% 2% Vervuiling bodem 26% 50% 18% 5% 1% Kinderarbeid 35% 39% 18% 6% 2% Niet voor mening uit mogen komen in landen 28% 44% 20% 6% 2% Uitsterven planten en dieren 29% 43% 19% 7% 2% Stijging energiegebruik 21% 49% 20% 7% 2% Korte termijn winstbejag van bedrijven 36% 34% 22% 7% 1% Verspilling van voedsel in rijke landen 21% 45% 22% 10% 2% Honger en ondervoeding in Afrika 25% 41% 24% 7% 3% Stijgende hoeveelheid afval 22% 43% 23% 9% 3% Warmer worden aarde door klimaatverandering 12% 50% 18% 14% 6% Gebruik giftige bestrijdingsmiddelen 21% 39% 27% 11% 3% Eerlijke beloning werknemers ontw. landen 15% 43% 31% 8% 2% Stijging Zeespiegel 10% 47% 24% 13% 7% Obesitas 17% 39% 26% 12% 7% Steeds industriëler worden voedselproductie 16% 38% 31% 11% 4% Groeiende wereldbevolking 19% 33% 33% 13% 3% Stijgende vleesconsumptie 9% 27% 38% 19% 7% Veel zorgen Enigzins zorgen Neutraal Niet veel zorgen Helemaal geen zorgen Duurzaamheidkompas #

11 Welke duurzaamheidthema s zijn hot? Ook laag opgeleide Nederlander maakt zich veel zorgen Percentage dat zich veel / enigszins zorgen maakt over onderstaande thema s Nederland Laag opgeleid Middelbaar opgeleid Hoog opgeleid Verdwijnen regenwoud 82% 83% 77% 86% Vermindering zorg en aandacht voor medemens in buurt 79% 90% 79% 71% Leegvissen zeeën 78% 83% 75% 79% Vervuiling oceanen 77% 83% 73% 79% Bodemvervuiling 76% 80% 74% 77% Kinderarbeid 74% 79% 70% 76% Vrijheid van meningsuiting 72% 72% 71% 73% Laag en hoog opgeleide Nederlanders maken zich meer zorgen over duurzame thema s dan middelbaar opgeleide personen. Spontaan weten laag opgeleide personen echter minder thema s te noemen waarover ze zich zorgen maken dan middelbaar en hoger opgeleiden. Opvallend is dat laag opgeleiden zich het meest zorgen maken over de vermindering van zorg en aandacht voor de medemens in de buurt, terwijl dit juist voor hoger opgeleiden veel minder speelt. Uitsterven van plant- en diersoorten 72% 76% 68% 74% Stijging van het energieverbruik 70% 71% 66% 74% Kortetermijn winstbejag 70% 79% 65% 70% Duurzaamheidkompas #

12 ontwikkeling Welke duurzaamheidthema s moeten worden aangepakt? Regenwoud en zorg en aandacht voor medemens in de buurt topprioriteit Het verdwijnen van het regenwoud en de vermindering van zorg en aandacht voor de medemens in de buurt hebben in de ogen van de Nederlander de hoogste prioriteit. Deze thema s vinden Nederlanders het meest belangrijk en zij vinden dat de situatie in de afgelopen tijd verslechterd is. De overige Planet-thema s en het terugdringen van kinderarbeid hebben hierna de meeste prioriteit. Opvallend is dat de duurzaamheidthema s die topprioriteit hebben zowel ver van het bed als heel dicht bij huis liggen. beter slechter Top prioriteit Nederlanders maken zich druk over kinderarbeid. Ook al vinden zij wel dat het daar beter mee gaat. onbelangrijk Belang x ontwikkeling belang belangrijk 1. Verdwijnen regenwoud 6. Kinderarbeid 2. Zorg en aandacht voor medemens 7. Vrijheid van meningsuiting 3. Leegvissen zeeën 8. Uitsterven van plant- en diersoorten 4. Vervuiling oceanen 9. Stijging energieverbruik 5. Vervuiling van bodem/ aarde 10. Korte-termijn-winstbejag Duurzaamheidkompas #

13 Wie moet verantwoordelijkheid voor oplossingen nemen? Verantwoordelijkheid voor oplossingen ligt vooral bij overheid Wie is er verantwoordelijk en moet aan de slag voor de `verbetering van de top 10 thema s? Nederland Consumenten Bedrijfsleven Overheid Verdwijnen regenwoud 49% 51% 78% Vermindering zorg en aandacht voor medemens in buurt 73% 11% 69% Leegvissen zeeën 53% 43% 78% Hoewel de Nederlander erkent dat er voor bedrijven en consumenten een schone taak ligt, wordt vooral van de overheid verwacht dat zij verantwoordelijkheid voor duurzame oplossingen neemt. Consumenten menen dat zij zelf het voortouw moeten nemen bij het terugdringen van energieverbruik en het verbeteren van de zorg en aandacht voor de medemens in de buurt. Vervuiling oceanen 56% 49% 74% Bodemvervuiling 61% 48% 72% Kinderarbeid 39% 38% 84% Vrijheid van meningsuiting 23% 10% 91% Uitsterven van plant- en diersoorten 62% 43% 72% Stijging van het energieverbruik 83% 48% 60% Korte-termijn-winstbejag 31% 48% 74% Duurzaamheidkompas #

14 Wie moet verantwoordelijkheid voor oplossingen nemen? Cultureel Creatief is meer veeleisend, vooral richting bedrijfsleven Wie is er verantwoordelijk en moet aan de slag voor de `verbetering van de top 10 thema s? (potentieel) Cultureel Creatieven Consumenten Bedrijfsleven Overheid Verdwijnen regenwoud 51% 62% 81% Vermindering zorg en aandacht voor medemens in buurt 76% 18% 68% Leegvissen zeeën 59% 51% 78% Vervuiling oceanen 61% 57% 73% Bodemvervuiling 66% 60% 73% Kinderarbeid 48% 50% 84% Vergeleken met de Nederlander verwacht de (potentieel) Cultureel Creatief in nog sterkere mate dat de overheid met duurzaam beleid oplossingen aandraagt. Zij zijn echter ook meer veeleisend richting bedrijfsleven. En maar liefst 90% is van mening dat vooral de consument actie moet ondernemen om de stijging van energieverbruik tegen te gaan. Vrijheid van meningsuiting 27% 16% 91% Uitsterven van plant- en diersoorten 65% 52% 76% Stijging van het energieverbruik 91% 60% 68% Korte-termijn-winstbejag 40% 56% 71% Duurzaamheidkompas #

15 Duurzaamheid trends Duurzaamheidkompas #

16 Belang van duurzaamheid Bedrijven moeten bezig zijn met duurzaamheid Hoe belangrijk vindt u het dat bedrijven zich bezighouden met duurzaamheid? 85% van de Nederlanders geeft aan het belangrijk te vinden dat bedrijven zich bezighouden met duurzaamheid. 11% 14% 3% 3% Heel onbelangrijk Bijna alle (potentieel) Cultureel Creatieven vinden dit belangrijk. 56% 63% 40% 50% Onbelangrijk Niet belangrijk, niet onbelangrijk 33% 22% 57% 46% Belangrijk Heel belangrijk Nederland maart Nederland oktober (potentieel) Cultureel Creatieven maart (potentieel) Cultureel Creatieven oktober Duurzaamheidkompas #

17 Duurzaam consumptiegedrag Ondanks de wens van Nederlanders om duurzamer te worden is slechts een derde duurzaam in gedrag Hoe bewust bent u zelf met duurzaamheid bezig als u kijkt naar uw eigen consumptiegedrag? Ongeveer een derde van de Nederlanders zegt (heel) bewust bezig te zijn met zijn consumptiegedrag wanneer het gaat om duurzaamheid. 19% 22% 8% 6% Onder (potentieel) Cultureel Creatieven is dit zelfs ruim de helft. 44% 45% 35% 39% In vergelijking met de vorige meting is er een lichte daling in duurzaam gedrag zichtbaar. 37% 33% Nederland maart Nederland oktober (potentieel) Cultureel Creatieven maart 57% 54% (heel) bewust bezig Neutraal (helemaal) niet bewust bezig (potentieel) Cultureel Creatieven oktober Ik koop heel bewust en heel kritisch. Ik mijd bewust bepaalde artikelen en winkels. Ik betaal graag wat meer voor iets als ik weet dat het duurzaam geproduceerd is. Duurzaamheidkompas #

18 Positieve effecten van duurzaamheid Duurzame merken hebben voordeel, vooral onder de (potentieel) Cultureel Creatieven 59% Beveelt duurzame merken eerder aan 61% Zou duurzame merken eerder aanschaffen 74% 75% Duurzame merken hebben een streepje voor bij de consument. Zij worden eerder aanbevolen en eerder gekocht. Ook zegt de helft van de Nederlanders meer voor duurzame merken te willen betalen. 45% 37% maart 2009 oktober % 50% maart 2009 oktober 2009 Daarnaast is duurzaamheid ook goed voor het imago. De helft van de Nederlanders krijgt een goed gevoel bij een duurzaam merk. 76% Wil (iets) meer betalen voor duurzame merken 82% 73% 76% Krijgt eerder een goed gevoel bij duurzame merken 82% 76% 59% 58% 50% 53% 58% 53% maart meting oktober meting maart 2009 oktober 2009 Nederland (Potentiële) Cultureel Creatieven Duurzaamheidkompas #

19 Positieve effecten van duurzaamheid Vooral Cultureel Creatieven en hoog opgeleiden werken liever bij een duurzaam bedrijf 42% Werkt liever voor een duurzame werkgever 62% Ruim 40% van de Nederlanders werkt liever voor een duurzaam bedrijf. Dit geldt in nog sterkere mate voor de (potentieel) Cultureel Creatieven en de hoog opgeleiden. Respectievelijk 62% en 52% heeft voorkeur voor een duurzame werkgever. Nederland (potentieel) Cultureel Creatieven Ik zou liever voor een duurzaam bedrijf werken dan voor een niet-duurzaam bedrijf Nederland (potentieel) Cultureel Creatieven Laag opgeleid Middelbaar opgeleid Hoog opgeleid Helemaal mee eens 6% 15% 8% 3% 9% Mee eens 35% 47% 23% 36% 43% Noch mee eens, noch mee oneens 46% 33% 53% 48% 38% Mee oneens 9% 4% 11% 8% 9% Helemaal mee oneens 4% 1% 5% 5% 2% Duurzaamheidkompas #2 2009

20 (potentieel) Cultureel Creatieven Nederland Duurzame merken volgens consument Spontaan worden merken die geassocieerd worden met kwaliteit, lange levensduur en eerlijke handel het meest genoemd Duurzame top tien: 1. Philips 6. Toyota Prius 2. Max Havelaar 7. Nuon 3. Miele 8. Bosch 4. Eneco 9. ASN Bank 5. Fair Trade 10. Essent Keurmerken zoals Max Havelaar en FSC Hout vervullen steeds meer de rol van merk voor de consument. Bijna 60% van de consumenten is niet in staat om een duurzaam merk te noemen. Shell en Hummer zijn merken die volgens de consument juist niet duurzaam zijn. Hoe groter, hoe vaker genoemd Duurzaamheidkompas #

21 Wat maakt een merk niet duurzaam? Wantrouwen, gebrek aan communicatie en transparantie speelt een grote rol het zijn veel mooie woorden, maar als het op winst aankomt zijn ze flinterdun zijn in hun uitstraling niet duurzaam, en staan daar ook niet voor omdat ik van die kant nooit iets over duurzaamheid hoor je weet niet wat de fabriek er mee uitspookt deze grote bedrijven willen alleen duurzaam lijken omdat dat IN is omdat zij in mijn beleving op geen enkele wijze rekening houden met het milieu, hun producten volstoppen met chemische toevoegingen, of geen enkele rekening houden met arbeidsomstandigheden in de regio's waar hun grondstoffen of producten vandaan komen gewoon gevoel, geen bewijs omdat dit bedrijf, voor zover ik weet, vooral let op de economische aspecten van de productie en niet op de milieu- of sociale kanten Duurzaamheidkompas #

22 Het onderzoeksbureau Over MarketResponse MarketResponse is één van de grootste onafhankelijke research consultancy bureaus van Nederland. MarketResponse streeft naar een zo groot mogelijke effectiviteit voor haar klanten. Op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek helpen wij onze klanten maximaal rendement te halen uit het managen van klanten, medewerkers, portfolio en communicatie, zodat zij hun bedrijfsdoelstellingen kunnen realiseren. MarketResponse heeft ruim 24 jaar ervaring in het faciliteren van besluitvorming op basis van marktonderzoek. Duurzaamheidkompas #2 #

23 Het communicatieadviesbureau Over Schuttelaar & Partners Schuttelaar & Partners is een groot en snel groeiend communicatieadviesbureau dat draagvlak creëert voor innovaties op het gebied van voeding, gezondheid en duurzaamheid. Samen met onze klanten faciliteren wij maatschappelijke dialoog over ontwikkelingen in de landbouw, de biotechnologie, de gezondheidszorg en consumentengedrag. Als adviesbureau geloven wij dat de tijd rijp is om te investeren in innovaties die leiden tot meer gezondheid en duurzaamheid. Door middel van strategisch advies, onderzoek en communicatie helpen wij onze klanten een aanpak te kiezen die oog heeft voor science, society & sense. Duurzaamheidkompas #2 #