2de bach TEW. Ondernemingsrecht. Notities Prof Vanhees. uickprinter Koningstraat Antwerpen EUR

Transcriptie

1 2de bach TEW Ondernemingsrecht Notities Prof Vanhees Q uickprinter Koningstraat Antwerpen EUR

2 Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via

3 Ondernemingsrecht Inleiding Boeken: - Handels- en economisch recht in hoofdlijnen (bij ACCO) - Basiswetteksten inzake handels- en economisch recht Examen - Een half uur op voorhand aan het lokaal zijn - Met een blauwe of zwarte balpen schrijven - Het wetboek meenemen: kleefpapier mag, kleuren, onderlijnen ook, schrijven niet - Zowel op de bundel als het antwoordformulier het juiste antwoord aanduiden - Er zijn 40 vragen, er is maar 1 juist antwoord per vraag, juist antwoord = + 0,5, fout antwoord = - 0,3 blanco = 0 Voorbeeldvragen Kan men als niet-handelaar een factuur als bewijsmiddel gebruiken tegen de handelaar die deze factuur uitschreef: a) Neen, dit kan niet. Facturen vormen enkel een bewijsmiddel tussen handelaren b) Ja, dit is mogelijk c) Ja, dit is mogelijk, maar enkel wanneer de handelaar zijn factuur aanvaardde Antwoord B Wat is de sanctie wanneer een VOF tijdens haar bestaan eenhoofdig wordt, in die zin dat alle aandelen van de VOF in handen van slechts één aandeelhouder komen? a) De VOF zal automatisch beschouwd worden als een eenpersoons BVBA b) De VOF wordt ontbonden van rechtswege c) De VOF zal kunnen worden nietig verklaard Antwoord B 1

4 In de statuten van een VOF, zoals deze gepubliceerd werden in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad, staat, inzake het bestuur van de VOF, de volgende clausule te lezen: De VOF zal bestuurd worden door drie zaakvoerders. Hoe wordt de VOF dan concreet bestuurd? a) De drie zaakvoerders zullen de VOOF als een college moeten besturen b) De drie zaakvoerders moeten de VOF steeds gezamenlijk, dus bij unanimiteit besturen c) De drie zaakvoerders kunnen ieder individueel de VOF besturen Antwoord C Wat beschouwt men als bestuursfouten, waaraan kan een bestuurder in een NV zich schuldig aan maken? a) Het betreft handelingen die een inbreuk vormen op de statuten van de vennootschap of op het Wetboek van vennootschappen b) Het betreft handelingen die een zorgvuldig bestuurder geplaatst in dezelfde omstandigheden niet zou stellen c) Het betreft handelingen die kennelijk onredelijk zijn (marginale toetsing). Men onderzoekt of een bestuurder een handeling stelde die totaal niet voor de hand liggend is. Antwoord B 2

5 Hoofdstuk 1: Algemene regelen (handelsrecht) 1) Handels- en vennootschapsrecht / Ondernemingsrecht Handelsrecht: - Van toepassing op handelaren, geschreven voor handelaren - Het handelsrecht geldt voor handelaren zoals het burgerlijk recht voor ons: het burgerlijk recht regelt heel je leven, wanneer het einde is van je leven, hoe moet je je gedragen handelsrecht regelt de geboorte van een handelaar, geeft technieken om handel te drijven, geeft technieken om te betalen, geeft technieken om transacties te regelen, regelt het einde van de onderneming regelt heel het bestaan van de handelaar - Kan ook voor niet-handelaren - Wetboek van Koophandel: vroeger zeer omvangrijk, op dit moment is de wetgever bezig met brokstukken uit dit wetboek te halen en er aparte wetten van te maken die dan ook van toepassing zijn op niet-handelaren => wetgeving is terug te vinden in het wetboek van Koophandel en in aparte wetten <=> Economisch recht: - = Marktregulerend recht - Het bepaalt hoe je je op de markt moet gedragen, bv. geen verboden afspraken maken, geen misbruik van macht maken - Dit is het recht dat de economische activiteit wil organiseren: Economische ordening Economisch sturingsbeleid - Wetboek van Economisch Recht (WER): dit bevat alle economische wetgeving, het uit zich als een eenheid, het bestaat uit 18 subwetboeken en ieder subwetboek staat inhoudelijk voor een bepaalde materie uit het economisch recht databank van het ministerie van justitie onderdeel wetgeving juridische databank 'juridische aard' WER zo kom je in dit wetboek terecht, Bv. art. XI.1, eerst het boek, dan het artikel Bv. de Kruispuntbank voor ondernemingen zit in boek III Bv. intellectuele eigendom staat in boek XI 3

6 2) Handelaren: wie is een handelaar? Om te bepalen wie een handelaar is moeten we kijken naar art. 1 uit het Wetboek van Koophandel: Handelaar = 'Kooplieden zijn zij die daden uitoefenen, bij de wet daden van koophandel genoemd en daarvan hoofdzakelijk of aanvullend, hun gewoon beroep maken. In deze definitie vinden we 3 voorwaarden terug: 1) Daden van koophandel = objectieve daden van koophandel 2) Hoofdzakelijk of aanvullend: hoofdzakelijk: dit is je hoofdactiviteit/hoofdberoep aanvullend: je bent werknemer en doet in je vrije tijd een objectieve daad van Koophandel 3) Gewoon beroep: Zelfstandig (alle werknemers uit het handelsrecht) Activiteit duurzaam stellen, dus met regelmatige basis stellen Winstoogmerk Wat als je meerdere activiteiten stelt waarvan sommige in art. 1 en andere niet? Je moet kijken hoe deze activiteiten zich verhouden - Handelsdaden ondersteunend voor burgerlijke daden deze vallen buiten het handelsrecht omdat het een ondersteunende activiteit is, bv. een tandarts die in zijn praktijk tandenborstels verkoopt, het is ondersteunend, - Handelsdaden niet ondersteunend voor burgerlijke daden deze vallen onder het handelsrecht omdat deze activiteiten niets met de hoofdactiviteit te maken heeft, bv. bij in de tandartspraktijk zit er een broodjesman, dan valt deze broodjesman wel onder het handelsrecht want het heeft niets meer met de hoofdactiviteit van de tandarts te maken Wat nu met overheidsbedrijven? Algemene regel: de overheid is geen handelaar, hij heeft geen winstoogmerk de overheid zit niet in het handelsrecht Autonome overheidsbedrijven: de daden die zij stellen zijn objectieve daden van Koophandel door een wettelijke ingreep Valt een vzw binnen het handelsrecht? Vzw s stellen soms activiteiten die onder art. 2 vallen en waarbij ze winst maken toch zijn het geen handelaars ondanks ze heel wat commerciële activiteiten uitvoeren, dit is echter geen probleem als de inkomsten van deze commerciële activiteiten gebruikt worden ter ondersteuning van de hoofdactiviteiten Als een vzw vroeger geen winstoogmerk had, maar ze nu wel een winstoogmerk hebben dan moeten ze ontbonden worden als vzw. 4

7 Wie kan handelaar zijn? - Een fysiek persoon: men kijkt naar zijn daadwerkelijke activiteiten en gaat dan oordelen of hij handelaar is of niet - Een vennootschap en rechtspersoon: men kijkt naar het doel, de statuten van de vennootschap (=werkingsregels van u vennootschap) en of dit doel een objectieve daad van koophandel is: is het een activiteit uit art 2. dan ben je onweerlegbaar een handelaar (dan moet men niet eens kijken of het winstoogmerk aanwezig is) 3) Objectieve daden van koophandel = daden die de wet opsomt en waarvan hij zegt dat als een handelaar die daden stelt, hij aan de eerste voorwaarde voldoet om een handelaar te zijn! Je hebt moet maar één van deze daden stellen om aan de voorwaarde te voldoen Zie art. 2 en 3 van het Wetboek van Koophandel Artikel 2: 1) Een bakker, die koopt vetstof, meel... aan en verwerkt deze tot een product dat hij gaat verkopen, hij koopt voedingswaren aan en verkoopt ze na verwerking verder 2) Fietsen en gocarts aankopen om deze op de dijk te verhuren 3) Ook het verkopen van het brood van de bakker is een objectieve daad (een bakker stelt dus 2 objectieve daden van koophandel, zowel het aankopen als het verkopen) 4) Het verhuren van gocarts op de dijk 5) Iemand die een roerende zaak huurt met de bedoeling dit te verhuren, bv. een videotheek: huurt dvd's en willen deze verhuren aan klanten hier is het huren een objectieve daad van koophandel 6) Het verder verhuren 7) Materieel werk verrichten, bv. een kapper verzorgt u haar en levert bijkomstig koopwaar zoals je haar wassen met zijn eigen shampoo (zijn eigen shampoo = bijkomstig koopwaar), bv. elektricien: verricht materieel werk (kijkt naar de elektriciteitskast, stopcontacten) en kan een kast, stopcontact... leveren indien dit stuk is (kast, stopcontact = bijkomstig koopwaar) 8) Enkel het overkopen van een handelszaak is een objectieve daad van koophandel op zich 9) Dit zijn mensen die verwerken en bewerken, bv. Unilever koopt olie en andere basisproducten aan om deze te verwerken tot margarine, het verwerken is de daad, bv. het maken van profielen voor vensters en deuren: men gaat metaal aankopen en er de juiste vorm van maken, ook als je jouw eigen grondstof verwerkt is dit een objectieve daad van koophandel de landbouw valt er NIET onder! 5

8 ! Vanaf hier gebruikt men onderneming, dat wil zeggen dat de daad meerdere keren moet gesteld worden alvorens als een daad van koophandel beschouwd te worden, bv. zelf mayonaise maken is een daad van koophandel, dit is de reden waarom er in daad regelmatig staat, daar spreekt men nog niet over een onderneming 10) Bouwactiviteiten voor zowel overheid als private werken 11) Vervoersactiviteiten die regelmatig voorkomen, bv. luchtvaartmaatschappijen, taxibedrijven 12) Op periodieke tijdstippen en tegen betaling goederen leveren, bv. handelaar in mazout, deze komt regelmatig mazout leveren bij je thuis, bv. rusthuis: bejaarden krijgen op periodieke tijdstippen verzorging (eten, uit bed halen...) 13) Zaakwaarneming: tegen betaling de belangen van derden behartigen, bv. huwelijksbureau, personen betalen en zoeken voor u de ideale partner 14) Van roerende goederen, bv. roepzalen op regelmatige basis 15) Het aanbieden van ontspanning, bv. bioscoop, zwembad, theater, sauna, pretpark... 16) Premieverzekering = tegen betaling een risico dekken, bv. verzekeringsmaatschappij 17) Eens je een handelsagent bent, is alles wat je doet een objectieve daad van koophandel 18) Bankverrichtingen = klassieke diensten aangeboden door bankinstellingen, bv. kluizen verhuren, rekening/spaarboekje openen, beleggingen doen, beleggingsadvies + wisselverrichtingen: omwisselen van valuta + commissie- en makelaarsverrichtingen: handelingen van een comissionaris en makelaars 19) Onroerende goederen kopen met doel deze te verkopen, geen immobiliënkantoren want zij verkopen/kopen geen huizen (immobiliënkantoren behoren tot daad nr. 13) 20) Openbare banken = Nationale Bank van België 21) ( zien we later ) Artikel 3: Niet te kennen! = een hele opsomming van handelingen in de zee en binnenvaart alles wat te maken heeft met zee en binnenvaart is een objectieve daad van koophandel Objectieve daad van koophandel: de wet bepaalt welke daden onder daden van koophandel vallen <=> Subjectieve daden van koophandel: eens je handelaar bent zijn al de daden die je uitvoert daden van koophandel, tenzij je kan bewijzen dat de daad die je stelt niets te maken heeft met je handelsactiviteit 6

9 Waarom klasseren als een daad van koophandel? Belangrijk als je iets moet bewijzen Bv. ik koop een camionnette van mijn bakker, maar er zijn problemen mee, was deze verkoop een daad van koophandel? Als het een daad van koophandel is kan je makkelijker bewijzen dat de bakker de camionette wel degelijk aan jou verkocht heeft Bv. een kapper koopt een zetel bij een meubelzaak, er is iets mis met de zetel, Art. 2 in fine: het is een subjectieve daad van koophandel omdat deze zetel gebruikt kan worden voor het uitvoeren van zijn handelsactiviteit zaak komt voor de rechtbank van koophandel de kapper kan bewijzen dat de zetel niets te maken heeft met zijn zaak, dan komt de zaak voor de rechtbank van eerste aanleg Als je een daad stelt als in art. 2, stel je dan automatisch een objectieve daad van koophandel? Nee, het is alleen een objectieve daad van koophandel als je een daad stelt zoals in art 2. en 3 met winstoogmerk Bv. de krant kopen voor een vriend die deze later betaald, dit is geen objectieve daad van koophandel, want je hebt geen winstoogmerk, je wilt enkel je vriend helpen Wie moet het winstoogmerk bewijzen? Men gaat er van uit dat als een daad als in 2 en 3 wordt uitgevoerd, deze wordt uitgevoerd met winstoogmerk je moet het tegendeel bewijzen als je geen winstoogmerk hebt Het winstoogmerk is dus een weerlegbaar vermoeden. Bv. ik vervoer medestudenten mee met mijn auto ik vraag een vergoeding, hoe kan ik bewijzen dat ik dit niet doe met winstoogmerk? Ik moet aantonen dat de vergoeding die ik vraag juist voldoende is om de kosten te betalen en ik er geen winst aan overhoud Art. 2 bis Heeft betrekking op apothekers ( ze kopen producten aan en verkopen ze daarna weer ) ze vallen onder het handelsrecht want ze stellen een objectieve daad van koophandel dus worden ze beschouwd als handelaar, MAAR door dit artikel staan ze buiten het handelsrecht 7

10 Art. 2 ter Onthaalmoeders zijn ook uit het handelsrecht gehaald Art. 2 bis en ter zijn negatieve artikels: ze geven een activiteit aan die geen objectieve daad van koophandel is Uitzonderingen Deze zijn uit het handelsrecht gehaald: - Landbouwactiviteiten - Ambachtslieden (= mensen die arbeid verrichten zonder dat ze materiaal leveren) - Beoefenaars van vrije beroepen (bv. advocaten, architecten), ze zijn gebonden door een deontologische code Bv. KBC koopt een gebouw aan met de bedoeling hier een filiaal te vestigen 1) Kan ik dit kwalificeren als een daad van koophandel? nergens vermeldt in art.2 het is in ieder geval geen objectieve daad van koophandel 2) Is de persoon die de daad stelt een handelaar? toetsen aan art. 1 van het Wetboek van Koophandel: ~ Activiteiten: KBC doet bankverrichtingen met een winstoogmerk dit zijn objectieve daden van koophandel, het is tevens hun hoofdactiviteit KBC is een handelaar ~ Art. 2 in fine: eens je handelaar bent is alles wat je doet een daad van koophandel, zelfs als het niets te maken heeft met je handelsactiviteit => deze daad is een subjectieve daad van koophandel Bv. geneesheer bezit een appartementsgebouw, met daarin zijn praktijk, de rest van de appartementen verhuurt hij, is deze man handelaar? 1) Geeft de hoofdactiviteit de hoedanigheid van handelaar? Beoefenaars van vrije beroepen zijn geen handelaar! Dus hij is geen handelaar vanuit het dokter zijn 2) Heeft hij deze hoedanigheid vanuit het verhuren van onroerend goed? Dit is geen objectieve daad van koophandel -> ook vanuit deze activiteit is hij geen handelaar => deze man is geen handelaar 8

11 4) Handelszaak/handelsfonds Bv. in ruil voor een lening bij de bank moet een handelaar een handelszaak als waarborg geven Wat is een handelszaak? Er bestaat geen wettelijke definitie van, men probeert het wel te omschrijven, deze omschrijving bestaat uit 3 elementen: - Bestaat uit een geheel van middelen - Waarmee u klanten aantrekt - En er probeert klanten mee te behouden Het is een feitelijke aangelegenheid dat je geval per geval moet bekijken Wet uit 1999 over de inpandgeving van een handelszaak (de eerste losse wet in het wetboek) Art. 2: dit artikel geeft een opsomming van zaken die deel uitmaken van een handelszaak, zoals: - Cliënteel - Uithangbord (= plakkaat waarop de handelsnaam staat) - Handelsinrichting: alles wat in de winkel staat - Merken - Recht op huursale - Magazijn - Gereedschappen -... Je moet oppassen omdat dit artikel van aanvullend recht is, het is niet bindend, dat wil zeggen dat je in de praktijk zelf mag bepalen wat deel uitmaakt van de handelszaak Dingen waarvan men aanneemt dat deze geen deel uitmaken van de handelszaak: - Liquide geldmiddelen (het geld in de kassa) - Schulden - Cliënteel art. 2: dit artikel zegt dat het cliënteel wel deel van de handelszaak uit maakt, het probleem van cliënteel is dat het een rest nullius is: het is niet grijpbaar, er is juridisch geen vat op, je kan het niet overdragen De wet zegt dat een niet-concurrentiebeding wel deel uit maakt van de handelszaak, het vertelt wat je niet mag doen als je je zaak verkocht hebt: directe concurrentie aandoen aan je koper (je mag niet in de nabijheid opnieuw een frituur opendoen dit is klanten afpakken), het beding is niet oneindig, het is daarentegen wel beperkt in tijd en ruimte, dus te lange afstanden behoren hier niet tot 9

12 Een handelszaak is geen juridische entiteit: een handelszaak bestaat uit verschillende elementen dus je moet voor ieder onderdeel dat je wilt overdragen de daarvoor toepasselijke wetgeving toepassen, bv. gebouw via de tussenkomst van de notaris wel een juridische entiteit: dan kan je alle elementen in één geheel overdragen 5) Verschil tussen handelsrecht en burgerlijk recht 1. Bewijsregels: Wat zijn bewijsregels? In het handelsrecht zijn de bewijsregels veel soepeler: Deze regels moet je toepassen als je ten opzichte van een handelaar staat Hoe bewijst men in het burgerlijk recht? In het burgerlijk recht werkt men met de 375 euro - grens: - Transacties tot de 375 euro kan je bewijzen met alle mogelijke bewijsmiddelen: geschrift, getuigen ( de rechter beoordeelt de waarde van een getuige en of hij deze als een getuige accepteert), vermoedens, bekentenis, verklaring onder eed - Transacties boven de 375 euro kan je enkel bewijzen met een geschrift 2 soorten geschriften: - Authentieke akte: ~ Altijd de tussenkomst van een openbaar ambtenaar (bv. notaris) nodig bij het opstellen van het contract ~ Bestaat uit 2 onderdelen: Vaststellingen door de openbare ambtenaar: de bewijskracht = ONAANVECHTBAAR/ONWEERLEGBAAR, deze is enkel aanvechtbaar via de procedure 'valsheid in geschriften' Eigenlijke overeenkomst tussen de partijen, dit is de overeenkomst zonder de tussenkomst van een notaris, de bewijskracht = AANVECHTBAAR/WEERLEGBAAR via een ander geschrift - Onderhandse akte: ~ Zonder overeenkomst van de notaris ~ 2 verplichtingen om het een geldig bewijsmiddel te maken: Een aantal originelen opstellen, zoveel originelen als er partijen zijn met een onderscheidend belang (bv. auto kopen: Koper <=> man en vrouw) In ieder origineel moet je het aantal opgestelde originelen vermelden ~ Bewijskracht: je kunt altijd via een geschrift de inhoud kan WEERLEGGEN 10

13 Het handelsrecht is soepeler dan het burgerlijk recht: - Het werkt niet met een grens van 375 euro, men kijkt helemaal niet naar de waarde van de transactie - Je kunt gebruik maken van elk soort van bewijsmiddel - Een authentieke akte kan worden weerlegd via alle andere mogelijke bewijsmiddelen - Om een geldige onderhandse akte op te stellen moet deze niet aan de 2 voorwaarden (over originelen) voldoen, dus er is maar 1 document nodig - De inhoud van een onderhandse akte kan men weerleggen via alle andere mogelijke bewijsmiddelen - De datum van de akte: ~ In het burgerlijk recht is de datum op allerlei manieren weerlegbaar, een vaste datum kan je bekomen door: 1. Overlijden 2. De onderhandse akte laten registreren, hoe doe je dat? Je moet naar de FOD financiën (afdeling registratie en domeinen) gaan, daar registreert men de overeenkomst door er een stempel op te zetten en het te registreren in een register 3. Door de tussenkomst van een notaris ~ In het handelsrecht neemt men aan dat de datum die op de akte staat juist is - 2 bijkomende bewijsmiddelen (niet geldig in het burgerlijk recht): ~ De factuur ~ De boekhouding De factuur Een factuur bestaat uit 2 elementen: - Het voorwerp van de transactie moet duidelijk gemaakt worden - Het moet een bevestiging zijn van een schuldvordering in geld Wie is verplicht tot afgifte van een factuur? Dit vloeit voort uit de BTW wetgeving, dus hoort bij de fiscale wetgeving Wat moet er allemaal op een factuur staan? - Het bedrag van de schuldvordering in geld - Het voorwerp van de transactie - De identificatie van de schuldenaar - De identificatie van de schuldeiser - Moet er het woord 'factuur' opstaan? NEE! Dit is juridisch niet belangrijk

14 Wat is de bewijskracht? - Kan een handelaar die de factuur heeft ontvangen deze gebruiken tegen de handelaar die de factuur heeft opgesteld? JA! Dit is een volwaardig bewijsmiddel, zowel als je als ontvanger handelaar of niet handelaar bent - Kan de handelaar zijn eigen factuur gebruiken tegen: ~ Een handelaar: JA! Wel onder voorwaarde dat de handelaar die de factuur gekregen heeft, ze heeft geaccepteerd, hoe kan men een factuur accepteren? Er bestaan 2 vormen van acceptatie: Een stilzwijgende acceptatie: uit de feiten blijkt dat u akkoord was met de factuur Een uitdrukkelijke acceptatie: bv. ontvangst bevestigen, factuur inschrijven ~ Tegen niet-handelaar: NEE! Want het is een niet-ondertekend stuk dat van één iemand uitgaat Wat is de waarde van de algemene voorwaarde (deze staat op de achterkant van de factuur)? - Ofwel zijn deze een herhaling van de voorwaarden die u vroeger al gezien hebt, dan ben je er door gebonden want je hebt ze vroeger al aanvaard - Ofwel is het de eerste keer dat je de algemene voorwaarde ziet: de acceptatie van de factuur brengt mee dat men de voorwaarden accepteert Wat als je een factuur ontvangt waarmee je niet akkoord bent? In dit geval moet je de factuur ALTIJD protesteren! Ook al is de factuur in sommige gevallen geen volwaardig bewijsmiddel. Protesteren doe je door een aangetekend schrijven te sturen: - Niet via een enveloppe, men kan zeggen dat deze leeg was en dus geen protest heeft ontvangen - Best je protest op een A4 papier schrijven, 2 maal toevouwen en de randen dichtplakken, de post zet een stempel op de brief zelf en men kan dus nooit zeggen dat men het protest niet gehad heeft - 2 soorten: ~ Een aangetekende brief ~ Een aangetekende brief met ontvangstbewijs: dan krijg je van de post een bevestiging dat deze brief ontvangen is door de geadresseerde De betaling van facturen: Wet over betalingsachterstand van facturen: - Een betalingstermijn van 30 dagen, maar partijen kunnen onderling een langere of een kortere termijn overeenkomen - Tussen de overheid en een onderneming: max. 60 dagen - Tussen een onderneming en een andere onderneming: geen limiet, de rechter mag wel de betalingstermijn verlagen 12

15 De boekhouding De boekhouding kan tegen de handelaar van wie de boekhouding is ingeroepen worden door een handelaar of een niet-handelaar. Maar hoe doe je dit? - Overlegging van de boekhouding: je krijgt de volledige boekhouding ter beschikking gesteld, dit kan slechts in zeer uitzonderlijke situaties - Openlegging van de boekhouding: ze wordt letterlijk open gelegd, dit kan door de rechter bevolen worden, de rechter beveelt dan informatie met betrekking tot het geschil vrij te geven, hij kan dit altijd bevelen De handelaar van wie de boekhouding is kan de boekhouding inroepen tegen: - Een handelaar: JA! MAAR onder strikte voorwaarden: het moet gaan om een transactie tussen 2 handelaars, het moet betrekking hebben op een geschil over een daad van koophandel, het moet over een wettelijk gehouden boekhouding gaan én de rechter heeft de keuze of hij deze boekhouding aanvaart als bewijsmiddel of niet - Een niet-handelaar: NEE! want 'de boeken controleren elkaar niet', de niet-handelaar heeft geen boekhouding => Zowel de factuur als de boekhouding zijn niet ondertekende documenten 2. Bevoegde rechtbanken: Er bestaan speciale rechtbanken voor het handelsrecht Voor handelaren is er een aparte rechtbank, nl. de rechtbank van Koophandel Wijzingen van de voorbije maanden: - Een wijziging van de rechtbank van eerste aanleg, deze bestaat nu uit: ~ Een correctionele rechtbank ~ Een burgerlijke rechtbank ~ Een familierechtbank (jeugdkamer, familiekamer) ~ Een strafuitvoeringsrechtbank - De organisatie van de rechtbank van koophandel is volledig gewijzigd: het aantal gerechtelijke arrondissementen werd verminderd tot 11 en er zijn nog maar 9 rechtbanken van koophandel (deze hebben verschillende zetels over het hele land), men heeft ook nog maar 9 voorzitters 13

16 De samenstelling van de rechtbank van koophandel: - Ze bestaat uit kamers - Elke kamer heeft zijn eigen specialiteit - Elke kamer bestaat uit: ~ Een voorzitter = een beroepsmagistraat ~ 2 bijzitters: dit zijn rechters in handelszaken, lekenrechters, ze moeten aan volgende voorwaarden voldoen: ze moeten minstens 30 jaar oud zijn, minstens 5 jaar eervol handel gedreven hebben en beroepservaring hebben Bevoegdheden van de rechtbank van koophandel: - Alle geschillen tussen 2 ondernemingen die betrekking hebben op handelsactiviteiten - Geschillen tussen een niet-onderneming en een onderneming - Geschillen inzake handelsvennootschappen (ook burgerlijke vennootschappen vallen onder deze noemer), geschillen tussen de vennoten en alles inzake intellectuele eigendommen - Wissels en orders (wisselbrieven en orderbrieven) In beroep tegen een uitspraak van de rechtbank van koophandel bij het hof van Beroep 6) Verplichtingen bij het begin van een handelsactiviteit 1) 2 soorten verplichtingen specifiek voor handelaren: - Opening van een zichtrekening - De bekendmaking van het huwelijkscontract: deze verplichting vervalt volgend jaar 2) Vereisten voor om te even welke onderneming, deze gelden ook voor handelaren, ongeacht welke activiteit:!waarom een onderscheid maken tussen onderneming en handelaar? Een handelaar is een onderdeel van het ruimere begrip onderneming 3) Vestigingswetgeving: niet voor ondernemingen, wel voor de specifieke beroepsactiviteit: Heeft iedereen het recht om handel te drijven? Het wetboek van economisch recht boek 2 art. 3 bevat een belangrijk principe: iedereen is vrij om een economische activiteit naar keuze uit te oefenen, maar hier zitten beperkingen op, deze beperkingen vloeien voort uit wettelijke bepalingen of uit internationale verdragen, men heeft voor handelaren specifieke beperkingen: 14

17 - Onverenigbaarheden: sommige mensen mogen geen handelaar zijn, bv. magistraten mogen geen handelaar zijn - De bevoegdheid ontnemen om handel te drijven, dit wordt door de rechtbank opgelegd, bv. na faillissement door fraude - Als de wet zegt dat je geen handel mag drijven, voor bepaalde activiteiten zijn er nationaliteitsvereisten Bekwaamheid? = Ben je bekwaam om het te doen Iedereen is in principe bekwaam om handel te drijven, maar er zijn enkele probleemgevallen: - Minderjarigen kunnen in de regel geen handelaar zijn - Juridisch onbekwame (geestelijke tekortkoming) - Gefailleerde: een faillissement op zich past de bekwaamheid niet aan, wel als er fraude... mee gepaard is - Het huwelijk heeft geen invloed op de bekwaamheid om handel te drijven, MAAR de handel heeft wel een invloed op het huwelijksvermogen: hangt af van het huwelijksvermogensstelsel waaronder partners getrouwd zijn: ~ Geen huwelijkscontract: onder dit stelsel geldt er gemeenschap van goederen, er zijn 3 vermogens binnen dit koppel: het vermogen van partner 1 (= alles wat men inbrengt naar aanleiding van het huwelijk, erfenissen en nalatenschappen), het vermogen van partner 2 en het gemeenschappelijk vermogen (= alles wat men verwerft tijdens het huwelijk) wat als partner 1 failliet gaat? Het eigen vermogen staat als onderpand, maar ook de gemeenschappelijke goederen, dus als één van de partners failliet gaat, komen ze zowel zijn eigen vermogen als het gemeenschappelijke vermogen halen ~ Scheiding van goederen: onder dit stelsel zijn er 2 vermogens: het vermogen van partner 1 ( = wat hij had voor het huwelijk + wat hij verwerft tijdens het huwelijk) en het vermogen van partner 2 als partner 1 failliet gaat kan enkel het vermogen van partner 1 worden weggehaald ~ Algemeenheid van goederen = 'contract van de grote liefde': alles wat je bezit komt in het gemeenschappelijk vermogen, alleen het beroepsmateriaal is van de partner zelf heel het gemeenschappelijke vermogen is onderpand - Veiligheid: je moet naar rechtbank van eerste aanleg gaan en eisen dat een voorwaarde voor het handeldrijven van de partner is, dat ze van huwelijksstelsel veranderen als het handel drijven een gevaar kan worden voor het gezin - Naam van partner gebruiken als naam van de handelszaak: dan moet je aan de partner toestemming vragen om zijn/haar naam te gebruiken, hij/zij kan de naam weg laten halen als naam van de handelszaak en dan onder een andere naam verderdoen ALS de andere partner een gegronde reden heeft 15

18 4) Verplichtingen bij het ontstaan 1) Inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen - Bron: ingevoerd in 2003, het bevind zich in boek 3 van het wetboek van economisch recht - Basisregel: Iedereen die in België handel wil drijven, moet zich vooraf (= voor de handelsbetrekkingen aanvatten) inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen als handelaar - De verplichting rust op handelaren, maar treft een grotere groep van personen - Doel?: Het is een grote elektronische databank ~ De vereenvoudiging van de opstart van een handelsactiviteit (administratief) ~ Een beeld krijgen van iedereen die in België economisch actief was, en de bijhorende details hierover ~ Een register van de uitvoerende macht. Vroeger een register waar handelaren zich moesten inschrijven (bij de rechtbank van koophandel) toen viel het onder de rechterlijke macht. Nu zit het bij de FOD economie en Middenstand valt onder de uitvoerende macht - Wat is de Kruispuntbank van Ondernemingen? ~ = een zeer grote databank, bestaand uit verschillende onderdelen: Een handelsregister: als je handelaar bent moet je je inschrijven in de kruispuntbank én in het onderdeel handelsregister Een rechtspersonenregister: belangrijk voor vennootschappen. Vennootschappen met een rechtspersoonlijkheid moeten zich laten inschrijven in het rechtspersonenregister, als ze handel drijven moeten ze zich ook laten inschrijven in het handelsregister. Iedereen die zich inschrijft krijgt een ondernemingsnummer (gelijkaardig aan ons rijksregisternummer) en een vestigingsnummer (voor de vestiging waar je activiteit plaats vind) bv. 2 filialen, per filiaal heb je een vestigingsnummer. - Wie moet nu een inschrijving nemen in de Kruispuntbank van Ondernemingen? Basisregel: een onderneming, dus ook handelaars, want zij vallen onder het begrip onderneming. Eigenlijk moet iedereen die economisch actief is een inschrijving nemen, dus ook beoefenaars van vrije beroepen. Ook vennootschappen met een rechtspersoonlijkheid moet een inschrijving nemen rechtspersonen ook. - Welke gegevens moet je aangeven? Dit wordt geregeld door de wetgeving, nl. door de wet van Je moet alle gegevens doorgeven waarvan men een beeld krijgt van wie je bent, wat je doet en waar je gevestigd bent. - Het is geen databank die enkel en alleen voor u gevoerd wordt. Er worden ook gegevens aangevoerd die niet van u zijn, zoals rechtbanken die een vonnis over u hebben geveld... Niet enkel de door u gegeven informatie zit er in, ook die van derden. De ingeschreven heeft recht 16

19 om alles in te zien van de databank. De wet voorziet een procedure waardoor je jouw gegevens kan inzien en ook een procedure waardoor je je gegevens kan wijzigen. - Je dient je ondernemingsnummer te gebruiken in alle contacten met de overheid. - Derden krijgen ook inzage in de Kruispuntbank van Ondernemingen. Je kan informatie als derde opzoeken over personen die economisch actief zijn in België zeer gemoduleerd. U hebt maar toegang tot beperkte/bepaalde informatie. Wat moet je nu concreet doen voor de Kruispuntbank van Ondernemingen? - U gaat handeldrijven via een vennootschap rechtspersoon - Handel drijven als fysiek persoon: wat moet je doen? ~ Je kan geen rechtstreeks contact opnemen met de Kruispuntbank van Ondernemingen. Je dient dit te doen via een ondernemingsloket. Een ondernemingsloket is een private organisatie die erkend is door de overheid, vb. UNIZO, VOKA (= Vlaamse organisatie van de kamer van Koophandel) Ondernemingsloketten zijn concurrerende organisaties. De keuze is vrij, ook de keuze van de plaats is vrij. Je geeft alle informatie door aan de gekozen organisatie ( ondernemingsloket) en zij zullen de inschrijving voor u regelen. Zij zijn een tussenpersoon tussen jou en de Kruispuntbank van Ondernemingen. ~ De inschrijving moet altijd up-to-date zijn. Wijzigingen moet je doorgeven aan het ondernemingsloket zodat ze deze kunnen aanpassen. ~ Eens ingeschreven moet je je ondernemingsnummer staan op alle documenten die de onderneming verlaten. ~ Je moet je ondernemingsnummer op een duidelijk zichtbare plaats aanbrengen op de plaats waar je handel drijft. ~ Als u handel drijft, neemt u tegelijk ook een inschrijving in het handelsregister. Er ontstaat automatisch een weerlegbaar vermoeden dat u handelaar bent. De persoon in kwestie moet het tegendeel bewijzen ~ Als je ingeschreven bent in de Kruispuntbank van Ondernemingen, dan moet je ook op een dagvaarding je ondernemingsnummer schrijven als je iemand dagvaart. Wat gebeurt er als je het vergeten bent te vermelden? Dan kan de rechter een regularisatieperiode toekennen: je dient dan eerst je inschrijving te bewijzen, kan je dit niet bewijzen dan ben je niet ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen de vordering die je stelt is ambtshalve onontvankelijk men behandeld de zaak niet verder je moet je eerst inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen en dan terug gaan. Het kan ook zijn dat je bent ingeschreven voor een bepaalde activiteit, maar ondertussen is je activiteit uitgebreid, dus als je een vordering instelt voor de nieuwe, andere activiteit (dan diegene waarvoor je ingeschreven bent), dan gaat de vordering onontvankelijk verklaard worden. Als de tegenpartij als eerste argument opwerpt dat je nog niet ingeschreven bent voor de activiteit van de vordering, dan wil dit zeggen dat de informatie niet up-to-date is. 17