STICHTING KIND EN ZIEKENHUIS CRITERIA SMILEYS KWALITEITSKEURMERK VOOR KINDGERICHTE ZORG VANUIT HET PERSPECTIEF VAN HET KIND EN DE OUDERS

Transcriptie

1 STICHTING KIND EN ZIEKENHUIS CRITERIA SMILEYS KWALITEITSKEURMERK VOOR KINDGERICHTE ZORG VANUIT HET PERSPECTIEF VAN HET KIND EN DE OUDERS kwaliteit van de medische zorg met kinderen als patiënt

2 Stichting Kind en Ziekenhuis bevordert al bijna 40 jaar kindgerichte medische zorg vanuit het perspectief van kind en ouders in het ziekenhuis, thuis of elders. De Kinderstem en daarmee de rechten van het kind vertegenwoordigen wij vanuit de visie Handvest Kind & Ziekenhuis en Kind & Zorg. Handvest Kind & Ziekenhuis Kind & Zorg Het recht op een optimale medische behandeling is ook voor kinderen een fundamenteel recht. KINDEREN worden niet in een ziekenhuis opgenomen als de zorg die zij nodig hebben thuis, in dagbehandeling of poliklinisch kan worden verleend (art. 3, 24, 25 VRK). KINDEREN hebben het recht hun ouders of verzorgers altijd bij zich te hebben (art. 3, 9, 18 VRK). OUDERS wordt accommodatie en de mogelijkheid tot overnachting naast het kind aangeboden zonder dat daar kosten voor in rekening worden gebracht. OUDERS worden geholpen en gestimuleerd bij het kind te blijven en deel te nemen aan de verzorging en verpleging van het kind (art. 3, 9, 18 VRK). KINDEREN en OUDERS hebben recht op informatie. De informatie wordt aangepast aan leeftijd en bevattingsvermogen van het kind. Maatregelen worden genomen om pijn, lichamelijk ongemak en emotionele spanningen te verlichten (art. 5, 12, 18 VRK). KINDEREN en OUDERS hebben recht op alle informatie die noodzakelijk is voor het geven van toestemming voor onderzoeken, ingrepen en behandelingen. KINDEREN worden beschermd tegen overbodige behandelingen en onderzoeken en tegen oneigenlijk gebruik van persoonlijke gegevens (art. 5, 12, 17 VRK). KINDEREN worden in het ziekenhuis gehuisvest en verzorgd samen met kinderen in dezelfde leeftijds- en/of ontwikkelingsfase. KINDEREN worden niet samen met volwassenen verpleegd. Er bestaat geen leeftijdsgrens voor bezoekers (art. 3 VRK). KINDEREN hebben recht op mogelijkheden om te spelen, zich te vermaken en onderwijs te genieten al naar gelang hun leeftijd en lichamelijke conditie. Kinderen hebben recht op verblijf in een stimulerende, veilige omgeving waar voldoende toezicht is en die berekend is op kinderen van alle leeftijdscategorieën (art. 3, 28, 29.1(a+c), 30 VRK). KINDEREN worden behandeld en verzorgd door medisch, verpleegkundig en ander personeel dat speciaal voor de zorg aan kinderen is opgeleid. Het beschikt over de kennis en de ervaring die nodig zijn om ook aan de emotionele eisen van het kind en het gezin tegemoet te komen (art. 3, 19 VRK). KINDEREN hebben recht op verzorging en behandeling door zoveel mogelijk dezelfde personen, die onderling optimaal samenwerken (art. 19 VRK). KINDEREN hebben het recht met tact en begrip te worden benaderd en behandeld. Hun privacy wordt te allen tijde gerespecteerd (art. 16, 29.1 (a+c), 30 VRK). Het handvest is in 1988 opgesteld door de European Association for Children in Hospital (EACH) waar Stichting Kind & Ziekenhuis deel van uitmaakt. Het Handvest is in overeenstemming met het Verdrag inzake de rechten van het kind (VRK) van de Verenigde Naties en is onderschreven door tal van organisaties, waaronder NVZ (Nederlandse Vereniging van ziekenhuizen), NVK (Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde) en V&VN Kinderverpleegkunde Zieke kinderen hebben het fundamentele recht op kindgerichte zorg, wat zoveel betekent als gezinsgerichte zorg en ontwikkelingsgerichte zorg. Zieke kinderen en hun ouders worden te allen tijde gestimuleerd om hun behoeften en wensen ten aanzien van de zorg kenbaar te maken en over de zorg mee te beslissen (art. 3 VRK, art. 12 VRK). Zieke kinderen worden altijd verpleegd en behandeld door professionals die specifiek voor deze zorg aan kinderen zijn opgeleid. Die professionals beschikken over de kennis en ervaring die nodig is om ook aan de emotionele, psychologische en spirituele behoeften van het kind en het gezin tegemoet te komen (art. 3 VRK, art. 19 VRK). Zieke kinderen worden niet in een ziekenhuis opgenomen als de zorg die zij nodig hebben ook in dagbehandeling, poliklinisch of thuis kan worden verleend (art. 24 VRK, art. 25 VRK). Zieke kinderen hebben mogelijkheden om te spelen, zich te vermaken en zich te ontwikkelen, al naar gelang hun leeftijd en lichamelijke conditie (art. 3 VRK, art. 28 VRK, art. 29 VRK, art. 31 VRK). Het is voor zieke kinderen altijd mogelijk om hun ouders of verzorgers bij zich te hebben, waar zij ook behandeld en/of verpleegd worden. Ze hebben recht op verblijf in een stimulerende, veilige omgeving waar voldoende toezicht is en die berekend is op kinderen van hun eigen leeftijdscategorie (art. 3 VRK, art. 9 VRK, art. 18 VRK, art. 28 VRK, art. 29 VRK). Zieke kinderen hebben recht op bescherming tegen alle vormen van lichamelijke en geestelijke mishandeling en/of verwaarlozing zowel in het gezin als daarbuiten (art. 3 VRK, art. 9 VRK, art. 19 VRK). Elk ziek kind en ieder lid van een gezin met een ziek kind wordt benaderd met tact en begrip en hun privacy wordt te allen tijde gerespecteerd (art. 16 VRK, art. 30 VRK). Een ziek kind wordt verpleegd en behandeld door zoveel mogelijk dezelfde personen die onderling samenwerken in een multidisciplinair team en individueel en vanuit het team op een open en eerlijke manier communiceren met het kind en het gezin (art.3 VRK, art. 19 VRK). Zieke kinderen worden beschermd tegen onnodige behandelingen en onderzoeken en maatregelen worden genomen om pijn, lichamelijk ongemak en emotionele spanningen te voorkomen dan wel te verlichten (art. 3 VRK, art. 12 VRK, art. 17 VRK). Elk ziek kind en ieder lid van een gezin met een ziek kind wordt gedurende het hele zorgtraject, van diagnose tot eventueel overlijden, voorzien van correcte en relevante informatie die op een voor hen begrijpelijke manier wordt verstrekt (art. 17 VRK). Het Handvest Kind & Zorg is in 2014 opgesteld door Stichting Kind & Ziekenhuis, Stichting Pal, V&VN Kinderverpleegkunde, Vereniging Gespecialiseerde Verpleegkundige Kindzorg (VGVK), Kwaliteitsgroep Kinderthuiszorgorganisaties Nederland (KKN), Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en Vereniging Samenwerkingsverband Chronische Ademhalingsondersteuning (VSCA). Het handvest is in overeenstemming met het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (VRK) welke in 1989 is aangenomen door de Verenigde Naties en sinds 1995 van kracht is in Nederland. Dit Handvest is gebaseerd op het Handvest Kind & Ziekenhuis (the EACH Charter).

3 INHOUDSOPGAVE HANDVEST KIND & ZIEKENHUIS EN KIND & ZORG 2 KWALITEITSKEURMERK DE SMILEY 4 Kwaliteitseisen Bronzen, Zilveren en Gouden Smiley 5 De criteria 5-6 Waarden Kind & Ziekenhuis en thema s Smileys 6 BRONZEN CRITERIA KINDER- EN DAGBEHANDELINGSAFDELING 7 BRONZEN CRITERIA KRAAMAFDELING 7 ZILVEREN EN GOUDEN CRITERIA KINDER- EN DAGBEHANDELINGSAFDELING 8 BRONZEN, ZILVEREN EN GOUDEN CRITERIA SPOEDEISENDE HULP 10 Stichting Kind en Ziekenhuis Churchilllaan 11, 6e etage 3527 GV Utrecht T.(030) E. info@kindenziekenhuis.nl I. kindenziekenhuis.nl KvK IBAN NL48RABO Facebook

4 KWALITEITSKEURMERK DE SMILEY Jaarlijks brengen in Nederland meer dan kinderen een bezoek aan het ziekenhuis. Voor kinderen is een bezoek aan het ziekenhuis in vele gevallen erg spannend en ingrijpend. Ze weten niet wat ze te wachten staat en zijn vaak bang dat de behandeling pijn zal doen. Net als volwassenen hebben kinderen recht op goede medische zorg en een patiëntvriendelijke benadering. En vooral ook op goede voorlichting in begrijpelijke taal. Kinderen zijn echter lichamelijk anders en reageren in emotioneel opzicht anders dan volwassenen op ziekte en letsel. Door hier rekening mee te houden voelen kinderen zich prettiger en kunnen emotionele problemen in de ontwikkeling van het kind worden voorkomen. Daarom is het belangrijk dat de punten uit onze Handvesten worden nageleefd. Dat de stem van de patiënt altijd gehoord wordt en ouders hun kind goed kunnen voorbereiden, troosten en steunen. Nèt als thuis. Ziekenhuizen kunnen door het behalen van een Smiley aan kinderen, jongeren en ouders laten zien dat zij zich inzetten voor kindgerichte zorg. Stichting Kind en Ziekenhuis (K&Z) behartigt de belangen van kinderen in ziekenhuizen, thuis of elders vanuit de rechten van kinderen en jongeren in de gezondheidszorg door zich integraal en participatief in te zetten voor een betere kwaliteit van zorg voor kinderen. Ter bevordering van kindgerichtheid en kwalitatief hoogwaardige zorg aan kinderen kent K&Z het keurmerk de Smiley toe aan ziekenhuizen die daarvoor in aanmerking komen. Kind & Ziekenhuis kent Bronzen, Zilveren en Gouden Smileys toe. De toekenning van de Bronzen Smiley vindt plaats per afdeling (behalve voor de SEH). De toekenning van de Zilveren of Gouden Smiley vindt altijd plaats voor zowel de kinderdagbehandeling door middel van deskresearch als de kinderafdeling (apart is niet mogelijk) en de kraamafdeling kan optioneel worden getoetst middels de Bronzen criteria. De toekenning vindt plaats op basis van een visitatieproces. De neonatologieafdeling, (kinder-)polikliniek en spoedeisende hulp (SEH) bekijken wij in deze check niet specifiek; deze worden uitsluitend globaal meegenomen in de overall observatie van het ziekenhuis. Om op te kunnen gaan voor een Bronzen, Zilveren of Gouden SEH-Smiley is het een vereiste dat het ziekenhuis aan alle Bronzen drop-out criteria van de voorevaluatie voldoet. Toekenning vindt plaats door middel van een visitatieproces. Hoewel de kinder- en kinderdagbehandelingsafdeling in deze check niet als zodanig worden meegenomen, nemen wij deze in de overall observatie van het ziekenhuis wel mee. Momenteel is Kind & Ziekenhuis bezig met de ontwikkeling van Smileys voor de Verpleegkundige KindZorg thuis en kinder(dag)verblijven, Kinderpolikliniek en voor de KinderRevalidatie, en in maart 2013 is het NEO-keurmerk de Kangoeroe gelanceerd door de Vereniging van Ouders van Couveuse kinderen (VOC). Kind & Ziekenhuis en VOC stemmen de programma s zoveel mogelijk op elkaar af, in het belang van de ziekenhuizen en van de uitvoeringsorganisaties van VOC en Kind & Ziekenhuis. 4

5 Als onderdeel van het visitatieproces wordt gebruik gemaakt van de Ervaringsmonitor en de Medewerkersmonitor om ervaringsverhalen van kinderen, jongeren, ouders en medewerkers mee te nemen in de beeldvorming. Uitgebreide duiding van de verhalen gebeurt als ziekenhuizen een Gouden Smiley aanvragen en toegekend krijgen. De trends en ontwikkelingen die wij tegenkomen tijdens de toekenning vormen tevens de basis voor de voortdurende stimulans van kwalitatief hoogwaardige kindgerichte zorg vanuit Kind&Ziekenhuis. Bijdragen aan behoud van goede kindgerichte & gezinsgerichte zorg Kindgerichte zorg naar kwalitatief hoger level brengen en aansporen tot kwaliteitsverbeteringen mede op basis van patiëntperspectief Verbeteren van de kennis van K&Z en bijdragen aan haar status als kenniscentrum en goede vertegenwoordiger Actueel inzicht verwerven in beleving van de doelgroep en zo de doelgroep beter kunnen vertegenwoordigen Om een Smiley te verkrijgen moet aan een aantal kwaliteitseisen voldaan worden. Het Handvest Kind & Ziekenhuis en Kind & Zorg (pag. 2) en de Bronzen Smiley criteria vormen de basis voor de Zilveren en Gouden Smileys. De Zilveren en Gouden Smiley worden tijdens een visitatie getoetst aan de hand van de criteriaset en de thema s. De gesprekken en observaties tijdens de visitatie tezamen met de verhalen uit de ervarings- en medewerkersmonitor, antwoorden uit de vragenlijsten vooraf en de Bronzen Smiley check vormen de totale toetsing. Meer informatie over de Smileys is te vinden op Voor de theoretische onderbouwing van de criteria en uitleg van de verschillende procedures vraagt u het Smiley Proces- en Theoriedocument aan. Hiervoor en voor alle overige vragen neemt u contact op met Stichting Kind en Ziekenhuis via info@kindenziekenhuis.nl of De criteria De criteria lopen van procedureel naar beleving. Voor goede zorg zijn beide aspecten van belang. De procedurele criteria betreffen voornamelijk het ziekenhuis (hoe zijn zaken geregeld) en de belevingscriteria gaan voornamelijk over hoe patiënten en organisatorische zaken binnen hun omgeving de zorg ervaren. Het bovenste schema op de volgende pagina maakt dat duidelijk: 5

6 Accomodatie en personeel Van procedureel naar beleving Informatie Aanwezigheid, samenwerking ouders Kind-zijn, pijn en angst Waardering, respect en privacy Informatie aan kind Informatie aan ouders Nazorg (overdracht medisch) Rechten Zelfstandigheid ouders Samenwerking Aanwezigheid Kindvriendelijke omgeving Pijnbestrijding Nazorg (impact op leven) Autonomie (ondersteuning bij doorgang ontwikkeling) Eten Doeltreffendheid proces Autonomie Waardering & respect Bejegening Privacy Van procedureel naar beleving Afstemming en samenwerking in het ziekenhuis Wanneer we het schema hierboven kaderen binnen de waarden van Kind en Ziekenhuis vormt zich het volgende overzicht. Waarden Kind & Ziekenhuis en thema s Smileys waarden Integraal Kindgericht Kwalitatief Participatie Ervaringsmonitor Accomodatie en personeelel Afstemming en samenwerking in de zorginstelling thema s Informatie Aanwezigheid, samenwerking ouders Kind-zijn, pijn en angst Waardering, respect en privacy Van procedureel naar beleving 6

7 BRONZEN CRITERIA KINDER- EN DAGBEHANDELINGSAFDELING 1.* Er is een kinderafdeling in het ziekenhuis 2. Ouders kunnen de hele dag bij het kind blijven 3.* Ouders kunnen bij het kind overnachten bij een opname op een meerpersoonskamer 4.* Ouders kunnen bij het kind overnachten bij een opname op een eenpersoonskamer of in een isolatiebox 5. Ouders kunnen aanwezig zijn bij het inleiden van de narcose bij een geplande operatie 6.* Ouders kunnen aanwezig zijn bij het inleiden van de narcose bij een spoedoperatie 7. Ouders kunnen aanwezig zijn bij het ontwaken uit de narcose 8. Kinderen worden verpleegd door kinderverpleegkundigen 9. Ouders en kind worden vóór de opnamedag gezien door een anesthesioloog (anesthesiemedewerker met de relevante opleiding en bevoegdheden) 10. Ouders ontvangen schriftelijke informatie over de rechten van minderjarigen in de gezondheidszorg conform de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) 11. Ouders krijgen schriftelijke informatie over het nuchter zijn van hun kind, waarin in elk geval staat dat het kind tot twee uur voor de operatie nog heldere vloeistoffen mag drinken 12. Ouders krijgen schriftelijke instructies over de pijnbestrijding met daarin tenminste de aanbeveling de pijnmedicatie thuis tot 48 uur na de ingreep op vaste tijden toe te dienen *1 geldt alleen voor dagbehandelingsafdeling, *3,4 en 6 gelden alleen voor kinderafdeling BRONZEN CRITERIA KRAAMAFDELING 1. De baby blijft dag en nacht bij de moeder op de kamer 2. De vader kan altijd bij moeder en kind overnachten 3. De vader kan de hele dag op bezoek komen 4. Tenminste 25 procent van het totaal aantal patiëntenkamers bestaat uit kraamsuites en/of éénbedskamers voor kraamvrouwen 5. Baby s die onder de lamp moeten, verblijven op de kraamafdeling > baby onder de lamp 6. Epidurale pijnstilling is altijd (7x 24 uur) mogelijk 7. Aan de kraamafdeling is een lactatiekundige verbonden die de kraamvrouwen begeleidt bij de borstvoeding 8. De afdeling heeft het certificaat Zorg voor borstvoeding behaald Toelichting Bronzen criteria op onze website: De Bronzen Smiley wordt gecheckt per afdeling aan de hand van het brochuremateriaal en website-informatie van de betreffende afdeling. 7

8 ZILVEREN EN GOUDEN CRITERIA KINDER- EN DAGBEHANDELINGSAFDELING THEMA KIND-ZIJN, PIJN EN ANGST Subthema kindvriendelijke omgeving 1. Het kind is opgenomen in een veilige omgeving 2. Het kind verblijft op een kinderafdeling 3. Kinderen kunnen altijd gratis van faciliteiten zoals internet en tv gebruikmaken 4. Het kind mag eigen dingen meenemen van thuis (bijvoorbeeld speelgoed, knuffels, boeken, enz.) (waar dit niet bedreigend is voor de gezondheid van het kind) 5. Het ziekenhuis stimuleert bezoek van gezinsleden en vrienden van het kind 6. Er is ruimte voor de gevoelens van het kind 7. Het ziekenhuis doet er alles aan om te zorgen dat een kind niet langer dan noodzakelijk opgenomen is 8. Naast aandacht voor de lichamelijke aandoening(en) is er ook aandacht voor de psychische gesteldheid van het kind 9. Pijn wordt zoveel mogelijk voorkomen 10. Pijn wordt bestreden 11. Er worden naast pijnbestrijding andere maatregelen genomen om pijn te verlichten 12. Het eten is lekker Subthema nazorg 13. Er is een goede overdracht van de zorg na ontslag van het kind naar huis THEMA WAARDERING, RESPECT EN PRIVACY Subthema waardering en respect 14. Ouder en kind worden met respect behandeld 15. Ouders en kinderen voelen zich welkom op de afdeling waar het kind wordt verzorgd 16. Tijdens het verblijf op de afdeling is er voldoende privacy voor het kind (wassen, aankleden, toilet e.d.) Subthema doeltreffendheid: proces 17. Artsen en verpleegkundigen werken goed samen THEMA AANWEZIGHEID EN SAMENWERKING MET OUDERS Subthema aanwezigheid ouders 18. Ouders kunnen aanwezig zijn bij medische en verpleegkundige verrichtingen (anders dan een operatie) 19. Ouders kunnen aanwezig zijn bij het ontwaken van het kind uit de narcose 20. Ouders hebben de mogelijkheid om te overnachten bij het kind op de kamer 8

9 ZILVEREN EN GOUDEN CRITERIA KINDER- EN DAGBEHANDELINGSAFDELING Subthema samenwerking 21. Aan ouders en kinderen wordt hun mening gevraagd over de mogelijkheden van spelen en ontspanning 22. De beslissingen van ouders over de verzorging van het kind worden gerespecteerd Subthema zelfstandigheid 23. Ouders worden gestimuleerd zoveel mogelijk mee te helpen met de verzorging van het kind 24. Er zijn voorzieningen voor overige gezinsleden (tijdelijke opvang, maaltijden e.d.) THEMA INFORMATIE Subthema informatie aan kind 25. Informatie sluit aan bij wat het kind begrijpt 26. Het kind krijgt informatie over wat er aan de hand is Subthema informatie aan ouders 27. Ouders krijgen geen tegenstrijdige informatie 28. Ouders krijgen begrijpelijke informatie 29. Ouders hebben de mogelijkheid om vragen te stellen 30. Ouders hebben één aanspreekpunt Subthema rechten 31. Ouders en jongeren hebben inzage in het medische dossier van het kind Subthema nazorg 32. Ouders krijgen informatie over hoe om te gaan met de ziekte van het kind of de gevolgen daarvan 9

10 BRONZEN, ZILVEREN EN GOUDEN CRITERIA SPOEDEISENDE HULP THEMA KIND-ZIJN, PIJN EN ANGST Subthema kindvriendelijke omgeving 1.* Het SEH-ziekenhuis beschikt over een kinderafdeling 2.* Eén of meer behandelkamers zijn speciaal ingericht voor kinderen 3. Kinderen kunnen altijd gratis gebruik maken van faciliteiten zoals internet en TV 4. Ouders/kinderen kunnen onmiddellijk feedback geven op de ervaringen op de SEH 5. Pijn wordt zoveel mogelijk voorkomen, ook pijn die tijdens de behandeling kan ontstaan 6. Pijn wordt bestreden 7.* Er worden - naast pijnbestrijding - andere maatregelen genomen om pijn te verlichten 8. Er vindt een snelle beoordeling en behandeling van pijn plaats Subthema nazorg 9.* Ouders krijgen informatie over hoe om te gaan met de ziekte van het kind of de gevolgen daarvan THEMA WAARDERING, RESPECT EN PRIVACY Subthema waardering en respect 10.* Ouder en kind worden met respect behandeld 11.* Het kind verblijft in een veilige omgeving 12. Medewerkers beschikken over goede sociale vaardigheden Subthema doeltreffendheid: proces 13.* Kind wordt zo snel mogelijk beoordeeld; korte wachttijden 14. ZKH streeft naar norm, bijvoorbeeld kind verblijft maximaal 3 uur op SEH 15.* Artsen en verpleegkundigen werken goed samen 16. Naast aandacht voor de lichamelijke aandoening(en) is er ook aandacht voor de psychische gesteldheid van het kind 17. Artsen en verpleegkundigen nemen tijd voor uitleg ter geruststelling kind 18. Geen handelingen onder dwang bij niet-levensbedreigende situaties 10

11 CRITERIA SPOEDEISENDE HULP THEMA AANWEZIGHEID EN SAMENWERKING MET OUDERS Subthema aanwezigheid ouders 19.* Ouders kunnen aanwezig zijn bij medische verpleegkundige verrichtingen Subthema zelfstandigheid ouders 20.* De beslissingen van ouders over de verzorging van het kind worden gerespecteerd Subthema samenwerking 21. Ouders hebben één aanspreekpunt THEMA INFORMATIE Subthema informatie aan kind 22. Informatie is afgestemd op wat het kind begrijpt 23. Het kind krijgt informatie over wat er aan de hand is Subthema informatie aan ouders 24. Ouders krijgen geen tegenstrijdige informatie 25. Ouders krijgen begrijpelijke informatie 26. Ouders hebben de mogelijkheid al hun vragen te stellen 27. Er wordt informatie over de wachttijd gegeven Subthema rechten 28. Kinderen, jongeren en ouders worden betrokken bij beslissingen over de zorg 29. Ouders en jongeren hebben inzage in het medisch dossier van het kind Subthema nazorg 30. Er is een goede overdracht van de zorg na ontslag van het kind uit het ziekenhuis * 1, 2, 7, 9, 10, 11, 13, 15, 19 en 20 zijn de drop-out criteria. Het ziekenhuis dient bij de 10 drop-out criteria te voldoen aan het niveau Smiley waar zij voor wil opgaan. Wil het ziekenhuis bijvoorbeeld opgaan voor een Zilveren SEH-Smiley dan dienen alle drop-out criteria te scoren op het Zilveren niveau. 11

12